Proxecto Epístola

----

Eduardo Jonquières (1918-2000)

Artista plástico, poeta e tradutor, comezou a súa actividade como pintor e debuxante na década dos 30, mentres se iniciaba na vía da expresión poética. A súa formación estivo apoiada polos estudos realizados na Escuela Normal del Profesorado Mariano Acosta e polos seus estudos na Escuela de Bellas Artes de Bos Aires. Os seus inicios están marcados por un estilo de pintura figurativa que, desde a década de 1950, se orienta cara á abstracción. En 1950, Eduardo Jonquières conduce en Bos Aires un novo grupo de artistas de vangarda, o Nuevo Arte. Participou en innumerables exposicións individuais e colectivas, así como tamén en varias bienais, entre elas: IV Bienal de São Paulo, Brasil (1956); IV Bienal Americana de Grabado, Museo Nacional de Bellas Artes, Santiago de Chile (1969); VIII Bienal Interamericana de Arte, Mantón, Francia (1969) e IX Bienal Internacional de Arte, Mantón, Francia. Alternou a súa vida entre Bos Aires e París e o labor de artista co de experto en educación para América Latina da UNESCO. Entre as súas múltiples amizades destacan as de Luis Baudizzone e Julio Cortázar.
Epístolas
8 Destinatario/a [2]
Remitente [6]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1979-03-01 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
Nova York
París
Nova York
A Coruña
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 01/03/1979

Eduardo Jonquières / 3 Impasse du Moulin-vert / Paris75014 / tel. 540.4448.

París, 1º de marzo de 1979

Querido Luis:

Por los Burd, que están aquí cerca, sé que se han instalado (¿definitivamente?) en La Coruña. Sé también –y me alegra mucho– que estás del todo repuesto y al pie del caballete como siempre. Ojalá Maruja siga haciendo esos inolvidables calamares en su tinta que nos ofreció a Alberto y a mí cuando estuvimos a verlos por allá. Y los hermosos tapices con tus motivos.
¿Te dio por fin José Ramón el cuadrito mío que le pedí que te diera después de mi exposición? Nuestras relaciones no son lo que podríamos llamar calurosas –no ha terminado de pagarme los cuadros que vendió en ¡noviembre de 1977!– y por eso ni intento preguntárselo. Algún día tendré que ir a recoger lo que queda de la exposición (unos cuantos cuadros pequeños como el que debía darte a ti y la serigrafías que “se olvidó” de mandarme con el material de la exposición.
Nosotros acabamos de regresar de Jávea donde pasamos lo más crudo del invierno. Nos gustaría que alguna vez vinieran a ver la casita que tenemos ahí, cerca del mar, en el Cabo de la Nao. Pienso volver este año a contar de mayo.
Estuve en Madrid para arreglar –esta vez creo que sí se hará– una exposición con la Galería DURBAN en la Plaza de las Cortes, para noviembre de este año.
Intenté comunicarme con Azcoaga de quien tengo a lo mejor una dirección y un teléfono antiguos. No lo logré, por supuesto. ¿Podrías darme tú esos datos? Si fuera posible que él viese mis cosas cuando las lleve a España esta primavera, me gustaría que hiciese la presentación de la muestra (si lo que hago le interesa, naturalmente). Voy a intentar, cuando tenga los datos que te pido, comunicarme con él en ese sentido. Si tú lo ves o le escribes, te agradecería que le recordaras mi existencia de la cual debe estar completamente olvidado.
Nos dicen los Burd que a lo mejor nos das la alegría de venir a París alguna vez. Ya sabés que aquí hay techo para ustedes. Y hasta un taller para trabajar dos personas. Y compañía amistosa.
Creo que Baudi proyecta correrse hasta Galicia para verlos en La Coruña. Si no hubiese que cruzar el mapa en diagonal desde Valencia, me gustaría de veras acompañaros. Pero alguna vez será, ahora que te quedas más tiempo en España. Y yo también, a partir del año próximo: quiero ir a pasar cinco o seis meses del año en Jávea, en la casa hice arreglar un tallercito que me permitiría seguir trabajando allí como aquí.

Dale mis más cariñosos recuerdos a Maruja y tú recibe un fuerte abrazo de

Eduardo

Conserva sobre:
anverso
ESPAGNE
Señor D. Luis SEOANE
Paseo de Ronda 15 (6º piso)
LA CORUÑA
ESPAÑA

reverso
Eduardo Jonquières, 3 Impasse du Moulin-vert, Paris 75014 (France)
Cariños muy especiales, ya les escribo. María.

1976-11-04 Destinatario/a
de Luís Seoane, a Eduardo Jonquières
Bos Aires
París
Transcrición

Transcripción da epistola de Luís Seoane, a Eduardo Jonquières en 04/11/1976


Buenos Aires, 4 de Noviembre de 1976

Sr. Eduardo Jonquières
París

Querido Eduardo:

Contesto a tu carta del 16 del mes pasado en la que nos das la noticia, que nos alegró, de una exposición de tu obra en La Coruña. Desde luego, nosotros estaremos en febrero-marzo en esa ciudad y te serviremos de guía y acompañaremos en ella con mucho placer, para poder, aparte de tratar de hacer grata vuestra estancia, ilustrar mis afirmaciones en cuanto a Galicia, una desconocida en general, incluso para los descendientes de sus habitantes en ciudades como Buenos Aires, donde son muy abundantes. Gentes con apellidos gallegos que los convierten caprichosamente en vascos porque desconocen a Galicia, su pasado y a sus gentes y se avergüenzan de sus padres o abuelos emigrantes. De Buenos Aires en cuanto a galerías no puedo decirte nada, nacieron bastantes nuevas galerías, algunas que hacen muy buenas exposiciones, pero no trato, en general, a sus dueños. Pienso que deberías hacer un viaje a ésta y tratar con algunas de ellas y con otras del interior del país donde se está moviendo muchas galerías de reciente creación. Mar del Plata, Tucumán, Rosario... Yo continúo con Bonino por apatía, seguramente. Lipa te puede decir quizás lo mismo que yo. Hablaremos de todo esto en La Coruña.

Recibid María y tú un gran abrazo de Maruja y mío:

[Seoane]

1976-10-16 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
París
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 16/10/1976


París, 16 de octubre de 1976

Querido Luis:

Quiero hacerte llegar estas líneas por Lipa (en definitiva, te las mando directamente porque estoy seguro que te alcance…) para contarte que Ramón López Calvo estuvo en París a fines de septiembre y convinimos con él que yo haría una muestra en su galería en junio del año próximo. En febrero-marzo hago una en Il Portello de Génova.
Me dijo que tú estarás allí en ese momento lo que me alegró muchísimo. Hace 36 años que no voy a Galicia y no conozco para nada La Coruña: ¿qué mejor guía que tú (si tienes tiempo y gañas, claro) para meterme en esa ciudad?
Tomasello hizo hace poco una muestra en Mestre Mateo y le fue bastante bien; hay un pintor irlandés, King, que está absolutamente “en mis cuerdas”, a quien también López Calvo le vendió obra. Aunque creo pertenecer a la raza de los artistas que, por fatalidad o por un secreto retraimiento personal, no tienen éxito de venta –y casi nada del otro– a lo mejor puedo seguirles la corriente ¿quién te dice? En Madrid, donde estuve unos días en verano, dejé medio arreglada una posibilidad de exposición en la galería de Carlos Ruiz Castillo, que tiene un bonito local en la calle Fortuny y donde exponen Sarah Grillo y Torres Agüero. Después de junio puede ser que concrete, pues, algo con esa galería que pareció interesada en mi obra. Tiene grabados de Chillida y obra pequeña de Sempere, lo que te da una idea de su “línea”.
Lipa te contará de nosotros in extenso. Ya andamos por el segundo nieto –una cara angélica y modales energúmenos–; la casa con el taller encima está terminada de arreglar. Yo uso a tiempo completo el taller que es una maravilla de paz y de luz. A veces, ando un poco pobre de la de adentro –ésa que te hace trabajar con ánimo fuerte y alegría– pero sigo andando.

Cariños para Maruja (¡ah, sus comidas porteñas!) y para ti un abrazo de

E.

P. D.: Vas a ver cómo cambiaron –por lo menos exteriormente– las cosas en España. Si quedan todavía (y por algún rato, me temo) estructuras rígidas por romper, el “estilo” político es distinto y mejor. Claro que hay muchos nostálgicos de la otra época y la transición no será fácil –si se realiza de todo algún día. Pero es un consuelo saber que el hijo de su madre no va a volver más...
¡Me alegro por anticipado de las charlas que vamos a poder hacer! Lipa te hablará de mi proyecto de salirme de Rubbers con los 25 o 30 cuadros que todavía están en Buenos Aires y que no puedo traer a Europa (salieron definitivamente y entraron igual a la Argentina). Tú me dirás si es viable un “paso” a Bonino o a otra galería que trabaje en serio y no sólo para beneficio exclusivo del dueño...

1975-06-12 Destinatario/a
de Luís Seoane, a Eduardo Jonquières
Madrid
París
Transcrición

Transcripción da epistola de Luís Seoane, a Eduardo Jonquières en 12/06/1975


Madrid, 12 de Junio de 1975

Sr. Eduardo Jonquières
París

Mi querido amigo:

Debí haberte escrito hace tiempo, cuando el arquitecto López Calvo regresó de esa ciudad muy contento de haberte conocido, lo mismo que a los Burd. Muy contento también de contar con una exposición tuya para su galería, no sé en qué fecha, creo que para Noviembre, mes que casi seguro estaremos aún en La Coruña. Se trata de una muy buena persona y también de un notable arquitecto y hará lo que pueda con la muestra de tu obra. Por mi parte, expondré en ella con seguridad, casi con ella, en Setiembre. Estos días estoy en Madrid con una exposición en la Galería AELE, que acabo de inaugurar con mucho éxito, hasta ahora, de crítica y público. No sé qué pasará con la venta. Se trata de obra hecha en Galicia desde que llegué. Aparte tengo el encargo de un álbum de grabados para una editorial de gente joven y, es posible, que ilustre también con grabados en madera Los Sueños de Quevedo para una edición de bibliófilos.
De Buenos Aires no sé nada más que aquello que transmiten los diarios que no resultan demasiado para los deseos que tenemos de noticias. Le hemos escrito a Lipa, pero aún no tenemos respuesta. Baudizzone debe estar por esa, no sabemos muy bien su itinerario, creo que se encontraban con los Lifschitz, y que a Newton Freitas le escribió diciéndole que estarían por Madrid el 19 de este mes. Estamos deseando verles para saber algo de los amigos comunes.
Esto es todo. Se trata de una carta rápida para decirte que te esperamos en La Coruña. Que nos gustaría ver una exposición tuya en esa ciudad. Muchos abrazos para María y para tí de Maruja y míos. También para tus hijos:

[Seoane]

1975-05-20 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
París
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 20/05/1975


París, 20 de mayo de 1975

Querido Luis:

Si te escribo a máquina es porque mi letra ha llegado a un extremo de ilegilibilidad patético.
Gracias por las noticias. Sabía de tu éxito por los Lifschitz que nos contaron de unas ventas importantes hechas antes de la exposición de Madrid. Espero que ésta no haga más que ampliar aquéllas y que todo te vaya a pedir de boca. Alguna vez intenté –sin el menor éxito– ponerme en contacto con la galería AELE, pero se ve que la dueña ya tiene su “equipo” completo. Con Inguanzo acaba de pasarme lo mismo: programa completo hasta dentro de dos años... Lo de La Coruña me seduciría si tuviera oportunidad de llevar los cuadros no vendidos –que no se venderán, ya me voy acostumbrando a que suceda eso– a otra ciudad española, Valencia, por ejemplo o, claro está, mucho mejor, Madrid. Pero a pesar de que voy a España todos los años desde 1964 nunca se me ocurrió buscar oportunidades de exponer allí. Defecto de alguien que practicó la pintura por amor al arte, como se decía antes, más que para ganarse la vida... Este tren hay que tomarlo temprano, si no te quedas en la estación. Pero no nos pongamos dramáticos: pintar pinto lo mismo y creo que no demasiado mal. El que a otros les guste lo que hago es música diferente.
Los Baudis están en Londres con María. Lo pasamos muy bien con ellos, saliendo casi todos los días juntos mientras estuvieron en París; incluso fuimos a Bélgica en un viaje relámpago, para ver a la sobrina de Elena que vive cerca de la frontera francesa. Ahora están por salir –creo que fue ayer con destino a España. De los Lipa sabemos lo que ustedes. Lo pasaron muy mal 24 horas y más que nunca tienen ganas de venirse a vivir a Europa, después del episodio de Ezeiza. La Argentina se ha vuelto tierra inhóspita hasta para los que creyeron que el “cambio” iba a ser real. ¡Qué ilusión absurda!
Me alegra que ilustres Los Sueños de Quevedo: es una de las más bellas obras de ese fenómeno de la escritura. Y ya me imagino las cosas que harás con semejante texto...

Cariños a Maruja y para ti un abrazo fuerte de

E.

Saludos cordiales al arquitecto López Calvo. Me gustaría saber algo más sobre sus intenciones y sobre todo detalles –si los encara– de transporte y dimensiones de obras. Todo eso sin estar seguro de exponer allá, ojo.

1975-01-03 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
Nova York
París
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 03/01/1975


París, 3-1-75

Querido Luis:

(El “presente” del sobre es el “presente” de las cartas argentinas. ¡ojo! No el presente falagista).
Gracias por haberme presentado a tu amigo López Calvo y por tus cariñosas letras. Te agradezco tu mediación con miras a hacer algo con mis cuadros por esas tierras que no veo ¡desde el año 1940! Excelente ocasión para salir de nuestro derrotero habitual al ir a Valencia y reconocer (y hacer conocer a María) ese paisaje maravilloso y esa gente que apenas entreví en una inmediata y horrible posguerra.
Sólo que no estoy preparado por el momento. He dejado lo que quedó de Bs. As. (que fue casi todo) en Brasil donde se vendió bastante, hasta octubre, y luego el material volverá a Rubbers –ya que lo saqué definitivamente de Francia. Por lo tanto, tengo que pintar– y pinto lentamente, me cuesta una barbaridad elegir una gama y realizar un cuadro. Eso me llevará el año, tanto más que este próximo marzo –si las circunstancias no se oponen– empiezo a levantar encima de mi casa “EL taller” con que soñé toda la vida (13 m.1/2 x 5; más un depósito de 3,50 x 2,50). Tengo que quedarme a vigilar la obra.
Haré una muestra (sólo 3 o 4 cuadros) con otros tres pintores en París en abril; y hay perspectivas también de que haga algo en una hermosa galería en frente de “Le Flore”, ¿te acuerdas?, casi en la esquina de Saint-Germain des-Près. Estuve dando vueltas una semana por Italia (Milán, Brescia, Génova y Turín) y también fui a Zurich.
Las galerías están aterradas con la crisis y sólo se venden los supergrandes. Para mí, esta actividad de pintor profesional es nueva y tengo los gestos y las actitudes tímidas del novicio. Y aunque voy para viejo y empecé tarde, ya estoy embarcado y sigo.
María y Valeria salen el viernes para Valencia donde se quedarán 15 días. Van en autobús directo Porte-Maillot/Valencia de modo que no hay cómo llegarse hasta el país de los celtas. Ya vendremos. ¿A lo mejor con los Baudi, en marzo, si concretan el viaje a Europa…?
Alberto volvió contento de una larga vuelta por Brasil, Argentina, Bolivia. Vivió en el suelo de los vagones de cola, en estaciones perdidas en el altiplano, en Bolivia y asistió, en Brasil, a los ritos afrobrasileños. Trajo 4.000 fotografías. (Le sacaron 2 páginas de fotos suyas en Il Progreso Fotográfico de Milán, una vieja revista especializada, y una porción de fotos de Venecia en el National Geographic versión brasileña). Lástima que se pescó una hepatitis viral y anda medio descalabrado.
Los demás, bien. Sandra termina este año la licenciatura de Historia del Arte y Arqueología en la Sorbona y Valeria el bachillerato: la última quiere ir a vivir a la Argentina, movida por no sé qué recóndito nacionalismo –que, por cierto, no le fomenté.
Espero que estés en pleno trabajo. Los Burd –con quienes nos vemos a menudo y que acaban de comprarse un departamento en París– me contaron que tu muestra de Mar del Plata fue un gran éxito. ¡Enhorabuena!

Cariños a Maruja y para ti un abrazo fuerte de

Eduardo

1962-10-00 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
Nova York
París
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 00/10/1962


París, octubre 1962

Querido Luis:

De repente Buenos Aires se me pone cerquita gracias a noticias como la que me dio Noemí Gerstein: que te sacaste el Pallanza –y siento mucho no estar ahí para darte el abrazo que te mando con todo mi afecto y toda mi adhesión por tu obra.
Sé muy poco de lo que sucede allá en materia de pintura porque hace tiempo que Sacai (que era mi “boletín informativo de la plástica bonaerense”) no me escribe. Svanascini me ha contado algunas cosas, pero que parecen más políticas que artísticas.
¿Cuánto vienen por aquí? Aquí sucede de todo y se ve tan mala pintura como en el peor de los sitios (lo que equilibra es que también se la ve tan buena como en ninguna otra parte).
Trabajo todo lo que puedo, pero la Unesco es una casa disgregadora y entre el poco dormir y el mucho pensar que estoy perdiendo mi vida entre papeles que no me importan un comino, no hago lo que debo –o por lo menos en la proporción en que debería hacerlo–. Con todo, tengo material para más de una exposición y he hecho cosas que creo están muy lejos de lo que hacía en Buenos Aires, por el sentido y la calidad, dicho sea sin jactancia. Lo malo es que no llevo una vida de pintor, estoy aislado, no tengo ganas de comunicarme con nadie y todo eso incide en mi dedicación al trabajo (artístico, porque el otro lo cumplo con una tenacidad digna de mejor causa). Es el gran tajo que parte mi vida en dos, lo que la hace “imposible”, y me quita las ganas de ser, de una vez por todas, lo que estoy seguro de que puedo ser. Pero esto es historia antigua y ya no tiene remedio –como no sea el muy drástico de dejar a mi familia–.

Dale un grande y afectuoso abrazo a Maruja y tú recibe, con la alegría sincera de quien te acompaña en tu merecido triunfo, el más cariñoso recuerdo de

Eduardo

JONQUIÈRES
3, Impasse du Moulin-Vert
PARÍS (14E)
FRANCE.

1957-09-22 Remitente
de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane
Bos Aires
Los Polvorines
Transcrición

Transcripción da epistola de Eduardo Jonquières, a Luís Seoane en 22/09/1957


Buenos Aires, 22 de septiembre de 1957
Sin demasiada primavera, que digamos.

Querido Luis:

Aquí va el producto de mis limitadas meninges. Como el tipo de máquina es pequeño, esto representa alrededor de algo más de dos páginas y media de máquina común.
Había empezado por escribir algo más serio, menos poemático: pero la otra noche, acordándome de tu pintura, de tus tapas, de ti y de Maruja, y de vosotros en la pintura y en la poesía, salió esto que aquí tienes –que es bastante menos que un poema y algo más que una carta de amistad.
Con la esperanza de que mi “ilustración” (ahora se invierten los papeles) sea “buen conductor” de tus tapas

un abrazo de

Eduardo

(EDUARDO JONQUIÈRES)