Historias de ida e volta | Consello da Cultura Galega

HISTORIAS DE IDA E VOLTA

A pegada indiana na Mariña lucense

A pegada indiana na Mariña lucense

Dende o Arquivo da Emigración Galega (AEG) levamos dous anos e medio compartindo pequenas pílulas de coñecemento sobre a historia do fenómeno da emigración e o exilio en Galicia a través da publicación de Historias de ida e volta. Este especial é o número 30 e corresponde ao mes de xuño. Aínda que se titula A pegada indiana na Mariña lucense , non só queremos destacar o labor filantrópico e desinteresado que moitos indianos mariñaos realizaron co fin de achegar un maior benestar nas súas parroquias ou concellos de orixe, senón tamén facer unha chiscadela ao labor colectivo desempeñado por aqueles veciños que uniron esforzos mediante a creación de sociedades étnicas microterritoriais no país de emigración a principios do século XX. Estes emigrantes, entre outras obras realizadas, recadaron o capital preciso para a construción e mantemento de escolas en que os máis cativos e cativas recibirían a formación educativa elemental. As entidades societarias funcionaron como motores de progreso cultural en toda Galicia.
De moitos é sabido que a fermosura natural da comarca da Mariña lucense se ve reforzada polas edificacións de estilo indiano repartidas polos seus dezaseis concellos, que ocupan unha superficie de 1660 km2: Alfoz, A Pontenova, Barreiros, Burela, Cervo, Foz, Lourenzá, Mondoñedo, Ourol, Ribadeo, Riotorto, Trabada, O Valadouro, O Vicedo, Xove e Viveiro. Pódense contemplar suntuosos palacetes de arquitectura indiana e pintorescas escolas que engalanan a paisaxe mariñá. Os destinos dos seus benfeitores foron principalmente Cuba e A Arxentina, países cheos de oportunidades para os emigrantes máis persistentes no seu empeño de buscar un mellor futuro. Nesta ocasión destacamos a figura dos seguintes indianos: Pedro Murias Rodríguez, Manuel Candia, Jesús Rodríguez Murias, os irmáns Moreno Ulloa, Carlos Couto Pulido, José María Fernández Montenegro, Ramón González Fernández e Francisco Maseda Villamil.
Ademais mencionamos algunhas obras promovidas por varias sociedades microterritoriais como Centro Hijos del Partido de Vivero en Buenos Aires, Círculo Habanero de La Devesa ou Centro de Benquerencia, Sociedad de Instrucción y Recreo.

COLABORA CON ESTE PROXECTO

1. A reagrupación familiar como unha das causas da emigración feminina

Antonia, como tantas mulleres mariñás, emigra á illa de Cuba en 1937 acompañada da súa nai Eusebia. Por fin ían reunirse co pai, que marchara para A Habana nos anos 20 e traballaba como mariñeiro nos barcos que facían a ruta A Habana-Florida. Tras uns anos de duro traballo, Antonio consegue ter unha certa posición económica e manda ir á súa familia. O ano en que Antonia e Eusebia inician o proceso migratorio é tamén sintomático, a Guerra Civil e a situación económica e social da Galicia deses anos levan a moitos galegos e galegas a fuxir ou cando menos a buscar mellores perspectivas de futuro alén mar. Ao chegar á illa, debían inscribirse no Consulado de España na República de Cuba para poder manter a nacionalidade española. En 1948, por problemas de saúde, nai e filla regresan a Rinlo, a parroquia de Ribadeo de onde partiran había 11 anos. O pai continúa en Cuba ata 1965. Cun pé en ambos os dous mundos, o choque cultural e social debeu ser importante para elas, pero a adaptación no país caribeño foi máis sinxela grazas á presenza de numerosos familiares e veciños que residían alí.

Fondo: Consello da Cultura Galega. Arquivo da Emigración Galega. Col. particular de Dolores Alonso Castro

A pegada indiana na Mariña lucense

Axúdanos a recuperar o patrimonio documental

Proxecto de recuperación documental e fotográfica da emigración galega Campaña de recollida das coleccións particulares dos nosos emigrantes.

Erro: Comproba os campos!

Arquivo da Emigración Galega

O indiano Fernando Blanco de Lema e a súa acción filantrópica