PROXECTO EPÍSTOLAS

----

5 MENCIóNS A Ramón Tamames (1933-)

Epístolas
Mencionado/a [5]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1970-06-29 Mencionado/a
Carta de Seoane a Rey. 1970
Bos Aires
Madrid
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Rey. 1970 en 29/06/1970


Buenos Aires, 29 de Junio de 1970

Srta. Beatriz Rey
Madrid

Querida amiga:

Acabo de recibir carta de Montevideo donde me dicen que recibieron los dibujos, pero algunos sin firma y desde luego sin precios. Lo de la firma no sé cómo puede solucionarse pues ni siquiera conocerán por el estilo, seguramente, a los autores. Sin embargo creo que hay que buscar una solución. Por mi parte no puedo comprender cómo se pueden enviar dibujos, o cualquier obra, a una exposición colectiva sin que el autor se identifique. Quisiera que, por favor, hables con Patiño. No se pueden exponer como anónimos. En Montevideo están desolados por la carta que acabo de recibir, e interesaría mucho que le escribiese inmediatamente a Fernando Pereira o al Presidente del Patronato de Cultura Galega. Es muy importante y urgente, ellos deben hacer el catálogo. Perdóname que te escriba a ti, pero pienso que únicamente tú puedes hacer esta gestión de modo que sea eficazmente rápida. Recibí carta de Tamames. Le envié los bocetos. Parece que le gustaron y deben adaptarlos, según me dice, al conjunto de la propuesta que formulan. Propuse un paralepípedo gigante con escenas de conquistadores españoles en los Andes en una de las caras, y de libertadores de América, también en los Andes, en la otra. En las dos caras menores irían fragmentos del poema “La Araucana” de Ercilla y de la “Oda a Roos[e]velt” de Rubén Darío. Se haría a cuatro tonos, tres de piedra de Castilla y uno de pizarra de Galicia.
En Buenos Aires está en este momento la Orquesta Sinfónica de Moscú; una compañía de teatro francesa, una italiana del Teatro San Babila de Milán y está por llegar en estos días otra de títeres de Nápoles, creo que miden 1,50 mts. de alto y constituyen por sí solos, según propagan, una obra de arte. La vía Láctea, Z y Los verdes años, esto en cine, además de otras muchas de las que hemos visto unas cuantas. Acaba de estrenarse Historia inmortal de Orson Welles, una verdadera joya, un cuento como de las mil y una noches, una narración oriental con cuatro actores soberbios. Maruja te contará.
Perdóname por pedirte el favor de que Patiño logre que identifiquen los dibujos.

Abrazos y saludos muy cordiales a tus padres, hermanos y para ti de Maruja y mío:

[Seoane]

1970-08-14 Mencionado/a
Carta de Seoane a Rey. 1970
Bos Aires
A Coruña
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Rey. 1970 en 14/08/1970


Buenos Aires, 14 de agosto de 1970

Beatriz Rey
La Coruña

Querida Beatriz:

Recibimos tu carta hace quince días y no queríamos contestarte hasta que hubiésemos visto la exposición de dibujos y grabados en Montevideo. Total han pasado doce días desde que la vimos. En general bastante buena. Tus trabajos se destacaban, se lo digo a Isaac en una carta, en el sentido de que muestran muy claramente un propósito expresivo muy definido. En Montevideo gustaron mucho. Igual ocurrió con las obras de Rosendo. Fue una pena que no hubieseis enviado los precios, no pude ir a Montevideo hasta el día 31 y ya era tarde para cualquier venta por todo lo que allí ocurre. Les había escrito a los organizadores que se orientasen con algún pintor uruguayo y no quisieron hacerlo, lo supe más tarde, por temor a que no os pareciesen bien los precios y tuviesen luego dificultades con los expositores, o con alguno de ellos. La confección del catálogo se la indiqué por carta a uno de los organizadores. En general no quedó mal, pudo haber quedado mejor. Hubiesen podido vender bastante según me dijeron. Vendieron todo el envío del Castro y Sargadelos. La exposición, juntos grabados, dibujos y porcelana, en un espacio muy grande, amplio, quedó muy bien. En el centro exponían en una vitrina toda la obra publicada de Castelao en ediciones distintas. Te envío aparte un catálogo, juntamente con el Paul Klee y el de la muestra del Museo del Scala de Milán que está celebrándose, también extraordinaria: escenografías, figurines y carteles desde el siglo XVI hasta los primeros años del actual. En septiembre se inaugurará la mayor muestra que se hizo nunca del Bauhaus alemán, y en octubre, la segunda bienal universal de grabado. Por otra parte estos días se representa en Buenos Aires Teatro en Negro de Checoslovaquia, un ensayo de teatro negro con luz negra.
De Madrid, del proyecto de remodelación de la Plaza Colón no sé nada. Tamames quedó en escribirme con noticias y hasta ahora no lo hizo. Sospecho que el calor madrileño debe tener que ver con todo esto.
Aprovecha tu estancia en La Coruña para pintar y sigue haciendo “collages” como los que has enviado a Montevideo, son muy buenos e inauguran un camino distinto en tu obra. No aceptes consejos para lo que haces. Haz en arte lo que juzgues bueno y personal. Perdóname, pero ya estaba dándote consejos sin querer. Sin embargo no lo borro, lo dejo escrito. Por mi parte estoy exponiendo estos días en La Plata y el próximo mes expongo en Buenos Aires. Recordamos el mar de La Coruña, el mar tenebroso a que aludían los romanos, con leyendas y barcos fantasmas y monstruos marinos. Y hasta recordamos el café tomado en As Gaveiras. Por mi parte los tomados en El Alcázar, buen sitio para cazar rostros dibujándolos. Maruja os escribe a continuación. Buenos Aires está creciendo hacia la pampa y hacia el río, robándole espacio a éste. Y hacia arriba, con la nueva edificación. Recibid Luisa, Pepe, Isabel, José María y tú el fuerte abrazo de:

[Seoane]

Nota: Escrita esta carta acabamos de recibir una tuya donde nos dices de la compra de La Esfera. La agradecemos mucho. Sí, naturalmente me interesa. Os haremos llegar el dinero inmediatamente. Por favor nos las dejáis en el piso de La Coruña, decírselo a Mimina o a José Luis. De nuevo, gracias. Otro abrazo:

[Seoane]

1970-09-14 Mencionado/a
Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Paz-Andrade. 1970 en 14/09/1970

Buenos Aires, 14 de setembro de 1970

Sr. D. Valentín Paz Andrade
Vigo

Meu querido Valentín:

Acabamos de recibir noticias de Isaac referidas a túa saúde. Supoñemos estarás xa en Vigo e terás superado o[u] estarás superando a doenza, eisí paresce entender na leitura da carta que nos puxo Isaac e eisí o desexamos nós de todo corazón pois si algunha persoa queremos de verdade en Galicia e a tó, a tí e Pilar se entende, sodes algunhas das poucas, enmáis da fonda demiración que temos por tí, pola tua inquedanza, polo traballo que levas feito encol de Galicia, pola tua lealtade nunha terra onde, en xeral ó meu xuicio, os exemplos de lealtade viven fora dela. Debíache carta dende que chegamos. Estiven traballando moito. Teño feito casi todolos cadros pra unha eisposición que faréi en outubro e fun deixando o escribir dun día pra outro. A Tamames remitinlle con tempo o proieito de mural, xa o verías, un paralelípedo xigantesco representando a conquista e a independencia de América en cada unha das caras importantes, nas mais pequenas unhas estrofas do poema de Ercilla e outras da “Oda a Roos[e]velt” de Rubén Darío. Sería un monumento sinxelo e de verdade, penso, hispanoamericán. Supoño que tí xa o conoces ou falaríanche del. Eiquí, aparte de pintar e recoller mais notas pra dous ou tres pequenos libros que penso facer, Maside, grabador e dibuxante, O pensamento político de Valle Inclán, e Bagaría, aparte desto como che digo, saldrá cecáis dentro de dez días Cuco-Rei, catro ou seis páxinas en papel de coor con pequenas notas encol de cuestiós galegas. Notas moi breves, polo pouco espacio, entre as cales vai unha sobor o teu derradeiro libro, La marginación de Galicia. Cuco-Rei distribúiese gratis. Vaime costar cartos con gosto. Saldrá soio de vez en cando. No primeiro número sae un estupendo e longo poema de Varela. Da coleitividade non teño nada que decirche. Estou arredado dela. Os aitos do Día de Galicia salvounos Basilio Losada. Naya unha calamidade. Por outra parte é tonto traguer a eispoñer á Biblioteca Nacional deiquí 50 libros do século XVII e XVIII que non siñifican nada dende o ponto de vista bibliográfico. En Galicia, por desgracia, non naceron nin traballaron Bodoni, Garamond ou Ibarra. Mais Valentín Fernández non sabe nada de esto e Naya coidou que Buenos Aires era unha aldea. Sospeito que terase ademirado de que na Biblioteca Nacional onde se expuxeron os libros que trouxo garda algunhas páxinas da primeira Biblia impresa por Gutenberg, aparte de ter unha das máis notábeles coleiciós do continente en incu[n]ables e libros do século XVI e ó marxe das coleiciós particulares. Son o tipo de parvadas que se lles ocurre a quenes descubren américas ou sabendo que en Galicia tamén hai xoias bibiográficas, ou pensando que esta cidade, que é a cuarta do mundo oucidental en movimento cultural, vai a sorprenderse do que ten Galicia nese orde.
Bueno, non quero darche mais a lata. Quixéramos Maruja i eu que esta carta te atope na casa, en Samil ou en Vigo. Lembrámonos sempre de vos, de Pilar e de tí, de Alfonso. Lembrámosnos da adicatoria que puxeches ó libro, alumeado coa fría lus de neón nesas mesas espantosas de plástico da cafetería Zahara reformada, sen apenas xente e baixo a vixilancia amábel dun empregado do Gran Vía. Nós viñámonos a Buenos Aires dous días despóis, non sabemos ben si con gosto ou tristeza, e lembrámosnos da comida en casa de Álvaro Gil o mesmo día da partida.

Unha aperta a todos, a Pilar, á nai de Pilar, a Alfonso, de Maruja e miña. E outra forte pra tí co grande desexo de que te repoñas pronto:

[Seoane]

Nota: Enviareiche tan pronto como saia Cuco-Rei.

1970-09-25 Mencionado/a
Carta de Paz Andrade a Seoane. 1970
Nova York
Vigo
Nova York
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Paz Andrade a Seoane. 1970 en 25/09/1970


Vigo, 25 de setiembre de 1970

Sr. Don
Luis Seoane
Montevideo, 1985 - piso 13
Dept. 68
BUENOS AIRES

Querido Luis:

Recibín a tua cariñosa carta do 14, no Policlínico de “La Rosaleda”, en Sant Yago. Alí estuven internado duas semáns longas, recibindo os auxilios da cencia e a cordialidade dos amigos, que non deixou de latexar baixo da bata blanca. Isaac estuvo con nos, amigo de cabeceira, nos dous primeiros domingos dos tres que pasamos no Sanatorio. Xa te darás conta de que n-un caso como o meu chegado o nivel da melloría franca, non acerta un a saber se foi pol-a propia cobiza de vivir, ou foi porque as cadeas cordiaes a outros corazóns xurguidas non deixaron que o d-un esmorecera.
Non teño noticias recentes de Tamames e o seu grupo. Mandeille o orixinal e anexos da conferencia que din con eles o 10 de abril, no curso da Caixa d-Aforros de Vigo. Durante o mes de agosto, e parte de setembre deberon estar en Cuba, Tamames e Terceiro dando conferencias. Non teño dubida de que o teu proyecto terá conquistado o veredicto mais favorable, ainda que o xuicio definitivo corresponderá seguramente a orgaos oficiaes, nos que pouca intervención ou ningunha teran os nosos amigos.
Nada me sorprende de canto me dis en relación coa comemoración do Dia de Galiza. Tiñamos todos por descontado o que pol-o visto aconteceu.
Xa que me falas do libro, direiche que ainda sendo voluminoso e tamén no precio, bateu o recor de vendas. Somente en Galiza levan colocados os editores máis de 2.000 exemprares en dous meses e meio. Xa te darás conta de que dada a materia do libro e o precio –224 ptas.–, en Galiza tuveron que cambiar moitas cousas pra que se poida rexistrar un feito económico social de ésta natureza.
Estamos en Samil dende hay dous dias. Supoño que a convalecencia durará 15.

Recibe con Maruxa, de Pilar e Alfonso e miña, a mais cordial aperta do teu incondicioal amigo,

Valentín

1976-08-18 Mencionado/a
Carta de Palmás a Seoane. 1976
Londres
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Palmás a Seoane. 1976 en 18/08/1976


Londres, 18.8.76

Querido Seoane:

Su carta llegó cuando me disponía a enviarle otra, pues suponía que se había extraviado. No me extraña la causa de su silencio. A mí, a la distancia, la realidad que Uds. viven también me confunde e irrita. Creo que a pesar de la gran nostalgia que siento; nostalgia de los amigos, de mi madre, de mis hermanos y sobrinos, todavía tengo dentro toda la rabia acumulada en los últimos años y, no es bueno vivir con todo eso dentro. Creo que ya le dije que estoy trabajando “part-time” en Efe. No es la maravilla pero fue lo único que salió y mis opciones eran nulas. Vivo modestamente, pero por poco dinero gozo de cosas que en Bs As, cuando yo estaba, ya eran artículos suntuarios. Por otra parte mi creciente dominio del idioma me abre todo un mundo nuevo, o por lo menos, conocido a través del filtro de la traducción. Solamente con la TV se pueden pasar horas. Ayer volví a ver esa maravilla que es Submarino amarillo, antes de ayer pasaron El sirviente –en un ciclo dedicado a Dirk Bogarde, en donde dieron La caída de los dioses el lunes pasado–. Hoy voy a ver un excelente programa sobre la actitud de los alemanes de hoy respecto al nazismo. Ese horrible fantasma que aún vive agazapado y pronto a resurgir... En fin, como Ud. bien dice, Londres es la ciudad más importante de Europa, y esto, a pesar de lo que dicen quienes la conocieron en los sesenta.
Me alegra el éxito y la calidad de su última exposición y me gustaría que me enviase un catálogo. Así, por lo menos, tengo un débil reflejo de lo que fue.
Lorenzo está, efectivamente, con Marika en el Castro. No hay duda que su defecto mayor es no escribir (cartas y poesías). Yo hablo, de vez en cuando con él por teléfono. Estoy esperando que venga a Londres. Sé que está colaborando en una revista médica, pero me preocupa que los ingresos que tiene por las colaboraciones no sea[n] muy grande[s]. No es lo mismo tener que mostrar una economía de guerra a los treinta y seis años, como en mi caso, que tener que hacerlo cuando se pasan los cincuenta. De todos modos la posible apertura del registro de periodistas en España –para la gente que se tuvo que exiliar– significará una posibilidad de moverse con más libertad en ese terreno.
De España también tengo noticias abundantes y la esperanza que todo vaya bien. No lo sé, tengo miedo que se repita algo similar a lo que pasó y pasa en Argentina. Es verdad que como dijo Tamames la “argentinización” de España es difícil porque no hay peronismo. Pero creo que se equivoca muchísimo cuando piensa que eso y el hecho de que España sea un país más desarrollado que la Argentina impedirán que tal cosa suceda. Creo que es de una ingenuidad total si realmente piensa tal cosa. El fascismo en España no es una coña, o es que nos hemos olvidado que gobernó hasta 1975 (con todos los disfraces que se hayan adoptado) y que quienes están en el poder –incluido el rey– son hechura y semejanza de quien los crió. También dijo que el contexto europeo no es el que rodea a la Argentina. De acuerdo, pero nuevamente se olvida de las palabras del sr. Schmidt sobre la posible entrada del comunismo en el gobierno italiano. El contexto europeo será favorable a los engendros democratizantes y aún a la socialdemocracia –más o menos teñida de rojo del PSOE– pero más allá ni hablar.
En estos días está en Londres Xosé Manuel Beiras, hemos hablado bastante y me planteó la vuelta a Galicia. Habría posibilidades de trabajo en mi campo, ahora y perspectivas futuras en mejoría. Confieso que la idea me atrae y espanta a la vez. Me atrae por el gran amor que yo tengo por Galicia, por lo útil que yo pueda ser; pero me espanta el verme envuelto en luchas estériles, en tener que disentir con los reales “ananos” –que están allí y no en la emigración– y sobre todo porque aún está muy fresca la amarga experiencia que tuve en la Universidad argentina. De todos modos la cosa quedó planteada para más adelante.
Quiero cerrar el ciclo londinense, que significa manejar el idioma como instrumento de cultura. Por supuesto que no pretendo, ni intento, convertirme en un escritor en inglés, pero sí tener un real manejo del idioma. Y esto representa una estadía de muchos meses, tantos como para que los pueda ver, a Ud. y Maruja aquí el año próximo. Me daría tanta alegría abrazarlos y charlar con Uds. Mi ida está tan cerca y tan lejos, a la vez, que por momentos pienso que podría coger el autobús y estar en vuestro living tomando café y hablando de nuestras viejas “teimas”.
La carta va para largo ya. En la próxima le comentaré sobre los santos y sobre el libro de poemas, que estoy volviendo a corregir en estos días.

Un gran abrazo para Ud. y Maruja de este amigo que los quiere y añora a la distancia

Ricardo Palmás

P.D.: Por favor, no certifique las cartas, pues ahora el correo llega regularmente.