PROXECTO EPÍSTOLAS

----

95 MENCIóNS A Álvaro Gil Varela (1905-1980)

Empresario e filántropo galego, ademais de doutor en Ciencias Naturais pola Universidad de Berlín e enxeñeiro de Montes. Durante a súa xuventude participou na redacción da revista Ronsel, publicada en Lugo e dirixida por Evaristo Correa Calderón.
Epístolas
Destinatario/a [1]
Mencionado/a [95]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Mencionado/a
Carta de Fernández del Riego a Seoane. Sen data
Vigo
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernández del Riego a Seoane. Sen data

[s/d]

Mi querido amigo:
Ahí te va una relación de personas a quienes puedes enviar la Revista. A la mayoría de ellos les hablé personalmente, y tienen verdadero interés en que los consideres como suscriptores de la misma.
Conviene que me mandes inmediatamente las reproducciones en colores de tus cuadros. Pero en vez de mandar las planchas, como hiciste con las de Maside, manda las reproducciones ya impresas en color, pues es mucho mejor, ya que aquí tuvimos un verdadero problema con las de Maside. El formato de la monografía será el mismo que la de Colmeiro, que ya conoces, y el número de ejemplares que se hacen es de mil doscientos. De manera que, en dos paquetes puedes enviar todo por mediación de cualquiera que venga. Excuso de decirte que el importe de las planchas y de la impresión corre a cargo de la editorial. De manera que remite la nota de gastos.
Por correo ordinario te envié la Guía de Galicia de Otero. La monografía de Maside saldrá en este mes, y ya te enviaré dos ejemplares. Creo que le gustó muchísimo el libro de Lorenzo, y sobre todo le encantaron tus grabados.
Más adelante te iré escribiendo sobre las otras cuestiones. Saludos muy cariñosos a Maruja, y un fuerte abrazo para tí de
Fdez del Riego

Ponme unas líneas diciéndome si recibiste mis dos cartas.
A carta comeza con este listado de enderezos:

D. Ramón Otero Pedrayo. -Hotel España, Rúa Nueva. -Santiago de Compostela.
D. Sebastián Martínez Risco. -Plaza de Galicia, 22. -La Coruña
D. Manuel Gómez Román. -García Barbón, 27, 1º. -Vigo.
D. Domingo García Sabell. -Chalet La Rosaleda. -Santiago de Compostela.
D. Jesús Ferro Couselo. -Archivo Histórico Provincial. -Orense.
D. Ricardo García Suárez. -José Antonio, 28, 2º izq. -Vigo.
D. Ramón Piñeiro López. -Gelmírez, 15. -Santiago de Compostela.
D. Emilio Alvarez Blázquez. -Marqués de Valladares, 15-1º Vigo
D. Antonio Beiras García.-Policarpo Sanz, 22. -Vigo
D. Antonio Fernández López. -Ingeniero -Paso a nivel. -Lugo
D. Alvaro Gil Varela. -Avda. de Felipe iv, 9 Entresuelo dcha. -Madrid
D. Jaime Isla Couto. -Avda. Pizarro, 9. 4º. - Vigo.
D. Valentín Paz Andrade. -Policarpo Sanz, 22-2º Vigo.
D. Darío Alvarez Blázquez. -Marqués de Valladares, 13. -Vigo.
D. Javier Andrade Cimadevida. -Hernán Cortés 3-1º Vigo.
D. Ramón Baltar Domínguez. -Carrera del Conde, 1. -Santiago de Compostela.
D. Emilio Bugallo Orozco. -Montero Ríos, 16. -Vigo.
D. Luis Cabo Fernández. -Queipo de Llano, 20. -Vigo.
D. Jesús Carro García. -Toral, 6. -Santiago de Compostela.
D. Manuel Chamoso Lamas. -Boborás-Moldes-Carballino (Orense).
D. Felipe Cordero Carrete. -Apartado, 26. -Santiago de Compostela.
D. Isaac Díaz Pardo. -El Castro-Osedo (La Coruña).
D. Marino Dónega Rozas. -Plaza de Vigo, 22. -La Coruña.
D. Manuel Fabeiro Gómez. -La Chaínza, Noya (La Coruña).
D. Gerardo Fernández Albor. -Doctor Teijeiro. -Santiago de Compostela.
D. Celso Emilio Ferreiro. -José Antonio, 28-4º. -Vigo.
D. Roberto González Pastoriza. -Velázquez Moreno, 22. -Vigo.
D. Florentino López Cuevillas. -Santo Domingo. -Orense.
D. Carlos Martínez Barbeito. -Mallorca 201-203. -Barcelona.
D. Florentino Morán López. -Hotel España. -Santiago de Compostela.
D. Isidro Parga Pondal. -Lage (La Coruña).
D. Fermín F. Penzol. -Castropol (Asturias).
D. Manuel Peña Rey. -Parque de San Lázaro. -Orense
D. Luis Pimentel. -Plaza de España, 16. -Lugo.
D. José María Alvarez Blázquez. -Gran Vía, 326-5º. -Vigo.
D. Manuel Alvarez González. -Plaza del Toral. -Santiago de Compostela.
D. Juan Rof Carballo. -Avda. Eduardo Dato, 8. -Madrid.
D. Emilio Soneira Maside. -José Antonio, 78-1º Vigo

1951-02-06 Mencionado/a
Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1951
Vigo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1951 en 06/02/1951

Vigo 6-feb 1951
Sr. D. Luís Seoane
Buenos Aires


Mi querido amigo:

Hace unos días te puse unas letras apresuradamente, pidiéndote un gran favor. Bien sé el contratiempo que supondría para tí, pero era un deber que tenía que cumplir, y se me ocurrió abusar una vez más de tu amistad.

La retribución del Centro Gallego por la colaboración en la Revista no sé lo que será en pesos. Estévez me había dicho que eran 3.200 pesetas, y supongo que será así, pues sólo en prensa para poder servir la colaboración gasto unas 2.000 pesetas al año, cuando menos.

He recibido los libros de teatro que me enviaste por avión. También me llegó, por fin, el libro de Buffano, aunque no el de Sartre. Espero, con impaciencia, que no tarde Valentín en entregarme los que me mandaste por su mediación, te agradezco enormemente todas tus atenciones, y no sé cómo pagártelas. Si nada me dices en contrario, te iré enviando todo lo que aquí se publique de interés, y desde luego cuantas cosas edite Galaxia, a medida que vayan apareciendo.

Días pasados salió para América José Ruibal, un chico con inquietudes intelectuales, pero antigalleguista. Publicó, incluso, en un diario vigués un artículo vejatorio para nuestro idioma. Sin embargo, en el fondo, no es mal muchacho. Me pidió unas letras de presentación para ti, y se las he dado. Con los antecedentes que te doy, puedes obrar como creas conveniente. Es un producto desbrujulado, de la última generación, con cierto sentido rebelde y disconforme, que entiende el universalismo a su manera.

¿Recibiste los tres libritos de la colección Benito Soto, que te envié, y el de José Mª Álvarez Blázquez, Roseira do teu mencer?

Ya hemos enviado a Madrid, a la censura, los originales del primer Cuaderno de Galaxia. En cuanto los autoricen, los daremos a las prensas. Estamos satisfechísimos de la significación del esfuerzo. Creo que causará verdadera sensación en los medios intelectuales. En Galicia nunca se había hecho una cosa con ese vuelo y esa altura.

El sumario comprende dos ensayos largos de unas treinta páginas cada uno. El primero se titula Siñificado metafísico da saudade. Notas para unha filosofía galaico–portuguesa. Se trata de algo importantísimo, completamente nuevo, que dará mucho que hablar. El segundo se titula Cultura y comunicación y tiene también innegable interés. A continuación, va una selección de poemas de Cuña Novás. Seguidamente, una serie de estudios críticos, que difieren en su clasificación, de las revistas al uso. En vez de dividirlos por materias: artes, letras, música, etc., van clasificados por culturas: Galicia, España, Europa, Celtia. La sección gallega va dedicada a la crítica de la poesía, referida a los últimos libros publicados. La española está consagrada a Unamuno: una poesía de fondo trágico, Unamuno visto por nosotros, Galicia vista por Unamuno, etc. La europea se ocupa de Hölderlin. Y la céltica de diversos problemas interesantes.

Por lo que respecta a las otras series de publicaciones de la Editorial, la de creación se inaugura con una obra de Cabanillas, porque la paga de su bolsillo Álvaro Gil; la de manuales, con mi Historia de la Literatura Gallega, revisada y actualizada; la de reediciones de clásicos con el Onomástico de la Lengua Gallega del P. Sarmiento. Si nos dejan seguir adelante, creo que lograremos realizar algo fundamental para nuestra cultura.

Con relación a la Exposición de Pintura, aún no la hemos concretado de todo. Maside está en Santiago trabajando intensamente. Creo que recibió una carta tuya, cuyos elogios lo abrumaron. Laxeiro también está entusiasmado, y soñando con asistir personalmente al certamen.

Dile a Prada que mi mujer recibió muy bien su carta. Pronto se la contestará.

¿Cuándo me vas a mandar el trabajo prometido para Cuadernos?

Un saludo muy afectuoso a tu mujer, de la mía para ambos, y para tí el fuerte y cordial abrazo de siempre de


Fdez del Riego

1951-08-29 Mencionado/a
Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1951
Bos Aires
Nova York
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1951 en 29/08/1951

Buenos Aires, 29 de agosto de 1951
Sr. D. Francisco F. Del Riego
Vigo.


Querido Del Riego:

Recibí tu carta precisamente cuando estaba a punto de escribirte, no sobre la exposición pues creo que existen en ésta una buena cantidad de corresponsales que escriben sobre lo que no saben, sino sobre tu libro que recibí. De la exposición creo que está dicho todo. Interesaron por este orden a las gentes conocedoras de pintura y a los pintores: Maside y Laxeiro por razones distintas, luego Prego, Pesqueira menos y Díaz Pardo. Julia Minguillón absolutamente nada como pudiste darte cuenta por los recortes de los diarios de aquí, que en cuanto al juicio sobre ella representaban el juicio general de las gentes a quienes me he referido antes. Faílde gustó mucho. Sé que tienes amistad con Julia Minguillón y no quiero decirte más, solamente que toda esa pintura que ella hace y que algunas gentes de ahí se sienten por lo visto obligadas a elogiar, contribuye a desorientar al público gallego. Laxeiro pudo percibir bien la opinión del público de ésta y alguna crítica a pesar de la simpatía general por la exposición no dejó de decirlo. La exposición debió de haber sido, de no contar con los pintores que están fuera de Galicia, solamente de dos o tres y el escultor por ejemplo. En cuanto a la poca venta los problemas son otros y te ruego le digas a Paz Andrade, con quien estoy en deuda de carta, que no achaque la falta de venta a los precios, pues muchos cuadros están en su precio y de acuerdo en general con los precios de ésta. No se trata de precios ni deben ahora rebajarse pues puede dar idea de una liquidación que no existe creo en el ánimo de los artistas.

La exposición, precisamente por la desigualdad de las cosas expuestas, por el ecleticismo (sic) con que estaba realizada luchó desde sus comienzos contra su éxito económico, las gentes estuvieron desorientadas. Luego el tamaño de algunos cuadros y sobre todo el fiar la gente de ahí en los mecenas de ésta. Yo estoy por creer que Alvaro Gil (existiendo desde luego entre A. Gil y las gentes de aquí millonarios como él igual distancia que de la tierra a la luna, por cultura, sensibilidad etc.) por ejemplo, lo hace todo en Galicia, edita libros, funda instituciones, fomenta iniciativas, escribe, pinta, etc., y que todos vosotros, los que trabajáis, sois una especie de fantasmas, que tú, Aquilino, Otero, la gente de Galaxia, la de Benito Soto, etc., no existís; que el que todo lo hace es Alvaro Gil por ejemplo y su dinero. Que es el autor del Patronato Rosalía e incluso de la Academia y no faltaría más, para que esta idea fuese popular, que desde ahí nos enviase Alvaro Gil por ejemplo algunas pesetas de vez en cuando, reunidas entre muchos al finalizar algún banquete, para tenerlo como seguro autor de todo y propagarlo. Perdóname, supongo que me entiendes, pero así estáis viendo la colectividad gallega de Buenos Aires desde esa. Estáis seguros de que son Manuel Puente, gran fantasmón de guiñol, y otros que no cito los autores de todo cuanto se hace aquí y estáis cometiendo un error, estáis juzgando mal a esta colectividad. Todo esto te lo digo para asegurarte y para que lo comentes si quieres con Paz Andrade que por lo visto no se enteró de esto y es natural que así fuese cuando estuvo en Buenos Aires, que esta gente no compra cuadros, ni libros y que no se le ocurrió a la Comisión de Cultura del Centro Gallego organiza para ellos la exposición de pintura, ni nada.

Tu Historia de la Literatura Gallega es de una gran utilidad, está hecha con sentido didáctico y su practicidad le ha de hacer indispensable. Me parece por todo concepto un excelente libro, aunque conocía el original creo que lo has cambiado, corregido y ampliado bastante. Te felicito de todo corazón como tambien por su presentación, adecuada y finalmente realizada. Te agradezco la mención de mi libro que a pesar de su buen éxito en esta no volví a ocuparme de él desde que salió, ni siquiera lo envié a las personas cuyas direcciones te solicité. No estoy de acuerdo en cambio como puedes suponerte, con la mención de Puente y Prada, pues de esta manera eres injusto con la gente de aquí que han hecho en esta mucho más por la cultura gallega y tanto por lo menos que ellos. Este es el caso de Cuadrado en primer término, que conmigo intentó pro dos veces la aventura de crear cuatro colecciones de libros gallegos llegando a publicar una cantidad importante de libros, con afiches para las calles, propaganda, viajantes, etc. Es el caso de Núñez Búa, de Pita, etc., y de mucha gente humilde que ha trabajado durante años en la divulgación cultural gallega. Pero esto no es culpa tuya sino de quienes habiendo estado en esta y conociendo a quienes vienen haciendo esta labor no te han informado como debieran y tambien de Otero a quien yo dí una ficha bosquejada del trabajo realizado en ésta en los últimos años. Laxeiro está comprobando, supongo, igual que Bouza, cuando hay de farsa en estos mecenazgos supuestos y divulgados por correspondencia.

Perdóname la acritud que pueda poner en esta carta, pero es que me siento cansado y con ganas de retirarme de todo, tengo como no tuve nunca la sensación de perder el tiempo, de la inutilidad de cualquier esfuerzo relativo a esa y arrepentido de haber sido el primero que trató de iniciar el intercambio cultural que ahora existe entre esta y esa, pues si hubiese pensado por un momento que hubiese servido para acreditar a logreros como mecenas no lo hubiese hecho. Otra noticia: el Patronato Rosalía de Castro le encargó a Laxeiro por ejemplo, los retratos de Villamarín y de Puente. Es como para reirse durante años.

Creo que será a última carta que te escriba sobre estas cosas, pues estoy casi seguro de dejarlo todo por cansancio y asco para dedicarme solo a mis cosas. Me hubiese gustado regresar a Galicia, pero moralmente me siento inhibido de hacerlo y sospecho, tal como se presentan las cosas, que ya nunca más podré, podremos algunos volver.

No leí el estudio de Ruibal pues aquí aún no llegó la monografía. El jurado de Curros aún se designó, supongo que será designado uno de estos días y hasta ahora han llegado pocas obras. El asunto tuyo del pago de la corresponsalía lo planteé, sin conocer tu propósito, hace aproximadamente un mes y quedó suspendido hasta la reunión de la primera comisión tal como quedó constituída nuevamente y que será precisamente esta noche. Estos días te enviaré otros tres libros de poesía de “Botella al mar” alegrándome mucho de que te hubiese gustado su presentación.

Me gustaría que me escribieses largamente pues tus cartas y las de Maside me hacen un bien como no podéis imaginaros. Recibe los saludos de mi mujer y míos para la tuya y para tí el abrazo fuerte de


Seoane


[Manuscrito]
De la exposición se vendió también el cuadro de Maside La Jaula para el Museo, donado por las Sociedades Coruñesas y es probable que el Centro Orensano y el Pontevedrés adquieran alguno. Estamos en eso.

[Carta manuscrita e o membrete:] FRANCISCO FERNÁNDEZ DEL RIEGO/ABOGADO/PROGRESO, 12/TELEFONO 3770/VIGO

1954-12-22 Mencionado/a
Carta de Otero Pedrayo a Carballo Calero (1954)
Trasalba
Lugo
Orixinal
1960-11-21 Mencionado/a
Carta de Paz Andrade a Seoane. 1960
Madrid
Nova York
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Paz Andrade a Seoane. 1960 en 21/11/1960


Madrid, 21 de noviembre de 1960

Sr. D. Luis Seoane López
Bartolomé Mitre, 3793-2º-F
BUENOS AIRES

Querido Luis:

Diversos agobios profesionales y de otra índole, me han impedido contestar antes a tus cartas. Así a la posterior a vuestra llegada, como la anunciadora de la llegada de Varela. No las tengo a la vista, porque escribo circunstancialmente desde Madrid, pero recuerdo los puntos principales a que se referían.
En primer término, ni Maruja ni tú tenéis nada que agradecernos. Mayor deuda tenemos nosotros contraída, por las innumerables deferencias que en nuestras repetidas estancias en Buenos Aires, nos habéis prodigado. En todo caso lo que hacemos, responde a un sentimiento espontáneo, a la propia satisfacción más que a la obligación de hacerlo.
Celebro vivamente que en principio te encuentres inclinado al retorno definitivo. La idea del Editorial tendrá que ser previamente aclimatada, pero la mera posibilidad de que tú aceptes la idea de dirigirlo, estimo que puede facilitar mucho la realización de la empresa. Sigo embargado en estos momentos, y en el terreno de esta clase de realizaciones, por el proyecto de PETROGASA –refinería de petróleos– y el de PESCANOVA, S.A. Ésta se halla ya en marcha, y constituirá la compañía pesquera técnicamente más avanzada de España, con una flota de barcos congeladores y tal vez buque nodriza. Colaboro en este asunto, como Vicepresidente de la Empresa, con el grupo financiero de Pepe Fernández y Álvaro Gil.
En cuanto al otro asunto, la lucha continúa. No se han perdido las esperanzas, pero la incertidumbre persiste. Me refiero a uno y otro proyecto, porque su realización, especialmente la de la refinería, podría facilitar muchas cosas. Figúrate que el inversor, Manuel Boullosa, se halla dispuesto a donar el 60% de los beneficios que obtuviera, para una fundación dedicada al desarrollo cultural y económico de Galicia, en cuya estructuración nosotros habríamos de intervenir directamente.
Con independencia de estas empresas, que me absorben bastante tiempo, procuraré orientar el proyecto del Editorial, a base de tu incorporación a ella. Cuenta con recibir alguna noticia más tarde, cuando puedan perfilarse posibilidades prácticas.
He recibido a Varela a bordo, en Vigo. También acudieron Paco del Riego, Emilio Álvarez Blázquez y Celso Emilio Ferreiro. Todos hemos almorzado aquel día con el retornado.
A los dos días realizamos un viaje a Madrid, con mi primo Manolo, Pilar y yo. Lorenzo vino también con nosotros en automóvil. Se encuentra aún en Madrid, estableciendo contactos con otros retornados –Bergamín preferentemente– y pulsando las posibilidades de recalada definitiva. En relación a ésta última, hemos establecido contacto con Álvaro Gil, que se mostró propicio a la ayuda. Esperamos almorzar juntos hoy.
Creo que Lorenzo está plenamente satisfecho de las perspectivas que viene descubriendo en estos días. Por nuestra parte, le encontramos en un momento de gran lucidez y equilibrio, sin aquellos desajustes previos que pudieran perjudicar su reincorporación al país. No puede aún anticiparse nada concreto, pero hay fundadas esperanzas en que todo pueda orientarse favorablemente. Desde luego considero que su encuadramiento activo en el movimiento cultural de Galicia, resultaría muy fructífero, tanto por la fertilidad de su aportación, como por la virtud orientadora de su juicio.
Nos ha dejado con algunas inquietudes respecto a la enfermedad de Pepe Núñez y de Isaac Díaz Pardo, ésta al parecer superada. Transmite nuestro mejor abrazo a los dos, esperando recibir noticias más concretas sobre la salud de Pepe.

Nuestra mejor lembranza para Maruja, lo mismo que para los Baltar, Dieste y demás amigos, con el mejor abrazo de,

Valentín


[Manuscrito:]
P.D.
Cando sahimos de Vigo Mimina tiña mentes de se embarcar o 24. Nos estaremos ali, pois mañán –22– tomaremos o camiño de novo pra Galiza. Varela ainda non decidéu se retorna tamen –para visitar a seu pai en Monterroso– ou seguirá eiquí mais tempo.
Con Pilar visitamos eiquí outro especialista. Terá que ser operado por R. Baltar, ainda que sin presa. A cousa e mais molesta que grave. Apertas.

1961-05-04 Mencionado/a
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 04/05/1961

Manuel Puente
Bmé. Mitre 1263
BUENOS AIRES
Buenos Aires Mayo 4 de 1961

Señor Don
Luis TOBIO
Casilla Correo 149
MONTEVIDEO-URUGUAY

Meu querido Don Luis:
Recibín su carta del 18 de Abril e non puden contestar antes porque pasei uns dias muy aterefado –con varias cousas– presentación de liquidación de Réditos que debe compor un mesmo, e lios en outras actividades que me tiberon e teñen absorvido.-
Alégrome que arranxase con Barreiro a impresión.-
En canto o mapa creo que mellor seria facer intervir a Alvaro Gil que foi o que lle abonou o cartógrafo que os fixo, que e de Madrid, o por que tamén ten no seu poder unha suma de Pesetas –escriballe pois mañan sobre este asunto e espero que así poidamos ter a solución máis pronto.-
Respeto a composición en corpo 12/12, e certo que seria mellor pero debemos considerar si a obra non se encareceria demasiado, con todo o que hay que agregarlle, refírome o precio que vay a resultar para a venda que e o que me está preocupando, porque pola miña parte tamén me inclino o mellor– deixo enton que vostede resolva o que lle pareza.
Respecto a parte material, estóu disposto a constituir ahí un fondo de garantia, si elo e necesario, por todo o valor da obra, co fín de ir abonando a medida que avance o traballo, para esto e o arranxo do contrato irei a esa no transcurso da semana que ven.-
Afervoados saudos do seu amigo
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita ao final da carta]:
Incluyo copia da carta a Alvaro Gil a que escribo oxe

1961-06-17 Mencionado/a
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 17/06/1961

Manuel Puente

Buenos Aires Junio 17 de 1961
Señor Don
Luis TOBIO
MONTEVIDEO-URUGUAY

Meu querido Don Luis:
Contesto a sua carta 31 Mayo, e aprobeitando a ida a esa de un rapaz amigo de ABRAIRA enviolle por el a presente, xa que no correo actualmente non se pode confiar; Xunto a esta encontrará carta para BARREIRO Y RAMOS S.A. (e unha copia pra vostede) aceptando o presuposto, como Ud me indicou, si no está do seu gosto devólvama co as correccions que lle parezca para facerlle outra.-
Sinto que debamos considerar perdida a carta donde me dixo enviava as mostras de tipo 10 e 12-e sobre este punto repítolle que vostede resolva, pois a mín tamén me vai a gustar mais en corpo 12.-
PRADA anda forzando a SEOANE para lograr os dibuxos ou fotografías – e tamén vamos a buscar por outros lados, do que sexa lle escribirei axiña.
ALVARO GIL, non recibin contestación, e comenza a preocuparme, voulle a repetir a carta.
Reciba unha aperta do seu amigo
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1961-09-06 Mencionado/a
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961. en 06/09/1961

[Vigo]
6-set.
1.961

Sr. D. Luís Tobío Fernández
Montevideo

Meu querido amigo:
Recibín a túa do 10 de agosto pasado. Demorei un algo o respostarche, porque andiven a matinar sereamente na proposta que me fas. Por outra banda, tamén Otero Pedrayo leva unha tempada en Santander, e non voltará a Galicia ate meiados de mes.
Si os moitos agobios que pesan riba de min non me fixesen dubidar, teríache escrito a volta de correo, acollendo con entusasmo a idea de colaborar contigo dende eiquí, no choio de levar avante a Historia de Galicia. Pero son tantas as obrigas que hei de atender, que sentín medo de comprometerme a te axudar. Porque, craro está, a axuda ten de ser efeitiva no orde dos logros que se tencionan. Ben me decatei, dende o primeiro intre, que Otero non era o home chamado a iste labor, que non vai co seu temperamento. E, seguramente, il agradecería que se lle aforrasen os traballos engorrosos, alleos á tarefa inteleitual de dirixir a Historia. Niste senso, comprendo cales son os teus propósitos, i eu, por razós de galeguidade e de amistade contigo, non podería negarme a secundalos.
Trataréi, pois, de facer todo canto esteña nas miñas mans, pra normalizar o traballo que eiquí me encomendes. Nembargante, non quería deixar de te advertir que apenas dispoño de tempo pra nada. Unha das cousas que máis horas me ausorben e máis preocupaciós me causan, é Galaxia. Mesmamente, porque a vida comercial da Editora esmorecía, tiven que me faguer cargo da direición da Xerencia, e todas as horas me son poucas pra revitalizar e dar novos pulos á empresa. Ademáis, agora ando metido na creación dunha grande Biblioteca, que se nutrirá cos fondos que posee Penzol, e que nos donóu pra tal fin. Xa temos alquilado o local, e contamos coa promesa de outras interesantes aportaciós bibliográficas. Queremos chegar a facer un importante centro de estudo, no que centralizaremos, reproducidos en microfilm, cantos documentos de interés romanístico andan esparexidos polas bibliotecas estranxeiras. Dise xeito poderemos chegar a dispoñer dun valioso centro, pra que os universitarios galegos traballen debidamente sin necesidade de saír de Galicia. Velahí, pois, unha nova laboura de envergadura, en cuia orgaización tamén me comprometín.
Polo demáis, decátome sobradamente das razós que espós na túa carta, e que considero xustificadísimas. Conta polo tanto conmigo, dende agora, pra o que me sexa posibre facer. En tal senso deberás sinalarme, periódicamente, os puntos concretos do que hei realizar de acordo co plan trazado por tí.
Xa falei con Parga, sobre o asunto da parte xeolóxica da Historia. Autorizoume pra que che comunicase que podías seguir avante co texto que ahí tes, pois renuncia a toda correición.
Non quero iniciar xestión algunha, ate que teñas a conformidade de Otero. Non por outra cousa, sinon por delicadeza e respeto á súa persoa.
Supoño que Alvaro Xil non falaría co cartógrafo sobre a reprodución do grande mapa estraviado. Digo isto, pola esperencia de outras cousas semellantes. Si consideras que ainda hai tempo de emprincipiar unha nova xestión, indícame o prazo de que podo dispoñer, e comunicareime co cartógrafo a traveso dun amigo común.
Con respeito á música popular na parte etnográfica da obra, i estando fora deiquí Bal e Gay, non vexo persoa axeitada e de solvencia que puidera encarregarse do asunto. Seméllame que non estaría mal encomendarllo a Pita.
E isto é todo polo de hoxe. Recibe a forte aperta de sempre, de
Fernández del Riego [sinatura autógrafa]

1961-11-16 Mencionado/a
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 16/11/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Noviembre 16 de 1961

Señor Dn
Luis TOBIO
José Bto. Lamas 2941
MONTEVIDEO-Uruguay

Meu estimado Don Luis:
Contesto a sua estimada carta del 25/10 chegada con moito retardo.-
DEL RIEGO: Como entendin que primerio me iva escrebir vostede propondolle o plan que vostede resolvese, quedei a espera das suas noticias sobor da aceptación para facerlle chegar fondos que estan agora espallados en poder de Don Ramón-Alvaro Gil etc, de maneira que digame vostede si Del Riego aceptou o encárrego, si debo escribirlle.-
Don RAMON: fai tempo que non me escribe, cando estubo por eiquí Don Sebastián MARTINEZ RISCO encargueille falar con Don Ramón sobre dos capítuos que faltan para a historia e sobor de esto recibín o que lle transcribo que como verá non dí nada novo en que poidamos vasarnos, pero como confio na vontade de MARTINEZ RISCO para axudar no que poida pra historia escribireille sobor desto e igualmente o farei sobor o que vostede me indique.-
O MAPA GRANDE: o están facendo en Madrid coa intervención de "BEN CHOSEI", de maneira que como creo que irá pegado, seria bén que para non retrasar o traballo na encuadernación puxeran un papel doblado no lugar correspondente, para ser remplazado logo polo mapa, pois vai a tardar porque o cartógrafo estaba fora de Madrid este novo mapa vai costar 40.000 pesetas.-
NOME DA EDITORIAL: conven porlle "EDITORIAL NOS" BOS AIRES, pois témola registrada eiquí, conven que vaya co o mesmo tipo e caracteristicas tal cual está no libro "As Cruces de Pedra" que cordo que vostede ten un exemprar.
No copyright creo que pode ir o meu nome como vostede dí, e si e o caso de rexistralo ahí na propiedad literaria –fágame mandar a solicitú ou indíqueme como facelo.-
PAGOS: faga vostede os necesarios tanto a BARREIRO como os grabados, recurrindo a miña conta do Banco de Galicia.
Sin mais, os amigos retribúyenlle e agradacen os seus saudos, e con uha garimosa aperta quedo seu amigo,
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

P.D.- Fotografias levadas por Prada, creo que 106 –o que as facilitou precisas e está as recramando, rógolle devolvermas o antes que poida.- Vale

1962-09-19 Mencionado/a
Carta de Valentín Paz-Andrade a Virxinia Pereira
Vigo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Valentín Paz-Andrade a Virxinia Pereira en 19/09/1962

19 de setiembre de 1962.
Sra. Dña. Virginia Pereira Renda
Viuda de Castelao
c/Colón, 35
Ciudad

Querida Virginia:
Incluyo con la presente el escrito que he redactado para enviar a Madrid, y una copia del mismo, que debe recogerse con nota de presentación en la oficina correspondiente.
Ahora, una buena noticia. Acaba de llamarme Álvaro Gil desde Madrid, con viva alegría por las impresiones recogidas respecto a la pensión de viudedad que te interese obtener. En compañía de Alfonsin han visitado al Director de la Deuda y Clases Pasivas, que se mostró inclinado a la concesión. La cuantía de la pensión no se regula por los años de servicio, sino por la categoría administrativa del funcionario en 1936. También puede influir el hecho de que estuviera acogido a Derechos Pasivos máximos o Derechos Pasivos mínimos en aquella época. Parece que la pensión, con los incrementos posteriormente acordados, podría cifrarse en 1.500 ptas. al mes aproximadamente.
Para preparar el expediente es necesario obtener a la mayor brevedad:
a) Certificado del Matrimonio
b) Certificado de Defunción de Daniel
c) Estadística de Pontevedra en la que conste la categoría administrativa que tenía en 1936.
Si tuvieses alguna dificultad para obtener esta documentación, no dejes de comunicármela. De Madrid enviarán la minuta para la instancia que debe ser formulada a fin de iniciar el expediente.
Excuso de decirte cuanto celebro poder comunicarte estas noticias.
Valentín.

1963-01-12 Mencionado/a
Carta de Paz Andrade a Seoane. 1963
Nova York
Vigo
Nova York
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Paz Andrade a Seoane. 1963 en 12/01/1963

12
enero
1963

Sr. D. Luis Seoane López
Montevideo, 1985, piso 13, Dtº 61
BUENOS AIRES

Querido Luis:

Nos ha producido una viva satisfacción tu carta del 23. No necesitas formular excusas, porque todos sabemos el abrumador trabajo que pesa sobre ti, como sobre tantos otros encadenados a la angustia del tiempo que pasa, con una celeridad anuladora.
Sería una gran suerte para Galicia y para nosotros, que se lograra la posibilidad de retenerte definitivamente. El proyecto de fundar una gran editora en Galicia, lo estimo viable. Días pasados, con ocasión de acompañar a Orense, al donador del premio “Galicia”, que se entregó a Vicente Risco, el tema volvió a ser motivo de conversación. Feliciano Barrera, el mecenas a quien me refiero, y Manuel G. Cerezales, el actual Director de Faro de Vigo, casado con Carmen Laforet como sabes, eran los otros interlocutores.
Barrera tiene una posición económica muy fuerte, y se halla implicado en negocios de gran envergadura. Es hombre de extracción humilde, surgido en una aldea de Ponteareas, que siente atracción por la economía y la mejora social de Galicia. Parece dispuesto a apoyar o fundar una empresa cultural, abierta al exterior, propicia a canalizar los valores gallegos.
Procuraré continuar en contacto con estos elementos, especialmente para cercionarme bien de que no les mueve cualquier finalidad política, o cuando menos partidista. De cualquier modo, juzgo viable la posibilidad de llegar a algo. Creo que Álvaro Gil, bien emplazado en el mundo financiero, y con un espíritu sensible y abierto, podría ser un elemento importante en la tarea.
Te felicito cordialmente por el premio “Palanza”, así como tendría que hacerlo por tantos otros motivos. Conozco el libro de Lorca, que recibí oportunamente, y que me produjo una viva satisfacción, no solo por los estupendos grabados que has incorporado a la obra, como también porque el nombre de Federico, el tuyo y el de Gonzalo Losada quedarán en la historia de la cultura ligados en una forma tan gentil y justiciera.
Gonzalo Losada me anunció también el envío del libro de Unamuno, y ahora el de Alberti. No he recibido el de D. Miguel, ni conozco el de Pablo Neruda, que sigue produciendo como un gigante. Del homenaje a Alberti he tenido noticias por Blanco Amor, que dentro de unos días debe llegar a Madrid.
Tocas en tu carta un tema que me interesa vivamente, me refiero a las viejas artesanías descuidadas, que están esperando unas manos nuevas para cobrar vida otra vez. He visto en Atenas y especialmente en Roma, piezas elaboradas en los países del Danubio y más al Norte, verdaderamente extraordinarias.
Una vieja predicación mía, en relación con las fábricas de cerámica de aquí, Pontesa y Álvarez, que pertenecen al mismo dueño, pudieran fructificar en forma interesante. Se trata de fábricas de gran producción, que han expuesto recientemente en Hanover. Se encuentran, como yo le había vaticinado, en la inferioridad de la falta de originalidad en la decoración y modelaje, y comenzaron a preocuparse por adquirir elementos técnicos, a base de artistas gallegos. Sería muy importante que pudiera llegarse a orientar en un sentido de mayor nobleza artística y mayor autenticidad una fabricación en gran escala, como la que aquí se ha emprendido en este ramo.
Isaac con su familia estuvo recientemente almorzando con nosotros. Supongo que ya habrá aterrizado en Magdalenta. De Dieste, pocas noticias. Es una lástima que no colabore asiduamente en los periódicos gallegos, a pesar de que ha sido invitado con insistencia, según me dicen. Supongo que estará preparando en el rincón natal alguna obra importante.
Con motivo del acto a que antes me he referido, estuve un momento con Risco. Le encontré al pie de la camilla, arrebujado en una butaca, mas esquelético que en su anterior apariencia, pero con vivacidad de espíritu. Los médicos están inquietos, porque de vez en cuando el sistema circulatorio hace crisis y es necesario apelar a remedios heroicos para restablecerle. Es posible, aunque muy difícil, que remonte la claudicación actual.
Espero que nos informéis más concretamente sobre vuestro viaje y punto de aterrizaje en Europa.
Pilar, que pasó últimamente una temporada poco satisfactoria, se encuentra ahora bastante mejorada. Os envía, lo mismo que Alfonso, sus más encendidos afectos, que harás presente a Maruja con los míos.

Recibe el más cordial abrazo de tu siempre incondicional amigo,

Valentín

1963-04-23 Mencionado/a
Carta de Díaz Dorado a Seoane. 1963
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Dorado a Seoane. 1963 en 23/04/1963


Buenos Aires, 23 de Abril de 1963

Sr. Luis Seoane

Estimado amigo:

Estuve esperando que se concretaran gestiones que teníamos en camino con referencia al libro de González López, y por ello me he demorado en la contestación.
La visita con Prada y Martínez Lamela al Sr. Daniel Álvarez no fue demasiado fructífera. Excusa: malos negocios. No así la de Alonso Lago, nos recibió muy cordialmente, pero nos dijo que su aporte solo podría ser hecho en papel y que entendía que habíamos hablado de 20.000$. De acuerdo con esta, estuve en la Imprenta López y allí nos ofrecen un descuento de 20.000$ si les entregamos el papel, es decir, exactamente lo que estimó Alonso: ahora bien, cuando comenzábamos a temer por la manera de financiar el resto, surgió una circunstancia feliz. Núñez Búa, que se halla en España, escribió a Prada ofreciéndole la colaboración de Álvaro Gil para completar la financiación de dicho libro. Estimamos la suma necesaria en 50.000,00$ y Prada escribió inmediatamente a Núñez Búa y esperamos que de acuerdo a lo manifestado por éste, sea él el portador de esa suma. Apenas tengamos confirmación, entregaré el libro a la imprenta.
Por Montevideo, sin novedades, el portero Enrique muy correcto. A los pocos días de haber partido Vds., vinieron a retirar el cuadro para el Museo de Israel.
Veo por su carta que están concretando sus deseos y se han establecido ya en Ginebra, donde podrán moverse en un ambiente más propicio que este lamentable que vivimos aquí, estamos a 2 meses de las elecciones y el caos y la confusión son mayores que nunca.
Mi familia sigue bien y les envían muchos saludos, así como la gente de Citania. De mí, dispongan para lo que gusten y reciban el invariable afecto.

Díaz Dorado

1963-05-03 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Dorado. 1963
Xenebra
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Dorado. 1963 en 03/05/1963


Ginebra, 3 de Mayo de 1963

Sr. Diego Díaz Dorado
Buenos Aires

Mi querido amigo:

Recibí su carta cuando más impaciencia tenía de recibir noticias de Buenos Aires. Estoy encantado de Ginebra, me gusta mucho esta ciudad y pinto con una tranquilidad que no tenía para trabajar desde hace mucho. El día es nuestro y uno puede encontrar, siempre se encuentran, motivos de desagrado, pero en general las gentes procuran ser correctas y agradables en la convivencia. Uno encuentra aquí parte de lo que se desea de bueno para Buenos Aires. La de hoy es una carta apresurada con motivo de una por expreso que me llegó de la Galería Bonino. Resulta que me seleccionaron para intervenir con cinco grabados en la próxima Bienal de San Pablo. Quisiera, pues, que me hiciese el favor de separármelos y se los entregase a Billy, Guillermo Whitelow, en Bonino, usted creo que lo conoce, para que le pongan marcos y los entreguen a la Dirección de Relaciones Culturales del Ministerio de Relaciones Exteriores. Serían los siguientes, a mi juicio:

Juana de los trapos
La profecía
El caído
Mendigos cautelosos, burlones e
Inestable mendigo

Si a usted y a Billy no les parecen bien quizás pueden seleccionarse otros. Por aquí estuvo Núñez Búa pasando dos días. Llegó el primero de Mayo y marchó hoy de mañana. Me alegró mucho verlo y estar con él. Anduvimos juntos con Maruja recorriendo la ciudad. Me habló de la conversación con Alvaro Gil alrededor del libro de González López. Creo que está, por lo que me dijo, resuelta la edición con el aporte que haría Alvaro Gil. Por mi parte tengo entendido que en la conversación que habíamos tenido con Alongo Lago se había hablado de 30.000 pesos, pero de cualquier manera esto no modifica demasiado la situación. No depende, claro está, de lo que recordemos, sino de lo que recuerde Alongo Lago. Ojalá se imprima y se termine con este asunto. Las noticias que vienen de Buenos Aires son desesperantes. Estos señores que gobiernan o pretenden gobernar, dá lo mismo, parecen vivir fuera de la realidad y del mundo. Los funcionarios argentinos de las Naciones Unidas y de la Organización Internacional del Trabajo, etc., que residen aquí, sabemos por uno de ellos, se sienten avergonzados de lo que allí ocurre por las noticias que les llegan. Nosotros solo conocemos las que vienen publicadas en los periódicos de París. Núñez Búa creo que llegará alrededor del 18 y por él sabrá noticias de como estamos. Mis asuntos marchan lentamente pero pienso que bien.

Un saludo para todos los de Citania y uno muy especial de Maruja y mío para su familia y usted reciba el abrazo fuerte de:

[Seoane]

1963-05-08 Mencionado/a
Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963 en 08/05/1963


8-5-63

Querido Luís:

Onte viaxei eiquí con Álvaro Xil. Faleille do proieito de Proyecto sobre mobiliario español. Paresceulle ben e está disposto a participar ca metade do cap. que faga falla. Eu non fixen máis que apuntar a ideia, pois, lle dixen, queremos madurala ben antre os dous, denantes de perfilala pra dala en forma de Proyecto. Tamén viaxei con Pepe Fernández, o cerebro do grupo financeiro en que é executivo Álvaro. A él, craro, non lle dixen ren do asunto, pois non teño ningunha confianza co íl. A quen lle falei, xa eiquí, hoxe, foi a Valentín, quen me dixo que xa tiña falado algo contigo e que lle parece ben. Agora, fagamos o proieito do Proyecto e, cando iste o teñamos listo en forma, xa o presentaremos. Tí, que eres o xerminal, mándame unha nota extensa. Eu fareiche as ouservaciós ou engadidos que coide. Considero que hay que falar de mobiliario –no mobiliario entra todo– español ou hispánico, non só galego. Debemos querer xestar unha empresa con pulo longo, os limites xa os darán a realidade e as posibilidades financieiras. Se facemos un proyecto con afán europeo, non de rueiro, conseguiremos meios financieiros. De outro xeito afogaremos o propio anceio. Pra Magdalena xa fixen unha.
Álvaro gustou dos teus murales. Valentín di que se porá en percura de coneitarte con arquiteitos. Coido debes escribirlle ós dous. Do Proyecto podes decirlle só que conmigo andas a matinar tal Proyecto, que lle daremos a coñecer cando estea ben perfiado.
Vin a Del Riego. Estuvo moi cordial.

Apertas

Pepe

Escribe xa a La Plata Díaz 80-952 ou a Bs As: San Martín 665 – “Cenit”.

1963-05-15 Mencionado/a
Carta de Díaz Dorado a Seoane. 1963
Bos Aires
Xenebra
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Dorado a Seoane. 1963 en 15/05/1963


Buenos Aires, 15 de Mayo de 1963

Sr. Luis Seoane

Querido amigo:

De acuerdo a su indicación, hice entrega al Sr. Whitelow de Bonino, de los grabados por Vd. elegidos para San Pablo, al día siguiente me volvió a llamar ese señor para decirme que el Sr. Brughetti le había pedido que fueran 15 en vez de 5, aunque hasta ese momento no me lo podía confirmar, creo que tenía el propósito de hacer una exposición suya de grabados en San Pablo. No sé si he procedido bien, pero en la mañana de hoy separé 10 grabados más, a mi leal saber y entender, pues el Sr. Billy me indicó que no tenía objeto su intervención en la elección, y se los llevé a Bonino.

A continuación, va la lista de los grabados y el número.

9/35 Inestable mendigo
14/35 Mendigos cautelosos, burlones
19/35 El Caído
14/35 Juana de los trapos
10/35 La Profecía
14/35 El peregrino
2/30 La conversación
13/20 Habita en la montaña
12/20 Cipreses de pájaros escondidos, silenciosos
12/35 Cada uno con sus trapos
15/33 Diálogo con signos, andando
15/35 La calle
13/20 Gaucho dormido con viento sur
11/35 La Celestina
14/35 Sacerdotisa de oscuros presagios
Espero me confirme si es esto lo que corresponde para modificarlo si hubiera tiempo.
Por otra parte, el libro de González López ya está en la imprenta, de manera que, cuando le parezca oportuno, le ruego que piense en las tapas. El Sr. Alonso se portó muy bien y nos va a hacer un envío de papel que superará los 30.000$. Estamos a la espera de Núñez Búa para ver si confirmamos el aporte de Álvaro Gil, en cuyo caso estaríamos tranquilos por el resto de la financiación.
Por la calle Montevideo, todo marcha muy bien y sin ninguna dificultad.

Reciba Vd. y la señora, de mi familia el mejor cariño y mío como siempre un fuerte abrazo.

M. D. Díaz Dorado

A carta está mecanografada con marcas feitas a lápiz na descripción das obras, puideron ser feitas por Seoane.

1963-06-17 Mencionado/a
Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963 en 17/06/1963

17-6-63

Querido Luis:

Aínda non tiven o vagar suficiente pra facer un pequeño proieito comercial do que podería ser esa empresa na que ti matinas e cuias bases, mellor, fundamentos espós con tanta xusteza, saber e craridade nas túas duas cartas. Fareino. Pol-o pronto, prégoche que copia [sic] das dúas cartas –que supoño terás– llas mostres a Álvaro, primeiro, e dempois a Valentín. Álvaro leeu a primeira e mostrouse disposto a poñer deica 3 millóns de ptas. Se é así, eu trataría, unha vez postos de acordo no básico, de atopar outros cartos. Coido que os atoparei. Álvaro, xa o verías, é home de moita tarefa, pro, pra os amigos, sempre atopa un intre. O único que non fai é escribir. Supoño xa o terás visto.
No Centro conseguín que inviten a González López, pois Martínez López sairá axiña pra Galiza. Eu coido que Emilio tampouco poderá vir, pois ten un curso de vran e non sabe si lle darán 8 días de permiso. O seu libro está no prelo. Coido que atoparemos eiquí tódolos cartos e non precisaremos facer uso do xeneroso ofrescemento de Álvaro. No C[entro] Galego hai ambente –Villamarín– pra contribuir en parte ós gastos do libro de Ben Cho Sey, pero fai falla saber cánto será. Parez que Álvaro ofresceu –díxomo íl– 50 mil ptas. Castro Rial –bó rapaz, paresce– desexa falarche. Ten amigos arquiteitos e ademáis é mandamáis do Faro de Vigo.

Teléfonos:
Ben Cho Sey- 2438932
Castro Rial- 2391392
Álvaro-Oficiña: 318000
Casa: 2612637

Apertas pra ti e Maruxa

Pepe

[Escrito na marxe esquerda:] Cando escribades a Amparo que se lembre do que lle pedín pra o meu afillado carpinteiro, xa estou en relación telefónica ca súa amiga Srta. Laferrere.

1963-06-30 Mencionado/a
Carta de Núñez Búa a Luís e Maruxa Seoane. 1963
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Núñez Búa a Luís e Maruxa Seoane. 1963 en 30/06/1963


30-VI-1963

Queridos Luis y Maruja:

Estoy ya –¡ya!– en Bs. As. Tengo que escribiros largo. Hoy sólo que ya estoy podrido con 9 días de retorno a cuestas.
Álvaro Gil –Avda. J. Antonio 26, 2º– es amigo del dueño de Le journal de Genève (coido que é así). Díxome que lle pode escribir. Coido que tí lle debes mandar unhas letras. Faino como se fora a min mesmo. É nugallán pra escribir, pro é craro e servicial e bo amigo. A tua carta sobor do mobiliario gustoulle i-está, díxome, disposto a aportar 3 millóns de ptas ou máis. Xa che escribirei con vagar de isto. Dí a Amparito que a súa amiga está en Mar del Plata nunha conferencia de O.E.A, de intérprete. A Sra. que me falou diralle cando chegue que me chame. Que non esqueza o do meu afillado. Coido recibiría a miña carta.

Apertas

Pepe

Álvaro quer mercar Corredoiras ¿podes guiarme pra buscalas?

1963-07-15 Mencionado/a
Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Núñez Búa a Seoane. 1963 en 15/07/1963


Buenos Aires, 15 de julio de 1963

Sr. Luis Seoane
Cerámicas del Castro
Osedo-La Coruña

Querido Luis:

Me imagino como andarán tus ojos bailando sobre los verdes y tus oídos recibiendo los mil sonidos de la tierra, entre ellos los de la gaita de Rosendo que ya anda en camino de ser un virtuoso. Esos chicos valen más que el padre, ¡que ya es valer!
Con tus cartas como introito daré forma a una fórmula de anteproyecto de sociedad comercial que, luego, tú completarás con nuevas sugerencias, y propondrás las reformas que creas conveniente. Considero oportuno que, con vistas a esa empresa, veas lo que ahí se hace y podrá hacerse: herrería, azabachería, platería, etc. de Santiago; cerámica de Buño; collares de O Grove; telas de lino de Padrón (?). Me gustaría que en Villagarcía vieses a Antonio Ribas Briones, pintor y tallista. Dámaso Carrasco te llevará a él. Dámaso es uno de los pocos que quedan con firmeza, creo. En Cambados había un carpintero que hacía hermosas dornas en miniatura. En Zamora todavía se hacen pañolones de lana bordados. Sería bien, creo, que fueses a Puente del Arzobispo y a Talavera. En la provincia de Toledo todavía se hacen muebles de estilo: bargueños, arcones. En fin, sé que tú sabes buscar e imaginar posibilidades.
Yo no quiero hablar por partes del proyecto con los posibles capitalistas. Creo que hay que darle hecho un proyecto completo. Con la única persona que hablé ahí fue con Álvaro. ¿Lo viste? ¿Hablaste algo del asunto? Creo que tendrás copia de tus cartas, pero, por si no, te envío las copias. Yo aquí sólo hablé con Rey Bringas. Está entusiasmado y quiere ser el representante de la empresa en Norteamérica, y abrir una casa en Los Ángeles. El me dio un Nº de Life (8-3-63) que trae una larga nota sobre el auge del mobiliario español en EE.UU. Le envié un pequeño resumen a Isaac para que te lo entregase. ¡Ah! En Madrid puedes ver las alfombras de cáñamo o esparto que se fabrican en Murcia y en Úbeda (Jaen).
Intenté que el Centro Gallego invitase a González López, pero no puede venir. Creo lo invitarán para el año próximo. El libro del mismo se está imprimiendo. El dinero que falta se reunirá aquí. Hablé ya tres veces a Lamela, pero no acaba de citar a una reunión. Yo me comprometí a hablar a 4 o 5 personas que sé darán dinero.
Escríbeme con lo que se te vaya ocurriendo sobre nuestro proyecto.

Abrazos para todos.

Pepe

1964-05-18 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1964
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1964 en 18/05/1964

Buenos Aires, 18 de mayo de 1964

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Mí querido amigo:

Recibí tus dos cartas con los recortes de diarios de ahí. Continuamos pensando lo mismo que cuando llegamos, sin que la creación de Bancos de Galicia, ni la actitud de sus ricos, incluyo entre éstos a los que tú quieras, nos haga modificar de opinión. Cuando podamos, lo más pronto posible, nos vamos a esa. El trabajo en todo caso lo inventamos nosotros e inventaremos también los medios de continuar trabajando. Si ahí no pasa nada aquí tampoco y artículos como ese que envías de ese hereje señor Ribagorza que figuran a Dios como arrojando terremotos en lugar de atómicas y desconociendo geografía – Alaska en los lugares del terremoto está más lejos que Berlín occidental del país maldito y en esta ciudad no hubo terremotos – se publican en todas partes y aquí abundan en la prensa diaria, se escuchan por radio y se convierten en imágenes en los documentales cinematográficos. Con esos artículos contamos y contamos con mucho más, todos los que los imbéciles pueden publicar en el porvenir. Las ventajas son de otro orden. También sabemos que el clima de Galicia es propicio para el reuma y los fuertes catarros, pero el hígado y el corazón resultan aquí más vulnerables. Todo esto es verdad. Como es verdad que la gente ahí emigra como en el siglo XVIII o en XIX, o en 1900. Casi nunca se dejó de emigrar a Galicia. En la Argentina comienzan a emigrar ahora. Cerca de 4000 médicos argentinos trabajan en Estados Unidos, quién puede regresa a Europa, se va a trabajar a Alemania como los gallegos, o más lejos en Asia, a Israel. Si tú vuelves a Magdalena vente dispuesto a robar a los clientes, sin piedad, hasta dejarles sin nada, no pagar a los acreedores, burlar a otros comerciantes e industriales y convertir lo que ganes en dólares para invertirlo en otra parte, que es lo que viene haciéndose aquí desde hace años. El nuevo banco de La Coruña invierte el dinero del pueblo gallego en Zaragoza. Los bancos de Buenos Aires hace mucho que envían dinero al exterior y luego el Estado solicita préstamos al Fondo Monetario o a Estados Unidos. Si no los Bancos los más importantes industriales del país. 600 millones de dólares salieron en 1963 para el exterior sin control de ninguna clase. Querido Isaac, no compares un país a otro. No se trata de comparar. Se trata de darle un sentido a lo que uno hace incorporarlo a un pueblo y a una historia. Ni el artículo del diario, ni los proyectos de Paz Andrade, ni el banco que puedan crear un grupo de coruñeses para beneficiarse ellos, importándoles un rábano Galicia, pueden cambiarnos. Allá ellos. (A Paz Andrade continúo pensando en escribirle). Esta temporada tenemos aquí noticias que por lo visto no te llegan al Castro. Es una lástima porque crecería tu optimismo. En ésta los comerciantes e industriales venden sus productos unos a otros y unos a otros se pagan con pagarés y así llevan años intercambiándose productos y pagarés intentando incluirnos en ese círculo trágico. Un lugar cualquiera de la tierra es lo que uno quiera que sea. No tratamos de alcanzar el paraíso sino de enriquecer nuestra vida viendo de manera nueva el mundo que nos rodea. Uno puede alcanzar aquí, como quizá en otras partes, fortuna personal. Una riqueza que nos permita comprar muebles ricamente labrados, joyas y gobelinos, tener un confort de rey de minerales. Pero no podemos tener un tapiz tan deslumbrante como una niebla caída sobre las montañas de Galicia, alfombra tan lujosa como una ría, muebles que se equiparen a una mesa de pino blanqueada con lejía, ni un montón de joyas que puedan ser iguales en su belleza a una bandada de gaviotas o cuervos marinos. A ese mirlo que escuchaba desde tu estudio. Todo ese es un lujo supremo del que no podemos ahora gozar y es una riqueza que, cuando la siente, cuando la ve, tiene cualquier habitante de ahí. Siento que marche la gente de Galicia. Mis padres fueron también emigrantes en Buenos Aires y yo, a mi manera, también lo soy. Se trata de una enfermedad económica y mental de la que tienen la culpa los afortunados de Galicia. Los mejores están esperando tener Bancos para hacer algo que se pueda hacer sin casi dinero, en parte importante con dinero y con fe. Las mejores gentes se duermen con historia, alcohol y humor y reposan confiadamente en que el Estado les resuelva las industrias o los Bancos quieren tener un Estado al gusto de sus intereses. El Sr. Jesús, pescador de Rianjo, amigo de Dieste, es más importante que Illia. Tiene más talento y fantasía y sabe entenderse mejor que éste con un grupo de diputados o miembros del comité, con un cardumen de peces o con los delfines, lo que resulta más difícil y maravilloso. Yo no sé que voy a hacer regresando, no cuento desde luego con vender mi pintura ahí pues no la hago para satisfacer los ojos de los posibles compradores de esa, ni quiero que me den el dinero como a un mendigo vergonzante. Buscaré algo para vivir, encantaré merluzas en lugar de matarlas y hacerles ataúdes de plástico para conservarlas en frigorífico. Allá Álvaro Gil o los que son peores que él con su paraíso de vacas muertas y peces muertos queriendo unirlos a la memoria de –Alonso de Fonseca o del Mariscal Pardo de Cela. Yo me quedo con el Sr. Jesús o con el capellán radomante que busca agua para los pozos de sus vecinos con una plomada alemana. Todo esto lo escribo para responder a tu pesimismo, el que reflejas en tus cartas. De nuestra vida todo está lo mismo. Tengo que hacer dos murales nuevos y un álbum de grabados que me encargaron y al mismo tiempo continúo pintando. Me ofrecieron un banquete inusitado con discursos y todo. Laxeiro está realizando con éxito una exposición de óleos y hace quince días clausuró una de dibujos. Varela continua trabajando en su audición y Núñez Búa viene de vez en cuando a visitarnos y olvidarse algo, una pluma o los lentes. De vosotros todos y del Castro hablamos siempre. Estamos seguros que a vuestro lado hemos pasado los días más felices de nuestra vida de adultos. Os recordaremos siempre a todos, no olvidamos a nadie ni siquiera al perseguido Edoardo ni a la comadreja Ramoniña. Cuéntanos, no te olvides, si aparece a la venta algún terreno o alguna casa sobre la ría. Un abrazo de Maruja y mío para Mimina, para ti, Camilo, Rosendo y José y otro fuerte para ti de:

Seoane

Saludos a todos.

1964-08-01 Mencionado/a
Carta de Seoane a Paz Andrade. 1964
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Paz Andrade. 1964 en 01/08/1964


Buenos Aires, 1 de Agosto de 1964

Sr. D. Valentín Paz Andrade
VIGO

Mi querido amigo:

He recibido tu carta referida a las gestiones que hiciste en Madrid. Te las agradezco mucho. Seguramente la comunicación de la Dirección General de Relaciones Culturales debió haberse demorado por cuestiones burocráticas, pues aquí consta telegrama del Ministro. De cualquier modo es lo mismo, lo importante es que se queden ahí los cuadros y a mí personalmente no me inicien ninguna clase de procedimientos que produzcan inconvenientes al regresar a España. Seguramente mi error fue no usar la primera tarjeta que tú me diste para Casas, antes de la llegada de los cuadros a Madrid, para que él resolviese el problema de Port Bou, y dejándome guiar por la Agencia que me informó mal. Por esa equivocación y el temor de molestar a tu amigo Casas, tengo ahora que molestarte a ti y a Vidán. Siento todo lo que ocurre con este asunto y que al fin se pueda solucionar.
Tuvimos noticia, por la prensa de Buenos Aires, del fallecimiento de Souto y nos produjo un gran dolor tanto a Laxeiro como a mí que lo estimábamos hondamente. Yo hice una nota sobre él para la audición de Galicia Emigrante y para la revista del Centro Gallego. Fue una gran pérdida para el arte gallego, y, lo que es grave luego de lo irreparable de su fallecimiento, es que su obra queda dispersa en uno y otro país, como quedó la obra de algunos pintores gallegos del pasado sin que en Galicia exista el suficiente amor por estas cuestiones que permita rescatarla. Las diputaciones gallegas debieran tener en sus presupuestos una partida para estos casos, adquiriendo las obras con destino a los museos gallegos, de modo que no se perdieran para Galicia. De Souto además de los óleos primeros del Círculo de la Artes de Lugo y alguno que otro que pueda estar en algún museo y en alguna colección particular, no creo que queden más que unas cuantas estampas. En Madrid es posible que haya más cosas dispersas. Sé que había traído de la Academia de España de Roma los siete u ocho cuadros que allí había, extraordinarios, entre ellos uno magnífico, Ángel caído, pero no sabemos cuál será ahora el destino de estas obras. Sería cosa de realizar unan campaña para conseguir traerlas a Galicia, de México, de Madrid, y ese empeño podríais ponerlo tú, Álvaro Gil y quienes tienen sensibilidad para estas cuestiones que por desdicha no son muchos, o conseguir que el Estado o el diablo lo hiciese. El problema ahora es que se aprovechen para el futuro cultural de Galicia.
Por aquí estuvo Emilio González López pronunciando conferencias con motivo de las Jornadas Gallegas. Por mi trabajo no pude asistir a todas pero alguna que le escuché fue bastante buena.
Escríbeme, te lo ruego, tan pronto tengas noticias de Vidán o de los cuadros. Abrazos para Pilar y Alfonso y para ti de Maruja y míos:

[Seoane]

1968-02-17 Mencionado/a
Carta de Blanco Amor Eduardo a Paz Andrade. 1968
Barcelona
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Blanco Amor Eduardo a Paz Andrade. 1968 en 17/02/1968

Barcelona, 17 de febrero de 1968


Querido Valentín:

Gracias por tu carta y por las gestiones. Yo entendí de tu anterior que Cerezales “proyectaba” esa sección pero no que la tenían ya en marcha. Mañana mismo le escribo.
Marina ya está bien, dentro de lo relativo; tienen que hacerle más adelante una segunda operación, pero ya es secundaria. Mi permanencia aquí, que pudo acortarse en un mes, obedece que me dieron un trabajo -corrección de estilo no siempre literario, para una casa de traducciones- que termina con el presente mes. Por cinco horas diarias y por dos meses me dan treinta y cinco mil pesetas que, con lo de Álvaro, me han permitido afrontar los ingentes gastos de esta enfermedad sin acabar con la pequeña reserva de la venta de mi piso, que quedó bastante diezmada; pero en fin, esta pobre criatura se salvó que es de lo que se trataba. Te cuento estas intimidades, por las que tú nunca preguntas sin duda para no herir la delicadeza de los demás, pero que sé que te preocupan. Si este trabajo fuese firme y no temporario, créeme que me quedaría a vivir en Barcelona, pues lo que tiene mi mente alertada -quizá en demasía- es la inseguridad, la dolencia peor a mis años, cada vez, como los de todos –o quizá menos a causa de la mayor vigencia de mi oficio –más indefendibles. Ya ves, lo más seguro que parecía la jubilación, hace seis meses que no me llega. (A propósito de esto. Una buena amiga que tengo en la Caja, en la Secretaría de su Gerencia, me dice que ni Baudizzone, ni Núñez intentaron nada; que la única gestión firme e insistente, aunque irá todavía para largo, es la del propio Banco Español, que tiene poder mío para cobrar estos haberes; supongo que se trata de mi ex compañero de trabajo, el secretario general del Banco, Monasterio, a quien yo enseñé, siendo cadete a mis órdenes, correspondencia bancaria, allá por el año 22. ¡Qué abismo! De manera que si les escribes diles que dejen el asunto, pues según me informa Emma -mi amiga y aliada- a lo mejor es contraproducente desde el punto de vista político, precaución universal que hay que tomar ahora allí para todo. Que se lo agradezco igual.
Aquí no he visto a ningún gallego -aparte la excelente, y ya tan viejecita, María Luz Morales, casi retirada del todo-. El amigo ese de Lalín -no me acuerdo el nombre- no creo que valga la pena; y el Presidente del Centro Gallego es un falangista de tomo y lomo, que ni siquiera tomó nota de la visita que hice a la sociedad y de la tarjeta que allí dejé.
El Centro, de Buenos Aires, me escribe proponiéndome como Delegado para la Asamblea constitutiva, en Orense, de la Federación Mundial de Sociedades Gallegas; hay una nota aparte en la que, con muchas reviravueltas y finezas se me ofrece devolverme, mejorada, la situación que en aquella casa tenía. ¿Qué les habrá pasado con el felón de nacimiento que mal lleva mis apellidos? Siempre pensé que a ese carpintero impaciente, tan ingrato con las venturas que le deparó el destino, lo socavaría su desmedida ambición que es siempre propia de las almas plebeyas. En fin, es asunto –el ofrecimiento- para pensarlo en serio. “Sólo cuando se ha secado el agua se conoce el valor del pozo”. B. Franklin. La Delegación, en compañía de mi siempre involuntario Dioscuro en estos asuntos, que es Paco del Riego, la aceptaré.
Tengo en marcha una pequeña gestión a ver si pesco -con la ayuda de Fernando Armesto- una colaboración en La Vanguardia. Ya escribí un artículo “para ver”, como dijo el Director. Hace unos años salía este aviso en la prensa de Buenos Aires. Muy frecuentemente “Pantalonera con muestra se necesita”. Esto es lo que menos me molesta. Me parece lo más natural del mundo que nadie me conozca aquí. También mandé, por gestión de Víctor, dos cosas a ABC. Tengo seis en La Voz de Galicia (como hace más de un mes, escribí a Isabel que me los mande devueltos; una cosa es pedir y otra mendigar); he publicado casi veinte “Fiadeiros”, algunos resultaron sensacionales; trabajé como un minero en la “corrección de estilo”... ¿Quién podrá decir que no lo intenté todo, a pesar de todo lo que me rodea, incluyendo las limitaciones del post infartum, antes de volverme a donde siempre he vivido sin tantos esfuerzos ni tanta mezquindad?
Siempre que te escribo, desde hace un tiempo, me propongo no contarte mis cosas personales y siempre me traiciono. Perdona, una vez más.
Y con mis afectos a Pilar, te abraza tu amigo

Eduardo


[manuscrito:]
Yo me voy de aquí el tres de marzo. Estaré en tres o cuatro días, luego seguiré a Orense. No sé si te di mi nueva dirección (en mi ausencia, mi sobrina nos mudó:)

Capitán Cortés 43, 2º

1969-08-09 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1969
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1969 en 09/08/1969

Sargadelos, 9.8.69

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Llevo lo que va de mes encerrado en Sargadelos en donde me trajeron tu carta del 25.7, de cuyo contenido tomo buena nota. También me trajeron una carta de los de Montevideo atrasada del día que me pusieron el cable en la que incluyen un programa general das Xornadas, pobremente hecho y en el que se ve que tú no has intervenido. Espero ese catálogo del que me hablas. Sobre esto y otras cosas ya te he escrito a ti y a ellos y a ver si volvemos a preparar otra vez ese material del Castro y Sargadelos y lo enviamos con mejor suerte.
Tomo buena nota de lo que me dices sobre el mural. Naturalmente que gusta y la gente lo mira con gran respeto. También procuraré complacerte informándote sobre la suerte que corrieron las cosas de Vigo en manos de nuestros amigos que prometen mucho pero cumplen poco.
En el Castro dejé montada la exposición con lo de Sargadelos y la colección de cerámica popular gallega. Colgué algunos cuadros por las paredes y me permití colgar algunos tuyos, que hacen extraordinariamente bien, para que la gente se vaya familiarizando con tu pintura. El día anterior a venirme apareció Álvaro Gil con su mujer y almorzaron con nosotros. Estaba también Blanco Amor que llevaba unos cuantos días en el Castro (y allí quedaba cuando me vine). Más tarde vino Rodolfo Prada con su mujer y nos fuimos a cenar a Coruña. Anteayer tuve aquí en Sargadelos romería de gente pues vino Álvaro con una recua grande de gente. También estuvo Penzol y Santamarina (de N. York) y Maciñeira, y Blanco Amor con Maciñeira (que lo fue a buscar al Castro para que lo acompañase aquí), y al final Prada, Álvaro Gil tiene un gran entusiasmo con esto de Sargadelos, está entusiasmado con la construcción (con la que a decir verdad todo el mundo queda asombrado). Álvaro compró todo lo que se hizo en Sargadelos. Ya te puedes dar idea que toda esta gente pregunta insistentemente por ti.
Aquí tenemos 14 personas produciendo además de los 4 o 5 del Castro que estamos consta[nte]mente aquí en plan de jefes. Y ya tenemos una pequeña producción. En un principio son muchos los problemas que hay que resolver y todos los esfuerzos son pocos. Xosé está aquí ayudando en lo de la decoración. Viene mucha gente a visitarnos y hay mucho entusiasmo por esto. Pero la Delegación de Industria sigue sin autorizar esto o por lo menos sin notificarnos a nosotros si lo ha autorizado o no. Y el Ministro sigue sin contestar. Se habla de cambios en el Consejo de Ministros el próximo día 14 y que todo estaría en un compás de espera sin tocar las cuestiones principales. Pero hoy me llamaron del Castro para darme una noticia buena... En una muestra de artesanía que celebraron el mes pasado en Vigo, semejante a aquella que habías visto tú en Valencia, nos concedieron al Castro una placa de plata y en su día nos comunicaron por nota la invitación al acto en que el gobernador nos entregaría los trofeos (la invitación era a mí, no a la empresa). La nota se fue al cesto.
Bien: pues ahora quiere entregármela a mí el ministro. ¿Para qué te voy a decir que ando con una descomposición de vientre terrible? ¿Para qué te voy a decir que adivines mecanismos que conectan negativas con premios si tú ya los estarás sospechando con exactitud? Por alguna de estas cosas es por lo que más lamento la canallada de N[úñez] Búa, porque aunque no sirviese para más, Magdalena era para mí la cura científica de muchos de estos problemas, y solo por esta terapéutica y no por lo de ir a ganar dinero u otra cosa a América, me propuse hacer aquello.
Nada más por hoy. Estaré aquí hasta el día 15 y volveré el 18.

[Manuscrito na marxe esquerda:]
Abrazos muy fuertes a entrambos. Vuestro

Isaac

1969-08-22 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1969
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1969 en 22/08/1969

Buenos Aires, 22 de agosto de 1969

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac :

El día 10 de septiembre inauguro una muestra de óleos en “Ática”, Olivos, y el día 15 una de tapices en la Galería El Sol, ejecutados por los talleres de esa galería. Marcharemos para esa probablemente a fines de noviembre o en los primeros días de diciembre, pero no llegaremos a Galicia hasta enero. El itinerario español será Barcelona, Madrid, Gijón, como la otra vez. De Buenos Aires te habrá contado Alonso Montero, para quien, sospecho, pudo haber sido útil el viaje comprobando lo absolutamente equivocados que están ahí con respecto a los emigrantes influyentes y la ignorancia que tienen en cuanto a nuestra labor intelectual de años y a la conducta de las gentes, algo que parece no importarles, pero que a nosotros, a Varela, unos cuantos y a mí, nos importa. Envié por él alguna carpeta, son para el archivo o biblioteca del Museo. Llevaré algunas más. Si hacéis algo con mis cosas me gustaría que le pidieseis unas cuartillas sobre mi pintura a García Sabell, que me parece más importante para Galicia que Sartre y de vivir en París tendría un prestigio mayor del que tiene. Sería admirado por los jóvenes por su conducta. Sé lo que digo. A mí nunca me entusiasmó demasiado Sartre, hice dibujos para un libro suyo y otros en su contra que no publiqué, pero que deben estar en algún cajón. En todo caso, me gusta el Sartre al que le interesan los móviles de Calder.
Sospecho como debéis estar ahí agobiados de visitas ahora en verano. A Álvaro Gil debo llevarle cuando vaya el encargo que me hizo, es decir, una colección completa de grabados, y Parada sospecho que pronto regresará a Buenos Aires. Está alejado de la colectividad y de Puente. El último acto de A. Montero, la presentación de su libro, estuvo muy bien. Estuvieron muy bien Lorenzo Varela y él. Mucho público. Tengo algunos proyectos nuevos para mi regreso referidos naturalmente, a la porcelana. Veremos lo que puedo y me dejas hacer. A Camilo lo vimos el día de la presentación del libro de A. Montero, la víspera de irse éste para España. Está muy bien y parece estudia bastante, estaba contento porque aprobó una materia y los parciales de otras. Algún domingo va hasta casa de los Torrallardona. En Buenos Aires comienza ahora el frío en vísperas de la primavera. Grandes tormentas en el sur, frío de bastantes grados bajo cero que llega a Buenos Aires algo, poco, sobre cero. Esto es todo. La nueva canción de ahí fue un fracaso entre los emigrantes, jóvenes y viejos. Algún joven dijo que de usar guitarras que las usen por lo menos eléctricas y que no remeden pasados sentimentalismos italianos, sino en todo caso a los pops, es más de todos los jóvenes.
Se trata de un comentario.
Sospecho que cuando lleguen estas líneas estará resuelto el asunto Sargadelos. ¿El hecho de que estén trabajando no significa una autorización?

Recibid todos, veraneantes, jefes del Castro, hijos y Mimina y tú el fuerte abrazo de Maruja y mío:

Seoane

1970-06-09 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 09/06/1970

Buenos Aires, 9 de junio de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Llegamos el sábado a las 11 de la mañana hora argentina a Ezeiza y nos esperaban un núcleo de amigos. El resto del sábado, la tarde, lo pasamos con mi familia, primera parte, y durmiendo desde temprano. El domingo vinieron amigos a casa. Muchos preguntas sobre vosotros de Scheimberg, Lipa Burd y Esther y los Lifschitz. Contestamos a todas. El lunes, ayer, estuvimos pendientes de la radio. Onganía cayó sin pena ni gloria. Creemos que el pueblo se alegró, nosotros desde luego. Esto es todo en poco más de dos días. Los amigos me presentaron un programa de catorce películas que por lo visto resulta indispensable ver, encabezadas por Z y La caída de los dioses que llevan muchas semanas en cartelera.
Antes de salir de ahí hablé con Martínez Barbeito, quien enviará, dijo, más obras para el Museo. El dibujo de Maside fue una primera entrega. El viernes, nos ofreció una comida Álvaro Gil en su casa, en la que estuvieron presentes Felipe y Totora, los Rey y Paz Andrade. Álvaro Gil dona un Frau, el pintor vigués de la generación de Maside, y un Grandío. Está entusiasmado con el Museo. Se trata de una donación inmediata, independientemente de las otras. Felipe Armesto dona la caricatura de Prudencio Canitrot hecha por Castelao, a cambio de otra, de Cousas da Vida, que Valentín prometió darle. De recoger las obras donadas por Álvaro Gil quedó encargada Beatriz Rey. Fue una comida muy simpática en la que todos parecían unos vendedores del rastro o del Mercado de las Pulgas.
Cenamos en vísperas de venirnos, el jueves, con Chávarri y María. Muy bien, pero por conversaciones que tuve con otras gentes, cuidado con envolverse con sindicatos. Nadie quiere saber nada de éstos. Quizás se pueda trabajar con Chávarri al margen de éstos. A mí continúa pareciéndome leal y buena persona. Esto es todo. Te escribiré con más calma e informándote de lo que pueda. Estoy exponiendo, no sabía, en Rosario. Te enviaré catálogo.

Un abrazo a todos, a Mimina, a José, a José Luis, Ángel, etc., y especialmente a Carmen y Rafael que suponemos de regreso de Rianxo.
Uno fuerte para ti de:

Seoane

Nota: Laxeiro está exponiendo en Art Gallery de aquí. Hablé por teléfono con él. Nos veremos hoy. Llegamos a tiempo, te lo digo antes, para presenciar el nuevo golpe de Estado. La gente está optimista, del pueblo, se entiende. Esta vez parece ser que las ideas foráneas procedían de España y contra esas ideas se habían sublevado en 1810.
Te envío esta cita de LE CORBUSSIER que creo muy interesante para un próximo Congreso de diseño y para L[aboratorio] F[ormas]: “Ustedes ríen porque registro el molino de viento de hierro, ese molino que gira por todas partes en la Argentina al lado de las casas. ¿Piensan que lo denunciaré por no estar diseñado, en dórico, gótico, corintio o toscano y ser simplemente ferretería?
Nuestras casas serán correctas cuando concuerden con el molino de viento, que es un hecho honesto”
Le Corbusier-1929.

1970-07-27 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970 en 27/07/1970

27.7.70

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Tu última carta del 29 de junio acompañando la maqueta/proyecto del Cartel del Museo. Este impreso ya, fue cuidado por Xosé ya que yo no puedo moverme de Sargadelos. Se te envió por avión un ejemplar. Supongo que habrá interpretado bien tus instrucciones. Tuvo que ceñir la letra una contra otra para que le cupiese de acuerdo con las alturas que tú indicabas. Resulta un cartel estupendo (aquí tengo colocados dos). Ahora espero lo del programa, es decir esa hojilla u hojillas de mano para dar, con la información y propósitos (creo que habíamos quedado en la declaración del día de la inauguración). En el puente del Pasaje se ha colocado un cartel indicador anunciando la dirección y distancia al Museo. Creo que va alguna gente. No toda la que debiera. El silencio hasta el momento, por parte de los organismos públicos que debía contemplarlo ha sido notorio. Y lo más notorio para ver como está la consideración de las artes plásticas por acá en las mentes formadas después de la gran desgracia es que los periodistas, que estaban obligados a ello, no han recogido la noticia para darle la difusión que se merece. A excepción de Fole, que es de los viejos, y cuyo artículo conoces, (yo te envío todo lo que sale) una nota de Chan en cartas al Director y unas notas del bueno de Bugallal, que es de los viejos aunque sea de derechas. Por cierto que de Bugallal recibo ahora una tarjeta en que me pide le permita hacer un reportaje del Museo para ABC. Las páginas de Arte y Letras de La Voz (Garcés) ni del Faro () se enteraron de que existe este acontecimiento. Anteayer estuvo aquí Álvaro Gil, que te guarda una gran admiración y quedamos de ir un día al Castro juntos a ver el Museo, por el que tiene un gran entusiasmo (dará el Frau y el Grandío, y posiblemente una tabla de Eiroa y creo que hasta más cosas). Quedamos de tener mucho contacto. Sigue siendo lo viejo, a pesar de todos los pesares, lo mejor que hay.
Va mi envidia porque puedas ver cosas como la Vía Láctea pero también mi agradecimiento porque me cuentes algo. Registro todo lo que me cuentas.
La familia Rey ya la tenemos por Galicia y espero que mañana me venga, con Varela, por segunda vez. Andamos con mar de fondo en la estructura económico-financiera del Castro Sargadelos, resucitándose en algunos sectores las ambiciones de querer más. Todo toma como punto de partida la terminación de la financiación de la operación Sargadelos que pesa abrumadoramente sobre el Castro con una presión de locura extraordinaria de la Hacienda Pública. La operación Sargadelos. La operación Sargadelos costó en pesetas contantes y sonantes unos 18 millones, pero, naturalmente, en estos momentos Sargadelos vale más de 30 millo[ne]s (y creo que me quedo muy corto) y esta cifra es la que debe tener en cuenta cualquiera que sueñe con ampliar su capital. Es decir que siendo su capital escriturado 2,7 millones cada participación de mil pesetas vale 11.110 ptas. Esta evidencia, en un estudio económico que hice y no te envío para no complicarte la vida ya está puesta sobre el tapete como disuasivo, pero estoy seguro que no ha de ser suficiente y se busquen otras salidas que aún no sé cuáles. Yo estoy en que las cosas no se muevan y que los socios del Castro y el Castro mismo hagamos frente a todo, no sin esfuerzo, claro está. No estoy dispuesto a aceptar que se comprometa, se hipoteque, el futuro. En aras de eso el mayor esfuerzo lo ofrezco yo. En el equilibrio de funciones que posibilitan estas empresas yo tengo su control, soy podríamos decir árbitro, de una situación. Estoy deseando que venga el comunismo para ceder ese arbitraje, pero de momento mientras no viene lo considero un mal menor, no para mí sino para la empresa. ------- Perdóname que gaste tu tiempo informándote de esto muy por encima. Deseo decirte en una próxima carta que no pasa nada y que todo está superado entre amigos. De cualquier forma me parece bien dar esta breve información a la que estoy obligado a darte.
De momento no te digo más. Estoy abrumado de trabajo y no precisamente artístico. Esto está en su momento más difícil que es el de formar su equipo rector, y es labor difícil e ingrata, porque no hay más remedio que modelar unas cabezas de acuerdo con unas disciplinas determinadas, y todo a partir de la cabeza de uno que no es precisamente un modelo de ese modelado.
¿Laxeiro vuelve? ¿Qué es de Lorenzo? - Cuenta de Basilio Losada. Tus proyectos. Tu retorno, etc. ¿Qué pasó en Montevideo? Ni siquiera dieron acuse de recibo de las piezas. ¿Se da cuenta esta gente del esfuerzo que ha representado esto para nosotros? Todas las cosas que se les lleva enviado fueron con fletes pagados, fueran por barco o por avión...
Me dice Mimina que recibió carta de Maruja en que le habla de una gripe que padeces, ¿pero también hay gripe en Bs. As.? Cuidate. Que no sea nada.

Un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja, vuestro

[Díaz Pardo]

1970-08-15 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970 en 15/08/1970

Sarg. 15/8/70

Querido Luis:

No tengo ninguna tuya a que hacer referencia. Te he contestado todo y te sigo enviando algo que veo pueda interesarte.
Por favor: no tengo la dirección de Sofovich, y te agradecería le pusieses la dirección y el franqueo a ese sobre.
Estuve ayer en el Castro. Fue Álvaro Gil, Jesús Bal, Dieste, Risco, etc.- Álvaro estuvo tomando nota para dar una colección de cosas para el Museo. Coincidió Pesqueira que ofreció dar otras cosas. A todos gustó mucho. También Villafranca. Por supuesto nos acordamos mucho de ti.- A la noche estuvimos en una conferencia de Valentín org[anizada] por el Facho sobre su libro Marginación...
Espero vuestras noticias.

Abrazos muy fuertes a los dos.

Isaac

1970-08-31 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970 en 31/08/1970

31.8.70

Sr. Don Luis Seoane.- Buenos Aires.-

Querido Luis:

Recogí en el Castro, hace unos días tu carta del 13 cte. y hace dos días me trajeron tu nota corta del 20. – Por en medio te voy enviando cosas que pueden interesarte. Ahora te incluyo esa cosa de Fernández. – Por el contenido de tus cartas veo que vas recibiendo las mías aunque en los preámbulos te niegas a reconocer que las recibes lo que me recuerda que el orden de contestación de cartas que sigues por saturación de la mesa debe tener ahora algún aparato incorporado, de esos electrónicos, que las hace desaparecer dejando solo el recuerdo de alguna cosa que pueda tener interés. – Tomo buena nota del trabajo de Cao sobre Sargadelos y le escribiré a Naya a ver si lo encuentra. ---- Tomo buena nota de todas las cosas que me refieres de ese país, y especialmente la parte dedicada a espectáculos me afila los dientes de envidia. Yo, en cambio, apenas puedo dejar de ver el patio redondo y los eucaliptos del Pernán. –
Tuve, eso sí, la agradable visita del Ingeniero Díaz Dorado, en un momento en que también llegó el Gobernador de Lugo que tú conoces y que ofreció hacer la carretera y a conciencia ofreciéndose para ayudar en alguna otra cosa.-----
Álvaro Gil vino el otro día a despedirse. Deja la familia en Lugo donde le va a nacer creo que su octavo nieto. Prometió que en uno de estos viajes que hará a Lugo en las próximas semanas me llamará para recoger esos cuadros. Anteayer estuvo aquí Alonso Montero y trajo un Castelao que había prometido y que tú ya conoces. ---- Afortunadamente no había enviado nada a eso que convocaba Antonia Dans. ---- De momento no hay más cosas referentes al Museo. Te envié lo de Tudela.- En una mía te decía que hicimos unas sesiones de cine aquí en Sargadelos y en el Castro (aquí duró tres días) con películas de arte enviadas por las embajadas. – También te tengo dicho que Gaspar contestó y que estudiará la cosa de las exposiciones de Picasso y Miró pero para más adelante.
Tienes pendiente de enviarme tu nota sobre el Museo Maside, etc. para el Cuaderno, en el que, en algún momento perdido en la noche estoy empezando a trabajar. Quería ver si lo teníamos para Hogarotel en noviembre.
Por aquí y por el Castro vamos superando las cosas yo creo que un poco milagrosamente sumándole el penoso esfuerzo de todos los que trabajamos en estas cosas directamente. Hago votos porque el ritmo de milagros y esfuerzos no decaiga y poder remontar como hasta ahora los próximos seis meses. Después de los cuales las cosas estarían más afianzadas, digo yo.
No te puedo decir más porque nada más sé. Espero que la muestra de tu obra en La Plata haya constituido otro éxito como es nuestro deseo. – En el último viaje al Castro almorzaron con nosotros los Dieste quienes nos contaron con mucha reserva, y así te lo transmito, que Antonio Baltar fue operado de un tumor maligno en la vejiga. Es posible que ya lo sepáis.

Abrazos muy fuertes para Maruja y para ti

[Díaz Pardo]

1970-09-14 Mencionado/a
Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970 en 14/09/1970

Buenos Aires, 14 de setembro de 1970

Sr. D. Valentín Paz Andrade
Vigo

Meu querido Valentín:

Acabamos de recibir noticias de Isaac referidas a túa saúde. Supoñemos estarás xa en Vigo e terás superado o[u] estarás superando a doenza, eisí paresce entender na leitura da carta que nos puxo Isaac e eisí o desexamos nós de todo corazón pois si algunha persoa queremos de verdade en Galicia e a tó, a tí e Pilar se entende, sodes algunhas das poucas, enmáis da fonda demiración que temos por tí, pola tua inquedanza, polo traballo que levas feito encol de Galicia, pola tua lealtade nunha terra onde, en xeral ó meu xuicio, os exemplos de lealtade viven fora dela. Debíache carta dende que chegamos. Estiven traballando moito. Teño feito casi todolos cadros pra unha eisposición que faréi en outubro e fun deixando o escribir dun día pra outro. A Tamames remitinlle con tempo o proieito de mural, xa o verías, un paralelípedo xigantesco representando a conquista e a independencia de América en cada unha das caras importantes, nas mais pequenas unhas estrofas do poema de Ercilla e outras da “Oda a Roos[e]velt” de Rubén Darío. Sería un monumento sinxelo e de verdade, penso, hispanoamericán. Supoño que tí xa o conoces ou falaríanche del. Eiquí, aparte de pintar e recoller mais notas pra dous ou tres pequenos libros que penso facer, Maside, grabador e dibuxante, O pensamento político de Valle Inclán, e Bagaría, aparte desto como che digo, saldrá cecáis dentro de dez días Cuco-Rei, catro ou seis páxinas en papel de coor con pequenas notas encol de cuestiós galegas. Notas moi breves, polo pouco espacio, entre as cales vai unha sobor o teu derradeiro libro, La marginación de Galicia. Cuco-Rei distribúiese gratis. Vaime costar cartos con gosto. Saldrá soio de vez en cando. No primeiro número sae un estupendo e longo poema de Varela. Da coleitividade non teño nada que decirche. Estou arredado dela. Os aitos do Día de Galicia salvounos Basilio Losada. Naya unha calamidade. Por outra parte é tonto traguer a eispoñer á Biblioteca Nacional deiquí 50 libros do século XVII e XVIII que non siñifican nada dende o ponto de vista bibliográfico. En Galicia, por desgracia, non naceron nin traballaron Bodoni, Garamond ou Ibarra. Mais Valentín Fernández non sabe nada de esto e Naya coidou que Buenos Aires era unha aldea. Sospeito que terase ademirado de que na Biblioteca Nacional onde se expuxeron os libros que trouxo garda algunhas páxinas da primeira Biblia impresa por Gutenberg, aparte de ter unha das máis notábeles coleiciós do continente en incu[n]ables e libros do século XVI e ó marxe das coleiciós particulares. Son o tipo de parvadas que se lles ocurre a quenes descubren américas ou sabendo que en Galicia tamén hai xoias bibiográficas, ou pensando que esta cidade, que é a cuarta do mundo oucidental en movimento cultural, vai a sorprenderse do que ten Galicia nese orde.
Bueno, non quero darche mais a lata. Quixéramos Maruja i eu que esta carta te atope na casa, en Samil ou en Vigo. Lembrámonos sempre de vos, de Pilar e de tí, de Alfonso. Lembrámosnos da adicatoria que puxeches ó libro, alumeado coa fría lus de neón nesas mesas espantosas de plástico da cafetería Zahara reformada, sen apenas xente e baixo a vixilancia amábel dun empregado do Gran Vía. Nós viñámonos a Buenos Aires dous días despóis, non sabemos ben si con gosto ou tristeza, e lembrámosnos da comida en casa de Álvaro Gil o mesmo día da partida.

Unha aperta a todos, a Pilar, á nai de Pilar, a Alfonso, de Maruja e miña. E outra forte pra tí co grande desexo de que te repoñas pronto:

[Seoane]

Nota: Enviareiche tan pronto como saia Cuco-Rei.

1970-09-14 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1970 en 14/09/1970

Buenos Aires, 14 de septiembre de 1970

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Contesto tus dos cartas, 31/VIII y 7/IX. Fui recibiendo las notas que enviaste –hoy el número de Chan– que te agradezco mucho. Naturalmente que me interesan. No me niego a reconocer que recibo cartas tuyas, me niego a admitir que consideres cartas cuatro líneas de saludo y una firma, que son la mayoría. Tengo todas tus cartas presentes en lugar especial y aparte sobre mi mesa, saturada de papeles, libros, dibujos, etc., pero en orden, en mi orden. Yo no podría trabajar como tú rodeado de pequeños cajones, estantes, como en un dibujo de Dalí. No, por mi parte no creo seas muy ordenado, sino lo contrario –por muchas carpetas individualizadas con rótulos, que tengas– y bastante desmemoriado. En ninguna carta tuya me dijiste que habíais hecho sesiones de cine-arte en Sargadelos y en el Castro y ni en tu carta, donde por vez primera me escribes de ello, 31/VIII, me dices de qué películas se trata y de si habéis hecho algún tipo de programa para orientar a los espectadores, etc. como si todo eso no me interesase. Tampoco recibí lo de Tudela, no sé qué es. Tú dices: “Te envié lo de Tudela”, pero no sé de qué se trata, ni cuál Tudela es, el de Madrid o el de La Coruña. Y lo peor es que te pregunto todo esto, me quejo, y no me contestarás quizás nunca a esto porque mi carta, esta, seguramente no va a una mesa como la mía, supuestamente desordenada, sino a un estante o a un cajón, o a una carpeta y no vuelve a verse porque crees tenerla sabida de memoria y muy bien conservada, en cajón, estante o lo que sea, y ya rotulada. Dime al menos qué es lo de Tudela y cuáles fueron las películas y qué aceptación han tenido. Cuco-rei saldrá dentro de diez días aproximadamente. Muy buena la colaboración. Era la necesaria. Y muy bueno un largo poema de Varela. Creo que voy a arruinarme haciendo Cuco-rei, lo haré de vez en cuando. Hice una serie de pequeñas notas sobre asuntos diversos. No me refiero en el primer número a Sargadelos ni al Museo, lo hice extensamente por radio. También me gustaría saber si se extendieron los murales de Sargadelos como habíamos quedado. Con ésta te envío el artículo sobre el Museo para el Cuaderno. El sumario era: Arte Gallego contemporáneo y Museo Carlos Maside que debo hacer yo, según quedamos ahí. Tú harías un artículo sobre Sargadelos y otro sobre la arquitectura del edificio y Albalat. Por mi parte haría el Cincuentenario de Nós y tú sobre Diseño Industrial en Galicia (Barcos de pesca “el Vigo”) aportes interiores de pesqueros, máquinas, etc.,... sobre la mesa de comedor, el mueble para oficina (ese que aprovecha el máximo la telefonista), máquinas para cerámica, etc. con fotografías. Luego iría en la sociedad Antología el estudio sobre arte gallego de R[afael] Dieste publicado en la Revista del C[entro] G[allego] de Buenos Aires y un apéndice con el trabajo de Alberto Sáchez. En la sección Notas una (tuya) sobre el IV Congreso de diseño industrial. La declaración del Laboratorio de Formas la hice en 1968, debe estar en un cajón o carpeta tuya. Aquí tengo sobre mi mesa, claro está, el sumario, de tu puño y letra, escrito sobre otra mesa, de común acuerdo, en La Coruña. Siento no poder encargarme de hacerlo yo. Tenía pensado un cuaderno muy original que fuese el resumen de toda mi actividad gráfica pero no pudo ser en este viaje pasado por todas las prisas necesarias ocurridas. Hoy te envío el artículo del Museo. La semana que viene el de arte gallego.
Sabía lo de Baltar. Se lo dijo no sé quién a Lala en vísperas de embarcarse ésta a España. Me duele muchísimo lo de Paz Andrade, a quién escribo hoy o mañana. Lo haré naturalmente a Vigo, pues no me dices en qué clínica está en Santiago y supongo estará en vías de recuperación.
Me alegran las noticias que me das de donaciones para el Museo, de Álvaro Gil, de la viuda de Ánxel Xohan, de Alonso Montero. Cuando vuelva, no sé cuando, me dedicaré casi exclusivamente a él, pues hay que hacer algo ejemplar. Te envié el catálogo de Paul Klee y el afiche de la exposición de Buenos Aires, y un catálogo de la exposición de Estampa Popular Gallega en Montevideo por correo aéreo certificado, salió antes de mi última carta, exactamente el 18 de agosto, también el mismo día que se lo envié a Beatriz, no me dices si lo has recibido o no. Ahora te enviaré el catálogo y suplemento de la exposición del Bauhaus. Es algo muy importante. Te darás cuenta por el catálogo.

Un gran abrazo para todos, especialmente para Mimina, José y la gente del Castro, de Maruja y mío. Y otro fuerte para ti de:

Seoane

Nota: En uno de los cuadernos hechos ahí de “Documentos de trabajo” del Centro de Diseño, que tú me diste en vísperas de salir de ahí, el de menos páginas, se anuncia en el índice un trabajo titulado: “I. Díaz Pardo y el Laboratorio de Formas de Galicia…” en la pág. 103 y el mío, el que yo tengo, termina en la página 102 y no trae este trabajo. Te agradecería me lo enviases.

S

1970-12-14 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1970 en 14/12/1970

14.12.70

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Hoy recibí en el Castro tu carta del 2 cte. Te acababa de enviar una nota de prensa de Victoria Armesto sobre el Cuco-Rei. A media tarde me vine para Sargadelos desde donde te contesto. ---- El sábado viajamos a Vigo y el domingo dejamos montados los cuadros en tu exposición, que no se inaugurará hasta el miércoles. El día ante-anterior no tuvieron más remedio que retrasarla pues dada la época no había posibilidad que en dos días llegasen las invitaciones a todos. En Vigo nos reunimos con los Dieste que habían ido a la inauguración según el domingo anterior le habíamos comunicado nosotros. Estuvimos el sábado en el Museo de Pontevedra, lamentablemente instalado a excepción de la parte arqueológica antigua. Ayer domingo por la mañana estuvimos en Castrelos, muy bien cuidado aunque no muy bien orientado el cuidado. Estuvimos con Ilarri. Él es el primero en ver que lo que le falta allí son Seoanes. Él propondrá que se aproveche ahora la ocasión. Estuvo muy atento y va a ir por el Castro. Valentín, que anda muy mal, muy mal, del corazón llegó el mismo domingo de Madrid a donde fue a gestionar el indulto de Ferrín, que está difícil. Estaba en Vigo Álvaro Gil y almorzamos todos en el Hotel Samil con Blanco Amor. Álvaro reiteró su entusiasmo por el Museo Maside y las muchas cosas que está reuniendo para él y que un día próximo (sine die) nos hará llegar o me avisará para recoger en Lugo. Se habló de muchas cosas; por supuesto de ti. Parece ser que con su apoyo Galaxia tomaría los talleres gráficos del Faro de Vigo, el cual, a su vez tomará un nuevo edificio y nuevas instalaciones. Galaxia se abriría y recogería ideas de todos. Dieste le habló de un proyecto de editorial que tú y él habíais hecho y le precisó que un Fernández lo había rechazado de plano por entender no ser rentable. Así las cosas a las 4 de la tarde los Diestes y nosotros despegamos hacia el norte parándonos en Lantaño donde en la penumbra buscamos y encontramos a Pesqueira, quien tenía prometido desde el verano un cuadro que yo pasaría a escoger. Dieste prometió escribir una página describiendo el ambiente de las dos horas penumbrosas que pasamos en el mundo de Pesqueira. Y nos trajimos un cuadro. ---- En Vigo los de la Galería Roizara atenderán tus cosas con devoción y respeto y así lo manifiestan en una invitación que hicieron y que no te mando por haberlo hecho ellos. Desacostumbrado me olvidé de consultar contigo una cosa tan importante como son los precios. No sé si no habré hecho algún disparate, en consecuencia. Que tú podrías corregir escribiendo sin perder tiempo a María Xosé. Les dije, que como no había considerado este detalle, que en principio jugasen alrededor de 50 mil para las pinturas, no bajando en ningún modo de 40 (La galería retendría el 25% de forma que en el peor de los casos, te quedarían libres a ti 30). En cuanto a los grabados les puse 7 mil a los grandes y 4 a los chicos. Quedé intranquilo con esto y te agradezco que corrijas lo que veas con toda libertad. Es una cosa muy personal que uno puede burlar por exceso o por defecto y a uno le queda conciencia de oprimidor de la libertad de los demás. Estos chicos te tendrán informado directamente de todo, consultarán conmigo cualquier cosa y si me es posible bajaré otra vez a Vigo. A mí me va a ser imposible estar en la inauguración pues son 340 kilómetros desde aquí, pero acaso veremos si puede acercarse Mimina o Xosé ese día.
La escritura de vuestra casa ya está firmada en la forma que indicasteis. Te lo anunciaba en la mía del 13 del mes pasado. Descuida que José Luis os atiende todo con verdadero celo y cariño. ---- Por correo aparte, el sábado, te envié unos carteles de ciego y unos cuantos catálogos de tu exposición de Vigo. En la imprenta está ahora lo de Castelao, de Montero, Palmás y ese Epifanio. Y está para salir lo de Dieste en el que yo no intervine para nada, porque, entiendo que lo dejaste tú completamente programado, y en el que Rafael intervino muchísimo. También está en la imprenta la 4ª edición de Memorias dun neno labrego.
Muy bien eso que hablas de tu propuesta al Centro Gallego del Museo de Calcos. Completamente de acuerdo.
No tengo más novedades. Todo lo demás es muy aburrido: mucho trabajo y mucha atención y disciplina, hasta la obsesión y la manía, para que se cumpla lo programado en la marcha empresarial de Sargadelos.
Celebraría que se confirmase eso de que habríais adelantado la fecha de vuestro viaje. Os estamos esperando. ---- Nada más porque lo demás sin duda estáis vosotros más enterados que nosotros. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja a quien Mimina quedó de escribirle

[Díaz Pardo]

1971-01-18 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1971
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1971 en 18/01/1971

18.1.71

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Recibí tu carta del 31 de diciembre último. Creo que Mimina ya os escribió algo sobre tu exposición de Vigo. Días atrás me llamó María Xosé para decirme que el Museo quería comprarte dos cuadros y dos grabados pero que les exigía un 20% de descuento. Ella decía que renunciaba a una parte de su comisión. Yo le dije que pensar que tú aceptarías rebajarle la comisión a ella era no conocerte, y que interpretándote me tomaba la libertad de decirle que aceptase concederle el descuento que pide el Museo y que ella se queda con el porcentaje de comisión que le corresponde. Si concluyeron la operación te quedarían de cada cuadro 30.000,- pesetas ya deducida la comisión de la Sala. Si no obré bien me hago responsable de todo.
Palmás está en Madrid de vuelta de París, y es posible que uno de estos días llegue al Castro. Yo saldré allí cuando llegue. Descuida que lo atenderemos. Inés Canosa estuvo y volverá, fue a pasar unos días en Sardiñeiro.
Tomo buena nota de todo lo que dices. De momento nada sé de los propósitos de Álvaro Gil. Valentín va regular; parece que el corazón va mal. Yo quedé un poco malparado de una gripe y de unos antibióticos y veo todo bastante desanimado. Acepto todo sin discusión. Puedes aprovecharte para discutir conmigo porque ya no tengo ni la débil resistencia que oponía. Ya ni te discuto lo de Silveira, aunque no te falte razón en una parte y carezcas de ella, a mi modo de ver, en otra. Al fin y al cabo tú también has tenido que sufrir a los Paco Pixiñas, lo mismo que yo, llámeseles Mondelos, o Mourentes, y en otro orden de especie están los Dapresa y etc. que también están mereciéndose una aleluya.
Dieste mandó a la imprenta las pruebas parece ser que por última vez corregidas. Parece que no modificó nada en la composición, que viene a ser como el del discurso de Piñeiro que les dejasteis vosotros. Uno de estos días quedará impreso. Y a continuación irá lo de Castelao.
Yo sigo por Sargadelos continuamente. Apenas voy al Castro algún día. Aquí hay mucho que hacer todavía y si en un año esto puede andar solo me daré por muy satisfecho. Por lo de ahora va desenvolviéndose normalmente.

[Manuscrito na marxe esquerda:]
Veníos pronto. Aquí llueve y truena y sarabia. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja.

Isaac

1971-04-12 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1971
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1971 en 12/04/1971

Sargadelos, 12.4.71

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Sin noticias tuyas desde el 3 del pasado marzo y confirmándote algunas mías en este lapso te mando esa nota que publicaba ayer El Progreso por si te alcanza todavía en Bs. As. pues sospecho que estés preparando las cosas para dar el salto a Europa.
El sábado hemos estado en Lugo almorzando con los Álvaro Gil en su casa, en la que destaca el retrato de Unamuno hecha por Solana. Acudió desde Rianxo a la cita los Dieste y nos acompañaron los Celestino F[ernández] de la Vega. Me traje, o mejor dicho me llevé para el Castro un piedra de Faílde, un bronce de Cristino Mallo, otro de Otero Besteiro, un Frau, un Grandío y una inevitable cosa discreta y pequeñita de la Minguillón. Esperaba darme una tabla de Eiroa que le llevaría su hermano, pero el hermano no llegó. La tabla es de Álvaro. Hablamos de vosotros; espera que lo veas al pasar por Madrid. En Mayo espera volver por Galicia y quiere coincidir contigo y ver el Museo para hacerse una idea de las cosas que necesita. Se habló también de la gráfica esa de Vigo y de la apertura de Galaxia. Y de algunas otras cosas remotas.
Llegamos al Castro el mismo sábado empezada ya una sesión de cine dedicada al impresionismo con fortísima cantidad de público a pesar de ser sábado de Gloria y andar la gente por defuera. Tónica de la hora en que la gente está por acá. Xosé te habrá enviado la información correspondiente. Esta sesión marcará un paréntesis por cuanto Xosé se incorpora pasado mañana y queda esto del cine sin organizador y ello tiene muchos intríngulis.
Se está trabajando, acondicionando lo que fue estudio tuyo para incorporarlo al Museo. A ver si lo tienen algo avanzado cuando llegues.
Que traigáis buen viaje si os alcanza esta. Abrazos muy fuertes a entramos

[Díaz Pardo]

1971-06-10 Mencionado/a
Carta de Seoane a Varela. 1971
A Coruña
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Varela. 1971 en 10/06/1971


La Coruña, 10 de junio de 1971

Sr. D. Lorenzo Varela
Buenos Aires

Querido amigo:

Llevamos un mes en Galicia, muy poco tiempo para comentar nada nuevo. Todo está lo mismo que hace un año o, seguramente, un bastaste peor. Solamente, en el mes de abril de los alrededores de La Coruña salieron cinco mil emigrantes. En los últimos diez años, han emigrado, según las estadísticas, 2 millones de españoles, la mayoría naturalmente gallegos y del sur de España. Otras estadísticas afirman que hay ocho millones en situación de pobreza, que el 5% de los más ricos poseen casi el 20% de la riqueza nacional, que sólo el 6% de los estudiantes son de origen obrero, que el 94% de los españoles han alcanzado en enseñanza únicamente el nivel primario y que hay un déficit de millón y medio de viviendas, naturalmente, en esta estadística no cuenta el estado de ruina de la vivienda rural. Estas estadísticas son de una organización católica, Cáritas. A las gentes de nuestra generación se las encuentra generalmente resignadas. Los pocos que se salvan son algunos de nuestros amigos. Esto parece el pueblo mexicano de Pedro Páramo. Quizá exagere, no lo sé, es mi impresión de este mes que llevo aquí. Dieste y Carmen muy bien, trabajando los dos, Carmen con su inspección y Dieste escribiendo ensayos. Envió un libro últimamente a una editorial de Madrid y está a punto de reeditar Os arquivos do trasno. Díaz Pardo ha hecho una serie de obras espléndidas para Sargadelos, pero anda agotado. García Sabell lo revisó estos días y le encontró una especie de agotamiento cerebral. Mimina tampoco está muy bien de salud. A Paz Andrade lo he visto en Madrid, tampoco está bien, lo mismo que Álvaro Gil. Con Fole estuve en Lugo. Conversamos durante tres horas, nos referimos siempre a nuestra época de Santiago y un poco a los problemas de América del Sur y Centro en los que está muy interesado. Te recordamos con Fole y con todos, también con García Sabell con quien estuve por segunda vez anteayer. En cuanto a Galicia, a su paisaje, está muy bella. Las montañas están cubiertas del amarillo de la flor del tojo y el verde se ha hecho más severo con el abandono de las tierras por falta de brazos. Los lobos dan motivo para nuevas leyendas y aumentan los caballos salvajes. Parece ser que la pobreza económica desarrolla la belleza de los paisajes y la imaginación de los que se van quedando. Por mi parte, trabajo y acabo de aceptar hacer un monumento a los emigrantes en La Coruña, junto al mar, en el Orzán. Lo acepté porque lo dedico a los emigrantes y al pueblo de La Coruña, como Picasso y Miró aceptaron las propuestas del ayuntamiento de Barcelona y han hecho sus murales o nutren sus museos.
Bueno, estoy es todo por hoy. Por favor, escribidnos alguna carta. Queremos saber noticias vuestras, si estáis en la nueva casa. Si le pusisteis marco al Pobre Cristo y si has hecho el poema que me debes.

Un abrazo de Maruja y mío para Marika y para ti, con saludos para todos los amigos comunes:

[Seoane]

Dile a Marika que entregamos todos los paquetitos que nos dio menos el de Gurméndez que no sabíamos su dirección, tampoco estaba en la guía de Madrid y tampoco la sabía Azcoaga, así que lo llevaremos de vuelta.

1971-12-10 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1971
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1971 en 10/12/1971

Buenos Aires, 10 de diciembre 1971

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Sólo dos letras, llegamos muy bien luego de un retraso de 24 horas entre Madrid y Río de Janeiro. Pasamos de los cuatro bajo cero a los cuarenta grados de Río. La llegada a Buenos Aires fue un alivio. Todo el mundo pregunta por vosotros. Yo respondo a todos. Se trata, naturalmente, de todo el mundo amigo. Ahora te envío la nota que me hicieron a la llegada Tiene algunos errores, pero puedes conservarla en el archivo. Como puedes notar entré en el país protestando. De alguna manera hay que entrar, y aquí las gentes aprovechan la libertad que les dan, por mi parte trato de hacer lo mismo. Estuvimos con Camilo. Está muy bien, un poco delgado, porque está estudiando mucho. Muy contento porque ha recibido una carta tuya.
En Madrid estuve con Álvaro, Valentín y Blanco Amor. Alonso enviará dos Souto, estampas rurales gallegas, y me dio los cuadros que llevó Mimina, a quien le di instrucciones para que se las participase a José. Esto es todo. Regresé muy contento. Estoy contento. Veremos lo que dura. Haz que me envíen por correo aéreo los recortes de mis dibujos de La Voz de Galicia con la fecha de publicación. Un gran abrazo de los dos para ti. He escrito mal y con una letra mala, la mía de siempre. Otro abrazo:

Seoane

1972-03-29 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 29/03/1972

29.3.72

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Ahora me doy cuenta que de una carta tuya anterior me quedó sin enviarte las Farsas para títeres de Blanco Amor y Cartas a Lelo que me pedías. Hoy mismo por correo aéreo te salen. La de Blanco Amor tiene retorno, gracias, sin prisa.
Aprovecho para contestar tu pequeña carta del 17 en la que me enviabas el recorte sobre los Museobus, y me dabas algunos datos biográficos de Lanza. La nota justificativa de la edición la hace Acevedo, actual director del Instituto de Enseñanza Media de Ribadeo y que fue, precisamente, quien hizo en la imprenta que tenían en Madrid la primera edición del libro, al parecer tirado en una minerva de hacer tarjetas. Este Acevedo es persona simpática y liberal y está casado con la dueña de la Casa Guimará de Ribadeo donde se conserva un archivo con documentos originales de Ibáñez y me tiene prometido uno, firmado por el mismo Ibáñez.
Me llamó anteayer Álvaro Gil desde Lugo, donde pasa esta semana. Quedamos de vernos aquí o allí. Se queja de que no le pusiste ni unas letras. Vas ter que lle facer unha “figuración”.
Yo sigo por Sargadelos sin moverme de él. Y seguiré. Tengo que ilustrarle la novela de Blanco Amor que se la publica Galaxia y me apremia y Salvat me apremia para que le haga los decorados para una obra de Valle Inclán. Ya despaché todo para que vaya Marentes a lo de Valencia y estamos con lo de Barcelona y no sé de donde vamos a sacar el tiempo. Sé que José Luis te pidió la posibilidad de inaugurar lo de Barcelona con una exposición tuya. Yo tímidamente en una carta anterior solo me atreví a insinuarte algo... pero estos del Castro son unos pedichones.
Te confirmo varias mías cruzadas con esta tuya. Mi última del 23 domingo último.

Un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1972-04-08 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972 en 08/04/1972

Buenos Aires, 8 de abril de 1972

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Te envío el proyecto de decoración de la pileta. Se trata de dos pulpos entrelazados que se harían en el fondo de ella con las paredes en blanco. Después de mucho pensarlo me decidí por el tema de los pulpos, pues siempre pienso que es un animal tótem gallego aunque no existan ejemplos gráficos de la antigüedad como ocurre en Grecia, por ejemplo. La serpiente, que me hubiese gustado hacer, la de “as pedras da serpe” grabadas en la prehistoria gallega tuvieron en las épocas medieval y moderno lo que se dice “mala prensa” y existe hoy mucha gente en Galicia que por influencia del sur tiene un terror supersticioso. Creo que, extendido el dibujo en el fondo de la pileta puede quedar bien y la figura del pulpo es popular en toda Galicia. Recibí, por fin, el libro de farsas de Blanco Amor y Cartas a Lelo. Estaba alarmado. Te enviaré los dibujos para las farsas uno de estos días. Me debes contestación a dos cartas mías, del 1 y del 8 de este mes. Tengo, efectivamente, que hacer una “figuración” de Álvaro Gil. Después de tu carta hice un boceto de memoria pero no creo que me hubiese salido nada y nunca hice apunte alguno de él. A veces tengo de los amigos apuntes que conservo que fui haciendo luego de estar con ellos, pero este no es el caso de Álvaro. Tengo que escribirle y lo haré un día de estos. Te supongo muy atareado con lo de Barcelona, pero escríbeme.
Aquí comenzó la temporada de exposiciones y de trabajo intenso. Estoy haciendo un nuevo mural y tengo otro en proyecto. Pinto y grabo. Próximamente publicaré un nuevo álbum. Te lo enviaré. Lueiro Rey esta pronunciando una conferencia diaria. Es tremendo. La colectividad no tiene arreglo. Explotan a la persona que traen. Las conferencias son muy buenas, según me dijeron. Yo no puedo asistir a ellas por las horas y por mi trabajo. Estuvimos juntos un día casi completo, mañana y tarde y lo veré seguramente uno de estos días.

Recibe un fuerte abrazo de Maruja y mío:

Seoane

1972-04-08 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972 en 08/04/1972

Buenos Aires, 8 de abril de 1972

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Recibí tu carta del 29/III y no, en cambio, las farsas de Blanco Amor ni Cartas a Lelo, de una y otra no necesito más que algunos datos. Si leíste las farsas que indiques aproximadamente algunos detalles ilustrables, hagan fotocopias ahí y me las envíen. Y del libro su formato, lo que mide la tapa, igual necesito esos datos de la colección del libro de Sargadelos de Gómez de la Serna o del de Bello Piñeiro. Dejé todo en La Coruña.
Siento la extrañeza de Álvaro Gil por no haber recibido carta mía, pero es que yo no escribo nunca a nadie o escribo pocas veces y menos cuando temo que no me contesten. Pero voy a escribirle, lo mismo que a Pepe Rey. Si me haces el favor y tienes oportunidad de conseguirme una buena foto de Álvaro Gil entre ella y mi memoria puedo hacer una figuración, si no imposible hasta mi regreso, pues aparte de dos o tres que están, naturalmente apoyadas en algún documento fotográfico como la de la líder irlandesa, o la de Ángela Davis, etc., en general todas las otras son del natural. De alguna gente tengo apuntes que hice de memoria en alguna oportunidad o directamente sorprendiéndolo y que pueden servirme, pero de Álvaro Gil no tengo nada más que unas fotos que no me sirven, aunque son buenas desde otro punto de vista, que hizo José Luis en el Museo. Desde luego me gustaría hacerle una “figuración”, lo mismo que a Valentín y algunos más. Valentín me resulta más fácil, pues debo tener unos apuntes que hice hace años.
Me alegro mucho que Salvat te hubiese pedido los decorados para una obra de Valle Inclán, ¿cuál es? Tú puedes hacerlo mejor que nadie y estoy seguro que van a resultar espléndidos.
Contesté las tuyas anteriores con la mía del día 1º de este mes que debiste haber recibido por las fechas en que te escribo ésta o antes. Me gustaría que me contestases alguna pregunta que te hago, como la que se refiere al libro del profesor en Canadá sobre poesía gallega que dejé en la imprenta.
Por mi parte trabajo. Aquí están pasando muchas cosas. No sabemos lo que puede ocurrir en cualquier momento. Últimamente empecé a recobrarme. A José Luis le escribiré mañana, recibí su carta. Pero no puedo hacer la exposición por lo que ya te escribiré en mi última carta. Os agradezco esa proposición que me hacéis y siento no ser yo quien inaugure la sala de arte en Barcelona. Escríbeme largo, pierde un poco el tiempo contándome lo que ocurre en esa.

Un abrazo muy fuerte de Maruja y mío para ti:

Seoane

Nota: Recibí el folleto de la Escuela libre y Laboratorio de Cerámica de Sargadelos. Es una gran obra.

1972-04-11 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 11/04/1972

11 de abril de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Tengo sin contestar tus cartas del 28 de marzo y 1 del cte. y no quiero que pase un día más sin acusarte al menos recibo de ellas y de que tomo nota de cuanto en ellas me dices. Ya te puedes suponer que con todas las cosas que tengo entre manos no sé de dónde sacar el tiempo. Entre otras cosas estoy dándole vueltas a la forma de inaugurar la galería de Barcelona. Ya están allí con las obras a donde se desplazó José Luis para iniciarlas. Mientras Marentes se tuvo que desplazar a montar lo de Valencia.
Te adjunto copia de carta que me escribe J[erónimo] P[ablo] González Martí[n], que te pide una cosa. Su libro está imprimiéndose. Hubo que corregirlo tres veces pues tenía equivocaciones garrafales en el texto original y algunas traducciones verdaderamente macarrónicas (“vino a nado desde Galicia” por “foi nado en Galicia” y cosas así por el estilo que al corregir las galeradas se vieron). Lo cierto es que no se nos había ocurrido leerlo antes. Sólo tú le habías pasado una rápida lectura.
Bueno. La maestra del pueblo de acá es de Monterroso y le hablé de Lorenzo Varela y se tomó la molestia de enterarse de donde era y de hacerle esas fotografías del pueblo para él. Como yo no tengo la nueva dirección de Lorenzo, te agradecería se las entregases tú. Dile que esta maes[tra] es una muchacha joven, habla muy bien el gallego y es muy bonita. ¿No habría posibilidad de que Lorenzo se animase a darnos algún original de él para ediciones? – No dejes de darme la dirección precisa de él en una próxima carta.
Hace una semana estuvo Álvaro Gil por Lugo. Fui a almorzar con él y allí en su casa nos reunimos con García Sabell. No dudé en acudir a la invitación entre otras cosas que hacen la compañía de esta gente grata, también para pedir ayuda por lo de la casa de la Administración pues el señor de Cuenca se ve que está dispuesto a llevar eso, su propósito, adelante y ya estuvieron por la casa unos contratistas para darle presupuesto. Álvaro Gil tomó la idea de defensa como suya y ya tengo una carta de Pepe Fernández dispuesto a intervenir en nuestro favor. Vamos a ver si llegamos a tiempo porque Pepe Fedez. y Álvaro salen el día 18 para dar la vuelta al mundo por un asunto de esos de pesca. Vamos a ver.

[Manuscrito na marxe esquerda:] Nada más por hoy. Un abrazo muy fuerte a ti y a Maruja. Vuestro

Isaac

1972-04-19 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 19/04/1972

19 de abril de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo la carta que te escribimos conjuntamente anteayer desde Vigo Paco del Riego y yo. La idea de inaugurar la sala con una muestra del libro gallego ha despertado un gran entusiasmo entre todos los amigos comunes, y todos se han puesto a disposición para colaborar. Hago votos porque cuando esta te llegue estés ya enviando a Paco tu pensamiento y el cartel, la tapa y la diagramación del catálogo. Yo vuelvo a salir el domingo 23 para Barcelona con José Luis para estar de vuelta a finales de mes y volverme a marchar para allí en la segunda semana de Mayo para montar y terminar ya todo. Esto trae consigo un gran esfuerzo para coordinar todas las cosas, obras, legalizaciones, permisos, etc. Vamos a ver hasta dónde aguanto yo. Porque todo esto se hace a condición de no abandonar la producción aquí y todos los proyectos que tenemos armados. Y los que tenemos que armar porque Vizoso ya se nos fue hace una semana y vamos a ver si formamos un equipo en el gabinete de diseño.
Álvaro Gil salía ayer para Sudáfrica, y van a dar una vuelta al mundo que durará un mes. Voy a ver si Antonia quedó en Madrid y si ella me puede facilitar la fotografía. Las que tengo yo son las mismas que te envió José Luis.
Las Farsas de B[lanco] Amor supongo que ya las tendrás en tu poder pues iban por correo aéreo.
Lo de Valle Inclán para Salvat son Ligazón y El embrujado.
Por Xosé, (que me parece que está poniéndose en la realidad) sé que te envió las medidas necesarias para lo de Ribadeo Antiguo y por mi parte ya te envié Cartas a Lelo, también por avión.
Con vistas a lo de Barcelona ¿tiene interés para el libro gallego Majio? Si lo tiene háblanos de él y de donde se pueden tomar datos.
Éstas son todas las novedades que puedo ofrecerte. Alguna otra sería que Valentín lo vi un momento en Vigo y está muy mal, sentado en su mesa del despacho, viéndose ahogar su consciencia en el desánimo que le produce el verse incapaz. Al ir para Vigo dormí en Rianxo con los Dieste. Os hemos recordado y pasamos revista a todos los acontecimientos de última hora. Muy bien. También estuve con Domingo. --- Hoy te envío por correo aéreo aparte un ejemplar del Jacobusland. El de González Martí[n] se espera que esté listo en la semana que viene. Hubo que corregirlo muchas veces por erro[res] básicos del amigo Jerónimo Pablo.

Y nada más por hoy. Un abrazo muy fuerte.

[Díaz Pardo]

1972-04-25 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972 en 25/04/1972

Buenos Aires, 25 de abril de 1972

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
El Castro

Querido Isaac:

Contesto tu carta del 11, echada en Vigo el 17 y llegada aquí el 22. Te remito sobre. Con él te envío los proyectos de portada del catálogo para la exposición del libro gallego en Barcelona y el proyecto del cartel, de igual tamaño éste que el de Picasso y Miró y el de Solana. Las letras, si no las tienen del tamaño que indico, que amplíen la composición tipográfica con fotograbado. Creo que todo está muy claro. El signo representa un grabado prehistórico de Galicia. Que en la imprenta cuiden la fidelidad de los colores. Me alegró mucho que hubieses decidido comenzar con una muestra del libro gallego la sala de Sargadelos en Barcelona y, también, que se encargue de ello Del Riego. Hoy le escribo contestando su carta.
Recibí el libro de Blanco Amor. Te enviaré los dibujos un día de estos. El otro día te remití el dibujo para ampliar de la decoración de la pileta. Debe estar en tu poder. A Varela le entregué la carta del erudito de su aldea dirigida a la maestra de Cervo donde habla de un “tal señor Varela” y un “tal Seoane” y las fotografías de Monterroso. En cuanto al libro de J[erónimo] P[ablo] González Martí[n] yo no corregí nada más que el título de los poemas de Varela y alguna que otra letra o algo así. Suponía que todo eso era labor de Alonso Montero y por mi parte no me gusta corregir nada, 1º, porque soy mal corrector y 2º porque no me gusta hacerlo si no puedo hablar con el autor. Me atreví en cuanto al título porque la cuestión me afectaba a mí, puesto que yo ilustré los poemas de Varela sino que los poemas fueron consecuencia de mis grabados que recataban del olvido a Rui Xordo, María Balteira y una leyenda compostelana. Luego del grabado mío y del poema vinieron todos los otros Rui Xordo de la nueva poesía gallega.
Contéstame las cartas anteriores del 1º, 8 y 9 de Abril. Te ruego las releas. Pues en una de ellas, no sé cual. Te pedía una foto de Álvaro Gil que no sean las que hizo José Luis en el Castro que no me sirven. Un gran abrazo de Maruja y mío:

Seoane

1972-05-07 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 07/05/1972

7 de mayo de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Bs. Aires

Querido Luis:

Al volver de Barcelona me encuentro en Sargadelos con tus cartas del 25 y 19 de abril último. En la primera viene el dibujo de la pileta que es una maravilla en todos los órdenes conceptuales e interpretativos. Rápidamente, porque como en el ejecutivo del cuento en estos momentos de lo que tengo menos es tiempo, mando una serocopia de la sección a escala de pileta relacionada con la carretera, etc. con una línea roja visual para que veas como aproximadamente ha de ser vista y observes que va a ser poco lo que se va a ver del fondo el que pasa por la carretera por lo que me permito hacerte sugestión de si no estaría bien que pensases en que, aun cuando quedasen las paredes en blanco algo semejante al sistema plástico en como resuelves los pulpos corriese una franja por el borde que la viese claramente el transeúnte y que despertase su interés para verlo todo. Me limito a hacer esta sugestión, pero, por supuesto, con la salvedad de que respetaremos íntegramente lo que tú digas. Por si no te quedó copia de lo que hiciste te envío una serocopia de un trozo.
En la tuya del 25 venían los dibujos para la exposición del libro en Barcelona, carta para mí y copia de la carta a Del Riego. Tanto Del Riego como yo hemos juzgado tu obra extraordinaria. La solución plástica del catálogo con su carga de significado y sabiduría solo tú podrías hacerla. Paco respetará todas tus sugerencias. El Catálogo lo imprime él mismo en la gráfica a la que está al frente para aprovechar el tiempo al límite necesario. El Cartel y la invitación los cuidará Xosé en Moret. El interior del catálogo irá en trilingüe. Nota preliminar del Del Riego. Colaboran Academia Gallega, Universidad de Santiago, Penzol y Museo Carlos Maside. Ciertamente es una pena que tú no estés aquí, pero... Yo he organizado las cosas lo mejor que me dieron mis fuerzas. Están trabajando en la organización Paco del Riego y Ramón Piñeiro. Además de lo que hemos podido ayudar nosotros. Afortunadamente Xosé giró en redondo y está prestando una muy buena colaboración. Alonso Montero ha aportado mucha ayuda y sugerencias, que Paco ha tenido en cuenta. Paco y Piñeiro irán tres días antes a Barcelona a montar la exposición y presentar la muestra. Son nuestros invitados en todo. También hemos invitado a Alonso Montero y a Ferrín para protegernos por otro flanco y acaso llevemos también a Risco. Ya te puedes dar idea de la cantidad de esfuerzo que fue necesario para coordinar todo esto, y la cantidad de fuerzas que tuve que movilizar para conseguirlo. Yo tengo que estar pasado mañana de nuevo en Barcelona donde sigue José Luis al frente de las obras. Te escribiré desde allí.
Perdóname que hoy no te siga contestando más sobre esto. Dejé esta carta para hoy porque ayer, cuando te la iba a escribir me llamó el Alcalde de Cervo para anunciarme que el Gobernador vendría hoy a vernos junto con la Directora Gral. de Enseñanza Media y quería saber qué se traían. Ella fue la que arrastró al Gobernador a ver esto. Él vino a regañadientes. Él es un hijo de puta, un cínico y capaz de cualquier cosa. Ya te contaré. No pasó nada. Ella quiso llevar dos jarras tuyas. Pero el tipo sigue en su empeño de ponernos un hogar de altos mandos de falange en la casa de la Administración. ---- Álvaro Gil y Pepe Fernández andan dando la vuelta al mundo y no vuelven hasta finales de mes. Ellos son los únicos que pueden impedir esto. Por cierto a la vuelta de Barcelona me entero que a Álvaro Gil le murió la hermana que tenía en Lugo, la que había sido novia de Álvaro Cebreiro y le siguió escribiendo hasta la muerte de este. Hablé con Antoñita para lo de la fotografía de Álvaro. Se la enviará a Núñez Búa que también se la pidió.
Hoy me vi con la sorpresa de que me has metido en una figuración de La Voz. ¿Qué quieres que te diga? El dibujo me gustó tanto que yo no sé si soy así como me has retratado pero me gustaría ser así. Dios te lo pague.

Un abrazo muy fuerte para Maruja y para ti
Isaac

1972-06-06 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 06/06/1972

6 de xuño de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Recibí tu carta del 22 de mayo último ayer al llegar aquí a Sargadelos de un viaje por Coruña y Lugo. De Barcelona regresé el 27 pero tuve que volver a salir a los dos días hasta ayer. Tengo muchas cosas amontonadas haciéndoles prácticamente frente yo solo. Llegar yo y mandar a Sineiro para Barcelona fue casi simultáneo. Queda mucho que hacer allí para organizar aquello en los diversos frentes legales y de los otros. --- A los pocos minutos de llegar de Lugo me llegaron aquí ayer Manolita, la hija de Nogueira, y su marido quien me contó todo lo referente a su visita a esa. Viene encantado de ti. Me contó de su entrevista en tu casa con Camilo, de su desesperación, (lo que me hace sospechar que las cosas no lo fueron bien y miente) y me trajo por tanto más pena de la que tengo de ver los disparates que se llevan hecho con mis hijos ¿en nombre de qué? Lo único que no me trajo, para agrandarme la incertidumbre y el dilema, fue un certificado de estudios de Camilo o las fotocopias de las papeletas, que jamás logré conseguir. --- Quedo pues informado de todo lo que me refieres en tu carta y de lo que me cuenta Antonio. Contesto lo justo. Blanco Amor tenía dos conferencias coincidiendo con la inauguración de Barcelona y se excusó con Del Riego de poder asistir. Pero aunque así no fuese supongo que Dieste sería tan digno representante de los que estáis fuera, pero hasta el momento se excusó. En un momento cualquiera te enviaré fotocopias de la prensa de Barcelona (aún están saliendo notas). Ahora me es imposible. Xosé, que dicho sea de paso está visiblemente a los ojos de todos mejorando mucho en eso de tener a la realidad como referencia, recibió tus dibujos para Blanco Amor que son francamente magníficos. Muy buena tu reacción al profesor Santamarina. De alguna forma he de hacérsela conocer sin decir que es tuya mientras tú no me autorices a ello.
Al volver de Barcelona almorcé con Álvaro Gil en Madrid y discutimos la forma de oponernos a los designios canallescos que patrocina el de Cuenca respecto de la Casa de la Administración. Quedamos en que lo mejor era formar un Patronato. Como tú y yo ya habíamos hablado de formar un Patronato para el Museo que presidiera Álvaro y la presidencia ejecutiva del Patronato de Sargadelos nos interesa tenerla en nuestras manos, o por lo menos en las manos de una persona que convoque y haga andar a ese cuerpo la cosa creo que podría hacerse de manera semejante a la que va en la fotocopia adjunta. Quedé en darles esta primera idea a Risco y a Celestino Fdez. de la Vega para que estudien los aspectos legales y políticos de la formación. Ya hablé con ellos y en principio encontraron la cosa bien enfocada y con grandes posibilidades de progresar. Albalat vendrá uno de estos días para estudiar un plan de realizaciones del Patronato. Aproximadamente el 18 cte. vendrá Álvaro a Galicia y si tenemos todo estudiado concretaríamos la fecha de entregar el proyecto en Madrid, posiblemente a un tal Falcón, que es de Lugo, y ocupa el más alto cargo que sigue a la D[irec]ción G[eneral] de B[ella]s Artes.
En cuanto a lo de Salvat ya te mandaré fotografías de los decorados. En conjunto la obra está teniendo éxito y creo que salvando a Salvat de la incomprensión casi total en que había caído. Pero la Administración de esa Compañía estatal es un desastre. El programa que yo había diagramado y dibujado la cubierta se sintieron con derecho a hacer lo que les dio la gana e incluso modificarme el dibujo de la cubierta, de manera que cuando lo vi me puse colorado, pero no ya porque modificasen los colores sino que modificaron hasta el dibujo. Luego, además de cargarse tu trabajo se cargaron el de Alfredo Matilla y el mío. El mío era el que te envío. ---- Otra cosa: Estuve cambiando impresiones con Paco del Riego y con Piñeiro sobre la posibilidad de llevar al Museo Maside (sala alta) la exposición del libro al retirarla de Barcelona. Aunque no fuese más que por unos diez días. De tener toda esta obra fuera de sus archivos es una pena perder esta ocasión antes que haya que lidiar nuevas batallas para sacarla. Pero al mismo tiempo pensamos en que podríamos hacer un Seminario sobre el Libro Gallego coincidiendo con la muestra que durase dos o tres días. Será útil para dar un poco de luz sobre el libro. Lo primero que hemos acordado es que además de que tú mandes tus sugerencias sobre este seminario tienes que enviar una comunicación. Piensa que el Seminario podría coincidir en los primeros días de julio como más tardar. Hablando de libros: las seis ilustraciones que le hice a la novela de Blanco Amor fueron prohibidas por el Dtor. Gral. Al fin consintieron dejar, autorizar, dos ilustraciones. Lo peor es que Galaxia ya tenía armado el libro y la mayor parte de las ilustraciones, o todas menos una, llevan texto en el anverso. Una delicia de país. ---- En Barcelona estuve con los Gaspar y comprometí su colaboración para un plan de exposiciones a realizar en el verano y otoño. La primera sería la de Clavé en julio en la que, además de la obra gráfica, mandarían unas cuantas telas. Luego una de los componentes principales de Les 4 Gats, en la que colaboraría Álvaro Gil, y otra del grupo Dau al Set, de cuando era grupo, aun cuando se exponga algo de la obra actual de ellos ya independizados. Creo que todo esto está dentro de los planes de exposiciones que habíamos hablado. Para la de Clavé ya están hechos hasta los clisés del cartel y catálogo, con texto tuyo. Manda las sugerencias que sobre esto se te ocurran. Todo esto se podrá hacer contando con la supuesta buena colaboración de Xosé. --- Para terminar va mi idea de alejarme directamente de la sociedades Cerámicas del Castro, Ltda. y Sargadelos, Ltda. He tenido unos serios tropiezos con Pepe Rey, responsable de muchas cosas de mi vida privada (un cristal como creador de discordias familiares, aunque no sea único). Esto que venía preocupándome desde hace tiempo creo que puede resolverse bien para todos con una idea que me enviaron las brujas a mi insistente llamada: transferir mi parte en ambas Sociedades a mis hijos. Le he propuesto ya a Mimina esto. Vamos a ver cómo reacciona porque Rey ha estado hasta hoy incordiando, supongo, con ella. La cesión o venta figurada tendría una cláusula que le garantizaría a Mimina el usufructo de la renta total correspondiente. Y tendría como contrapartida que uno de los hijos estuviese ocupando un puesto en una de las fábricas. La transmisibilidad de estas participaciones tendría un mecanismo técnico semejante al que tiene este capítulo en el Laboratorio de Formas. A través de este y de mi flamante Seminario de Estudios Cerámicos seguiría colaborando tácitamente y desconfiante pues a la menor reserva o falta de claridad en las intenciones finales terminaría independizándome definitivamente, y que cada palo aguante de su vela. Si Mimina acepta hacer esto conjuntamente con su parte y la mía la cosa será mucho más sencilla que si la tengo que hacer yo solo con mi parte. No se hará precipitadamente sino mediante un estudio que garantice la continuidad y la apuntale. Espero, además, que por aquí habré hecho algo positivo para acercar a los hijos. Y para su realización final necesitaré que cada uno de vosotros me autoricéis a ceder mis participaciones a mis hijos renunciando expresamente al derecho de tanteo que os corresponde. Si esto progresa te pediré esto formalmente. Pero antes me gustará saber si por tu parte estarás dispuesto a renunciar a ese derecho. Xosé está conforme con que yo haga esto. Yo necesito sacarme muchas cosas de mi conciencia. Confía que así la iré limpiando.
Perdóname la longitud de esta carta. Y aún se me quedan muchas cosas sin decirte.

Un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1972-06-19 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972 en 19/06/1972

Buenos Aires, 19 de junio de 1972

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Me encontré con tu carta a mi regreso de Montevideo, donde estuve unos días con motivo de la inauguración, con mucho público y parece que éxito, de una exposición mía. Se inauguró el día 14. Montevideo está desconocida, pobre, muy pobre, su avenida más importante, la 18 de Julio, parece un bazar árabe congestionada de gentes y tenderetes que vende caramelos, trozos de chocolate, frituras, artículos baratos de cuero, calzado barato, etc., los grandes hacendistas brasileiros están adquiriendo sus estancias sobre todo en la frontera y los uruguayos emigran a la Argentina en cantidad. El título de un libro uruguayo actual es Uruguay, nación o provincia?. Temen al Brasil. Todo lo otro puedes imaginártelo a través de las noticias que publican los diarios. Aún con todo esto continúa siendo una bella ciudad con gentes muy agradables.
Me alegro que Antonio, el marido de Manolita, hubiese estado e ido contento de aquí. Maruja y yo no hicimos más que lo que suponemos harían ellos, Pillado y Antonio, o cualquier amigo por nosotros en iguales circunstancias. Estuvo con la gente nuestra en casa y en cuanto a Camilo fuimos ajenos a la conversación que tuvieron pues hicieron un aparte mientras hablábamos con Pillado. La impresión nuestra es que estudia.
Me parece muy buena idea la exposición del libro gallego en el Museo Carlos Maside y en cuanto a sugerencias no tengo que enviar más de las que hice e la carta a Del Riego con motivo de la muestra de Barcelona y que no sé si interesaron o no, pues ninguna respuesta se refiere a ellas. Enviaré una comunicación sobre el libro gallego si tengo tiempo para hacerla, pues depende de la fecha de realización de seminario. También me parece muy bien tu compromiso con Gaspar para las exposiciones. Por mi parte y para que todo no sea tan catalán, enviaré una exposición de grabado argentino y si puedo otra de grabado uruguayo. En lo que no estoy de acuerdo es en el proyecto de constitución del Patronato del Museo Carlos Maside tal como me escribes y lo propones. 1º– No tiene por qué existir un presidente honorario que no se hubiese destacado en sus sacrificios por el arte gallego, que es de la única manera que se justifica tal designación y que aceptaría. Por otra parte si recayese en una persona como la que propones escarneceríamos el nombre de Maside y también el de los artistas que pensaban como él, dejando el Museo de ser la institución independiente que soñamos tú y yo desde hace años. 2º– No tiene por qué incluirse en el Patronato ni la Academia Gallega ni el Patrimonio Artístico Nacional. La primera, aunque yo respeto mucho por lo que significa en general para Galicia, jamás hizo nada por el arte gallego y más bien fue una rémora en muchas cuestiones culturales, aunque en los últimos tiempos parezca con deseos de cambiar. En cuanto al P. Artístico Nacional es una institución y habíamos quedado que el Museo sería exclusivamente gallego, incluso desapareciendo dejamos señalado su destino. En todo caso el museo debiera contribuir algún día, que no veo próximo, con su trabajo para que los ayuntamientos más importantes de Galicia o las diputaciones se mancomunasen para crear una institución parecida de carácter exclusivamente gallego. Lo del catedrático o profesor de la facultad de Filosofía y Letras de Santiago no entiendo qué tienen que ver con un museo de arte gallego, por mucho que se dedique alguno de ellos a la historia del arte, aunque desde que se fundó esa facultad de la que fui alumno, ninguno de ellos que conozca, consagró una parte del curso a impulsar el conocimiento del arte gallego.
Tampoco el Museo puede tener nada que ver con Sargadelos como institución en cuanto a su destino futuro aunque tenga con la fábrica un origen común. Puede formar parte, eso sí, de algo que hagan otras instituciones para crear el Patronato del Conjunto Histórico y Artístico de Sargadelos, pero no patrocinar nada de este tipo por sí mismo y menos con semejante compañía. Siento mucho diferir de ti en todo esto, hemos discutido muchas cuestiones tú y yo hemos estado de acuerdo siempre en todas las fundamentales. Quisiera volver a estarlo hoy, pero yo no puedo, honradamente, suscribir esos proyectos de Patronato.
Es curioso, tú me escribes el día 6 la carta en que me hablas de esto y el 7, sin saber nada, naturalmente, de estas preocupaciones tuyas, le escribí a Álvaro Gil. Habíamos quedado tú y yo de que hablaríamos de ello con Álvaro de paso que embarcaba en Madrid para Buenos Aires. Fue una conversación muy corta y estos días pasados me pareció debía ampliarla. Iba a escribirte a ti sobre esto. A él le indicaba que aprovechase sus vacaciones para decidir contigo sobre la formación del patronato. Te envío fotocopia de la carta que envié a Álvaro. Los nombres que propongo están compuestos de gentes probadas en su preocupación por Galicia.
No me enviaste fotografías de tus decorados Tampoco recibí el cartel de Barcelona. No sé como quedó. Es posible que me estén enviando todas estas cosas por correo ordinario y si es así tardan alrededor de dos meses en llegar pues hay poco tráfico marítimo entre Europa y ésta, casi todo se hace por avión y el correo desde luego. También me gustaría me enviases fotocopias de tus ilustraciones a B[lanco] Amor. No me dices en tu carta si recibiste el boceto de la estrella de mar, un tipo de estrella de mar, para la pileta y si te sirve.
En cuanto a la autorización que me pides para que renuncies al derecho de tanteo que te corresponde cuentas desde luego con ella, si tú así lo quieres. También pienso renunciar, no sé cuando, a mi parte en Sargadelos, mientras tanto tú dispón de ella y de mí para lo que necesites. Que Sineiro te diga cómo debo hacer esa autorización. Creo que basta con que yo le escriba a José Luis a indicación de Sineiro.
Te escribo de prisa. Estoy trabajando en el libro sobre Maside. Creo que va a ser una sorpresa. Se titulará Maside e a súa época. Cito muchos hechos del pasado que parecen olvidados, que no conviene olvidar, y que nos fueron formando a todos. También trabajo en un nuevo álbum de grabados del que creo te hablé en alguna carta pasada.

Un fuerte y grande abrazo de Maruja y mío:

Seoane

1972-07-05 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 05/07/1972

5.7.72

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Recibí tu carta del 19 de junio cruzada con las mías últimas del 20 y 21 ídem. Tomo buena nota de cuantas cosas me dices de tu viaje a Uruguay celebrando el éxito de tu exposición. ---- Tu comunicación al Seminario del Libro, si la enviaste, todavía no llegó, pero se anunció que la habías enviado. Y si te parece podíamos hacer un cuaderno de L[aboratorio de] F[ormas] dedicado a contener una crónica del Seminario del Libro con las ponencias presentadas y a tocar algún tema paralelo que tú veas, grabado, ilustración, el libro gallego en América, etc. Por los recortes de prensa que te envío te enteras de lo demás. Creo que la cosa resultó francamente bien y los que vinieron de fuera estuvieron encantados. Del Riego y Piñeiro siguieron colaborando con total comprensión y entusiasmo. Por correo aparte aéreo te van programas del Seminario. También te fueron, en vista de lo que dices, y temiendo que, entonces, Xosé no te los hubiese enviado no por correo aéreo caso de hacerlo, te van dos carteles. Por las mismas dudas se te enviaron más catálogos y los libros de Pita y J. P. González Martí[n], todo por avión. También te fueron diapositivas de la muestra del libro en Barcelona que por cierto son malas, pero te mandaremos una nueva toma que hemos hecho.
Recojo tu pensamiento en cuanto a la formación del Patronato del Museo Carlos Maside. En los deseos estoy completamente de acuerdo y en la práctica no se te va a contradecir nada en razón de que logré que el Patronato de Sargadelos se haga totalmente independiente del Castro. De cualquier forma los patronatos tienen unas normas de formación para poder ser registrados, y entre esas normas figura que sus miembros han de ser natos, es lógico, y en todo caso ser nombrado algún miembro por entidades solventes periódicamente. Los nombres que tú propones, que son desde luego de mi conformidad, no podrían componer más que una asociación de amigos sin registro alguno. Así que de momento esto queda aplazado en cuanto a lo del Museo y ya cuando vengas haremos algo de común acuerdo. Ahora se hará el Patronato de Sargadelos. El trámite previo es conseguir la calificación de Conjunto Histórico-Artístico, porque los patronatos tienen, además, que ser formados sobre una fundación o propiedad existente. En este caso la fundación ha de ser del Estado y la única aspiración que nosotros podemos tener es la de conseguir que el Presidente ejecutivo lo sea Álvaro Gil nombrado por 4 años por la Academia Gallega, el Comisario del Patrimonio Artístico y el L. F. Es la única forma que tenemos de que pueda prosperar la candidatura de Álvara Gil, y aún así ya veremos. Pero cualquier cosa es siempre mejor a los designios del farmacéutico de Cuenca.
Por copia de carta a Mimina que te envío unida a un estudio de relación de fuerzas de los grupos que componen el capital del Castro y Sargadelos y de una copia de carta a Varela te irás dando cuenta de los problemas que me rodean y que me encuentro en el límite de mi paciencia. Si no encuentro la comprensión necesaria para asegurar el futuro de estas empresas fuera del hecho de nuestros socios capitalistas, que además lo son sin poner capital, yo iré a la separación de todo, y a la completa independencia de mi trabajo. Te acompaño también un balance del Lab. de Formas.
Lamento no estar de acuerdo en tu apreciación sobre los estudios de Camilo. Aun cuando me tienen incomunicado con él y él mismo no escribe para no verse en la obligación de enviarme la noticia de que el certificado de estudios no me lo puede enviar, de todos modos algo ya sé. Es lamentable. Está visto de que todas las cosas me las van llevando las brujas.
Nada más por hoy. Creo que ya no te debo nada. Fotografías de los decorados de Salvat no te las puedo enviar porque aún no me las han enviado. Cuando las tenga lo haré.

Va un fuerte abrazo para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1972-07-13 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 13/07/1972

13.7.72

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo varias mías en las que te incluía toda la documentación que tenía sobre los del libro en Barcelona y en el Castro.
Ahora te van estas líneas acompañando fotocopias de tus dibujos para ilustrar las Farsas de Blanco Amor. Estos dibujos ya están fotograbados. Eduardo te pide si les podías poner algún color, pues, dice, tratándose de unas farsas para niños... Yo me limito a transmitir su pedido sin más.
Álvaro Gil me llamó para decirme que Falcón, ese de Lugo –segundo de abordo en el Ministerio de Educación– le había prometido que la calificación de Conjunto Histórico-Artístico de Sargadelos saldría en el Consejo de Ministros de Meirás. No sé si también la formación del Patronato. Algo es algo. Pero la noche del día que me lo comunicó me desperté a medianoche pensando en una invitación cortés para ir a agradecer yo a Meirás la cosa. Ahora ya ni sueño desde que me trataron. En su lugar me despierto pensando. Hasta los sueños me fueron sacando las brujas. A veces de forma estúpida.
A Pía do Xunco, va muy bien, pero no se puede inaugurar para el 25. Hay para un mes.

Nada más por hoy. Abrazos muy tensos a entramos, vuestro

[Díaz Pardo]

1972-07-18 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 18/07/1972

18 de julio de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo muchas cartas y notas mías, de fechas 20.6, 21.6, 5.7, 13.7 y 9.7. ---- Ayer estuve almorzando con Álvaro Gil en Vivero y Antonia me contó que Maruja andaba mal de la columna y que no sabe si la tendrían que operar. No estaba enterado de nada. ¿Qué pasa? Celebraré que la realidad de esta noticia sea menos alarmante y por ello hago votos. ---- Con Álvaro confirmé la casi segura calificación de Conjunto Histórico-Artístico, con posible nombramiento de Patronato, salido del Consejo de Ministros de Meirás. Él recibió tu carta en la que le hablas de lo del Patronato del Museo Carlos Maside. Así tiene que ser una asociación de amigos privada.
El suplemento de Informaciones del 13 cte. dedica una parte importante a la poesía gallega y lo ilustra con obra tuya además de publicar tu Oración del artista que regresa, etc. Sin duda esto te lo habrán enviado a ti directamente de Madrid. Si así no fuese dímelo para enviártelo yo.
Gaspar, como habíamos quedado, para este mes, envía 15 grabados de Clavé y dos pinturas; una de 100 x 73 y otra de 110 x 75. Esta última un homenaje al Greco. Mañana iré al Castro indicar cómo se han de montar los grabados y para poner en marcha el catálogo y el cartel de acuerdo a las instrucciones que dejaste. Haremos la inauguración el día 28. Voy a ver si consigo que venga Castro Arines a dar una conferencia. En todo caso no estaría nada de más que tú se lo pidas. Como la exposición estará un mes, hasta el 28 de agosto, si se te ocurre alguna cosa dila.
Aunque se haya pasado el Seminario del Libro no dejes de hacer un trabajo y contéstame sobre lo que te preguntaba de hacer un cuaderno.
La escuela libre funciona muy bien y con gran entusiasmo. Tenemos gente de todas las latitudes, desde el Japón pasando por dos profesoras de cerámica que ejercen en la Argentina, argentinas ellas, hasta algún gallego y muchos catalanes. En estos momentos tenemos una profesora californiana muy entusiasmada por todo lo gallego; que está aprendiendo gallego además de cerámica. Escribe y hará una cosa en un diario de Whassingtón [sic] sobre Sargadelos y el Museo Carlos Maside. Hará su tesis sobre Sargadelos y está muy interesada por toda tu obra.

[Manuscrito na marxe esquerda:] Espero tus noticias. Abrazos muy tensos.

Isaac

1972-07-27 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1972 en 27/07/1972

Buenos Aires, 27 de julio de 1972

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Contesto la tuya del 18/VIII que llegó aproximadamente cuando remitía una mía contestándote a dos o tres cartas atrasadas. Efectivamente, Maruja está a tratamiento médico con motivo de una afección a la columna, pero se encuentra ya mucho mejor. Creo que la única persona que le escribió sobre ello fue a Antonia no sé si a alguien más, precisamente porque nos habíamos propuesto no alarmar a los amigos con noticias de este tipo. La realidad es que, aparte mi correspondencia contigo no escribimos, cuando regresamos, a nadie durante los primeros meses, porque tanto Maruja como yo volvíamos enfermos de distinta manera, sin ánimos ninguno para nada, y, ahora se puede decir, en el caso de ella con fuertes dolores que callaba pero que venía sufriendo desde La Coruña. Para la exposición de Clavé creo que sería interesante que viniese a Galicia algún crítico catalán como Santos Torroella o Alberto del Castillo, aparte de que pronunciase una conferencia Castro Arines. Es importante la salida de Cataluña de Clavé y sus trabajos de escenografía e ilustración a su llegada a Francia en la que tiene mucho que ver su formación barcelonesa. Trataré de escribir a Castro Arines, como me pides, por la conferencia, pero creo que basta con que tú le hables. Me alegro mucho que con Álvaro Gil hubieses conseguido la calificación de conjunto histórico artístico para Sargadelos. En cuanto a los miembros para el Patronato del Museo Carlos Maside que propuse a Álvaro, naturalmente que se trata de amigos, una reunión o asociación de amigos, como tú dices, pues no otra cosa son sino en general amigos los que tienen iguales o parecidas preocupaciones, y, en este caso, amigos, muy amigos algunos, y las únicas gentes que en Galicia vienen luchando por sus cuestiones culturales con un tesón que no tuvo igual en cualquier otro grupo de amigos. Por otra parte se trata de un grupo de personas que propuse se juntasen para ayudar a trabajar por un museo realizado también por amigos. Tu no olvides que soy abogado y el poco tiempo que ejercí la profesión no lo hice tan mal. Sé lo que es un Patronato, reunión, en su acepción primera, de patrones, pero no conozco como es natural, no me preocupó nunca, su reglamentación española ni de ninguna parte, no la conocía nunca, creo, ni antes ni ahora, pero para eso solo basta con preocuparse por conocerla y si uno, por el motivo que sea, no quiere sujetarse a ella sobran figuras legales a que recurrir para no desnaturalizar el origen, en este caso del Museo. Si no sobran, siempre existen formas legales de garantizar un deseo honesto. De manera que cuando regrese, dentro de unos meses, estudiaremos juntos esta cuestión.
En mi carta última te contestaba sobre la publicación de un cuaderno, podría ser el segundo del Laboratorio de Formas, te enviaría de aquí la presentación gráfica, con el material de la Exposición del Libro. Te enviaría además una nota, como te decía en mi anterior, sobre la primera exposición del libro gallego efectuada en Buenos Aires, hace casi ya treinta años, y sobre el libro gallego en la Argentina y en el Uruguay con los antecedentes de fin de siglo en Cuba.
No sabes cuánto me interesa lo que me dices sobre la Escuela Libre de Cerámica. Pienso referirme a ella estos días en Montevideo, donde el Patronato de Cultura Galega me otorga la Vieira de Plata, algo que acepté, pues significa una respuesta, que agradezco, a la villanía cometida conmigo por el grupo de Buenos Aires el año pasado, que tú conoces en la que participó Flores, que ahora imita el título de uno de tus libros para una sección sin interés alguno que publica en la revista del C[entro] Gallego, “Cousas de calquer rueiro”. Es muy interesante que la Escuela se convierta en un centro internacional de aprendizaje cerámico.
Te envío los dibujos para el color de las ilustraciones a las farsas de Blanco Amor. Se trata de una especie de remiendos. Estos dibujos serán para siempre y para mí dibujos remendados donde va a sobrar un negro puesto originalmente con otro propósito. Ahí van.
Te ruego me envíes el suplemento literario de Informaciones sobre poesía gallega. No lo conozco. Tú sabes que las gentes suelen no enviar estas cosas, a mí también me ocurre eso, porque suponen que alguien lo hace y que tampoco ocurre generalmente nunca. De modo que por favor enviarme una fotocopia. Creo que te contesté a todas las cuestiones de que me hablas. Ahora me debes la respuesta a dos cartas. Contéstame a ellas. Un gran abrazo de Maruja y mío.

Seoane

1972-08-21 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 21/08/1972


21.8.72

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Dos líneas para acompañarte eso de la Calificación de Conjunto Histórico Artístico para el recinto del viejo Sargadelos. Pasado mañana Álvaro vendrá por aquí con el subdirector de Bellas Artes que es la persona por la que consiguió esto. Ayer hemos comido Mimina y yo con él en Vivero. Las cosas entre Mimina y yo están en vías de arreglarse siempre a base de que los chicos han de salir de casa. Ya los he perdido para mí, por lo menos vamos a ver si son capaces de valerse para ellos mismos. Por fin han aparecido algunos amigos conscientes que no se han dedicado a poner en duda la autoridad que me corresponde sobre mis hijos. Cuando los amigos no procuran reforzar la autoridad del padre con los hijos lo que están haciendo es crear discordia entre los hijos y el padre.
Perdóname que no haya contestado punto por punto tus cartas. Pero te he tenido informado de todas las cosas que han pasado por aquí. Castro Arines llega al Castro el 24. Vendrá a Sargadelos. No hubo forma de conseguir que viniese ningún catalán a dar una conferencia; ni siquiera han contestado por lo menos hasta ahora. Aún pueden hacerlo... Se llevan vendidos 8 grabados de Clavé. No hubo ni una sola crítica en la prensa sobre la exposición.
Tengo serias dificultades con los socios capitalistas, Rey, Nogueira y Varela. Cometieron torpezas verdaderamente estúpidas. Pretendieron marginarme (luego de que les falló una sonda nada velada para ver si me podían incapacitar) y enviaron a un tercero a hacer una investigación en los libros. Pretensión estúpida porque es ilegal, pero que es lo suficientemente provocadora como para que yo siga prestando mi colaboración en el Castro. Ahora esto ya no tiene más arreglo para ellos que firmar un acuerdo de estabilización para el Capital del Castro previniendo que algún día pueda contagiar a Sargadelos. Si no aceptan, dejaremos como mal menor que se diluya el Castro y acabar con la participación del Castro en Sargadelos, porque es de aquí de donde nacen todos los egoísmos y hasta mi discordia familiar.- Justifica mi silencio a un par de cartas que tengo sin contestar. Pero lo haré ampliándote noticias.

Abrazos muy tensos a entramos, vuestro

Isaac

1972-08-28 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 28/08/1972

[Ollo con esta carta. Nela aparecen varias notas manuscritas, superpostas ao texto mecanografado, do tipo “Non vai esta” (p. 1), “Non vai” (p. 3), “Non vai esta. Fíxena de noite” (p. 4). Polo mesmo motivo, hai lagoas grandes de texto. Polo que di Seoane en cartes posteriores, recibiu unha carta de Díaz Pardo con esta data. Pode tratarse de supresións feitas polo propio Díaz Pardo]
28 de agosto de 1972

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Ayer me encontré aquí con tu carta del 21 cte. que se cruzó con la mía de la misma fecha, que te confirmo. Al menos de alguna for[FALTA TEXTO]. Lamenté mucho no ver al Ing[eniero] Díaz, también a Lipa Burd que también anduvo por aquí y por el Castro. ---- Excuso decirte cuánto celebro que trabajes y doy por descontado el éxito de todo lo que hagas y por supuesto de esa última muestra que inauguras el 30 en Bonino. ---- En efecto desde hace tres meses vivo en una casita muy chiquita que hice en el monte. Tenía la idea que te había hablado de ella en más de una carta. Es una cosa modestísima y no tiene ningún gran estudio. Te enviaré una fotografía y, además, alguno de los amigos que vinieron por acá le hicieron fotos y películas. Se trata del primer pequeño eslabón de lo que va a ser Seminario de Estudios Cerámicos. ---- Por las notas de la conferencia de Castro Arines te ente[ra]rás algo de como han andado las cosas. Aquí en Sargadelos quiso él dar una lección a los alumnos de la Escuela. Les leyó una sobre los nuevos materiales que es el tema que lleva este año a la Universidad Intern[acional] de Santander. Resultó muy bien. Castro Arines quedó entusiasmado con todo. Cree que lo de la Escuela de Cerámica puede ser lo más importante que se hace hoy en el mundo en el terreno de la investigación y de la enseñanza. Él quiere colaborar en esto. ---- Creo que se marchó muy contento. ---- Para la clausura de la de Clavé creo que contaremos con una conferencia de Ricard Salvat. Estoy esperando la confirmación. Los otros ni contestaron. Salvat es profesor de estética en la Universidad y dado su talento creo que está capacitado para tratar este tema.
Mi problema familiar está en vías de resolverse, al menos de revelarse en parte los límites de los campos de cada uno. El día de la conferencia de Arines, al fin, Rosendo y José abandonaron la casa del Castro. Desde entonces Mimina está conmigo. A producir esta situación contribuyeron algunos amigos, entre ellos Álvaro Gil, y le tocó la decisión más importante a Castro Arines y a su esposa en cuanto a convencer a Mimina. La descomposición de la conducta de los chicos, hecha evidencia, contribuyó, jugó, también una buena parte. Esta descomposición se manifestó, por ejemplo, en que Rosendo ni siquiera asistió a clase lo que se comprobó por una carta que me envió Fdez Alba y que llegó en esos momentos. Ahora nos proponemos cerrar la casa del Castro, yo quiero que con carácter definitivo, ella no. A partir de este momento los chicos estos tendrán que empezar a acostumbrarse a vivir en la realidad. Lo malo es que por lo de ahora aunque los mates no la ven. Figúrate cual será nuestro drama que tengamos que llegar a la conclusión de que es un mal menor echar a los hijos fuera de casa. No quiero pensar en las causas que han podido conducir a esta situación. Habría que analizar todo un proceso de brujería. Los dictados de la conciencia de cada cual no me justifican nada. ---- Te mando fotografías de la Pía. En una de ellas veréis a Mimina, y al fondo de otra mi casa en el monte. En la vista general de la pila verás el dibujo de los pulpos y verás que por refracción estos llegan a ocupar toda la superficie del agua sin que sea necesario, a mi manera de verlo ahora prácticamente, que se haga nada lateralmente. De todos modos tú verás esto cuando vengas y decidirás ya que a esto no le tocaremos hasta el año que viene. ---- Continuando cosas actuales, el conflicto con los socios capitalistas está pendiente de la decisión de Rey para arreglarse. Nogueira parece que entró en razón y prometió aceptar el convenio de estabilización. Digo parece porque por ahora es una promesa y yo ya no me fío más que del testimonio notarial. Rey se enganchó en el tren de sus equivocaciones y le costará trabajo salir de él. Yo puedo esperar. Tengo margen, creo, para tener paciencia. Si veo que se agota ese margen preferiré dejar morir el Castro antes de saber que se convierte en un peligro para el futuro de Sargadelos.
---
Contesto, al fin ahora, tus tres cartas de 11, 22 y 27 de julio. Me fue materialmente imposible hacerlo en los momentos de recibirlas. Pero mantuve, eso sí, la correspondencia contigo a base de recortes, fotocopias, etc. Recibí con ellas los dibujos para el color de las cosas de Blanco Amor. Yo me había limitado a transmitirte una petición de él que, naturalmente, no me arrancó ningún pronunciamiento. ---- También llegaron, efectivamente tarde, los figurines, hermosos, para el grupo de baile. Estos trajes tuyos se harán más adelante y cuando estés tú. Lo cierto es que yo les tenía preparados unos trajes muy parecidos en cierto orden: blusas y minifaldas. Las de las mujeres con un nudo delante como las peixeiras y los hombres con la camisa de fuera y el pantalón remangado, y para algunos bailes descalzos. Los colores para las muchachas falda violeta y blusa rosa-teja; para los hombres pantalón azul y camisa azul claro. La blusa de las muchachas, con una marca de Sargadelos (no del L[aboratorio de] F[ormas]) serigrafiada directamente en cada pecho, y los hombres una misma marca al lado izquierdo y otro en el lado opuesto en la espalda. Como contraste de esto tenía pensado formar un grupo de hombres, cuatro o cinco, gaiteiros etc. que constituyeran una masa barroco-pétrea roja y negra. Ya veremos. La actuación del grupo resultó una cosa limpia, muy geométrica y de buen gusto y tuvieron mucho éxito tanto en las actuaciones que tuvieron aquí en Sargadelos como en la del Castro. ---- Amparo Alvajar, ya esta[ILEXIBLE] en comunicación con ella. Va un programa de la obra de Salvat completo. La cubierta que va suelta la hicimos luego por nuestra cuenta en vista de los que había hecho con mi proyecto el Ministerio, que es lo que arma el programa. Pero ahí se quedó todo sin poder utilizarlo a la vista de la destitución de Salvat. Va también una copia del texto mío que prohibieron para el catálogo. El texto tuyo, que también prohibieron, había sido seleccionado por Ramón Piñeiro del texto de la Univ[ersidad] de La Plata. Creo que ya te dijera todo esto.
Segundo Cuaderno L[aboratorio de] F[ormas], completamente de acuerdo con tu propuesta. Espero en consecuencia tu diagramación, tu trabajo y todas las sugestiones que creas conveniente. ¿Cambiarías la tapa para este segundo? Acaso no estaría de más. Tú verás. La transcripción de lo del Seminario está casi terminada. Se enviaron los textos a la corrección de cada uno, y si te parece se pueden pedir algunos trabajos monográficos sobre el tema. Ilustraciones, etc. Algunas podemos utilizar, digo yo, del catálogo del libro, pero es mejor que las propongas tú. El trabajo del Seminario se ilustraría con [FALTA TEXTO].
Bueno, de tus cartas también tomo tu preocupación porque alguien trata de corregir tus originales y modificar tus planteamientos, observaciones que son, naturalmente, muy agradables de leer. ---- Quedan pues contestadas tus cartas.
---
Como en mi última te anunciaba estuvieron por aquí el Subdirector Gral. de Bellas Artes, el Comisario Adjunto del Plan de Desarrollo y Gobernador Civil acompañados de Álvaro Gil. Habíamos almorzado en casa de Álvaro y por la tarde vinimos aquí. El Gobernador Civil a regañadientes va aceptando las cosas y parece que renuncia a sus propósitos. El Comisario quedó con la boca abierta de esta organización y el de Bellas Artes está dispuesto a que el Ministerio proteja todo lo que nosotros programemos especialmente en la docencia y en la conservación. Quería que aceptásemos ya ayuda para la escuela que funciona ahora. Espera que nosotros les hagamos el proyecto para ordenar el Decreto de calificación de Sargadelos.
Y nada más por hoy. Te mandaré otras diapositivas mejores sobre lo del libro. Irán enseguida. ¿Cómo anda Maruja? ¿Cuándo venís? Todo el mundo pregunta por vosotros y pregunta esto.

Abrazos muy fuertes a entramos.

[Díaz Pardo]

1972-08-31 Mencionado/a
Carta de Blanco Amor a Seoane. 1972
Vigo
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Blanco Amor a Seoane. 1972 en 31/08/1972

Vigo, 31 de agosto de 1972

Señor D. Luis Seoane.
Buenos Aires

Querido Luis:

Muchas gracias por tu opinión reiterada sobre mi novela. Aquí los elogios son tan abundantes y unánimes que ya empiezan a asustarme un poco. El de Alonso Montero, que hace unos años no me consideró digno de figurar entre los escritores gallegos de Buenos Aires, me parece, incluso, expiatoriamente, exagerado.
También es buena noticia tu segundo Martín Fierro. El de aquí, de Madrid, me había entusiasmado y alguna vez te pregunté por él, lamentando que no haya salido. Por mi parte, trabajo mucho, más de lo que es frecuente a mis años y con lo que me ocurrió con la salud, pero me siento muy bien. La verdad es que aquí tuve que empezarlo todo de nuevo. La defección de Valentín, que tanto me animó a venir, también me afectó mucho; pero afin de cuentas, todo ello me sirvió de estímulo.
Estoy con la traducción de las Farsas; ya hice tres, faltan otras tres. Realmente, como en el caso de A Esmorga, me cuesta más esto que escribirlas. Veo que el teatro me sale mejor; pese a su gran dependencia de los giros del castellano, queda a veces hasta mejor en gallego. Sobre esto quiero tu opinión. No sé qué relación tienes con Ediciones del Castro, pero como ya le dije a Isaac (acabo de estar con Alvaro y me dice que las cosas van mejor, que los dejó juntos en Sargadelos) debiera consultar contigo esto de la edición. Yo creo que una edición bilingüe va a salir muy cara y a hacer pesada la venta. Además no demuestra nada y quedará un poco raro no habiendo sido el gallego el idioma del original. Quizá sea justificable en el aspecto didáctico: en fin, no sé. Respecto al castellano –que es la carrera de este libro– la presente edición sería la tercera. La novedad estaría en la versión gallega, tantas veces y por tanta gente aconsejada. Con un poco más de inversión –ya que el plomo y los clises serían los mismos de la bilingüe– se haría una primera edición en gallego que es lo que hoy lee la gente preferentemente. De Xente ao lonxe, va vendida mitad de la primera edición, y no ha circulado practicamente hasta mediados de julio. A Esmorga y Os Biosbardos se están agotando y en la última Feria Nacional del Libro en La Coruña fueron “best seller” individuales incluyendo a los autores españoles... Y todo ello a pesar de la falta de método en la distribución de Galaxia, que sigue creyendo lo del paño en el arca...
Cualquiera que sea vuestra resolución, yo estoy felicísimo y muy agradecido de que ese libro –prácticamente inédito como circulación comercial tanto aquí como en América (el parvo de Finisterre nunca lo echó a andar, no sé por que) – aparezca aquí. Resumiendo: lo que dejo dicho no es más que una sugerencia y un pedido personal de opinión que te hago, ya que tu entiendes bastante más de la edición de libros que Isaac y yo juntos. Ojalá Isaac te lo haya también consultado como yo le sugerí, para que, lo que le dejo dicho, no semeje una interferencia poco elegante.
De todos modos, si no tienes en Ediciones del Castro la intervención que yo supongo, da este asunto por no tratado o haz tuya mi sugerencia si te parece viable o, aún más, comercialmente más útil, como yo creo.
Mi ida, cada vez más deseada, a Buenos Aires, depende del viaje, de “un” viaje propuesto por Alvaro Gil, que a su vez depende de sus abraiantes actividades. Hace bastantes meses me lo propuso espontáneamente para fin de año. El otro día le pregunté por ello y me contestó bastante airado: “¡Vai ti, si tés presa!”, lo que me incapacita para volver a preguntarle nada. Puedes leerle esto a nuestro querido Pepe Núñez Búa para que vea que no es mia la culpa. Dile tambien que le escribiré muy pronto.
Perdona esta lata, pero puedes creerme que también yo le estoy robando tiempo a mi trabajo.

Os abraza juntos, a Maruja y a ti, vuestro viejo amigo

Eduardo

Me quedaré aquí hasta el día 15 de septiembre, que iré a Orense.
Gran Hotel. Policarpo Sanz. VIGO.

1972-11-22 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1972 en 22/11/1972

22.11.7[2]

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Al volver de Barcelona (montar Hogarotel) leo la tuya del 11 cte. Trae la buena noticia de vuestra llegada en los primeros días de enero.
Lamento que no te llegara eso de Clavé, tampoco esta vez. Ahora estás a llegar y ya lo ves todo. Ese señor Mera no tengo la menor idea de que exista, jamás oí ese nombre aplicado a una persona ni tengo compromiso alguno para dar trabajo a nadie y menos para alguien de ahí, y tampoco entiendo como puedes tú ni por un momento hacerte mala sangre ante esa imagen de una felonía a ti cuando sabes que por la que le hicieron a Arranz fui capaz de abandonar toda mi obra de diez años.
La felonía me la hicieron Rey y Nogueira. Mientras estaba en Barcelona nombraron apoderados y delegaron sus facultades de Administradores en el Castro y Sargadelos en un sobrino de Páramo (que mal dirige una empresa de ganadería) y en otro profesor mercantil. Llegué y labré un acta notarial negándoles facultades para delegar sus funciones administrativas y eché al ganadero y al otro. Y convoqué Juntas extraordinarias en el Castro y Sargadelos para enjuiciarlos de acuerdo con la convocatoria que te envío de Sargadelos (similar es la del Castro) y ellos a continuación convocaron otra Junta para el mismo día por la mañana, de la que te envío una copia. Parece ser que ellos no tienen nada que hacer y que todas estas bravatas son para haciendo imposible acuerdo alguno justificar vender su parte parece ser a los del Banco del Noroeste que es donde está el tristemente célebre Páramo de Lugo. Es decir: que estos señores nos meterían aquí algo con intenciones semejantes a las del boticario de Lugo, pero peor. Les falló lo de incapacitarme pero se ve que no renuncian al ataque contra mí. Vamos a ver cual es mi defensa. Risco padre e hijo están en ello. Cabría, independientemente de otras cosas, querellarme contra Rey pues además de él Nogueira es también Administrador y el quererme hacer blanco a mí de su ataque está visto que no es un ataque contra un Administrador sino contra una persona... pero ¿desde dónde viene este ataque? y ¿soy ciudadano clasificado para tener defensa?
Bueno, mi vida está como ves bastante complicada, ya lo de menos es atender algo estos tinglados de fábricas y demás, lo más difícil es defenderse de los ataques que me vienen desde el mismo seno familiar hasta la línea de mis socios...
En Madrid almorzamos con Álvaro y con Ramón Falcón, subdirector de Bellas Artes. Muy bien. Está con muy buena disposición para la labor que se pueda hacer en Sargadelos. Falcón es de Lugo y autor de la liberación de la Muralla de Lugo.
En Barcelona quedó inaugurada la exposición de Pesqueira y el 1º de diciembre se inaugura la de Laxeiro, con el que estuvimos en Madrid.
Ya te informaré de como se van desarrollando las cosas.
Os esperamos como al santo advenimiento.

Un abrazo muy fuerte para entrambos.

Isaac

1973-02-02 Mencionado/a
Carta de Seoane a Sofovich. 1973
A Coruña
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Sofovich. 1973 en 02/02/1973

La Coruña, 2 de febrero de 1973

Dr. Bernardo Sofovich
Buenos Aires

Querido Bernardo:

Llevamos un mes en España, no nos comunicamos todavía con nadie de Buenos Aires. Hemos estado en Barcelona y Madrid. En esta ciudad, Maruja estuvo encerrada en la habitación del hotel con gripe, una gripe fuerte con cuarenta grados y décimas durante cuatro días y, sin aún curarse del todo, viajamos a La Coruña en donde padeció una flebitis en su pierna derecha que tardó una semana en desaparecerle. El invierno se manifiesta, sin embargo, benigno y en Galicia este año no llueve demasiado. No hemos, pues, visto mucho. Galicia está muy bella y ustedes la verán en uno de sus mejores meses sin que la niebla y la lluvia impidan su visión. En Barcelona, hemos estado en algunos de sus museos y entre ellos nuevamente en el de Picasso, soberbio siempre y siempre con alguna nueva obra recientemente incorporada.
Compré para usted Carnet Picasso, París 1900, soberbia edición facsimilar editada por Gustavo Gili y que ha de agotarse pronto seguramente, como ocurrió con el carnet de La Coruña y el otro que no recuerdo su título, creo, que de Barcelona, los dos anteriores también facsimilares, todo lo otro que vi sobre Picasso creo que usted lo tiene. ¿Tiene el de Cirlot, Picasso, el nacimiento de un genio? Le ruego me lo diga para adquirirlo en caso de no tenerlo. Se trata de la obra que hasta ahora compone el Museo Picasso. De política argentina no sabemos apenas nada, únicamente de los ataques a Perón de en general la prensa española y el dibujante sienten sobre problemas propios y no pueden decir. Por otra parte, el pueblo español, en general, el gallego no tanto, como el catalán, venera al héroe y Perón resulta ser todo lo contrario y sin honor en un país como éste donde resultó ser la virtud, nada evangélica, más importante. Aquí ya verán ustedes que paraíso tan pronto se alejen de las rutas de turismo, y de Madrid, construyéndose como el edificio de una empresa. Barcelona es más señorial. Madrid era una aldea cuando Felipe II la hizo Capital de España, y le queda desde entonces a nuestro modo de ver, ese carácter de nueva rica que no puede abandonar. Barcelona se la ve más pobre ahora, pero le quedan los modales de sus ciudadanos y todas esas joyas de calles y arquitecturas que a mí me gustan y que gustan también más a los argentinos en general. Empecé a pintar y es posible que cuando ustedes vengan esté en los comienzos la edificación del Museo que fundamos Díaz Pardo y yo. Encontramos un amigo mío, aficionado a la pintura, poseedor de una gran fortuna e industrial muy importante, dispuesto a ayudarnos. Un arquitecto amigo nuestro está estudiando el proyecto.
Bueno, esto es todo por hoy. Estamos deseando recibir noticias de ahí. ¿Qué pasa con la política argentina? Lanusse anuncia un viaje a España, ¿para qué? Sospechamos para qué, pero nos gustaría saber qué se comenta ahí.

Un gran abrazo para Elsa, Pablito y usted de Maruja y mío. Conteste, por favor:

[Seoane]

1973-02-04 Mencionado/a
Carta de Núñez Búa a Seoane. 1973
La Plata
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Núñez Búa a Seoane. 1973 en 04/02/1973


La Plata 4-II-73

Querido Luis:

Hoxe, domingo, canso de remar con dous persoeiros de “Pescanova”, chegados fai unha somán, por despachos oficiás e de comidas particulares, (incruso no Jockey Club, ¡recoño!) metinme a matinar non sei en que –lembranza e tempo–cómo se perdeu a vida. Como eu, ti non, a perdín. E ainda a estou a malgastar. “¡El que nace barrigón!”. Pois din cas tuas Cicatrices. Parei na “Adicatoria”, como se nunca a tivese lido. Si eu fora quén e non un nugallán, esparexido. Si eu fora Luis Seoane, de isa pequena, fonda, longuísima anéidota de centos de fillos de emigrantes, tiraría unha historia “realista” do neno que medra e soña, da cabalo dun faco pedrés, polas congostras, encostas, agras e vales do vello e iñoto país dos seus antergos cara unha Galiza xusta, xenerosa, ideal... Bueno, como decía Toreriño, tolo de Tenoiro, “Total, botarse a matinar non custa nada”... Pro, vamos á oración principal: por si non tiñas recibido os orixinás; mándoche copias simpres das pólizas que se fixeron, en troques da que tiñas e que se anulóu, xa están pagas. A conta está xunguida ás copias que van no mesmo sobre que istes garabullos caligráficos. Como ves, ó calificalos sentiron o “impacto” e melloraron un chisco.
Os 19 dias que paséi en Madrid i en Vigo fóronse cáseque todos iles en falar cos xerifaltes de “Pescanova”. Gracias a que tamén contéi ca regalía de aturar a Álvaro. Teño de ir, cando poida, 3 meses ó que me pete. Quero arranxar a miña vella “Casanova”, o único que teño en Tenoiro. Cando teña o presuposto do que quero facer, hei de che escribir e pídoche que, entón, vaias deica alí. Agora eres un burgués con auto importado e “chaufeusse”. E me darás a tua opinión. Supoño que os viaxeiros –Pachi e as suas mulleres– non esgotarán as duas contiñas bancarias que, dende 1953, fun sumando ahí. Cando pasen pol-A Cruña decirlle que teñan man cos cartiños, xa que Tilita leva plenipotencia.

Apertas para Maruxa e pra ti de

Pepe

Isa carta pra Rafael entrégalla, pois non teño ben a direición

1973-02-26 Mencionado/a
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1973.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1973. en 26/02/1973

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1 - Teléfono 218204
VIGO - 26-febreiro-1973

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Recibín as túas liñas e máis o traballo pra o "Grial". Coido que é moi interesante e moi oportuno. Xa non poderá ir neste número do primeiro trimestre, porque hoxe ou mañá sairá do prelo. Irá encabezando o prósimo, correspondente ao segundo trimestre do ano.
Xa vexo que desertástedes definitivamente das paisaxes viguesas. Síntoo de verdade, porque os días de vacacións estiváis servíannos pra poder falar e rememorar vellos tempos. Confío, porén, que teremos algunha ocasión de poder atoparnos outravolta.
Alédame moito que lle deras remate ao libro encol de Gondomar. Habería que percurar un xeito de o editar axina. Si non fora tan voluminoso xa, dende agora, comprometíame a que o publicase Galaxia. Pero o presuposto de edición ha ser grande, e os nosos recursos financieiros son moi limitados. ¿Por que non falas con Álvaro Gil, pois quizaves axudara a sufragar o custe? Sería unha pena que a publicación da obra se demorase, despóis do grande traballo feito.
Garimosos saúdos da miña muller e meus pra todos vós, e pra ti a cordial aperta de sempre

Paco [sinatura autógrafa]




C/c. Banco de La Coruña, Banco Pastor, Banco H. Americano
Banco Exterior de España, Caja de Ahorros Municipal de Vigo

1973-09-02 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1973
Sargadelos
A Coruña
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1973 en 02/09/1973

Sargadelos, 2 de septiembre de 1973

Sr. Don Luis Seoane
La Coruña

Querido Luis:

Pensando en lo hablado ayer en casa de Álvaro Gil acerca del futuro del Museo me creo en el deber de puntualizar unas cuantas cosas:
1º Te adjunto copia del acuerdo tomado por la Junta de socios de Cer[ámicas] del Castro en 8-2-73 y nota señalando los principales puntos pactados al constituir el Museo, como memorandum de lo contenido en ambos acuerdos.
2º Yo no tengo ningún inconveniente en poner en marcha el acuerdo tomado a pesar de la impugnación judicial que han hecho de él Rey y Nogueira. Lo que no puedo, no podemos, aceptar es que no sólo se pretenda prescindir del pacto fundamental de la constitución del Museo sino que se quiera obligarnos a burlar nuestro propio acuerdo.
3º Si el Laboratorio no acepta el nombrar un representante para que junto conmigo formemos el Patronato y demos una salida normal y regular al Museo para asegurar la institución cultural que es, no una salida que pudiera interpretarse como un perjuicio para Cerámicas del Castro, yo no puedo hacer otra cosa, estoy obligado a no hacer otra cosa legalmente más que a defender el espíritu y la letra del acto de constitución del Museo.
4º La Junta de socios de Cer[ámicas] del Castro, y los factores de ella que son los administradores, quienes quiera sean, tienen facultad para prorrogar el acuerdo cuanto tiempo sea necesario para bien de los intereses de la Sociedad y de los pactos que la obligan.
5º En razón de lo anterior comprende mi imposibilidad de formar parte de algún propósito que de alguna forma lleven el nombre del Museo Carlos Maside (aunque se le anteceda lo de Castelao) si esto está en contradicción con lo pactado o con lo acordado.
6º Para no detener las cosas estoy dispuesto a colaborar en alguna fórmula que pueda ir adelantando la construcción de un nuevo local para el Museo, o un Museo, que en su día recoja la labor del Museo Carlos Maside de acuerdo con el pronunciamiento de un juez, en la forma que todos deseamos.
7º Estimo que la constitución del Patronato en la forma acordada por la Junta de socios de Cerámicas del Castro sería lo más idóneo, legal y práctico para llevar las cosas adelante, sin que pueda acusárseme a mí en algún momento de haber colaborado en algo que se estime como perjudicial al Castro.
8º Propongo, en consecuencia, que nos reunamos los componentes del Laboratorio de Formas, como primer paso, y tomemos un acuerdo marcando la postura del Laboratorio frente al acuerdo de Cerámicas del Castro, labrando un acta al respecto para evitar toda desviación en la interpretación.
9º En la vertiente de las realizaciones prácticas, mirando por la eficacia de la tarea que se cumpla para llevar el Museo adelante, estoy conforme en la integración del Patronato por los amigos que propusiste, que también lo son míos, pero tal composición es buena para integrar un cuerpo que vigile y mantenga la calidad y el espíritu que nos propusimos darle al Museo. Pero la realización del proyecto, la puesta en marcha y el sostenimiento del Museo requieren unas inversiones y un motor económi[co] constante que no cuenta, no contó, con la menor consideración en las ideas que se barajaron en la reunión de ayer, como no fuera la extraordinaria generosidad siempre abierta de Álvaro con la salvedad que hizo de señalar la necesidad de pedir créditos, cuya solventación final, por supuesto, ni siquiera se tocó, y la inversión para abrir el Museo no bajará de los diez millones de pesetas. Ante el imperativo de estas realidades la pretensión de desarrollar el Museo al margen de Cerámicas del Castro me parece decisivo para el designio del Museo.
Dejo estas notas en tu mano para que las consideres primero tú sólo. Si luego crees conveniente consultar o pasar copia de esta carta a los amigos propuestos para formar parte del Patronato, por supuesto, ello tiene mi total conformidad.
Preferiría que cualquiera que fuese tu punto de vista me lo concretases por escrito para evitar discusiones inútiles.

Un abrazo muy fuerte

[Díaz Pardo]

[Anexo.]

Junta de Cerámicas del Castro, Ltda. del 8 de febrero de 1973

Al tratar el punto tercero respecto al Museo Carlos Maside se acuerda
“denunciar el convenio nombrando a Díaz Pardo como representante de Cerámicas del Castro, Ltda. para que junto con otro que nombre el Laboratorio de Formas de Galicia procedan a la formación de un Patronato que se haga cargo de esta institución cultural, habiendo de figurar en dicho cuerpo el Delegado Regional del Ministerio de Educación y Ciencia para que de común acuerdo fijen el destino que se dará a dicha Institución, para evitar llegar a la conclusión última prevista en la escritura fundacional. Se acuerda asimismo fijar un plazo de ocho meses para que sea retirado el Museo de los locales de la Sociedad”.

---

Puntos principales del acta de constitución del Museo:
a) - Suscrita por Federico Nogueira y José Luis Vázquez representando a Cerámicas del Castro, y por Luis Seoane y Díaz Pardo representando al Laboratorio de Formas.
b) - Objeto. Se acuerda crear y organizar un Museo... etc. en la estipulación primera.
c) - En la segunda estipulación se fija que la instalación y sostenimiento corre por cuenta de Cerámicas del Castro y que al Lab[oratorio] de Formas corresponde su dirección artística.
d) - En la tercera estipulación se fijan los propósitos para recabar fondos artísticos para el Museo y en la cuarta se establece la forma de tenencia de esos fondos previéndose literalmente así en el último inciso: “Si por cualquier circunstancia el Museo de Arte Carlos Maside fuese disuelto, la institución solidariamente con las Sociedades que lo patrocinan “Laboratorio de Formas de Galicia” y “Fábrica de Cerámica del Castro”, garantizarán que las obras recibidas en calidad de depósito, serán devueltas a las entidades, personas o sus herederos en primer grado que las hubiesen cedido y las que hubiesen sido legadas serán entregadas a Museos Gallegos”.
(Hay que hacer constar que este inciso de la última estipulación del convenio, junto con los datos del autorizante, se transcribe íntegro en los certificados de recepción de obra que se entregan a quien la lega).

1973-09-15 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1973
Bos Aires
Sargadelos
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1973 en 15/09/1973

Buenos Aires, 15 de Septiembre de 1973

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Contesto tu carta del 2 de este mes, casi quince días después de recibida. Mejor dicho esta es la contestación que te envío, pues la primera abarcaba más de cinco hojas y fui resumiéndola.
Conoces de hace tiempo mis inquietudes respecto al Museo aumentada por los intereses contrapuestos que tú representas ubicuamente, es decir, resumiendo en ti y sujetando a tu sola voluntad las decisiones de las entidades que diriges incluyendo al Museo. El acuerdo del 8 de febrero de este año de la Junta de Cerámicas del Castro, el apartado 9 de tu carta era conocido por mí solo por una conversación contigo y no por escrito como lo conozco ahora, ocho meses después, y por el cual por tu sola cuenta das injerencia a un funcionario del Estado, contradiciendo el carácter exclusivamente gallego que guió su fundación, hecha de común acuerdo. No tenías necesidad de reproducir ningún apartado del acta de constitución del Museo. Uno muy simple no se llevó a efecto desde que abrió sus puertas, el apartado a) del artículo 4º que obliga a otorgar certificados a las obras donadas y en nuestro caso, el de Maruja y mío, donantes de bastantes obras, no recibimos ni del Museo ni de Cerámicas del Castro, ni del Laboratorio de Formas, certificado alguno, como tampoco consta en acta alguna tales donaciones, puesto que el Laboratorio y el Museo no han formalizado, fuera de su escritura de constitución, su condición de Asociaciones; ni reglamentos internos, ni concreción de los acuerdos tomados en actas, como es natural, determinan su acción. Los acuerdos verbales tomados fueron en bastantes casos modificados por tu voluntad y no existen más testimonios de bastantes de ellos que las cartas cruzadas entre nosotros.
No quiero abundar en cargos. De no sentir amistad y admiración por ti, estas pocas razones que expongo comportan nulidades legales que, en mi caso, podría ejercitar judicialmente. Pero no es este mi propósito. Mi punto de vista sobre el Museo lo expuse en la reunión que tuvimos en Lugo con Álvaro Gil y Dónega, mostrándote tú de acuerdo entonces y cambiando, al parecer, con el envío de tu carta, que no “consulto” con esos amigos ni con ningún otro. Acepto los puntos 6, 7 y 8 que propones en tu carta, sin la presencia de ningún funcionario del Estado como tal funcionario en el Patronato aprobado verbalmente en 1971 por nosotros, y como se expresa en la Junta de Cerámicas del Castro en su acuerdo sobre el Museo, y, con la cesión, por parte del Instituto de Arte Gallego, del terreno para el edificio, para no complicar el futuro de la Institución. Me comprometo a hacer lo posible para rectificar el acuerdo tomado por Álvaro Gil y con Marino Dónega dejando constancia de nuestros intereses contrapuestos. Tú debes cuidar de la Fábrica del Castro y a mí solo me preocupa el Museo y lo que éste puede realizar en beneficio de Galicia, algo que sé también te preocupa a ti, pero por lo visto de modo distinto, según interpreto tu carta, subordinándolo a la fábrica.
No quiero volver a las cinco hojas que redacté al principio. Este es mi punto de vista elemental y que creo puede situar la cuestión en un orden que no altere la actual situación entre el Museo y la Fábrica de Cerámicas del Castro.

Recibe un fuerte y verdadero abrazo de

Seoane

1974-03-17 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 17/03/1974

17 de marzo de 1974
Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo una mía en la que te hablaba, contestando a otra tuya, sobre la posibilidad de constitución del Patronato del Museo.
Ayer fuimos a enterrar a Aníbal Otero, cerca de Fonsagrada, en una aldea de la margen del Eo, Ribeira de Piquín-Barcia. Mucha gente del pueblo. De los conocidos estaban Celestino F[ernández] de la Vega, Fole, que no se bajó del automóvil donde pasó dos horas, Emilio el hermano de Álvaro Gil, Trapero y Santamarina sobrino. Tres kilómetros recorrió el entierro a pie con el hijo monstruoso, único que dejó, lleno de muletas y de hierros gesticulantes, siguiendo la caja con el cadáver de su padre, al que en vida, al parecer, maldecía como responsable de su ruina física por ser el último vástago de varios cruces de primos... Sumado a la tragedia que desde la guerra arrastraba este hombre puede decirse que ayer se enterraba una buena parte de un terrible drama. Este hombre vivió más exiliado en su propia tierra y más olvidado de todo su significado que cualquier desterrado de verdad física.
Te va una cosa que viene hoy sobre Resol por si quieres dársela a Cuadrado. Por correo aparte te van los dos últimos libros salidos, el de Domenech, por fin, y esa traducción técnica que nos hizo Paco.
En Barcelona siguen las exposiciones como se habían programado. Anteayer inauguró Ortiz. Silenciosamente creo que la tienda esa cumple bien su función y se afianza. El día de la clausura de la de Núñez presentó allí su Novo Testamento; Feitos dos Apóstolos, Epístolas, Apocalipsis, etc. Casado Nieto. Parece que resultó muy bien. Inés me dijo que te envían de allí los catálogos. Si [no] fuese así te los seguía enviando yo.
Hace tres días hemos ido a La Coruña y no bien llegar nos tropezamos con Laxeiro, Pepita y el taxista que los trajo desde Vigo. Se clausuraba ese día su exposición, en cuyo catálogo se mete con los críticos y que, como consecuencia, la prensa lo ignoró. Vendió tres cosas que le vino a comprar un amigo de él de Vigo. Nada en La Coruña. Cenamos y estuvimos hasta tarde charlando. Al día siguiente salía para Madrid a reunirse con Lala.

[Manuscrito na marxe esquerda:] [ILEXIBLE] fuerte para ti y para Maruja

Isaac

1974-04-06 Mencionado/a
Carta de Dónega a Seoane. 1974
A Coruña
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dónega a Seoane. 1974 en 06/04/1974




A Cruña, 6-IV-1974
Luis Seoane López
Buenos Aires

Querido Luis:

Dende Cervo, recibo carta do Isaac. Non che adxunto copia dela porque xa me dí que vola mandóu. O que si vos envío, porque non sei si volo fixo saber, é o proiecto de acordo de Cerámicas que ten matinado, previo ao que haberá de adoptar o Laboratorio. Encamiñados ambos os dous á constitución da Fundación do Museo. Fico, logo, en agarda das vosas instruccións.
Si en liñas xeneráis concordáredes, trataría, pola miña banda, de introducir algunhas matizacións no proiecto. Como, poño por caso, a de vencellar o devandito acordo á escritura pública de 8 de febreiro de 1970, otorgada polo Laboratorio e polas Cerámicas e que tivo por obxeto –como sabedes– “crear y organizar” o Museo. Quérese decir, que ambas as dúas sociedás, vista a esperencia adequirida nos anos que leva funcionando o Museo, concordan en darlle ao mesmo persoalidade xurídica de seu, constituíndo pra elo o Padroado que o ha de gobernar. Mais pra que así fose, entendo que é preciso que o Isaac –e así faréillo saber– deixara sin efecto o acordo de Cerámicas do ano de 1973, que denuncióu o convenio do 1970. E non haberá ningún atranco legal pra elo xa que o acordo do 73 non o tén levado á práctica.
Polo demais, reparade especialmente nos puntos 5º e 6º do esquema feito polo Isaac, dada a trascendencia que poideran ter no futuro do Museo. Refírome aos da carta que me dirixíu.
O procedemento na xurisdicción militar vai rematar con ben pra todos. Entrevistouse conmigo o Letrado da compañía aseguradora La Unión y el Fénix, pra me decir que está disposta a arranxar o choio pagando as indemnizacións debidas. Dínlle traslado da proposta ao Naveiro pra que se faga cas facturas do caso pra facerllas chegar á devandita aseguradora. E, unha vez percibidas as indemnizacións, retiraríamonos da acusación. Pra elo, presentaríamos un escrito ao Xuzgado facéndollo saber. Co que, seguramente, ficaría sin efecto o auto de inculpación dictado nas actuacións, i estas dispostas pra o seu arquivo.
Por eiquí, ningunha novedade que non vos podades supoñer. Na Academia deixei presentada a proposta de Mariñas del Valle como académico numerario pra ocupar a cadeira que deixou valdeira Iglesias Vilarelle. Firmáronme a proposta Rafael, Vales e Carré. Quixen que foran académicos da Coruña os propoñentes. Na proposta feita cito unhas frases túas adicadas ao Mariñas na Figuración que lle fixeches. Supoño que a proposta prosperará. Mariñas fixo aportacións interesantes á cultura galega. E pola sua entrega calada e sacrificada aos valores disa cultura, é quén, parécemo a min, de figurar na Academia. E a propia Academia honraríase ao contalo antre os seus internos colaboradores.
Na agarda das vosas noticias, recibide Maruxa e mais tí cinguidas apertas de Fernanda e miñas.

Dónega
PROYECTO DE ACUERDO A TOMAR POR CERÁMICAS DEL CASTRO EN UNA REUNIÓN A CONVOCAR CON EL SIGUIENTE ORDEN DEL DÍA:
Punto único:
Perfeccionamiento de un acuerdo tomado por la Junta de Socios de Cerámicas del Castro, Ltda. el 8 de febrero de 1973 en relación con la formación de un Patronato para el Museo Carlos Maside.
Acuerdo
Dadas las dificultades sociales conocidas de todos para dar cumplimiento al convenio suscrito por nuestra Sociedad con el Laboratorio de Formas de Galicia en 9 de febrero de 1970 sobre la creación y organización del Museo Carlos Maside, en relación con el acuerdo tomado en la Junta de socios del 8 de febrero de 1973, y al objeto de colaborar de la mejor forma en la evolución de que es acreedora esta institución de Arte sin perjudicar los intereses de esta Sociedad se acuerda:
1- Se nombra al socio don Isaac Díaz Pardo que de acuerdo con un representante del Laboratorio de Formas de Galicia procedan a otorgar una escritura de constitución de un cuerpo denominado Patronato del Museo Carlos Maside, obteniendo para él la personalidad jurídica que determinan las Leyes vigentes.
2- El Patronato del Museo Carlos Maside estará formado en su fundación por los siguientes representantes de entidades y personas físicas: representante de Cerámicas del Castro, Ltda; representante del Laboratorio de Formas de Galicia; representante del Instituto Gallego de Arte; y los señores Don Luis Seoane, Don Álvaro Gil, Don Manuel Chamoso Lamas (1); Dr. García Sabell; Don Rafael Dieste; Don Ramón Piñeiro; Don Francisco Fernández del Riego; Don Sebastián Martínez Risco, Don Valentín Paz-Andrade, Don Ramón Otero Pedrayo, Don Eduardo Blanco Amor; Dr. Ricardo García Suárez y Don Marino Dónega.
3- Dicho Patronato dirigirá y administrará a partir de su constitución el Museo Carlos Maside, cuyos fondos serán puestos a su disposición por los actuales titulares de la institución.
4- Entre las primeras misiones que cumplirá dicho Patronato estará la de procurarle al Museo Carlos Maside un edificio adecuado a construir en este mismo lugar del Castro-Sada, en frente del edificio que ocupa actualmente en terrenos que donará para este fin el Instituto Gallego de Arte según se han prometido sus miembros.
5- Cumpliendo las condiciones de seguir el Museo Carlos Maside en el lugar citado, al lado de nuestra planta de producción, nuestra Sociedad seguirá colaborando en su sostenimiento de acuerdo con sus posibilidades en cada momento.


A carta inclúe anexo de proxecto que na cabeceira ten logotipo e membrete como sigue:

SEMINARIO DE ESTUDIOS CERÁMICOS
SARGADELOS-CERVO-LUGO

1974-04-23 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 23/04/1974

Sargad[elos] 23, abril 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Recibo la tuya del 11 del cte. que se cruza con otra que te escribí hace pocos días. Ahí te va la minuta –con una última redacción que le dio Dónega– de lo que se acordará en la junta del 27 de Cer[ámicas] del Castro.- Pocos días después haremos la del Laboratorio y en 15 días puede quedar otorgada la escritura de constitución de la Fundación. El llamado (1) de mi anterior, de la copia de la carta de Dónega no tenía nota porque luego me di cuenta que era innecesaria, por las disposiciones que hay para esto.
De tu carta resulta alarmante lo que dices de deshacerte de gran parte de la biblioteca. Creo que es una pena. No sé lo que pretenderás hacer con esos libros pero para el caso de que entre en tu interés te propongo que el Seminario te los compre para su biblioteca y pagándote, claro, además su transporte y empacado, que podría venir por correo. Tú verás.
Como novedades sólo que este año le dan a Álvaro Gil el “Pedrón”. Iremos (19 de mayo).
En la Sala de Barcelona hemos mejorado algo el mobiliario y entre ellos hemos puesto una especie de consola para grabados y dibujos, serigrafías... con 6 bandejas (cajones de 8 cms. de alto) de 1,00 x 0,75 m. Digo yo si podías dejar algún grabado. Siempre hay alguna posibilidad de vender. Yo mandaré algún dibujo.
De Xosé nada sé. Para mí esto es un drama y además yo tengo más referencias que nadie para pensar así.
El pleito sigue su curso. Los peritos del pleito ya pasaron factura por más de medio millón y piden 185.000 por cada mes más que trabajen...

Abrazos muy fuertes para los dos

Isaac

1974-05-10 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1974
Bos Aires
Sargadelos
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1974 en 10/05/1974

Buenos Aires, 10 de Mayo de 1974

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tus cartas del 23 y 27 de abril que contesto hoy mismo al acabar de llegar, anteayer, la última que se cruzó con la mía. En la del 23 me enviabas copia de la minuta que ibais a presentar en la Asamblea del Castro con la que estoy totalmente de acuerdo. En cuanto a la parte de biblioteca de que me desprendo no es útil para la Escuela de Cerámica, pues se trata de los libros de narraciones, novelas, etc., que no tienen nada que ver con el arte. Me quedaré con los de arte, que constituyen una cantidad muy importante y muy valiosa, pues tengo muchos libros agotados que se buscan, los de poesía, los referidos a España y los gallegos. Calculo que me quedarán unos tres mil aproximadamente, quizás algo más. Los que me deshago de ellos los dono a una biblioteca de Tierra del Fuego fundada por un cuñado de William Shand. Te agradezco mucho de todas maneras tu proposición de compra.
Me alegro que le den el “Pedrón” a Álvaro Gil. Se lo merece. Es sin embargo curioso que hubiesen tardado tanto en otorgárselo. Quizás sea porque la labor útil y silenciosa que vino realizando parezca menor por esto mismo que la verbalista de otros. En cuanto a los grabados de Barcelona espera que exponga primero en esa ciudad que trataré de hacer tan pronto vuelva a España que supongo será a fines de este año o principios del que viene. Entonces quizás no deje grabados, sino dibujos. Pensamos quedarnos a vivir una temporada en Madrid, si podemos, antes de la exposición mía que tengo proyectada para Mayo del 75, alquilaremos un departamento como hicimos otras veces y pintaré en él, pero en contacto con la gente de esa ciudad. No haré como en la última exposición, volverme a La Coruña abandonándola. Creo que me fue bien de pura casualidad. Después trataré de exponer en Barcelona en el otoño o invierno de ese año. Quiero hacer una buena exposición.
Contesto ahora a la tuya del 27. Lamento que Lobato hubiese votado en contra de la minuta presentada por vosotros. Es muy curioso que tanto Rey, con quien mucho hemos hablado sobre el Museo, y Nogueira, hubiesen creído que éramos tan estúpidos como para solicitar de nuestros amigos la cesión de obras en beneficio de una empresa industrial, por mucho que simpatizásemos con ésta o aunque la hubieses fundado tú, como es el caso. Por otra parte me alegro que se vislumbre una posible solución para el pleito y me parece que la que anuncias es quizás la mejor que pueda acordarse, por otra parte uniría en el nombre, para el conocimiento general de las gentes y el futuro, a dos grandes empresas que, aunque tuviesen el mismo origen y la misma dirección, su separación actual necesita permanente explicación.
Por aquí como siempre. No hay más novedades que las que puedes leer en los diarios. En todo caso en el orden económico es una realidad que se están abriendo mercados importantes en el exterior. Creo que es mejor la política exterior que la interior. En el orden cultural continúa Buenos Aires desplegando su actividad habitual. De la colectividad no sé nada. Me envían de vez en cuando algún emisario para que vuelva a colaborar en determinadas cuestiones pero yo continúo negándome y rogándoles que no se acuerden de mí para nada.
Quiero rogarte que no te olvides que me debes el Pérez Galdós que me interesa mucho obtener y que es la única jarra que me falta. Debes tener en el bolsillo las dos o tres notas que tomaste para no olvidarte de ello. A Camilo no lo vimos en los últimos tiempos. Nos habló por teléfono, pero suponemos que debe estar estudiando con arreglo a los nuevos planes de estudio que ahora abarcan algunas asignaturas más, parecidas a las que se establecieron ahí hace muchos años. La Universidad cambió totalmente. El catedrático no tiene en la actualidad más función que la de orientar. Quedaron en general suprimidos los exámenes en bastantes facultades, en arquitectura por ejemplo, y la promoción se realiza juzgándose los estudiantes a sí mismos por un sistema de grupos. Una verdadera revolución en materia de enseñanza que tiene adeptos y contradictores.
Basta por hoy. Ayer te escribí una presentación a ti para una señorita hija de gallegos, Marucha Salgado, cuyo padre o madre, no sé bien, es de Ferreira de Valadouro. Irá a verte y me gustaría que tú y Mimina la orientaseis en lo que podáis. Un abrazo fuerte para Mimina y para ti de Maruja y mío.

Seoane

1974-05-30 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 30/05/1974

Castro, 30 de mayo de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Me acaba de traer Dorneda, que viene de Sargadelos, tu carta del 23 cte. que llegó allí ayer y como tenía sin contestar la tuya del 10, y ando con ella en el bolsillo para hacerlo en cualquier momento que encuentre, a pesar del maremagnum de problemas que me tienen aquí en el Castro sin descanso por esto del pleito, no pienso acostarme sin dejar de contestarte, aunque lo haga con carácter sumario. Y ahí va.
Lo del pleito volvió a entrar en una fase muy crítica porque los abogados, aunque ahora da sólo la cara Lobato, utilizaron el cargo de Administración de Rey y le volvieron a causar otro daño de 90.000,- con la Hacienda Pública, y solamente por este lado los daños se acercan al medio millón. Otras cabronadas creo que ya te las conté o lo hizo José Luis, le hicieron empresa por esta vía, con la esperanza de procurar la liquidación antes de que finalice el pleito. Me cansé, monté por encima del gremialismo de los abogados, incluido el nuestro, y presenté una denuncia contra Lobato y Mora en el Colegio de abogados, y enjuicié en una Junta a Rey en la que asistió en representación de él y de Nogueira Lobato, renunciando a la presencia de Risco para no tener las manos atadas, envolví a Lobato en su maniobra y copias del acta notarial se las envié al Gobernador y Delegados de Trabajo y Sindicatos advirtiéndoles de lo que pasaría a final de mes. Y aquí está Rey a quien tengo sometido a un intenso bombardeo de requerimientos, al igual que a Lobato a ver si consigo abortar la maniobra de utilizar a Rey para atacar a la empresa y se normalicen las relaciones con la Hacienda. Y aquí me tienes clavado y allá casi un pliego en esto...
Tomo nota de tu conformidad a lo del premio de la Diputación, cosa que celebro, y enseguida lo haré. – Estuvimos en lo de Álvaro y le hicimos una medalla de presencia del Museo en el acto y se entregaron a todos los comensales. José Luis te mandó una. Todo se hace un poco atropelladamente y no se pueden estudiar bien las cosas. El escudo lo hizo Vizoso. No obstante creo que teníamos que tener una medalla mejor estudiada con el escudo de Galicia a base de algún relieve pero también de alguna calca serigráfica, medalla que nos vendría bien para casos como este. Si tienes alguna idea o algún dibujo no dejes de darla. ---- Dónega me entregó el borrador de la escritura de la Fundación del Museo y estoy estudiándola porque hay que puntualizar algunas cosas. Tengo la imagen de que si esta situación persiste Cerámicas del Castro va a ser difícil que sobreviva y en consecuencia si esto fuese así o en la medida que lo fuese, el apoyo que el Castro pudiese prestarle al Museo... Bueno, el buscar financiación para él debe considerarse. En este orden creo que entre otras cosas podría preverse una especie de Asociación de Amigos del Museo Carlos Maside, cuyos asociados pagasen cuotas que ayudasen al sostenimiento del Museo. En compensación los asociados, que tendrían su reglamento, podrían tener uno o dos puestos en el Patronato del Museo, derecho a sus publicaciones, actos, etc. Lugo yo creo que habría que dejar la puerta abierta para que la utilizase el Patronato caso de que una vez constituido lo creyese conveniente de hacer algo semejante con la Diputación y Ayuntamiento. Piensa además que a la marcha a que van las cosas aceleradas por los aconteceres lusitanos es muy difícil que todo esto no desemboque en una cosa que no será peor que por ejemplo eso de ahí de la Argentina. En fin: dame tu pensamiento. ----
Jarra Galdós la tienes en casa. ---- Camilo; te acreditaré en tu cuenta cte. que te controla José Luis esas 10.000,- ptas que le diste. Es decir te ingresaré esa cantidad. Muchas gracias. Yo acababa de conseguir 20.000,- ptas. en cheques del Banco de Santander de ahí y se los envié. ---- Atenderemos a esa Marucha Salgado del Valadouro. ---- Muchas gracias por la felicitación por lo de la nieta. No me puede hacer ninguna ilusión con todos los problemas que me rodean y que rodean esto.
Ediciones: Falan os de Ribadeo salió y te lo envió José Luis. Está saliendo el de Mariscos y te lo enviaré. Están componiendo el de Dieste, que atiende él mismo en la imprenta y que ya tiene al Sr. Quintáns con la cabeza hinchada porque quiere el papel un poco menos balnco y un poco menos gris y la letra un poco menos moderna y un poco menos antigua... Tú me habías dado una relación de quienes querían pagar este libro como homenaje a Dieste que llevaría una nota que redactaría ¿Domingo?... ahora no sé donde tengo la nota. ¿Tú te acuerdas quiénes eran? Por si no encuentro la nota. Claro que lo más cómodo es que esto lo pagase sólo ediciones, pero... ---- Otro: mandé a la imprenta los textos del cuaderno para el Seminario del Libro. Lo estructuré así; Crónica do Seminario en col do Libro Galego.- Xustificación do Primeiro Seminario en col do Libro Galego, por R. Piñeiro.- O libro como elemento de comunicación e como empresa, por Fdez. del Riego.- A Hestoria do Libro Galego por Filgueira Valverde,- O Libro como Continente por García Suárez.- 8 páginas ilustradas con tomas del Seminario y exposición del Libro.- 14 páginas con dibujos de Xohán Ledo con una especie de ilustración del desarrollo histórico de la comunicación,- 4 páginas con las notas murales que figuraron en la exp[osición] del Libro de Barcelona (estas las únicas en castellano) y una relación de los asistentes al Seminario. A mí me gustaría que el cuaderno llevase por tapa el dibujo que tú hiciste para el catálogo de la Exp[osición] de Barcelona y si es que prefieres otra cosa para la tapa, por lo menos que este dibujo fuese dentro delante de las notas murales. Ahora bien: tú y yo habíamos hablado de que este cuaderno fuese el núm. 2 del La[boratorio de] F[ormas] pero si por cualquier razón hubieses cambiado de manera de pensar, y sin que me expliques nada, puede desistirse de esta idea y se hace como una publicación más. Yo tenía pensado que llevase un primer título O libro galego a discusión (o a exame). Crónica (informe) sobre o primer Seminario en col do Libro Galego celebrado en xulio de 1972 no Museo Carlos Maside coas ponencias presentadas e as conclusiós finales. Creo que el contenido de esta pieza es importante. Si tú crees conveniente hacerle una introducción cuando esté en pruebas de página te mando una colección y espero tus ideas sobre esto.
Nos alegra que estés pensando en volver. Ya se lo comuniqué a cuanta gente pude. La idea de que darte una temporada en Madrid por un lado la comprendo. Creo que terminarás viniéndote para aquí, me refiero Galicia-España-Europa definitivamente y que no ha de tardar el momento en que decidas venir con carácter definitivo. De alguna forma creo que esto es lo que deberás hacer. Y actuar pensando en ello. Adelante.
Te seguiré informando.

Un abrazo muy fuerte para los dos

[Díaz Pardo]

1974-05-30 Mencionado/a
Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1974
Nova York
Vigo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1974 en 30/05/1974

EDITORIAL GALAXIA, S.A./ Reconquista, 1/Teléfono, 218204/ VIGO
30-maio-1974
Sr. D. Luís Seoane
Buenos Aires
Meu querido amigo:

Xa vai pra un mes que recibín a túa carta. Seguindo as indicacións que me facías, pedinlle a Isaac unha xerocopia do artigo de Corredor Matheos. Pareceume moi interesante. Sairá reproducido, na súa maior parte, no número de Grial que está no prelo. Pra que non aparezan dúas cousas xuntas no mesmo número, deixéi pra o seguinte os comentos dos teus derradeiros albums de dibuxos.
Por aquí andivo, nefeito, Castro Couso. Porén, eu non o vin nin soupen del máis que o que teño lido na prensa. Parece que foron Mon e Naya os que o acompañaron e lle prepararon unha mostra dos seus traballos.
Non me esquezo da edición do libro de Pita. Confío en que aló pra o outono esteña na rua. Pesie ao afecto que por el sinto, cústame moito dar este paso. Pola sinxela razón de que temos en turno de publicación unha ducia de volumes de versos, cuia aparición vou demorando, e cando os poetas vexan editado o libro de Pita reaccionarán moi mal. Sobre todo porque hai algún que agarda dende hai máis dun ano.
O outro día estiven en Padrón con Dieste e Isaac, que foron acompañados das suas mulleres pra asistir ao acto do Pedrón de Ouro que lle concederon a Álvaro Gil. Tamén estivo Valentín e moitos amigos. Por certo que alí nos amostraron o libro de Luís Villaverde encol dos mariscos, que acababa de publicárese.
Pesie á fermosa xeira aberta polos nosos veciños, as cousas por aquí siguen máis ou menos o mesmo. A ver si cando tí veñas se deseñan outras perspectivas.
E nada máis por hoxe. Con garimososo saúdos a Maruxa, e de Evely pra os dous, recibe a forte aperta de sempre, de
Paco

1974-06-05 Mencionado/a
Carta de Vázquez Freire a Luís e Maruxa Seoane. 1974
A Coruña
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Vázquez Freire a Luís e Maruxa Seoane. 1974 en 05/06/1974


La Coruña, 5 de Junio de 1974

Queridos Maruja y Luis:

Contestamos con bastante retraso su cariñosa carta del día 11 de Abril.
Hace ya un par de días que envié por correo aéreo un ejemplar de Mariscos de Galicia con una medalla en su interior que hicimos con motivo de la entrega del Pedrón de Ouro a Álvaro Gil, donde estuvimos nosotros también presentes y cuya medalla entregamos a todos los asistentes como adhesión del Museo Carlos Maside a dicho acto. Asistió muchísima gente y a la hora de la comida no había sitio para todos y parte tuvimos que acomodarnos en otro lugar. A pesar de la desorganización tremenda que hubo todo resultó bien, sin programas, ni invitaciones, etc. Nos acordamos mucho de Vdes. y de lo que les gustaría estar presentes por la amistad que les une con Álvaro Gil. Allí estaban todos sus amigos, Dieste, Blanco Amor, Paco del Riego, Piñeiro, García Sabell, Paz Andrade, Mincho, etc.
Estamos haciendo las medallas y platos con su dibujo en conmemoración de los 25 años (24 de paz y 1 de guerra) de Cerámicas del Castro, tenemos las pantallas hechas y estamos haciendo pruebas con los colores para hacerlos lo más exactos posibles al original y que no nos resulta fácil, pero lo conseguiremos. Van a quedar muy bien.
En mi último viaje a Barcelona que fue por la Semana Santa, estuvieron María Elena y los niños en Sargadelos e Isaac les hizo un retrato precioso, estamos toda la familia en él representados, María Elena y la niña en primer término, el niño en el medallón del cuello y yo al fondo como en cuadro en la pared. Isaac por fin agarró otra vez la paleta y parece ser ya tenía los tubos de óleo resecos de tanto tiempo sin usarlos, vamos a ver si con tal motivo se anima otra vez y vuelve a pintar algo ¿no le parece?
El pleito sigue con toda su furia, no hay manera de arreglarlo, el mes de Abril tuvimos dificultades con el pago de la nómina al personal, porque Rey se fue a Inglaterra y cuando llegó ya tuvimos que pagar con retraso y recargo en algunos pagos en Hacienda, eso que le habíamos mandado con 15 días de antelación los cheques a firmar a Madrid y aún así nos culpa a nosotros de la demora que supone unas 80.000 ptas. Ante tal actitud el Jurado de Empresa presentó copia del acta mensual que se hace, donde ponían de manifiesto las dificultades para el cobro y pedían que se obligase a los Administradores a cumplir con su obligación y le mandaron copia del acta al Gobernador Civil y Delegados de Sindicatos y Trabajo. No tuvimos respuesta nada más una multa de la Delegación de Trabajo de 5.000 ptas a la Empresa por no pagar puntualmente. Aún hay más, Vdes. ya saben que ellos impugnaron el balance del año 72 y estamos intentando que Rey mande una autorización para que se presente, pues le supondría la broma unas 375.000 ptas. y además es a él a quien corresponde hacerlo. Lo dicen así los estatutos. Como nos quería hacer responsables a nosotros de los retrasos en el pago, en la última reunión extraordinaria que se celebró el día 18, se acordó que no se le volverían a mandar más cheques a firmar a Madrid y que en lo sucesivo tendría que desplazarse aquí a cumplir con sus deberes de Administrador y ya sabe que todo lo hacemos por notario. Efectivamente vino a finales de mes y dejó solucionado lo del pago del personal solamente después de varios incidentes con requerimientos por ambas partes y se marchó a Madrid sin solucionar nada más. En este embrollo de extorsiones a la Empresa, están dirigidos por los dos abogados que Vdes. ya saben y con las pruebas que tenemos se denuncian a ellos también en el Colegio correspondiente. Es un lío, la única solución que le veo a todo esto, es el hacer otro edificio, como ya les he dicho más veces y sería muchísimo más barato y además ahora parece ser que piden los 30 millones, o sea esa cantidad o hundir la fábrica, como verán es una forma típica de chantajistas, porque a ellos no les duele más que el amor propio de verse descubiertos en la pretensión de quererse apoderar de todo lo que fue hecho con un gran esfuerzo y por personas que no fueron precisamente ellos, pero qué le vamos a hacer.
Perdónenme este tremendo rollo, veremos si entro ocasión [sic] les puedo contar cosas más agradables. Un fuerte abrazo de María Elena, de nuestro hijos y uno muy tenso mío.

José Luis

1974-06-10 Mencionado/a
Carta de Dónega a Seoane. 1974
A Coruña
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dónega a Seoane. 1974 en 10/06/1974




A Cruña, 10.6.74

Luis Seoane
Bs. As.

Meu querido e ademirado Seoane:

Contesto a tua do 23 do mes pasado. Debíache carta, sí. Ben vexo que levas unha boa contabilidade. Mais non o fixen denantes por mor dunha viaxata que argallamos polas terras do Al-Andalus pra lle facer unha visita ao noso fillo. E, xa sabes, entre o previaxe, o viaxe e o postviaxe ficóu todo demorado. Pasámolo mo ben. Impresionounos, especialmente, Córdoba. Alí batemos con vellos e conocidos amigos. Séneca, Averroes, Ibn Hassam, Maimónides, Góngora, Duque de Rivas e... mesmo Manolete, deixámolos, previo o conocemento abstracto que deles tiñamos, cáseque vivencialmente incorporados a nós. E Granada, Motril, Málaga, Ronda, Arcos, Sevilla, Cádiz, Huelva, Rábida, Palos, Moguer, pra voltar por Itálica, Mérida, Trujillo, Cáceres, Yuste, Guadalupe, Plasencia, Salamanca e Zamora. Como verás, polos camiños da millor historia galega. Porque xa sabemos, –tí nolo dixeches– que sempre haberá un paisán noso remexendo nos feitos que aqueles nomes evocan. E, claro está, non deixamos de lembrarte ao noso paso pola serranía xienense, afogada a súa soedade e desertización polos colonos galegos e cataláns –e alemáns católicos– asentados no XVIII por Carlos III nas vellas “Nuevas poblaciones...” Mais, vaiamos ao noso.
Fai xa máis de vinte días que fixen entrega ao noso amigo do anteproiecto dos Estatutos polos que se ha gobernar a nova Fundación. Entreguéillo pra que fixera nél as observacións que a ben tivera. Estóu en agarda das mesmas. Polo de pronto, vexo que do tidúo desaparez o nome de Castelao. Que era, si mal non recordo, idea túa incorporalo ao nome da Fundación. Tan axiña teña algunha nova verbo do choio, faréicha saber. Deica o de agora somentes falou de comenencia de estudar a incorporación ao Consello ou Padroado da Fundación dun representante dunha nonnata asociación de “Amigos” que, naturalmente, habería que constituír. Ben se ve que a simplicidade, que a sinxeleza e que a esencialidade non entran no canón estético e social do noso amigo. A impronta do seu delirante barroquismo fica sempre ben patente onde queira que toque. Con todo, téñolle lei.
O Día das Letras foi un éisito. Tivo moi boa acollida tanto nos medios populares como nos culturais e nos de comunicación social. Semella que é festa que callóu na concencia do país. O nome de Viqueira, cáseque esquecido, foi unha revelación pra moitos.
Tamén estivemos en Padrón co gallo da imposición a Álvaro Gil desa trapallada do Pedrón de Ouro. Vímonos amigos de toda Galicia. O Álvaro estivo algo amolado coa “festa”, mais non a puido refugar. Seica foi presionado por compromisos que non foi quen de vencer. O Isaac lanzou, no nome do Museo Maside, unha fermosa medalla conmemorativa. O etnógrafo portugués Santos Junior foi o mantedor do acto. E no xantar, en Rois, falou don Ramón Otero.
E pra rematar, queremos que seipades da nosa ledicia pola noticia do voso próisimo viaxe á Terra. Entramentras, de nolos dous pra volos dous, cinguidas apertas

Dónega

1974-06-14 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1974
Bos Aires
Sargadelos
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1974 en 14/06/1974

Buenos Aires, 14 de Junio de 1974

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Te escribo rápidamente para contestar tu carta del día 30. También me pasa a mí el no tener tiempo para escribir, a ti por tus problemas y a mí por los míos, que tampoco son pocos, pues tengo tanto trabajo acumulado que no sé qué hacer para sacármelo de encima. De todas maneras me gustaría hacer la tapa del 2.º número de L[aboratorio de] F[ormas] y también la introducción de que me hablas. Te ruego, pues, que escribas diciéndome para cuando debo hacerlo. De memoria no recuerdo exactamente los nombres de quienes quieren pagar el libro de Dieste, García Sabell debe tener los nombres, pero ahora encontré una nota donde los tengo apuntados, son el mismo García Sabell, Mincho, Del Riego, V[alentín] Paz Andrade, Álvaro Gil, Felipe Fernández Armesto, Ramón Baltar, tú y yo. No sé si García Sabell añadió alguno más. Estos son los dos de la lista que tú copiaste en casa, que conservo escrita por Del Riego.
En cuanto al Museo, me alegra que Dónega hubiese redactado el borrador de la escritura de fundación y espero que todo vaya resolviéndose como pensamos tú y yo hace años. Yo mismo te hablé de formar la Asociación de Amigos del Museo Carlos Maside, al igual que las tienen muchos museos del mundo y aquí, en Buenos Aires, el Museo Nacional de Bellas Artes y el de Arte Contemporáneo, de las que formo parte como asociado. No tiene por qué tener representantes en el Patronato, es precisamente el Patronato el que debe crearla. En general en los museos se crea a instancia de la dirección de ellos y cooperan con la dirección en la labor a realizar. Digo esto para no hacer un Patronato demasiado numeroso y que por esto mismo resulte inútil al no lograrse que se reúna jamás la mayoría de sus componentes. Por otra parte tienen funciones distintas. El Patronato tiene que hacerse un reglamento y entre las acciones que debe fomentar está precisamente la creación de la “Asociación Amigos del Museo C[arlos] M[aside]”. El de Buenos Aires funciona muy bien, organizando muchas exposiciones del exterior para las que consigue el dinero necesario para solventar los gastos de seguros, traslado de obras, catálogos, etc., siempre de acuerdo con la dirección del Museo. Una de las personas destacadas de su Junta Directiva desde su fundación, es precisamente un industrial cuñado de mi hermano, que es un gran trabajador de esa institución.
Recibí el libro de Villaverde sobre los mariscos, envío que te agradezco y la medalla con el escudo gallego. No te dije al comienzo que me parece muy bien la idea de que sea L[aboratorio de] F[ormas] el que publique el número dedicado a la exposición del libro de Barcelona. Me gustaría, eso sí, que conservases las características de márgenes, blancos, etc., del primero.
Lamento mucho el estado del pleito y de las relaciones con la parte contraria. Supongo tu estado de ánimo y el de los asociados del Castro, por mi parte te aconsejo que o te dejes llevar por arrebatos que perjudican la labor de toda tu vida y la de tus amigos, José Luis, Ángel, Marentes y no sé si hay alguno más. Creo que así será.
De aquí no tengo nada que escribirte. Trabajo. Apenas salgo a la calle. Pinto y grabo. Acabo de ilustrar un clásico argentino, El Matadero de mediados del siglo pasado, para una edición similar al Martín Fierro que supongo saldrá a finales de agosto. No pude empezar todavía con las jarras de los “Los Caudillos”. Vivo enredado en trabajo, pero esto es lo que me gusta de Buenos Aires. Lo que hago tiene un fin concreto.
Te debo la carta larga con motivo del párrafo de tu penúltima carta, pero no tuve tiempo para ponerme a ello, lo haré, espero, próximamente.

Recibid Mimina y tú un gran abrazo de Maruja y mío.

Seoane

1974-06-18 Mencionado/a
Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974. en 18/06/1974

18 xunio 74

Meu querido Del Riego: Recibín a primeira parte das probas de páxina mais non chas poderéi mandar hastra recibir a totalidá pra poñer os números das páxinas a que se fai referencia no texto.
Por outra parte estóu a facer o Indice alfabético, necesario nunha obra deste tipo. Asi mo indicóu Alvaro Gil. Xa teño feita, en fichas, a parte que me mandaches o todo irá moi de contado.
Carlos Martinez-Barbeito quer que presente o libro no Museu de America nun acto que él vai orgaizar. Pareceme ben porque dise xeito daráse máis a coñecer. Pero como agora escomenza a estació morta en Madrid, será mester aprazalo deica setembro. De todos xeitos non convén lanzar o libro nos dous meses que veñen.
Pola miña parte todo ha ir ben axiña, incruso o Indice alfabetico.
Moitas apertas de todos nós pra tí e a tua muller. E tamén lembranzas para os teus irmans.

1974-06-24 Mencionado/a
Carta de Dónega a Luís e Maruxa Seoane. 1974
A Coruña
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dónega a Luís e Maruxa Seoane. 1974 en 24/06/1974


A Cruña, 24.6.74
Maruxa e Luis Seoane
Bs. As.

Benqueridos e ademirados amigos:

Antonte, 22, ficou rematada a redacción definitiva dos Estatutos do Museo. O Isaac fixo algunhas observacións –poucas e atinadas– ao anteproiecto que no seu dia tíñalle entregado. Todas elas certamente recelosas mirando cara ó futuro goberno da Fundación. Non entro en pormenorizacións porque xa séi que non deixa de vos informar dos pasos que ven dando. Nembargantes, e por si non o conocérades, envíovos copia do programa de actuacións máis inmediatas por íl argallado verbo do choio. Semellan lóxicas e ben ordeadas. Asegún anuncióu, pensa entregarlle o proiecto no dia de hoxe ao Notario de Betanzos, Julián Marcos, para a súa formalización.
Como veredes, desta vez parez que a cousa vai en serio, ainda que o pleito que vén soportando impónlle pausas que ben quixera refugar. Houbo un novo intento de arranxo amigable propicidado, agora, polo propio Xuez coa intervención de Sebastián. Mais foi outro fracaso. Unha verdadeira mágoa. O noso amigo pretende, no fondo, un imposible: que as cousas fiquen atal e como estaban, un “borrón y cuenta nueva”, unha perdoanza xeneral aos seus contrarios enviándolles, por riba, a súa benzón urbi et orbe. Os contrarios –típicos capitalistas, ao fin– andan máis co dito dos feirantes: “si, si, pero a vaquiña polo que val”. E, si posible for, por algo máis do que valla. Haberá, logo, que agardar por unha resolución xudicial que nada vai arranxar. Porque, de ganar o noso amigo, coa separación dos socios terá que liquidarlles a súa parte. E xa estamos de novo no problema. Eu ben lle espliquéi que estamos diante dun pleito de divorcio e que, separados os cónxugues, é preciso liquidar a sociedade de gananciáis. Pero non o entende, ou non o quere entender. Eu máis ben penso na primeira hipótese. Ben dotado prás artes plásticas, agarimado por Mercurio, sabedor, introductor e millorador de toda clás de tecnoloxías, o dereito resísteselle incomprensiblemente. Nin o intúi, nin o cheira. Cousa ben rara nun galego. Eu coido que, por non ter tripado na aldea, o noso amigo é un galego de libro ou, si queredes, de piso. E ímola andando.
No tocante ao voso pleito, diréivos que rematóu como si dunha novela rosa se tratara. Cobróu a vosa Compañía, quedáchedes como uns cabaleiros que sodes, e o voso “agresor” foi absolto. E aquí paz e despois groria.
Por eiquí vense advertindo certo desacougo nas xentes. Os tirios pensan que algo teñen que facer, ainda que batan adoito con resistencias no propio campo que, ás veces, parecen insuperables. E os troiáns –mália a leva– andan desnortados, inquedos e ás atoutiñadas. A realidade é complexa, endiañadamente complexa, e resístese aos análises máis serios e concienzudos. E o contexto xeneral, cambiante e tornasolado, por si non abondara, ainda ven introducir novos confusionismos. E dentro dél, queiramos ou non, atopámonos mergullados a piques do noxo.
Sin máis por hoxe, i en agarda de que o noso saldo epistolar saia dos números roxos, recibide unha cordialísima aperta dos vosos certos e invariables amigos.

Fernanda
Dónega

PRIMERAS OPERACIONES QUE PODRÁ REALIZAR EL PATRONATO DE LA FUNDACIÓN DEL MUSEO CARLOS MASIDE
CON EL I.G.A
Donación del terreno con la siguiente cláusula: “El I.G.A. Cede a la Fundación del Museo Carlos Maside el terreno del lugar del Castro, frente a la fábrica de Cerámicas del Castro, Ltda., en el que se levantarán las dependencias del Museo y se fijarán sus actividades principales. En caso de que por cualesquiera razones la Fundación trasladase el Museo a otro lugar el I.G.A. recuperaría su soberanía sobre el terreno que ahora cede con todas las instalaciones inmobiliarias que tuviese encima, y sin compensación económica alguna”.
Relaciones
-Comunicación a los Patronos de la firma del convenio, u otorgamiento de la escrituración de Estatutos con un resumen de sus conceptos generales y la transcripción del art. 11 por el que cada uno aparece nombrado, anunciándoles que en breve se enviará copia de la escritura constitutiva, convocando la primera Junta para agosto.
-Envío a los Patronos de la copia de la escritura.
-Comunicación a la prensa y a los medios de información y centros de cultura de la constitución de la Fundación con una breve reseña de propósitos.
-Apertura de una cuenta corriente a nombre de la Fundación y en que se ingresarán los fondos dinerarios que tienen hoy el Museo.
-Impresión de papel y fijar las primeras normas para la oficina administrativa y de las relaciones públicas que en un principio tendrán que ser muy hábiles e intensas a fin de promocionar las colaboraciones que posibilitan el desarrollo de la institución.
En la primera Junta
-Nombramiento de Presidente y Secretario (A. Gil y Dónega)
-Nombramiento de la Junta de Gobierno.
-Nombramiento de Director (L. F.)
-Nombramiento de Junta de obras.
-Estudio de los medios económicos conque contará la Fundación.
-Recepción de los fondos de parte de las Sociedades fundadoras.
-Posible comunicación especial al Ayuntamiento de La Coruña y a la Diputación ofreciéndoles con arreglo al art. 11 de los Estatutos un puesto a cada una de ellas en el Patronato, cargo nato de su Presidente o ponentes de Cultura. Haciéndoles ver que de hecho el Museo Carlos Maside se va a convertir no sólo en el gran museo de Arte Moderno de Galicia, sino en el Museo de Arte Gallego Moderno de La Coruña, que estas dos instituciones deberían tomarlo como suyo y, en consecuencia, ayudarlo económicamente en su programa de desarrollo y en su sostenimiento.
-Fomentar una asociación de amigos del Museo Carlos Maside, ofreciéndo un cargo del Patronato a un representante de ellos.


A carta inclúe un anexo sobre o Patronato da Fundación do Museo Carlos Maside.

1974-08-01 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 01/08/1974

1 de agosto de 1974

Sr. Don Luis Seoane.- Buenos Aires.-

Querido Luis:

Sin ninguna tuya a que hacer referencia te confirmo de 23 de julio último. Ahí va la primera copia de la copia autenticada de la escritura de la Fundación del Museo. Ayer llegué a la noche del Castro y me la traje. Falta aún la diligencia de conocimiento y aceptación de los Patronos, que como cada una tiene que refrendar la aceptación ante notario aún faltarán unos días antes que se pueda presentar al Ministerio. Por la tarde, ayer, estuve con Dónega en el Castro; estuvimos viendo la nota que se va a publicar en la prensa y pensando algo a ver si conseguimos reunir, si no a todos, a algunos de los Patronos para ir cambiando impresiones. E ir viendo con lo que podremos contar para empezar. Creo que Álvaro Gil está en La Toja y que un día de estos estaría en La Coruña. Dónega fue al Castro con la chica argentina que enviaste tú, Salgado, de padres de Ferreira de Valadouro.
Ayer me lié la manta a la cabeza e hice una revolución en el Castro convocada por notario con dos días de anticipación: nos reunimos en Junta de emergencia y acordamos formar una Comisión de Emergencia Administrativa compuesta por todos los socios de Cerámicas del Castro y tres representantes del personal (Pili, Losada y Salvador) que se hace cargo de salvar a la empresa a la vista de la casi acefalía que padece. Se le acordaron unas facultades específicas y sólo cesará cuando se normalice la situación. Tuve que vencer muchas dificultades para convencer a todos que no cabía otra medida cuando la ley no funciona, etc. y el silencio contra la denuncia del atropello es la única respuesta que se obtiene. Acaso esta sea la única medida de salvar a la empresa. Por supuesto para hacer una revolución no se va a consultar con el abogado, pero en este caso el abogado, Risco padre e hijo, vinieron inmediatamente a mí porque Rey y Nogueira se dispararon a buscarlos a ellos para que me convenciesen de que no hiciese tal cosa. Creo que esto es un buen síntoma. Vamos a ver qué pasa. Para echar abajo esto por no ajustarse a los Estatutos supongo que primero tendrán que ajustar a los Estatutos otras obligaciones de los demás.
Por hoy nada más. Te seguiré informando. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1974-08-07 Mencionado/a
Carta de Dónega a Luís e Maruxa Seoane. 1974
A Coruña
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dónega a Luís e Maruxa Seoane. 1974 en 07/08/1974




A Cruña, 7.8.1974
Maruxa e Luis Seoane
Buenos Aires

Meus amigos benqueridos:

Como xa séi que tendes no voso poder retallos da Prensa do país coa nova da constitución da Fundación do Museo Carlos Maside, aforro esplicacións. Agora pende o trámite da aceptación dos Patronos ou Conselleiros. Eu encarguéime da dos amigos de máis confianza (Rafael, Domingo, Ramón, Sebastián, Paco e Ricardo), e o Isaac da do resto. O vernes que ven, 9, xa teño citados a algúns deles na Notaria de Fernando Alba. Máis adiante, e dentro deste mesmo mes, citáronos o Alvaro a unha xuntanza en Viveiro. Logo virá a xestión encamiñada á inscripción da Fundación no Rexistro especial. Iste lerio, como veredes, vai indo. E bó é.
O Isaac deu un “golpe” nas Cerámicas. Por sí e diante sí nomeou unha chamada “Comisión Administrativa de Emergencia” composta polos socios con íl identificados e tres obreiros membros do Xurado da empresa. Unha sorte ou mistura de soviet e comité de coroneles. E agora a agardar as consecuencias. Que non serán boas si os destituidos reacionan co aparato legal ben movido. Ou, ao millor, co pasmo, calan. Ide a saber.
Tivemos a ledicia de conocer a Marucha Salgado, arxentina amiga vosa –e agora tamén nosa–, filla de ourensán e luguesa. Simpatiquísima, discretamente porteña, espresiva e, ¡que carai!, ben feituca. Por amosarlle, amosámoslle a vosa torre do Paseo de Ronda. E dixémoslle que dende o seu 6º pasar, nas vosas estadías nesta cidade, enviades ao mundo destellos artísticos, acenos de amistade e avisos aos navegantes. Ao ver situada enfrente á de Hercules, Marucha apañóu no áer o paralelismo como si dunha mosca se tratara. Marcha de Galicia leda coma un xílgaro.
O vello patrón, erre que erre. Non é máis que unha cañota oca e retorta, máis sigue en pe no medio da chousa. Non hai chispa que o tronce, nin raio que o fenda. Houbo, de tódolos xeitos, os seus máis e os seus menos. Máis ben menos. Nembargantes, parécese intuir que a longa noite de pedra vai amolecendo.
Reparando na correspondencia atrasada atópome cunha pregunta vosa que, non séi por qué, deixéi de contestar. Refírome á vida das Figuracións. Pois ben, meus amigos, penso que chegóu o tempo das despedidas. A Prensa e a Televisión devoran inmisericordes ás suas criaturas. Mesmo ten unha colaboración longamente sostida na páxina dun xornal, que unha faciana facendo carantoñas meses e meses na pantalla dun televexo. Ben séi da dór de matar unha criatura, mais entendo que non é preciso chegar á eutanasia. Abondaría, ao meu ver, con facerlle perder periodicidade e reservar a sua presencia pra sinaladas ocasións. Sería, por riba, un xeito de revitalizada. Penso eu. E remato pedíndovos que non vexades na miña opinión máis que un “leal saber y entender” correspondendo a unha pregunta que me honra e distingue, e que xa na sua formulación adiviño as vosas propias dúbidas.
Coa nosa felicitación a Maruxa polo seu espléndido galego, recibide vós os dous de nós os tres cinguidas e garimosas apertas.

Dónega

1974-08-30 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 30/08/1974

30 de agosto de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

El 28 pasado, es decir, anteayer, se celebró la primera Junta, informal, del Patronato de la Fundación del Museo Carlos Maside, cuyo trámite de legalización anda por la aceptación notarial de los cargos como requisito previo a su presentación en el Ministerio para su aprobación. Copia de la convocatoria para esta Junta te envié en su día. Creo que fue un éxito pues de los 16 miembros que somos faltasteis tú que estabas en Bs. As., Valentín que estaba en Brasilia, Otero Pedrayo que estaba en Santander, Chamoso Lamas que se disculpó en una carta atentísima pues ese día se reunía el Patronato de Santiago de Compostela y Dónega que estaba con 39º C en la cama (ahora ya está bien). En primer lugar se te recordó y todos te envían un abrazo. Se ratificó la idea que todos teníamos de que Álvaro fuese el Presidente de la Fundación. No se tocó ninguna otra formalización de las que prevén los Estatutos mientras no se haga la primera reunión formal luego de que estén aprobados, lo que se producirá, sin duda, cuando te encuentres tú aquí.
Se habló de la ubicación del edificio y se convino en aceptar lo que Albalat, José Luis y yo nos vimos obligados a aceptar previamente como la mejor solución (te envío un planillo que te lo explicará mejor). Álvarao ratificó la ayuda prometida, que aumentó: un millón de pesetas por año mientras dure la obra y todo el hormigón, es decir, no sólo el cemento sino ya preparado con los áridos. Con esto y con las ayudas que el Castro y Sargadelos prestarán, echaremos a andar la obra para la segunda quincena de octubre cuando Albalat tendrá precisado el proyecto. Legalizada la Fundación se pedirán subvenciones a Bellas Artes, Diputación, Ayuntamiento, etc. Todos estuvieron conformes en crear la Asociación de amigos del Museo Carlos Maside, a través de la que se puede obtener una fuente de colaboración popular y, acaso, obtener algunos recursos. Dónega se encargará de ir estudiando esto. Parece ser que el Ministerio integrará con dos representantes el Patronato y en torno a esto se hizo una vaga sugestión de que tales representantes lo fuesen a través del Ayuntamiento y Diputación, entidades que de alguna manera son las que más van a disfrutar los beneficios que producirá el Museo y que en consecuencia están más obligadas a ayudarlo.
Todos manifestaron el deseo, la necesidad, de que si no modificando por escritura adicional la designación de la Fundación, por lo menos que el Museo gire con el nombre de “Museo de Arte Gallego Carlos Maside” para que no se preste a creer de que el Museo se limita a guardar la obra de Maside ni se confunda este nombre con el del fundador de la Institución.
Se tomó conocimiento de los terrenos sobre los que se construirá el edificio que dona el IGA. Luego sobre estos terrenos se replanteó el proyecto, y al final, era ya las dos, almorzamos en la terraza de Sada, fuera, contemplando la ría.
Creo que todos quedaron íntimamente seguros de que se está asistiendo al nacimiento de algo vivo para Galicia que va a hacer algo por su futuro y que va a ser bastante más que un Museo que sólo se dedicase a custodiar su Arte pasado aunque este llegue hasta hoy.
Y nada más por el momento; te seguiré informando de cómo se van desarrollando las cosas.

Un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1974-09-13 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 13/09/1974

Sargadelos, 13 de septiembre de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Sin ninguna tuya a que hacer referencia te confirmo una mía larga del 30 y 31 de agosto informándote de la marcha de lo del Museo. También te confirmo el envío de las pruebas del Cuaderno con lo del Semanario del Libro.
Museo - Está pendiente la aceptación tuya y la de Otero Pedrayo (estoy a ver si la consigue Moure Mariño). Pendiente de estas dos aceptaciones no puede presentarse en el trámite del Ministerio. Te mando copia de carta que recibo de Chamoso. Lo que recuadro tiene interés porque ofrece ayuda. Creo que si llegásemos a tiempo antes de que pueda saltar de ahí Falcón, algo conseguiríamos.
Diputación - Hoy viene en La Voz eso que te copio. Castro Arines me había dicho cuando estuvo por aquí que él había aceptado el cargo nada más que para defendernos a nosotros pues no creía posible que nadie tuviese más méritos para ello. Y se enteró de que estaba el Lab[oratorio] de Formas por medio porque cuando se lo propusieron le comunicaron los aspirantes. Después de 31 años vuelvo a toparme con Juan Luis y vuelve a vencernos, lo que quiere decir que los predicamentos de entonces siguen siendo los mismos. Hemos de saber en algún momento como discurrió la cosa por dentro. Se ve que hubo dos votaciones. Y la Diputación no sale gananciosa. Fue Porto Anido quien agradeció nuestra presencia. A estas alturas venir ahora con eso de Juan Luis...
La mujer de Álvaro cayó por las escaleras y rompió la columna vertebral. Ben-Cho-Shey tuvo un ataque cerebral y está muy mal. Su mujer se llama Isabel. Las direcciones de estos ya las sabes. Rey parece que va mejorando pero de todos modos sigue grave.
Sineiro te mandó convocatoria de “Sargadelos, Ltda.” para Junta del 2 de octubre a las 12 horas. Creo que te habrá dicho que la que se iba a celebrar el día 10 se aplazó también para el 2 de octubre a las 11 horas, una hora antes que la otra. Este aplazamiento lo hemos hecho en atención de la enfermedad de Rey por darle una espera y eliminar acusaciones de que aprovechamos su enfermedad para tomar acuerdos. Conviene que le envíes a José Luis tu representación para ambas. En esta última Junta convocada se va a pedir que Sargadelos conceda al Castro una opción de 5 años, mientras dura el pleito para cubrir las partes sociales que no pueda cubrir ahora.
Nada más por hoy. Espero tus noticias. ¿Cuándo venís?

Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1974-09-24 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 24/09/1974

Sargadelos, 24 de septiembre de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Acabamos de llegar de la Galicia tropical, como tú le llamas, donde el día 21 se celebró en Villagarcía la presentación del libro de Villaverde Mariscos de Galicia. Habló Bouza Brey, Valentín, Blanco Amor y, al final Dieste pronunció unas palabras para explicar que el libro pudo salir gracias a ti y a mí pidiendo un aplauso para nosotros. Al final la familia Villaverde obsequió con una cena a los forasteros en Cambados. En relación con Ediciones ahí te va eso que viene de Lueiro en La Voz que tiene que ver más contigo.
Antes de salir para lo de Villagarcía y muchas cosas que tuve que hacer en el Castro y en Coruña, recibí tu carta del 3 cte., que se cruzó con varias mías que, junto con otras, están pendientes de contestación. Lo principal es que esos mareos y esos dolores ciáticos que refieres al final de la carta casi como si no tuvieran importancia en efecto no tengan importancia alguna, por lo que hago votos. Mareos así intermitentes creo que todos los tenemos y que generalmente suelen ser de cosas del vientre. Una buena dosis de hambre y de dificultades materiales, a las que el organismo está mejor preparado, suele regularizar todo eso; bueno, en mi criterio manciñeiril.
Tomo buena nota del primer pliego de tu carta refiriéndome tu labor apretada y sería en el poco tiempo que llevas de esta vez ahí. Suponte como celebro tus éxitos. Tomo también buena nota de tu segundo pliego dedicado a endilgarme una buena regañina, creo que injusta y fuera de aplicación puesto que cuando tenemos que confiar en otro una misión que, acaso podíamos hacer nosotros, no tenemos más remedio que confiar en que la ha hecho con buena voluntad y que si se equivocó en algo sólo cabe aceptarlo como una cosa natural del los hombres, ya que sólo los dioses y otros entes de voluntad parecida son los que creen no equivocarse. En este caso sería Dónega el que se habría equivocado y no cabe que le llamemos la atención. Tú lo has instruido en cuanto a lo que tenía que hacer. Lo que yo le instruí, de acuerdo con lo que tú y yo acordamos, lo hice en mi carta de 26 de marzo de este año, cuya copia te envié a ti, para obtener tu conformidad final, que la diste, y cuyo contenido parece que no recuerdas bien. En ella los nombres de los Patronos figuraban por este orden: “Don Luis Seoane, Don Álvaro Gil Varela, Don Manuel Chamoso Lamas (1)...” (y en su momento esto lo habías leído bien porque tuviste algo que decir sobre esa llamada (1)-). La minuta que dio Dónega al Notario conservó el mismo orden que yo le había dado. Lo que pasa es que el notario luego rectificó la minuta de Dónega adaptándola a las instrucciones que tienen ellos para la escrituración de Fundaciones; sacó la relación de Patronos de los Estatutos y la puso al final, incluyendo títulos y direcciones que se procuró y sin duda él o el oficial no le dio importancia alguna al orden de colocación de los nombres. Yo por otra parte no conozco ninguna escritura que respete otro orden para la relación de comparecientes, personas y cosas que no sea el que al testimonio interesa. Pero simplemente en cuanto a esto hay más lapsus de memoria y contradicciones en tu regañina: Lo único que hice yo de esto es la nota de prensa y la di por orden alfabético (como tú dices que debe ser) y al final, fuera de ese orden puse a Albalat, a mí y a José Luis (si no me puse yo después de José Luis es porque para mí el último puesto tiene mucha importancia cuando corresponde con el que da la noticia). Pero en todo caso, tanto en la escritura como en la nota de prensa tu nombre es el que está bien por orden alfabético. Los que no están bien son los de los demás.
En cuanto a las demás cosas por las que me largas tu regañina no veo mejores razones para formular esa regañina aún en el caso de que yo tuviese la obligación de aceptarlas “... que tú y yo proyectamos un día. Altera la decisión nuestra de entonces”. ¿Podría concretarme qué es lo que proyectamos y qué es lo que altera y qué día fue ese? Puedo estar equivocado, haberme olvidado de algo y tener traspapelado algún acuerdo. Que yo recuerde un convenio primero que firmamos en el Castro en el año 63 no hablaba para nada del Museo. Este en mi idea, en mi recuerdo, se fue concretando en unas cartas que nos cruzamos después de la exposición que le organizó el ACI a Souto, y se habló de la necesidad de tener una sala de exposiciones en el Castro, y Dieste propuso que esa sala podría ser la depositaria de los dibujos de Maside. (Todo esto es independiente de que la idea de hacer un Museo de Arte Gallego te la hemos estado escuchando a ti desde que nos conocemos y que lo único que hemos hecho los demás ha sido apoyarla aun cuando no estuviésemos en un cien por cien de acuerdo con ella: Te recuerdo aquí que en esas cartas que nos cruzamos te propuse que más que un Museo se crease un Instituto Gallego de Arte, Carlos Maside, que contase en sus dependencias con el Museo, que tú te opusiste rotundamente a ello y que yo acepté tu voluntad). El acta de fundación del Museo que tú firmaste de 9.2.70 en el art. 1, objeto, dice “... un Museo de Arte Gallego al que denominarán Museo Carlos Maside”. Si nos referimos a los manifiestos que se hicieron en la inauguración del Museo sobre los que nos pusimos de acuerdo yo no encuentro que se hable de más limitación que del movimiento renovador del Arte Gallego de nuestro tiempo o del desarrollo del Arte Gallego en nuestros días. Y estos datos son los que sirvieron a Dónega de base y también el recuerdo del acuerdo que habíais tomado en Lugo, que yo no acepté porque no podía legalmente aceptarlo, de crear un Museo independientemente del Castro que se llamase Castelao y Carlos Maside (mi carta a ti, 2.9.73.– punto 5º, me opongo “... aunque lo anteceda lo de Castelao”. ¿Qué otra cosa podría interpretar Dónega que tu voluntad era limitarlo, como objeto principal desde Castelao, cuando tú y Álvaro quisisteis llamarlo así, encuentra el Museo que ya existe iniciándolo obra de Castelao, y quiere que no haya equívocos, de los muchos que hay de creer que ese movimiento renovador puede empezar en Sotomayor, por ejemplo? ---- Luego eso de que no figuren los nombres de los donantes es una cosa técnica del notario en la que Dónega ni yo intervenimos. El notario parece que tenía que poner un inventario y lo que pedimos es que fuera lo más global y lo más simple, ya que el inventario con sus particularidades hay que hacerlo cuando oficialmente la Fundación esté aprobada y oficialmente recoja la obra que se le entregará a medio de acta notarial y con todos los detalles; acta que va a ser muy larga. ---- En cuanto a que no prevea los museo municipales para el destino de las obras caso de disolverse, Dónega hizo lo posible dentro de las leyes ya que las Fundaciones son entidades de carácter nacional, están intervenidas por el Estado y en definitiva es el Estado el que se arroga la fiscalización de todos sus bienes. Y espérate a ver qué dice el Ministerio y si no viene con la rebaja, porque hay que temer, todos tememos, que haya un cierto recelo para ver con buenos ojos la prosperidad de una institución que está en marcar el carácter diferencial de la cultura gallega, etc., etc.
Fuera de lo del Museo continúas regañándome en tu carta por cualquier otra cosa: que no se publicase en gallego el catálogo de Espinoza. Yo te podría preguntar por qué no hiciste en gallego el catálogo de la Exposición de Arte Joven..., pero es que las cosas del Seminario me ha parecido siempre mejor hacerlas en castellano dado el carácter tecnológico que revisten. Creo que no se justifican en ellas el gallego y no sería operante. Perdóname, pero en cuanto a esto de la cerámica y especialmente al Seminario, que es mi medio de vida quiero tener la misma independencia que tienes tú para la pintura que es tu medio de vida y sobre la que no te pido cuentas de que los catálogos no los hagas todos en gallego. ---- En cuanto a tu párrafo que empieza: “De política tenemos mucho...” y termina “...dominador, trata de hacer burdamente lo que quiere”, no lo entiendo bien pero por si lo entendiese bien, naturalmente, lo rechazo de plano, ya que si no aceptamos como norma la voluntad de la mayoría no quedaría otro principio que el del totalitarismo, si bien esa voluntad para mí sólo le doy validez a partir de una igualdad socio-económica.
En cuanto a la aceptación de los cargos de patronos del Museo se completaron en la semana pasada y Dónega dio principio a la presentación de las escrituras en la delegación del Ministerio. Consideró que aunque faltase la tuya, dada tu condición de estar fuera y de que cuando venga tendrá que ir a Madrid a homologar la firma consular, puede justificarse el que se presente sin ella.
Ahora bien, querido Luis, deducida la admiración que siento por tu obra (he dado testimonios de ello) no puedo aceptar como norma de convivencia que tú te arrogues el derecho de regañarme como a un niño pequeño. Pensé en no darle importancia a esta nueva regañina tuya, aguantándola, sacando las cosas adelante, pero también pensé que ello puede interpretarse que yo aguanto todo con tal de continuar haciendo yo las cosas, también que yo puedo estar haciendo mal las cosas y que, también, hágalas bien o mal, esta actitud que tomas conmigo, que no soy sólo yo a observarla, de no cortar los cauces de comunicación en que se manifiesta podría dar lugar a un inconveniente serio en nuestra amistad y esto creo que debe evitarse por encima de todo, yo al menos así lo deseo, creo que es mejor que yo me aparte directamente de este asunto del Museo. Yo no soy nada de él. En todo caso era el representante de Cerámicas del Castro, pero tampoco quise confirmar la representación como Patrono por lo que no necesito ni intentar serlo. Basta que Cerámicas del Castro nombre a cualquier otro, que tú mismo puedes elegir. No necesita ser miembro de la Sociedad. Cerámicas del Castro puede nombrar a quien le parezca. El mismo Tucho Buxán si te parece a ti. De esta forma desaparecerá por aquí cualquier tipo de roce. Y desde luego no pienses que yo me siento molesto por no estar directamente en eso y formar parte de ese Patronato. Lo agradezco. Y yo ayudaré y colaboraré lo mismo desde fuera. Tengo tantas cosas que hacer que no sé ni cómo podré hacerles frente y más importantes para mí que lo del Museo y necesariamente básicas para que el Museo pueda ser esa realidad que deseamos. Si no defiendo bien esas cosas el Museo quedaría en una quimera. Piensa simplemente en si no defiendo bien el pleito, malo para el Museo y si no defiendo bien la economía de estas empresas, cosa que se está poniendo muy difícil, malo también para el Museo.
Te pido por favor Luis que aceptes como una cosa totalmente normal, no hay más que decir lo que es verdad: que yo estoy desbordado de cosas y que materialmente no puedo con más, y que es notorio que yo siempre estuve más contento trabajando en las cosas sin título de ninguna clase. Te lo suplico.
Las noticias que hay de Pepe Rey son contradictorias. Por ahora sigue en el sanatorio. Nosotros nos hemos interesado todos por él, indirectamente y hemos ofrecido nuestra ayuda económica y la han aceptado.
El pleito sigue sin fallar costando 250.000 pesetas mensuales y parece ser que el juez está desesperado y no duerme con este asunto haciendo cuantas gestiones puede para que haya acuerdo de partes y no sentencia. Yo esto lo interpreto como que este señor se encuentra entre la espada y la pared; nosotros tenemos razón pero las presiones que debe tener este señor encima para que nos pise a nosotros y dé la razón a esos amigos R[ey] y N[ogueira] deben ser monumentales. Pueden pasar muchas cosas... Hay que confiar en que pueden pasar, buenas y malas, y estar preparados para reaccionar.
Lo malo, o no lo malo sino simplemente lo que pasa, es que yo me encuentro cansado o viejo, y absolutamente convencido de que triunfar o fracasar es la misma cosa y que lo demás que nos ofrezcan no es cierto...
Que sigan esos éxitos y que te repongas de esos inconvenientes. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1974-10-22 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
Sargadelos
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 22/10/1974

22-10-74

Querido Luis:

Estoy en cama con gripe. Hace dos días regresé de Madrid. Estuve con Álvaro dos días. Traje a Blanco Amor. Aprovechamos para empujar con Falcón el trámite del Museo. Estaba en Sargadelos tu carta del 14 que contestaré. ---- Fallaron el pleito. Desestimaron las 13 peticiones de ellos y las 3 nuestras. Sólo hicieron reconocimiento de los socios a hacer informes económicos, cosa que nadie había negado. De todos modos nosotros recurriremos. Hay que suponer que ellos también.- Se está estudiando la forma de enfocar las querellas.- Vamos a ver.- Esto es agotador y yo estoy desbordado de cosas que hacer.-
Celebraré que te curen aunque sean los médicos.

Abrazos para ti y Maruja

Isaac

1974-10-26 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 26/10/1974

Sargadelos, 26 de octubre de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te envié hace unos días una nota acompañándote una nota de prensa que te hizo Bayón en La Vanguardia. Te la enviaba desde la cama en el Castro donde me quedé toda la mañana temiendo una gripe que quedó en un catarro.
A la vuelta de un viaje a Madrid me encontré tu carta del 14 cte. cruzada con una mía del 6 que te confirmo. A Madrid fui con Andrés Várela hijo a una muestra de instrumental y a otras varias cosas. Comimos dos días con Álvaro. Y empujamos el trámite del Museo que Falcón prometió, aunque él no está en esa dirección, que en 15 días estará listo. Sin embargo hoy viene la noticia de que hay la Dirección de Bellas Artes y Archivos y Bibliotecas en una sola llamada del Patrimonio Artístico y Cultural (como si el artístico no fuese cultural) y no sé qué habrá pasado con Falcón.
Fallaron en primera instancia el pleito. Volvemos a quedar como estábamos. Toda la recua de cosas que pedían contra mí las desestimaron. Desestimaron también la reconvención. El Juez sólo estima el derecho de los socios a hacer estudios económicos y que por tanto ellos tienen derecho a hacer el estudio que querían hacer con Páramo. Naturalmente que ellos y todos tenemos derecho a hacer cuantos estudios económicos nos propongamos hacer y así ellos iniciaron un estudio económico con dicho señor cuyo avance presentaron al pleito. Y si no lo terminaron fue porque se cansaron. Pero lo que sí no podemos aceptar es la delegación de facultades que habían hecho como administradores en el Páramo. Como además creemos que algún punto de la reconvención debió estimarlo el Juez hemos decidido recurrir y suponemos que ellos también han recurrido. Iglesias Corral me mandó a llamar, y estuvimos hablando. Ese mismo día presentaría a la Junta el asunto. Pero no estaba seguro que la Junta se disponga a hacer algo eficaz. Cree que lo mejor es hacer lo que vamos a hacer: montar una querella contra todos los que han intervenido en el chantaje. ---- Todos estamos convencidos que hay política por medio en la sentencia del Juez. Por mucha justicia que el hombre habrá pretendido hacer alguna fuerza le ha obligado a dejar a salvo la honorabilidad de ese muchacho de esa familia “incondicional”, que sería tanto como dañar al objeto de esa incondicionalidad que beneficiaría a un grupo de galleguistas. Además el informe que estaban haciendo los peritos del pleito, y que ya han cobrado un millón [se]senta y cinco mil pesetas, en la sentencia dice que prescinde de ese informe porque los peritos no se presentaron a aceptar la prórroga lo cual no es cierto, y los peritos que cobraron contra recibo no están dispuestos a pasar por tal. Risco supone que el Juez culpará de alguna negligencia a algún funcionario pero lo que es posible que suceda es que no solamente Rey y Nogueira salían perjudicados del informe sino que de él podría salir la base de la acusación de cohecho contra Páramo. Para la querella que estamos montando iremos con más abogados que con Risco. Posiblemente irá también Pardo. Te informaré de cómo van las cosas.
Tomo buena nota de tu carta 14 cte. En primer lugar celebraré que te curen aunque sean los médicos. Claro que a lo mejor estos también pueden decir que tú deberías andar mucho y agotar tus fuerzas físicas para que el mismo organismo busque su equilibrio. No vaya a ser que esto, además de los curanderos te lo digan los médicos, pero como a ti no te gusta andar lo ocultes...
En segundo lugar si concuerdo contigo en que puse buena voluntad en lo del Museo pero que no le he podido dedicar toda la atención que piensas debe dedicársele, estaremos en completo acuerdo que es necesario que alguien que pueda le dedique esa atención, pues lógicamente no sé de dónde podría sacarla yo. Muy bien, no quiero entorpecer nada, renuncio a tomar actitudes que compliquen más las cosas y estoy dispuesto a ayudar: no renuncio, sigo representando al Castro en el Patronato pero no me responsabilizo de nada. Hay más gente que pueda hacer las cosas mejor que yo, con más responsabilidad y como tú quieres. Por favor, libérame de ser un mal intérprete de tus deseos, de tus intenciones. --- No me parece mal que argumentes cosas para justificar lo que piensas, pero reconoce que yo soy tan argumentador como tú, y así no nos pondríamos nunca de acuerdo, porque te seguiría diciendo que no sólo instruiste a Dónega sino que él te leyó en casa de Álvaro, ya en Vivero, la minuta del acta fundacional… Y así te seguiría contestando. Pero, en fin, celebro que discutas con las gentes que quieres e ignores por el contrario a los enemigos. Esto nos debe alegrar a más de uno. --- Lo único que acepto plenamente es que no se te haya puesto tu título de académico argentino, no porque ello te añada ningún mérito sino porque frente al Ministerio adquiere valor, especialmente para cualquier tiquismiquis político. Se lo recriminé a Dónega el otro día, pero al parecer él no estaba enterado de ello, y lo cierto es que yo lo tenía olvidado, tan poco es el uso que tú haces de ese título...
Acabada la controversia. Manda esa aceptación. No vayan a poner impedimento por ello y te retrasen el trámite. Y como estás para venir luego ya aquí se hace una reunión del Patronato y se acuerda lo que corresponda acordar y se estructuran las responsabilidades.
Y nada más por hoy. Las demás cosas siguen su curso. Que vengáis pronto. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1974-11-11 Mencionado/a
Carta de Seoane a Dónega. 1974
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1974 en 11/11/1974

Buenos Aires, 11 de Novembro de 1974

Sr. D. Marino Dónega Rozas
A Cruña

Meu querido amigo:

Déboche carta dende non sei cando, mais, si vou á Cruña nos primeiros días do ano que ven, teño que traballar arreo, e, entre o traballo e a vida de Buenos Aires, axitada como poucas, e onde cada saída leva ás veces duas horas de ida e volta, e o tempo da xestión, e todo o que pasa, réstalle a un azos pra escribir, añadindo enmais a correspondencia con Isaac que non fai mais que aguilloar dende Sargadelos. Estou moi canso. Protestei pola escritura pois tiña de lle dar ó notario os elementos que caracterizaron a fundación do Museo Carlos Maside e destacar os nomes dos donantes, pois nengún museo do mundo faise en xeral sen éstes e todos síntense obrigados a destacar a súa donación. Por outra parte todos os outros elementos. Nós non fixemos un museo pra recoller o pasado galego senón soio o que nos consideramos un arte inquedo do noso tempo. Falamos desto en moitas oportunidades e, enmais, pubriquéi no caderno número 1 de Laboratorio de Formas un traballo falando do noso propósito, naturalmente de acordo os dous. O museo reúne as obras de artistas galegos a partir da xeneración do 30, Maside, Souto, Colmeiro, Torres, Eiroa... senón ¿pra qué se quere un museo na Cruña, si pra reunir a Juan Luis, Mosquera, Camino, Quintas Goyanes, etc., xa existe o Museo da Cruña e outros museos galegos? Incluíamos a Castelao porque él, enmais de un artista de intención galega, proieitou a posibilidade de un arte galego, e tiñámolo no Museo como exempro da xeneración anterior. Mais non vou a repetir o que está escrito e creo coñeces. Agora insísteme que a culpa a tes tí e mais eu. Eu, porque según as súas cartas, deixéiche instrucciós pra o que se tiña de facer con arreglo ó Museo. Na que recibín fai uns días insiste, “no solo instruiste a Dónega, sino que él te leyó en casa de Álvaro, ya en Vivero, la minuta del acta fundacional...” E xa leva duas ou tres cartas insistíndome no mesmo, e, naturalmente, eu teño que lle responder. E esta correspondencia a min enférmame. Respondinlle que non deixei instrucciós a tí nin a ninguén, que mal podía deixarchas posto que eu non coñecía os trámites e que a situación do Museo ti a coñecías por él e por mín. Pois non, acabo de recibir unha carta…

1974-11-16 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1974 en 16/11/1974

Sargadelos, 16 de noviembre de 1974

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

No tengo ninguna tuya a que hacer referencia. Tu última del 14 te la contesté el 26 ambas fechas de octubre último. Recuerdo que alguna nota acompañando algo te he enviado por medio.
Museo Carlos Maside; El Ministerio, el Protectorado de Fundaciones, devolvió la documentación por faltarle varios trámites y precisiones. Entre las fallas se encuentran la certificación del Delegado Provincial de Bellas Artes de que el Museo, Locales, reúnen las reglas dispuestas para ello (y lo peor es que creo que ese Delegado es Quintas Goyanes), falta el deslinde de actividades entre las entidades fundadoras y la Fundación, que tiene que quedar muy claro, al parecer, eso, reglamento para aplicación de rentas, objetos de beneficiarios y naturaleza y clase de prestaciones de estos. Y acaso lo más complejo es que hay que hacer los presupuestos justificativos del presente y próximo ejercicio, hay que hacer la dote del patrimonio para que este tenga sentido como Fundación privada y hay que hacer un inventario valorado y detallado de los fondos propios y de los custodiados. A través de Falcón Álvaro nos envió la cosa. Son trámites que al parecer no pueden obviarse. Lo más complicado de esto es que han de guardar una cierta objetividad porque el Ministerio tiene intervención en las Fundaciones, en compensación te puede meter un técnico en la Dirección. Ahora acaba de meterle un técnico en el Museo de Lugo. Claro que ahí buena falta hacía. ---- Dónega ya está subsanando la planificación de esas (al revés: está planificando la subsanación de esas fallas). Te tendré informado.
Otra cosa. Pranto Matricial, de Valentín. No sé si te dije en una mía que vamos a hacer una edición tetralingüe (pentalingüe porque llevará una variante portuguesa). Queremos tenerlo en la calle a primeros de enero coincidiendo con 25 aniversario del fallecimiento de Castelao. Haremos, posiblemente, una presentación del libro en la Galería de Barcelona y allí haríamos una exposición de las estampas del álbum Nós (un álbum desarmado y montado). ¿Podías hacer la tapa? Tamaño Memorias dun neno labre[go] o Cartas a Lelo.
Se te van a ingresar en tu cuenta cincuenta mil pesetas, primera distribución de beneficio de acuerdo con la junta de aprobación de balance de marzo último. Al Lab[oratorio] de Formas le corresponden doscientas cincuenta mil pesetas cuya distribución haremos cuando vengas tú en una junta que habrá que celebrar. De esas pesetas hay que pagarme a mí unas pocas que adelanté para todos los gastos legales que tuvo la Sociedad hasta ahora. Ya que estas van a ser las primeras pesetas que entran en la Sociedad por concepto alguno. Lo que yo adelanté no creo que llegue a 50.000, pesetas.- También en tu cuenta te voy a ingresar las últimas 10.000, pesetas (cinco y cinco) que le diste a Camilo. No te parezca mal que te haga los ingresos y que acaso te mande fotocopia de ellos. Se trata de tener menos preocupaciones y de que las cosas quedan más claras. Tomo nota de lo que dice Maruja en una carta que le escribió a Mimina y lo acepto, que le des tú ahí dinero a Camilo ¡Ay! y se te repone aquí. Te informo de todas estas minudencias para tu gobierno, también económico.
Del pleito no pasa nada. Dentro de unos cuatro meses se celebrará la vista en la Audiencia y luego año y medio en el Supremo. Mientras estamos estudiando la operación querella.
Las cosas por aquí, en general, no creo que vayan mucho mejor que por ahí. La cosa política está fluida pero puede seguir así muchos años, depende de lo que diga el ejército. La economía se deteriora día a día. Eso puede ser más grave. Ni el Castro ni Sargadelos han visto disminuir sus ventas. Todo lo contrario. Pero no han podido subirse los precios en la misma proporción de los costos. Estos han aumentado en un 85%. Los precios han subido, lo hemos podido subir un 12% y hubo que trabajar mucho más para superar el problema. Con todo este ejercicio no podrá ser lo brillante que fue el anterior. Y menos mal porque por ahí la crisis es muy seria y estoy seguro que se agravará a partir de enero. Verás, veréis, lo que subió la vida.
La exposición de Alberto Sánchez en el Museo la han dispuesto para el 8 al 30 de abril. Convendría con ese motivo mover algo el ambiente. Ahora como ya sé la fecha fija voy a dar la nota a la prensa.

Nada más por hoy. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1976-02-01 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 01/02/1976

Sargadelos, 1º de feb[rero] de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Te confirmo mi carta del 21 enero. Mimina llegó el domingo 25 a Madrid y me contó de vosotros. Al fin pude estar en Madrid esperándola. Nos quedamos en Madrid hasta el 28 en que se inauguró la exp[osición] de las Galerías. Regresamos el 29 y ayer 31 hemos asistido al acto de conciliación cuya demanda te acompaño. Al fin se concretó la amenaza que te anunciaba. Además del procurador de Rey asistió el sobrino de Iglesias Corral, Uribe (creo que es sobrino, unos 50 años; el cuñado es mayor). Por Sargadelos asistió Santiago Sineiro, y yo por el Castro. La Fundación del Museo no estuvo representada. La Fundación no tiene representante legal. No habría tiempo para convocar una Junta y nombrarlo. Los abogados opinan que tampoco interesaba ni legalmente significaba nada porque la personalidad jurídica de la Fundación no está reconocida todavía. Como de la Fundación forma parte Cerámicas del Castro y Rey es Administrador de ella si no sabe estas circunstancias allá él. Iglesias había anunciado al juzgado que iría él mismo. Yo ya lo tenía creído porque ahora no puede dar marcha atrás y le es mejor dar la cara. Pero parece ser que le tiene miedo al escándalo. Por lo de ahora la Junta de Gobierno del Colegio no acusó recibo de mi comunicación. Hay la posibilidad de que el mismo Iglesias se la guardase. Por mi parte yo ya tengo la lista de todos los colegiados de La Coruña con sus direcciones. Si pasada esta semana sigue el silencio requeriré notarialmente a cada uno de los miembros de la Junta y unos días más tarde lo comunicaré a todos los colegiados y lo denunciaré al Ministro y al Consejo Superior de la Abogacía. Yo ya no me detengo aunque me cueste la cárcel y la vida.
La presentación del libro de Castro Arines resultó extraordinariamente bien. Él no pudo asistir porque está con una gripe fortísima. Los amigos de siempre han estado presentes. A la noche siguiente nos han destruido a golpes el letrero luminoso que teníamos fuera. Hemos dado parte a la policía y como sospechosos hemos puesto a los Rey. Tengo la seguridad de que se trata de un atentadillo para marcarnos y que los guerrilleros esos nos hagan el atentado que ellos desean.
El sábado 24 estuve en Santiago sentado al lado de Domingo G[arcía] Sabell en la constitución de una asamblea para la creación de un museo etnográfico convocada por el Colegio de Arquitectos. Hablamos de ti y de otras muchas cosas. No hablé nada de lo de Rey que entonces era amenaza. Creo que lo mejor, de momento hasta ver qué es lo que pasa, es no decir nada de esto a los Patronos. No obstante tú dirás.
La Fundación Barrié concedió premios vitalicios de 250.000, ptas a Otero Pedrayo, Artaza y Blanco Amor. Del que no supe nada en Madrid fue de Álvaro. Lo llamé pero no estaba en casa.
Ahora te estoy escribiendo además de desesperado por todo con un catarro gripal que posiblemente me llevará mañana a la cama y todo eso.
Mimina muy contenta y muy triste de su viaje a la Argentina. De las dos cosas hay. Tanto ella como Mariluz vinieron presumiendo del trato que les disteis. Ahora aquí todo está muy triste y sobre todo hace mucho frío. Bueno, seguiremos luchando te tendremos informado de lo que pase.

Os recordamos mucho. Os enviamos muchos abrazos

Isaac.

1976-02-02 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 02/02/1976

Buenos Aires, 2 de Febrero de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí dos cartas tuyas, del 17 y del 21 de Enero y unas fotocopias aparte. Sospecho que Mimina y Mariluz os habrán transmitido noticias nuestras, de nuestra vida aquí. Apenas salimos de casa. Trabajo, no hay nada más que hacer en verano en Buenos Aires. Tengo ocho o diez cuadros nuevos. Dibujo y siento una gran pereza de escribir. Tan pronto llegué, una semana o diez días después, escribí a algunos amigos, no recibí respuesta de ellos, no sé si recibieron los álbumes, Insectario aquellos pocos a quienes se lo envié. Sé, únicamente, que tú lo recibiste, José Luis y Domingo, y sé por ti que les fue enviado a todos. Creo que estamos regresando a la época de la correspondencia enviada a través del charque, del propio. Aquí, en cuanto a esa, funciona el disparate. En cuanto a esto y a muchas otras cuestiones. Algunas cartas tardaron en llegar diecisiete días, la tuya, la última, salida el 22 de Cervo llegó el 30, la de José Luis salida el 18 de La Coruña había llegado la víspera y la de Domingo, salida el 22 llegó también el 30, al mismo tiempo que la tuya, habiendo salido el mismo día. Lo normal era que desde España una carta tardase solamente cinco días, llegando a menudo en cuatro. Por Mimina envié un cuadro para Aele de Madrid, el que querían para un cliente que adquirió uno de formato grande en 1974. Desde que ella y Mariluz se fueron hicimos reformas en el departamento. Encargamos un nuevo mueble para los libros de arte, pues estaban de tal modo amontonados, ocupando casi todos los placards, que no teníamos ni donde guardar la ropa, que nos decidimos a hacer una nueva biblioteca. Ordenarlos nos llevó tres días y menos mal que la temperatura, hasta ayer, durante quince días seguidos fue otoñal, con noches frías y con grandes desastres de inundaciones en el interior. En la Pampa, en los días que estuvo Mimina, ardieron más de un millón quinientas mil hectáreas de bosques y maleza, desapareciendo con el fuego millares de vacas y ciervos. Algo menos fue en San Luis hasta donde se extendió el fuego. Una superficie quemada mayor a la superficie de alguna región española.
Los álbumes de dibujos y grabados se venden con tiempo. Estoy seguro que el de Ledo tiene que venderse por su calidad. Por otra parte todos ellos ofrecen la imagen de un país y Galicia poco a poco, por los álbumes y libros de dibujos de Castelao; de Prada, el grabador orensano, de R[eimundo] Patiño, los tuyos, el de Ledo, los míos, etc., señalan una época de Galicia juntamente con la otra producción intelectual. El de Ledo es un gran álbum. Es una pena que la nota de La Voz no transmita lo que dijeron los tres oradores en la presentación de Arenas.
No puedo comprender a Rey, ni el por qué de ese deseo de buscar los cuatro pies al gato en cualquier cuestión y perder la vida pleiteando, aún tratándose, como en el caso de él, de la vida de un desocupado. En cuanto al Museo no tiene esta responsabilidad alguna con respecto al Castro, únicamente agradecimiento por el acuerdo de ayuda. Yo no hablé con Dónega sobre estas cuestiones. El acta supongo que debe estar hecha, pues luego de aquella única sesión no tenías más que sentarse a redactarla y darla para firmar. Supongo habrás hablado con él. Comprendo tu desesperación. ¿Qué sabes del Álvaro Gil? Cuando salí de Madrid estaba muy mal, así al menos lo veíamos todos. Uno de los días últimos de Madrid lloraba y se despedía de mí. Odio la vejez, ver como a las gentes las destruye el tiempo y se destruyen a sí mismas. Simone de Beauvoir, la compañera de Sartre, escribió un libro tremendo sobre la vejez. Es la historia de la degradación física y mental del hombre, analizándolo de la misma manera que un entomólogo analiza un insecto. Quizás la declinación de la mujer sea en general más trágica que la del hombre, así lo hace sospechar Simone de Beauvoir, por tener un mayor sentido del propio cuerpo y del valor de éste.
Estos días estuvieron Camilo y Adriana y otro día Camilo. Están felices. Camilo vino a recoger a Buenos Aires materiales para el horno. Trabaja con entusiasmo. Algunos amigos empiezan a volver de sus vacaciones, otros salen estos días para distintos puntos del mapa. No parece ocurrir nada en el país. Sin embargo éste encierra la locura en todos sus aspectos, la Demagogia, que es la enfermedad política peor, lo está hundiendo. La gente emigra, desde los físicos, matemáticos y hombres de ciencia en general, hasta los artistas de todas clases. Mimina te habrá contado lo que le ocurrió a N[acha] Guevara, de la que te envié los discos que encontré, ya se transformaron en piezas de colección, y así ocurre diariamente.
No te escribo más. Entre lo que ocurre, lo que uno ve en los amigos envejecidos, la pena que producen, y los sucesos políticos, o mejor, derivados de la política, nos invade el pesimismo.

Recibid todos un abrazo de Maruja y mío y tú otro de.

Seoane

Nota: Por favor pon en el sobre el número postal correspondiente antes del Buenos Aires, es decir, 1021-Buenos Aires, es obligatorio desde comienzos de año.

1976-03-11 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 11/03/1976

Sargadelos, 11 de marzo de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Hace ya días recibí tu carta del 23 de febrero cruzada con la mía del 22 del mismo mes. Te confirmo que realicé todos esos viajes. El domingo llegamos Xosé y yo de Barcelona. Lo del FAD resultó francamente bien. Castro Arines quedó sorprendido de la audiencia que está teniendo esta labor en Barcelona. El acto se celebró en catalán y gallego prescindiendo del castellano. Moragas pidió que fuese así y parece ser que es la primera vez que se celebra un acto de esta naturaleza. El sábado por la mañana asistimos a una reunión de unos cincuenta trabajadores de la cultura llegados de toda España convocados por la asamblea de la cultura catalana a una reunión que se celebró en la universidad para preparar una asamblea a nivel nacional que pueda ofrecer a la opinión pública que se está formando una información del pensamiento que sobre los problemas estructurales del Estado tiene la intelectualidad española, especialmente sobre el problema de las nacionalidades. Presidió esta reunión preparatoria Castilla del Pino, y José Mª Castellet actuó de anfitrión por la asamblea catalana. A este nivel la cosa parece ser que andaría bien pero locamente creo que será muy difícil entenderse. Las gentes no hablan el mismo lenguaje, y cuanto más local más diferenciado es el habla. También la dificultad está en los fines de la cultura que está visto no son para todos los mismos y a algunos este gran problema no les preocupa. Bueno, pero esto es otro problema más de los muchos que tenemos encima.
El fundamental es la situación conflictiva que tenemos. Desde mi última carta no ha pasado ninguna novedad. Yo me decidí y presenté una demanda para sacarle a Rey 11 cuadros de los que se había llevado de casa en mi ausencia. Pretendo más que presionarlo por aquí obligarlo a que defina su existencia, porque él, o sus abogados, están a hacerlo jugar con su existencia. Existe como Administrador y como socio para todo lo que puede hacer daño. Se inhibe bajo “el señor Rey está enfermo” cuando tiene que responder de algo. Si ahora se esconde por lo de los cuadros por lo menos tendremos una referencia para decir que tampoco puede existir sobre su pretensión acerca del Museo. --- Por ahora están todos detrás del silencio. El Iglesias Corral es todo lo que dices tú y algo más. Francamente no sospeché que su oportunismo pudiese llegar a esto. Vamos a ver en lo que queda. Pero si no consiguió nada ese señor perdió mucho y yo no estimaba su oportunismo tan poco hábil, caso, naturalmente de que no salga con las suyas. Como verás por una de las fotocopias que van –pedido de patentes– el ataque contra Sargadelos se lleva hasta el límite: falsificar y estafar con Sargadelos; se trata de una acción idéntica de las dos Sociedades Anónimas que crearon. Si no conseguimos llegar a realizar el proyecto que tenemos aprobado de la gran sociedad en que intervenga como mayoritario el Patronato de Sargadelos a cambio de la protección de este creo que vamos a tener muchas dificultades. Y el que esto no marche es porque ellos lo están estorbando. No es sencillo elegir el mejor camino que deberemos tomar. Aún quedan algunas bazas para formar escándalo (único medio eficaz cuando la corrupción está donde está) pero no sé si es oportuno utilizarlos ya ahora, y menos saber si van a tener realmente la eficacia que uno cree pueden tener.
Antes de salir para Barcelona ya había recibido la carta tuya que estoy contestando y le hice conocer tu pensamiento a Dónega sobre la necesidad de informar a los Patronos. El lunes estaré de nuevo en La Coruña y veré si hizo algo. Yo informé a Albalat. A Risco padre creo que lo informará su hijo pero no creo que se entere bien. Con quien quería consultar particularmente la cosa es con Valentín quien tuvo siempre de Iglesias Corral el mismo concepto que tienes tú.
En la vertiente de las obras estamos empezando en el Castro las naves que irán detrás del Museo. Albalat y el otro arquitecto no acababan de ponerse de acuerdo y decidimos empezar esto sin esperar por Albalat pues no podíamos tener todo empatonado e inutilizado el crédito que nos habían concedido. Albalat entendió el mensaje y hace unos diez días se presentó el proyecto previo para la calificación del solar en la Fiscalía de la Vivienda. Espero que no haya inconveniente y que en poco más de un mes pueda obtenerse el permiso municipal. La retirada del proyecto del colegio y el permiso municipal se llevarán el poco dinero que teníamos de las utilidades del L[aboratorio de] F[ormas], así que a partir de ahí tendremos que contar con Álvaro pero yo quería tener iniciado algo para cuando Álvaro entrase a ayudar. Vamos a ver cómo se puede hacer la cosa. La obra estará sobre los 30 millones, que irá aumentando a medida que el tiempo pase. Hay que pensar que para llevar este proyecto a la realidad habrá que interesar a muchas fuerzas y sobre todo para ponerlo en marcha y sostenerlo, pues si la inversión es grande lo peor es que se trata de una inversión no rentable y esto es lo grave, pues necesitará una subvención permanente. Acabo de estar en Barcelona conociendo la Fundación Miró. Las instalaciones me parecen magníficas (la gente admira más los ambientes creados por Sert que la obra de Miró que los llena. Entre esta gente me encuentro yo. Me resulta enormemente aburrido ver todos los ambientes llenos de repeticiones y entretenimientos de la obra de Miró hechos por él mismo, repitiendo interminablemente, y creo que mal, las importantes cosas que hacía cuando él investigaba. Hay cosas como el semi-techo del auditorio que resulta francamente irritante). Pues bien la Fundación Miró además de recibir protección del Ayuntamiento y otros organismos y estar en Barcelona que le proporciona una buena entrada de público que paga 50 ptas. está teniendo unas grandes dificultades económicas para sostenerse y están creando una asociación de amigos para recaudar dinero. Creo que esto debe ayudarnos a ver el problema para darle una solución, pues querer hacer esto solamente con las fuerzas que contamos me parece muy difícil. Tenemos unos Patronos muy prestigiosos, pero con excepción de Álvaro nadie nos va a solucionar nada [En nota manuscrita á marxe: en lo económico] y esto es dicho sin criticar a nadie sino por poner las cosas en la realidad.
Bueno. Hoy se inauguró en Vigo la exposición para eso de Blanco Amor propuesta por Laxeiro. Hubo grandes combates en la prensa entre Laxeiro y 14 pintores que se opusieron al proyecto, creo que no sin cierta razón. Por mi parte le mandé un dibujo.
Te mando la copia de la correspondencia cruzada con Noemí Gerstein. En Barcelona Salvat me preguntó mucho por ti. Estuvo esperando tu visita antes de que te fueras y los de la Gaudí también te esperaban. Barcelona está llena de conflictos sociales. La crisis es más dura que en otras partes. En general las complicaciones económicas se están amontonando. Desde que vosotros os fuisteis esto empeoró mucho. La vida subió sin cesar, el paro crece... creo que por la prensa tendréis noticias sobre la situación aquí. No se sabe qué va a pasar. El problema ha llegado a algunas galerías de arte que han tenido que cerrar. Península hizo una liquidación a cualquier precio que alarmó.

[Manuscrito:] Y ya nada más por hoy. Abrazos para Maruja y para ti

Isaac

1976-04-12 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 12/04/1976

12 de abril de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Acabo de llegar de Orense del entierro de Otero Pedrayo y no quiero que pasen más días sin contarte algunas cosas y acusar recibo de la tuya del 21 marzo, que ya te contestaré con calma. – Bueno, Otero murió el 10 por la mañana, sábado. Yo estaba en el Castro. Me vine para Sargadelos luego de dejar dispuesto el envío de una corona del Museo Carlos Maside y encargar a Dónega que pusiera esquelas en La Voz e Ideal, y que Risco asumiera la representación del Museo como vice-presidente que es. Mimina se quedó para recoger a Noemí Gerstein en Santiago ayer domingo (ya está aquí con nosotros). Y yo me fui hoy directamente a Orense. Muchísima gente en el entierro. Funerales concelebrados por cinco obispos en la Catedral, autoridades –lógico– y todos los amigos que conocemos. – El viernes cenamos en la Pizzería con los Dieste. Rafael va mucho peor, y ya no puede leer absolutamente nada. El 27 estarán en Barcelona consultando con Barraquer. Una pena tremenda. Trataremos de ayudarles en Barcelona en todo lo que se pueda. – Lorenzo Varela: hablé con él por teléfono. Le ofrecí una habitación en mi piso de Madrid y luego aceptó. Está viviendo allí. Hablé con Álvaro para que supiera que Lorenzo estaba allí. Sé que ya estuvieron juntos, pero no hay que esperar mucho de Álvaro porque no está bien y yo no sé si tal y como está puede dominar bien la situación. – Rey presentó demanda, de la que te envío una copia (sin los documentos anexos) como verás firmada por Iglesias Corral. Otro pleito. Fíjate lo que se me viene encima. No sé si tendré ni tiempo ni fuerzas para superar toda esta situación. Haré lo que pueda. Se ve que Iglesias tiene muchas agarraderas. Si no logramos parar a este sujeto nos va a dar mucho que hacer. – Voy a hacer un informe a los Patrones del Museo. Aún no sé cómo. La situación es difícil y no quisiera que se me escapase de las manos. Hago esfuerzos para no perder la serenidad, pero son demasiadas cosas y demasiado varias las que tengo que atender – y tengo poca confianza en que los Patronos puedan ayudar algo, pero, claro, hay que informarlos.
Te tendré al tanto del desarrollo de las cosas y ya contestaré tu carta. Abrazos muy tensos para ti y para Maruja

Isaac

1976-05-18 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 18/05/1976

Buenos Aires, 18 de Mayo de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Te supongo totalmente restablecido luego de tu carta del 5/V. Nosotros, como se escribiría en las cartas de los abuelos, bien, soportando pequeñas “cosas”, en mi caso una tensión muy alta que no se normaliza. Guardo régimen muy estricto y no debo inquietarme por nada, algo muy difícil que no me ocurre. Maruja con problemas de artrosis.
De Varela sé por Marika cada vez que llega alguna carta suya y en la de las últimas anunciaba que me escribiría, lo que supongo hará en cualquier momento. De Álvaro hemos tenido noticia por Antonia que le escrib ió a Maruja y estamos muy dolidos de su situación. Cuando nos despedimos de él cayó al suelo y olvidaba todo. Dejamos esto. La película de Castelao tiene el defecto principal de que no está orientada por alguien que hubiese conocido a Castelao, ni comprendido demasiado bien su importancia para Galicia. Pérez Prado viene luchando con el director desde hace casi dos años, aunque desde luego se descuenta que se trata de un buen director. Ha hecho espléndidos cortometrajes y documentales, pero, parece que escucha, no lo hace, trata de hacer su Castelao. Tiene hecha una película de tres horas pero le aconsejé que no debe pasar de una hora y media. Mejor, le hice una larga crítica de la película y le manifesté por escrito lo que a mi juicio sobraba en ella, se prestaba a confusión, empequeñecía a Castelao, o deformaba su arte y pensamiento. Lo hice por escrito para que no hubiese dudas sobre mi responsabilidad y juicio. Si va por ahí el director irá a verte. Me alegró saber que los pintores no se manifestaban contra Blanco Amor, aunque también me duele que lo hubiesen hecho contra Laxeiro con motivo de una iniciativa generosa. Pero ¡qué vamos a hacerle! Es posible que se tarde siglos en cambiar la psicología de las gentes gallegas, en eliminar la suspicacia, la envidia, la cazurrería, la soberbia solapada que parece distinguirnos. Tuvo razón Rosalía en sublevarse contra todo esto y Pondal: “Proxenie ignara e inculta, —que aborreces teus ínclitos … “¿A quén ti, necia debes, sair d´oscuro olvido…” Recuerda estos versos tan verdaderos. En general cada hombre que ha hecho algo por Galicia, casi siempre en las peores condiciones, es un ajeno, un olvidado, y, muchas veces, un injuriado. Los Nogueira y los Rey son muchos más de los que parece. Galicia está llena de Nogueiras y Rey. Recuerdo un día en el café “La Casa de la Troya”, de los Villaverde, a Castelao, hablando muy triste de la verdad de estos versos. Tenía fe en Galicia y por eso se refería a los aspectos negativos del carácter gallego. Sólo los que tuvieron fe en una causa, como la tenía Castelao, pueden tener instantes de dudas sobre ella y sólo los que no tienen fe dudan de algo en que no creen. No tienen por qué. Fue a propósito de “Camariñas”, un periodista gallego que se suicidó en Buenos Aires. Estábamos con él un grupo de refugiados, debajo, exactamente, del mural suyo de ese café que habíamos decorado varios de nosotros. Ahora también nos invade el pesimismo. Lo digo por mí.
Hoy inauguro una exposición de grabados en una nueva galería, “Almacén de arte”, dedicada exclusivamente a este género, es la primera de las cuatro que debo hacer este año, contando las de Rosario y Mar del Plata. No es un año bueno para ventas, pero uno debe continuar trabajando. Para fin de mes que viene sale una monografía sobre mi pintura en una colección que distribuye Losada, y ayer me hablaron de incluirme en otra sobre cinco pintores. Aquí todo parece normalizarse, han cambiado y cambian muchas cosas para bien. En general la actitud de las gentes. Hay más optimismo con respecto al futuro y sólo agobia el silencio alrededor de algunas cuestiones. La actitud del gobierno es liberal y en general correcta. Nadie puede imaginarse lo que fue el gobierno anterior.
Noemí vino muy contenta de vosotros, lamentando no haber podido estar más tiempo. Con José hablé por teléfono con motivo de la Bienal de Venecia y creo, se lo dije, no se puede hacer nada. La obra pintada sobre la guerra española, de Souto, el único testimonio, que sepa, en pintura, está diseminada entre Estados Unidos, Méjico, Bélgica, Francia y Rusia. Seguramente la viuda deba tener algún cuadro. Los originales, dibujos, de Madrid, publicados por centenares, se perdieron según me expresó él mismo. De Castelao parece que también se perdieron los originales de los álbumes y, en mi caso, de los muchos dibujos y algún cartel que hice no conservo nada o apenas nada. Los originales fueron quedando en las redacciones e diarios, semanarios, imprentas, etc., y la pintura es poca. En un enorme libro alemán sobre este tema, Kunst im Widerstand, se refieren a mí. En el caso de Castelao y Souto habría, con tiempo, que recoger todo, el mío no vale la pena. Agradezco al que en Madrid recordó ese período mío. En Galicia no creo importe a casi nadie y quizás tienen razón. Es posible que los jóvenes de hoy cuando lleguen a viejos empiecen a averiguar por los hechos de nuestra generación. Uno, como diría Solana, trabaja y ve pasar el tiempo. Te agradezco el envío del reportaje de Varela. Contesta con el espíritu fraternal y generoso, en cuanto a América, de un esiliado. Te ruego me escribas sobre el desastre ocurrido en La Coruña con motivo del encallamiento del barco petrolero. Los diarios de aquí informaron dos o tres días sobre el incendio y luego callaron.

Un gran abrazo a todos de Maruja y mío y uno fuerte para ti de.

Seoane

1976-05-24 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 24/05/1976



24 de mayo de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Ayer se celebró eso del Pedrón de Ouro dentro de la tónica que más o menos conoces de alguno de los actos que tú habías estado. Yo, bastante flojo de mi gripe, con tos y afonía, llevé esa hoja que leyó el Secretario. Actuó de mantenedor Paco del Riego, sustituyendo a Rafael, que aunque también estuvo presente, el hombre anda mal. Cuando se leyeron las adhesiones, Pousa Antelo que las leía, al leer la tuya hubo un grande y espontáneo aplauso para ti. Yo soporté la cosa como pude pues mi salud no anda para estas cosas ni mis aficiones están por aquí.
En efecto, luego de mi carta del 5 que te confirmo, volvió a repetirme la gripe, me atendió García Sabell y durante una semana me pusieron cuatro inyecciones diarias en mis flacas carnes. Prácticamente me han hecho perder un mes y aún no sé cómo terminaré. Otra gripe más y me despido.
Y todo esto con el telón de fondo del nuevo pleito por lo del Museo. Te envié una convocatoria para una Junta de Sargadelos. Gasto mis esfuerzos en perseguir esta situación. Tanto Valentín como Paco del Riego creen que hay que seguir en ir a por Iglesias, y llevar el asunto a la prensa si es necesario. De momento el Consejo General de la Abogacía acusó recibo de mi denuncia, que era del 17 de abril, y lo hace ahora con fecha 19 de mayo (más de un mes después) diciendo que con esta fecha se ha pedido la información para darme la pertinente contestación. Yo seguiré apretando las clavijas. Hay que suponerse que este tipo estará revolviendo Roma con Santiago para que todo quede en nada y como unos a los otros tienen algo que taparse hay que temer que lo consiga y no hayamos hecho nada.
Álvaro Gil sigue mal. De todos modos parece que empezó a conectar con Lorenzo y le está dando algún trabajo de colaboración. Coincide con que al parecer en la revista médica esa están reduciendo la plantilla... coincide claro con que el país este está en la bancarrota y yo no sé cómo se va a salir adelante. Y aquí en Galicia, pero principalmente en La Coruña para colmo de males el incendio del petrolero ese está arruinando todos los criaderos de marisco de la provincia además de presentar un panorama negro para el turismo. Precisamente cuando Xosé te hablaba por teléfono para eso de la Bienal el petrolero estaba ardiendo y yo en cama con 39 grados.
Estas son todas las novedades que hay por aquí y como ves no son ciertamente muy alegres.
Espero tus noticias, hace también bastante tiempo que no tenemos noticias de Camilo. Las noticias que siguen llegando de la Argentina siguen hablando de secuestros, muertes de guerrilleros, de policías y militares, aunque no con la insistencia de hace dos meses. La situación política de por acá creo que es sencillamente confusa. Un poquito han mejorado las cosas en el terreno de la fluidez de expresión, pero todo penosamente.

Nada más, un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1976-07-08 Mencionado/a
Carta de Vázquez Freire a Luís e Maruxa Seoane. 1976
Sada
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Vázquez Freire a Luís e Maruxa Seoane. 1976 en 08/07/1976


Sada, 8 de Julio de 1976

Queridos Maruja y Luis:

Contesto vuestra carta del 27 de Mayo ppdo.
De todo lo relacionado con las fábricas, igual que otras veces ya no les digo nada, pues ya está informado por Isaac de todo y la construcción del edificio nuevo sigue su curso y dentro de cuatro o cinco días ya tendremos terminada la 2ª placa.
Hace unos días en Sada (en la Sociedad) hicimos una exposición de 40 Pinturas de Universidades Norteamericanas, con motivo del Bicentenario de su independencia, cuya presentación fue hecha por el profesor Emilio González López, amigo de Vdes. En dicho acto estuvo presente Isaac y quedamos con Emilio de acompañarlo un día a Sargadelos, pues tenía muchas ganas de conocerlo. El pasado día 3, fue también Emilio a Sada a la Sociedad a dar una conferencia sobre la Democracia y sus formas, al cual presentó nuestro “amigo” Iglesias Corral, resultó un acto muy brillante y con mucho público unas 300 personas como mínimo, representativas de toda Galicia. Al finalizar la conferencia quedamos en ir a Sargadelos el martes día 6 y que nos acompañaba Dónega y Fernanda, los que a última hora no pudieron ir, pues Dónega tenía no se qué en el Juzgado y tenía que estar presente. Emilio quedó encantado del viaje e impresionado de todo lo que vio, de lo que se está haciendo y de todo. Seguramente le publicaremos un libro en Ediciones del Castro.
Mañana también en el Museo, tendremos una conferencia de Arturo Cuadrado, sobre el Movimiento Resol.
Este año en Padrón, el acto se realizó todo en el Espolón, primero hubo una misa en la iglesia como todos los años en gallego en cuya homilía habló el Padre Sorna, en la que dedicó unas palabras muy cariñosas a Isaac, después desde una tribuna frente el monumento a Rosalía se celebró el acto y entrega del pedrón y diplomas. Hubo mucha gente, tanta o más que en el de Álvaro Gil y después en la comida al leer los telegramas de adhesión cuando el suyo, se pidió un aplauso y hubo una gran ovación. Durante la comida y como otros años, Ediciones ofreció a todas las personas presentes un sobre con el libro dedicado a Cabanillas y una medalla del Castro con el escudo de Galicia, con un cordón de cuero y que al momento se las pusieron todas las mujeres. Resultó muy bien todo el acto.
Respecto del Urquiola les diré, que Sada no fue apenas afectada en lo que se refiere a manchas de petróleo, no obstante este año estaremos más en familia, pues la gente que venía todos los años, y que alquilaba pisos por temporada, parte de ellos se fueron a otros lugares, pues aquí hubo varias anulaciones de reservas y es natural, pues la gente ante la duda, prefiere irse de vacaciones a un lugar distinto y que no pueda traerle problemas de contaminación. Nosotros mismos en años anteriores ya habíamos iniciado la temporada de playa, hacía más de un mes y aún estamos empezando, eso que este mes de Junio fue muy caluroso. Unos médicos dicen que no hace daño alguno en la piel y en cambio otros dicen que pueden formarse erupciones en la piel, desde luego en Sada no se conoce ni el primer caso, pero...
Este verano es sequísimo, desde hace más de dos meses que apenas llovió, solamente cayeron unas gotas esta semana debido a una pequeña tormenta que tuvimos. Los montes arden por todos los lados y si seguimos así por mucho tiempo con la sequía y con más incendios, corremos el riesgo de quedar con poca vegetación y llegado esto podría afectar enormemente al clima maravilloso que tenemos en Galicia. Claro que aparte tenemos o mejor dicho tendremos si seguimos así restricciones de agua, pues los pozos ya se están quedando secos, imagínense como estarán en Sbre-Octbre.

Sin más por hoy con muchos recuerdos para todos, Vdes. reciban como siempre el mejor abrazo de María Elena y mío.

José Luis

1976-07-26 Mencionado/a
Carta de Varela a Seoane. 1976
Galicia
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Varela a Seoane. 1976 en 26/07/1976



Galicia, territorio mágico de Europa, julio 26 de 1976
Queridos marujos:

Es cierto, Seoane, te escribí una larga carta a poco de llegar, en cuanto tuve algo más o menos curioso que decirte. Me dice Marika que no te llegó. Como hay varias personas en España que se quejan de no recibir respuesta tuya, pensé que la habías recibido, pero que habías entrado en una etapa –que yo comprendo mejor que nadie–, de acartismo. Maruja: tengo que confesar que Galicia es tan hermosa toda que hasta hay partes en La Coruña que también lo son. Pero te va a dar mucha rabia, en cambio, un gran hallazgo mío: para acabar con el problema de la capitalidad galaica, hay una gran solución: París. Y todos contentos. Frente a París, supongo que nadie se puede sentir minusválido, por muy coruñés o muy santiagués que sea. Ya sé que Seoane al principio estará en contra, pero cuando oiga hablar de San Xermán e de Nosa Señora, e das Leiras Elíseas, etc., se dará cuenta que un fantasma celta está recorriendo el mundo (lo cual, por otra parte, es un hecho comprobado a pesar de la oposición italianizante de Girri), y se rendirá. Y hasta hará un mural para poner a la entrada do Outeirodoparnaso. Si es posible tan espléndido como el que se ve a la entrada de la fábrica de El Castro. Fuera broma: espero poder algún día escribir, con la misma claridad que lo percibí, como una revelación, sobre la galleguidad de París. Espero demostrar algún día que es la única gran ciudad del mundo –entre las que conozco–, que tiene el sabor de una aldea gallega de antes, el mismo culto a los platos, simples o complicados, a los vinos, a los quesos, a los cantos y a los amores, a las interminables novelas habladas en los cafés, a las caminatas a la orilla de un río que antes de morir Nerval también tenía –además de suicidas–, hadas. Es, por último –por ahora–, una ciudad de locos que hablan haciendo música como en Galicia los niños, las mujeres y, a veces, los gallegos más campanudos (aunque esta es una musicalidad que más tiene que ver con Lyon que con París). (Pero París, como Galicia, concentra, resume y expresa, misteriosamente, de un modo cosmopolita, cualquier otra tierra o ciudad, cualquier otro paisaje o ser nacional). Además, no se os ocultará que si designamos a París nuestra capital y mandamos un equipo político más inteligente que el encabezado o descabezado por Fraga, podríamos quedarnos con París y así Isaac podría ponerse a diseñar el puente Sargadelos-Montmarte. Por otra parte, los que muy pronto no vamos a tener capacidad de trabajo, ni fortuna, ni jubilación, podremos hacer clochardismo en el paraíso del gremio, junto a la fuente de Saint-Michel.
De los lugares que fueron tan queridos, sólo noticias trágicas se reciben, sólo tristeza y más tristeza, sin término. En España, daría la impresión que está comenzando a saberse lo que es la sensatez, pero aún hemos de pasar días duros, más duros de lo que mucha gente cree. Hay verdadera crisis económica y, naturalmente, sin comparación con eso, va a empeorar aún más, con rápido vértigo inflacionario y multiplicación de desempleo, vuelta de los emigrantes y ausencia de los turista y parque industrial ¡basado en las fábricas multinacionales de autos! Y el pobre Fernandito Baeza (miembro importante de la dirección del Partido Socialista Obrero (nuevo), acaso el partido mayoritario, sigue con el mito de que somos la décima potencia económica del mundo. Y cree que hay agricultura. Y piensa que es fácil competir con el Mercado Común. ¡Santo Dios! Habrá que cambiarles la cabeza, trasplante por medio. De tus amigos, conocí a Suárez y equipo de discutidores; estupenda gente toda ella. También, en Sargadelos, a Castro Arines, que es sensacionalmente solidario. Ortega, luego de un recibimiento asombroso, se apagó y hasta hoy no volví a saber de él. En cambio, en el mismo diario es jefe de internacional Míguez, que me ofreció lo que quisiera, sobre todo cuando se enteró de que yo era periodista. Pienso que a lo mejor Ortega no lo sabía tampoco. Algún malentendido tuvo que haber porque el recibimiento –a través de la incomparable carta de Sábato– fue deslumbrante de atenciones, tiempo, cortesías, calidez, en un señor con fama de helado, cortante, etc. Ya veremos. Inicié la colaboración en Informaciones, con un artículo sobre el crimen urbanístico cometido con Madrid que tuvo buena acogida. Y el mismo día, un muchacho escribió un artículo sobre Romance y me lo dedicó, al mismo tiempo que, con motivo de la muerte de Rejano se hablaba en otro artículo también sobre mí. Me moría de vergüenza. Sigo con la difícil e interminable traducción de Os sertões, que me maniata para muchas cosas, pues no me deja tiempo ni energía para nada. (Ahora estuve descansando unos días en el Castro, sin hacer nada más que beber paisaje, idioma, recuerdos, pero ya comienzo mañana a traducir nuevamente). Por Marika, ya sabrás que Álvaro Gil, luego de mil olvidos, me hizo colaborador de la revista –buena falta le hacía alguien que trabajara con profesionalidad, con extensión, con puntualidad)–. A mí me viene bien, pues la sección que les propuso y que increíblemente no tenían, me da mucho trabajo mientras no la organice bien, que me llevara unos dos meses más, pero después es algo que hago en un par de días y que me representa veinte mil pesetas mensuales, salvo agosto que cierran como todo en Madrid. Y además, cuando esté organizado, me quedará tiempo de sobra para otras colaboraciones en la misma revista de las que ya hemos hablado con el director. Tengo, además, algunas ideas fáciles de realizar para mí –idiomas mediante–, que iré descubriendo poco a poco para no abrumar. Con Álvaro Gil más traducciones, más colaboraciones en diarios y revistas, espero poder armar un estilo de vida que me permita pasar la mayor cantidad de tiempo posible en París y Galicia (salvo si entro de redactor en El País). Pensamos estar hasta septiembre –si es que no vemos que resulta pesado, que lo quisieran usar para otros– creo que no–, y luego, después de unos días en Madrid, ir a Barcelona para ver qué podía conseguir allí, no tanto para usarlo ahora, sino para saber con qué podría contar. Después, no sé, Dios dirá. Posiblemente, París. Todo depende, también, de cómo Marika aguante todo. Por ahora se está reponiendo, pienso que bien, de todos los esfuerzos y tensiones sufridos este año, principalmente en la relación adoptada con el alquiler de la casa y la preparación de las maletas. Aparte de los amigos citados con quienes me vi más es con Bergamín y con Gurméndez, que te recuerdan siempre y, desde luego, con Laxeiro. Todo dentro de lo que permite la traducción.
Nos dice Díaz Pardo que en tu última carta hablas sobre la posibilidad de una operación. Ya sabes cuánto deseamos que, si es inevitable, te salga bien. Sólo te pediría que lo hablaras con Pirosky y que pensaras donde sería más conveniente llevarla a cabo, si ahí o en Galicia. De todos modos, sería estupendo tenerte pronto en Europa. Concha Albornoz, a quien me presentó Andújar, y a quien le di tu carta, me pidió libros tuyos de poemas publicados en el destierro. Se los pedí a Díaz Pardo, quien los fotocopiará y se los mandará, así como Rojo Farol de Buenos Aires sin decir nada a Dieste y sin decirle a ella que es reedición, pues lo importante en un caso como el de Dieste es que su obra se meta en todas partes hasta que se enteren. Cuadrado anduvo por España y por Galicia llorando con éxito. Yo me encontré con él un par de veces en Madrid, y creo que tratará de organizar su regreso. Pienso que no le será tan difícil. Lo presenté a Aurora, que quedó enamorada de él. No tuve más remedio, pues me pidió una lista de libros de poesía de destierro y no podía ocultarle los de Cuadrado, sobre todo porque el del caballo es un libro excelente. Nada más. Buena suerte, que falta nos hace a todos. Buena exposición. Buena Operación. Buen viaje a España. Dos abrazos para los dos.

Lorenzo

[Manuscrito:] Abrazos de

Marika

[Manuscrito na marxe esquerda da primeira folla:] P.D. Al poner la dirección en el sobre, descubrí, por pura intuición, una probable causa de que no te llegara la carta anterior: Marika había pasado mal el número de mi vieja libreta.

1976-08-15 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 15/08/1976

15 de agosto de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Recibí ayer tu carta del 7 cte. y celebro tu esperanza, que es también la nuestra de que tu salud se resuelva bien, y que el éxito de tus exposiciones continúe. Tomo buena nota de tu inquietud en torno al comentario que le hizo Garcés a la exposición de Tomasello. Lo cierto es que yo ni siquiera vi la exposición. Cuando quise verla ya estaba cerrada. No me llega el tiempo a nada. No me llega ni para la defensa cotidiana de todas estas cosas en que estamos metidos. Apenas si hemos podido acompañar a los Varela y allí los tenemos confinados en el Castro con su salud precaria a cuestas, más de Lorenzo, que lleva el peso y la consciencia, que de Marika. Los Micho, Dieste y Gurméndez los van a ver y a veces los sacan a los alrededores. Las hermanas de Mimina los acompañan y José Luis los visita y se ofrece. Pero apenas salen de casa. Marika anda muy mal de salud y se pasa mucho tiempo en cama con diversas vueltas. Lorenzo tampoco está muy bien. Hace unos días estuvimos allí cenando con ellos vinieron los Dónega y Lorenzo pasó un buen momento recordado con él sus tiempos de Lugo.
En Sargadelos estamos con la experiencia de verano. Anteayer dio una conferencia Ramón Piñeiro sobre las determinantes históricas de la cultura gallega. Estuvieron los Álvaro Gil y los Penzol. Álvaro, arrastrándose, vino tres veces por aquí. Está mal. Él cree que está acabándose. Un drama. Vamos a hacer esa reunión del Museo. Te contaré lo que pasa. Él conserva entusiasmo por las cosas de Galicia y dice que el Museo hay que llevarlo adelante. Vamos a ver cómo se traducen en la práctica esos deseos.
Te envié la noticia de que la Fiscalía de la Vivienda había aprobado el proyecto del Museo, luego se recibió la notificación y la autorización completa comprende un período de información pública, en el que se está ahora, y ya tenemos conocimiento de que Iglesias está maniobrando con un hijo de Nogueira para crear algún problema por aquí. No veo por donde puedan crearlo, pero...
La problemática de pleitos sigue. El del Museo estaba en período de notificación y ahora parado por las vacaciones judiciales de agosto. Simultáneamente la reclamación de los cuadros a Rey había sido ya empapelada por el Juez, el mismo que empapeló la de Lobato, pero un fiscal de la Audiencia se lo devolvió al Juez con instrucciones de localizar a Rey, reconocerlo por un forense y se encare conmigo. También me tomaron declaración a mí solté cuanta tinta tenía en el tintero cargándola toda, naturalmente, en Iglesias Corral como responsable de manipular la voluntad de Rey y obligarlo a retener los cuadros para descapitalizarme también por aquí en su estrategia para copar Sargadelos. Pero el Juzgado de Madrid no encontró a Rey en su domicilio de donde marchó sin decir a donde indicando sólo al portero que hasta noviembre no vendría (está claro para todos que el mismo Juez le preparó la fuga). Pero en agosto quedó otro Juez en sustitución por las vacaciones del titular y ordenó la localización en La Coruña y como tampoco apareció libró un auto busca a la D.G.S. - (No entiendo qué puede esperar Rey y su consejero o manipulador Iglesias zafándose del problema por tres meses con la agravante de intentar eludirlo. No puede ser buena cosa lo que esperan por aquí). --- Por otra parte el Tribunal Supremo falló el pleito confirmando la sentencia de La Coruña. Es decir, que está todo desestimado lo que pedían menos la vigencia del poder que le habían dado a Carro Páramo. Como somos nosotros los que habíamos recurrido las costas son de nuestra cuenta. Y ahora vamos a ver si ellos se animan a mandar a Páramo porque yo me niego a atenderlo y que sea Rey el que lo atienda. Supongo por aquí habrá un serio conflicto. En poco tiempo podré mandarte un dossier muy completo de la operación a la que pertenecen las acciones que ellos han hecho. Salustiano Carro Páramo era el Director de Mafriesa y para lo que hizo con nosotros utilizaba el tiempo que le pertenecía trabajar en su empresa y el mismo automóvil de la compañía. Para ello recibía instrucciones directas del Presidente Ramón Beneyto Sanchís (que representaba al Banco Urquijo) y de su tío José Páramo, amigo y vecino de Rey, y gánster que se presta a todo. Urquijo y Rosenthal son los mismos intereses en España. Los caolines son de los dos, Bidasoa es de los dos.
Lo grave de todo esto es que los Urquijo es uno de los grandes poderes del país. Controlan a su vez al Banco Hispanoamericano, y además de a otras instituciones de finanzas e industriales son dominantes en el Consejo del Reino y constituyen la ultra-derecha. Los Oriol y Urquijo, uno de los cuales fue hasta hace poco Ministro de Justicia, son del grupo de Blas Piñar. Las denuncias contra Iglesias han caído en el silencio. Está vista su intocabilidad. Y no hay que pensar que las cosas mejoren en España en profundidad, a pesar de la libertad de palabrería que están concediendo. Ahora mismo el Ministro de Comercio, Lladó, es Banco Urquijo y el equipo gubernamental está dominado por la alta banca y el alto generalato. Con las concesiones de palabrería que están otorgando no sé por qué me sospecho que están sólo tratando de ganar tiempo para algo. ¿No será el mismo tiempo que está tratando de ganar Iglesias con Rey? Uno ya ve brujas por todas partes.
Estas son mis principales preocupaciones. Las dificultades económicas del país aún siendo graves y no estando ajeno a sus consecuencias me preocupan menos y el creciente éxito que va ganando la tarea del Seminario no me compensa nada.
Se me quedaba una cosa para que veas hasta los extremos a que llega nuestra sospecha. Acaban de cambiar el Gobernador de Lugo. El anterior que había puesto Fraga apenas haría tres meses estaba dispuesto a llevar adelante el Patronato de Sargadelos y ya había hecho una reunión pre-constitutiva. Piensa que si el proyecto de liarnos a un Patronato para el caso del Estado se llega a realizar los propósitos de Rosenthal-Urquijo habrían perdido fuerza. Si el nuevo Gobernador paraliza en este sentido lo que el anterior hizo habrá que pensar que Sargadelos puede ser una de las causas por las que el otro saltó. Vamos a verlo.
Y nada más por hoy, por este rollo de cosas tan aburridas ceñidas a problemas tan distantes de las cosas que te preocupan a ti y que también debieran estarme preocupando a mí y no tengo ni tiempo para dejarme preocupar por ellas.

Con nuestros mejores deseos de éxito y de salud va un fuerte abrazo para ti y otro para Maruja

[Díaz Pardo]

1976-08-25 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 25/08/1976

25 de agosto de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Sin ninguna tuya a que hacer referencia, ayer se reunió en el Castro al Patronato del Museo según te informaba en una de mis últimas cartas que confirmo. Faltaron Risco (que al parecer está completamente sordo), Domingo G[arcía] Sabell (que había llegado el día anterior de un viaje al extranjero) y Eduardo Blanco Amor (que se disculpó desde Barcelona). Todos los demás con sus esposas hemos estado luego comiendo en Sada. Dónega no pudo quedarse a comer porque a las 4 de la tarde le enterraban a su cuñada.
Dónega leyó el acta anterior, y yo informé sobre la realidad que se fue presentando durante el año. De acuerdo con las notas que te envío se vio la imposibilidad de que el Patronato actúe representando a la Fundación mientras el protectorado no lo registre. En consecuencia no puede actuar más que como Comisión Gestora de la Fundación del Museo de Arte Gallego Carlos Maside y la Comisión Ejecutiva no puede ser otra que los representantes de las Sociedades Fundadoras. Se registró el fallecimiento de Otero Pedrayo y se estudió y aprobó la conveniencia de trasladar el Museo, cuando estén acondicionados, a los locales que ofrece el “Laboratorio de Industria y Comunicación” donde se asentaría provisionalmente mientras el Museo no tenga su propio edificio (lo que va a ir un poco para largo por razones obvias). Reuniría muchas mejores condiciones que el que tenemos ahora. Doble superficie de pared y un salón para actos culturales independiente con mejores servicios y doble capacidad que el salón grande del Museo actual. El hecho de trasladar para ese nuevo local en el que cumpliríamos otras funciones, vender cerámica, libros, etc. Escuela de Cerámica, sistemas de comunicación, etc., etc. Creo, creemos, que toda esta operación, que conocerás con detalle cuando vengas, debería ser eficaz en distintos frentes. Todos están de acuerdo en que el Museo hay que independizarlo lo antes posible y sacarlo de la acción corruptora, pero influyente, de Iglesias Corral. Todos, sin excepción, dan por hecho que Iglesias Corral es un inmoral, que estas prácticas fueron típicas de él…, pero que está conchabado con elementos muy poderosos del viejo régimen que siguen dominando y que mientras no se haga saltar esa trenza no hay nada que hacer.
Álvaro, muy flojo sobre todo de sus piernas (le fallan y se cae), ayudándolo a moverse, me parece que poco va a poder ayudar. Para mayor desgracia el hombre acaba de sufrir un chantaje, que según él le costó 4 millones y según la mujer hubo de dejarles en la ruina, y que en mi manera de ver no es ajeno a las maniobras de los que pretenden trabajar contra cualquier cosa que nos pueda ayudar a nosotros. Por lo delicado de la cuestión ya te lo contaremos cuando vuelvas. Dieste muy claro de cosas que aprendió durante su vida y es capaz de recordar con detalle cosas inverosímiles de su juventud, pero le cuesta mucho trabajo entender cosas nuevas, enterarse, por ejemplo, de lo que ayer trataba el Patronato.
Crea que habría que pensar en hacer un pequeño folleto, con datos del Museo Carlos Maside, su nacimiento, su desarrollo, la constitución de la Comisión Gestora de la Fundación, el significado que puede tener para la cultura artística de Galicia, la ayuda que debe recibir, etc. y que, aún siendo breve, pudiesen ser unos papeles de buen gusto que explicasen su importancia. Estoy pensando esto en base, también, de comentar la Sociedad o Asociación de Amigos del Museo C[arlos] M[aside] que pueda ayudarlo, también para otras situaciones en que conviene justificar, explicar, su significado, con brevedad pero con precisión. Piensa algo en esto. Yo también pensaré algo si tengo tiempo y te lo expondré.
Por fin llovió. Esta parece ser la mejor noticia. Creo que los montes debieron arder en una cuarta parte. La situación del país va de mal en peor y la economía se presenta dramática. Nadie sabe cómo se va a salir da esta situación.
Lorenzo y Marika nos acompañaron ayer a comer y creo que les alegró mucho verse reunidos de la gente amiga que compone el Patronato. Piñeiro y su mujer, que están en Ribadeo, se fueron con nosotros para el Castro anteayer y regresaron ayer noche también con nosotros. Después de muchos años se reencontró allí con Várela y tuvieron largo que hablar.

Y nada más. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

[Díaz Pardo]

1976-09-07 Mencionado/a
Carta de Dieste e Muñoz Manzano a Seoane. 1976
Rianxo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Dieste e Muñoz Manzano a Seoane. 1976 en 07/09/1976


Rianjo, 7 de septiembre de 1976

Querida Maruja:

Hace unos días nos sorprendió ver en La Voz de Galicia la nota necrológica sobre tu hermano Emilio. No sabíamos que estuviese enfermo, así que nos tomó completamente de improviso. Desde entonces os estamos recordando especialmente, pues sabemos por experiencia lo que desconcierta la noticia del fallecimiento de una persona querida cuando se está lejos, sin poder acompañar a los demás familiares, y sin sentirse acompañado por ellos. Aunque de lejos, hemos compartido hondamente vuestro sentimiento.
Te mando también los elogiosos recortes de prensa, en que se le trata con un gran respeto y simpatía, y esto no sólo por su influjo, sino por sus excelentes cualidades personales.
Me vi en dificultades para mandar el pésame a tu cuñada, porque recordaba perfectamente su fina y agradable presencia, pero no su nombre. Pero no quise esperar a más información desde aquí, y le escribí de todos modos.
Justamente, acabamos de llegar de La Coruña, donde habíamos estado una semana, con motivo de asistir Rafael a la reunión anual del Patronato del Museo Carlos Maside y subsiguiente comida en Sada, donde vimos a todos los amigos menos a García Sabell, que había ido a un congreso. Álvaro Gil está mal, pero me parece mejorado con relación a la última vez que le habíamos visto. Antonia, bien, un poco menos alegre que otras veces. No pudo asistir Dónega a la comida porque estaba gravísima la cuñada de Fernanda, que falleció. Asistieron también Marika y Varela, a los que hemos visto con alguna frecuencia mientras hemos estado en La Coruña. Marika tuvo un incidente de salud, pero ahora se encuentra muy recobrada. Estuvimos comiendo con ellos y Fermín y Jenny en la Casa del Mar, y el día que nos vinimos a Rianjo habían ido con Isaac y Mimina a Sargadelos. Eso es un indicio de mejoría porque antes no se habían animado a hacer ese viaje; no sólo eso, ni siquiera a ir a nuestra casa.
Rafael escribió días pasados a Frontini. Por ahora estamos descansando y dejando correr el verano, que ya va tocando a su fin. Habíamos quedado un poco maltrechos de la temporada anterior. (Suponemos en vuestro poder una carta y varias fotocopias que la acompañaban).
Os recordamos mucho, y deseamos que anticipen lo posible vuestro regreso.

Un gran abrazo para los dos

Carmen y Rafael

Saludos a los buenos amigos

1976-09-21 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 21/09/1976

21.9.76

Sr. Don Luis Seoane, Bs. As.

Querido Luis:

Me llega la tuya del 11 del cte. por la que quedo ya completamente convencido que lo único que te interesa de las cosas que te informo es buscar un pretexto para atacarme inventando incluso cosas como esas de [que] yo cité personalmente por mi cuenta o que ahora no sabes que es Lab[oratorio] de Ind[ustria] y Comunicación, etc. – Cuando vengas iremos al Patronato del Museo y a él llevas todas esas cosas que me dices a mí. Si no lo reúnes tú yo le diré a Álvaro que lo convoque. Yo admiro mucho tu obra de artista y de poeta pero hay algunas cosas que no te entiendo y me resultan penosas. Para evitar este desentendimiento yo me aparto definitivamente de todo lo que se refiera al Museo. En esa próxima reunión del Patronato yo me desentiendo de eso definitivamente porque me es totalmente imposible atenderlo, no dispongo de tiempo; y, además todo esto es cierto. Hasta entonces seguiré como si no hubiese pasado nada, te acompaño más documentos del pleito que estamos sosteniendo por el Museo.
En cuanto a ese contrato que necesitas yo no sé más que lo que tú dices, y lo que tú dices es eso unido a esta nota.
Sabéis que se os quiere, que estamos celebrando veros por aquí, que una cosas no tiene que ver con la otra. Es precisamente para poder celebrarlo siempre por lo que hay que evitar las causas que producen desentendimiento.

Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja

Isaac

1976-10-01 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 01/10/1976

Buenos Aires, 1º de Octubre de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tu carta del 21 del mes pasado, que no contesté antes por la huelga de correos de España. Sólo quiero decirte que no busco pretexto para atacarte como sostienes en la tuya, sino que te participaba mi sorpresa de que convocases tú una reunión y no lo hiciesen Álvaro Gil y Dónega Rozas, como a mi juicio corresponde, a pedido tuyo si tú lo querías. De que yo no supiese nada del Laboratorio de Industria y Comunicación ni dónde estaba situada esta institución, que no recuerdo se llamase así, pues por mi parte, aún sin tener nada que ver con ella, hubiese objetado la palabra Laboratorio y además no estaba seguro de si era la institución proyectada para El Castro o si se trataba de una nueva asociación que habías fundado en Sargadelos y en este caso estaba dispuesto a no querer saber nada más del Museo ni de ninguna clase de compromiso contigo. Me alegré pues, de la carta tuya por esta aclaración, airada sin motivo, puesto que el ofendido por participarle los resultados sin consulta alguna anterior, que creo se me debe de parte tuya, debo ser yo. Ya hablaremos de todo esto cuando regrese. En cuanto al contrato me referí a él de la única manera que supe procurando que entendieses. Supongo lees los diarios, y por años y pleitos, etc., debes estar entrenado en sobreentendidos. Volveremos, si podemos, seguramente en Diciembre, a fines. Comprendo que no me entiendas. Tampoco te entiendo yo a ti, ni tu afán de hacer todo por tu cuenta lo que deben hacer los demás, seguramente creyendo aliviarles trabajo. Tú no me entiendes ni yo tampoco te entiendo. Sin embargo pienso que algo nos une y es la amistad profunda que nos profesamos. También estamos deseando veros y te ruego no hables más de apartarte del Museo, pues también me apartaría yo. Pero tampoco creo que las obras puedan trasladarse a un local recién construido y sin condiciones climáticas, con humedad en las paredes, etc., más o menos inmediatamente como parecía sugerir la carta que da lugar a estas explicaciones. Pienso que podría buscarse otro local provisional en Sada o en La Coruña y mientras tanto hacer una selección de las obras y exponerlas en todas las ciudades gallegas. No fuera de Galicia, con el título de “Obras del Museo Carlos Maside”, comenzando, naturalmente, por La Coruña y organizando conferencias en cada ciudad. Todo ello con un catálogo general para todas ellas con una nota nuestra como prólogo, solamente en idioma gallego y pequeñas fotografías de las obras.
Esto es todo por hoy. Estoy exponiendo en la ciudad de Tucumán, con mucho éxito. Fui recibido de una manera extraordinaria. Renuncié a exponer en Rosario. Lo haré a mi regreso de España. Expongo en Enero en Mar del Plata y en Diciembre en Art Gallery de Buenos Aires, acuarelas, pequeños óleos y ejemplos de mi obra gráfica desde la década del cuarenta. En Noviembre sale mi Bestiario junto con poemas de Alberto Girri sobre el mismo tema. Espero que sea una edición extraordinaria y original.

Abrazos de Maruja y míos para Mimina; María, José y Carolina, si ya los recibe, y para ti de

Seoane

1976-10-12 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 12/10/1976

12 de octubre de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Tengo la tuya del 1º cte. y te envío todas esas fotocopias de otras que tienes en tu poder por las que te fuiste enterando de las cosas. Yo convoqué este año porque me lo pidió Álvaro y Dónega como el año pasado lo hice porque me lo pediste tú y Álvaro. Se conoce que tú no lees los papeles que te mando y tampoco recuerdas lo que se trató en la junta del año pasado. Todo esto de no leer los papeles y no recordar las cosas me parece perfecto, es una forma si no de vivir un poco más feliz por lo menos un poco menos infeliz. Y si necesitas abrir alguna válvula para aliviar el malhumor que te produzca cualquier cosa tampoco me opongo. En este caso lo que correspondía era le escribieses al Presidente y al Secretario y los ponías como chupa de dómine. Lo que no se comprende bien es que me quieras convertir a mí en aliviadero de esa válvula, y de forma sistemática.
Y no me gusta tener que recordarte que yo tengo unas obligaciones como Administrador del Castro y que junto con un representante del Laboratorio de Formas somos los que tenemos que disponer y cuando hay una reunión con una comida invitar pues ¿quién va a invitar? y no digamos de lo demás.
Pero todo esto no tiene importancia, Luis. Si contesto es sólo para justificar mi incapacidad de entender tu mecánica sobre estos asuntos. Por otra parte me encuentro cansado, con la salud bastante desmoronada y me parece que tengo por delante muchos más problemas que los que voy a poder resolver en los que me queda de vida. Y uno de los problemas que hay que resolver es no dar motivos para tener que justificarte esos ataques que haces contra mí, y que, naturalmente, suman en los ataques que recibo por el Museo y por todo lo demás.
No es ningún problema. Mientras el Patronato no tiene personalidad jurídica Cerámicas del Castro nombra un representante, que no tengo por qué ser yo, para intervenir en lo que vosotros hagáis.
En cuanto al traslado del Museo no te preocupes que eso iría para largo. Una cosa es lo que se dice para que se entere Iglesias Corral y curarnos en salud y otra la realidad que sumada a las huelgas van a hacer posibles las cosas un poco tarde. Si el año que viene tenemos listos los locales del L.I.C. podemos volver a ofrecérselos al Museo como estén, porque son para otra cosa, y si reunido el Patronato no os interesan no pasó nada.
Celebro el éxito de esas exposiciones y espero que tu salud haya mejorado. Celebraremos veros por aquí a los dos llenos de salud y buen humor. Mientras van abrazos muy fuertes para ti y para Maruja.

[Díaz Pardo]

1976-11-05 Mencionado/a
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1976 en 05/11/1976

Buenos Aires, 5 de Noviembre de 1976

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí tu carta del día 12 del mes pasado acompañada de dos fotocopias, la del acta redactada por Dónega en su calidad de secretario del Patronato del Museo Carlos Maside y que debiste, si querías, enviarme sin subrayados, pues no conocía esa acta (se hizo seguramente después que me vine), y para hacerme “tragar”, esta es la palabra, el que yo conocía el nombre de la empresa que se montaba en El Castro o al lado del Museo. Pues bien, no conocía su nombre sino otro que olvidé, que le habíais puesto y que aparecía de alguna manera la palabra artistas, y, si lo denominasteis así en la reunión del 19/VIII del 75, como se hace constar en el acta, yo no lo percibí entonces. En cuanto al subrayado de la cita para la primera reunión del Patronato y la fotocopia de la cita misma, donde aludes al acuerdo entre Álvaro, tú y yo, para que tú la hicieses, ya que alguno de los organizadores del Patronato tenía que hacerla, y, a los dos, a Álvaro y a mí, nos pareció que nadie mejor que tú, por múltiples razones, debía hacerla. Perdóname que vuelva a aludir a estas cuestiones. Entre la cita primera y la segunda la diferencia está en que está designado el Patronato y existe un secretario que debe actuar y no se puede ni se debe suplantar. Cambia la situación entre una cita y otra. En los testimonios y pruebas escritas hay que tener mucho cuidado en observar las situaciones que influyen para su existencia. Esto es todo. Quiero que me perdones. Pero hay una cosa más, cuando escribí mi carta que te produjo esa reacción no estaba de mal humor y no podía sospechar que tuvieses tan pobre idea mía al pensar que soy capaz de usar a un amigo querido como válvula de escape para mi mal humor. No quiero responderte a lo que se refiere a la invitación a las comidas, ¿para qué? No estaba de mal humor entonces, tampoco lo estoy ahora. Tú no debes tomar a mal el juicio que de buena fe pueda merecerme una actitud que a mi puede parecerme errónea, ni sospechar intenciones segundas, mal humor o lo que sea, en ese juicio.
Te envié la fotocopia de una carta que enviamos a Soledad y la monografía que se publicó sobre mí y que creo que te había anunciado, también se la envié a José supongo que os habrán llegado.
Saldremos de aquí a mediado de Diciembre. Inauguro antes una exposición en Art Gallery el día 13 y queda otra en Mar del Plata que se inaugura en Enero. Expuse el mes pasado en Tucumán con mucho éxito. Se trata de una ciudad con un gran movimiento cultural. Esto es todo. Te escribiremos cuando tengamos concretada la fecha de salida.
En cuanto a Soledad, os escribió sin anunciárnoslo, se pasó estos años soñando con la invitación que le hicisteis. No podemos ser nosotros los que aparezcamos como ogros que le impidiesen cumplir sus sueños.

Un fuerte abrazo para Mimina y para ti, José, María, Mariluz, y besos a Carlina, también de Maruja y mío.

Seoane

1976-11-22 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1976 en 22/11/1976

22 de noviembre de 1976

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Volvimos ayer de Madrid al que viajamos con los Neira Vilas. Este dio allí una conferencia que presentó Lorenzo Varela, muy bien. A Lorenzo lo vemos muy desanimado y Marika, que está bastante mal y se irá a Bs. As. a primeros de año, tiene miedo por Lorenzo y cree que vuelve a beber. No pude ver a Álvaro Gil porque está incomunicado en su casa, en cama; rompió varias costillas en una caída en el baño, y Antoñita está con gripe.
Antes de salir para Madrid recibí tu carta del 5 cte. por las que me convences de mis equivocaciones. No necesitas insistir. Si te parece, al pasar por Madrid y si Álvaro está para estas cosas, le pides que tome conocimiento de que yo no puedo volver a asumir la representación de Cerámicas del Castro en el Patronato. Que os haré un informe escrito de como quedan las cosas para que lo tengáis en cuenta, si os parece, en la posible reunión que tengáis. El Ayuntamiento de Sada ya comunicó que la Fiscalía de Vivienda había autorizado la construcción del Museo y que ya se podía presentar el plano, pagar los derechos, etc.
Tomo también buena nota de la lección que me das en tu carta en cuanto a tener en cuenta a los demás que componen las “situaciones que influyen para su existencia”. En cuanto al Museo esto ya no me volverá a preocupar y en cuanto al Lab[oratorio] de Formas y Sargadelos, donde convivimos, creo que nunca se ha hecho nada por mi parte sin consultar con todos los socios, pero en lo sucesivo puede tomarse esto con más rigor, y además creo que conviene.
Yo lo que quiero es sacarme problemas de encima. Con trabajar por sostener estas fábricas, de las que viven más de doscientas familias, ya me llega, y bien, y más en estos tiempos difíciles por los que atravesamos con difícil salida, con mi salud muy precaria y con una moral arruinada.
De por aquí poco puedo decirte. Los pleitos siguen. Y con esos problemas cotidianos de siempre de hornos y máquinas no tengo tiempo para más. José está ayudando bastante y Carolina es el único espectáculo que tenemos. Rosendo, un drama.
Nada más. Esto es todo. Hago votos por el éxito de las exposiciones que vas a inaugurar, os deseo toda clase de felicidad y que traigáis un buen viaje.

Un abrazo muy fuerte para ti y para Maruja de

Isaac

1978-08-28 Mencionado/a
Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1978
Sargadelos
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Díaz Pardo a Seoane. 1978 en 28/08/1978

28 de agosto de 1978

Sr. Don Luis Seoane
Buenos Aires

Querido Luis:

Recibí, acaso hace ya un par de semanas, la tuya del 31 de julio. Luego, cuando llegó, me habló Domingo García Sabell y me refirió su gira sudamericana y me habló de vosotros y de lo bien que os encontró. Tanto él como Elena vienen felices y a ella le sentó muy bien el viaje. El día 23 estuvieron aquí donde Domingo dio una conferencia muy buena sobre Antropología de la Cultura Gallega. Y anteayer nos vimos en el Castro en una reunión informal de los Patronos del Museo ya que de lo único que se trató fue de recordar lo que en la última reunión en que habías estado tú se había acordado para seguidamente irnos a comer a Sada con una calor poco frecuente. Álvaro Gil reiteró sus ofrecimientos... pero el hombre está desmoronado. El día de la inauguración de la experiencia le dio un ataque (él dice que es angina de pecho) y se nos hubo de morir aquí, y lo peor, creo, es que se le ve muy desasistido por la familia. Pues a pesar de todo el hombre volvió a las conferencias de Castro Arines y de García Sabell. Resulta, por sus circunstancias, los últimos años de este hombre, también un drama. Dónega te contará más cosas. Quedó él de tenerte informado.
Veo que tu actividad de exposiciones es continua y estoy seguro que todas irán acompañadas de éxito y del respeto con que en todas partes se ve tu obra. Y supongo que esos libros, Maside, etc., de los que me hablabas en anteriores cartas, además de ese de grabados referidos a historias, leyendas y costumbres de Galicia, seguirás trabajando en ellos: y todos son muy necesarios, como era muy necesario el Bagaría...
La Calle es una revista (la primera a la izquierda dicen ellos) que se publica en Madrid. No me extrañaría que al Molina ese no le vuelvan a publicar trabajo alguno. Ese Molina resulta ser hijo de un tal Molina, canciller del consulado del Uruguay, amigo de Garcés, con él animador de aquella asociación iberoamericana de la casa de la Cultura. El Molina ese de la crítica de La Calle, debe estar arrepentido porque hace unos días estuvo por aquí, por Sargadelos, cuando yo no estaba para hacer unas informaciones en otras revistas de Madrid. Creo que es muy joven según me dijo Andrés Varela, que fue quien lo acompañó, y esto es todo lo que sé. No vi tu trabajo en el Faro. Cierto que el Faro lo veo muy de tarde en tarde porque se recibe en el Castro. Hay que suponer que el ataque principal se dirigía a Garcés, el amigo de su padre, y si su padre escribiese poesía sería a su padre al que más atacaría porque, cada vez más para los jóvenes de hoy, los padres son los culpables de todo. Afortunadamente mis hijos ya son viejos, para estos que vienen detrás. Pero creo que la culpa no la tienen los jóvenes sino la sociedad de consumo que los liberó de toda responsabilidad.
Bueno. Creo que pronto tendrás por ahí a los Vázquez Freire. De buena gana me iba con ellos. En diciembre Adriana piensa ir a la Dulce a enseñarle el Bígaro a los abuelos argentinos. Pero supongo que por estas fechas vosotros estaréis preparando el viaje para aquí. ¿Para quedaros?

[Manuscrito na marxe esquerda:] Todo lo demás sigue lo mismo. Abrazos muy fuertes para ti y para Maruja de Mimina y míos

Isaac

1978-10-20 Mencionado/a
Carta de Seoane a Dónega. 1978
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1978 en 20/10/1978


Buenos Aires, 20 de Outubro de 1978

Sr. D. Marino Dónega Rozas
A Coruña

Querido Dónega:

Onte escribinlle a Diaz Pardo e dígolle que fai meses que non teño noticias tuas, pois suponme informado de moitas cousas das que non teño noticia en absoluto. A tua derradeira carta foi do 5/VIII, na que me invitábades, en nome do Museo, a participar nun xantar a Alvaro Gil, e na que me anuncias poñerme duas letras mais adiante. Non recibín nada e supoño o moito traballo que o impedíu. Pola miña parte traballo arreo no que poido. O 21 remátase a cuarta exposición deste ano e o 9 de Novembro inaugúrase outra de pasteles, sempre con temas de Galicia, que é un país que está a morrer por falta de información axeitada no corazón dos emigrantes. O único que trouxo noticias foi Domingo, que por outra parte confirmou polas suas conferencias a ademiración que xa lle tiñan as xentes de eiquí. Para nos non podo decir canto siñificóu, a pesares de ser recente a nosa estancia en Galicia, e ternos dadas tantas probas de amistade.
Falando de outra cousa, agora en novembro salirá á rua o libro meu, Imágenes de Galicia, setenta e dous grabados en madeira e un prólogo bastante extenso en castelán e galego. Na coleición onde van incorporados os idiomas castelán e inglés. Fáloche de min, non teño outra de que che escribir. En febreiro ou marzo estaremos Maruja e eu nesa. Non sabemos aínda si definitivamente ou por outro ano mais. Non podemos decidirnos.
A fin de ano ou nos comenzos da temporada artística do ano que ven inauguro unha mostra importante da miña obra no Museo da cidade de Santa Fe, un dos grandes museos da Arxentina. (Teño que che decir que as sociedades de “Amigos do Museo” eiquí, e nos Estados Unidos, teñen a sua residencia nos mesmos Museos, tal como o proietaba eu coa esperencia de pertenecer ás sociedades do Museo Nacional de Bellas Artes e Museo Municipal de Arte Moderno de Buenos Aires. O mesmo en todo o resto do meu proieto. Mais non importa. Ese é un capídoo rematado da miña vida social en canto a Galicia e súmase á perda de tantos anos de vida nela, da obra feita por Galicia, fora dela, de tanto soño perante coarenta anos, e das obras de arte galegas que trouxen ao exilio que gardei, adequirín, troquei, etc., e o que mais amei. Cada unha delas ten para unha historia. Unha historia soio pra min).
Supoñemos xa casados a Fernando e Milagro, supoñemos a todos ben. Nos lembrámonos moito de todolos amigos. Non contestes si non tes lecer pra facelo.
Unha grande aperta para ti, Fernanda, Milagro e Fernando, de Maruja e miña:

1978-11-21 Mencionado/a
Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1978
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1978 en 21/11/1978

Buenos Aires, 21 de Novembro de 1978
Sr. D. Francisco Fernández del Riego
Vigo


Meu querido amigo:
Lamento moito a morte dos teus irmáns. Non soupen nada e estrañábame o teu silencio, non podía comprendelo dada a nosa amistade, e queixeime inxustamente. Perdóame, síntoo moito e estou contigo na tua door.

Onte falou conmigo dende Lima, Garcia Sabell. Estará nesta o Domingo que ven e prometeunos unhas horas para falar de todo, amigos, traballos, etc. De ahí non soupen nada durante os derradeiros meses. Nin siquera me enterei da inauguración do Museo Maside hasta que mo dixo Xosé Luis Vázquez [de Castro] en Buenos Aires, fai uns dias. Todo o que soupen foi dunha xuntanza do Patronato no Castro con motivo de ter ido a Coruña Alvaro Xil, invitándome a unha comida en Sada. Non tiven noticias de nada. Mais estou acostumbrado a perder e teño decidido, cecáis cando volte, a renunciar a formar parte do Patronato. Fixen o Museo e fun despoxado do meu dereito a opinar. Foi idea miña, como outras desnaturalizadas, deixei a miña colección, merquei moitos cadros, pedín a donación de outros, sentei as liñas xerais pra facer del un centro cultural dinámico e remata sendo propiedade dunha fábrica e non de Galicia como aspirábamos a que fose. O que me resta por donar fareino máis adiante, si se concreta, ao Museo de Vigo, ou o da Coruña. En canto a miña Biblioteca de Arte, de arredor de dous mil volúmens téñoo decidido, senón poñen dificultades, de donala á sección de Historia do Arte da Facultade de Filosofía de Santiago, que é, penso, onde mais a precisan. Desto falarei con Domingo no tempo que estemos xuntos. A xente que atopei en Santiago o ano pasado que tiñan rematado a carreira non teñen mais noticia do arte do noso tempo que o que poideron adequerir pola sua conta en lecturas de revistas e nas conversacións das tertulias. A miña biblioteca foi feita no transcurso de coarenta anos, con moitos sacrificios como te podes imaxinar polos precios dos libros, pero foi o meu vicio, e hoxe poseo moitos raros e agotados.

Tampouco estou enterado de cales son os traballos que se fan encol do Seminario de Estudos Galegos. Por outra parte eu non formaba parte do vello Seminario, pero enmais é que non sei nada de Galicia e as xentes de eiquí tampouco. Nunca estivo máis lonxe Galicia de Buenos Aires que nestes dous derradeiros anos. Nesta semán ou nos primeiros dias da que ven, logo da presentación de Imágenes de Galicia por un crítico arxentino nunha galería de eiquí, enviarei a todolos amigos, entre os primeiros a Ricardo e a ti, o exemplar do libro, agradecendo a vosa opinión sinceira.
E nada mais hoxe. Unha grande e garimosa aperta de Maruxa e miña para Evelina e para ti:


Seoane