O FAQ do galego
1) Cal é a orixe do idioma galego?
O idioma galego deriva do latín falado no noroeste da Hispania. Como idioma neolatino, forma familia co castelán, o catalán, o francés, o italiano e as outras linguas romances. É un idioma moi estreitamente emparentado co portugués, co cal ten unha historia practicamente común ata a metade do século XIV. A pesar dunha deriva histórica diverxente desde a idade media, aínda hoxe galego e portugués son mutuamente comprensibles case sen esforzo.
2) Onde se fala o galego e canta xente o fala?
O galego fálase na Comunidade Autónoma de Galicia (España), situada no noroeste da Península Ibérica, e nas comarcas limítrofes de Asturias, León e Zamora. Tamén é falado por comunidades de inmigrantes en América Latina (sobre todo en Arxentina e Uruguai), Europa (especialmente en Alemaña, Suíza e Francia) e España (Cataluña, Madrid e País Vasco, fundamentalmente). Case un terzo da poboación fala habitualmente en galego e menos dun cuarto fala só en castelán. Un 44,7% da poboación é bilingüe, con certo predominio do sector que fala máis castelán que galego, mentres que máis da metade da poboación fala só en galego ou máis galego que castelán.
3) Cal é a situación actual do idioma galego?
En Galicia fálanse dúas linguas, o galego (propia do país) e o castelán (xeral de España). Historicamente, o castelán foi a lingua dominante, social e culturalmente, mentres que o galego se viu marxinado. Na actualidade, o galego ten recoñecido o status de lingua oficial de Galicia (tamén o castelán o é), e está introducido no sistema educativo, nos medios de comunicación de masas e na vida pública. A maioría dos habitantes de Galicia teñen o galego como lingua inicial. Tamén é a máis usada na vida cotiá. Con todo, actualmente constátase un alarmante retroceso no uso do galego entre a poboación menor de 15 anos.
4) Cal é o nivel de desenvolvemento da lingua galega?
Cun brillante pasado literario na Idade Media, o galego quedou reducido a lingua falada durante séculos. No século XIX comezou un brillante cultivo poético, antes da metade do século XX desenvolveuse unha importante produción literaria, e nas últimas décadas pulou unha importante industria editorial (cun promedio de 1.300 títulos novos en galego cada ano), e tamén audiovisual. O galego tamén ten unha notable presenza na rede.
5) Onde se estuda o idioma galego?
O estudo da lingua e a literatura galega é obrigatorio en Galicia en todos os niveis educativos pre-universitarios. As tres universidades galegas (A Coruña, Santiago e Vigo) ofrecen estudos de lingua e literatura galegas a nivel superior. Nalgunhas universidades europeas e americanas tamén existen cátedras ou seminarios de estudos galegos.