Historias de ida e volta | Consello da Cultura Galega

HISTORIAS DE IDA E VOLTA

Galicia onde todo retorna

Galicia onde todo retorna

O feito migratorio en Galicia é un elemento inherente á súa identidade cultural. Sería imposible entender a actualidade contemporánea da nosa comunidade sen ter presente este fenómeno. Se atendemos ás cifras oficiais ‒sen ter en conta a emigración clandestina–, cabe lembrar que entre 1810 e 1970 se estimou unha partida cara ao exterior de 2.250.000 emigrantes, que colleron distintos rumbos co fin de probar sorte e construír futuro. Coa crise do petróleo, a partir de 1973, a emigración masiva chegou á súa fin e deu paso á chamada emigración de retorno, tanto desde os principais receptores do continente americano como desde os países europeos que brindaron oportunidades de superación a milleiros de galegas e galegos.
Neste especial tócanos atender ao que nun principio parecía a última etapa dun proceso pechado, pero o certo é que, unha vez iniciado o ciclo, nunca conclúe por completo. Experiencias e afectos nacidos na emigración son transferidos dunha xeración a outra para continuar impregnando a identidade desa “Galicia Exterior” que se leva dentro, aínda que o retorno sexa un feito que forme xa parte do noso pasado.
Non debemos esquecer que retornar significa emigrar de novo aínda que, ás veces, os propios emigrantes non teñan plena conciencia diso. Unha gran maioría non ten dúbida da súa decisión de regresar á terra, incluso antes de emprender a súa aventura migratoria. Canto máis duradeira sexa a estancia no país de destino, máis se complica o retorno, por moi desexado que este sexa. Moitas persoas marcharon soas e voltan con toda unha familia formada no estranxeiro. Os seus fillos e netos, nacidos na sociedade de acollida, chegan a Galicia cheos de ilusión, en idades ás veces complicadas e cunha identidade híbrida.
O proceso de retorno parece menos duro que cando os e as emigrantes partiron cara a países descoñecidos por primeira vez, pero non sempre é así. Cando saíron de Galicia eran mozos e mozas cunha capacidade de adaptación social máis flexible. Cando volven, en moitos casos, xa non son tan novos e chegan con costumes adquiridos doutra cultura, outro clima, outros olores, sabores e sons. A natural comparativa en situacións cotiás entre "alá" e "aquí" faise unha constante que dura bastante tempo, o que non quere dicir que o desexo de regresar ao que consideran “o seu lugar” se desvaneza, pois a morriña é un sentimento que sempre prevalece.

COLABORA CON ESTE PROXECTO

1. O millo como marca americana nos cultivos de Galicia

Coma no resto de Europa, o sistema de alimentación e a paisaxe agraria galega víronse transformados pola introdución do millo, cereal procedente de América. Segundo o Boletín de la Real Academia de Historia de 1953, este último chegou a Europa en 1604. Existen varias teorías e numerosos estudos que nos falan sobre os pioneiros en traer o dito cereal a Galicia, as zonas onde se plantou por primeira vez e o primeiro uso que se fixo del. Nesta ocasión non imos deternos na súa historia pero queremos lembrar que tras a súa chegada non tivo boa acollida social. Utilizábase para o consumo dos animais. Co paso do tempo pasou a ser consumido por aquelas familias que non tiñan centeo para facer o pan. Marcábase así certo status social en función do tipo de pan que se consumía nos fogares galegos. Na actualidade esa connotación social negativa desapareceu e simplemente é unha cuestión de gustos. O certo é que Galicia cultiva o 75% de todo o millo forraxeiro español. A gandaría galega produtora de leite sustenta a súa alimentación a base deste gran como fonte de enerxía necesaria para a produción.

Fondo: Consello da Cultura Galega. Arquivo da Emigración Galega

Galicia onde todo retorna

Axúdanos a recuperar o patrimonio documental

Proxecto de recuperación documental e fotográfica da emigración galega Campaña de recollida das coleccións particulares dos nosos emigrantes.

Erro: Comproba os campos!

Arquivo da Emigración Galega

150º Aniversario da Sociedad de Beneficencia de Naturales de Galicia