PROXECTO EPÍSTOLA

----

TEMÁTICA: Fondo: Lois Tobío no seu arquivo persoal

Lois Tobío (Viveiro, Lugo, Galicia, 1906 - Madrid, 2003) foi unha poliédrica figura que mantivo un fondo compromiso coa cultura galega. Aquí poñemos a disposición da cidadanía unha parte importante do seu epistolario que dá conta da variedade e riqueza das súas relacións e da relevancia do seu legado. Estas cartas permítennos descubrir a visión europeísta e integradora da súa xeración, a a documentación de iniciativas en prol da cultura galega desenvolvidas na emigración como "Historia de Galicia" e que, ademais, nos axudan a reflexionar a historia recente de Galicia, España, Europa e America.

Son máis de 400 cartas escritas entre 1939 e 1999 que dán conta das intensas relacións que Tobío mantivo nos ámbitos privado e público. A través delas compartiu non só as súas vivencias, senón que serviu de espazo de reflexión e documentación de iniciativas que nos axudan a entender e repensar a historia recente.
Epístolas
482
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Carta de Federico Doloz a Lois Tobío Fernández, sen data.
Basilea
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Federico Doloz a Lois Tobío Fernández, sen data.

HOTEL SCHWEIZERHOF BASEL
Fam. Goettzinger Prop.
TÉLÉPHONE: (061) 34 12 10 - TÉLÉGR.: SCHWEIZERHOF - CH. POSTAUX: V 18906
TELEX: 62 373

Viernes, 21 de mayo
Muy estimado Dr. Tobio,
Tuve que ir a Basilea a una reunión del Dep. VI y desde aquí voy a viajar a Madrid y tendría mucho gusto en saludarle a Vd. y a su Sra.
Llegaré a Madrid el martes, 25 de mayo con el vuelo nº 281 de Iberia, a las 3 de la tarde. El Dr. Forcada de Madrid me dijo aquí que es muy difícil conseguir alojamiento ahora en Madrid, de manera que todavía no sé en que Hotel me alojaré. Llamaré a Vd. por teléfono el martes o miercoles para combinar algo.
Si Vd. pudiera conseguir eventualmente una pieza para matrimonio en el Hotel Fenix o Suecia o Tirol, o Zurbano, le agradecería mucho que me dejara una nota en las oficinas de Iberia en el aeropuerto.
Espero no causarle molestias y me alegro de poder verle a Vd. muy pronto.
Saludos cordiales,
F. Doloz [sinatura autógrafa]

Carta de María del Carmen Soler Ponce de León a Agustín Millares Carló, ca. 1941.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de María del Carmen Soler Ponce de León a Agustín Millares Carló, ca. 1941.

Muy estimado Dr. Millares: Recibí su carta de respuesta del 30 set. 41, junto con el curriculum vitae, que conservamos cuidadosamente, para utilizarlo en el momento oportuno, si llega pues con la entrada de Norteamérica en la guerra, quedó bruscamente paralizado el proyecto de que le hablé cuando parecía ya a punto de cuajar, hasta el punto de decidirme a escribirle. Quien presentó dicho y logró que fuera aprobado en la Cámara de Dip [¿Diputados?] faltando tan solo la aprobación final del Senado, fue el Dr. Frugoni, jefe del Partido Socialista, buen amigo nuestro y de todos los españoles desterrados, muy influyente en el país y quien sigue teniendo un gran interés, sobre todo, en que se cree la Fac. de Letras.
Confío en él, pues, y será para mí un placer tenerle al corriente de cuanto se haga en ese sentido, sí además, que el nombre de Vd. es suficiente para interesar grandemente a quienes intervengan en la creación de esa Facultad.
Hablé de Vd. a Telmo Manacorda. Le recordó con muchísimo afecto, y me dijo que iba inmediatamente a escribirle. No sé si lo ha hecho; no he vuelto a verle más pues al ocurrir la ruptura de relaciones de Uruguay con los países del Eje se declaró pública y arrebatadoramente nazi, ante la general sorpresa.
Veo que trabaja Vd. muchísimo. Todos los escaparates de las librerías de aquí muestran su Gramática Latina. El Dr. Roura también se interesó en esa posible Fac. Nuestro mayor placer sería verles por aquí. Escribiré a Vd. en cuanto haya algo positivo. Mi marido y yo le enviamos los mejores deseos y afectuosos saludos,
Mª C. Soler de Tobío [sinatura autógrafa]

Tarxeta de visita de Alfonso Leal González, xerente do Centro Gallego de Montevideo, dirixida a Lois Tobío Fernández, sen data.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Tarxeta de visita de Alfonso Leal González, xerente do Centro Gallego de Montevideo, dirixida a Lois Tobío Fernández, sen data.

Esta carta ya debía haber estado en su poder pero lamentablemente [¿?] de J. D. encargado de las direcciones las traspapeló llegando en esta fecha a poder de la administración.–
Rogamos mil disculpas.-

Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, sen data.
Wallingford
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, sen data.

[debuxo dun edificio] Pendle Hill, Wallingford,
Pensylvania
U.S.A.
Señor Luis Tobío
Montevideo

Queridos amigos.
Supongo que recibirían Uds. la contestación a vuestra carta del año pasado.
Hemos aquí empezado de nuevo. "Stirb und werden!" Este parece ser nuestro destino. Salimos hace un par de meses de México con la intención de pasar las vacaciones en este país, pero ahora me parece que vamos a prolongar nuestra estancia en estas agradables latitudes. Tengo la impresión de que después de seis años y medio he vuelto a encontrarme a mi mismo. Nieve, frío intenso, orden, disciplina, trabajo: todo en un fondo donde sólo hay los colores de la amistad y colaboración. En Pendle Hill, "Centro de Estudios Sociales y Religiosos" incorporado a la University of Pensylvania y sostenido por miembros de la "Society of Friends", no germinan las pequeñas y grandes miserias que amargan o destruyen la existencia del hombre: envidia, celos, afán de dominio, miedo. Aquí todos lo hacemos todo: desde Sollmann, ex-ministro del Reich y los grandes personajes que desfilan constantemente por aquí hasta la cocinera.
Yo doy el curso cuyo programa les incluyo y además ayudo en el francés, alemán y español a jóvenes que se preparan para el Relief en el extranjero. Teresa enseña francés. Otros enseñan chino, japonés, etc. etc. con el mismo objeto. En Pendle Hill no hay prisa pero no hay tregua.
Me encuentro con una América muy distinta de la de Duhamel o de la de un Paul Morand o incluso de la de un Keiserling. Este es indudablemente un gran país con un extraordinario impulso espiritual. Hay verdadera fiebre de saber y de investigar. Esto se parece mucho más a Alemania que a otro pueblo. Por esto me sentí en casa desde el primer instante. Una Alemania sin locura de poder donde se vive y se deja vivir; una Alemania con mucho, muchísimo dinero.
Desgraciadamente no ha mejorado mi estado de ánimo respecto de nuestro futuro como republicanos españoles. Sigo pensando que Franco aguantará todo lo que pueda (y puede ser mucho) y que después vendrá la monarquía si Dios no nos ayuda, y no parece que esté muy dispuesto a ello. Ayudan a Franco 28 millones de católicos norteamericanos que poseen un inmenso poder. Es cierto que el resto de este pueblo está con nosotros, pero mucho me temo que aun siendo más pesan menos. Quizás la mejor solución fuera (y desde luego es pura fantasía) que los republicanos nos hiciéramos monárquicos y gobernásemos la monarquía al estilo republicano. Pero como esto no es posible, toda Monarquía (que puede durar muchos años) estará sujeta a intensas perturbaciones internas. Si llegara este momento u otro semejante, procure Ud. que le envíen a este país o al Canadá. En estos países vivirá Ud. bien y con la retirada asegurada.
Adios amigos. Feliz año nuevo con la pequeña.
Cordialmente y manden de sus amigos que siempre les recuerdan
Juan Roura y Teresa [sinaturas autógrafas]

[texto manuscrito na marxe esquerda da primeira páxina por Teresa Ramón Llise, a súa esposa:] Querida Carmen: Hace tiempo no sabemos nada de vosotros. Como crece la pequeñina supongo que debe de estar preciosa. Espero que me mandes algunas fotos suyas en cuanto nos escribais. Nosotros continuamos muy bien como siempre. Hasta ahora en México, ahora empezamos acá, donde tanto a Juan como a mi nos encanta. Si quieres que te diga la verdad ya tenía bastante hacía tiempo, del Trópico! ...
Aquí enseño francés y español a alguno de los residentes. Estudio la guitarra. Este próximo week-end iremos a New York, donde voy a dar un recital en una "Party" de unos amigos que tenemos allí. Adios! no nos dejen dar noticias vuestras. Saludo a tu esposo y besos a la chiquitina y un abrazo para ti de Teresa [sinatura autógrafa]


ANEXO DA CARTA co Programa do curso que imparte nesta universidade:

PENDEL HILL
Wednesdays - 8:15 p.m.
Juan Roura

"SOCIAL PSYCHOLOGY: PATHS TO THE UNDERSTANDING OF PEOPLES"

I Introduction 1. National Character as a problem of social-psychology. 2. The etnological structure of a folk: racial mixture. 3. Sociological factors in a nation. 4. Traits which are permanent throughout all changes in National Character. 5. Sense of time. 6. Culture of sensibility. 7. Social and political traits. 8. Religion in Mexico: Indian influence.
II The Latin American Man 1. Racial basis. 2. The Spanish spirit in America. 3. Primacy of the emotional life. 4. The Mexican. 5. Sense of time. 6. Culture of sensibility. 7. Social and political traits. 8. Religion in Mexico: Indian influence.
III Spain in Europe 1. The Spanish character. 2. Honor as regulating Spanish behavior. 3. Human traits. 4. Social and political structure of life. 5. Sense of beauty (art). 6. Ethical standards. 7. Spanish Catholicism. 8. The Spaniard as a Latin.
IV The French Mentality 1. Primacy of thought (raison). 2. French sociability. 3. Demand for security. 4. The role of the woman in France. 5. Patriotism and chauvinism. 6. Social traits in religion. L'esprit and Geist.
V Englishmen. 1. Primacy of instinct and intuition. 2. Psychology of the "gentleman". 3. Instinct for power. 4. Formation of ideals: the English cant. 5. The relationship of individualism and society in regulating life. 6. Sense of humor. 7. English reliosity. 8. Fair play.
VI The German 1. Primacy of the will. 2. German emotional life: "Stimmung". 3. Abstract fantasy. 4. Teutonic individualism: its compensation. 5. The metaphysical trait of the German. 6. Religion and the infinite. 7. Germany and Austria.
VII Nordic Types. 1. Character of the Scandinavian peoples: pacifism.
VIII Variety of the Slav Character. Spirit of Russian literature. Political tendency in Russia. Russian religiosity.
IX First View of North America American mentality as a Spanish psychologist sees it.
X Unity of Europe and Unity of the World Practical value of the understanding of peoples.

Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

Sullivan, 39. Dpto. 13
México, D.F.

Querida Carmen:
Por la carta de Juan ya puedes ver que no es olvido la tardanza en contestar vuestra carta, sino que además de la lentitud de los correos, el triste desenlace de la muerte de su padre. Ha pasado una larga temporada muy mal. Tu sabes como lo queria y ha sido muy duro recibir esta noticia después de dos meses de su muerte y tan lejos! ahora ya está otra vez trabajando muchísimo y continuando sus clases en la Facultad.
Por lo demás continuamos la vida de siempre. Hemos cambiado de casa muy cerca de donde viviamos las dos veces anteriores, así a Juan no le queda lejos de su trabajo, tenemos mucho sol, es un tercer piso, mas amplio que el último que no habíais visto vosotros. Hacemos vida completamente de casa. Salimos solo para andar un poco, paseamos por Chapultepech, vemos muy poco a familias españolas, en fin como hace tres años, mas o menos.
Mis padres siguen temporadas bien otras no tanto, mis hermanas trabajan y estudian. Adela continua sus estudios, Sofia esta en Acapulco hace ya ocho meses, no te lo había dicho? está en una escuela particular y le va bastante bien, aparte del clima que seguido es un poco duro.
Espero pronto tener noticias vuestras. Yo como siempre muy bien. Con saludos a tu esposo recibe un fuerte abrazo de Teresa [sinatura autógrafa]

Carta de Sebastián Martínez-Risco a Manuel Puente, sen data.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sebastián Martínez-Risco a Manuel Puente, sen data.

Manuel Puente

COPIA DO ESCRITO POR DON SEBASTIAN MARTINEZ RISCO

“Despóis, e aparte de outras cousas que merescen trato mais axeitado e detido, informaréino de que fai xa días establecin contaito co noso común e ademirado amigo Otero Pedrayo encol dos estremos de que vostede me falou, e que por refirirense a Historia de Galiza, que vostede xenerosamente patrocina, teñen pra nos o meirande intrés, a saberen: parte de Prehistoria: mapa xeral, e parte do idioma. Do que Otero Pedrayo me di, podo resumir istas noticias:
Que vostedes dispoñen xa de orixinaes para un ou dous volumes, de preliminares, cos materiaes seguintes:

Prólogo-Resume da Historiografia galega … Otero
Esquema xeolóxico………………Parga
Esquema biolóxico ....………… Iglesias
Introdución xeográfica………… Otero
Etnografia e Folklore ………… Risco e Lorenzo

De iste derradeiro traballo-etnográfico e folklórico dime Otero que e obra de primeira man, e que soio a súa pubricación daría categoría internacional a Historia. Da súa Introducción xeográfica, engádeme que leva ilustración cartográfica e fotográfica.
Da parte da Prehistoria (materia de outro tomo), dime que está feita polo noso chorado Florentino L. Cuevillas, e fáltale somente a ilustración, que está facendo Xoaquín Lorenzo, inda que coa lentitude que lle impoñen as suas ocupaciós. E que ista parte de Prehistoria irá cando se rematen as ilustraciós.
Sobor do traballo do idioma, seica Iglesia Alvariño empezou outro, pro non fixo nada. Habia que nomear outro redaitor, encol de cuio punto escribiúlle Otero a Lois Tobio, indicando a Isidoro Millán, que o faria ben. Non embargantes, cree que isto non e impedimento prá saida dos preliminares, porque entende que o traballo da lingoa pode ir na Alta Edade Meia, é decir, no comén de isa edade.
Díxome, en fin, que apurará o mapa xeral, ainda que sin coñecer o formato da obra, non poderá rematarse a confección. Que sobre esto escribe a Tobio, e que o seu xuicio a ventaxe diste mapa e relativa, tendo en contra que o preliminar leva moitos mapas rexionaes e de comarcas.
Iso e todo o que podo informarlle, amigo Don Manuel sobor do encárrego que me deu. Aledaréime de que as novas lle sexan úteis para botar a andar esa obra, tan agardada, verdadeira honra de Galicia e de vostede non dúbide en pedirme que lle amplie a información si o precisa. Cantas axudas lle prestemos con ise gallo, serán poucas.-“

[sen asinar]
-----------------------------------------------------------------------

Carta de Enrique Dieste Gonçalves a Lois Tobío Fernández, sen data.
Bahía Blanca
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Enrique Dieste Gonçalves a Lois Tobío Fernández, sen data.

Hoy domingo
---------------
Señor Luis Tobio
Estimado amigo:
Muchas gracias , por su aviso. El lunes, en la oficina, tendría que ser antes de las 2 (de 12 a 2 -4) o despúes de las 4. También nos podriamos ver a las 5 en Amigos del Arte; aunque creo que no estará abierto a esa hora, porque en ese día se inaugura una exposición. en fin, yo salgo a las 5 de la Oficina.
Creo no molestarlo.
Muchos afectos a su Sra. de nuestra parte, e igualmente para Ud, y queda como siempre su amigo
[sinatura autógrafa ilexible]

S/C Cda de Bahía Blanca, 2439
Al. 4 31 81

Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Venezuela
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

Queridos amigos y buenos compadres:
Esperé con toda intención a que pasaran "las fiestas" como la gente las llama, para escribirles y tambien con cierto amargo sentimiento al no poder hacerlo para el tiempo de las fiestas. He aquí que mis mejores y mas esforzados esfuerzos fueron desde hace bastante tiempo orientados hacia esta Virgen del Carmen a quién de vez en cuando le echo un "mal rayo que te parta". Me dió un trabajo de locos y cuanto mas me apuraba por ver si le ganaba tiempo al año y os la enviaba antes de que él se fuera, mas dificultades tenia. Eran las dificultades naturales, es decir, el no saber, que a tantos lleva por mal camino. Total que ya está y ahí va. Esa obrita lleva para vosotros en cada golpe de herramienta cada pedazo de mi sentimiento de cariño. Muchos buenos recuerdos de nuestro trato fueron apareciendo mientras yo trabajaba cada dia y –si quereis– están en esa tabla como reposados. Sin tener la menor vanidad de "mi obra", si, os digo que ha de valer para vosotros solamente como muestra del cariño con que fué trabajada. Modestia aparte, algunas veces me gusta mucho al ver con la sencillez que al final resolví todo lo que queria:
Te acuerdas, Maria del Carmen que quedamos en que sería bien, pero bien barroca. Pues creo que no podían ser mas ardientes. La forma de ánfora del perfil –recipiente sagrado– y la estructura general forzada a estar dentro de una concha (con monte Carmelo y todo), símbolo tan usado entre los cristianos, le dan cierto sentido al total.
La orientación de la luz debe ser aprovechada según el dibujo que va al dorso. Así la he tenido en mi camarote mientras la estaba haciendo y espero que os guste un alguito mas.
En "pago" de este regalo pido que me manden una foto que tome solo el plano de la cabeza de la virgen y el hombro.
Aparte de esa insignificancia, el resto ya lo sabeis todo: La Renata debutó con un éxito proporcionado a su gracia y fineza. Ahora está metida en un lio de una carpa, especie de circo, pero sin elefante, en donde ella va a ser el mono y el payaso. Realmente la idea es magnífica y sin duda todo irá muy bien.
Nos instalamos definitivamente en Venezuela, en donde hemos encontrado tanto amor como nosotros hemos puesto. Tenemos muy buenos amigos y hay grandes esperanzas.
Yo viajo a Nueva York en un hermoso barco y por allá veo a Fonseca a cada viaje, con lo que se junta lo actual con el principio.
Añorando aquellos buenos momentos que pasamos juntos cantando, u oyendo a Luis, envío un abrazo grande y ancho, muy cariñoso.
Alfonso [sinatura autógrafa]

Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Soler e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Uruguai
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Soler e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

Queridos Maria del Carmen y Luis:
Recibir de vosotros, desde Madrid, esa pequeña noticia en una tarjeta, es casi casi como aquella imagen del plafón de la capilla Sixtina donde dos manos casi se tocan con un dedo. La vida, en fin. Es que nos hemos apartado del mundo y sus vanidades por ver si podemos resguardar esta dicha que nos ha tocado y que estábamos a punto de desperdiciar. Aquí se aprovecha todo, así los boniatos como el kerosén y como el cariño dentro de la casa. Deseamos que así sea para vosotros en esa hermosa Madrid, que fué la ciudad que mas nos sedujo en nuestro "viaje de novios", (veinte años despues).
Yo escribí una carta a Luis para contarle nuestro agradecimiento por todas las cosas que nos habia enseñado y las cuales pudimos "certificar" a nuestra llegada a Santiago de Compostela. No recibí la respuesta pero algo me dijo Renée de la llegada de mi carta. Bueno, ahorita no tengo mas remedio que contarle a los queridísimos amigos como van nuestras cosas: Estamos definitivamente instalados en este Peñascal de donde no nos arrancará ni el Diablo ni Dios. Yo trabajo duro en escultura en madera, según unas ideas que fuí cultivando en mi agro-mental por años; mientras que la divina Renata especula con la posibilidad de la confección de unos tapices sobre dibujos de Berta Luisi, para los cuales ya tenemos instalado un telar. Quiso la buena suerte que el escultor Yepes ofreciera un monumento a esta punta hacia el Mar, de modo completamente afectuoso, y por eso, frente a nuestra casa, que es la mejor posición de este pequeño balneario. Me encarga a mi de la dirección de la obra porque él no tiene tiempo por sus clases, etc. "La Dama del Mar", como él la llama, es una figura de tres metros y medio de alto, toda construída con pedazos de roca y envuelta en mantos, cuyos pliegues la conducen hacia tierra. Las manos y el rostro lo hará Eduardo en piedra blanca. Yo me encargo de aprender lo que él me mande hacer. Será una linda experiencia y cada vez que la vea desde nuestro gran salón (ya la veo) pensaré que es un poco "mia".
Nos vamos a construir una casa sobre las arenas, bastante retirada de la pequeña población. Para eso vamos a experimentar primero con mi taller para estudiar los problemas que se presentan.
En el caso de que todo marche como lo vamos deseando, Renée ha pensado que, en el caso de que Constanza se fuera refinando demasiado con el aire de Madrid, les pediríamos que nos la enviaran por una vacación a este peñas para que se embrutezca un poco. Yo pienso por mi parte que es el único y mejor regalo que le podria hacer a mi rubia ahijada.
Seguir hablando seria cuenta de nunca acabar. Como un chiste les cuento que mañana llega A. Frondizi el ex presidente de la R. Argentina a vivir acá, casa por medio de nosotros y que nuestro fraternal amigo Juan Bosch nos amenaza cada dia con aparecerse por aquí. Si todo eso se dá, en lugar de "los Joaquines", le vamos a poner a este lugar "Los Retirados". Es decir: Frondizi, J. Bosch y yo.
Repito que les deseamos buena dicha en el centro del medio de España y no hace falta repetir las seguridades de cariño. Eso si, por favor enviar alguna cartita en nuestro próximo invierno. Nos hará gran falta para leer al lado del fuego central de la gran soledad.
Un gran abrazo tan ancho como el Mar.
21 de febr. Alfonso [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita]:
María del Carmen: que vergüenza no haberte escrito en todo este tiempo! Me perdonas? Te prometo una larga, mechada de chismes como regalo para tu cumpleaños! Besitos a mi ahijada, a Miguel, al querido Luis.- Hasta pronto! (espero)
Renée [sinatura autógrafa]

Carta de Renée Mascaró Castro a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Piriápolis
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Renée Mascaró Castro a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

PIRIAPOLIS URUGUAY
CAMPAMENTO INTERNACIONAL DE LA FEDERACION SUDAMERICANA DE LA A. C. DE J..

Querida Mary - No te imaginas lo bien que estamos pasando los chicos y yo.
El año que viene, si están aún con nosotros, te aseguro que vendremos juntas con los niños. Yo sé que te gustará. Sobre todo por lo bonito y lo sano que es esto.- Es un gran descanso.- Y todo lo que te puedas imaginar en cuanto a reuniones y paseos organizados son verdaderas tonterías - Yo he participado solo en una, un té en un claro del monte, y te aseguro que fué muy agradable.
En cuanto a los demás yo misma los planié y los realicé sola con el niño, y lo pasé espléndidamente-
En fin, ya te contaré.
Me voy el miércoles, y lo siento. Me gustaría quedarme más -
Cariños y besos de
Renée [sinatura autógrafa]

Lunes 26 de Febrero
–––––––––––––

Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández, sen ano, 24 de xuño.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández, sen ano, 24 de xuño.

Queridos amigos,
querido amigo Luis:
Por fin veinte años despues, pudimos hacer el tradicional viaje de novios a Europa. Y tal vez ya mi mujer les haya contado algo de lo bien que nos fué por allá así como, lo primero que habíamos pensado, cuando nos compramos la cámara de cine en la USA, era que íbamos a ir a Vivero para sacar un lindo documental que te llevara vivencias y te resolviera profundas emociones. La maldita lluvia gallega y también el corto tiempo no nos dejó hacer como nosotros queríamos y si ahora te lo mando a decir, es para que compartas este malhecho. Nosotros porque no te pudimos regalar algo que tanto habiamos deseado y tu por no recibirlo. En fin ya vendrán tiempos mejores.
Despúes de tremendas luchas con los agentes de viajes, conseguimos no ir a muchos lados. Yo se que todo se debe ver pero tambien que, si hay poco tiempo lo mejor es tratar de ver algo. Así en nuestros Saltos en el fragil "jet", llegamos hasta Florencia. Antes y de paso, estuvimos en el Museo del Prado de Madrid lo que mas nos ha impresionado. Quiero decir si tomamos a Florencia o al Museo del Prado como cosas. No hablo de Madrid.
Cuando estábamos por allí ya empezaba la agitación y estos dias ya parece que todo va a cambiar. Cuando lo vemos con la perspectiva de tantos años parece un sueño y si nos descuidamos es un sueño que casi nos mata. Que tu puedas saber que puedes volver a tu España, (vuelvas o no) me llena de alegria. Te lo digo porque mi vuelta casi casi, no me dejaba ver con calma el paisaje. Se agolpan tanto las emociones que ahorcan.
Cuando llegamos a Santiago, del que yo me acordaba de muy joven, te nos apareciste con toda la fuerza de tus palabras, cuando nos enseñabas esos caminos de la Cultura, en la primera parte de nuestra buena amistad y quien sabe, si como todo empezó junto, digo, nuestra introduccion en esos mundos, el casamiento de nosotros y todo lo que empezó a abrirse en aquellos dias, nuestras primeras pisadas sobre aquellas losas de piedra nos hicieron vibrar de emoción. A mi tanto como a Renée nos produjo un impacto tal que no pudimos verla de una sola vez y a nuestra vuelta de Italia fuimos otra vez por allí.
¿Estarán vivos? ¿Serán de pedra
aqués sembrantes tan verdadeiros, ...

Es sin duda una ciudad Madre y por lo tanto llena de gracia. Si me preguntaras que es lo que he visto, te diria que nada o piedra y piedra. Lo que si he traido es una emoción una sola emoción que se llama Santiago. Allí hay un tono distinto y hasta los mismos curas "do carallo", se refinan en aquel gris tan amoroso.
Pasamos y estuvimos en Padrón. "Santa Maria/Lestrove/Adios, adios ..."
El resto te lo cuenta la R. Galicia es el último pais del mundo. No es la miseria sino la tristeza que les han metido en el alma a nuestros hermanos. No es la falta de progreso. (Claro que cuando yo veo a una amiga de juegos y romeria que está lavando en la misma piedra, de la misma fuente y con las mismas zocas mojadas, como lo hacia su abuela. Me dan ganas de sentarme y ponerme a llorar, pero ...) Esos hijos de una gran puta todo lo han ido envileciendo hasta el punto de que cuando tu llegas de vuelta a la aldea, solo piensan (los campesinos) si no los vas a amenazar, robar o matar. No creas que exagero, lo vimos!
Hay cosas, como te decia, que parecen sueño y hay sueños que se borran con la brutal realidad. Uno de ellos es el paisaje gallego, quiero decir: Si lo ves desde el auto es una cosa, pero si entras en una taberna y hablas con la gente, el cambio es tremendo. Los ha matado la Guardia Civil.
Hemos oido cantar ao cuco. Algunas veces hasta nos despertó.
Pontevedra e boa vila, y sigue muy graciosa.
Recorrimos todas las Rias y en Santa Eugenia d'a Ribeira, cantamos.
Reciban todos los cuatro mi abrazo grande y ancho
Navegando, dia 24 de junio
Alfonso [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita]:
Les mandé mi poema. Espero los comentarios
Hasta la vista.

Carta de Renée Mascaró Castro a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Renée Mascaró Castro a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

[LOGOTIPO DA] FACULTAD DE MEDICINA MONTEVIDEO
BIBLIOTECA

Querida María del C.: Ayer recibí tu carta. Pensé que podría ir hoy por la mañana a tu casa, pero me fué imposible.-
Discúlpame que no te avisé el sábado para decirte que no iba pero verás: cuando llegué de la Facultad me sentí afiebrada y tenía la garganta muy inflamada. Como había tanta humedad preferí quedarme en casa y acostarme a ver si me aliviaba. Tomé Sulfatiazol, pero el lunes estaba peor y entonces resolví ir al especialista.- Bueno, pues me cortó una cantidad de vegetaciones adeonoideas que me estaban martirizando y que me provocaban esa inflamación y ese estado febril.- Ahora estoy casi bien, aunque me duele un poco.-
¡Cuánto siento no verles este sábado! Para el domingo tengo dos compromisos y no podré ir (a tu casa).- Pero el martes que salgo a las 7 de mi empleo iré hasta ahí para charlar un rato con Uds.-
Luis, tus medias están en camino.-
Cariños para todos
Renée [sinatura autógrafa]
Jueves
Cariños de Dolly: acabo de hablar por teléfono con ella -

Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso Domínguez a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

Queridos compadres: La llegada ayer de una carta de mi amada agitó la urgencia que siento cada dia de enviaros un saludo y los libros que permitirán a Luis ser un cuentista famoso. Reneé les explicará como es tan natural de que esos dos manuales que deberían ser escuetos y decir lo mismo tienen entre ellos buenas y grandes diferencias.
Y que estuvo de titiritera y que le salieron muy bien para festejar a Constanza? me alegró mucho la noticia. Ahora ambos estamos estresadísimos con la posibilidad de que ella haga una pantomima en "Pantalone". Yo quiero que salte de una buena x vez a la palestra porque creo que todos tenemos la obligación de probar para que podemos servir mejor en este mundo. En Caracas ella dejó todo un público que la espera siempre. Vosotros teneis que ayudarle a que pierda la poco verguenza que le queda.
Yo con mis tallas mas contento cada vez. Sigo trabajando la "Isla margarita" y terminé mi "San Juan" con la idea de una figura de la catedral de Moisaac.
Este barco es tan rápido que apenas tengo tiempo de trabajar. En los puertos me caen como pomada, montones de problemas y trabajos que yo atiendo casi casi con alegria pues me gusta mas cada vez este oficio.
Maria del Carmen: Para que no me vuelvas a regañar y en prueba de cariño, estoy tratando de hacer la mejor de mis letras en esta carta. Ya tengo pensada tu virgen y, quien sabe, un dia de estos la empiezo.
Todavía esa desgraciada de mi mujer no me ha enviado las fotos que nos sacamos ahí, de nosotros y la talla.
Un beso para Constanza.
Un cariñoso abrazo para vosotros tres.
Alfonso [sinatura autógrafa]

Tengo un cuadro? precioso y de un sonido stradivaril!

Carta de Reneé Mascaró Castro a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
Uruguai
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Reneé Mascaró Castro a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

1
Queridos hermanos: Apenas despuntaba el sol, hoy por la mañana, cuando me tiré de la cama con el firme propósito de sentarme a reanudar la plática con Uds., pero, a pesar de andar en puntillas, la casa –empezando por el gato y las gallinas– comenzó a funcionar junto conmigo y este es el momento –las 10 de la nuit– en que, dormidos todos –incluso el gato y las gallinas– me propongo robarle horas al sueño para escribirles no una carta sino una MEMORIA que es lo menos que se merecen. Les advierto que no es la primera vez que amanezco rezando un mea culpa –eso ha pasado muchas veces– sobre todo cuando he soñado con Uds –que ha sido en varias ocasiones– y me ha dominado una verdadera sensación de culpabilidad durante todo el día –y hubiera sido tan fácil liberarme de ella! Pero en estas soledades –donde con frecuencia tengo que hacer hasta el pan –que lo hago de rechupete– apenas, apenas me queda tiempo para dedicar a la lectura por la noche –cosa de no convertirme en un tucu-tucu de los muchos que abundaban por estos parajes.-
Por haberlos descuidado tanto, Mª del Carmen nos ha castigado bien, suspendiendo sus cartas que eran verdaderamente jugosas, y las suspendió como las novelas por entregas –en el momento culminante– al comenzar su viaje de vacaciones y justo justo cuando iba a entrar en terra galega. Así que no sé qué impresión le hizo a nosa terra, y cómo fué el encuentro de Luis con su amada Compostela –y qué hubo de Cambados y de Pontevedra y de Padrón y de todos esos lugares cuyas canciones canté primero desentonadamente –después descubrí su inmenso misterio leyendo a don Ramón y por fin, cuando estuve en medio de su paisaje me sobrecogió de admiración y asombro y de amor– de tal manera que no hago más que desear volver (1)- Ah! y doy fé, lo juro con la mano puesta sobre los Esperpentos que sí hay trasgos y santas Compañas y todas esas cosas.-
Espero, Mary, que con todo esto te haya ablandado el [debuxo dun corazón] y me cuentes con lujo de detalles ese viaje.
(El itenerario para las próximas vacaciones: Portugal: Coimbra y la costa: Nazaret, etc., y después me dirán.)
(1) ahí, y a Irlanda –mirá qué caprichos ....
––––––––––––––––––––––––––––
Bueno, la cosa fué así: Alfonso regresó a Montevideo en Enero del 63 y venia enfermo –enfermo de trópico que son muchas cosas a un tiempo. Eso y una aguda misantropía que se nos destapó de golpe –pero incubada de tiempo atrás– nos impulsó a refugiarnos en este olvidado lugar digno de una película de Bergman. Es un peñascal que se mete en el océano –rompientes y trueno constante– y arriba un pueblito de 9 manzanas que sólo se anima en el verano.
Al terminar la Semana Santa –de golpe emigran todas las familias– arrastrando sus trastos y su chiqulines y ya no vuelven hasta las Navidades –porque en invierno esto es inhóspito– aunque menos bello.- Quedan solamente con sus familias –los dos policías–el bolichero–el empleado de la OSE y nosotros. Y no cuento a un matrimonio medio viejo porque es como si no existiera.- Viven los dos sucuchados en su casa –cerrada a piedra y lodo y parece ser que a veces salen por la noche a caminar –alguien dice haberlos visto.- De vez en cuando se oye el motor de su jeep en el silencio de la noche y uno o dos días después –a la misma hora– regresan suponemos que van a Rocha por provisiones.- Sabemos que están vivos por el humo de la chimenea así que –como comprenderán– en verano pueden espichar sin que nadie se aperciba. Llevan casi años así!
Terminado el pueblo y después de atravesar –(cuando llueve hay que dar la vuelta por el camino)– unos 150 mts de fina greda –comienza el bosque de pinos y eucaliptus de muchas cuadras –ni sé cuántas– de largo y ancho– justo complemento de este paisaje austero.- Ahí –en el mismo borde del bosque estan la escuelita, la casa de la maestra y retirada de ésta unas dos cuadras por el camino, la nuestra (no nuestra sino alquilada).-
Así que, si me asomo a la ventana veo a proa el pueblo –a estribor distingo el faro de La Paloma (12 kms) – a babor se pierde la vista en una interminable playa que remata –40 kms hacia el E– en el cabo Polonio –y a popa– pero desde mi mera popa, el bosque cubierto de pinocha y hongos (tengo varios frascos llenos) alguno que otro zorro y otras alimañas y –por supuesto– cualquier cantidad de pájaros.-
Ahora –en el otoño– la luz es increíble– el aire, transparente –las casas y las cosas se recortan contra un fondo de mar o de cielo, como si estuvieran recortadas en cartones de colores.-
Bueno, como veo que se me está floreando el estilo –paro la descripción; pero antes quiero contarles a los chicos que ésta es la época en que comienzan a llegar pingüinos a la playa.- Muchos llegan extenuados y mueren en la arena –se ve que la corriente que los separa de su manada los arrastra por días y días.- Pobrecitos! Da tristeza verlos caminar azorados, de acá para allá, tan torpemente. Diego y Mariana juegan con ellos y luego los echan al mar.- En tierra no duran mucho.-
Pero todo, ay! tiene su inconveniente –y este lugar también lo tiene: la humedad. Hay que gastar tiempo y energías sin cuento en luchar contra esa bruja se mete por todos lados y todo lo destruye. Constantemente hay que estar removiendo libros y ropas y paquetes de alimentos porque la muy maldita lo cubre todo de mufa: los zapatos que me pongo solamente cuando voy a la civilización (al pueblo, bah!) los saqué el otro día de un cajón convertidos en dos pelotas de algodón. De noche, cuando te metes en la cama, las sábanas parecen mojadas –hay que pasarles la plancha.- Al pan –que compramos para varios días– tenemos que rasparle el verdín –y si sigo así no acabo más de contarles los destrozos de esa perversa.-
A pesar de ella y sus efectos –Diego, que en Montº caía en cama varias veces al año con la garganta echa sopa –aquí (toco madera) ha olvidado lo que es la fiebre –no ha tenido siquiera un resfrío.- Cría palomas mensajeras y es socio de la colombófila.- Ha crecido de una manera alarmante (me lleva ya como 3 cms) y como también es alarmante el precio de las ropas –el pobre viste de "chivas" como dicen en Venezuela a los regalos de 2ª mano –así que todo le cuelga, le sobra o le falta por algún lado.- Cuando te fuiste, Mary, me dejaste algunas ropas que enseguida distribuí por doquier –pero el sobretodo azul de Luis Miguel –que va! lo usé yo todo el invierno traspasado y luego lo mandé limpiar para Diego y ahora es la prenda de lujo que le tapa decorosamente los semiharapos de abajo.- Está haciendo la escuela aquí; son nueve alumnos por todo con una sola maestra tan bruta que no la cambiamos por ninguna en el mundo: descubrimos que en la pugna corriente entre maestro y discípulo –cuando el 1º es tan animal y el 2º tan listo como D.– este se esfuerza por buscar y rebuscar y estudiar en libros y enciclopedias –nada más que por ganárselas todas– y así es como aprende una barbaridad-
Mariana está muy linda –de veras– pero es el colmo de la distracción y este año repite el 4º: no tiene idea de qué es la geografía –por ej.– y pasa horas ensayando peinados frente al espejo y bailando twist con el gato, porque no hay quien le lleve el apunte.- Un desastre.
A Ricardo le dimos un pequeño capital al venir y empezó a revolverse comprando automóviles (de a uno, claro) reparándolos y vendiéndolo –con lo cual se defiende bien–.
Ahora –como pasa siempre– le entró el dengue de estudiar e ir pidiendo exámenes libres –seguramente impulsado por su nuevo estado de novio formal –que para esos casos los noviazgos son una bendición. Por cierto que a "mi nuera" la tiene que recordar Luis M. –como ella se acuerda de el– pues fueron compañeros desde pequeños en el Crandon? –aunque ella estaba en un grado inferior.- Se llama Yolanda Oliveri –es encantadora y bonita bastante.-
Alfonso se fué ayer para Montº a cobrar algunos dineros que tenemos regados por ahí.- Una cantidad que hace 2 años alcanzaba para esa vida modesta del campo y hasta sobraba para algún lujito como libros y discos –y ahora a gatas pagamos el morfe. Supongo que estarán enterados de la bancarrota de este país: 9 o 10 bancos importantes quebrados y sus jerarcas comiendo el pan de la vergüenza en la Cárcel Central –el Bco República intervenido y sus presidentes echados o renunciados– el campo devastado por la sequía– el gobierno como cucaracha en baile de gallinas –sin saber x dónde salir – todo temblequeante, menos el peso que va en rápida y segura carrera vertical ... hacia abajo.- Nadie cree ni en su madre –se pelean publicamente y –Dios nos asista!– mientras rusos y norteamericanos caminan por los espacios siderales en su carrera por alcanzar la luna –aquí, los pretendidos conductores del pueblo hablan de Oribe y de Flores: " ... como dijo Fulano en 1897 ..." Coño! se le enciende a uno la puñetera sangre catalana! Qué vergüenza! Ya ni con Silvo le sacan lustre a esta tacita de plata!- El presupuesto se paga cuando los empleados públicos o los maestros –llevan varios días de huelga– el año pasado hubieron alrededor de 600 y este año habrá muchas más– Montº está a oscuras porque a raíz de la sequía ni el Gran Bonete ni Baigorria tienen suficiente caudal y no hay bastante energía –las restricciones son severas: no planchar – no bañarse sino de noche – etc. etc. Tal es el desorden y la corrupción que los brasileros publicaron en sus diarios oficiales sendos artículos diciendo que nos tenían que intervenir (siguiendo el ejemplo ya sabés de quién) y bla, bla, bla, total que aquí se cagaron hasta el pelo y todos agarraron la lanza y se sintieron hermanos "sin distinción de divisa partidaria" para defenderse del enemigo común –porque –como le dijo con gran indignación y acento coruño –el gallego Toupiña, contramaestre– a Alfonso cuando éste –siendo marinero se olvidó de izar el pabellón nacional: "¿? somos urujuayos o qué merda somos, ó?.- La cosa es que los macacos siguen aglomerados en la frontera ...
Aparte de los que roban por millones –están los pobres chorros de apenas unos pocos cientos o dices de miles de pesos (ñoquis –que le dicen) que asaltan los pocos Bancos que quedan abiertos –no pasan dos días sin un acontecimiento así– o a pagadores de fábricas.- Y luego, crímenes universalmente famosos como el del nazi letón Cukuers [?] –responsable de la muerte de miles de Dollys y Meohitas– que apareció muerto de varias muertes en un chalet cerca de Carrasco –pero que al final– parece que no lo mataron por nazi –sino porque integraba una banda internacional de falsificadores e ainda mais.- Y ahora –hace una semana–encontraron a unos médanos a pocos metros del chalet en cuestión –los restos de un fiambre –sin cabeza pero con documentos– que resultó ser un inglés joven –empleado de la Mala Real y gerente de una Cía de publicidad– además de proxeneta –porque valiéndose de una condición tan ventajosa como es la de hablar idiomas visitaba los barcos ofreciendo chicas atolondradas, vulgo giras, a los marinos y cobrando su buena comisión (Nunca entendí porqué los marineros no agarran una escopeta y salen a cazar perdices solos, en vez de pagarlas dobles en las pulperías).- Total que a nuestra policía –que todavía no ha hecho cursos en el exterior– se le ha formado un berrodo cojonudo con tantas muertes importantes y anoche dijeron –para enredar más la cosas– que la cabeza –hallada a varios metros– no corresponde al inglés –ahora queda por saber si el mate sí –en fin– que esto se está poniendo la mar de divertido.
Este verano pasado –cuando estaba en Montº esperando que me llegara la hora– ocurrió el episodio más hilarante de los últimos tiempos: el senador Guadalupe –aquel farsante con cara de villano de western pero sin tegobi, [?] que tiene una audición todos los días en El Espectador –tuvo la ocurrencia de meterse con Hortensia la hija de Herrera (porque, como te dije, todos andan a las patadas unos con otros) acusándola –creo– de haberse embolsicado los morlacos reunidos para erigirle una ecuestre a su papaíto.- Al otro día, sábado, el tal Senador disfrutaba de unos buenos wiscachos en un bar superpituco de P. del Este, en la amable compañía de su Sra. esposa y del "periodista" (decían los diarios). Atilio G.- Total que de pronto irrumpe el nieto del caudillo, se abalanza sobre el sofaifo y sin decirle agua va lo curte a azotes con una fusta elegantísima que portaba y despúes le dió de patadas en el culo y cuando A. G. quiso intervenir le eyacularon un tortazo que –me supongo– le debe haber destapado las trompas, al menos momentaneamente. Ja! Ja! Ja! Han pasado los meses y yo todavía me sigo riendo como el primer giorno.- Todos estos son cuentos viejos que Uds. ya sabrán por amigos más consecuentes, pero me divierte contárselos!
Otras cosas no son tan jocosas: la guerra en Sto. Domingo y el dolor que debe experimentar nuestro tan querido Juan Bosh [?], nos ha amargado la visa.- No todo está perdido en este país, pues se negaron a mandar tropas y han censurado duramente la canallesca actitud de los EEUU –el discurso de Velasco el embajador uruguayo en la UN, es serio y digno.- Aún no se sabe adónde va a ir a parar todo esto; los detalles son más que horrendos.- Otro episodio desgarrador en esa destratada América, donde el único que sufre es el pobre pueblo y los de arriba siguen –iba a decir, coqueteando– pero eso es un eufemismo, siguen entregándose en cuerpo –u alma no, porq. no la tienen– a los del Norte, a través de los cipayos de la OEA, a la cual ya nadie llama así, sino Ministerio de Colonias ...
Siguiendo con temas tristes –muertes de las que Uds. ya tendrán noticias: el año pasado Luis Batlle Berres y otros hombres más o menos públicos, el Dr. Marcos que fuera médico de L. M. y C.; la semana pasada Antonio Grompone [?] y hace días el querido Casinoni.- Ahora la sentencia –que Uds. ya conocerán– sobre el pobre José Luis, cuya muerte parece inminente.-
En fin, unos se van y otros vienen cuando menos se les espera. Como este que duerme al lado mío, gordo, simpático, rubiote: Joaquín, (por su abuelo y toda la rama de Mascarocos, pero a pesar de su procedencia catalana lo llamamos Xoquín) y Santiago como humilde homenaje a la inolvidable tierra compostelana. Hasta ahora no ha sufrido más que de pedos. Yo debí instalarme en Montº desde mediados de enero pues ya era esperado en los primerísimos de febrero, pero como aún el 15 no había señales, el divino Hermógenes me hizo internar para provocarme el parto, cosa q. hizo desde la madrugada del 16, pero a las 5 de la tarde –y aunq. todo se desarrolló normalmente– el muchacho estaba atracado por allá arriba– sin posibilidad de fórceps y le empezó a fallar el corazón –así que H. A. se resolvió a hacerme un cesárea y así nació J. S.- Hasta que me pusieron la anestesia, sufrí como una bestia, y digo que si éste hubiera sido el 1º y no el 4º, ni corriendo por un campo de trébol una tarde de primavera, me agarra nadie con fines manifiestamente carnales. Perdí sangre en bruto y quedé hecha un trapo, hasta que me vine y me he recuperado poco a poco.-
Alfonso –como les dije– fué a Montº por lo que la casa goza de una paz deliciosa.- A veces le viene como un ímpetu –supongo que se cree en el puente del barco y empieza a dar órdenes y –sobre todo–contraórdenes a la tripulación que somos todos, pero los dos pobres grumetes llevan la peor parte.- Pero eso siempre es en las tardecitas cuando está un poco calamocano, por las mañanas es un encanto.- Hace tallas de madera con verdadero frenesí –y algunas muy buenas.
Compramos unos terrenos en las mismas arenas y allí se está haciendo un taller –luego, si hay posibilidades (guita) le añadiremos la casa.
Comprenderán que hace rato estoy escribiendo al otro día, porq. anoche me venció el sueño –así que ahora– con los chicos en la escuela (hacen horario rural de 10 a 3 y almuerzan allí lo que ellos llaman "la bazofia") y todo en paz les cuento cosas que se me van ocurriendo, pero seguro que se me quedan mil –iba a decir en el tintero y es verdad que ese artefacto ya no se usa!
Xoquín duerme a mi lado, en el catre hecho por seu pai, acunado por el "clavecín bien templado" – El SODRE está sonando todo el día, pues él y MARCHA forman el único cordón umbilical que nos une al mundo occidental y cristiano).- Creo que ahora solo me falta hablar de los amigos –aunque– aislada como estoy –poco sé. Con los que tenemos más contacto es con los Torres. Manolita como siempre, con todas las lámparas prendidas –aunq. ultimamente la noté un poco sorda o un poco triste –distraída– no sé! Creo que en diciembre cumplió 83! Eva con una carajita que es un pimpollo: se llama Jimena.- Cecilia –la de Horacio– esperando el 3er. cachorro. Olimpia muy bien, en su caracter de abuela: la nena tiene sus mismos ojos. Demian y Leonardo suelen venir a pasar días de asueto con nosotros, pues el 1º ya casi por recibirse se toma tan en serio los exámenes que queda hecho una piltrafa. Ifi –solteronísima– vive ahora con Manolita en la casa de P. G.; tuvo que alquilar su apto. en vista del desastre económico que les tocó en suerte: gracias a los buenos oficios del distinguido suegro de Horacio invirtieron todo el producto de la venta de los cuadros del viejo en un negocio q. se fué al tacho, perdieron 1 millón con sus intereses y quedaron en la inopia.- Todos menos Augusto que aconsejado por la Pacha Mama se resistió al negociado, e invirtió sus fasules en dólares contantes y sonantes, con lo cual ahora están superbollantes –estrenando una casa en Carrasco que es un palacete y en pleno jolgorio de vida social, con cenas y partys y todo lo demás del ramo.
Nilda Muller, después que se divorció del itálico individuo –se consiguió un jovencito que hace poesías pero –como al mismo tiempo es Fira? de Investigaciones –carga pistola con cartuchera y todo y, lo que es peor, le dice "mamita" y ella cuando se refiere a él "mi hijo".- Así que está demás que diga que esta viejísima y como se ve que él es muy criollo, ella ahora toma mate y va al fútbol!!
Berta Luisi se divorció y después le dió el mal y estuvo guardada un tiempo pero ahora se recuperó y anda y desanda como siempre, hasta nuevo aviso. Los Pacos, bien.- Mechita cumplió los 15, usa "medias de seda" y se hace rayitas en los ojos y adopta poses capaces de hacer cambiar de ideas a Torquemada.
Los Rama –de la rama de Angel– yendo y viniendo– creo q los otros también–y visitando países non sanctos. Y no recuerdo a más nadie, ni más casos ni cosas.-
Como verás, estoy aburridísima.- Pienso que mucho me gustaría vivir en Madrid –sólo por ver cada día la Plaza Mayor sería capaz de caminar la ciudad de punta a punta –sobre todo para entrar en las tascas a trasegar vino y picar pedacitos de jamón serrano y flanear? por el Retiro y mil cosas maravillosas q se pueden hacer sólo en Madrid; para ponerle coto a la imaginación pienso que tendría q. ver las películas dobladas y me da una tristeza! (pero pensándolo bien, acá no voy al cine ...)
Si después de recibir esta dicen q. soy una ingrata y una mala amiga nunca, nunca más escribiré así (y pensé hacerla en verso!!!)
Ahora, Mary, te digo, perdóname y levántanos el castigo.
Quiero saber de Luis M y de mi ahijada y de toda vuestra vida pelo por pelo.-
¿Volveremos a vernos? Por nuestra parte sólo sacando una lotería; y en ese caso sí: a derrocharla en un viaje que no hay plata que se disfrute más que la que no se ha ganado con el sudor de la frente.-
Un abrazo apretadísimo para los cuatro de vuestra vieja amiga
Renata [sinatura autógrafa e un debuxo dun peixe]
Miro el almanaque y veo que ayer fué 13
Cumpleaños de Luis! Tirones de oreja y besos en la nata y que le llevo la cuenta!
–––––––––––––––––––––––––
¡Qué peso me saco de encima!!!!

Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, sen data.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, sen data.

Querido Luis: Recibí la segunda tuya.
Dicen que Boris va a venir a Méjico con su jefe.
Lo que ocurre con la emigración va resultando ya vergonzoso. Los pocos que han venido lo han hecho con medios propios. A hombres como Gordón y Prieto, que hubieran podido realizar magnífica labor no les han dicho nada. Es más, según me han dicho unos medios españoles socialistas, Prieto que fue encargado al principio por el P. S. para que se ocupara del asunto fue desautorizado después por N., y según el propio hijo de don Inda ha sido sustituido por Garcés quien empieza por usar nombre impuesto. Tú te conoces bien a nuestros clásicos.
Hablé de ti con Millares y me pidió una carta. Si quieres que continúe esta gestión mándamela: nota biográfica y sobre tu posible trabajo para el fichero en los centros culturales de este país. Creo que conviene una ficha muy completa.
Sigo sin noticias de Téllez y Pastrana. Mi padre y yo seguimos tanteando el terreno; el tiene varias cosas en proyecto.
Al ilustre Jefe de Europa? que me escriba. El ya sabe de mí por estas cartas.
Con un afectuoso saludo para María del Carmen recibe un fuerte abrazo de

A. Carretero [sinatura autógrafa]

Carta de Ofelia Gordón Carmona a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ofelia Gordón Carmona a María del Carmen Soler Ponce de León, sen data.

Querida Mª del Carmen:
Te agradecí mucho tus líneas y tu recuerdo. Si yo no te he escrito en otras de Anselmo ha sido porque él no me ha avisado que os escribía pero no por eso he dejado de recordarte con gusto y de sentir que nos hayamos tenido que separar cuando apenas habíamos empezado a conocernos.
Me alegro que os encontréis todo lo a gusto que permiten las circunstancias. Nosotros vamos viviendo y esperamos no sé si con demasiadas probabilidades, mejorar en lo sucesivo.
Las nenas están muy guapas, aunque han tenido, las dos, unos días de fiebre, por la gripe. Ya están bien. La mayor sigue yendo al Ruiz de Alarcón y va poco a poco aprendiendo una serie de cosas. La otra sigue tan buena y simpática como desde que nació.
Recuerdos a Luís y para ti un abrazo y los mejores deseos de

Ofelia [sinatura autógrafa]

Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler, sen data.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler, sen data.

LAS ESPAÑAS
Revista Literaria
YUCATAN Nº 34-A
MEXICO, D. F.
--------------

Anselmo Carretero
Zamora 64-2
México, D.F.

Para Luis Tobío
Montevideo.

Queridos Luis y Mª. del Carmen:
A las últimas nuestras no hemos recibido respuesta. No sabemos, pues, de vosotros desde hace mucho tiempo. Suponemos que estaréis bien los tres, y que el peque se desarrollará felizmente. Los nuestros bien; y por las fotos que os enviamos os dareis cuenta del efecto que en esta familia produce el tiempo.
Escribo a Luis para decirle que ante el cambio de actitud oficial del Gobierno de los EEUU hacia Franco, hemos emprendido una campaña entre los intelectuales más destacados del mundo entero para recoger en "Las Españas", y publicarlas en un número extraordinario, adhesiones a nuestro pueblo y manifestaciones en favor del indiscutible derecho que –al margen de mezquinas consideraciones de partido– tiene disponer libremente de su destino y de gobernarse democráticamente. Nos interesan adhesiones de todas aquellas personas que, en cualquier nación del mundo, tengan auténtica significación intelectual: rectores de universidades, decanos de facultades, directores de sociedades culturas, académicos, artistas, literatos y científicos destacados, etc.
Nos hemos dirigido ya a muchos intelectuales europeos y americanos en los siguientes o parecidos términos:
"Muy distinguido Sr. nuestro: Ante el inminente peligro de que la actitud del Gobierno de los EEUU hacia el régimen franquista sea modificada, y la posibilidad consiguiente de que la Asamblea de las Naciones Unidas anule su anterior acuerdo condenatorio del actual Estado español, nos dirigimos a usted en petición de ayuda moral para nuestro pueblo que, en camino de conseguir la liberación por su propia lucha y sostenida resistencia, corre el riesgo de que todo su esfuerzo resulte estéril al concederse apoyos económicos y diplomáticos al régimen fascista imperante en España.
"Las Españas", revista literaria sin vínculo con ninguna tendencia política, emprende una campaña entre los intelectuales más destacados del mundo para reunir el mayor número posible de apoyos morales en defensa de la libertad de un pueblo que desde hace 14 años lucha por su soberanía.
"Con este propósito nos permitimos pedir a usted unas líneas en el sentido antes indicado, que nos honraremos en publicar en el número extraordinario que preparamos, dirigido a la conciencia democrática del mundo.
"Respetuosamente

Se trata pués de apoyos morales a la causa de nuestro pueblo, no para ningún partido, tendencia o gobierno.
En nombre de los compañeros de "Las Españas" te ruego que, en la forma que te parezca más conveniente, solicites unas lineas de simpatía de los intelectuales uruguayos más destacados.
[nota manuscrita final]:
Supongo que te habrá gustado la forma en que publicamos tu artículo sobre Compostela.
En espera de vuestras noticias os envía un cariñoso abrazo
Anselmo [sinatura autógrafa]

Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, sen data.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, sen data.

Frente Popular Antifascista Gallego
AFILIADO A SOCIEDADES HISPANAS CONFEDERADAS
147 COLUMBUS AVENUE
ESQ. W. 66TH ST. 3RD FLOOR
NEW YOR CITY

Os galegos que andan po lo
Mundo e a única reserva que
nos queda para reconstruir
o noso Fogar desfeito.
— Castelao

A Lois Tobio Fernandez
Meu querido amigo e irmán: Velahi che vai a carta para Zamora. Non teño a súa dirección, pero axiña podes dar con él perguntando na Universidade. Debes falar con él e ao mesmo tempo buscar outras axudas que poderás atopar falando con Alvarez Gallego e cos da "Casa da Cultura". Non creo que atopes dificultades para revalidar o teu título deseguida e dispois entrares pol-a porta grande na Universidade. O que me preocupa é Álvarez Gallego que non pode demostrar oficialmente a súa condición de abogado e pol-o tanto non poderá revalidarse e gañar a vida coa súa verdadeira profesión.
Eiqui ando a tombos, loitando coa xente. Da Franza non chegan máis que malas novas e o veneno das calumnias contra todos. Todos se están enchendo de merda e un xa non sabe qué facer e que pensar. Estou atristurado e de Franza non fan máis que pedirme diñeiro para pasaxes. Esto faime pensar que todos pensan de min que teño diñeiro ¿Creerán que tamén son ladrón? Pois eu poderei vivir catro ou cinco meses e se non atopo traballo terei que morrerme de fame.
Eiqui xuntamos 5000 dolares e agora din que se non acepto a presidencia da Comisión xa non recadaremos máis. Eu son agora o home que pode facer miragres. Non creo que poida facelos.
Estou triste. New York pésame moito. A xente d-eiqui non ten moral ningunha e antre tanta loita eu creo que non saberei defenderme.
A ver cando me escribes a prol da vosa vida en Cuba.
Se tiveras algún tempo creo que debías empregalo en inxertar [?] aos galegos e incorporarte ao novo movimento porque eu creo que para contar con América é indispensable entenderse con nós. Esto pol-o menos é o natural.

Unha forte aperta de teu irmán

Castelao [sinatura autógrafa]

141-West-85 St.
New York City

[Ao final do folio onde está escrita a carta aparece a seguinte lenda:]
AYUDANDO A ESPAÑA, AYUDAREIS A LA LIBERACIÓN DE GALICIA

Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, sen data.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, sen data.

Luis Bouza-Brey Trillo
ABOGADO
Villagarcía de Arosa

Calvo Sotelo, 14-1º
Teléfono: 139


Sr. D. Luís Tobío Fdez
Madrid.

Meu querido Luis: Ainda estou a voltas co Hotel, pois de unha banda, aínda non recibiron de Turismo a clasificación, e doutra, témenlle ao traballo de arranxar as habitacións de outro xeito do que as teñen; pero considero que vou vencendo as dificultades. Indícame a que leva todo o peso da administración —que é a filla do dono— que e conveniente lle escribas unha carta, decíndolles que me encargaras de buscar as habitacións —tal como eu dixen a eles— e a pensión completa, e que estás conforme con esas dúas habitacións, 17 é 18 do 2º piso, con duas camas sinxelas no cuarto matrimonial e outra no cuarto individual, para os días 3 a 17 de agosto, ambos incrusos.
A dirección é "Hotel Carballinés", Av. de José Antonio.- Villagarcía.
E xente que ten as peticións a milleiros.
Por outra parte, dime esa rapaza que tamen ten, nunha dependencia do Hotel, unha habitación exterior, con gabinete, unidos por eso que lle chaman "italiana", con tres camas, aínda que o cuarto de baño é do piso, anque está acarón do cuarto referido e somentes haberá dous hospedes máis, nese tempo.
Ti escríbelles, como digo, nos termos indicados; eu che escribirei de novo dentro de tres ou catro días, pois non deixo de man o choio.

Unha fonda aperta deste vello amigo

Luis Bouza-Brey [sinatura autógrafa]

Carta de Luís Bouza-Trillo a Lois Tobío Fernández, sen data.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Trillo a Lois Tobío Fernández, sen data.

Luis Bouza-Brey Trillo
ABOGADO
Villagarcía de Arosa

Calvo Sotelo, 14-1º
Teléfono: 139

Sr. D. Luis Tobío Fdez.
Madrid.

Meu querido Luis:
Nunha enxoita mención de un pequeno opúsculo que me manda Francisco Vales Vilamarín, segredario da R. Academia Galega, acho o seguinte:
"Antonio Castro e Andrade... primeiro procurador en Cortes polo reino de Galicia dempois de concesión de Felipe IV... que fora conseguida polas persistentes xestións...de ele mesmo, coa valiosísima colaboración de Frei Antonio de Soutomaior, confesor da Real Familia e arcebispo de Damasco, e de D. Diego Sarmiento de Acuña, conde de Gondomar. A destacada intervención do noso compatricio neste transcendental asunto encontrase perfectamente reflexada nos libros de Acordos dos concellos de Betanzos e da Cruña, así como nos da Xunta do Reino, correspondentes, uns e outros, a aquela época".

Como hai esa mención do Conde de Gondomar e parece ser que neses libros de acordos cítaselle de algunha maneira e o motivo podeche servir pra o que estás a facer acordeime de ti, pra che mandar esta carta e pra que te poñas en contacto con Vales Villamarín para que che suministre datos mais concretos.

Lembranzas á túa dona, Constanciña e rapaz e pra ti unha forte aperta de teu vello amigo

Luis Bouza-Brey [sinatura autógrafa]


O fascículo de Vales titúlase "Heráldica Galega - II" "Brasón do Pazo de Lanzós"

A dirección de ele é: Academia Galega.- Palacio Municipal.- Coruña-

Tarxeta de Rafael Dieste a Lois Tobío Fernández, sen data.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Tarxeta de Rafael Dieste a Lois Tobío Fernández, sen data.

Querido Tobío: Te supongo enterado (x) del fallecimiento del gran Carlos Maside. Aquí lo supimos con mucho retraso, por carta familiar que recibió Antonio, confirmada luego por recortes de diarios gallegos que recibió Laxeiro. Esa es la nota que enviamos enseguida a varios periódicos de aquí.
[na marxe da esquerda:] (x)El día 10 de este mes
Te la envío por si aun no estabas enterado y por si puede abreviarte la improvisación de la noticia para "El Día" y otros periódicos de ahí con los cuales estés en buena relación.- Aquí se dedicará una audición de radio Galicia Emigrante, y un número de la revista. Quizá te hayan llegado unas líneas de Seoane pidiéndote algo. Pero como el correo da sorpresas, [na marxe esquerda:]no está de más quizá este envio.

Abrazos R. Dieste [sinatura autógrafa]

1939-03-13
Carta de Valeriano Pastrana a Lois Tobío Fernández, 1939.
París
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Valeriano Pastrana a Lois Tobío Fernández, 1939. en 13/03/1939

PICARDY-HOTEL
(Carrefour Dunkerque - St. Denis - Lafayette)
9, Rue de Dunkerque, 9
(face sortie Gare du Nord)
PARIS (Xe)
––––––
P. CARRON, Pre
–––––
Tél.: TRUDAINE 24-80
24-81
Adr. Tél.: PICARNOROTEL
R. C. SEINE 581.210

13-3-39

Sr. Don Luis Tobío Fernandez
[a lapis]: (en Cherbourg)
Querido Luis: las impresiones que, por distintos conductos, he recogido sobre las posibilidades de emigrar a la Argentina son tan imprecisas que casi estoy decidido a tomar los pasajes en el Normandie que sale el 25 para Nueva York. Solamente espero conocer el resultado de una gestión –el jueves– y si fuere satisfactorio es seguro que en los primeros dias de Abril nos veremos en la Habana. Alejandro sale uno de estos dias para Buenos Aires y tiene la intención de gestionar alli nuestro viaje pero como la respuesta no llegará antes del 1º de abril a Paris, no me atrevo a esperar por si acaso resultase negativa.
He entregado a Tellez, el mismo dia de tu partida, los 3.000 francos que para el mes me has dejado, su situación económica según dijo, es la siguiente: unos 550 dólares en el Banco mas unos 10.000 francos que calcula le producirá la renta de ciertos objetos de su propiedad. En total 30.000 francos largos. La mia ya la conoces: con los 11.000 francos que tu me has prestado dispongo de 25.000. Ahora tu dime con absoluta franqueza si crees que debo entregar alguna cantidad mas a Tellez. Calculo que el viaje de los 21/2 me costará alrededor de 500 dólares. En fin tu conoces perfectamente el problema.
Me dice Bacells que tiene ya nuestros pasajes. Os llevará un paquete que a tu nombre se recibió en el hotel dias despues de marcharos y que sospecho es el [?] o algo que no recuerdo que estabais esperando.
Muchos afectos de Mimi [?] y mios para Maria del Carmen y un fuerte abrazo para ti
Valeriano [sinatura autógrafa]

P.D. Ni que decir tiene que si mi viaje a la Argentina resulta giraré inmediatamente a Mejico a nombre de Carretero los 11.000 francos, como te he prometido.

1939-04-08
Carta de Alfonso R. Castelao a Juan Clemente Zamora, 1939.
Nova York
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso R. Castelao a Juan Clemente Zamora, 1939. en 08/04/1939

Sr. D. Juan Clemente Zamora
Mi querido amigo: Te presento a Luís Tobío Fernández, profesor de la Universidad de Compostela, de la carrera diplomática y ex-Secretario General del Ministerio de Estado. Se trata de una persona a quién quiero como un verdadero hermano y de cuyas cualidades personales podría decirte muchas cosas que omito por no herir su ... (iba a decir modestia). Tu puedes prestarle un gran servicio desde tu posición universitaria y tengo la absoluta seguridad de que jamás te arrepentirás de haber sido su protector en estos momentos en que tan necesaria se hace la solidaridad entre los hombres honrados.
Muchas gracias. Te abraza tu viejo amigo
Alfonso R. Castelao [sinatura autógrafa]

New York - 8 abril 1939

1939-04-25
Carta de Indalecio Prieto a Alfonso R. Castelao, 1939.
México, D. F.
Nova York
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Indalecio Prieto a Alfonso R. Castelao, 1939. en 25/04/1939

INDALECIO PRIETO
Tlaxcala, 130
México, D.F.

25 de abril de 1939.

Sr. Don A. R. Castelao.
Nueva York

Mi querido amigo:
Recibí ayer una carta sin fecha con la firma de V., la de don José Asensio y otra que no he podido identificar, participándome el acuerdo adoptado en asamblea por la Colonia Gallega de los Estados Unidos de América del Norte de "buscar la manera de arbitrar los recursos necesarios para poder transportar a México o a otra República de las Hispanas de América Central o del Sur, a los mil cien gallegos que actualmente se encuentran en los campos de concentración de Francia y a los que por haber huido de la zona rebelde y haber servido en las filas de la leal, se encuentran imposibilitados de poder volver a su patria". A renglón seguido me piden Vds. que yo les facilite los medios necesarios para poder transportar a esos mil cien gallegos, petición que sólo puede ser formulada a base de una información equivocadísima. Yo no dispongo de medios ni para esa empresa ni para otra infinitamente menor ni ostento aquí representación alguna oficial, semioficial ni siquiera privada a virtud de la cual pueda yo intervenir en el asunto que a Vds. interesa. Debo hacer constar, además, que en mi poder no obra el importe de recaudaciones de ninguna clase ni yo he intervenido en ningún momento en la organización de las mismas y, de otra parte, debo aclararles que a mí no me ha sido transferida, cual Vds. creen, importante cantidad de material. Respecto a ese material a que aluden, la única gestión realizada por mí, a instancia de quienes lo tenían bajo su custodia, consistió en colocarlo rápidamente bajo determinado pabellón, a fin de impedir que las consecuencias diplomáticas de la derrota de la República lo pusieran automáticamente en manos de Franco. Pero con la cobertura a que aludo ese material sigue plenamente a la disposición de sus antiguos custodios. Para la más perfecta aclaración de lo que acabo de afirmar remito a Vds. adjuntas copias de dos telegramas que el 7 del corriente abril y a través de la Embajada de España en esta capital, se cruzaron entre el Sr. Negrín y yo.
De otra parte, debo decirles que el 31 de marzo último llegó a México don José Puche Álvarez, que últimamente desempeñó en España la Jefatura de Sanidad del Ejército, con instrucciones que le permiten asumir de modo exclusivo la representación del Sr. Negrín. El envio a México del doctor Puche Álvarez fué, sin duda, la respuesta que el Sr. Negrín dió a una proposición que le fué formulada por la Comisión Ejecutiva del Partido Socialista Obrero Español, en el sentido de que yo dirigiera la recepción y asentamiento de refugiados españoles en México.
Como Vds. verán por lo que dejo expuesto y por los documentos cuyas copias les remito, mi inhibición, aunque no voluntaria, es absoluta en asuntos de la naturaleza del que Vds. me plantean, debiendo añadir, repitiendo lo antes dicho, que ni dispongo ni he dispuesto en momento alguno de cantidad, grande ni pequeña, que por su origen pudiera ser destinada a fines como los interesados por Vds..
Con fecha 12 de abril remití a la Diputación Permanente de las Cortes un amplio informe detallando todo lo ocurrido aquí y probándolo con la transcripción de los documentos correspondientes.
Cerraré esta carta diciéndoles, por si les interesa, que la dirección del Sr. Puche Álvarez es Hotel Hipódromo, Avenida Insurgentes, México D.F.
Muy afectuosamente les saluda su amigo

F. Indalecio Prieto [sen asinar]

1939-04-27
Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, 1939. en 27/04/1939

Querido Tobío: Escribinche ó hotel Royal Palm e mandeiche a carta de presentación a Zamora. Velaí che vay outra por se aínda non recibiches a outra.
Eiqui chegaron moitos: Emilio González, Vilches, Méndez, etc. etc. O Álvarez del Vayo ven invitado –según din– pol-o North American Committee. Eu chameino máis de catro veces por teléfono; pero endexamais está. Coido que se garda da xente. Eu tiña o encargo de invitalo a ir a esa; pero tiven que escribirlle porque non atopei modo de falar con el. De todos xeitos non teño intrés en verme con el e falarlle.
Eiqui os asuntos d-aquela Asamblea a que asistiches non se cumpliron. Os máis entusiastas esmoreceron ao ver que podían salvarse indose a México. Eu son o que queda para traballar, e agora ando casa por casa recadando cartos. Xa temos uns cinco mil dolares.
Da Franza escríbenme pedíndome diñeiro. Pedíndome diñeiro a min. Todos me escriben para que os axude. Pol-o visto pensan que eu estou rico porque roubei o que pedín para Hespaña. Alá pagan aos diputados i-eu non cobrei un céntimo dende que saín dalá. E según me contou Emilio González somentes pagan aos diputados que viven en Francia. Eu non me queixo. Estou en New York onde atan os cans con chourizo. Estou ben.
Escribimos a moita xente pedindo axudas para os nosos refuxiados. Escribíume o xeneral Asensio e máis eu (somos dous que unen [?] o Frente Popular gallego para este mester). A primeira carta que se recibeu é a de Prieto e para que te decates mándoche unha copia da contestación que me dirixen a min.
Agora ven Negrín e veremos se poido falar con él.
Eiqui inténtase formar unha Xunta cos empregados da Embaixada e Consulado e os diputados que residimos en New York. O xeneral Asensio faloulle directo a Vayo e Vayo díxolle que era mester agardar por Negrín. Eu non sei que facer. Don Fernando será Presidente honorario.... Unha coña compreta. O probe de Don Fernando (refírome ao esprito e non á faltriqueira) dixo que se aleda moito da creación dunha Xunta porque así terá a quén entregarlle a bandeira da Embaixada porque non sabe que facer con ela...
Eu aínda non sei como vou a gañar a vida. Coido que o Comité de Axuda de Washington me mandará a California en viaxe de propaganda e que terei ocasión de facer unha esposición de dibuxos en Los Ángeles. Se os artistas do [¿?] se volven tolos e queren mercarmos poderei vivir algún tempo mais sen lavar pratos n-un resturant. Se durante este mes fracaso como dibuxante será mellor que pense en fuxir d-eiqui axiña. E ¿a onde irei?, quen me dera ir a Bos Aires!
Eu lémbrome moito de Xerardo Álvarez Gallego e non sei se poderá defenderse ahi. Cando o atopes dalle alentos, porque ben-o merece. Ahi fixo unha laboura enorme e foi tratado sempre con inxusticia.
Creo que atoparás no Royal Palm a outra carta que che mandei. Preséntate a Zamora e xa me contarás. Eu non sei ben os modos de escribir cartas de presentación; pero creo que ti suplirás todo falando en ton catedrático.

Unha forte aperta do teu irmán
Castelao [sinatura autógrafa]
New York 27 abril 1939

[ANEXO:][Carta manuscrita co escudo da II República e co membrete:]

EL DIPUTADO A CORTES
POR
PONTEVEDRA


Sr. Don Juan Clemente Zamora
Mi querido amigo: te presento al Dr. Luis Tobio Fernández que perteneció al Cuerpo Diplomático y fue Secretario General del Ministerio de Estado. Fué antes profesor en la Facultad de Derecho de Santiago de Compostela. Se trata de un entrañable amigo mío a quién quiero como un hermano. De sus méritos no puedo hablarte en esta carta que él habrá de leer antes de entregártela; pero basta que te lo presente y que entableis amistad para que te percates de su valimiento. Lo único que puedo afirmarte –avalándolo por escrito y con mi firma– es que se trata de una persona intachable y de una formación espiritual que pocas veces se encuentra.
Mi amigo se ha refugiado en tu país después de haber cumplido con su deber de republicano español. Como todos nosotros, los españoles leales, necesita comenzar de nuevo su lucha por la vida. Tu puedes serle muy útil desde tu puesto universitario y a tu amistad lo entrego, seguro de que lo atenderás como si se tratara de mi mismo.
Te abraza, muy agradecido, tu viejo amigo

Alfonso R. Castelao [sinatura autógrafa]
New York - abril 1939

1939-04-28
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939. en 28/04/1939

Calle de Querétaro 212
Méjico D. F.

28-IV-39

Querido Luis: Recibí la tuya el día 8 (hace solamente unos días). Antes había sabido de vosotros por Antonio de la Villa que estuvo aquí. Yo no he hecho casi nada más que descansar. Mi padre se ha movido algo más que yo. Estuvo a punto de conseguir una colocación muy buena en una empresa que después ha decidido abandonar los negocios que tiene en Méjico y quedarse únicamente con los que también tiene en la Argentina. No tenemos pues nada, ni lo vemos de momento. El panorama económico de Méjico, lo mismo que el político, del cual es consecuencia, es muy confuso. Los sueldos del Estado son muy pequeños y los funcionarios como es lógico son mejicanos; por otra parte negocios nuevos importantes con capital privado no se montan. Se puede ganar dinero sí, pero dejando al lado escrúpulos y metiéndose a aventurero. Los que mejor se defienden por ahora, aunque en plan relativamente modesto, son los intelectuales a quienes el Gobierno ha acogido en la Casa de España. Gaos, León Felipe, Díez Canedo, Adolfo Salazar, el aprovechado Recasens Siches?, tu paisano Jesús Bal (a quien aun no he visto). Están también aquí Safora? y Moreno Villa, que se ha casado con la viuda de G. Estrada, joven y agraciada —física y económicamente— mejicana. Ha llegado hace algunos días, invitado por el presidente, Sánchez Román, y cada día llega gente conocida. Por cierto que algunos podrían haberse ido a Australia, y así por lo menos los hubiéramos perdido de vista. Está aquí también Garcés, que al parecer se dedica a la noble e interesante labor de preparar la versión de nuestra huida que debe saber que es falsa puesto que yo le envié una copia del informe que entregué a Vayo.
Si te interesa venir, procura ponerte en contacto con el nuevo embajador de Méjico en esa isla y mira la manera de encontrar sitio en la Casa de España. Mi suegro no tiene nada que ver en esto; es más siguiendo las normas de gobierno que tu bien conoces se han presentado aquí, sin mirar siquiera, enviados del gobierno con la misión de organizar esto y aquello y sin hacer nada correcto. Hablaré con Millares de tu caso y también, si le veo, con Bal.
¿Sabes algo de los emolumentos que según Téllez y Pastrana íbamos a cobrar? Nos vendrían muy bien ahora.
No sé nada de Pastrana, ni de Téllez. Si sabes algo de ellos dímelo, y si están por ahí diles que me escriban. ¿Tienes noticias de Duero?
Como ves la situación en Europa está cada día más embrollada. Sin que yo sea en esto muy optimista, tampoco descarto la posibilidad de que estalle la guerra y Franco se vea envuelto en el conflicto del lado de Alemania e Italia, en este caso la República española resultaría (ilexible), y yo estaría dispuesto a volver a la lucha con un gobierno responsable.
Dale un abrazo a Balcells y dile que me escriba.
Un cariñoso saludo para María del Carmen y un fuerte abrazo para ti de vuestro buen amigo
A. Carretero [sinatura autógrafa]
Muchos recuerdos de mis padres que agradecieron vuestro saludo.
____________

He visto a Dr. Emilio (ilexible). Por cierto que me he enterado de que en los últimos tiempos se ha traído un doble juego muy feo, llegando a declarar en la prensa reaccionaria, cuando vió la cosa perdida, que él hacía meses que no tenía nada que ver con el gobierno de la República.

1939-05-07
Carta de Laura Dorgebray a María del Carmen Soler Ponce de León, 1939.
París
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Laura Dorgebray a María del Carmen Soler Ponce de León, 1939. en 07/05/1939

Paris 7 Mai 1939

Querida Melu,
Al fin recibi noticias tuyas, pensaba mucho contiguo y tu carta del 15 me ha tranquilizado!
Pareces animada, y contenta de al fin, haberte podido installar.
Yo creo tambien que habeis hecho bien de haber ido á la Habana en vez de Nueva York por lo del idioma, no teneis familia aquí?
A mi tambien me supo muy mal que te quedaras tan poco en Paris, y lo que me sabe más, es que no me hayas presentado a tu marido! Dile que aún que no tenga el gusto de conocerle, os deseo a todos dos, mucha suerte y que seaís muy felices!
A mi me sabia, muy mal, de no saber tu direccion, por que tenia noticias de tu familia: de primero recibí una carta de Elena fechada del 5 de Mayo, tus hermanos y Juan ya estaban en Barcelona, parecia tan feliz despues de haber tan sufrido la pobre! me decia que justamente en el momento que me escribia tu tia Encarnacion estaba en su casa. Me daban todos muchos recuerdos para ti. Despues hace 2 dias he recibido otra carta postal de Elena del 24 de abril diciendome nada mas que todos estaban bien y me pedian noticias, firmaban en más Juan y Fernando supongo que este ultimo debe ser tu hermano. no se si habras ya recibido tu noticias de tu lado, sino pienso estas noticias te daran gusto ya que parece que toda tu familia siguen bien. Os deseo que un dia, todo se normalize y podais pronto volver en vuestro pais!
Nosotros aún no hemos determinado nada, hemos hecho la demanda para ir, pero no sabemos aun si no vamos a quedar alli definitivamente es un problema muy dificil à decidir.
La pintura no me sigue muy bien la pobre, aunque ultimamente es tenido un encargo de una pantalla que me la pagan muy bien.
Mamá siempre tan cansada y triste la pobre, y Elisa muy ocupada, las dos me encargan de darte muchos saludos, los das tambien á tu marido de mi parte y tu recibe el mas cariñosos abrazo de tu amiga Laura.
Los niños de mi hermana Henriette se marcharan pronto á Barcelona ya dire a la Martona que vaya a ver a Elena. Martina que ella no se recuerda de haberte visto, pero ya le encargare aunque sea pequeña ya que aún no tiene 10 años que llo voy explicarle muchas cosas. Ayer mismo escribi a Elena para dar noticias tuyas cuando recibi tu carta

1939-05-24
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 24/05/1939

New York, 24 de mayo de 1939
Querido Luis:
Ayer, reexpedida desde Paris, recibi dos cartas tuyas, que me alegraron mucho. Venian con ellas una de Magda y otra de Aurelio. ¡Le beau vieux temps! ... Pero ¿como va vuestra venturosa, por encima de tantas peripecias, vida nueva? Estoy cierto de que tanto Maria del Carmen como tu teneis sobre los demas españoles el privilegio de "evadiros". Os deseo, bien sinceramente, que sea eterna la fuga en compañia.
Los ultimos dias en Francia fueron sobremanera penosos. Yo tuve una entrevista con Boris, en su casa, en la que, pese a mi esfuerzo, no logre apearle de la confianza que tiene en su propio talento. Trató de acoquinarme diciendome que los funcionarios del Estado eramos unos privilegiados, pues los de otros Departamentos estaban en campos de concentración. Le contesté llanamente que esto se debia a negligencia del Gobierno. La segunda embestida trató de revestir forma amistosa, preguntandome si sabiamos alguno de nosotros "cuanto dinero habia". Apresura [?] le conteste: "Oh, no. No creo que haya ninguno que lo sepa ...". Medio minuto después noté que se inquietaba. La inquietud le condujo a la brusquedad. "Ustedes los funcionarios de Estado –me dijo– se han dedicado, apenas llegados a Paris, a calumniar y difamar al Gobierno y, especialmente, a mi". Yo empecé a encontrar aquello excesivamente estúpido, y como el espectáculo de la estupidez me entristece, le dije lacónicamente, mientras miraba con reposo su mirada exaltada: "Perdón: a calumniar o difamar, no; mas exactamente: a enjuiciar" Y me entretuve en repetir este último verbo cuatro o cinco veces. Boris me declaro entonces que él podia resistir todos los enjuiciamientos, y yo, ya en el terreno de las confidencias, le dije que ello era, sin duda, muy satisfactorio para él, pero que yo no renunciaba a enjuiciar a quienes estaban al frente de mi pais cuando éste se habia perdido. Y terminé, divinizando mi bajo pensamiento, con un "Quede usted con Dios"
Como ya sabrás por Balcells nos dieron 8000 ff. a los 1º; 6000, a los 2º, y 5000 a los 3º. Quero no pudo hacer que te incluyeran a ti, ni a Carretero, porque todo el mundo –y sobre todo Marin– sabia que os habiais ido, y el criterio de Boris y Mendez Caspe fué que quienes habian salido de Francia ya no tenian necesidad de nada.
En fin, por la carta que escribi ayer a Balcells podrás saber otras tristes cosas.
En la carta que Garzón me manda de Magda, ésta nos habla, nominalmente, a todos, y de modo especial a vosotros dos. No ha recibido, a lo que parece, las tarjetas que Aurelio y yo le escribimos, y si sólo una revista de modas de las dos que yo le mandé. De alguna de sus lineas podría colegirse que se va a casar, y de todas que echa mucho de menos la vida bajo las bombas. Termina preguntándose por qué obraria con sensatez en su ultima decision que fue la de quedarse, y declarando absurdo que las mujeres hablen de remates[?].
Su dirección, a la que pide le escribamos es: Balmes, 167 - 2º - 2. Yo le he escrito ya.
Bien quisiera quedarme en este pais, donde espero se podrá llevar vida mas atrayente de lo que, hasta ahora, constituye la mia: estudiar inglés; pasar por los apuros de no entender ni ser entendido; tratar, inutilmente, de apasionarse por una de estas girls, esculturales, esbeltas, simpáticas, pero menos incitantes que los maniquies acariciados por la luz solar o lunar, eléctrica, de los escaparates. Mi mirada sólo se anima ante alguna que otra mulata; pero como creo aqui es desusado, y aun sacrilego, las mulatas no me comprenden, y, si me comprenden, se asustan y yo he de desviar la mirada que, si la suerte no es demasiado adversa, encuentra una hebrea donde posarse.
Con la cocina me ocurre algo parecido. Los alimentos son excelentes; pero Brillat-Lavarin sólo anduvo por aqui tres ó cuatro años y en situacion impecune [?]. Acaso era tambien demasiado joven, pues no habia cumplido los cincuenta. Ello es que no hizo escuela, y la cocina norteamericana está constituida por los ensueños infantiles, de hambrienta gula, de los inmigrantes. Por eso abundan tanto la leche, los helados y los pasteles, ilusiones de la infancia desvalida que los inmigrantes hacen perenne realidad, a penas tocan el bienestar. Por ello tambien una loncha de jamón grillè –¡delicioso el de Virginia!– aparece maltrecha entre un sin fin de legumbres, patatas y purés, adicionados indiscriminadamente: el cuerno de la abundancia voleándose sobre la escudilla. Es lástima, pues tienen cosas sabrosas. Los crustáceos, por ejemplo, que preparan muy bien ¡pero los sirven con patatas fritas a la francesa!
En cambio, me he reconciliado con los cock-taill (de los vinos no se puede hablar aqui). Estoy encantado con uno del que empezó por atraerme el nombre: old fashion. Es una mezcla fragante de piña, naranja y wisky, en la que sobrenada una cereza amarga. El día del descubrimiento bebi tres y tuve un sueño de paz, como bajo las estrellas.
A lo que todavia no me he acostumbrado, y me espeluzna como no lograron hacerlo los bombardeos, es a las sirenas de las ambulancias, que repiten su "Morir habemus" infatigablemente. Para contrarrestar su penosa impresión algunas almas sensibles han repartido por la ciudad los organillos que se expatriaron de Madrid, y que esconden ahora su chunga al pié de los rascacielos.
Si no encuentro pronto acomodo aqui, me dejaré llevar por el atractivo de esa tierra, subrayado por vuestras palabras animadoras, donde es tan natural admirar el bronce como el marmol; donde el arroz ha encontrado felices asociaciones culinarias, y donde los organillos no tienen que desnucarse para enviar su charanga a los aleros.
Si, como me dice Balcells, el proyecto de Universidad Libre sigue adelante, te ruego hagas lo posible para que se me tenga en cuenta. Para ello te remito adjunto un "curriculum vitae", cuya lectura, siempre enojosa, te ruego me perdones. Perdoname asimismo la desmedida extension de esta carta, solo disculpable, por via de bondad, si tienes en cuenta que me ha alejado durante un buen rato, a la sombra de tu amistoso recuerdo, de las preocupaciones que, a las veces demasiado pesadamente, me acompañan.
Saluda en mi nombre a Maria del Carmen, y recibe tú un fuerte abrazo de
P/
404. W. 115 th. St.
New York City

Te ruego me digas, si está ahi Sánchez Albornoz, qué hace y cual es su dirección.
P/
–––––––––––––––––
El General Asensio, que está aqui, me ha informado de que a su hermana Maria Luisa y a Tomás Presa los detuvieron y han encausado en Barcelona. De Diéguez no sabe nada.
––––––––––

1939-05-26
Carta de Anselmo Carretero Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939. en 26/05/1939

Méjico, 26 de mayo de 1939

Querido Luis: Me dice Frade en una carta fechada en París el día 4 que Téllez y Pastrana pensaban embarcar en el Flandra el 16. Tal vez estén en esa cuando recibas estas líneas.
Los artículos de Araquistain a que te refieres en la tuya del 18 también han aparecido en "El Universal" de aquí. Veo que estamos de acuerdo: dejando a un lado la cuestión de fondo, el marido de la (ilexible) es un miserable. No ha encontrado mejor quehacer que dedicarse a apuñalar el cadáver de la República, cobrando las puñaladas en dólares.
Como te decía en otra Negrín no ha contado para nada con Gordón, que mantiene excelentes relaciones con el presidente Cárdenas, ni ha utilizado a Prieto, que también está aquí muy bien relacionado. Ha nombrado a determinados delegados, entre ellos Garcés, que según me dijo el hijo de Prieto es el sustituto que Negrín encontró mejor que su padre.
Por cierto, y esto en tono confidencial, el otro día hablando con Garcés tuve que defender tu actuación como buen fiel.
En la carta de Frade a que antes me he referido me dice lo siguiente:
"Efectivamente, por fin acordaron liquidarnos y, con toda la reserva que me pidió Duero al pagarme, te diré que lo hicieron a razón de 8.000 pesos a ciertos primeros secretarios y 2.000 a todos los demás, mediante recibo sin fecha ni lugar. De esta relación fuisteis excluidos por Vayo, Tobio y tú, de quienes sabía que ya habían salido para América, con el argumento de que dichas cantidades se entregaban para posibilitar a los beneficiados una salida, cosa de la que vosotros estabais exentos al hallaros ya en ese continente. Esta explicación me la dio Duero, argumentándole yo que no pretendieran Vayo y Méndez Aspe que los que percibían 2.000 pesos tuvieran con ellos solución alguna, y además porque Balcells sí recibía lo que el resto de los compañeros y no se le aplicaba igual trato que a Tobío y a ti. Me dijo Duero que el ministro ignoraba la marcha de aquel y no lo tachó de la relación que él le presentó, en la que figurabais también Tobío y tú"
Te ruego discreción con las palabras de Frade para evitar enojosos líos.
Marín, al parecer, después de hablar pestes de Boris se destapó un buen día con juicios altamente elogiosos para él: pero después se enteró la gente de que estaba colocado como asesor jurídico en el comité o SERE de París. También me dicen que me está poniendo tibio. Por cierto que resulta ser el blanco de gran número de fobias. Boris —lo sé por personas de mi amistad que estuvieron en la zona Centro en los últimos días— después de las explicaciones y la coba fina que me dio en la entrevista de Perpiñan, en la que me dijo que yo era una de las 6 personas del ministerio de cuya lealtad y celo no podría dudar, fue a Madrid diciendo ser yo uno de los grandes responsables de lo sucedido. Por lo visto él y mi jefe son ajenos a lo ocurrido en Barcelona.
______________

5 de junio.
El problema de los españoles emigrados empezará a plantearse pronto en gran escala. Ya son varios cientos los que han llegado y pronto llegarán muchos más. Al parecer N. no tiene aun nada resuelto. Veremos que resulta de la entrevista que acaba de tener con el Presidente Cárdenas. No he continuado gestionando lo tuyo en la "Casa de España" porque acaban de llegar en montón intelectuales conocidos, que gestionarán personalmente su colocación. Me han dicho además que ya está agotado el presupuesto de esta institución.
Yo sigo sin colocación. Me ofrecieron una bastante buena pero no quise aceptarla por delicadeza. Se trataba de trabajar a las órdenes del ingeniero que en la "comisión" se ocupa del estudio de las posibilidades de creación de frentes de trabajo, industriales en este país. A mi suegro no le pesaría bien que yo apareciera en dicha comisión, ni aún siquiera con una función técnica determinada, porque la realidad es que los únicos que hasta ahora cobran algunos pesos, aparte de los intelectuales colocados por el gobierno mejicano, son los comisionados de distintas clases enviados por Negrín.
Llegó Téllez en el Flandra. Intentó verte en La Habana, sin conseguirlo. Me dijo que Pastrana no pudo embarcar, a pesar de tener tomado el pasaje, porque a última hora se le puso muy grave el niño, al punto de que Salvador cree que habrá muerto.
Por lo que me cuentan los que han llegado de Paris me alegro de haber dejado aquello, e incluso de no haber cobrado los francos a que se refiere Frade.
También he sabido indirectamente de López Rey, pero prefiero no decirte nada de él por no darle a esta carta un carácter demasiado desagradable.
Recibí carta de Balcells. Le escribiré uno de estos días. Si le ves puedes leerle esta carta. Dale además un abrazo de mi parte, y tú, con un afectuoso saludo para María del Carmen, recibe otro muy fuerte de tu buen amigo
A. Carretero [sinatura autógrafa]

No conozco la correspondencia cursada entre Prieto y Negrín. ¿Podrías mandarme copia? Me dicen unos médicos socialistas muy conocidos que la conducta del último en Nueva York deja mucho que desear; al parecer sigue en el mejor de los mundos.-

1939-05-28
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 28/05/1939

TELEPHONE
MONUMENT 2-1414
Warren Hall
RESIDENCE CLUB

404
WEST 115 TH STREET
NEW YORK CITY

28 - mayo - 1939
Querido Luis:
Mi carta anterior terminaba pidiendote perdon para su extension desmedida. Esta ha de comenzar solicitando indulgencia para su tono apremiante.
Me encuentro sobremanera indeciso. He visto al Profesor Venturi, quien ha estado cordialisimo conmigo. Si a fines de setiembre hablo ingles es posible, aunque no seguro, que obtuviera un nombramiento de profesor de Hª del Arte en un Colegio o en una Universidad. El propio Venturi, que cree ello es posible, ha encargado a un Profesor italiano me busque una familia, que esté en casa, y hable solo ingles. Naturalmente, fuera de N. Y. pues eso es insoportablemente caro y me va a dejar en los huesos. Dificultades para esto: 1ª que las autoridades de inmigracion no me dejen seguir aqui; 2º Que no consiga hablar debidamente el ingles en ese plazo. En cualquiera de los dos casos habria perdido el tiempo y el dinero.
[Pola marxe esquerda do folio]: Tiene esto tambien el inconveniente de que yo, al perder la expresion castellana pierdo mucho.
Asi, para poder resolverme, quisiera sabe con la puntualidad que resulte posible, qué perspectivas, pues ya sé que cosa mas concreta no es hacedero señalar, se ven por ahi. Por donde puede haber facilidades. Tambien, aunque en segundo termino, pues creo eso sera muy lento, que hay de la Universidad Libre.
Asimismo quisiera saber si es facil nacionalizarse ahi, pues, si asi fuera, me decidiria desde luego al viaje, ya que, una vez supiera el ingles, tendria asegurado el regreso aqui, si las cosas ahí no marcharan.
Te ruego me contestes a vuelta de correo y por avion. Desde luego, no te pido un consejo, aunque tu que me conoces si como ese [?] estuvieras en grado de darmelo, sino una opinion, que me sirva para resolverme.
Saludos a Maria del Carmen. Un abrazo a Balcells, a quien si lo ves, te ruego des a leer esta carta, y para ti uno muy fuerte de P/
[Polas marxes do folio]:
Si las posibilidades que tu entrevieras ahi te lo permitiesen dime simplemente "Ven". Yo interpretaria este imperativo en el sentido de que crees "puedo llegar" a resolver ahi mi problema.
Dime tambien como crees mejor el viaje; embarcando aqui en N. Y. o bajando a Florida.

1939-05-30
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1939.
Sables-d'Or-les-pins
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1939. en 30/05/1939

Sables d'Or les Pins, 30-V-39.

Querido Tobio: Recibi tu cariñosa carta, que me causó alegria, pues me doy cuenta de que momentaneamente tienes la situacion resuelta. El resto lo hara el tiempo, pues no te falta ni talento ni voluntad para el trabajo.
Aqui han pasado muchas cosas. La principal es mi reconciliacion con D. Julio, despues de una entrevista tenida en el Banco en la que quiso adoptar una actitud solemne, que me obligo a pararle los pies. Hace mas de un mes que salio para los E. U. A., a fin de realizar actos de propaganda para recaudar fondos. Poco despues le siguieron el Dr. Negrin y Mendez-Aspe, y tengo entendido se embarcaran el 6 del mes que entramos para Francia, pues parece ser que el Gobierno americano al menos a los dos ultimos solo les dio un visado en transito para dos meses.
Antes de salir D. Julio se aprobo una lista de indemnicaciones a los funcionarios del Ministerio. Esta lista era total, pero el Ministro, por una intervencion desgraciada de Gonzalez Arnao excluye tu nombre, el de Carretero y el de Pizarro, por no encontraros ya en Francia, se salvo Balcells porque ignoraban su salida. Despues he seguido ocupandome de las reclamaciones del personal del Ministerio, que ha contado siempre con mi apoyo desinteresado y salvo alguna excepcion, cas Martin de Paul y algun otro, han quedado satisfechos. He roto las amarras con Paris, en primer lugar por razones economicas, y en segundo termino, porque me habia convertido en un agente de negoios gratuito de todos los que formulaban reclamaciones al Ministerio.
Hemos establecido nuestra residencia en la Bretaña francesa. Ahi va el nombre y la direccion: Villa l'Alouette. Sables d'Or les Pins. (C. du N.). Pienso estar hasta fines de septiembre y entonces veré lo que se puede hacer. Mi deseo sigue siendo E.U., pero la peticion que formulé no ha sido aceptada. De todas maneras no pierdo la esperanza de conseguirlo. Ahora estudio ingles, por el sistema Assimil (discos).
La oficina de emigracion parece que empieza a funcionar, y tengo entendido que acaban de salir unos barcos de Port-Vendres hacia Mejico. Ademas, el Sere, da una indemnizacion mensual a los Ministros, Subsecretarios, Directores generales, Gobernadores civiles, militares con graduacion superior a comandante ... que en general consiste en 1000 fr. para el cabeza de familia, 500 por la mujer y 250 por cada hijo hasta el limite de 2500. Al frente del Sere esta la esfinge de la diplomacia española, el Sr. Azcarate, y de Secretario general actual Osorio Tafall, que tiene como asesor juridico a Marin. La Oficina esta domiciliada en el 94 de la rue Saint-Lazare. A Osorio puede escribirsele al 61 del Boulv. Hausmann. Te doy esos detalles por si crees conveniente reclamar algo. Yo percibo el subsidio desde el mes de marzo, por febrero no me dieron nada y tampoco percibi indemnizacion alguna analoga a la de los funcionarios.
Si tuvieras algun proyecto en el que yo desde aqui pudiera colaborar o que mereciera la pena de pasar el charco, cuenta conmigo. Dile a Balcells que bien merezco unas lineas. Tellez y Pastrana marcharon a Mejico, Lopez-Rey esta en Nueva York.
Con saludos de Manolita para Maria del Carmen y para ti, te abraza,
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1939-06-04
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 04/06/1939

New York, 4 - junio - 1939
Querido Luis:
Recibí anteayer tu carta del 1. Tanto a ti como a Balcells os agradezco mucho el afecto y, al mismo tiempo, la objetividad con que me habeis aconsejado. Ya hubiera perdido el pasaje, si no fuera porque justamente el dia anterior al recibo de tu carta, Americo Castro que está de profesor en una Universidad próxima, vino, me llamó para que almorzara con él, y me dijo que había posibilidad de que yo recibiera el encargo de un libro sobre Arte español y de que, con ello, pudiera vivir durante un año. La cosa es suficientemente tentadora como para esperar un par de semanas a ver que se resuelve, pues si la cosa marchase me solucionaba el problema capital: el tiempo necesario para aprender bien ingles.
Te aseguro que, aunque si tal solucion me cae en marzo, la aceptaré, lo hago con cierta pena, pues creo que eso, con cuantas limitaciones tenga, vale mas que esto, y porque ahi tendría siempre vuestra buena compañia, que es un gran incentivo. Pero, me he decidido a dejar rodar un poco las cosas como ellas quieran. La ventaja de resolver aqui mis problemas son las de disponer de inmejorables condiciones cientificas (las bibliotecas son excelentes; hay muy buenos museos, y algunos profesores, no muchos, de primera calidad) y la de poder ganar algun dinero mas, coas que me es imprescindible para ayudar a mis padres y atender, si la recobro, a Margarita. Si lo del libro saliera adelante, me situaria muy ventajosamente para tener enseguida una catedra y otros trabajos retributivos.
En fin, no quiero recitar los cuentos de la lechuza. No sería, por otro lado, valedera en este caso la moraleja de la fabula. Saludos a Maria del Carmen. Para Balcells y para ti un fuerte abrazo de P/
¡No dejeis de escribirme!

1939-06-16
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 16/06/1939

404 W. 115 th Str.

New York, 16 - junio - 1939

Querido Luis:
Aqui sigo, pendiente aún de lo que acerca del libro se resuelva. No parece tarde mucho en acordarse algo, cuyo sentido no me es dado entender. Asi, pues, facilmente no tardaré en hallarme con vosotros.
Supongo que no me pondrán inconvenientes para entrar ahi. Cuando esté en el barco os telegrafiaré.
He tenido carta de Roura, quien a estas horas debe, por lo que me anunciaba, haberse casado ya. Va a México.
Vayo paso por aquí. Anteayer embarcó en el "Normandie" para Europa. Aqui cada vez, según me dicen, tiene menos público. Ahora es el general Asensio quien va a decirle adios. No creo que dure mucho esta apendicular relación. Me contaba el general ayer como Alvarez del Vayo había chafado al Embajador de Franco en Washington, quien iba en el mismo barco, pero en primera [?] y no en camarote de lujo como el ex-ministro de la Republica. Como ves el vencedor de la Junquera sigue ganando batallas. Y Araquistain le llama tonto ...
Negrin continua, siempre según lo que oigo, en Mexico. De los Rios aquí, ocupado en preparar su curso y resolver los crecidos problemas familiares.
Aquí están González López y Castelao. Este último entregado de lleno a la política galleguista. Suarez Picallo tambien anda por aqui. Dentro de unos dias sale para Santo Domingo, adonde tambien van unos sobrinos de don Fernando. Lorca, como virtualmente pertenece a la familia de éste, vino ya colocado de profesor de español en la Columbia University.
Garcia La higuera tambien es de la claque [?]. Por cierto: al llegar aqui, como traia una orden de traslado que, como a Plaza y a mi, le disteis para facilitar el viaje, cobró en la Embajada hasta el 30 de marzo. Parece que ya habia cobrado en Paris. Y algunos apuntan que al pasar por ahi, por la Habana, tambien embolsó algo. Esto último me parece dudoso.
Creo haberte contado las cosillas de mas bulto de lo que aqui pasa. Hablando ahora de cosas mas importantes, te comunico que hace diez dias terminé "El boque de los silencios" que empecé en Barcelona el 19 de Enero. A ver si os lo leo pronto.
Nada sé de España, sino que continuan haciendo horrores. En cuanto a la guerra, no creo venga, a pesar del buen juego que hace ahora Rusia, que no quiere ser un peon para la paz totalitaria en manos de Inglaterra.
Mis mejores afectos para Maria del Carmen. Para ti un fuerte abrazo de, P/

1939-07-24
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939. en 24/07/1939

Méjico 24 de julio de 1939

Querido Luis: Anteayer tuve el gusto de conocer a tu hermana; se parece a ti extraordinariamente.
Hace unos días me telefoneó Martul para avisarme de que estaba aquí y que ya tenía pensado un negocio. Me convocó enseguida a una reunión para tratar de la creación de una gran academia española, para primera y segunda enseñanza y preparatoria de estudios superiores universitarios, de comercio, industrias, etc. Dice tu cuñado que ha tanteado ya el tema, que podría obtener dinero para instalarla y que será un gran negocio. Yo me he sumado, pues sin conocer exactamente el negocio se me había ocurrido antes, aunque en plan más modesto. Se cuenta con la colaboración de unos 50 profesores (catedráticos, maestros, ingenieros....). Hemos pensado en ti y queremos que figures en el consejo rector en el que estaremos también Martul, Téllez, tu hermana, Marcial Fernández y yo, en conjunto dieciséis personas que Martul conoce bien. Si el asunto se lleva a cabo con éxito podrá dar de vivir holgadamente a unos cuantos profesores. Te tendremos al corriente.
¿Qué es de vosotros? Espero carta tuya.
Un cariñoso saludo para María del Carmen y un fuerte abrazo para ti de
A. Carretero [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita na marxe esquerda]:
¿Sabes algo de tu hermano Carlos?

1939-07-28
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Northampton [nac. EEUU]
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 28/07/1939

47, Belmont Ave.

Northampton (Mass.) 28 - Julio - 1939

Querido Luis:
Aqui continuo, como vosotros, bien de salud, y nada mas que de salud.
Mis pocos cuartos van marchándose y asi no tardaré en salir de aqui, si nada se me arregla; pero lo mas probable es que vaya hacia Mexico, donde, a pesar de todo, parece que hay mas posibilidades de sobrevivir.
No desconfio de volver aqui, donde si hubiera tenido mas aguante economico habria podido situarme.
Roura pasó por N. Y., y estuvo unos dias en Filadelfia. Ya ha salido para Mexico. Como se armó un pequeño lio con las cartas no he podido verle ni darle tu dirección. Tampoco conozco aún la suya que me ofrecio mandarme tan pronto llegue. Continúa célibe.
Enviada por Aurelio he recibido otra carta de Magda fechada el 22 de junio. El 5 de julio se habrá casado. Con gran ahinco pide le escribamos y se dirige de modo particular a vosotros. Parece que de las cartas que le escribimos algunas llegan. Su nueva direccion es: Sra. de Alsins = Hotel Novelty. Plaza Mayor. Salamanca.
Deduzco que Franco no deja q. los catalanes sean funcionarios en Cataluña.
Del "Imperio" tengo noticias coincidentes con las q. tu me mandas. Un desastre, cuyo término, desgraciadamente, no preveo próximo.
Pizarro me escribe que Garcia Lorca ha salido para ahi.
No dejes de escribirme. ¡Ojalá nos veamos pronto!
Saludos a Maria del Carmen.
Para ti un abrazo
P/

1939-09-01
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1939. en 01/09/1939

Paseo de la Reforma 440, Depto. 1

México, D.F., 1º setiembre 1939

Queridos amigos,
Supongo que habrán recibido una postal mía que les escribí a mediados de julio desde Atlantic City. Despacio, deteniéndome muchas veces en el camino hice el viaje de New-York a México City en autobús. Es pesado, pero muy interesante.
Después de un corto periodo de adaptación empiezo a encontrarme bien en esas condiciones climáticas para mi nuevas. El engranamiento en el clima espiritual es cosa que exige algún tiempo a pesar de la vitalidad indiferenciada de que todavía dispongo.- Se vive bien aquí. México es una ciudad moderna muy americanizada en su capa superficial. El hombre es inteligente. Su trato fino y suave.- Hace justamente doce días que me casé. Vivo muy a gusto con Teresa en un pequeño pisito en uno de los mejores sitios de la ciudad. Cocina, recámara, cuarto de baño y cuarto de estudio que hace de comedor. Me es muy grato poner este pequeño apartamento a su disposición. Si vienen Uds. aquí, como me dijo Carretero, será para mi y para Teresa una fuente de alegría poderles hospedar en nuestra modesta casa.- Supongo que no les habrá sorprendido el pacto germano-ruso. Yo lo esperaba desde hacía unos meses. Ante este hecho se me hace todavía más patente la perfecta estupidez de los españoles, de todos los españoles.
Cedo la pluma a Teresa que quiere poner unas líneas a María del Carmen. Adios. Reciban muy afectuosos recuerdos de vuestro amigo
Roura [sinatura autógrafa]

Querida Mª del Carmen. Por fin he llegado donde esperaba, aunque no fué posible en Perpiñan como deseabamos. Como os dice Juan vivimos en un pequeño apartamento donde nos encontramos maravillosamente bien. Tenias razón en aconsejarme que me casara pronto. Es una vida que me sienta muy bien. Espero que amenudo tendremos noticias vuestras. No sabes cuanto me gustaría que vinierais aqui, es un pais delicioso y muy divertido. Espero muy pronto saber de vuestra vida. Saluda a tu esposo y recibe el afecto de Teresa [sinatura autógrafa].

1939-09-27
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939.
Nova York
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1939. en 27/09/1939

404 W. 115 th Str.
New York, 27 - Septiembre - 1939
Querido Luis:
Me he alegrado mucho de recibir tu carta del 17. Si siempre alegra recibir noticias de los amigos, el placer se acrecienta cuando faltan otras satisfacciones y cuando parece ya cerrado el poco poblado circulo de las amistades.
Conocia el proximo funcionamiento de la Escuela Libre por una noticia publicada en "La Prensa" de aqui, cuyo recorte te remito adjunto. Te deseo –os deseo– el mejor éxito, y te agradezco muy de veras el ofrecimiento que me haces para tal oportunidad. Eventualmente, yo podria explicar, aparte de Historia del Arte, Historia de la Literatura española o italiana, lengua italiana, Historia de la Cultura o Teoría de la Historia, a la que sigo dedicándome con interés que si no fuera por respeto a mi juventud ida, llamaría creciente.
Yo dentro de muy pocos dias habre de tomar una decisión, que muy posiblemente será la de marchar a Mexico. Aqui no hacen sino decirme que espere. Pero yo estoy, en punto a capacidad económica, au bont des forces. Pero aún asi, no me pesa haber gastado aqui estos meses del destierro. He aprendido ingles. El otro dia lei en un Congreso una comunicacion en la lengua de Dante Gabriel Rossetti. Por las preguntas que luego me hicieron adverti habia sido comprendido. Te mando un ejemplar del programa del Congreso, por si en algun momento pudiera ser conveniente lo usaras en mi beneficio, ya que la letra impresa, y mas compuesta en lugar a extraña, nunca perderá un cierto prestigio.
Si fuera a Mexico, mis señas serian, provisionalmente, las de Roura, quien, as far as I Know, no se casó, pues desistió al ultimo momento.
Tampoco yo tengo noticias hace cinco semanas de Magda, a quien mandé, satisfaciendo una apremiante petición suya, una traducción de "The Sylenus Fosert" de L. Key.
Me inquieta la situación de nuestra gente en Francia, y mas ahora que alli han disuelto el partido comunista.
Sigue escribiendome a Northampton, pues confio mas en la puntualidad de aquella gente.
Saludos afectuosos a Maria del Carmen. Un fuerte abrazo P/

[Continua na marxe esquerda]:
Desde que empezó la guerra no he recibido ninguna noticia de Francia, ni de mi familia ni de Aurelio, ni de los amigos.

[Continúa con un curriculum vitae manuscrito]:
José López-Rey y Arrojo
Nacido en Madrid el 14 de mayo de 1905.
- Doctor en Filosofia y Letras (Premio extraordinario)
- Encargado de curso en la Facultad de Filosofia y Letras de Madrid.
- Secretario tecnico para la politica artistica y la enseñanza de las Bellas Artes (por oposición)
- Pensionado durante un año en Italia, cinco meses en Viena, dos en Munich, tres en Bruselas y cuatro en Paris para estudiar Historia del Arte.
- Autor de:
"Antonio del Pollaiuolo y el fin del Cuattrocento", Madrid. 1935
"Realismo e impresionismo en las artes figurativas españolas del siglo XIX". Barcelona. 1936

1939-09-29
Carta de Fernando Ortiz, presidente da Institución Hispanocubana de Cultura, a Lois Tobío Fernández, 1939.
A Habana
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernando Ortiz, presidente da Institución Hispanocubana de Cultura, a Lois Tobío Fernández, 1939. en 29/09/1939

Institución Hispanocubana de Cultura
HABANA
––––––––

CON LA LUZ
INSTITUCIÓN
HISPANO CUBANA DE CULTURA
[logotipo]

MANZANA DE GOMEZ Nº. 329
TELEFONO M-9071
––––––
CABLE: CULTURA
––––––

PRESIDENTE:
Dr. Fernando Ortiz.
VICE-PRESIDENTES:
Sra. Elena Mederos de González.
Sr. Segundo Casteleiro.
Sr. Juan Marinello.
Dr. Manuel Bisbé.
SECRETARIO:
Dr. Fermín Peraza.
VICE-SECRETARIA:
Dra. Piedad Maza.
TESORERO:
Dr. Humberto Solís Alió.
VICE-TESORERO INT.:
Sr. Tomás Menéndez.
CONTADOR:
Sr. Carlos Huete.
VICE-CONTADOR:
Sr. José Justo Martínez.
DIRECTOR DE ROPAGANDA:
Sr. Tomás Menéndez.
VICE-DIRECTORA DE PROPAGANDA:
Srta. Gloria Jaime.
ADMINISTRADORA:
Sra. Hortensia Lavedan de Aguayo.
VOCALES:
Dr. Manuel F. Gran.
Sra. Pilar Morlón.
Dr. A. M. Eligio de la Puente.
Dr. Elías Entralgo.
Dra. Carolina Poncet.
Dra. Camila Henríquez Ureña.
Sr. Conrado Massaguer.
Sr. Marcos Pitchon.
Dr. Herminio Portell Vilá.
Dra. Georgina Shelton.
Dr. Ventura Dellundé.
Srta. Carola Olavarría.
M. Isidro Méndez.
Dr. Félix Lizaso.
Dr. Luis A. Baralt.
Sr. Francisco Mayobre.
Sr. José A. Portuondo.

Septiembre 29 de 1939.

Sr. D. Luis Tobío Fernández
Presente:-

Muy estimado amigo:
Tengo el gusto de remitirle el check adjunto a su orden. Ruégole a Ud. que no lo tome como un pago de honorarios, pues se trata sólo de demostrarle que esta Institución agradece su generosa cooperación a la obra de cultura que realiza. Además, creemos que todo trabajo intelectual debe ser recompensado en algo más que con una expresión admirativa, aún cuando lamentamos no poder ser más "expresivos" en esa forma.
Sírvase aceptar, pues, el agradecimiento de la Institución y el mío, con la reiteración de mi más sincera y alta estima personal.
Devotamente,
Fernando Ortiz [sinatura autógrafa]
Presidente.

1939-10-23
Carta de Magda Trilla dirixida a María del Carmen Soler Ponce de León e Lois Tobío Fernández, 1939.
Salamanca
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Magda Trilla dirixida a María del Carmen Soler Ponce de León e Lois Tobío Fernández, 1939. en 23/10/1939

Salamanca - 23 -10 - 1939

Queridos amigos: acabo de leer la vuestra del pasado septiembre, no teneis idea de la inmensa alegria que con ella me habéis proporcionado, precisamente empezaba a temer que perderia vuestras noticias ya que desde el conflicto europeo parecian interrumpidas; estoy contentisima pues con vuestra sorpresa.
Muchas gracias por la felicitación que tanto os aprecio, recibid tambien el agradecimiento de mi marido, que naturalmente manifiesta hacia vosotros toda clase de simpatias.
Mercé está muy bien, puede que venga aquí a hacer su servicio social. Se alegra mucho cuando sabemos de vosotros. Ya le comunicaré.
Si, Roser se casó ya el pasado més, y Betty tambien, ya veis como nos ha entrado el casorio por aqui.
Os felicito por vuestro éxito en la vida, Luís siempre tan brillante en su cátedra y fuera de ella, mis fervientes deseos de felicidad magna. Os recuerdo muchísimo, me traje conmigo el pequeño mosaico que bautizamos de "El romántico haciendo el kef". Claro, en Habana puede kefearse bien, pero no tanto en la meseta castellana.
Conocía el propósito del profesor Roura pero no el hecho de modo que si teneis ocasión regresarle mi cordial enhorabuena. Grandes afectos para todos pués como os dije llevo tiempo sin saber nada. Escribid nosotros tardaremos aun en ir a Barcelona. Ya os iré comunicando nuestras noticias. Adios pareja excelente que lo paseis inmejorable.
Abrazos de vuestra Magda [sinatura autógrafa]

1939-11-10
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1939. en 10/11/1939

Paseo de la Reforma 440, dep. 5
México D. F.
10 noviembre 1939

Queridos amigos,
Vuestra carta nos produjo una gran alegría que hubiese sido mayor todavía si hubiésemos visto en ella una intencion de venir a México un día u otro. No solamente el tiempo cura todos los males sino que es una criba maravillosa. Muchas cosas y personas han naufragado en mi alma en estos últimos años. En cambio lo que se han salvado está bien anclado en mi corazón. Es siempre acompañado de un auténtico gozo como aparecen Uds. en el cañamazo de mi conciencia. No he perdido la esperanza de verle algún día entre nosotros pues Carretero me dice que hace esfuerzos para traerles acá. Ojalá lo consiga.
Vivir, no se vive mal en México. La gente es delicada, el clima delicioso y además tiene el interés de la inseguridad. Por ejemplo, ayer por la mañana me robaron la casa con rapidez y elegancia. En un momento en que Teresa había salido a la terraza de la casa –justo cuatro minutos– entraron en la casa y se llevaron la máquina de escribir que acababa de comprar, dos pares de guantes y todo el dinero que tenía. Por lo demás se vive aquí como una magnolia. La vida es agradable. Estoy convencido que México es lo mejor de toda la América latina considerado en su conjunto.
Trabajo bastante. Ayer terminé mi curso en la Universidad. Estoy satisfecho del resultado. El lunes proximo me marcho a Guadalajara a dar un curso de 15 lecciones sobre "Constitucion y jerarquía del alma". Estaré allá un mes y medio.
Preparo la publicacion de mi tesis en castellano y alguna otra cosa. Hay aquí gente conocida. Alguna que otra vez veo a Tellez y a Carretero. Por cierto que en el Instituto de Carretero he solicitado colocacion y me ha hecho el honor de dar mi nombre como referencia una antigua conocida nuestra: la J. J.
Veo con frecuencia a Carner un colega de Ud. Es siempre para mi un placer estar con persona tan interesante. Tambien está Xirau que por cierto vendrá a Cuba en Enero (ya le daré las señas de Uds.) los Pi Suñer y otra gente agradable.
Adios. Aqui terminamos por hoy. Dejen Uds. oir de su vida y no olviden que tienen en México un buen amigo. Muy atentamente
J. Roura [sinatura autógrafa]

[texto con outra letra dirixido a súa muller]: Querida Carmen. Supongo que continuas con tu buen humor y optimismo. Nosotros muy bien vamos pasando días y meses. Estoy encantada de la vida. Mañana salimos para Guadalajara donde va a dar un curso Juan. Pasaremos unos largos dias y conoceremos otra ciudad de este hermoso pais. Espero noticias tuyas. Mucho nos gustaria que pudierais veniros aquí.
Saluda a tu esposo y recibe el afecto mas permanente
Teresa [sinatura autógrafa]

1939-11-14
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939. en 14/11/1939

INSTITUTO HISPANO MEXICANO RUIZ DE ALARCÓN
Oficinas provisionales Artículo 123, nº 97
Teléfonos: 8-44-28
1-66-41
MÉXICO, D.F.

14 de noviembre de 1939

Querido Luis: Te ruego que con la mayor urgencia entregues la carta adjunta a Balcells. Léela y verás de qué se trata.
Nuestras cosas van muy bien. No nos olvidamos de ti. No te comprometas mucho ahí y espera nuestra llamada.
Ayer se presentó de improviso en estas oficinas don Miguel Ángel Marín Luna. Me pidió tus señas. Sigue como siempre. No sé que traerá tramando.
Muchos recuerdos para María del Carmen y un fuerte abrazo para ti de vuestro
A. Carretero [sinatura autógrafa]

1939-12-26
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939.
México, D. F.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1939. en 26/12/1939

México DF, 26 de diciembre de 1939

Querido Luis: Hace bastante tiempo que no recibo carta tuya. No sé si no es que no me has escrito o si los has hecho en una antigua discusión. Ya no vivo en Querétaro y mi dirección más segura es ahora la del Instituto HMR de A, Córdoba 48.
Por tus cartas a Martul deduzco que estás decidido a venir. Si desearías hacerlo inmediatamente necesitamos que estés el primero de año para ponerte al frente de la sección tuya que está hoy sin cabeza.
En el folleto del Instituto figura M. del Carmen como (ilexible) Es la única inexactitud que hay en la lista del profesorado. El error se debe a que tu cuñado al incluir su nombre lo hizo convencido de que era licenciada y yo no quise rectificarle porque ignoraba su propósito.
Estamos en pleno período de propaganda. Reunimos a todos los medios: folletos de varios tipos, anuncios en la prensa, carteles, radio, etc. Hay mucho interés alrededor del centro y creemos en su éxito.
Te hemos hecho miembro del comité rector y fundador. Lamentamos la baja de Salvador Téllez —uno de los trece fundadores que conservó su calidad— que va a Chile al frente del JERE, y queremos que le sustituyas en la Jefatura de la Sección de Estudios Comerciales, además de la tuya de Estudios Diplomáticos.
Un cariñoso saludo para M. del Carmen y un fuerte abrazo para ti de un leal amigo
Anselmo [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita marxe esquerda]:
Ha llegado aquí Albornoz hijo, ingeniero industrial, y me dice que es casi imposible resolver en Cuba el problema de la vida.

1939-12-30
Carta de Carlos Tobío Fernández aos seus pais, Mélida Fernández González e Luis Tobío Campos "Queridos padres", 1939.
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández aos seus pais, Mélida Fernández González e Luis Tobío Campos "Queridos padres", 1939. en 30/12/1939

Habana, 30-Diciembre-1939

Queridos padres: hace una semana hemos llegado a esta, vía New York, procedentes, como saben, de un campo de concentración de Francia. Hemos sido muy cariñosamente recibidos por Pepe y Mena, como asimismo, por Luis y su esposa. Los costos del viaje y demás, los anticipó Luis, pero se repartirán en tres partes a pagar entre este y los dos tíos. Vivimos en una pensión y lo pasamos bien, mas si se tiene en cuenta el deseo que teníamos de hacer vida de hombres libres después de tantos meses de reclusión y privaciones en Francia. Aunque el tío Pepe ha tenido para nosotros toda clase de atenciones y expresiones de afecto, hemos comprendido su deseo de que trabajemos cuanto antes, toda vez que somos una carga demasiado gravosa y como ello no es posible en Cuba, donde la legislación hace imposible practicamente el trabajo a los extranjeros, comenzamos a hacer cálculos sobre los países donde podríamos ser bien acogidos y abrirnos camino cuanto antes. Pero, afortunadamente, puso fin a nuestras dudas los informes y ofertas de Pedro a Luis, mi amigo y yo, de las que le voy á hablar. Pedro tiene montada una gran Academia que ocupa dos edificios en la Ciudad de Méjico, en la cual se da enseñanza de todas clases, en régimen de externado e internado; ha hecho una gran propaganda por radio, avión, prensa, etc., y en la actualidad tienen unos 700 alumnos; es la mejor de Méjico y disfruta de la protección oficial hasta el punto de que los diplomas que expide tienen validez como si correspondieran a estudios cursados en centros oficiales. El profesorado está constituido por ex catedráticos de Universidad y de Institutos españoles, lo que da mucho prestigio a la Academia. Pues bien, Pedro le ha ofrecido a Luis un importante puesto en ella con un elevado sueldo, y otro a mi, de profesor tambien, retribuido con 300 pesos mensuales (unas 75 pesetas, pero teniendo en cuenta que la vida en Méjico es mucho mas barata, p. ej. un buen hotel, 75 pesos al mes, etc), como asimismo un destino auxiliar de 200 pesos a mi amigo. Naturalmente, que yo no vacilé, y tan solo espero arreglar los documentos para ir allá, lo que haré en la primera quincena de Enero. Luis se va tambien, acaso antes que yo, y deja una Academia que tenía aquí que comenzaba a funcionar, aunque con éxito más lento. En resumen, que nos vamos todos a Méjico, donde viviremos tranquilos y desahogados como acaso nunca pensamos. Hasta tal punto marcha bien todo a Pedro, que va a comprar un rancho con ingenio, y montar una explotación de azúcar. A los tíos les parece de perlas que nos marchemos.
Ante esto, ni que decir tiene que me traeré a Carmen inmediatamente, y acaso en breve pueda Vd. hacer el viaje que proyectaba, pues creo que medios no han de faltar. En resumen, que la suerte guía nuestros pasos y nos lleva a puerto seguro. Aquí en Cuba se nos quiere mucho, y en el mismo sentido evolucionan otros lugares, que tratan de aprovechar la gente bien dotada, y la sitúan en magníficos puestos. Ya se puede ir a la Argentina, y a Venezuela y Santo Domingo, o sea, que se nos aben las puertas con creciente confianza.
De otros aspectos de nuestro viaje, le escribiré con detalle desde Méjico. Por el momento, acabo trasmitiéndoles estas excelentes impresiones iniciales, que ampliaré ulteriormente. Abrazos a Papá, Ofelia y gente menuda, y advierta a Xuxo que cuide de los pasos que da, pues acaso tenga que darme cuenta de ellos algún día, y si así fuera, sería rígido, y no se sienta gallito, por no tener a nadie que lo enderece, que refene su cara dura y estudie un poco mas; y si no quiere, que venga a engrosar el número de paisanos que estamos juntos, y ya veremos lo que se hace.
Reciba un abrazo de su hijo
Carlos [sinatura autógrafa]

1940-01-09
Carta de Mercedes Prieto a un descoñecido, 1940.
A Habana
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mercedes Prieto a un descoñecido, 1940. en 09/01/1940

Habana 9 Enero = 40

Querido Cardenio.
Anteayer recibimos sus noticias. ¡Que alegria tan grande nos produjeron! Ud. sabe que fui [?] su hermana espiritual, y aun lo veo en la Estación, con sus flores para decir adios a su amiga leal ....
Le vamos a escribir muy largo, Rubén, Pitucha y yo, pero ahora le quiero mandar mas que una carta la visita de dos amigos a quienes queremos. Los señores Tobio, inteligentes, buenos, españoles y de nuestras ideas.
Vayan pues a Ud. como si nosotros fuéramos. ¡Tengo unos deseos de ir á México!
Un abrazo de todos
Mercedes Prieto [sinatura autógrafa]

San Miguel 532

1940-01-29
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940.
Nova York
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940. en 29/01/1940

265 Henry Str.
New York City
29 Enero - 1940.

Querido Luis:
Recibi tu carta del 4, por la que te supongo ya en Mexico, donde deseo logreis abriros camino.
Tengo pocas noticias de España. La ultima –silenciosa– uno de los libros que deje en Brugalla y que Magda me mandó, con la encuadernacion –azul y amarilla– por mi elegida. ¡Un recuerdo reconfortante de la buena cara con que afrontabamos aquel otro mal tiempo!
De Aurelio tuve una carta de 21 de diciembre en que me decia que pronto saldria –a primeros de año– para Sto. Domingo, con propósito de trasladarse luego ahi. Nada he vuelto a saber.
De Frade y de Bayo sé que siguen en el S.E.R.E.
Me alegra que tu hermano lograra escapar. Aqui está ahora Santamaria, quien era Alcalde del Ferrol, fue condenado a muerte en agosto de 1936, se escapó de la carcel la vispera del fusilamiento, estuvo escondido, y escapó en Junio de 1939 a Francia.
Las noticias indirectas que tengo de España confirman el desbarajuste. Otro difro [?]: Me escriben –fuente fidedigna– que Marañon ha hecho declaraciones –no sé donde– en favor de "una Republica moderada". En fin que, aunque lejanas e imprecisas, hay esperanzas. Claro que nuestro mayor enemigo es la inmoralidad, falta de responsabilidad y carencia de discrecion de quienes dirigieron la Republica. Pero ese es un obstáculo que tambien puede vencerse.
Yo sigo aqui esperando algo que aún no se perfila.
Recuerdos a Maria del Carmen.
Un fuerte abrazo de P/

1940-02-20
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1940.
A Habana
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1940. en 20/02/1940

Escuela Libre de la Habana
Nº. 16, esq. a 19
VEDADO
LA HABANA


En la Habana a 20 de febrero de 1940

Sr. Dn. Luis Tobío Fernández
México

Mi muy estimado amigo: Mantengo la esperanza, no muy justificada por cierto, de lograr que usted sepa disculpar esta incomprensible tardanza que he tenido en contestar a su amable carta de 11 de febrero ppdo. Pero sabiéndome y sabiéndole perteneciente a una misma cofradía, con idénticas inquietudes y preocupaciones, tengo la certeza de que verá, como yo, que la correspondencia, sin algo interesante o necesario que decir, es un lujo de tiempos mejores. De todos modos le hubiera correspondido, gustosísimamente, si no fuera por el mañana de siempre, muletilla a su vez de la pereza, nunca de la falta de buena voluntad, en cualquiera de las latitudes donde uno se halle. Valga mi franqueza como penitencia por el pecado.
Pero ya no podía dejarlo por más tiempo. Han sucedido y están sucediendo muchas cosas, de las cuales debiera usted estar enterado, en relación con la Escuela. Y hago gracia de la chismografía ambiental y de las menudencias políticas, para limitarme a eso, escuetamente.
Después de su sentida marcha de este país todo siguió al mismo ritmo y con idéntica languidez que en aquellos últimos. Ni un alumno ni una perspectiva risueña. Eso si, la palabrería y las juntas se sucedían con la misma frecuencia y parejo optimismo. Y llegó un día de los últimos del mes pasado. Reunión de Directorio. En la orden del día situación económica de la Escuela. Se había venido diciendo que ya se cubrían los gastos. Un cierto aire de optimismo metafísico se cernía sobre los asistente, pero llegaron los números y las preguntas y entonces las gentes comprendieron que el panorama era desolador y que ibamos lentamente a la muerte por consunción. Y acaso ligeramente empujados, conscientemente, por alguno de los del grupo a quien en su día podría convenir quedarse con todo. Pretensión hasta cierto punto muy comercial y, dentro de esta calificación, hasta lógica. Las clases de Ribeiro eran las únicas que aumentaban sus alumnos en progresión creciente. Y este hecho: su aporte a la Escuela venía siendo el mismo desde el primer día. O sea setenta y cinco pesos en total y, en el último balance, en concepto de alquiler. Yo ya no recuerdo si esto fué o no fué lo acordado en aquellos memorables tiempos de nuestras reuniones de San Lázaro. Unos entendieron que si y otros que no. Entre los últimos estaba el doctor Irisarri que de una manera, violentisima, echó en cara a Ribeiro su poco desprendimiento. Surgió un fuerte altercado y, como consecuencia, la dimisión con caracter irrevocable, del, hasta entonces, nuestro Director. Ni que decir tiene que su actitud produjo una fuerte conmoción y poco faltó para que ambos protagonistas de este, triste y lamentable, incidente llegaran a las manos. Pudo evitarse aunque, pese a las gestiones realizadas, no hubo forma de volver a ponerles de acuerdo. Desde entonces Irisarri no ha vuelto por la Escuela, si bien sigue siendo socio. Ahora trabaja ya en la Secretaría de Justicia. Y queda lo que sigue. Por sustitución reglamentaria pasó a la Dirección el amigo Bernal. En ella estuvo quince días al cabo de los cuales manifestó la imposibilidad en que se hallaba para seguir ejerciendo el cargo. Y ahora viene lo bueno. Tengo que calificarlo de alguna manera. En vista de que ya no quedaba nadie para cargar con el muerto me lo echaron a mi. Y aqui me tiene presidiendo el entierro.
Todo esto es a grandes rasgos lo sucedido y el estado de la situación. Resta intentar aún hacer alguna cosa para salvar lo que queda o limitarse a dejar que las cosas sigan su curso. Pero yo me confieso inservible para esto último. Y estoy haciendo lo humanamente posible para hallar una salida. Llevo en el ejercicio del puesto una semana escasa. Y en este transcurso de tiempo algo he podido conseguir. Por ejemplo, un cursillo para cada uno de los profesores de nacionalidad española de la Escuela, es decir, refugiados, con una gratificación mensual de cincuenta pesos. Poca cosa, pero algo es algo. Y tengo en perspectiva para dentro de algunos meses, precisamente para cuando este cursillo se acabe, una solución mucho más amplia y mejor. De ella le pondré a usted al corriente, en momento oportuno, para que entonces considere la conveniencia de venirse otra vez a Cuba, y creo que podrá interesarle.
Entre tanto estudio la forma de reorganizar esto y para ello me es imprescindible una gran libertad de movimientos. Con su ausencia y la practicamente, de Irisarri, tambien, ha quedado la asociación más que quebrantada y sin posibilidades de ir adelante en la forma actual. No veo más solución que una amplia reforma de los estatutos. Pero como para llevarla a cabo se necesita el voto unánime de la masa social y a cada rato habría que pedirle a usted su opinión, llevándonos esto mucho tiempo, se me ocurre –y en ello no han discrepado ni Roa, ni Bernal, ni Entralgo y supongo que Ribeiro, aunque no le he consultado, tampoco, y desde luego, Irisarri está tambien de acuerdo– que lo más fácil sería que espontáneamente presentara usted su renuncia a su cargo de socio, con la promesa formal, por mi parte, de salvaguardar sus derechos en la reextructuración, otorgándole de nuevo ese carácter. Es decir que sería tan solo una fórmula de solucionar más facilmente este tremendo lío que aqui se ha formado.
Y ahora le daré a usted algunos adelantos de lo que puede llegar a ser, para que no todo destile este aire de pesimismo que una lectura de lo que llevo escrito me ha hecho experimentar a mi mismo.
Tengo por muy buen camino una posible unión con la Hispano-cubana de Cultura. Don Fernando en principio está de acuerdo y todo me hace presumir que se logrará. De esta forma los socios de dicha institución pasarían a ser socios de la Escuela Libre.
Cuento con la promesa del, futuro y casi seguro, Secretario de Cultura, del Gobierno, de subvencionar un centro de alta cultura que bien pudiera ser una renovada Escuela Libre.
Y tambien tengo esperanza de obtener algo, en ese país, de nuestras autoridades. En cuanto a esto último ¿qué podría hacer usted? Yo preparo un informe duplicado para remitírselo a Alejandro Otero con objeto de que éste lo haga llegar a manos de Prieto y de Negrin.
Y creo que ya no debo molestar más su atención, además de que se me acaba el papel. Espero que me conteste, a serle posible, a vuelta de correo.
En tanto le envía saludos para su señora y un fuerte abrazo para usted.
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

[na marxe esquerda manuscrita:] P.D. Le ruego me disculpe esta mi torpeza al escribir a máquina. Es mal crónico herencia de mi lamentable [¿?].- Hace algún tiempo le envíe mi Tres en Uno, por fin publicado, ¿lo ha recibido? - Cuénteme cosas de los amigos de ahí.- ¿Qué es de Juanito López Díaz? - Recuerdos y saludos de todos los amigos de aquí.
Vale

1940-04-09
Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1940.
A Habana
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1940. en 09/04/1940

La Habana, abril 9 de 1940

Sr. D. Luis Tobío
México D. F.

Mi querido Tobío: Me imagino que te haya sorprendido más de un tanto mi dilatada respuesta a tu carta. Ni morosidad ni desafección. Desde que me llegaron tus lineas he estado por hacerlo todos los días. Siempre, sin embargo, algo me impedía hacerlo: la tremenda crisis que hemos vivido a partir de tu ida en nuestra Escuela Libre de La Habana. La situación –determinada por un complejo de malentendidos– ha culminado en la renuncia de Irisarri como director de la institución tras una bronca bilbaina en plena junta con Riveiro. Sobre todo eso habría mucho que hablar. No es posible hacerlo en una carta. Lo que si puedo adelantarte es que, en rigor, la razón está de parte de Irisarri, en radical discrepancia con la visión puramente crematística de Riveiro. A pesar de los esfuerzos míos y de Rubia, Irisarri se negó de plano a seguir en la dirección. Y con el dolor que supondrás nos vimos forzados a aceptarle la renuncia presentada con carácter irrevocable. Ahora estamos en trance de reorganización y con magníficas posibilidades de llevar adelante nuestro empeño. Es decir: lo que propiamente constituye la Escuela Libre. Los servicios de Riveiro y Vilaseca han crecido fabulosamente. Los encargados a nosotros con ritmo más lento. Los alumnos han aumentado en idiomas y en artes. En bachillerato, apenas nada. Y en Derecho, algunos tenemos. Los cursos libre, en cambio, se han desarrollado con gran éxito. Recientemente María Zambrano dispensó un ciclo de conferencias con público nutrido y matrícula paga. Ahora iniciará un cursillo sobre su especialidad Mariano Ruiz Funes.
En una situación de bancarrota, hemos empezado a movernos furiosamente y ya estamos cosechando los frutos. [texto manuscrito ao final do folio:] (1) Todas estas gestiones que te enumero están dirigidas por Rubia que se merece una Giralda de gratitud por su inalterable tesón y su fe urdida en los destrozos de la Escuela. Sin duda: es andaluz.
[continúa o texto mecanografado:] En primer lugar, se han situado algunos bonos. En segundo lugar, –cosa más importante– a partir del próximo día primero empezará a trabajar, contratados por Arístides Sosa, todos los profesores españoles de la Escuela. Si Batista gana las elecciones, Sosa será su ministro de Educación y, en este caso, está comprometido a subvencionar los servicios superiores de la institución y a traer, por cuenta suya, a fin de incorporarlos a la misma, a los profesores españoles radicados en otros sitios, mediante una retribución garantizada. Por lo que a ti respecta, ve pensando con tiempo sobre todo eso. Por otra parte, Ortiz está en tratos con nosotros para fundir la hispano Cubana con la Escuela, conservando ésta su dirección y sus servicios docentes con entera independencia. Ortiz se haría cargo si cuajasen las gestiones, de lo relativo a cursos libres y de divulgación. Y, por último, proyectamos llevar a la dirección a Ruiz Funes, que se ha interesado vivamente por nuestra obra y parece tener condiciones y relaciones idóneas para el puesto. Aqui ha suscitado una densa simpatía y ha echado raices en sectores tan venerables como el Tribunal Supremo. ¡No en balde tiene siempre a flor de labios los postulados inofensivos de Cadiz! Es probable que, a través de él, consigamos ayuda económica de Prieto o Negrín y hasta de los dos. Nada como la teoría del derecho natural y las inspiraciones iluministas para andar bien con tirios y troyanos. Retirado Irisarri definitivamente de la dirección por impulso propio inapelable –aunque sigue perteneciendo a la oligarquía– nadie mejor que este maravilloso Ruiz Funes para asumir la jefatura de la Escuela. Yo no sé si lo has tratado. Seguramente. Es, sin duda, un hombre simpático, decidor, inteligente, cordial y malhablado como él solo. A los tres minutos de habernos conocido y en recepción solemne ornó la atmósfera de nuestra recatada biblioteca de un humo aromado de carajos y cojones. Es un tipo magnífico. Y, además, viejo, le jode Ortega y Gasset y la beatería de lo tudesco.
Como ves, estaba justificada mi dilación. Quería contestarte en una situación ya definida.
Por otro lado, mis malditas e interminables oposiciones. Aún no se han verificado. Todos los días me dicen que será al siguiente. Ya estoy a punto de estallar. Te aseguro que Job es una mierda al lado mio. Con la diferencia de que, si éste se solazaba con sus llagas, yo estoy ya cansado de tanta porquería. Cada día me convenzo más de que en esta Barataria tropical la honradez es un hecho punible. Ello no obstante, sigo en la trinchera. Y presto a fajarme con el confusionista trascendental que es mi hijoputesco contrario. Te informaré enseguida del resultado.
Mucho me alegra saber que te hayas instalado decorosamente en esa. ¿Trabajas en tus cosas? En el próximo número de la revista de la Universidad saldrá tu trabajo sobre el Recurso por desviación de Poder. ¿Tendrías algún inconveniente en que se publicara tu conferencia sobre Maquiavelo? Respóndeme enseguida para saber a que atenerme.
Si por casualidad vieras al comerciante de la antología jurídica y a Gaos, les dices de mi parte que no me han llegado sus últimos libros y quisiera tuviesen la gentileza de reiterar el envío.
¿Como anda María del Carmen? ¿Sigue estudiando en la Universidad de México? Dale un afectuoso saludo mío y uno particularmente cariñoso de Ada.
Rubia acaba de publicar su Tres en uno y ha obtenido un cálido éxito de critica. Seguramente ya te habrá llegado tu ejemplar.
Ah, se me olvidaba! La guerra, viejo, la guerra. Esos nazis han condenado a Alemania a perecer integralmente. Toda ella: con Kant y Hegel, con Marx y Engels, con Husserl y Heidegger. Enterita. Y para bien tuyo, mio, de todos. Estos últimos tiempos han probado que Alemania se ha hecho radicalmente incompatible con la vida normal de la gente. ¿Que le diga el langaruto rey Haakon, batiendo todo los records de larga distancia hasta ahora establecidos! Sería cómico, sino fuera patético. Yo tengo mis bártulos hechos para largarme a las islas Galápagos si esos kinkones ganan la guerra. Por otra parte, no puedo vencer una entrañable alegría al ver a ingleses y franceses pagando todas sus cabronadas. Estoy por decirte que lo mejor sería que ingleses y rusos, alemanes y franceses, italianos y turcos desaparecieran simultaneamente del mapa. La reconquista de Europa por nosotros está a la orden del día. Todo esto que te digo –lo sé– es una locura. Pero me consuela que la tuya sea tan absurda como la mía. El mundo se ha vuelto loco y nosotros todos con él.
Si no tienes mucho agobio con tu trabajo ponme unas lineas. Serán recibidas con alborozo gesticulante –mi alborozo. Y dime lo que te brote de dentro. No sabes como he recordado nostalgicamente aquellos párrafos nuestros sobre todo lo divino y lo humano. No pierdo la esperanza de reanudarles algún día. No me sorprendería que fuera en las islas Galápagos dentro de un año.
Un cordial saludo de,
Raúl Roa [sinatura autógrafa]

Calle 17 nº 9, altos. Vedado.

1940-05-24
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940.
Nova York
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940. en 24/05/1940

560 W. 144 th. Str.
Apt. 6.
New York, 24 de mayo de 1940

Querido Luis:
He recibido tu carta del 2, y quiero ver si con mi ejemplo venzo tu pereza epistolar.
Celebro vayais abriendoos camino. Saluda en mi nombre a Martul, tan emprendedor.
Hace tiempo no tengo noticias directas de España. La última carta de Magda la recibi hace un par de meses. Parece que todo el mundo quiere escapar. Los periódicos de España que leo evidencian un vacio y una desorientación calamitosos.
Mis cosas van enderezándose aquí, en efecto. Este año daré un curso de Historia del Arte en Middlebury College y luego, en setiembre, voy por un año como "Visiting Lecturer" a Smith College. Ello me hace entrever posibilidades duraderas para lo futuro. Todo esto se arregló hace un par de semanas. Hasta entonces he pasado por dificultades que ya empecé a olvidar.
Como tú, siento la nostalgia de lo nuestro. Barcelona, con su mal comer y sus bombardeos, representa para nosotros la hora ilusionada –aunque tambien atormentada– de nuestra vida de españoles. Ahora podremos, aqui, ahi, o en cualquier otra parte, alcanzar estos o los otros éxitos, pero ellos no nos conmoverán en la profundidad en que lo hacían aquellas inquietudes. Y para subrayar la pérdida de la hija que para nosotros era España, el acabamiento de la querida Europa. Tambien a mi me viene a veces a las mentes la reflexión justa de que alli están pagando por lo que contra nosotros hicieron. Pero lo cierto es que nosotros pagamos entonces y volvemos a pagar ahora. Pues nosotros –y no ellos– teniamos el verdadero sentido de la europeidad. No, no volverá a ser nuestra Europa, nuestro magnifico mapa espiritual. Cualquiera sea el fin de la contienda de la maltrecha Europa no ofrecerá grandes incentivos –sino los finisimos del recuerdo– a quienes en ella nos formamos. Tu sabes bien con que tesón me aferraba yo a lo que hoy llamo "old fashion". Eran los ultimos sorbos a una vida que me acuñó.
Sigo con la inquietud natural los empellones de la guerra. ¡Ojalá salga triunfante, al fin, lo que, pese a sus mermas y adulteraciones, significa para mi civilidad!
No dejes de escribirme. No estoy demasiado acompañado en este ancho y prometedor pais.
Mis señas serán:
Desde el 27 - junio al 15, agosto:
Spanish School
Middlebury College
Middlebury, Vermont
Desde fines de setiembre:
Smith College
Department of Spanish
Northampton, Mass.
En los entretiempos puedes escribirme aqui, o a cualquiera de los otros puntos, pues me recepcionarán las cartas desde cualquiera de ellos adonde esté.
Saludos afectuosos a Maria del Carmen. Un fuerte abrazo para ti de Pe/

P/S. Estoy indirectamente interesado en filatelia. Tengo el selo de 0.10 ordinario y el de 0.20 aereo de la serie mexicana en conmemoracion del primer sello postal que circuló en el mundo. ¿Podrias mandarme algún otro?

1940-06-07
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940.
Nova York
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940. en 07/06/1940

New York, 7 - junio - 1940.
Querido Luis:
Recibi anoche tu carta del 31 de mayo. Me apena lo que en ella me cuentas, y me alegra tu limpia resolucion de dejar el campo a quienes lo empuercan. A veces piensa uno si no hubiera sido mejor morir con los ojos todavia llenos de ilusión. No sé lo que la catastrofe universal nos deparará pero siempre será bueno que quienes tenemos al menos la hermandad de la conducta pulcra, que para mi ha anulado y hecho olvidar la de los credos politicos, continuemos en contacto, asistiendonos cordialmente. Si el destino histórico nos llevara de nuevo a la accion, creo sera preciosa esa hermandad bien fundada. Si hubieramos de ser simplemente supervivientes de una cultura desaparecida, creo podra suavizar nuestro apartamiento.
Estoy muy preocupado por mis padres, que se ven viejos y apartados de nosotros, quien sabe hasta cuando, en Perpiñan, con la preocupación tremenda de mi hermano mediano a quien la invasión nazi sorprendió en Copenhague.
Dame las señas de Caamaño, pues si pudiera, quisiera hacer algo por él.
¡Buena suerte! ¡Buen ánimo para propiciarla y retenerla!
Saludos muy afectuosos a Maria del Carmen. Un fuerte abrazo de
P/
[Continúa na marxe esquerda]:
Desde el 21 de junio al 15 de agosto: Spanish School
Middlebury College
Middlebury, Vermont

Desde el 20 de setiembre: Smith College
Department of Spanish
Northampton, Mass.

1940-07-12
Carta do Centro Gallego de Bos Aires, asinada polo seu presidente José Neira Vidal e Rodolfo Prada, como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940.
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires, asinada polo seu presidente José Neira Vidal e Rodolfo Prada, como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940. en 12/07/1940

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-BENEFICENCIA
CULTURA
2171 BELGRANO 2189

Buenos Aires, 12 de julio de 1940.-


Señor
Dr. Luis Tobío Fernández
Av. de la Revolución, 11
Edificio Ermita - apart. 403
TUCUBAYA - MEJICO D.F.


Distinguido conterráneo:-
Tuve el agrado de recibir su apreciada carta de fecha 13 de mayo último, de la cual desplegue la colaboración que, a pedido de este Centro, tuvo usted a bien escribir para el número extraordinario de nuestra Revista "Galicia" a editarse en este mes en homenaje al Día de Galicia.-
A nombre de la Junta Directiva y, en el mío propio, agradezco a usted su colaboración y lo felicito por el alto valor de su trabajo.-
De acuerdo con lo oportunamente manifestado a usted me complazco en remitirle con la presente Cheque Nº 904/60310 a cargo de Irving Trust Cº de Nueva York por Dólares 25. -- extendido a su favor, en pago de la referida colaboración.-
Aprovecho gustoso la oportunidad para saludar a usted con la mayor cordialidad,


Rodolfo Prada [sinatura autógrafa]
secretario
José Neira Vidal [sinatura autógrafa]
Presidente

1940-08-07
Carta de Arturo Cuadrado a Lois Tobío Fernández, 1940.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Arturo Cuadrado a Lois Tobío Fernández, 1940. en 07/08/1940

EMECÉ EDITORES . BUENOS AIRES
Avda. R. SAENZ PEÑA 547
U.T. 33. AVENIDA 6069

Sr. Luis Tobío Fernandez
Montevideo

Querido amigo:
Grata noticia saber de ti. No nos queda más que la amistad y la esperanza, pero si algo necesitas aqui estoy, aunque poco el comparado a la generosidad de Fernández Veiga.
Aquí hay viejos conocidos, buenos y apretados en la adversidad. Castelao, Dieste, Seoane López, Colmeiro, Prada, Baltar, Blanco Amor, Suarez, Pita, que te recuerdan y saludan.
He leído tu trabajo de "Galicia" que tiene el valor tuyo, pero además es nuestro reencuentro. Queremos saber de ti, de tus proyectos.
¿Y tu hermano?
Con el afecto de siempre te abraza
Cuadrado [sinatura autógrafa]

Buenos Aires, 7 agosto 1.940

1940-08-15
Carta de Arturo Soria y Espinosa a Lois Tobío Fernández, 1940.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Arturo Soria y Espinosa a Lois Tobío Fernández, 1940. en 15/08/1940

ARTURO SORIA Y ESPINOSA
PROVIDENCIA 249 - TELÉF 44718

Santiago de Chile, 15-Agosto-1940

Sr. D.Luis Tobío
Montevideo

Mi querido amigo: Desde que salí de la Embajada de Chile en Madrid hace unos ocho meses, deseo localizarte y no pude. Tengo en mis manos un periódico en el que se habla de un ex-consul en Bulgaria que no obstante las equivocaciones, supongo eres tu. Te pongo estas lineas tan breves, pues temo no llegue esta carta a tus manos, si quiere el destino que asi sea escríbeme pronto, pues tenemos que estar en relación y colaborar.
Un gran abrazo de tu muy buen amigo
Soria [sinatura autógrafa]

1940-09-11
Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada polo seu presidente José Neira Vidal e por Rodolfo Prada como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada polo seu presidente José Neira Vidal e por Rodolfo Prada como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940. en 11/09/1940

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-BENEFICENCIA
CULTURA
2171 BELGRANO 2189

Buenos Aires, 11 de septiembre de 1940.-

Señor
Dr. Luis Tobío Fernández
Washington nº 126 ap. 2
MONTEVIDEO.-
R. O. DEL URUGUAY.-


Distinguido conterráneo y amigo:
Recibo su muy apreciada de ayer y, me apresuro a informarle que, en su oportunidad, se recibió su interesante colaboración titulada "Bases pra unha orgaización Política da Galiza" que fue debidamente incluida en el número extraordinario de la Revista "Galicia" de este Centro.-
Con la presente incluyo copia de la carta escrita a usted con fecha de 12 de julio último, con la cual se avisaba a usted recibo de dicho trabajo y se le remitía cheque en pago de la misma. Tambien incluyo el Duplicado del referido cheque por si el original no llega a su poder reexpedido de México.-
Así mismo, dispongo para que se le envíe un ejemplar del mencionado número extraordinario.
Al dar a usted la bienvenida a estas tierras del Plata, me es grato saludar a usted con toda consideración,

Rodolfo Prada [sinatura autógrafa]
Secretario
José Neira Vidal [sinatura autógrafa]
Presidente

1940-09-11
Carta de Rodolfo Prada, como secretario do Centro Gallego de Bos Aires, a Lois Tobío Fernández, 1940.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rodolfo Prada, como secretario do Centro Gallego de Bos Aires, a Lois Tobío Fernández, 1940. en 11/09/1940

El Secretario del Centro Gallego de Buenos Aires

(Rodolfo Prada) [sinatura autógrafa], sauda con moito agarimo o distinto compatricio D. Lois Tobio Fernandez e se folga de saber que se atopa preto de nós. Aproveita a oportunidade pra facerlle chegar a eispresión dos seus millores sentimentos e os desexos de benestar n-estas terras do Prata. Xa sabrá que témol-a dita de contar entre nós o noso esgrevio Castelao, que chegóu de New York fai dous meses, quén se ten lembrado moito de vosté con afervoado afeuto.

Bos Aires, Setembre 11 do 1940.

1940-09-20
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940.
Northampton [nac. EEUU]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1940. en 20/09/1940

13 Belmont Ave.
Northampton, Mass.

20 - setiembre - 1940

Querido Luis:
Hace un par de semanas recibi tu carta del 12 de agosto, a la que no he querido contestar hasta estar instalado en el nuevo domicilio, donde permaneceré hasta junio, si no es que antes me hacen soldado, por tener entre 21 y 36 años de edad, y por tal razón estar obligado a presentarme como los restantes contemporaneos ciudadanos o extranjeros que residimos en este pais.
Celebro que el cambio de pais os haya producido grata impresion y abierto transitables perspectivas. Estoy seguro de que esa mezcla hispanoitaliana habia de ser particularmente agradable para mi.
El 28 de agosto tuve la sorpresa de que llegaron, en el "American Legion", que salió de Finlandia, mi hermano Lucio y su mujer, que estaban en Copenhague y de quienes nada sabia desde la invasión alemana.
Nada sé tampoco yo de España. He recibido una tarjeta, del 8 de agosto, desde Ciudad Rodrigo, de Magda en que nos pide a todos no la escribamos hasta nuevo aviso. Me preocupa. En la mejor hipotesis, implica siempre un adios a quien convivió con nosotros en aquellas horas, cada vez mas sugestivas.
De Aurelio he sabido su nuevo domicilio por mis padres. Hoy le escribo por avion, y le doy el tuyo. El suyo es:
35, rue Michelet
Chez le Dr. Care
Montaubau (Tarn et Garonne)

Creo que le animará recibir noticias de los amigos.
No me ha extrañado lo de Francia. Siento la extrañisima desilusión de ver que se confirman nuestros vaticinios. Francia ha quedado, como tu dices, definitivamente hundida. En realidad, ahora lo vemos claro, estaba muerta desde 1914, y ahora se nos ha manifestado su miseria, el cadaver. Con ella ha muerto en verdad, algo que nos era muy caro, y, yo al menos, no entreveo que vaya a ser substituido por nada gustoso a nuestro paladar.
Que os vaya bien. Os deseo todos los posibles éxitos y la merecida felicidad.
Un abrazo de P/.

1940-09-27
Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1940.
A Habana
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1940. en 27/09/1940

La Habana septiembre 27 de 1940

Dr. Luis Tobio
Montevideo

Mi querido Tobio:
No le creas, pero así fué: llegué, hablé y gané. Ya, al fin, salí de aquella enojosa coyuntura que ya arrastraba largamente cuando nos conocimos. Mi contrario se rajó a última hora. No vino a la llamada, excusándose en la nueva posición que el falangismo acababa de regalarle: la dirección interina del Diario de la Marina, que le absorbía todas sus actividades. La gente que me escuchó salió satisfecha de la prueba rendida. No me atrevo a darte mi juicio. Lo formarás tu mismo dentro de poco; los ejercicios fueron taquigraficamente tomados y están en vias de publicación.
Te remití hace una semana un libro de Pablo de la Torriente Brau. Espero que te haya llegado.
Me alegro te abras el camino que te mereces por ti mismo y por tu talento. No tengo que decirte que tus triunfos son mios y parejamente tus penas.
La Escuela Libre marcha. A la vuelta de dos años, estará definitivamente consolidada.
En el próximo número de la Revista de la Universidad –retrasadísimo– saldrá tu trabajo. Te enviaré varios ejemplares.
A Maria del Carmen mi saludo y el de Ada. Para tí, un fuerte abrazo de tu fraterno amigo,

Raúl Roa [sinatura autógrafa]

1940-09-30
Carta de varias persoas da colectividade española en Montevideo (Carmen Capelán de Galán, Álvaro Fernández Suárez, Manuel González López, Eladio Montes Vázquez e Manuel Amarelle) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de varias persoas da colectividade española en Montevideo (Carmen Capelán de Galán, Álvaro Fernández Suárez, Manuel González López, Eladio Montes Vázquez e Manuel Amarelle) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1940. en 30/09/1940

Montevideo, 30 de Setiembre de 1.940.

Sr. Luis Tobio
CIUDAD.

Distinguido compatriota:
Suponemos que no ignorara Vd. el problema que plantea a Casa de España y, por reflejo a toda la colectividad republicana española, la mediatización que sufre esta entidad por efecto de ciertas posiciones partidistas que se traducen al exterior con gran daño para la causa de la República y, mas inmediatamente, de la institución que debiera ser representativa del sentir de la colonia española en este pais.
El mal que denunciamos ha llegado, en este momento, por motivos que seran explicados detalladamente, a un extremo tal, que se hacen indispensables medidas eficaces que lo contrarresten y disipen.
Con este fin, los que suscriben en nombre de un nutrido sector de compatriotas, han tomado la iniciativa de convocar a una reunión que se celebrara en la Casa de España el MIERCOLES DIA 2 DE OCTUBRE a las 21.- horas.
Dada la importancia que pudiera tener su concurso y su apoyo para la realización de los proyectos que van a ser sometidos a la reunión, le rogamos encarecidamente su puntual asistencia.
Con gracias anticipadas quedamos en Vd, atentos Ss.Ss.

CARMEN CAPELAN DE GALAN [sinatura autógrafa]
ALVARO FERNANDEZ SUAREZ [sinatura autógrafa]
MANUEL GONZALEZ LOPEZ [sinatura autógrafa]
ELADIO MONTES [sinatura autógrafa]
MANUEL AMARELLE [sinatura autógrafa]

1940-10-30
Carta de Arturo Soria y Espinosa a Lois Tobío Fernández, 1940.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Arturo Soria y Espinosa a Lois Tobío Fernández, 1940. en 30/10/1940

ARTURO SORIA Y ESPINOSA
PROVIDENCIA 249 - TELÉF 44718

Santiago de Chile, 30 octubre 1940

Sr. D.Luis Tobío
Montevideo

Mi querido amigo: Llevo cerca de dos meses de una actividad muy superior a la que desarrollaba en España en los buenos tiempos de la F.U.E. Una vez cumplidos con creces mis propósitos, tengo tal agotamiento que hace un par de días que casi no puedo moverme de la cama. Gracias a esto aprovecho estos momentos de reposo en poner al día mi abundante correspondencia que, en cuanto me descuido, pasan de cincuenta las cartas que tengo por contestar.
No sabes cuanto me alegra haberte localizado: creo que en la emigración podremos desarrollar una actividad de extraordinaria importancia y volumen que no sólo sirva para crear una organización que nos permita defender nuestras ideas y valorizar nuestros esfuerzos, sino tomar posiciones para conquistar nuevamente España y para que cuando sea nuestra no la hundan ni los ágrafos politicastros, ni la chusma militar, clerical y sindical. Por desgracia las personas solventes de estas colectividades son, de entre sus directores, una ínfima minoría.
Yo tengo un creciente entusiasmo y me ocupo activamente de ir poniendo en marcha esta organización de la que te hablo; hasta ahora tengo una serie de contactos solventísimos por todo el mundo de nuestra lengua, cuento en esta República con grupos eficacísimos en las principales ciudades y concretamente, he organizado dos grandes giras a Jimenez de Asúa y a Ossorio y Gallardo con un éxito extraordinario. Pienso llamar a esta empresa Cooperación Iberoamericana y organizarla con fines espirituales y de propaganda, pero con procedimientos comerciales.
Como nosotros no podemos disponer ni nos interesa, de una organización difusora que cuente con diarios, revistas, emisoras de radio, etc., capaz de influir en todo el mundo iberoamericano, nos importa invertir los términos, es decir, crear el suceso de suficiente volumen e interés capaz de obligar a los órganos informativos a dar cuenta del mismo.
Ahora, con ocasión de la reanudación de relaciones de Chile con el gobierno de Franco, la presencia en Santiago de Ossorio y Gallardo, que fue embajador extraordinario en la toma de posesión de este presidente, ha tenido un extraordinario interés y toda la prensa ha solicitado a D. Angel su opinión sobre Franco y los suyos habiéndose despachado D. Angel como puedes suponer. A parte de esto, la presencia en las conferencias de D. Angel de miembros del cuerpo diplomático, autoridades, etc., ha colocado a los franquistas en situación por demás desairada.
Escríbeme extensamente; dime tu opinión sobre mi actividad y sabes soy tuyo muy buen amigo
Arturo Soria [sinatura autógrafa]

1940-12-10
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1940.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1940. en 10/12/1940

Méjico DF. 10 de diciembre de 1940

Querido Luis: Recibí una tuya hará mucho tiempo y no te he contestado antes porque esperaba darte cuenta de nuestra vida, con calma y algún detalle. Ahora es el momento.
El día 4 celebramos en el jardín de Cordoba 48 la fiesta de fin de curso. Fue presidida por el Lic. Quijano, Presidente de la Academia Mexicana de la lengua, con arreglo al programa que adjunto te envio. Resultó bien, francamente bien, con una asistencia de más de mil personas que salieron muy (ilexible).
Pero no sabes lo que hemos tenido que luchar para terminar el curso. Desde que tú te fuiste se ha enriquecido la historia del Instituto con un sinfín de anécdotas e incidentes. Bolívar se separó del Instituto muy molesto con Martul __ y de rebuzo con todos.
Todos los inútiles maestros que, por compadrazgo nos trajo Martul, después de una serie de incidentes, nos declararon la guerra desde el sindicato, que llegó a anunciarnos la huelga en un plazo de 24 horas. Todo el lío lo armó el hijo de Bonilla. Se conjuró la huelga, expulsamos del Instituto a Bonilla Jr y los maestros descontentos, a quien él soliviantó, se declararon, por cierto, conformes con la expulsión decretada por el consejo y manifestaron al mismo tiempo su incompatibilidad con el buscabullas a quién acusaron de no cumplir con sus deberes docentes.
Esta medida ha excitado al viejo Bonilla que desarrolla una gran actividad para hundir al centro. Se dedica a visitar a profesores y amigos notables de la Casa ofreciéndoles la dirección si le ayudan a cambiar el Consejo Rector.
Con el grupo de Bonilla, Sacristán y el Arzobispo Civilista estamos ya en franca guerra.
Con Gallardo, Martul prácticamente ha roto relaciones. Con Gutierrez Roldán?, que hace unos días estaba muy cordial, hemos entrado repentinamente en una etapa de relaciones frías.
Nombramos consejeros a Dn. Enrique Rioja y a Dn. José Giral, que aceptaron complacidos y colaboran cordialmente con nosotros. Esto ha reforzado nuestra posición y ha sacado de quicio a nuestros enemigos.
Y por último hace un par de días hemos designado para la última vacante del Consejo a Dn Antonio Castro Leal, que también ha aceptado y nos ayuda con gran interés.
Pudimos montar el laboratorio de Química, comprar un buen microscopio para ciencias naturales, hacer bastantes reuniones y visitas de interés con los alumnos, celebrar brillantemente la Fiesta de la Raza, cobrar los 15.000 $ famosos del Banco de México y terminar, por fin, el curso con toda solemnidad. La labor del primer año no ha podido ser mejor y las perspectivas para el próximo curso son buenas, aunque desde luego, si bien menos que este año, tendremos aún que luchar mucho. Desde luego el Instituto es la mejor obra de la emigración en México.
Se nos presenta ahora el grave problema de reorganizar el profesorado, eliminando algunos maestros francamente indeseables por su incapacidad profesional o por su amor al lío. Y también —y esto entra en el terreno limitado de la Asociación— el del cambio de Dirección. Creo, y conmigo algunos compañeros, que Martul está muy desgastado y debe dejar la Dirección, conservando la Presidencia de la Asociación. Esta debe tener cada día más personalidad como creadora del Instituto y autoridad (ilexible) que nombra a los consejeros y señala sus cargos dentro del Consejo.
El grupo del Arzobispo Civilista está siendo derrotado de manera aplastante, la única batalla que no perdió —aunque tampoco logró un triunfo concreto— fué la sostenida alrededor de la Escuela Diplomática, pues en cierto modo se salieron con la suya al nombrarte tú.
Esto es todo lo que ha habido de importante desde que te fuiste. Comenzamos un nuevo curso con perspectivas que superan nuestras previsiones. Probablemente el curso de 1941 será también de luchas y sacrificios, pero ya nos enfrentamos con él viendo horizontes más despejados que los de hace un año.
Ofelia y las niñas muy bien. Están en el campo de vacaciones. La pequeña Jimena sigue sin llorar nunca. Realmente a este bicho no se le ha oído desde que nació.
Recuerdos muy cariñosos para María del Carmen y un abrazo muy fuerte para ti de vuestro amigo
Anselmo [sinatura autógrafa]

1940-12-26
Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1940.
Hércules
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1940. en 26/12/1940

Hércules, 26, dic. 1940

Muy querida Melucha:
Recibí la tuya del 13 Nov.reexpedida desde La Habana; púes aquí nos tienes desde el 10 ppdo. ¡Por fin! Los amigos de Jaime nos pagaron el viaje y ahora estamos parando en casa de uno de ellos, y para colmo de suerte pasado mañana seguramente Jaime firmará su primer contrato con la Cía. por 3 años !Al parecer se acabaron las tribulaciones! Pero en cambio como mancha negra está el no saber nada de mi familia desde julio ¡Cualquiera sabe que será de todos ellos!
Te adjunto dos "poses" más del crío, bastante recientes. Como podrás ver no participa de las miserias de sus papás y sigue rozagante y encantado de la vida ¡Tiene ya dos dientecillos! Te vas a reír de mí pero te digo que no hay en el mundo nada más que eso, los hijos. No se puede uno hacer cargo de lo que significa hasta que se tienen. Cada pequeña innovación es admirada, aumentada y conmemorada periódicamente por los dos. ¡Empieza a salirle otro diente! ¡Ya se aguanta de pié! ¡Fíjate que carcajada! y nosotros haciendo esos descubrimientos nos volvemos locos de contentos y se nos "cae la baba" con él. ¡Si lo viera mi madre!
Te acuso recibo tambien de los sellos que por cierto aumentan la colección pues la mayoría no los tenía. Gracias mil
Puedes escribirme a: Apartado 1. Querétaro. QRO aunque no sé si nos quedaremos aquí o si nos mandarán a la fábrica de Guadalajara. De todas formas escríbeme pronto y largo!
¿Qué sabes e tu familia? No me dices nada. ¿Y tu sobrinillo? ¿Cuándo le das un primito?
Y Luis ¿encontró ya colocación? ¿Qué panorama es el vuestro? Me alegraría mucho saber que ya estáis completamente a flote y con el panorama familiar resuelto.
Deseándoos un feliz y próspero 1941 y con afectuosos saludos de Jaime para los dos y míos para Luís, te abraza bien fuerte

Piluca [sinatura autógrafa]

APARTADO; 1
QUERÉTARO (QRO)

Te agradecería una foto vuestra para mi album.

1941-01-12
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941.
Northampton [nac. EEUU]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941. en 12/01/1941

Northampton, 12 de Enero - 1941

Querido Luis:
Contesto ahora a tu carta del 12 de Noviembre. Celebro que os hayais establecido y comenceis a tener paz y esperanza de paz, trabajando en cosas fetivas [?]. ¡Cómo os envidio, a ratos, el ambiente mediterraneo, yo que estoy metido de lleno en lo nórdico! Hace mas de dos meses se estableció aqui la nieve, y yo leo y fumo –como en una estampa de Christmas– al lado de la chimenea siempre encendida.
Me alegran las noticias de Soria. Tuve, el verano o la primavera pasados carta de él, desde Chile. Le escribi y nada volví a saber.
Hace cuatro dias recibi carta (fecha, 10 - diciembre) de Mercé. Me habla de vosotros y me dice quisiera tener noticias vuestras. Le he mandado vuestra dirección. La suya: Srta. Mercedes Oller, Orgañá, Provincia de Lerida. Me dice que durante el verano se vió con Magda. "Os recordamos muchísimo", escribe. Por lo que me dice, Magda va a volver a escribirme. Me alegra pues ello supone que han desaparecido las desconocidas razones que le obligaron a dejar de hacerlo.
Yo sigo aquí enseñando español, aprendiendo ingles y escribiendo sobre arte en español e inglés. Dentro de poco daré conferencias sobre Picasso en inglés.
Escribeme. Afectos a Maria del Carmen. Para tí un abrazo de P/

1941-02-13
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1941.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1941. en 13/02/1941

México DF. 13 de febreiro de 1941.

Sr. D. Luís Tobío.

Querido Luis: Acabamos de recibir una vuestra de 7 del pasado; la segunda desde que estáis en Montevideo. Yo os escribí en diciembre; probablemente hayáis recibido la mía a los pocos días de echar la vuestra.
Nosotros seguimos tirando como podemos. Por lo pronto bien de salud. Hemos pasado un año de bastantes estrecheces: vivimos en una casa modesta, carecemos de muchas cosas, pero salimos adelante. Las niñas están muy bien. La pequeña Jimena comienza ya a levantarse y se pasa el día encerrada? en su redil. Está hecha un solete y sigue tan buena como siempre. Os mando unas fotos de ella. La mayor es ya una mocita de segundo de primaria.
Mi madre recibió carta de María del Carmen que agradeció mucho. Ya os escribirá. También han pasado sus apurillos, a pesar de lo cual mi padre sigue tan optimista como siempre y ha engordado. Tiene ahora dos asuntos entre manos en los que está muy esperanzado.
El Instituto va bien. Tenemos una matrícula efectiva de comienzo de curso de más de setecientos alumnos, número superior al del final del curso pasado. Hemos subido el camión? de 7 a 10 $ y, en general, el promedio de las cuotas es superior al del curso pasado. Hemos comprado otros tres autobuses, aun mejores que los que teníamos. Estamos buscando casas para internados, de varones y de niñas y señoritas. Se cobra ahora por hora de clase, la módica cantidad de 2.50 $ y por el momento cobramos regularmente.
Como te decía en la primera mía, era propósito de algunos consejeros plantear el problema de la conveniencia de que Martul dejara la dirección. Yo defendí decididamente la proposición, pero Martul se opuso a ella y quedamos en minoría. Yo dimití el cargo de Tesorero y ahora me encuentro desahogadísimo sin él: de profesor y consejero únicamente.
"La Comercial" va bien, pero muy lentamente en su desarrollo.
Dopico, Martul, Carlos y yo nos hemos metido audazmente en un negocio pesquero y conservero, alrededor del cual podrían nacer otros, todos en el Estado de Campeche. Con este motivo estuvimos todos en Campeche. Carlos, Dopico y yo fuimos en avión, volando sobre la selva virgen y los pantanos de Tabasco. El viaje que duró cinco días en total resultó muy agradable. La gente de Yucatán y Campeche es más simpática y pacífica que la del centro de México, las ciudades muy españolas y el ambiente, salvo el calor, muy simpático. Martul, que le tiene un miedo horrible al avión, fue por barco. Con este motivo tuvo que hacer escala en Mérida, de donde regresó encantado. Dio una conferencia, le dieron un banquete, se hizo amigo de los españoles ricos de allí que, en contraste con la gachupinada de México, son en su mayoría muy de izquierda, al punto de despedirse puño en alto, en fin que "pintó o demo".
La única manera de hacer negocios aquí es lanzarse de decididamente sobre la cuerda floja, como en las cucañas. Puede uno coger la bolsita de la fortuna que está al otro lado, pero también pude llevarse uno el gran batacazo y salir renqueando. Ánimo no nos falta. Y el propio Carlos, el ex-pacífico ex-funcionario de la Diputación de Madrid está resultando un osado hombre de negocios.
Los ilustres santeros de la (ilexible) española continúan haciéndonos todo el daño que pueden. La lista de enemigos crece. Andreu —el ex presidente del T. Supremo de Cataluña, amigo de (ilexible) —, mandamás de la JARE, es decidido enemigo nuestro. Esplá, que vino a estas tierras de la Argentina, donde al parecer quiso abrirse camino sin conseguirlo, para ocupar el cargo de secretario de la JARE, tampoco parece que nos quiere bien.
De la gente de Chile no sé nada nuevo, bien es verdad que les debo carta a todos. De los de Francia tampoco.
Marín siempre que me ve, y únicamente nos vemos cuando nos tropezamos de vez en cuando en la calle, me pregunta por ti. Está metido con Fabela a quién debe de haber convencido de que es un internacionalista de talla e intelectual de gran valía. Cada día me parece más botarate.
De la JARE y del JESE no puedo decirte nada nuevo. Ambas organizaciones continúan su brillante historia, que si no se remonta a la época terciaria no será por falta de fósiles –quiero decir de personalidades que, si las leyes de la sociedad humana respondieran a la hermosa y sabia estructura de las del mundo físico, deberían ser contemplados por nuestros compatriotas como si se tratara de animales antidiluvianos
Un abrazo muy fuerte de vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

1941-03-02
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941.
Northampton [nac. EEUU]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941. en 02/03/1941

JOSÉ LÓPEZ-REY

2 - marzo - 1941.
Querido Luis:
Celebro que vuestras cosas vayan arreglándose. Las mias aunque con inevitable lentitud van mejorando. Me han renovado ahora el contrato para el año que viene, y en el verano iré, como el año pasado a enseñar Historia del Arte en Midalebury College. Mientras tanto trato de mejorar mi ingles, condición necesaria para cualquier real mejora. El otro día di una conferencia sobre Picasso en esta lengua. Resultó bien, y salí contento.
He encargado ya los libros en mi librería de aqui, que los tiene que pedir a New York. Te los mandarán enseguida. Uno cuesta $3.75 y el otro $3.-
Hoy viene en el periódico la noticia de la ocupación militar de Sofia por los alemanes. Me he acordado mucho de ti.
De España apenas tengo noticias. Parece que aquello va mal y temo que Hitler se decidirá al fin a utilizar nuestro pais como base militar. Me parecen disparatadas las ideas de quienes creen que "Franco no quiere entrar en la guerra". ¡Como si la opinión de Franco, si fuera esa, contara algo frente a la voluntad de Hitler!
Leeré el libro que me recomiendas.
No dejes de darme noticias vuestras y dispon como gustes de mi. No dejes de pedirme cualquier cosa que puedas necesitar de aqui.
Saludos a María del Carmen.
Un fuerte abrazo de P/.

[Nota manuscrita na marxe esquerda]:
En "Sur" de Buenos Aires voy a publicar este año un ensayo sobre el Greco.

1941-06-21
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1941.
Rosario
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1941. en 21/06/1941

ROSARIO, 21-6-1941.

Sr. Luís Tobío
Montevideo
---------------

Meu querido amigo e irmán:
Recibín a túa carta, e ainda que pesa encol de mín un trafego extraordinario, non poido menos que compracer ao bó amigo e irmán e tamén aos demais amigos que teño n-esa Casa de Galicia.-
Acompaño estos versiños inéditos por si sirven pra publical-os.- Forman parte do meu "JACOBUSLAND" que creo editará axiña o Cuadrado.- Si prefires outra cousa en prosa, millor que este poema, m-escribes e mándocha.- N-estos tempos estou metido nos papeles encol da nosa música e dos nosos romáticos; si encol d'estos temas atopas algo millor axeitado qu-estos versos non tés mais que ordear.-
Unha aperta forte ao Fernández Veiga: sempre sigue lucazán pra escribir; débeme carta.-
Pra tí e a túa dona, unha cordial lembranza de,

Emilio Pita [sinatura autógrafa]
¡Terra a Nosa!

1941-06-23
Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1941.
Querétaro
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1941. en 23/06/1941

Querétaro, 23 de junio de 1941

Mi querida amiga Melucha: No te puedes imaginar cuanto me ha gustado tu carta de fines del més pasado, con tus divagaciones y tus pronósticos que me han recordado aquellas que recibía en Lloret! Te reconozco plenamente en ella!
En realidad no comprendo cómo no te había hablado antes de nuestra "opinión" de américa. (La he nombrado en minúscula sin darme cuenta, pero en realidad no vale la pena ni el esfuerzo de levantar la palanca para dedicarle una mayúscula); yo creo que con esta disgresión de lo que iba a decir ya lo tienes todo explicado sin embargo ¿no?
El caso es que aquí se "ahoga" cualquier europeo que no sea simplemente una acémila. Europa viene a ser lo que la cocaína; el que lo prueba sea por nacimiento sea por haber vivido allá, ya no puede pasarse sin ella. En Cuba conocí a dos famosos médicos, que a pesar de ser cubanos de pura raza, había vivido y ejercido en París, Berlín, etc... y estaban esperando ansiosos que se compusiera algo lo de la guerra para volver enseguida. Allí se "ahogaban"; y eso que en Cuba, ... —Déu ni dó —, que aquí es mucho peor. Yo no sé si tú te habrás podido dar cuenta viviendo en la capital pero en los "Estados" es algo espantoso. La gente vive como bestias; quizás peor. Yo creo que no hay, (no puede haberlo) otro país tan salvaje, tan atrasado y de tanta cerrazón particular y colectiva como éste. Además hay un fanatismo terrible que cierra todas las puertas a lo que pudiera llegarles de la civilización exterior. A pesar del carácter oficial de "ateísmo" pudiéramos decir, la gente es más creyente que en ningún otro lugar con la diferencia de que siendo menos inteligente, interpretan torcidamente la religión y solo ponen en práctica de ella lo más absurdo y menos edificante desde el punto de vista moral. O sea que en vez de servirles de freno a sus vicios y de coto al salvajismo y matonería, solo les sirve para mezclar a su existencia una serie de ritos y supersticiones fantasmagóricas. Supongo que eso debe darse en mayor o menor escala en toda la América latina, ¿no?
Ahora me dejo de críticas y divagaciones para darte una noticia. Mejor dicho, dos en una. Probablemente Enriqueta logre venirse pronto. No te imaginas lo que a mí me conviene eso en cuanto al plan familiar, pues no siendo dificil llevarse con ella, servirá para ligar más aun a Jaime a la casa y apartarlo de su "amiguito". De todas maneras desde mi última no tengo queja ninguna y por el contrario, ante nuevas barbaridades del individuo en cuestión Jaime va dándose cuenta de las cosas. Que temporadita pasé Melu!!!
Por otra parte María, la mayor, la que estaba refugiada en Francia salió de Marsella "con rumbo hacia acá" (como se dice en "Marina") a primeros de mayo. Estaba en Casablanca el 19; ahora ya debe estar en algún puerto de Martinica o por ahí pero aun no tenemos noticias. Lo más curioso del caso es que a estas horas debe andar con un "chamaco" a cuestas que debía nacer a fines de mayo. Verás cómo fue todo. En Barcelona andaba "liada" con un individuo mucho mayor que ella, casado y con hijos casi de la edad de María. Pasaron la frontera juntos y en Francia fueron siempre "marido y mujer". Pero un buen día la cosa se enredó y ahora venimos a enterarnos de que además de ellos dos viene también un crío, o cría. (A su edad)! Este caso si me fastidia verdaderamente, pues con ella sí que es realmente difícil convivir pues tiene un carácter imposible. Con decirte que ni sus padres la podían aguantar!!! En fin, ya veremos... si la cuerda no se rompe; como dice el refrán.
Y de tu familia ¿qué sabes? - ¿Qué es de tu sobrinillo, el "pituso"?
Yo sigo sin saber nada de los míos. El mes que viene va a hacer un año!
Mi chamaco, (que por no producir una falsa nota en el árbol genealógico de casi todas las familias españolas, se llama "Jaime") está algo malucho. Hace cosa de tres meses empezó con algo de diarreas, (el enemigo nº 1 de los críos) que no supieron tratarle a tiempo. Harta yo de ver que no hacían más que "ensayar" con él, me informé del mejor médico de aquí. Hace cosa de tres semanas que lo llevamos. Después del segundo tanteo, pareció que empezaba a mejorar, pero hoy ha vuelto a empezar con lo mismo. En realidad no es nada, pero puede convertirse en una "colitis" que acabe con él en unos meses. Esto sí es un problema terrible en un país como este. La solución sería llevarlo a Cuba donde está un médico estupendo (uno de esos dos que te digo que ha ejercido en cargos oficiales médicos, en París y otros sitios) que estoy segura lo compondría en un dos por tres..... pero son unos 150 dollars, y eso es para nosotros todavía una fabulosa. Claro que si la cosa no se arregla tendremos que hacer un empréstito con la misma Cía. e irme yo con la criatura. Crees tú, que yo tenga jamás suerte? No me negarás que los problemas hondos y dificultosos no vacilan en acumularse en mi existencia.
Melu, la cena en la mesa y Jaime en su sitio me reclaman! Espero pronto carta tuya bien larga y simpática como ésta vez. Cuéntame muchas cosas. Que es de tu vida. Cual es vuestro panorama; no me dices nada de vosotros! En fin, muchas cosas.
Afectuosos saludos de los dos para tí y Luís, y el más fuerte abrazo de ti sempiterna

Piluca [sinatura autógrafa] para tí.

1941-08-14
Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu presidente Antonio Castiñeira e o pro-secretario, Francisco López Maseda, 1941.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu presidente Antonio Castiñeira e o pro-secretario, Francisco López Maseda, 1941. en 14/08/1941

CASA DE GALICIA
AV. 18 DE JULIO 1473
MONTEVIDEO

Montevideo, 14 de agosto de 1941.-


Sr.
Dr. Don Luis Tobío Fernández
Presente

De nuestra mayor consideración:
Por resolución unánime de la Junta Directiva de "Casa de Galicia", nos es en especial modo grato hacer llegar a Vd. las felicitaciones de la Corporación, con motivo de su brillante conferencia sobre el tema "El mar en la poesía gallega", ofrecida a los asociados de nuestra institución en la Sede social el día 5 de Julio ppdo.-
En nombre de la Junta Directiva y de la "Sección Instrucción", agradecemos a Vd. su valiosa colaboración en dicha oportunidad, complaciéndonos en destacar que su disertación constituyó un verdadero éxito, dando lugar a comentarios elogiosísimos de todos los que hemos tenido la satisfacción de escucharlo.-
Aprovechamos la oportunidad para saludarlo y reiterarle las seguridades de nuestra distinguida consideración y estima.-

Francisco López Maseda [sinatura autógrafa]
Pro - Secretario
Antonio Castiñeiras [sinatura autógrafa]
Presidente

1941-08-15
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1941.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1941. en 15/08/1941

Paseo de la Reforma 167, Depto. 7
México, D. F.

15 agosto 1941

Queridos amigos, Me resisto a pensar que Uds. como la mayoría de los españoles que están en México, pasan también por el proceso manifiesto, por lo menos aquí, de desintegración de la comunidad hispanica republicana. El fenómeno es curioso y alcanzó su máxima intensidad al comienzo de las hostilidades ruso-alemanas cuando todos veían que Rusia no resistiría dos semanas. Los españoles se recluían en sus casas, incluso los amigos encontraban resistencias en ver a los amigos, y todavía hoy el español da la impresión de vivir flotando en el aire. De un lado los lazos que nos unían se aflojaban cada vez mas y por otro lado no nos incorporabamos a la comunidad mexicana. La ola de optimismo que invade hoy a nuestros compatriotas nos vuelve a unir un poco en la esperanza. Con mucha frecuencia hablamos con Teresa de Uds. y los dos queremos creer que algo anormal hay en este espeso silencio después de su partida de México.
Nos han dado su dirección de Uds. en el "Instituto Ruíz de Alarcón". A las señas que nos dieron le mandé hace ya un par de semanas, un libro mío que por las muchas cartas que he recibido de todo el continente americano parece que ha tenido muy buena acogida. Me parece que tambien me lo pidió el "Instituto de Protección a la Infancia" de Montevideo.
Nosotros seguimos bien y trabajando como siempre. Ayer empecé un nuevo curso: "Köhler y la Psicologia de la firma" cuyo programa le remito.
Mucho le agradecería que me dijera Ud. como tiene su traducción del Heller. Aquí se ha hablado de traducirlo y yo hice la indicación de que Ud. la había empezado con mucha fidelidad, al final de la Guerra de España. Parece que aquí el Rector de la Universidad la iba a empezar si no la ha empezado ya.- Por mi parte yo estoy –por fin– terminando "Wirtschaft und gesellschaft" de Weber.
Después de muchos meses de silencio ayer recibí una postal de Lopez-Rey.
Veo a su hermano aquí de tarde en tarde: su esposa ha estado –y está– bastante enferma.
Nada sé de Garzón del Camino.
Veo a Marín muy de tarde en tarde. Sus negocios editoriales le van muy bien.
Carretero se ha eclipsado.
Hace ya tres meses que Bosch-Gimpera está aquí tan contento como siempre. Acaba de dar un curso excelente en inglés.
A Xirau tambien le veo poco. Está bien.
Ruíz-Funes está también en México, en la "Casa de España"
Demófilo de Buen se marcho a la Universidad de Panamá. Allí se marchó también el gran Moles hace dos semanas. Están contentos. Calderón nos dejó a poco de marcharse Uds. cuando nosotros nos mudamos de casa. Es ya coronel del ejército mexicano.
Carner está bien. Da cursos con mucho éxito en la Facultad de Filosofía. Es miembro de la "Casa de España".
Mucho me alegraré que estas líneas les encuentren bien de salud. Nosotros todavía sin descendencia.
Adios. Cedo el espacio a Teresa. Saludos muy cordiales de su amigo
Roura [sinatura autógrafa]
Querida Carmen. Espero que esta os encuentre bien de salud. Nosotros continuamos como siempre. Ya puedes ver por lo que Juan os dice que todo sigue igual. Deseamos saber como os van a vosotros por esas tierras. En este momento Adela ha llegado y te pone unas lineas. Adios, recuerdos a tu esposo y un abrazo grande de Teresa [sinatura autógrafa]
[outra nota de Adela]: Querida Carmen: Un abrazo muy fuerte con todo mi cariño para ti y saludos a tu esposo de tu buena amiga Adela. Sabes que aquí está Bosch Gimpera? Con Carlos hablamos de todo!

1941-09-09
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941.
Northampton [nac. EEUU]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1941. en 09/09/1941

Northampton
9 - setiembre - 1941

Nueva dirección
54 Prospect Str.
Northampton, Mass.

Querido Luis:
He recibido tu carta del 5 de agosto, con el cheque por el importe de los libros. Celebro que éstos te llegaran oportunamente. Me alegra lo que me cuentas acerca de tus actividades, con las que vas abriéndote camino.
Yo enseñé este año tambien en Middlebury College, en la sesion de verano, y volveré allá el año proximo. Aqui tengo contrato para el año académico que comienza dentro de dos semanas.
En el número de febrero de este año de "SUR" de Buenos Aires, publiqué un ensayo titulado "El Greco y el genio de su tiempo". Por una serie de coincidencias –al menos asi lo supongo yo– no he recibido ni un ejemplar. He escrito pidiéndolos a la Administración de la revista, pero aún no los he recibido. Y me interesa tener unos cuantos ejemplares para hacerlos llegar a algunas personas e instituciones interesadas en la Historia del Arte. Así, te ruego que, si te es posible, me mandes desde ahí ocho o diez ejemplares de dicho número. Me dices lo que es y yo te lo mandaré. Como te digo me interesa mucho.
De España nada sé directamente. Hoy publica el N. Y. Times una noticia de Gibraltar, según la cual hay aún 300.000 encarcelados esperando que se les juzgue. Es un dolor ver que el regimen franquista parece no tener otra preocupación que la de encarcelar y matar. ¡Pobre España! ¡Ojalá podamos volver pronto a ella, y que sea para transformar el enorme dolor de todos en algo creador y fecundo! Si la ocasión llega, habremos de prepararnos par, sin sentimentalismos, superar el odio y el dolor.
Mando afectos a Maria del Carmen. Para tí un abrazo de P/

P/S. He tenido recientemente noticias de Aurelio. Está bien y piensa estudiar en la Universidad de Lyon.

1941-09-30
Carta de Agustín Millares Carló a María del Carmen Soler Ponce de León, 1941.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Agustín Millares Carló a María del Carmen Soler Ponce de León, 1941. en 30/09/1941

México, 30 septº. 1941

Sra. Dª. María del C. Soler de Tobío

Muy distinguida amiga: Gratisima sorpresa he tenido con su carta que ayer me entregaron en la Facultad. Son muy interesantes y halagüeñas las noticias que en ella me da y le estoy sumamente agradecido por su interés. Mucho me agradaría cambiar de ambiente, pues si bien, como V. sabe, aquí se nos ha tratado muy bien, el clima es para mí fatal y me encuentro sumamente fatigado. Si V. viera alguna oportunidad que yo pudiera utilizar, no deje de avisármelo inmediatamente. Conocí Montevideo hace ya años y pasé unos días inolvidables. Además debo decirle que durante nuestra guerra, y con ocasión de hallarme en Valencia fui invitado por el gobierno del Uruguay, por medio de su ministro en París a trasladarme a Montevideo para organizar las enseñanzas de lenguas clásicas. Fué mediador en este asunto Mr. Jean Sarraille, rector de la Universidad de Grenoble y antiguo amigo mío. Esto pudiera ser un antecedente importante. Ya sabe V. lo poco que puedo hacer, pero, eso sí, poniendo en el empeño toda mi dedicación y entusiasmo. Publiqué ya la Gramática latina y la Antología (I. Prosistas), así como unos Estudios de Paleografía Española de los que ha hablado la crítica con gran benevolencia. He traducido y ha visto ya la luz una traducción de la Utopía de Tomás Moro (Fondo de Cultura) y he entregado sendas traducciones de la Monarquía de Dante y del De procurando indorum salute, del P. Acosta. También he preparado el texto latino del "De unico vocationis modo" del P. Las Casas, que va a salir de un momento a otro y la edición y traducción del De insulis Oceani de Palacios Rubios, que estoy acabando. Fueron 19 los trabajos realizados en poco más de un año. Estos datos se los doy por si fueran aprovechables. Conocí brevemente en esas a Falcao Espalter, director, creo, de la Biblioteca Nacional, y tuve excelente amistad con Telmo Manacorda, que fué director del Archivo Nacional. Como dirigí durante un año en Buenos Aires, el Instituto de Filología, podrán dar informes de mí su actual Director Amado Alonso, Ricardo Levene, Cosialano Alterini, Emilio Ravignani y Ricardo Rojas, todos profesores d la Univ. de Buenos Aires y Carlos Heras, que lo es de la Plata. Así mismo podía informar el prof. E. A. Lowe (Universidad de Princeton) y prof. Robinson (Universidad de Cincinnaty). Le envío mi curriculum vitae.
Mucho celebro las noticias que me da de V. y de su señor esposo y les felicito cordialisimamente.
No deje de tenerme al corriente de lo que vaya aconteciendo y con gracias otra vez y saludos para el Sr. Tobío, queda de V. con todo respeto su suyo
Agustín Millares [sinatura autógrafa]

Paseo de la Reforma 374 - 9
México D. F.

1941-10-07
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1941.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1941. en 07/10/1941

Paseo de la Reforma 167, Depº 7, México, D. F.

7 octubre 1941

Queridos amigos: hace cuatro días llegó vuestra que tanto esperabamos. Nos hemos alegrado mucho de que esteis bien y de que Tobío se desenvuelva en trabajos tan adecuados a sus aptitudes.
El mismo día de recibir vuestra carta hablé con Cosío de la traducción del Heller. Se mostró tan entusiasmado que me rogó le escribiera a Ud. enseguida (por correo aereo) para que Ud. se pusiera en contacto con lo mas pronto posible. Daniel Cosío Villegas, Director del Fondo de Cultura Económica, Pánuco 63 México, D.F.; es también el Secretario de "El Colegio de México" (antigua "Casa de España") al cual yo pertenezco.
Espero que se entederán Uds. y que tan interesante obra, que Ud. traduce impecablemente, figurará pronto en la serie política del Fondo de Cultura. Al decirle yo a Cosío que no le interesaba a Ud. tanto el lado económico como la aparición de la obra, me contestó que le pagaría a Ud. lo mismo que a los demás traductores del alemán: $2,50 página mecanografiada con 10 puntos de margen. En cuanto a los derechos de autor Cosío tiene el criterio que en las presentes circunstancia esta cuestión tiene que arreglarse a posteriori. Si tiene Ud. originales alemanes que merecen ser traducidos haga Ud. sugerencias a Cosío quien seguramente habrá de aceptar la traducción.
A juzgar por las cartas recibidas de toda América mi libro ha tenido una muy buena acogida. He recibido también muchas recensiones que como es natural, dado mi temperamento, no he leido. Por lo visto les llama mucho la atencion su sistematización y su enorme trabajo. Para mi este libro ya pertenece a la Historia y sigo con la mirada adelante. A fines de año terminaré "Escuelas contemporaneas de Psicologia". Despues ya aparecerán otras cosas que voy elaborando.
Trabajo mucho. Realmente no puede hacerse aquí otra cosa para salvarse.
Si se llega a realizar el proyecto que Ud. me dice ha aprobado ya el Senado le agradeceré me tenga al corriente de ello. Podría dar algún curso sobre Filosofía de la Educación, Psicología Pedagógica, Psicología, Caracterología, Psicología social ... No sé porque no se ha organizado para los profesores una especie de sociedad "Conciertos Daniel".
Bosch-Gimpera está dando un curso, al que asisto, sobre Prehistoria del Viejo Mundo.
Garcia Bacca vendrá en Enero a dar un curso de invierno, me ha sido posible arreglárselo en muy buenas condiciones. Vendrá casado pues parece que Roma le ha concedido la licencia. También he podido conseguir que venga Köhler a dar un cursillo. Han sido invitados, además, Ortega y Asúa. Parece que el segundo aceptó ya. Seguimos sin noticias de López-Rey. Juan Bayo está en New-York de paso para México, según nos han dicho. Quero está en la zona ocupada y bien.
También nosotros vivimos de la esperanza de volver pronto a casa. No me levanto ningún día sin que vea mis montañas, los bosques, los valles y la caza, sin embargo no creemos que sea antes del 43.
Adios. Esperando me tendrá Ud. al corriente de su vida y actividades, un abrazo de su amigo Roura [sinatura autógrafa]
[outro párrafo con outra letra]: Querida Mª del Carmen: Mucho nos han alegrado vuestras noticias. No sabes cuanto me gustaría pasar una temporada cerca de vosotros, por lo menos hasta el momento podemos viajar con entera libertad sin pensar en dejar la familia, el no tener hijos en estas circunstancias es siempre una ventaja. Adela sigue como siempre prologando y estudiando. Sofia se fué para Acapulco hace ya unos dos meses, es profesora en una escuela particular, va probando que es lo que mejor le resulta. Como dices tu muy bien no recibiamos vuestras cartas por el cambio de domicilio que fué en agosto hizo un año, no esta lejos de donde viviamos. En espera de nuevas noticias vuestras y con saludos a tu esposo te abraza. Teresa [sinatura autógrafa]

1941-11-26
Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1941.
Querétaro
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Pilar Capriles Pinar de Rocabert a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1941. en 26/11/1941

Querétaro, 26 noviembre 1941.

Mi buena y querida Melu: Solo hoy llegó la tuya de primeros de octubre con las fantásticas noticias sobre la hipotética vuelta a la patria. ¿Debo creerte?.... La verdad es que siempre vienes con cosas estupendas y fantasmagóricas.... "Ganaremos la guerra..." "Estoy segura, me lo ha dicho Fulano o mengano, que Francia nos va a ayudar...... ¿No será también una ilusión ahora? Espero que no te vas a enfadar por eso; ¿verdad? Me alegro de todas formas que tú me pongas al corriente de todas esas noticias pues aquí estamos en un rincón del mundo donde no llegan más que unos cuantos periódicos semi-fascistas y que por ello mismo no leo nunca. No tenía idea del discurso de Negrín desde Londres ni nada por el estilo. Me alegro que el que se mueva sea él, pues Prieto lo considero un verdadero canalla e indigno de volver a figurar en España si se arreglan las cosas. Yo no sé cual será tu opinión personal pero si lo vieses actuar aquí en la cuestión de refugiados te daría asco. Yo, influida por la opinion que de él tenía mi padre, creia que era un "hombre" pero cada vez me doy más cuenta de que está muy lejos de serlo.
Hoy es una mala noticia que tengo. Ha llegado a México mi cuñadita, con su "marido" y el sobrinito de seis meses. Están aún en D.F. pero dudo de poder utilizar esas iniciales en la forma que tú me aconsejaste. (defiéndete). Creo que vendrán a fines de semana. ¿Por cuánto tiempo? No sé. Tengo la suerte de que Jaime le tiene aún menos apego que yo.
De mi familia solo sé que siguen en la más espantosa miseria. Yo les ayudo cuanto puedo que desgraciadamente no es mucho. Todavía tenemos pendientes muchos $ de deudas y todo tiene que ir saliendo del sueldo de Jaime. Mi hermano está trabajando en Correos como "meritorio" sin cobrar absolutamente nada y únicamente para ver si en la primera ocasión se puede colar. Mi padre recorriendo La Habana en busca de cualquier ocupación y .... nada. Todos flacos, anémicos y desmoralizados. Les escribimos para que mandasen los dos chicos pero no quieren. Creen poder defenderse mejor todos juntos. En fin el caos. He escrito a mi cuñada Enriqueta para ver si ella puede cobrar la renta de una casa de mi padre en Córdoba y que todo este tiempo (desde 36) la ha estado cobrando un tío de mi padre. Si lograra cobrarla tendrían para ir tirando una temporadita mientras hallaban donde ganarse el mendrugo. En fin ya veremos.
¿Para cuándo esperas la visita de tu hermano?
¿Qué sabes de tu hermana y el sobrinillo?
Hace días recibimos carta de Enriqueta. Había ido a pasar unos días a Lloret para indagar.... Resulta que aquellos árboles tan fantásticos del huerto, ¿te acuerdas? aquel rinconcito tan deliciosos con su estanque-cascada los ruiseñores y demás?... Los han cortado. Con que derecho? Ah! Si tuviera al autor de ese crimen al alcance de una resolución del Comité Local del Frente Popular...!!! Mi padre tiene el disgusto encima y no hay manera de que se le olvide. La labor de 25 años; pues árboles así no se hacen más que a fuerza de tiempo. En fin!
Me alegro infinito de que ya esteis libres de apuros económicos y que penseis en los "tobiitos"... Ya me dirás cuando!
Nosotros seguimos bien y el chamaco hecho un verdadero diablillo. Te adjunto foto para que te hagas cargo.
Hasta otra te abraza fuerte, fuerte, con saludos cordiales para Luis

Piluca [sinatura autógrafa]

1942-01-01
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1942. en 01/01/1942

Anselmo Carretero y Jiménez
Ingeniero Industrial
México, D. F.
Zamora 64

México D.F. 1 de enero de 1942

Querido Luis: Con esa alegría que siempre me ocasiona el recibir carta de ti, llegó hace tiempo (exactamente el 26 de noviembre) la tuya del 13 de octubre. Mucho me alegro que se os vayan arreglando mejor las cosas.
Muchas cosas me han ocurrido en 1941 que han enriquecido mi ya no escasa (ilexible). En la "Comercial....." perdí los pocos ahorros que tenía Ofelia y en esta desgraciada sociedad, sin tener cargo de gestión ni haber cobrado sueldo alguno, me las arreglé para trabajar con el fin de pagar deudas que otros habían contraído. Ahora tengo un pequeño taller de piedra artificial a medias con un refugiado catalán y espero que sacaré algo de él.
El Instituto, por lo menos nuestro instituto, ha terminado lamentablemente. De los profesores que pudiéramos llamar fundadores no queda más hombre de prestigio que Rioja. Los viejos consejeros que en su comienzo fueron el alma colectiva del centro se han ido (Roura, Benavides, Oteyza, Dopico, tú y yo); quedan Martul y Maruja, Fresno y Augusto. Martul ha resultado aun más insensato y con menos escrúpulos de lo que parecía. El Centro que llegó a tener un grupo muy valioso de profesores está hay completamente desacreditado. Martul trata de ganarse ahora a los gachupines y hasta han llegado a celebrar los alumnos una misa de gracias por el feliz término del curso.
De la emigración muchas pequeñas cosas, pero sobre todas ellas una: discordia. El SERE con el Dr. Puche a la cabeza tuvo una gestión desafortunada. Prieto, capitoste de la JARE está procediendo con un rencor y un particularismo feroces. Tiene dividida a la emigración en amigos y enemigos suyos y esta discriminación es fundamental en todas sus decisiones.
La prensa de aquí en vista de los acontecimientos ha amainado un poco en sus ataques contra nosotros pero, por si fuera poco el ejemplo que como colectividad hemos dado con nuestras decisiones, han venido entre los refugiados unos cuantos maleantes que han puesto en práctica los más audaces procedimientos de atraco cometidos en España con un saldo de varios muertos y el consiguiente prestigio para la generalidad de la emigración.
Gente conocida ha llegado nueva, y los viejos siguen aquí. Botella, que hasta hace unos días ha trabajado en la FIASA, ya no estás en ella: salió con otros muchos con motivo de un reajuste; Castelló, que después de haberse defendido regularmente debe de estar el hombre pasando apuros, Joaquín Rodríguez, que se defiende bien y está ganado prestigio; Herrero, que llegó hace unos meses de Santo Domingo y se gana la vida traduciendo del inglés; Bayo, que llegó hace poco de África; Marín, que sigue siendo el hombre de confianza de todos y está en la asesoría jurídica de la JARE; Álvarez Pastor sigue en el instituto Luis Vives —de vida lánguida—. El ilustre canónigo López Doriga, cuya alma erraba por los pasillos de Ministerio de Estado en Barcelona, sigue aquí, en cuerpo, viviendo con una mujer no sé si soltera, casada, viuda o religiosa –¡qué cualquiera pone en claro los líos de este exdeán republicano!— a quien unas veces presenta como novia y otras como amiga. Fue empleado del SERE, ahora lo es de la JARE. Veo con alguna frecuencia a García Ascot. Trabaja en la propaganda inglesa y sigue tan simpático y leal como siempre. La otra noche estuve cenando en su casa, con él y su mujer y el matrimonio Begoña, el que estuvo en (ilexible). Es hombre agradable y la conversación que con el tuve me confirmó el concepto que tenía puesto en el Ministro: conoce mi oficio y se entera de lo que pasa a su alrededor. Rovira Armengol ha llegado hace unos días, en el mismo barco de Begoña. Tremoya está aquí hace mucho tiempo. De vez en cuando me lo encuentro en cervecería. El otro día, según me han dicho, se reunieron convocados por don Emilio Zapiro Seña, y (ilexible) de Petre unos cuantos diplomáticos de carrera. Dada la personalidad de los promotores supongo que tratarían del escalafón de la unidad del cuerpo y de los sueldos atrasados. Aun no he visto a Peña, que también ha llegado hace muy poco, pero me han dicho por varios conductos que me tiene un odio feroz y que no pierde ocasión para manifestar que soy el causante de todos sus males. Debe de estar poseído de manía persecutoria. Atribuyéndome un proceder y un odio hacia él —que no sé de donde los ha sacado— me hace responsable de no haberle dejado ascender más, de que no haya tenido mejores puestos, de que se le hubiera movilizado, de una terrible e injustificada persecución de que fueron víctimas los Buyllas (¿?). Al decir suyo, era el jefe de una terrible checa que operaba desde la Sección de Información.
Sigue por aquí Pedroso. Algunos dicen, desconozco con que fundamento, que trajo más dinero de la cuenta, que gastó más de lo prudente y que ahora tiene menos de lo que necesita. En su visión del panorama político desde la atalaya de Moscú, ha demostrado ser un águila. Desde que vino de la URSS se ha hartado de decir que aquello era un camelo, que el ejército rojo no valía más que para desfiles, que carecía de armas y de jefes y que en cuanto los alemanes dieran un empujón todo el tinglado soviético se vendría abajo estrepitosamente. Al principio de la guerra germanosoviética sentó plaza de vidente --------- ahora no sé lo que dirá.
Y ahora pasemos al gran tema. La guerra que comenzó en nuestra tierra está en su apogeo. El drama está en pleno desarrollo y la música toca a toda orquesta —los gringos la guitarra hawaiana en las islas de los mares del Pacífico—. El resultado final no ofrece para mí duda en lo que a la suerte de las armas se refiere. Pero ¿y qué pasará en la postguerra? Las clases trabajadoras y los hombres de buena fe tienen la experiencia de los años transcurridos del 18 a la fecha; no en vano se hizo la revolución en Rusia y ahí está la URSS. La guerra pasada trajo un triunfo de los laboristas ingleses: el pueblo inglés quería algo mejor, más justo. MacDonald le defraudó y después ha andado desorientado. No creo que después de esta guerra toleren los trabajadores ingleses nuevos MacDonalds. Y en Francia ¿qué pasará? Jamás creí que la nación francesa llegara a tanta ignominia; es posible que después de esta etapa de postración se despierte colérica. La victoriosa resistencia de los ejércitos rojos creo que es de enorme importancia, no solamente en su aspecto militar, sino principalmente por sus consecuencias políticas: se trata, examinada desde lo alto, de una victoria del socialismo de trascendencia universal.
El fantástico negocio de las pesquerías del golfo de Méjico fracasó; pero no nos dejó mal recuerdo —deudas si— pues fue el motivo de pintorescas aventuras. Tu hermano Carlos se defiende como puede. Anoche estuve con mi mujer y otros matrimonios amigos en un baile hasta las 6 de la mañana. Allí nos encontramos a Carlos. Estaba hecho un caballero muy animado y obsequioso con los amigos, pues bien, mientras los demás nos dejamos algunos cuartos, el ilustre ex-jefe de los tribunales militares de los Ejércitos de la Zona Centro se divertía y ganaba unos pesos con un extraño cargo de inspector de alcoholes que no sé cómo demonios pescó.
Las niñas están muy bien. La pequeña Jimena es un ser muy simpático y con acusada personalidad. Es valiente, dura, terca, rabiosilla y con gestos y ademanes graciosísimos. Se parece a la mayor; menos guapa pero con mucho más salero.
Mis padres bien de salud, pasando aprietos y con algo entre manos que nunca acaba de ultimarse.
Creo como tú que empieza a verse clara la posibilidad de volver a España, aun cuando sea imposible señalar fecha. Estoy convencido de que después de estos años de pesadilla la humanidad seguirá adelante por el camino que con tanto dolor comenzó a recorrer hace miles de años. Dentro de unos años si hacemos un alto para volvernos a contemplar el panorama que dejamos a la espalda, veremos algo grandioso; y entre tantas sensaciones distinguiremos siempre el dejo amargo del recuerdo de los que cayeron a nuestro lado para no volverse a levantar jamás. Años duros y trascendentales nos han tocado vivir.
En cuanto haya un gobierno de la República Española en el exilio, reconocido por la URSS, Inglaterra y los EEUU me pondré a sus órdenes dispuesto otra vez a trabajar. La empresa ha de ser dura pero de mucha esperanza y estamos obligados a acometerla: la reconquista y la nueva construcción de España.
Ofelia no escribe porque está en el campo con las niñas.
Muchos recuerdos para María del Carmen y un fuerte abrazo para ti con el cariño de vuestro amigo
Anselmo [sinatura autógrafa]
Que el año 1942 sea el comienzo de una etapa mejor de nuestras vidas.

1942-01-06
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1942.
Northampton [nac. EEUU]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1942. en 06/01/1942

JOSE LOPEZ-REY
54 PROSPECT STREET
NORTHAMPTON, MASS.

6 - Enero - 1942.
Querido Luis:
Muchas gracias por tu carta y por los ejemplares de "Sur" que recibí. Son suficientes. Después, hace unos dias, recibí otros cuantos que me mandó la revista.
En efecto, una vez que uno se encuentra estabilizado, la tragedia de España se ve con claridad más dolorosa. No sé si podremos volver pronto allí. Cualquiera que sea la situacion interior y el descontento, seguramente creciente, lo cierto es que Hitler domina allí, y que para nosotros y para los españoles allí dominados no hay esperanza hasta que Hitler sea derrotado. No creo tarde demasiado Hitler en hacerse mas brutalmente visible dentro de España –pues dentro ya está– y entonces volverá nuestro pueblo a sufrir los horrores de la guerra.
Nada sé de Quero. Me escribia regularmente con él hasta la invasion de Francia. Luego ni él me ha escrito ni yo he creido prudente hacerlo. De Roura de tiempo en tiempo tengo alguna noticia.
Yo voy muy poco a poco abriendome paso. Aún no he logrado un puesto que me permita enseñar sólo Historia del Arte, pero a medida que mi inglés mejora, siento mejor fundadas mis esperanzas. Trabajo mucho y ello me mantiene en buen estado de ánimo.
Dime cuanto te costaron los números de "Sur" para mandartelo. Seguimos siendo refugiados, y no podemos, hoy por hoy, permitirnos el placer del obsequio.
He visto en un Catalogo de Arte de 1941 de la Libreria El Ateneo de Buenos Aires (340-Florida-344) una obra que me interesa mucho. Su titulo "Goya. Los Caprichos. La Tauromaquia ... Descripción de las diversas tiradas hechas", por Pedro Vindel. El precio 7.20 pesos argentinos. Te ruego me lo mandes y lo pagues, y me digas cuanto es todo lo que te adeudo. Un fuerte abrazo P/
Muchos afectos a Maria del Carmen.

1942-04-20
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1942. en 20/04/1942

Sullivan 39, Depto. 13
México, D.F.

Señor Don Luis Tobío
Montevideo 20 abril 1942


Querido amigo,

Hace ya más de tres meses que llegó vuestra carta; vino de Montevideo con una lentitud enorme y haciendo alguna larga escala por el camino. Llegó a primeros de año, coincidiendo que la noticia de la muerte de mi padre, que me ha tenido casi en completa paralización durante tres meses. Ha sido un golpe muy duro para mi del que no estoy todavía repuesto. Mi padre no solo era mi padre sino que fue siempre mi mejor amigo.
Con la inauguración del nuevo curso no ha habido mas remedio que ponerse en movimiento. Ahora estoy todo el dia en casa trabajando muy duramente. Espero en este año publicar dos libros. Terminé también el Weber que ahora están pasando a máquina. No estoy satisfecho de la traducción y lo que espero es que tengo la seguridad que no lo estaría aunque trabajara en ella toda la vida.
Aunque durante tres meses he vivido en actitud contemplativa no olvidé los encargos. Le he recordado a Ud. con frecuencia con Cossío y Marquez (este último guarda excelente recuerdo de Ud.) y no será dificil que siga Ud. traduciendo para el Fondo de Cultura siempre que Ud. proporcione los originales pues aquí el único que los tiene es Pedroso y no los quiere soltar. Puede Ud. proponer textos políticos, clásicos o modernos, cuya traducción pueda hacerse del inglés o del alemán.
En cuanto a la adquisición de libros directamente del Fondo de Cultura ellos no se los pueden enviar porque tienen sus corresponsales, pero se los puedo enviar yo. De modo que digame que cosas le interesan y yo se las enviaré con mucho gusto.
La vida en México sigue tan sosa, tan aburrida, tan triste como siempre. Nos hemos cambiado nuevamente de casa; estamos mucho mejor, pero en el fondo, si bien vamos mejorando en cada cambio, yo creo que nos mudamos por cansancio. Con todo tengo muy presente aquel versiculo de la Biblia: "Cambiarás pero no estarás mejor"
Los iberos están ya mucho mas calmados que hace un año. Muchos viven bien aquí, quizás mejor que no habían vivido en España y la mayor parte echarán raices en México.
Mucho me alegro que le haya gustado mi libro del cual yo ya casi no me acuerdo. Recibo con frecuencia noticias de la Argentina donde por lo que veo (recientemente he sido objeto de un Seminario en Buenos Aires) ha tenido buena acogida. Tengo mucha ilusión por uno de los dos que estoy escribiendo; será muy gordo y tan pronto como aparezca ya se lo mandaré. El otro es una monografía sobre Spranger que ya tengo casi terminada.
Desgraciadamente no tenemos nosotros el optimismo de Carmen respecto al futuro. Creemos que nos saldrá pelo blanco en América antes de nuestro regreso. Yo cuento con el tiempo normal de todo proceso emigratorio, es decir 8 ó 10 años! ojalá me equivoqué y podamos volver a nuestra tierra que siempre he añorado y ahora mas que nunca. Adios. Con mis afectuosos recuerdos para su esposa, un abrazo de su amigo
Roura [sinatura autógrafa]

1942-04-22
Carta de Antonio Baltar a Lois Tobío Fernández, 1942.
Avellaneda
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Antonio Baltar a Lois Tobío Fernández, 1942. en 22/04/1942

Avellaneda, 22 - IV - 1942

Sr. D. Luis Tobío
MONTEVIDEO

Querido amigo: No sé que opinión te merecerá el refrán marinero "o que chega nunca tarda". Probablemente es un dicho respetable considerado a través de ése deje de fatalidad que tiene, sugiriendo largas calmas o naufragios sin regreso, pero sería abusivo que yo quisiera escudarme en él para restar importancia a las semanas transcurridas en dar cumplimiento a tu pedido.
Lo cierto es que cuando recibí tu carta me dirigí inmediatamente a la Librería El Ateneo donde resultó que habían vendido el ejemplar del libro de Vindel que poseian cuando hicieron uno de los últimos catalogos. Con ésta circunstancia la búsqueda se hizo mucho mas dificil y ya creía que iba a resultar infructuosa después de recorridas sin éxito las principales librerías de nuevo y viejo de Buenos Aires, cuando por fín dí con un ejemplar en la "Librería del Colegio" (a cargo actualmente de la Editorial Sud-Americana, empresa de fuertes capitales en relación tambien con "Sur"), donde no buscara en el primer momento por saber que estaba dedicada mas bien a libros escolares.
Bien. El caso es que desde hace pocos días tengo en mi poder el tal libro y que te lo remitiré contemporaneamente con ésta carta, en paquete aparte, acompañado de un ejemplar del albun compostelano por el cual estabamos en deuda con María del Carmen.
Este envío me proporcionó unos agradables momentos. Es muy interesante el libro de Vindel con ése espíritu de amor profesional que se expresa por el librero en el prefacio. Y tambien el repaso de las fotos santiaguesas nos consoló profundamente de ésta descolorida chatura post-colonial en que estamos sumergidos, remozando la seguridad de que aun existen en alguna parte testimonios de una vida espiritual que no es posible creer que se hayan hecho definitivamente infecundos. La impresión mas aguda a la vista de las imágenes lejanas fué de los grandes espacios que parece haber alrededor de cada edificio o sobre cada calle. Obsérvalo especialmente en la fotografía panorámica del Seminario. Hay que tener en cuenta que en Buenos Aires pasamos a cada momento por la "avenida mas ancha del mundo", que en metros estrictos supongo desbordará por mucho a nuestra Azabachería. La clave debe estar en quien sabe que misterios de armonía arquitectónica o de expansiva fuerza histórica actuando calladamente sobre la imaginación y perturbando los aparentemente ecuánimes juicios visuales.
Segú la fórmula clasica, "deseamos que al recibo de la presente os halléis gozando de buena salud". Hay que disculpar a las fórmulas clásicas por resultar a veces tan insustituibles expresiones de una verdad. El caso es que realmente deseamos que os encontreis bien de salud y con buen ánimo. Lo mismo respecto al matrimonio y demás familia Couceiro, a quienes trasmitireis nuestros saludos. Daba por cierto y celebro ahora el éxito que me anuncias de los productos, que serán la expresión de la inteligencia y la veracidad de su progenitor.
Con el cordial afecto de Mireya y mío para María del Carmen y para tí, te abraza tu affmo.

A. Baltar [sinatura autógrafa]

1942-06-15
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1942. en 15/06/1942

Sullivan 39, Depto. 13
Mexico D. F.

15 junio 1942
Señor Don Luis Tobío
Montevideo

Querido amigo:
La monotonía de mi vida en México en la que los días se parecen unos a otros como gotas de agua pierdo la noción del tiempo y se me borran muchas conexiones.
Recuerdo que recibí una carta de Ud. quizás a comienzos de año. La contesté dos o tres meses después cuando ya me iba reponiendo de las calamidades que cayeron sobre nosotros en los primeros meses de este año. Recuerdo que le decía que yo podría enviarle los libros del "Fondo" que Ud. necesitara. Y ya no sé que otras cosas le decía.
Ayer tuve una gran alegría que por lo demás ya la esperaba. En el "Fondo de Cultura" me dijeron que su traducción del Heller estaba muy bien. No le regateamos a Ud. los elogios que se merece. Desgraciadamente la tónica española no es, como en el caso suyo, (se lo puedo decir porque tengo muchos más años que Ud.) la solidez científica sin petulancia y la honestidad sin alarde. La traducción del "Paideia" de Jäger, naturalmente muy brillante, se la mandaron al autor, antiguo profesor mío, hoy en U.S.A. quien conoce bien el español y resultó, como yo ya presumía, que estaba muy bien escrita pero que no acordaba con el original; así la impresión de la obra ha durado más de un año. La de Ud. en cambio saldrá pronto pues ya está paginada. Desgraciadamente yo no puedo estar contento de mi traducción del Weber; he luchado desesperadamente con los párrafos de doce y quince lineas sin haber sido posible, si quería ser fiel, ponerlo en buen castellano.
Estoy trabajando mucho. Ya tengo un libro monográfico terminado y allá para noviembre espero tener lista una obra de mas de 400 ps. Quisiera antes de que llegue la victoria y podamos regresar a España escribir dos obras más que tengo ya muy trabajadas. Pero de buena gana renunciaría a mis libros con tal de que pudieramos volver mañana.
Adios. Con recuerdos a su esposa, muy cordialmente suyo
J. Roura-Parella [sinatura autógrafa]

Querida Carmen: supongo que como nosotros seguís bien. Hace ya tiempo que no tenemos noticias vuestras. Aqui la vida sigue siendo la misma de siempre. Esperando con entusiasmo la vuelta a casa. Con saludos para tu marido te recuerda mucho Teresa [sinatura autógrafa]

1942-06-22
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1942. en 22/06/1942

México 22 de junio de 1942

Querido Luis: Ayer charlando con Imaz en plática intrascendente mientras esperaba el tranvía, se deslizó la conversación hacia el tema de los abundantes santones que en España han vivido de un falso prestigio y una supuesta sabiduría que han sabido explotar entre profanos e ingenuos, llegado el caso concreto de citar bibliografía alemana desconociendo esta lengua. Al llegar a este punto, me dijo Imaz que estaba repasando una traducción de un tal Tobío que va a editar el Fondo de Cultura Económica y que, por cierto, estaba muy bien hecha. Como al parecer no te conoce personalmente le hablé ampliamente de ti. Por lo que me dijo Imaz deduzco que se trataba de aquella traducción de un libro alemán sobre el Estado –"Staatslehre" o algo así— que ya estabas haciendo en Barcelona en las escasas treguas que el trabajo y los bombardeos nos daban. Me alegro que la hayas terminado y que sea publicada. La conversación con Imaz me decide a escribirte, cosa que vengo pensando desde hace algunos días. Hace mucho tiempo te escribí una larga carta que supongo habrás recibido, porque por aquellos días escribí a Chile y me consta que las cartas llegaron a su destino, aunque ni Tellez ni Pastrana, que eran dos de los destinatarios me hayan contestado, pero sí Frade.
¿Qué es de vuestra vida? Me gustaría saber de vosotros.
Ofelia está algo delicaducha, aunque el médico no la encuentra nada, yo creo que no es más que exceso de trabajo. Las niñas están muy bien; la pequeña Jimena muy fuerte y simpática. De mis padres malas noticias: mi madre tiene un cáncer de matriz y ya sabéis que esto es cosa grave.
Hace un par de meses llegó Balcells de Cuba con su familia. Está muy metido en un grupo norteamericano y trae entre manos asuntos importantes. Yo trabajo con él y tenemos grandes esperanzas.
La guerra ha envuelto por fin al mundo entero y se encuentra en una fase culminante. La batalla de Rusia puede ser decisiva. En estos días se han publicado dos documentos de extraordinaria importancia: un discurso del vicepresidente Wallace, lleno de conceptos y afirmaciones que yo considero transcendentes, y el pacto anglosoviético, que robustece mis esperanzas de que de esta guerra salga un mundo más justo y mejor organizado.
Es desconsolador pensar que en estos momentos en que la República española puede reaparecer rápidamente —puede ser cuestión de unos años, de unos meses o de días— en la palestra internacional, los hombres que pueden ser llamados a representarla se encuentran divididos y que, llegado el momento, en lugar de tener preparadas soluciones para los distintos problemas que penosamente se hubieran de presentar, estarían, como siempre, improvisando sin base. ¿Qué pasaría si Hitler obligara a Franco a tomar decisiones que le colocaran sin duda entre los enemigos de las Naciones Unidas? ¿Qué gobierno de la República española podría presentarse como tal ante las potencias aliadas? ¿Cuáles deberían ser sus demandas y cómo podría colaborar en la guerra? ¿Cómo se debería reconstruir el aparato del Estado en el exilio? ¿Qué organismos militares, diplomáticos, financieros y con que hombres deberían trabajar inmediatamente? Estos problemas y otros muchos deberían estar ya estudiados por los hombres que por sus cargos en la República estarán llamados probablemente a desempeñar funciones de gobierno en la emigración. Estudiados y resueltos. No digo con decretos ya preparados, porque esto sería pueril, pero si resueltos en sus puntos principales. Frente a esta situación tenemos los siguientes grupos: El P.C. activo y disciplinado, los socialistas que siguen a Negrín, los que siguen a Prieto, los republicanos, que están con Negrín, los que están con Prieto, los que no están con uno ni con otro y que se agrupan alrededor de Martínez Barrio, la Esquerra catalana y los grupos de actividad perniciosa, los separatistas vascos y los separatistas catalanes que para extrañeza de todos están capitaneados por Carlos Pi y Suñer. El elemento más divisionista y rencoroso es Prieto. Su manía es atacar continuamente a los comunistas, sacar a relucir siempre que puede los crímenes de los rojos, ocultando cuidadosamente el heroísmo y las virtudes del pueblo, y resaltando las virtudes del adversario. El día 1º de mayo, en que la mayoría de los socialistas y comunistas de la emigración desfilaron por la mañana en la manifestación de la clase trabajadora ante el propio Presidente de la República, que aplaudió a nuestra bandera tricolor (detrás de la cual desfilaron la vasca, la catalana y la de tu tierra), lo escogió Prieto (que naturalmente como buen prietista no desfiló con los trabajadores) para pronunciar un extenso discurso, de tonos sentimentales, personalista y con acompañamiento de lloros, en el que dijo claramente que él no era socialista, exageró lo que pudo nuestras faltas y exaltó a José Antonio Primo de Rivera. Días después Martínez Barrio, más discreto, pronunció otra conferencia, en la que dejó la puerta abierta para la colaboración de todos los grupos que defendieron la República y, definiendo sus aspiraciones políticas para el futuro, declaró tajantemente ser partidario de la nacionalización de la banca, rectificó rotundamente su vieja posición centralista y se declaró partidario de la República Federal.
De lo que haga Negrín en Londres no sé nada. Le diré que se mueve activamente. Si sé que Vayo en Washington actúa intensamente, al punto de ser entre los políticos europeos pertenecientes a países invadidos el que más se mueve y con mayor decisión e insistencia destaca la lucha de su pueblo contra el fascismo y señala en responsabilidad de los gobiernos que lo abandonaron inerme al enemigo, y aun ayudaron a éste con la política de no intervención. La apatía de otros y aún la falta de ellos, hace que Vayo, cuyas condiciones conocemos, sea la figura española más destacada en los círculos norteamericanos.
En cuanto a la masa de la emigración creo que está dispuesta a ponerse a las órdenes del primer gobierno republicano español, con autoridad (en realidad con el reconocimiento de los aliados) que se forme.
En estos días han llegado dos nuevas expediciones de compatriotas procedentes de Francia y África. A pesar de tratarse de gente escogida que no ha pasado tantas penalidades como el refugiado anónimo, y después de un mes de viaje con buena alimentación, su aspecto es terrible, la mayoría viene en los huesos y nos augura que, si esto se prolonga, muchos de los que quedan en Francia no podrán sobrevivir a tanto sufrimiento. A pesar de lo que me he movido no podido sacar a Caamaño.
Después de escrito lo anterior me he encontrado a Herrero que trabaja en el Fondo de Cultura Económica y me ha dicho que están muy contentos de tu traducción, que es muy buena.
Habrás visto por ahí la revista "Mundo Libre". La dirige Fabela y el jefe de redacción es Marín. Este sigue bien con Prieto —está en la Asesoría jurídica da la JARE— y con Vayo, y con Esplá y sus tratos— se mueve mucho.
Leo ahora la caída de (ilexible) que puede tener graves repercusiones.
A tu hermano Carlos lo veo de vez en cuando. Sigo cultivando su amistad. Pronto será padre. De Martul hace muchos meses que no sé nada.
Un saludo muy cariñoso para María del Carmen y un fuerte abrazo para ti vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita ao final da súa muller Ofelia]:
¿Qué es de vuestra vida? Hace tiempo que no sabemos de vosotros. Por aquí, como siempre con proyectos y esperanzas pero nada más. Y con la sensación de estar sólo de paso, afortunadamente. Yo sigo sola, con las niñas, mi madre, que me ayuda, lo cual significa que sé de Méjico casi tan poco como podáis saber vosotros. Jimena se está poniendo casi guapa y es muy salada, pero un poco diableja.
Un abrazo de
Ofelia [sinatura autógrafa]

1942-07-16
Carta de Teresa Jiménez Heras a María del Carmen Soler Ponce de León, 1942.
México
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Jiménez Heras a María del Carmen Soler Ponce de León, 1942. en 16/07/1942

16-7-1942
Querida amiga: aunque hace muchisimo tiempo que no sabemos directamente de ti, nunca olvidamos a tan buenos amigos y hoy dia del Carmen voy a dedicarles un ratito que con mucho más gusto emplearía en felicitarla personalmente.
Como supongo que Anselmo tendría a ti al corriente de algunos sucesos, como es la marcha del Ruiz de Alarcón, etc, etc, solo hablaré de lo que a nosotros se refiere.
Luis, aunque trabajando mucho y en diferentes asuntos, la suerte no le acompañó hasta ahora y como no pierde la esperanza sigue sus trabajos sin flaquear y en espera de mejores resultados. De salud tampoco andamos nada bien; a Luis se le manifestó una enfermedad al corazón que requiere algún cuidado y que unido a sus años, 69 cumplió ya hace que no pueda dedicarse a trabajos continuos de fábrica, aunque él dice que si puede desempeñar toda clase de ocupaciones y el trabajo de estudios y demás no le está prohibido afortunadamente, pues él no sabría vivir sin hacer nada: ahora mismo trae varias cosas entre manos de las que espera algún resultado, falta hace que así sea.
Yo también estuve mal con unos pólipos que tuve que estar 2 semanas en el sanatorio para un tratamiento de radio que al parecer dio magnífico resultado pues ha evitado tenerme que operar y ahora estoy con sesiones de rayos x por espacio de 65? o 40 días y con esto y si quedaré del todo bien según me aseguran los buenos doctores y sin peligro de volverse a reproducir.
Yo quisiera contarles a ustedes cosas más agradables y deseo que sus noticias nos hagan saber que están ustedes contentos ahí y completamente felices; aunque de todos modos creo que nos agradaría volvernos a ver pronto en España ¿no es así?
En cambio de mis nietas si puedo decirles todo agradable, están encantadoras las dos. Brunilda tan bonita como ustedes la conocen y la pequeña no es posible ponderarles lo salada, graciosa y monísima que es, diran que chochea la abuela pero todo lo que les digo es poco del atractivo que tiene. Anselmo y Ofelia bien, es decir Ofelia un poco flojilla pero esperamos sea nada. Como ya saben son nuestras únicas alegrías, estos hijos y estas nietas, viéndolos a ellos felices, lo somos nosotros, porque a nuestra edad ya no hay más vida que la que nos llega de los hijos.
Siempre que hemos tenido ocasión preguntamos por ustedes al hermano pero como nos gustaría tener sus noticias, le pido Mª del Carmen que me escriba y me dará gran alegría con ello.
Saludos para Tobío y para usted misma abrazos de su amiga
Teresa [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita ao final de Luis Carretero o seu esposo]:
Mis queridos amigos: Un saludo muy cariñoso les envío con el deseo de que la vida se les presente de cara en esas tierras. Nosotros aquí batallando sin triunfos pero con paciencia, ánimos y esperanzas! Tampoco se puede esperar otra cosa.
Que pronto nos veamos todos, y que nuestra espera sea lo más soportable
Muy suyo,
Luis Carretero [sinatura autógrafa]

1942-08-01
Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1942.
A Habana
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Raúl Roa a Lois Tobío Fernández, 1942. en 01/08/1942

REPÚBLICA DE CUBA
UNIVERSIDAD DE LA HABANA
FACULTAD DE CIENCIAS SOCIALES
Y DE DERECHO DIPLOMÁTICO Y CONSULAR

La Habana, agosto 1 de 1942

Don Luis Tobío
Montevideo

Mi querido Tobío:
Con un tremendo retraso, llegaron hoy a mis manos tus últimas lineas. Ni que decirte tengo el júbilo que me han producido. Mis dos últimas cartas no habían obtenido respuesta tuya. O no te llegaron; o, equivocadas de dirección, se quedaron a la mitad del camino. Tambien te envié un libro, en el que verás la transcripción de mis ejercicios de mi oposición. Mucho me hubiera gustado conocer tu juicio al respecto. Si tampoco llegó a ti, duplicaría enseguida el envio.
La situación aqui está variando a medida que los efectos de la guerra se van sintiendo. No podia ser de otra manera. En cuanto a la Universidad, hasta ahora se trabaja con bastante eficiencia y regularidad. Yo acabo de cobrar un curso que ha sido acogido muy bien. En el próximo semestre, proyecto dar a las prensas el primer volumen de una obra sobre mi materia. Tengo una oferta del "Fondo de Cultura Economica". Tambien de "Cultural" S. A. de aquí. Aún no me he olvidado.
La Escuela Libre todavía ¡existe! Se mantiene contra viento y marea. Pero ha sufrido grandes transformaciones. En primer lugar, el Dr. Irisarri abandonó la docencia poco tiempo después de tu viaje. La [¿?] entonces Rubia Barcia. Mas tarde Riveiro, que la [¿?] aún. De todas sus materias, la que se ha desarrollado extraordinariamente es la de Artes que dirige Rubia. De tal suerte, que se ha convertido, en la práctica, en la Academia Marigal de Artes Dramáticas, la cual ha dado magníficas representaciones. Incluso tiene subsidio oficial. Rubia, además, es profesor regular de la Escuela de Verano de nuestra Universidad, inaugurada hace dos años.
En cuanto a Vilaseca, sigue en su academia pitagorica y en su empleo universitario. Y ahora caite en el suelo: Irisarri es el actual ministro de Hacienda de la república. Fue designado hace unos días.
Por sobre aparte, te envío un ejemplar de tu conferencia, publicada en la Revista. Y asimismo estoy ya en gestiones con Agramonte para que te remitan al "guano" correspondiente.
¿Como está Maria del Carmen? Mi mujer la saluda afectuosamente, como a ti. Igual los demás amigos. Escríbeme pronto y dime que haces y que piensas para el futuro. ¿Que traduces? He sabido que se prepara en Mexico una version castellana de la Teoría del Estado de Heller y otra de la Sociología de Max Weber.
Hasta pronto. Un abrazo de tu amigo y compañero,

Raúl Roa [sinatura autógrafa]

1942-09-13
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942. en 13/09/1942

México, 13 de septiembre de 1942.
Sr. D. Luis Tobío.
Montevideo.

Mi querido amigo y compañero:
No me ha sido fácil dar con tu dirección. Cuando llegué aquí después de un viaje harto accidentado –salí de Marsella en 15 de enero de 1941, en el famoso "Alsina", y arribé a tierras americanas en el "Quanza", que nos dejó en Veracruz el día 20 de noviembre del pasado año, o sea, diez meses de viaje, con una amena residencia de cinco meses en Dakkar, un par de meses en un campo de concentración en Marruecos, en Kasba Tadla, con una deliciosa temperatura de 55º a la sombra, etc.–, no tenía ideas claras acerca de lo que haría aquí. Ya era bastante importante el haber logrado salir del paraíso del Mariscal. En los diez meses que llevo aquí me he ido defendiendo a base de traducciones, y aunque estaba acostumbrado a retribuciones mucho mejores para esta clase de trabajos en España, no me quejo; pero no tengo intención de residir mucho tiempo aquí, y como en ésa tengo buenos amigos que podrían y desean orientarme y ayudarme, estoy medio decidido a venir a haceros una visita, pero choco con las dificultades del visado. Aunque ignoro en qué condiciones te encontrarás tu ahí, pienso que no te será difícil obtener de alguno de nuestros compañeros de penas y fatiga ahí residentes y bien conceptuados en las altas esferas, que interese se me conceda el visado que necesito, aunque sólo sea en calidad de visitante. Mucho te agradecería me comunicases cuanto antes tu impresión acerca del particular, para saber a qué atenerme.
Ya habrás visto cuánta mojiganga se está armando con el problema de nuestro país. No sé qué noticias podáis tener ahí procedentes de España, por más que supongo no diferirán mucho de las que aquí tenemos. Es difícil juzgar el alcance de lo ocurrido con el "limogeage" de Don Súñer, pero es muy sintomático que el embajador americano se trasladase a Gibraltar para informar del caso a su Gobierno. ¡Lástima que las diferencias personales entre "nuestros" dirigentes (?) hayan impedido, por lo menos hasta ahora –y sin que haya atisbos de mejoría–, la formación de un organismo más o menos representativo de la legalidad, pues de haber existido éste, otro habría sido el concepto en que nos habrían tenido los dirigentes de las potencias democráticas. No quiero decir con esto, que éstos sean un modelo de perspicacia, pero tampoco puede exigirse de ellos que vengan a organizarnos.
¿Qué sabes de los compañeros? Aquí estamos un grupo de 9 1/2: Tremoya –según cómo lo cuentes, entre él y yo podríamos hacer llegar a 10, por lo menos, el número de los 9 1/2, que ya te explicaré–, Cubas (que se marchó hace poco a los Estados Unidos), Zapico, Begoña García Ascott, Lyon Depetre, Cabadas, Peña y el que suscribe. El 1/2 es Juanito March, y le llamo medio por su anómala situación legal y moral, que tú has de conocer mucho mejor que yo, por más que el hecho que haya tenido que aterrizar aquí siempre es un tanto en su favor. Además yo hablé de él con Morayta, su sucesor en Niza, y de lo que éste dice no parecen ser tan graves los cargos que yo creía había contra él. De todos modos, te agradecería me dijeses qué piensas tú del caso, pues aunque aquí todos le saludamos, nos hemos abstenido hasta ahora de invitarle a pequeñas reuniones que tenemos de vez en cuando los compañeros. Desde luego, de los informes que tú me dieras sobre el particular, haría un uso meramente confidencial.
¿Sabes algo de Téllez?
Yo estoy solo aquí, pues mi familia se quedó en Francia ante lo problemático del viaje, pasando luego a Barcelona, –cuando los canallitas petainistas nos metieron en el referido campo de concentración–, con el propósito de ponerse en contacto con algunos conocidos de allá y parar el golpe en lo posible si se hubiese presentado el caso que muchos nos temíamos, de que del campo de concentración fuéramos a parar, poco más o poco menos que en conducción ordinaria, a las garras de falange. ¿Y tú? Creo que te casaste. Ya sé que hemos venido a ser también compañeros en otro orden de actividades: tú has traducido el Heller para el Fondo de Cultura Económica; yo les he traducido una obrita muy buena de Jennings –lástima que sea tan corta– sobre la Constitución política inglesa y ahora estoy haciéndoles la traducción de Economía natural y Monetaria de Dopsch. No está espléndidamente retribuído, pero puede pasar; figúrate que al principio de llegar aquí trabajé para la Editorial Gonzalez Porto, y por traducir varios artículos –por lo demás, sumamente aburridos y bastante malos– del Brockhaus, me pagaban a menos de veinte centavos de dollar por pagina mecanografiada de 30 líneas. En fin, a pesar de todo, repito que no me quejo, pues como ya te dije, consideré casi milagroso el lograr poner término a las delicias de la "hospitalidad" francesa.
Espero recibir pronto noticias tuyas. Mientras tanto, recibe un cordial abrazo de tu amigo y compañero,
[sin asinar]

P.S. Por si necesitaras mis datos personales, hélos aquí:
José Rovira Armengol, natural de Barcelona, nacido en 12 marzo 1903, hijo de Jacinto y Agustina, casado con Joaquina Martínez Formiga, con dos hijos: Alicia (14 años) y Valentín (11 años) –aunque el visado sería sólo para mí–, con domicilio en México, D.F., calle de Emparán 16-B.

1942-10-31
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942. en 31/10/1942

México, 31 de octubre de 1942.

Querido Tobío:
Perdóname el retraso teórico en contestar a tus amables líneas, y digo teórico porque, como te habrá indicado mi buen amigo Hermann, me proponía escribirte una vez hubiera visitado al Cónsul del Uruguay en ésa, que ya no es el Sr. Falco, sino el Sr. Campistegui. Efectivamente tus consejos fueron muy oportunos, pues este señor me recibió con todos los honores y me prometió el visado. Sólo que yo soy catalán y mosca por experiencia, y retrasé deliberadamente mi contestación hasta tener el visado en mano, cosa que ocurrió ayer. Por lo tanto, te escribo hoy para comunicártelo así y al objeto de que no tengas que molestar por dar paso alguno en mi favor en este sentido. Tengo todas las formalidades resueltas y si no surge ningún obstáculo inesperado e imprevisible, a mediados del mes próximo, me embarcaré con destino a Valparaíso, para seguir luego por tierra hasta Buenos Aires, y luego tomar un barquito que me deposite en ésa. Como puedes suponer, en Valparaíso o en Santiago procuraré ver a Téllez, y algo parecido haré en Buenos Aires con los compañeros allí residentes. Además en aquellas poblaciones realizaré algunas tentativas de carácter comercial con una serie de productos que llevo en cartera, susceptibles de ser exportados de México o cuya importación en este país puede resultar bastante interesante. Como ves, pues, como buen catalán, incluso cuando me lanzo a aventuras tomo mis precauciones, lo cual no quiere decir, ni mucho menos, que esté absolutamente seguro del éxito. No se me ocultan las muchas dificultades que en todo caso encontraré ahí para abrirme paso, pero esa aventura es mucho menos aventura de lo que a primera vista podría parecerte, pues, por una parte, mi situación aquí es bastante precaria, y lo que podría tener de positivamente sólida, esto pienso conservarlo incluso residiendo en ésa. Además, como puedes deducir de lo que te dije antes, me traigo una serie de representaciones que a juicio de gente enterada pueden dar un resultado magnífico trabajando con alguna tenacidad, y yo, aunque odio al trabajo, no retrocedo nunca ante él cuando las circunstancias lo exijen. Por otra parte, la altura de México me sienta muy mal, mayormente porque aquí tengo una muchedumbre bulliciosa de amigos que no me dan tregua con sus atenciones y ello se traduce en muchas noches perdidas, que aquí constituyen un verdadero suicidio. Creo que el asunto representaciones, que llevo en cartera, valdría la pena por sí solo para intentar la aventura, si no mediara además esta circunstancia de defender mi salud bastante quebrantada; por ello, en el peor de los casos, sería este un viaje de descanso, y si no daba los resultados apetecidos, me regresaría tranquilamente, habiendo recuperado algunos miles de glóbulos rojos de los que se me está tragando esa simpática pero voraz altura. Mucho celebré tu juicio sobre March, que, como pudiste ver, compartía yo en el fondo, aunque yo carecía de los elementos de juicio que tú estabas en condiciones de tener por razón de tu puesto en Barcelona.
No me alargo más, con la esperanza de que pronto podremos charlar largamente. Con afectuosos saludos a tu esposa, te manda un cordial abrazo tu amigo y compañero,
Rovira [sinatura autógrafa]

1942-11-30
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942.
Manzanillo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1942. en 30/11/1942

Manzanillo (México), 30 de noviembre de 1942.

Sr. Don Luís Tobío.
Montevideo.

Mi querido amigo y compañero:
Supongo que habrás recibido mi contestación a tu última. Te escribo nuevamente para comunicarte que me encuentro en este puerto, en donde, probablemente mañana o pasado mañana, embarcaré para Chile. Desde allí me dirigiré a Buenos Aires por ferrocarril y luego tomaré un barquito de los que van de aquella capital a esa. Pienso llegar ahí más o menos a fin de año, pues tengo que detenerme algunos días en Santiago y otros tantos en Buenos Aires, ya sea para visitar a algunos amigos, ya para resolver algunos extremos de unos cuantos negocios que me traigo de México y que habrán de ayudarme a pasar la temporada que yo, optimista empedernido, no juzgo muy larga, en que volvamos a trabajar en nuestro antiguo oficio. Tengo todos los visados en regla, pero si tú ves manera de hacerme recomendar a esas autoridades de inmigración para que no me pusieran pegas en el momento de desembarcar, te lo agradecería mucho. Yo ya te avisaré un par o tres días antes de llegar a ésa.
A pesar de que el retraso del buque me ha obligado a permanecer quince días en este puerto tropical, estoy bastante animado, pues las noticias del mundo son muy halagüeñas. Ya era hora, amigo, de que nos dieran algo para elevar nuestra moral, pues lo que es hasta ahora, sólo nos nutríamos de cálculos optimistas. Me parece magnífica la situación, tanto por la cuantía de las fuerzas que los aliados han puesto en juego, como por la debilidad y nerviosismo de la reacción nazi –que los rusos han demostrado podían compensar ampliamente. Estoy, como te digo, muy animado, a pesar de los nerviosismos de algunos que temen que Franco pueda salirse con la suya a base de especular –hasta donde pueda– con su neutralidad de última hora, si es que hay tal. No es necesario ser excesivamente optimista para juzgar que el régimen franquista, en el peor de los casos, no puede resultar compatible con los principios morales y políticos de la organización de la postguerra después del triunfo de los aliados.
Espero que nos veremos pronto y tendremos ocasión de comentar los acontecimientos cada vez más trascendentales que se aproximan. Con mis respetos para tu señora, te mando un cordial abrazo,
Rovira [sinatura autógrafa]

1942-12-15
Carta de Arnost Hermann a Lois Tobío Fernández, 1942.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Arnost Hermann a Lois Tobío Fernández, 1942. en 15/12/1942

Arnost herrmann,
Bulevard Artigas 1064 15 de diciembre de 1942

Sr.
Luis Tobio Fernández,
Montevideo
____________________

Mi distinguido amigo,
Acabo de recibir una carta de nuestro amigo comun Rovira fecha 6 de corriente de Buenaventura / Colombia /, en la cual me dice que está viajando hacia Chile y que espera llegar aquí entre la Navidad y el Dia de Año Nuevo. Menciona que avisó a Vd. su salida de Mexico, pidiéndole, "que si podia hacer algo para que no encontrase yo dificultades a mi llegada a ésa, tomase las medidas oportunas. Cuando sepa la fecha fija en que pueda llegar, ya volveré a escribirle"/escribe textualmente/.
No entendo bien sus recelos respecto a las dificultades aludidas, porque sé que tiene un visto [visa?] regular de turista.- Puede Vd. decirme si hay dificultades a recelar a su llegada? Seria muy agradecido a vd. de una respuesta muy pronta.
Anoto que Rovira encontrará a su llegada su cuarto listo en la casa de mis parientes.
Con muy afectuosos recuerdos
su seguro servidor
Arnost Hermann [sinatura autógrafa]

1943-05-10
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1943.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1943. en 10/05/1943

Méjico, 10 de mayo de 1943

Mis queridos Luis y M. del Carmen:
Ya he perdido la cuenta del tiempo que hace que no os escribimos. No por eso os hemos olvidado y vuestras dos cartas, alas que no hemos contestado, nos causaron gran satisfacción. El motivo de mi silencio ha sido el tener desde hace más de un año asuntos interesantes entre manos, que estaban para cuajar de un momento a otro, y que esperaba a tener resueltos para daros cuenta de ellos cuando os escribiera.
La enfermedad de mi madre, que fué muy grave: cáncer de matriz, parece haber sido un caso de suerte en lo que al tratamiento se refiere. La trataron con radio y rápidamente mejoró, sin haber tenido nuevas molestias desde entonces. A veces el tratamiento con el radio da resultados, aunque en la mayoría de los casos desgraciadamente no es así. El caso de mi madre fue, pues, de los afortunados. Ella no ha llegado a saber lo que exactamente tuvo. Ha estado yendo al médico todos los meses, pero ya le ha dicho que vaya solamente cada tres.
Las niñas están muy bien. Vuestra ahijada, sin pasión de padre, está muy sana y simpática. Desde que nació no ha tenido ningún contratiempo. Es un poco demasiado rabiosilla. Hemos aumentado la familia con un varón. Se llama Ricardo, como mi pobre hermano, y lo voy a poner bajo los auspicios de Balcells y su mujer. Ofelia, que siempre ha estado fuerte, anda desde hace un año algo fatigada y un poco anémica; no parece nada grave pero resulta ya pesado. No obstante, lo que os acabo de decir, ha tenido un buen embarazo, feliz parto y está criando sola al niño muy bien. A pesar de ser varón, nació con menos volumen y peso que sus hermanas, pero sanito y bien formado, y así se está desarrollando. Nació el 3 de abril.
Después de un año de gestiones laboriosas, tenemos en pleno desarrollo un negocio que tiene algo de aventura. Balcells vino a ésta con su mujer y sus dos hijas, las tres buenas personas y simpáticas. Vino también el novio de la mayor, griego de nacimiento, con residencia en EEUU y relacionado con "gringos" de origen griego bien situados en el mundo de los negocios. Hemos establecido en el Estado de Campeche, a 73 kilómetros de la ciudad, en plena selva maya —sin hipérboles— una gran plantación de higuerilla —así llaman aquí al ricino, cuyo aceite es tan necesario como lubricante de los motores de aviación—. Tenemos un sueldo decente y una participación que si las cosas fueran bien nos permitiría recoger unos miles de pesos al final de cada cosecha. Nos trasladamos a la finca en diciembre del año pasado y desde entonces he estado allí encerrado —con alguna escapada a Campeche— en plena selva, con las incomodidades y alicientes que esto lleva consigo. En un lugar deshabitado, antigua hacienda abandonada desde los comienzos de la revolución, hemos llegado a reunir más de mil indios mayas, la mayoría de los cuales ni siquiera entienden el castellano. Son buena gente y pacífica —con tal aglomeración de hombres, todos con machete, no ha habido ni una sola pendencia— depauperada por el paludismo y la falta de higiene, con la que nos llevamos bien. Los campechanos responden en su conducta a la significación que este adjetivo tiene en España. Buena gente, amable, acogedora y honrada. Las mismas autoridades del gobierno local, que preside un gobernador culto y amigo de los españoles republicanos, proceden con rectitud y nos han dado facilidades en todo. Este ambiente es una de las cosas que nos decidió a escoger aquella región para nuestro trabajo. Hemos talado cerca de tres mil hectáreas ¿os dais cuenta de lo que esto supone?— y esperamos quemar y comenzar a sembrar en este mismo mes. Yo he venido a resolver unos asuntos relacionados con la plantación y a conocer a mi nuevo vástago. Balcells está en Campeche, al frente de las oficinas que la empresa tiene en la ciudad. Antes de salir para la finca, su hija mayor, Concha, se casó con su prometido que es el vicepresidente de la Cía. Si este asunto sale bien acometeremos algunos más.
Se encuentra aquí Garzón que llegó hará un año. El hombre trata de ganarse la vida como puede. La última vez que le vi llevaba una maleta con botellas de legítimo coñac Napoleón, que vendía a un precio fabuloso. Algunos potentados, como Bayo que harto de ganar dinero por todas partes hasta le toca el gordo de la lotería —para él solo, ha decidido compartirlo con una compatriota con quien se ha casado, le compran el precioso licor. Me enseñó Garzón una carta de López Rey, quien sigue de profesor en un colegio de señoritas de Norteamérica. Felipe García Ascot continúa trabajando en la propaganda aliada; creo que recientemente le han subido el sueldo. Es muy buena persona y muy simpático; y tengo con él buena amistad. Marín, a quien no veo hace casi un año, está ganando mucho dinero con múltiples actividades: hace "Mundo Libre", sigue con Fabela, que es ahora gobernador del Estado de Méjico, tiene una librería, va a poner una imprenta, ejerce de abogado, importa y exporta. Castelló se defiende nada más, trabaja con un notario de aquí a quien le lleva asuntos. De Martul no he vuelto a saber nada. A Carlos aún no lo he visto, pero no quiero marcharme sin saludarle antes: somos buenos amigos. Tremoya sigue aquí: tiene un cargo del Gobierno basco.
Los españoles de aquí siguen divididos. yo en mi selvático retiro no estoy muy al tanto de detalles. Dieron, hará cosa de dos meses, una comida al Presidente de la República Ávila Camacho. Este es un demócrata sincero, que se portó muy bien con la República española cuando era ministro con Cárdenas y ha mantenido una posición muy digna frente a todos los conflictos internacionales. Los republicanos españoles le estamos tan agradecidos como a Cárdenas. El acto a que me refiero fue de gran emoción; a la mayoría de los compatriotas les corrieron las lágrimas; y el propio Presidente, a quien tal vez se le hizo objeto de la ovación más grande de su vida, estaba emocionadísimo. Su discurso, breve pero magnífico, merece ser leído con calma. Yo sentí mucho no haber podido asistir. Por primera vez, desde que llegamos a estas tierras se congregaron unidos por sincero fervor todos los españoles que defendieron la República; republicanos de todos los matices, comunistas, sindicalistas, de la UGT, e la CNT, catalanes, bascos, gallegos y de todas las demás regiones; todos menos Prieto y sus amigos. Este gordo funesto es rencoroso hasta los huesos.
Creo como tu, querido Luis, que la guerra ya está decidida hace tiempo. Se decidió en el momento en que la URSS resistió, retrocediendo sin desmoronarse, la suprema acometida de los ejércitos de Hitler. A estas fechas nadie puede dudar ya, de la victoria final de las Naciones Unidas. ¿Hasta cuándo podrá resistir Alemania? Esta es la única interrogación que podemos hacernos en lo que a la guerra en sí se refiere. En cuanto a los problemas de la postguerra, sobre todo en lo concerniente a Europa, es difícil augurar. ¿Quién pude predecir la naturaleza exacta de los profundos cambios que sin duda alguna se producirán en la caída del fascismo? Hay compatriotas que tienen miedo de que Franco, con habilidad, pueda mantenerse en el poder. Para mí no cabe la menor duda de que caerá estrepitosamente, como todos los demás dictadorzuelos que nacieron a la sombra de Hitler o Mussolini. Por muy diestros que sean algunos políticos, y esto no lo digo por Franco, y por mucho maquiavelismo que desplieguen, hay juegos malabares que son de todo punto imposible.
Adjunto os mando unas fotos hechas en el pasado otoño, y otra mía de hace un mes. La barba es un entretenimiento propio para la selva. Me la he afeitado, como os podréis suponer, para venir a la capital.
Escribidnos cosas de vuestra vida. Yo os prometo por mi parte acortar estos excesivos intervalos de carta a carta. Creo que hace más de un año que no os escribía.
Un fuerte abrazo de vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita ao final da súa muller Ofelia]:
Queridos amigos: Ya os habla Anselmo de nuestro primer heredero varón. Aún no me acostumbro a la idea de tenerlo. El estado de mi salud no puedo decir que sea brillante; me encuentro débil y en ese estado de neurastenia que sigue siempre al nacimiento de un hijo, aumentado esta vez por mi falta de fuerzas y la separación de Anselmo, que, con este breve intervalo, se ha de prolongar aún por lo menos hasta octubre, fecha en que se pasarán los calores más rigurosos en Campeche, el nene será algo mayor para resistir un cambio de clima y la finca estará más habitable o menos selvática. Cuando esta allá os escribiré. Las nenas están bien y bastante guapas.
Os envia un abrazo
Ofelia [sinatura autógrafa]

1943-05-30
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1943.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1943. en 30/05/1943

Sullivan 39, depto. 13, México D.F.
30 mayo 1943

Señor Don Luis Tobío
Montevideo

Querido amigo:
Con algunos días de intervalo recibí primero su carta por avión y luego la otra por correo ordinario. Inmediatamente fui al "Fondo de Cultura Economica" donde me dijeron que le habían mandado ejemplares de su traducción del Heller. Insistí en que volvieran a mandar. Así me dijeron que lo harían. Supongo que ya tendrá Ud. dicho libro desde hace tiempo. Ha quedado muy bien y me atrevería a decir (y así lo he dicho) que es una traducción modélica. Se reunían en Ud. las tres condiciones imprescindibles para una buena versión: conocimiento del autor, de su idioma y del castellano.
Por fin entregué ya la "Sociología de la Religión" de Weber. Eso ha sido una empresa titánica de la que forzosamente tendremos que salir malparados todos los que hemos intervenido en la traducción de la obra total. Cuando aparezca, dentro de un par de meses, ya le mandaré un ejemplar de esa interesantísima obra de mi traducción me refiero, pues los otros volúmenes saldrán más tarde.
En realidad no hago otra cosa que trabajar. Vivo metido en mi casa y pocas veces salgo. Veo poco a mis compatriotas, que el ambiente no ha cambiado mucho desde que Uds. se marcharon. Si como Ud. soy francamente optimista sobre la victoria aliada ya no tanto respecto al futuro de la República española. He observado aquí en México la conducta de nuestros políticos (responsables todos ellos de la situación del 36) y de los dirigentes de la emigración y le aseguro a Ud. con dolor, que en mi horizonte futuro, empezando por el inmediato hay muchas nubes que no se acaban de disipar ¡Quien sabe lo que ocurrira mañana y pasado mañana en España!
Vivo tan anulado que yo mismo estoy asombrado de que haya resultado un buen marido y tan enamorado (cada día más) de mi mujer. Tanto es así que Ud. fué quien me dió la noticia de la salida de México del Sr. Rovira. Lo sentí, pues tenía a este señor como una de las personas sensatas de la emigración. Y a la verdad que se pueden contar con los dedos de la mano. Salúdemele Vd. por favor, como decimos aquí en México y digale además, que según mis referencias la "Comunitat Catalana" tiene mucho mas de avispero que de comunidad.
Acabo de entregar un libro de unas trescientas páginas titulado "Spranger y las ciencias del espíritu". Tengo ya otros dos muy avanzados que espero terminar en lo que queda de año.
Capítulo de noticias: Bayo se casó últimamente con una señora de Pamplona. Tiene una fábrica de zapatos y le va bien.
Herrero ha pasado a pertenecer al "Colegio de México" donde explica Sociología.
Garzón del Camino se defiende con dificultad pero se defiende
Según me dicen Marin se hace rápidamente rico: tiene ademas de la editorial una librería, negocios de exportación-importación, etc. etc.
Carmen acaba de publicar una obra muy buena, "El misterio de Guanajuato"
Recasens se ha vuelto a casar después de divorciarse de su primera mujer.
Sbert anda por ahí haciendo negocios, parece que con éxito.
De Benito ha pasado de Colombia a México. Se dedica al periodismo.
Tengo buenas noticias de López-Rey (José). Hace mucho tiempo que no veo a su hermano.
Respecto a futuras traducciones de Ud. es cosa segura siempre que proponga Ud. algun texto en Sociología, Economía política, Filosofía del derecho, Ciencias políticas. Aquí desgraciadamente no hay libros en original de esta clase. Ya escribira Ud. sobre este particular enseguida le gestionan la traducción de la que Ud. propone. Con muchos y muy afectuosos recuerdos para su esposa, y de Teresa para Ud. muy cordialmente suyo
Juan Roura-Parella [sinatura autógrafa]

[texto con outra letra, da súa dona, Teresa Ramón Llise]: Querida Carmen: el tiempo va pasando rápidamente y nosotros confinados trabajando como siempre y esperando ... Me alegro mucho que seguís vosotros bien de salud. Yo estoy mucho mejor que hace dos años. Espero que no se hagan tan largas estas noticias vuestras. Un abrazo para ti y mis respetos para tu esposo de: Teresa [sinatura autógrafa]

1943-07-27
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1943.
San Francisco de Campeche
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1943. en 27/07/1943

[Manuscrito:]
Colonia Agrícola de Holcatzin
Calle 10 núm. 268
Campeche, Camp.
México

Holcatzin, 27 de julio de 1943

Sr. Luis Tobío y Fernández
Montevideo.

Querido Luis:
En la última mía, del mes de mayo, te contaba con más detalle como en compañía de Balcells había venido a parar a tierra maya y me encontraba trabajando en una gran plantación. El asunto va bien y esperamos coronarlo con éxito. En estos días estamos acabando la siembra sobre una superficie de más de 2.500 hectáreas —¿te das cuenta de los que es esto?—.
Apartado forzosamente de toda actividad política y sin más noticias del mundo que las que nos trae la prensa cada dos o tres días, hemos leído hoy, con la natural alegría, la caída del sangriento fanfarrón italiano, responsable del derramamiento de más sangre española que italiana. Esta noticia me ha recordado nuestros días de lucha, que a medida que pasa el tiempo resulta más grandiosa, y me ha impulsado a escribir a los amigos con quienes trabajé en defensa de la República y compartí las amarguras de nuestra honrosa derrota.
¡Ya cayó uno! ¡Viva la República Española! — Me escribía ayer Balcells al mandarnos los periódicos con la noticia — ¡Viva la República Española, cuya bandera se destacara a nuestros ojos, orgullosa entre todas, el día de la victoria! Y con este breve desahogo patriótico, lleno de esperanzas y deseo de ver la pronta liberación de nuestra patria, con un cariñoso recuerdo para Mª del Carmen te envía un fuerte abrazo vuestro

Anselmo [sinatura autógrafa]

[manuscrito]: Ofelia sigue en Méjico

[Anotación manuscrita ao final da carta:]
Mis queridos amigos Luis y María del Carmen: Hace tiempo os quiero escribir y os prometo hacerlo con tiempo en breve. Hoy solo quiero enviaros con un fuerte abrazo de recuerdo cariñoso que guarda de vosotros vuestro siempre

[sinatura Ilexible, Balcells??]

1943-10-23
Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943. en 23/10/1943

Buenos Aires
Sábado 23
Octubre 43

Estimado Tobío:
El lunes pasado me puse en campaña para lo que "se desea saber:" Primeramente fuí a Kraft, ni los tienen ni saben de ellos; me dijeron: vaya al Ateneo (una gran librería en la calle Flnida?); llego al Ateneo, pregunto; no hay; me dijeron: vaya al Palacio del libro que tienen esas cosas; allí idem de idem y con la recomendación de ir a Mitebel, una librería en Cangallo 580 exclusivamente de libros en inglés; voy allí; no hay tampoco; pero me muestran una colección enorme y muy buena de clásicos griegos (texto griego y traducción inglesa) –me los recomiendan como los mejores– son Hanneman
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Si Vd. quiere puedo volver y pedir catálogos o lo que sea; escríbame si le interesa eso diciendo que libros quisiera
---------------------------
¿Contestarán Vds? Saludos al fantasma de la azotea y a [?] y a Vds.
Sergio [sinatura autógrafa] (Libertad 851)

1943-11-02
Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943. en 02/11/1943

Buenos Aires
Noviembre 43
Lunes 2


Querido Tobío:
¿Recibió mi primera carta?
Esta no tendrá noticias de búsqueda sin encuentras pues si bien fuí a Vian me encontré con la colección completa de los clásicos griegos de la Loeb? Library (texto griego y traducción inglesa)
Los ejemplares valen c/u 15$ m/n (algunos están encuadernados en cuero y valen 18$, pero son los menos); todos tienen ese precio uniforme; si desea comprar alguno mandeme la lista y un giro o un valor declarado por correo; en Vian yo tengo el 10% de descuento de modo que cada libro le saldrá $13,50 m/n o sea unos $6,50 uruguayos – más o menos.
Espero sus noticias ¿como está su Sra.?
Hasta muy pronto
Sergio [sinatura autógrafa]

1943-11-07
Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943. en 07/11/1943

Buenos Aires
Domingo 7
Noviembre 43

Querido Tobíos:
En Vian no hay catálogos d la colección de clásicos, los precios ya se los mandé en mi última carta ________________
Fuí a varias librerias francesas y no hay lo que Ud. busca, estuve en el "Palacio del libro", representante de Hachette y lo más surtido en libros franceses ____nada________
En Vian hay de la Garnier Frères algunos libros clásicos latinos a doble texto, y quedan muy pocos; no sé si le interesará eso; entre las cosas que quedan hay una antología de poetas clásicos latinos (2 tomos) 3 libros de Cicerón y 2 de Séneca y las "Histoires Philippiques de Trogue Pompée" de Justin ___________________
Los destiles? que me pide la Loeb están a la venta, si quiere comprarlos aviseme y le haré la operación con gusto ________________________
Hasta pronto recuerdos de Segun?

[sen asinar]

1943-12-05
Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sergio de Castro a Lois Tobío Fernández, 1943. en 05/12/1943

Domingo 5
Diciembre 43


Queridos amigos Tobío:
En este momento encuentro un sobre dirigido a Vds. que puse bajo una pila de libros para que se cerrara bien el sobre, tendria que haber salido el viernes; era para decirles que desde el Sábado están los libros que me encargaron en casa: 19 de Abril 3403 -UT 223961- de modo que pueden ir a buscarlos cuando quieran que en casa ya saben que irán por ellos
Disculpen este olvido mío, ya podrían estar disfrutando de los libros
Estoy un poco apurado por eso los dejo; van los saludos de Sergio
Hasta pronto
[sen asinar]

1944-05-12
Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, 1944.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfonso R. Castelao a Lois Tobío Fernández, 1944. en 12/05/1944

Querido Tobío:
Velahi che van os dous documentos de que che falei. O artigo de Scrutator, anque vello, ainda ten intrés e cicais a ti che conveña conservalo para as teus estudos.
Denantes de sair de Montevideo fun ao Centro Republicano para despedirme. A xente amostrouse normal. Deixamos provisionalmente constituida unha delegación de Galeuzca.
Ao chegar a Bos Aires atopeime con algunhas novedades que delatan o avance impetuoso das novas ideas. Tamén me atopei cun artigo de Ossorio encol dos separatismos inzado de parvadas apañadas no Espasa, no que di, para empezar, que as lingoas romances eran tres: castelán, catalán e portugués....
Cheguei preñado de canto ti me dixeches. Certamente eu necesito de ti, porque xa non teño tempo de improvisar o camiño que nos leve ao esterior. Tampouco teño á miña veira quén me axude nos traballos, pero abondan e sobran os que me interrunpen e confunden. Faime o favor de mandarme os esquemas que che pedín. Eso será ouro para min. Non te esquezas.
Con saúdos para a túa dona, meus e da miña.
Unha forte aperta do teu invariable amigo e irmán

Castelao [sinatura autógrafa]
Belgrano, 2605

Bos Aires, 12 de maio de 1944

1944-05-16
Carta da Unión Democrática Checoslovaca a Lois Tobío Fernández, 1944.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Unión Democrática Checoslovaca a Lois Tobío Fernández, 1944. en 16/05/1944

UNIÓN DEMOCRÁTICA CHECOESLOVACA
CESKOSLOVENSKÁ DEMOKARTICKÁ JEDNOTA
SORIANO 1226

Montevideo, Mayo 16 de 1944.
Señor
Luis Tobio
Presente.
De nuestra más alta consideración:
La Unión Democrática Checoeslovaca desea expresarle por la presente su profundo agradecimiento por su artículo titulado "Por Tierras Centroeuropeas" publicado en el Diario "El Día" del 2 de Mayo p.p., en el cual expuso Vd. tan acertadamente el verdadero comportamiento de los reaccionarios eslovacos, encabezados a su tiempo por el cura Hlinka y más tarde por otro cura, Tiso, los cuales –al amparo de las liberales leyes de la República Checoeslovaca que garantizaban la libertad de palabra y prensa– podían proseguir sus actividades anti patrióticas.
A veces nos sucede, que algunas personas nos preguntan sobre la clase de lazos y relaciones entre la Checoeslovaquia y la Eslovaquia y hemos llegado a la conclusión que mucha gente desconoce el proceso de descomposición realizado por todos los medios en Eslovaquia que, además tenía sus ramificaciones en todo el mundo; mismo en Montevideo existe aún un "Centro Eslovaco" con personería jurídica, que sigue al Msgr. Tiso y repudia la República Checoeslovaca, sin mencionar las pestes que sus dirigentes dicen sobre el Presidente Benês; por estas causas nos ha gratamente sorprendido su exacto conocimiento del verdadero estado de cosas y hemos juzgado que, su artículo ha contribuido mucho para poner las cosas en su sitio.
Aprovechamos esta oportunidad para comunicarle, que el 28 del corr. el Presidente de Checoeslovaquia, Dr. Eduardo Benês cumplirá 60 años, acontecimiento que, la Unión Democrática Checoeslovaca recordará –entre otros festejos– con una función cinematográfica en el Rex Theatre; le quedaríamos sumamente agradecidos, si Vd. tuviera a bien de recordar esa fecha con la publicación de un prestigioso artículo suyo. Nos permitimos mencionar, que el Sr. Director del "Suplemento de El Día" nos prometió la publicación en la tapa del Suplemento, de un retrato de Benês, gustosos se lo remitiremos.
Agradeciendole una vez más, nos es grato saludarle con las seguridades de nuestro aprecio más distinguido.

Francisco Kubícêk, [sinatura autógrafa]
Presidente
Hugo Soffer, [sinatura autógrafa]
Secretario
[entre ambas sinaturas o selo da entidade]

1945-02-09
Carta de Arturo Cuadrado a Lois Tobío Fernández, 1945.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Arturo Cuadrado a Lois Tobío Fernández, 1945. en 09/02/1945

EDITORIAL NOVA
AVDA. DE MAYO 878 - 4º piso
U.T. 34 - DEFENSA 8698
BUENOS AIRES


Amigo Tobío: Ahora que se acerca el fin de los alemanes es el gran momento para publicar el libro que te encargamos la traducción. Aunque el plazo, ese plazo apremiante de los editores, no se ha cumplido, pensamos sobre la necesidad de publicarlo cuanto antes, para ver si con ello contribuimos a poner las palabras FIN y VICTORIA.
Si te es posible te agradeceré me informes sobre cuando más o menos podremos contar con el original para hacer propaganda y señalar la fecha de aparición.
Seoane está con Dieste y Espasandin en Miramar. Desde allí me escribe con sus eternas nostalgias gallegas.
En los primeros dias de Marzo iré con Seoane a pasar unos dias en el Uruguay. Te haremos normales visitas rápidas que el ritmo porteño nos ha impuesto.
Esperando tus noticias, te saluda tu amigo,
Arturo Cuadrado [sinatura autógrafa]

Buenos Aires, 9 de Febrero de 1945.

1945-02-21
Carta de Lois Tobío Fernández a Arturo Cuadrado, 1945.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Arturo Cuadrado, 1945. en 21/02/1945

Montevido, 21 febrero 1945

Estimado Cuadrado: contesto a tu carta de 9 del corriente, acerca de la traducción del libro de Mann. Aún cuando estoy sobrecargado de trabajo, tal como le manifesté a Seoane, espero poder enviaros la traducción a últimos de Marzo, pues ya tengo hecha la mitad.
Con deseo de charlar con vosotros en vuestra visita a Montevideo, te envía sus mejores recuerdos

1945-03-18
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1945.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1945. en 18/03/1945

8-ii-45

Amigo Tobío:
La fecha, aunque no lo parezca, es marzo, o sea que hace ya bastantes días te hice decir por Couceiro que me llamaras por teléfono, pues tenía que comunicarte una cosa que quizá te interesa. Yo, por mi parte, intenté telefonearte a la redacción, pero ese es un teléfono de perros, y es más fácil sacar la lotería que obtener comunicación.
Bueno, creo que todavía no he tenido ocasión de felicitarte por tu paternidad –aprovecho la ocasión y hago extensiva la felicidad a tu costilla. [manuscrito:] También intenté banamente, hacerlo en su tiempo por teléfono.
El asunto de que se trataba es el siguiente: Un editor amigo mío de Buenos Aires quiere publicar una nueva traducción de la Hist. de la cult. griega de Burckhadrt, y me dijo que si quería encargarme de la traducción, pero la necesita con cierta urgencia, y yo no podía comprometerme porque tengo tela entre manos para un par de meses. Pensé que quizá podría interesarte a tí. No sé qué tal paga mi amigo, pero creo que deberá ser bastante razonable, y dudo que pague por debajo de lo que suelen los editores decentes de estos pagos.
Dime, pues, algo cuanto antes, pues si la cosa pudiera interesarte, ceo que vale la pena. A mí me duele la prisa que tiene mi amigo, pues, de no ser así, me habría encantado el trabajo.
Con muy cordiales recuerdos a "toda" la familia, recibe un fuerte abrazo de tu amigo y compañero [manuscrito:] (¡que lo es!)
Rovira [sinatura autógrafa]
mi teléfono: 414436

[manuscrito:] Los Hermanos se asocian a mis felicitaciones

1945-03-23
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1945.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1945. en 23/03/1945

Paris, el 23 - III - 45

Mi querido amigo:
Despues de tantos años de silencio te sorprenderá tener noticias mias y recibirlas en tu domicilio. No sabia de ti, pero por Lopez-Rey me he enterado de que estas en esa. ¿Que es de tu vida? no dejes de darme detalles de tus correrias, pues si los informes llegados aqui son exactos has recorrido casi todo el Continente.
Me encuentro muy bien. Me operé hace años de mi dolencia y con éxito. He pasado medio año en un campo de concentración, lo que no es nada comparable con la tragedia de este pais durante los años de ocupación. La vida no es aún facil, pues siguen las restricciones alimenticias y buen número de pequeñas incomodidades que, claro es se soportan con buen ánimo, pues vemos ya muy cerca el final de la guerra.
Dime si puedo serte util en alguna cosa y dispon, como siempre, de mi. Saluda a tu mujer de parte de Manolita y de mi y recibe con los recuerdos de mi esposa, un afectuoso abrazo
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1945-05-02
Carta de F. Arnó a Lois Tobío Fernández, 1945.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de F. Arnó a Lois Tobío Fernández, 1945. en 02/05/1945

EDITORIAL NOVA
AVDA. DE MAYO 878 - 4º piso
U.T. 34 - DEFENSA 8698
BUENOS AIRES

Buenos Aires, mayo 2 de 1945

Señor
Luís Tobio
Dionisio Coronel 116
BELVEDER (Montevideo)

Apreciado señor:
Anteayer recibimos su excelente traducción y el original del libro de Thomas Mann, que hemos pasado a la Imprenta para su rápida composición e impresión.
Como no han llegado las nueve charlas que usted ha traducido, complemento de las veinticinco del libro, esperamos que nos la enviará lo más pronto posible, pues la composición en linotipo de las setenta y cuatro páginas enviadas se realizará en un par o tres días.
Pendientes de sus noticias, aprovechamos esta ocasión para enviarle nuestros mejores saludos.

F. Arnó [sinatura autógrafa]
EDITORIAL NOVA

1945-05-04
Carta de Lois Tobío Fernández a Arturo Cuadrado, 1945.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Arturo Cuadrado, 1945. en 04/05/1945

Montevideo 4 mayo 1945

Sr. D. Arturo Cuadrado
Buenos Aires.

Querido Cuadrado:
Hace unos días os remití las cuartillas dela traducción del libro de Mann y hoy van las correspondientes al apéndice. Como notarás las charlas que integran este apéndice llevan en el encabezamiento la fecha en que fueron pronunciadas con día, mes y año, mientras que las que integran el libro sólo aparecen con el mes y el año. Creo que sería conveniente unificar la cosa suprimiendo, naturalmente, el día en las del apéndice.
Respecto al título de la obra le he puesto el de "Oíd, alemanes", porque el que tiene el original ("Radioyentes alemanes") no me parece que quede bien en castellano. No es que me guste tampoco mucho el que le he dado, pero me parece mejor. Vosotros, acaso, podréis encontrar alguno más sugestivo y adecuado al público de habla española.
He lamentado mucho el no poderos enviar esta traducción anteriormente. El librito es muy interesante y está lleno de atisbos y profecías a veces sorprendentes y éste es justamente el momento indicado para publicarlo. Los acontecimientos últimos así lo aconsejan manifiestamente, pero esos mismos acontecimientos me han llenado a tal punto de trabajo que no me permitieron dedicarle a la traducción todo el tiempo que yo calculé para poder entregárosla en la fecha convenida.
Un cordial abrazo de tu viejo amigo

1945-05-04
Carta de Lois Tobío Fernández a F. Arnó, 1945.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a F. Arnó, 1945. en 04/05/1945

Montevideo 4 de mayo 1945

Sr. D. F. Arnó.
Editorial Nova.
Buenos Aires.

Estimado señor:
Acuso recibo de su atenta de 2 de los corrientes y en contestación a la misma me complazco en informarle que con esta fecha y en pliego certificado le remito las cuartillas de la traducción de las nueve charlas que faltaban para completar la serie que integra el libro de Thomas Mann y su apéndice.
Le saluda atentatmente s.s.s.

Luis Tobío [mecanografado, sin sinatura autógrafa]

P. D. Adjunto le envío una nota con algunas modificaciones que conviene introducir en las cuartillas enviadas.
L. T.

1945-06-04
Carta de F. Arnó a Lois Tobío Fernández, 1945.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de F. Arnó a Lois Tobío Fernández, 1945. en 04/06/1945

EDITORIAL NOVA
AVDA. DE MAYO 878 - 4º piso
U.T. 34 - DEFENSA 8698
BUENOS AIRES

Buenos Aires, junio 4 de 1945.

Sr. Luís Tobio
Dionisio Coronel 116
MONTEVIDEO (ROU)

Apreciado señor:
Hace ya bastantes días, casi un mes, que recibimos el resto de su traducción de Oíd, alemanes. La urgencia con que hemos deseado publicar dicho libro, que aparecerá esta semana, nos distrajo de escribirle a Ud. cuando era debido. Discúlpenos por n/atraso.
Hemos seguido el criterio que Ud. nos indicó en cuanto al título. Oíd, alemanes, es mucho mas publicitario que el título que Mann dió en su edición alemana. Nos faltaba, para completar el tomo, la última charla del autor a sus connacionales en el día de la derrota. Hicimos gestiones para obtener el texto de la repetida charla, que según la prensa fué propalada por Radio Luxemburgo. Ante la imposibilidad de obtener dicho texto, hemos decidido cerrar el libro con el acta de rendición firmada al terminar las hostilidades. Dentro de su trágica frialdad, el documento no es sinó la confirmación rotunda de las palabras de Mann, quien, como Ud. sabe, cuatro años antes ya vaticinaba la aplastante derrota de los nazis.
Pasando a otra cosa, que también tiene su importancia, hemos hecho el cálculo de extensión de las cuartillas por Ud. traducidas. De acuerdo a la tarifa corriente, le liquidaremos a razón de $ 6.-- m/argentina las mil palabras; el importe total de la traducción es pues de $ 257.-- cantidad que le remitiremos a la mayor brevedad posible, o bien se lo llevaremos a mano en uno de n/próximos desplazamientos a esa capital.
Le enviaremos un ejemplar enseguida.
Con nuestros mas atentos saludos,

F. Arnó [sinatura autógrafa co cuño da editorial Nova]

P/S La corrección que nos indicó sobre Polonia, fué efectuada en las últimas pruebas de página.

1945-07-27
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1945.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1945. en 27/07/1945

J. Quero Molares
3, rue Malar
Paris (7)


Paris, 27 de julio de 1945
Sr. D. Luis Tobio
Montevideo

Mi querido amigo y compañero:
He sabido tu paradero por el amigo Lopez Rey, pues te creia en Mejico, a donde te trasladaste despues de una breve estancia en Cuba, segun me dijeron poco antes de la invasion alemana. Dime que es de tu vida y cuales son tus actividades. Yo he pasado estos tiempos como he podido, en medio de grandes dificultades, que eran nuestro pan de cada dia. Incluso he estado cerca de medio año en un campo de concentración, a fines de 1942 y principios de 1943. He trabajado bastante sobre todo en cuestiones historicas y diplomaticas y actualmente colaboro en la Radio Paris, emisiones de America latina, pero solo me admiten un par de articulos al mes. De manera que mi situacion economica no es envidiable.
Tengo el proyecto de editar una revista dedicada a problemas internacionales y economicos de America latina. Tambien pienso en publicar un boletin para los representantes diplomaticos y consulares americanos, que recoja la actividad literaria, cientifica y social de sus paises respectivos. Por ultimo, quisiera montar un servicio de informacion bibliografica y estadistica. Se trata, como puedes apreciar a simple vista, de cuestiones conexas, que se complementan unas a otras.
Me interesaria que tu aceptaras la corresponsalia para el Uruguay, pues sé no solo tu competencia sino tambien la actividad que te distingue. Dime si te interesa. Te agradeceria, ademas, me des tu opinion sobre la viabilidad del proyecto y la forma en que creas mas conveniente llevarlo a cabo para su buen exito economico.
De momento, me prestarias un gran servicio si me mandaras una lista completa de los periodicos que se publican en el Uruguay. Esta lista deberia comprender el titulo del periodico, lugar de publicacion, tirada diaria, tendencia politica, nombre y direccion del director.
No te hablo de politica, porque te supongo mejor informado que yo. Hoy, con la victoria de los laboristas ingleses, estan los animos muy levantados. A ver si al fin se convencen unos y otros que solo la unidad puede devolvernos a nuestra tierra.
Con saludos afectuosos de Manolita para ti y señora, a la que yo te ruego presentes mis respetos, te abraza tu amigo y compañero
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

P.- Indicame algunos nombres en las diferentes republicas, excepto en Argentina, Bolivia, Chile y Mejico, para ofrecerles la corresponsalia correspondientes.

1945-08-30
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1945.
Bayville
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández, 1945. en 30/08/1945

P. O. BOX 653 BAYVILLE LONG ISLAND, N. Y.

30 - agosto - 1945

Querido Luis:
Me ha alegrado mucho recibir tu carta del 11 de agosto, y saber de vosotros –que sois ya tres, ¡Enhorabuena!
Yo hace poco he vuelto del Canadá, donde he pasado una temporadilla. Estoy ahora veraneando aqui hasta fines de setiembre en que empiezo a enseñar en Smith College, y en el Institute of Fine Arts of New York University, donde doy cursos monograficos. El año pasado sobre Goya; éste sobre Picasso, Juan Gris y Miró.
Recibí, en efecto el libro sobre los grabados de Goya, y te escribí diciéndotelo, asi como que te habia encargado los libros que me pedias (no me acuerdo ahora si uno ó dos). Luego me escribieron de la libreria diciendome que los libros no se habian publicado aún ó que estaban agotados. Te volvi a escribir y al parecer fuimos victimas minimas (en este aspecto) de la guerra.
Supongo conoces ya las noticias acerca de la formación en Mexico de un gobierno español en el destierro. Yo puedo decirte que no sé sino lo que han publicado los periódicos. la cosa, en lineas generales, me parece bien hecha, y creo que hay posibilidades de que salga adelante, aunque la monarquía aún tiene cartas en la mano que acaso Franco juegue.
Ojalá nos veamos pronto. Yo, como te digo, sigo aquí dedicado a mi enseñanza de artes, y escribiendo articulos sobre ello. Vencidas ya las dificultades de la lengua –que fueron tremendas– voy lentamente convirtiendome en un escritor y conferenciante en inglés. El horizonte se va haciendo –tambien lentamente– mas prometedor, y yo estoy encantado de haber vuelto a mi profesión.
Espero tener noticias vuestras, y, sobre todo, que en Francia, España, o aquí nos veamos pronto.
Voy a escribir tambien a Quero de quien he recibido una carta suya.
Un abrazo a Don Miguel, afectos a Maria del Carmen y otro abrazo para tí de
P/

P/S. Dime si quieres que te mande algun libro de aqui, o cualquier otra cosa. Tenemos que "settle" la cuenta goyesca.
Mis señas permanentes son
54 Prospect Str
Northampton, Mass

1945-09-18
Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1945.
Montevideo
París
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1945. en 18/09/1945

Montevideo, 18 setiembre 1945

Sr. D. José Quero Molares
París.
Querido Quero:
He recibido tu carta del 27 de julio, con mucho retraso, antes había recibido una postal que ya contesté. Me alegra que sigáis bien y hago votos porque te desenvuelvas con el mayor éxito. Comprendo que ahora Europa por fuerza ha de tropezarse con muchas dificultades pero cabe esperar que éstas vayan disminuyendo gradualmente.
Con respecto al proyecto de que me hablas de editar una revista sobre problemas de América latina y otras cosas conexas con ella y puesto que me pides mi parecer debo decirte que dada la forma esquemática en que me lo comunicas no es fácil que me forme un juicio definitivo. En principio me parece bien y todo depende del ambiente e interés que puedan despertar por esas tierras los problemas de la América latina. Yo creo que sí, que han de interesar, sobre todo en estos momentos en que los pueblos aludidos tienen cada día una mayor gravitación en los problemas internacionales. Me imagino que la revista sería fundamentalmente para Europa y los europeos pues respecto a su posibilidad inmediata de difundirla por estas tierras soy un poco más escéptico. En Norteamérica interesaría desde luego pero hay que contar con que debería ser en inglés y además el número de publicaciones de ese tipo o semejantes no es reducido. El problema de la publicidad es otro aspecto también a tener en cuenta. Tal vez sería posible conseguir alguna de firmas interesadas en la exportación a Europa o de personas que aquí quisieran representar productos europeos pero todo esto parece ocioso mientras no se llegue a un grado mayor de normalidad en las relaciones económicas.
Yo por mi parte aceptaría con gusto la corresponsalía y enviaría notas y colaboraciones sobre temas políticos, económicos, editoriales etc. de acuerdo con lo que tú señalas. Del aspecto comercial o administrativo no me sería posible encargarme pues aparte de que no conozco esa faceta del problema ando bastante escaso de tiempo. Pero está aquí desde hace ya bastante tiempo un paisano tuyo y compañero mío que tú bien conoces, Rovira Armengol que, entre otras cosas se dedica a negocios de librerías y que sería la persona más indicada para el particular y también, naturalmente, para colaborar en la revista pues es hombre plenamente capacitado. Su dirección es:
Bulevar Artigas 1064, Montevideo
Respecto a nombres para las corresponsalías en otros países fuera de los que tú señales no puedo indicarte ninguno.
Algo que tiene cierta relación con tus proyectos se propone hacer cierto emigrado francés de origen judío rumano, que estuvo aquí durante toda la guerra y que ha regresado a París. Te adjunto una entrevista a través de la que podrás informarte mejor que lo que yo pudiera decirte. Es un hombre activo, zahorí, sin mayor prestigio pero que sabe abrirse camino a base de coba y desfachatez, llegando incluso a conseguir de ese modo la colaboración directa o indirecta de personas influyentes.
Te adjunto la lista de los diarios de aquí, prescindiendo naturalmente de los de importancia prácticamente nula.
Con saludos muy afectuosos de María del Carmen y míos para Manolita, recibe un estrecho abrazo de tu buen amigo y compañero
[sen asinar]

1945-09-19
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1945.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1945. en 19/09/1945

Sullivan 39, Depto. 13, México D. F.
19 septiembre 1945

Señor Don Luis Tobío
Montevideo

Querido amigo,
Al regresar de unas cortas vacaciones con el cuerpo un poco más ajustado y el alma un poco más rejuvenecida, vuestra carta, que nos estaba ya aguardando, nos ha llenado de satisfacción! Muy amenudo os hemos recordado en estos últimos años con el afecto de siempre. El afecto y la estima unido a vuestro recuerdo nos ha ayudado no poco en conservar viva la fe en el hombre. Desde luego no es que todo haya caido en la emigración, pero mucho ha descendido a un valor real. Y no en relación con nosotros, sino como espectaculo objetivo. Personalmente hemos tenido poquísimas des-ilusiones. En [¿? non se le] solo se salva uno del panorama de la emigración mirándolo con humor.
Nuestras más cordiales felicitaciones por el pequeño Miguel. Nosotros seguimos inéditos todavía y mucho me temo que si algún dios no nos empuja no vamos a llegar a tiempo. ¡Alabado sea Dios!
Estamos bien. Nuestra vida discurre de un modo placentero, yo de buen marido y Teresa de excelente mujer en un fondo de trabajo y de vaga esperanza, que a veces se perfila y a veces se esfuma, en volver a casa. Vivimos muy agradablemente, y cada vez más nuestra vida propia. El trabajo no es duro que digamos, pero lo realizado ha sido mucho en estos últimos seis años. Y vamos siguiendo. Porque no veo próximo nuestro regreso. Próximo quiero decir en uno o dos años. ¡Ojalá me equivoque!. Creo sin embargo, que mucha gente tiene hoy un "wish full thinking", y que sus juicios están muy determinados por sus necesidades vitales. Pienso, desde luego, que Franco está listo pero que todavía puede durar, acaso en forma enmascarada. Ya es mucho que tengamos un Gobierno; este es el primer paso: El camino por recorrer, no obstante, puede ser largo y penoso.
México ha cambiado poco desde que Uds. se marcharon; se han construido muchas casas, la vida ha encarecido pero el modo de vivir es exactamente el mismo. Tengo la impresión de que en este sentido vosotros estais mucho mejor y que fué una certera vision la vuestra al marcharos al Uruguay. En realidad nosotros no tenemos ningún motivo de queja; sigo dando mis cursos en la Facultad, con el respeto de los medios escolares y el afecto de los estudiantes. Hasta hoy he explicado diez y seis cursos monográficos en el Departamento de Psicología; para semejante labor hubiese necesitado tres vidas en España suponiendo que los intereses creados me lo hubiesen permitido.
No puedo mandarle mi "Spranger y las vivencias del Espiritu", como hubiese deseado. Sólo me dieron 10 ejemplares que desaparecieron rápidamente aquí en Mexico; yo mismo no tengo ningun ejemplar ni creo que pueda ya tenerlo si alguien no me lo regala, como me han prometido, pues el libro ha tenido buena aceptación en todo el continente. Espero poderle mandar pronto dos obras más, "La imagen del alma en Dilthey" y "Paradojas de la personalidad". Pronto, quiere decir en este año o principios del otro, pues ya sabe Ud. como van de lentas las coas aquí. Estas dos obras, hijas de la presión de la vida sobre mi cabeza, no están hechas a conciencia como las anteriores. Espero que algún día en una segunda edición acaso, podré refundir y elaborar sobre todo la última.
Alguna vez he tenido noticias indirectas de su fecunda labor en esas tierras, espero que en adelante tendremos directas de Uds.. De López Rey hace muchísimo tiempo que no se nada. A Garzón lo veo de tarde en tarde; se gana la vida traduciendo a Balzac. Ultimamente nos ha dejado para trasladarse a Bélgica nuestro mejor amigo en la emigración: me refiero a su colega José Carner.
Adios amigo. Espero que a no tardar volveremos a tomar juntos el "Invigarating morning tea" cuyo sabor quiero todavía recordar.
Con recuerdos a su esposa, un fuerte abrazo de su amigo
Juan Roura-Parella [sinatura autógrafa]

[continúa pola marxe esquerda:] Moles estuvo en Panamá. Allí enfermó yo creo que de "amoritis" si bien el dice que del higado. Lo tuve que sacar del Trópico y lo traje a Morelia. Allí enfermó de aburrimiento. Mientras tanto, se le casaron las novias y ... volvió a Panamá. Parece que ya se encuentra desesperado. Mucho me temo que se habrá enredado de nuevo con material de baja aleación. Pronto tendré que echarle otro cabo y así, vamos viviendo.- Hace tiempo que no veo a Nuria. Vive en Coyracan retirada del mundo y en plan mistico. Xivan está muy consentido [non se le moi ben]. Para mantenerse joven no hay más remedio que la tranquilidad de conciencia.
[texto manuscrito da súa muller Teresa á muller de Tobío:] Querida Carmen: lo primero, mi mas sincera felicitación por la llegada de vuestro hijito. En México la vida pasa tan rápida que no te das cuenta de los meses, pero si no dejamos de pensar en los buenos amigos que tenemos fuera de acá. Hemos pasado mucho tiempo sin tener noticias vuestras, las cartas estan tiempo y mas tiempo antes de llegar a su destino. Nosotros continuamos también como siempre. Nuestra vida casi puedo decirte que consiste únicamente en el trabajo de Juan, algunos paseos, largos por Chapultepech y casi no vida social, de este modo vamos adelante y muy bien, cada día tengo menos afan de salir y ver gente. Pasamos juntos, nos reunimos con algunos amigos pero contados.
Espero muy pronto tener otra vez noticias vuestras y del pequeño, no te excusaré si me dices que tienes mas trabajo con el niño ...! Adios saludos a tu esposo y para ti un abrazo. Teresa [sinatura autógrafa]

1945-09-29
Carta de Enrique Morayta a Lois Tobío Fernández, 1945.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Enrique Morayta a Lois Tobío Fernández, 1945. en 29/09/1945

LEALTAD
ÓRGANO DE LA DEMOCRACIA ESPAÑOLA

RIO BRANCO 1372
TELEFONO 8 81 59
MONTEVIDEO

Montevideo 29 de septiembre de 1945

Estimado amigo Tobío:
Te supongo al tanto del gran movimiento que hay en el Centro con motivo de las actividades de la Comisión Nal. pro ruptura con Franco, y las buenas perspectivas que para ello parece que hay. Por otra parte ignoro si recibes "Lealtad", aunque desde luego estoy seguro que no la lees. Pero sea como sea, y por ello ahora te voy a relacionar esos dos cabos sueltos, es el caso que se me ha sugerido la necesidad de publicar un gran extraordinario para el día 9, con gran abundancia de páginas y demás.
Correspondiendo a ese esfuerzo económico y de trabajo quiero darle una calidad especial. Y es por lo que, sin ignorar tu régimen de trabajo y precisamente por el carácter extraordinario del asunto te ruego, y muy encarecidamente, (uniendo en mi ruego personal el de más interés de la causa en general) que me facilites una colaboración firmada.
Al prometerme ser buen chico y no reincidir, te advierto que la quiero tener en mis manos lo más tarde el jueves pues imprimo dos tirajes y dejo para el segundo a todos los informales en especial a los de "calidad": los avisadores, cuyas colaboraciones siempre tiene espacio, preferencia y tiempo.
El tema es a tu elección. absolutamente. Y nada más, que un fuerte abrazo de affmo.

Enrique Morayta [sinatura autógrafa]

1945-10-13
Carta de M. Weilan J. Forble a Lois Tobío Fernández, 1945.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de M. Weilan J. Forble a Lois Tobío Fernández, 1945. en 13/10/1945

Ingº M. Weilan J. Forble
Fco. Araúcho 1236

Montevideo 13.X.45
Señor
Don Luis Tobio, "El Día", Ciudad

Estimado Señor:
He leido con mucho interes sus dos artículos publicados en El Dia del 13 Sept. y 12 Oct. sobre "La Division de Alemania" y "Alemania y Europa respectivamente. El contenido de estos artículos demuestra un profundo conocimiento del verdadero problema rhenano y de las antiguas aspiraciones de la poblacion del Rhin, territorio eminentemente estrategico economica- y politicamente. Es realmente alli; y no en el Este donde se recibira el futuro del viejo Continente en el cual una Francia fuerte debe cumplir con su historica mision, se ser el guardián de os bienes sagrados de los pueblos de Europa.
Agradezco mucho su autentica oposicion que considero como una contribucion valiosa para las fuerzas tendientes hacia la solucion del problema mas importante de la postguerra. Expreso a Ud. las seguridades de mi mas alta Consideracion y saludo muy atte
M. Weilan J. Forble [sinatura autógrafa]
Ex-miembro del Gob. prov. de la Rep. Alemana de 1923.

1945-11-28
Carta de Renée Mascaró a María del Carmen Soler Ponce de León, 1945.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Renée Mascaró a María del Carmen Soler Ponce de León, 1945. en 28/11/1945

Mary querida:
Hay muchas cosas por las cuales les estoy profundamente agradecida: la amistad con que me honran, las enseñanzas que de Luis recibo en muchos aspectos, –y de ti también– y la alegría que me causa el quererlos.- Hay muchas cosas más.- La última –en el tiempo– la de haberme dado a conocer este libro maravilloso que es la historia de Dafnis y Cloe. Lo leí durante los días que pasamos en La Floresta.- Cuando lo terminé –lo leí de un tirón– no pude sustraerme al encanto de suponer que era Cloe, y al final –lo comprendo– me puse tan insoportable exigiéndole a Alfonso que fuera como Dafnis y todo lo demás, que fué necesario una paliza para que yo volviera a mi estado original -. Que ordinarios se ponen a veces los maridos!
A otra cosa: dentro del libro va la foto que le manda Ricardo a Miguel. ¿Verdad que está precioso?
Mary ¡qué disgusto! No me gusta nada el pullover de Miguel. El punto no está mal pero me parece que las mangas estan muy desprolijamente cosidas. Por favor Mary, no te disgustes. No quiero insistir pero me atormenta la idea de que te fastidies conmigo "in absentia" - Yo pensaba llevártelo el sábado próximo pero Dolly me ha invitado a pasar el "week-end" en Colonia Suiza porque es el cumpleaños de su hermana, y he aceptado-
Bueno, me desintegro de curiosidad por saber qué pasó después con Rodolfo y Cia. Ya me lo contarás.
Cariños a Luis - Miles de besos para ti y Miguel
Hasta pronto Renée [sinatura autógrafa]

1946-02-07
Carta de Antón Alonso Ríos a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Antón Alonso Ríos a Lois Tobío Fernández, 1946. en 07/02/1946

Bós Aires: 7/2/46.-

Siñor,
Luis Tobío Fernández
Dionisio Corral 116
MONTEVIDEO
Uruguay

Estimado Tobío:
Prégoche moi encarecidamente que moi axiña me mandes un traballo sobre Antón Villar Ponte, pois pensamos adicar o número de Febreiro de "A Nosa Terra" a honrar a memoria de tan afervoado patriota galego.
Recibe os meus attos. saúdos,

Antón Alonso Ríos [sinatura autógrafa]

1946-05-07
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1946.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández, 1946. en 07/05/1946

Montevideo 7-V-46

Amigo Tobío,
Como no siempre resulta fácil encontrarte por teléfono te escribo unas líneas para pedirte un favor. Estamos haciendo lo que podemos para dar un poco más de ánimos al Centro y a Lealtad. Somos pocos y la tarea es mucha; así es que se necesita el concurso de todos procurando que a cada uno le resulte lo menos pesado. Ya sé que tú estás muy ocupado –¿quién no lo está?– y también que te debe hacer tan poca gracia como a mí el acudir a las reuniones. Creo que de momento puedo ahorrarte esa lata, para mí una "carnée" tan onerosa como de momento ineludible; pero en algo podrías ayudar y es una cosa que hasta creo debe interesarte. Es lo siguiente: Hemos pensado hacer en Lealtad dos editoriales: uno de política internacional relacionada con España, y otro de cosas interiores. Tú nos podrías fabricar el primero todas las semanas. Esta vez lo hice yo apurado por el tiempo, pero si en lo sucesivo quisieras encargarte tú, me harías un gran favor, pues cuando pesan sobre uno tantas obligaciones es lógico que no se cumpla bien ninguna. Espero tu respuesta favorable. Como conviene que se recoja lo más reciente, el artículo debería estar en la Redacción el martes por la noche. Puedes publicarlo con tu firma, con seudónimo o sin la menor indicación de autor, pues iría como editorial. Nada más tengo que decirte que tú no sepas mejor que yo.
Con muy afectuosos recuerdos para tu gente, recibe un cordial abrazo de tu amigo y compañero
Rovira [sinatura autógrafa]

1946-06-00
Carta da Comisión encargada de realizar os actos conmemorativos polo Décimo Aniversario do Estatuto de Galicia a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Comisión encargada de realizar os actos conmemorativos polo Décimo Aniversario do Estatuto de Galicia a Lois Tobío Fernández, 1946. en 00/06/1946

Conmemoración do Décimo Aniversario
do Estatuto de Galicia
–––––––––––
COMISIÓN ORGAIZADORA

CHACABUCO 955 T. A. 26. 1790

ENTIDADES QUE A INTEGRAN:
FEDERACIÓN DE SOCIEDADES GALLEGAS
CENTRO LUCENSE
CENTRO PONTEVEDRÉS
CENTRO CORUÑES
CENTRO ORENSANO
IRMANDADE GALEGA
CENTRO GALLEGO
(AVELLANEDA)

*

Buenos Aires, Junio de 1946.-


Distinguido conterraneo:

A coleitividade galega da Arxentina, vai a conmemorar con dous grandes aitos o 10º aniversario do Estatuto de Galicia, data histórica da máis outa importancia pra o porvir da nosa Terra.
Estes aitos terán lugar os dias 28 e 30 de xuño; unha reunión cívica e un gran banquete, respectivamente.
Para esta patriótica conmemoración solicitamos a súa afervoada solidariedade.
Ao poñer no seu coñecimento esta labor dos residentes galegos de esta Capital, aproveitamos o intre pra saudálo coa nosa cordial estima.

Pol-a Comisión Organizadora.


José Quintáns - Secretario Antonio Alonso - Presidente

[sinaturas autógrafas]

1946-06-06
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 06/06/1946

REPUBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

En uso de las facultades de que estoy investido y como Delegado del Gobierno de la república en América del Sur, tengo el honor de designar a Vd. Delegado de mi autoridad en la República Oriental del Uruguay confiándole expresamente cuanto se refiere a la organización y distribución de la Cédula de Adhesión, para cuyo efecto será auxiliado por una junta consultiva cuyos miembros he designado en esta fecha.
Buenos Aires, 6 de Junio de 1946.
MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]



SEÑOR DON LUIS TOBIO.- MONTEVIDEO.- (R. O. del U.)

1946-06-28
Carta de Luis Sayé i Sempere a Lois Tobío Fernández, 1946.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luis Sayé i Sempere a Lois Tobío Fernández, 1946. en 28/06/1946

DR. LUIS SAYÉ

CALLAO 1817
U.T. 42 - 1102


Buenos Aires, Junio 28 de 1946

Dr. Luis Tobio
MONTEVIDEO

Mi distinguido amigo:
Recibí oportunamente la edicion castellana de "El hombre del Renacimiento". Aún no he podido leerla pero lo haré en las próximas semanas.
Sé muy bien lo que es el trabajo de Vd y como lo califican y reconocen los autores y editores a juzgar por lo que me ha dicho el amigo Urgoiti. Le felicito pues muy sinceramente por su trabajo ... en la espera de otros en relacion con su plena personalidad que no dudo realizará Vd en fecha no lejana en España. Serán unos años muy difíciles pero ya estamos hechos a todo. Por razón natural pienso que por mucha que sea la obcecacion de ese hombre y grave la situacion de nuestro país habrá de seguir otros rumbos en fecha próxima.
Muy agradecido a su atencion y con un saludo muy afectuoso a los dos de mi mujer y mio, ya sabe cuanto lo distingue y estima

Luis Sayé [sinatura autógrafa]

1946-07-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, delegado do goberno da República Española, 1946.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, delegado do goberno da República Española, 1946. en 18/07/1946

Montevideo, 18 julio 1046 [1946]

Sr. Delegado del Gobierno
de la República Española.
Dr. Manuel Blasco Garzón.
BUENOS AIRES.

De mi consideración:
Para su conocimiento y efectos consiguientes envíole adjunta copia del acta de la reunión celebrada el 9 d los corrientes por las personas designadas para integrar la comisión consultiva de la credencial de adhesión, en este país.
También le remito la carta enviada por el señor Avelino G. Entrialgo por mediación del Sr. Presidente del Centro Republicano Español. Debo así mismo informarle que el señor José María López, en carta dirigida al Dr. Marino Mora Guarnido, fecha 9 de los corrientes, le ha manifestado que sus ocupaciones no le permiten aceptar el cargo de miembro de la comisión referida y para el que Vd. la había designado.
De Vd. atto. s.s.
Luís Tobío [sen asinar]

1946-07-20
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 20/07/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires, 20 de julio de 1946
Señor
Don LUIS TOBÍO
"El Día"
Calle 18 de julio
Montevideo.

Estimado amigo:
Acuso a Vd. recibo de su carta de la que separa el acta referente a la reunión celebrada bajo su presidencia y la carta del Señor Entrialgo. Esta se la devuelvo para su archivo. Aquella la incorpora al mío.
Respecto al Sr. Entrialgo sería bueno que Vd. le pidiese que consultara con su organización, dejando en tanto en suspenso toda resolución. Con relación al señor López, me parece que por su carácter de Presidente de la Cámara de Comerciantes Republicanos Españoles, debía insistirse en su colaboración. Al juicio de Vd. queda encomendado el caso.
Deseo que comience a trabajar cuanto antes y le reitero mi ruego de que me diga el material de Cédulas y sellos que necesitará, así como si precisa otras instrucciones. El sistema documental debe ser sencillo y claro. Aquí llevamos un libro de expedición de cédulas, en el que se consignan los nombres de los solicitantes y los donativos que hacen. Otro pequeño cuaderno de inventario en el que aparece el material y elementos de que se dispone. Y últimamente un libro de gastos legítimos aprobados por la Delegación, con conocimiento de la Junta. Cada mes o cada trimestre se puede elevar a la Delegación principal un breve estado de cuentas. Si la gestión adquiriese mayor volumen sería entonces necesario organizar un sistema de contabilidad más completo. Por ahora creo suficiente este sistema.
Al indicarme el material que desea puede decirme también cual sería a su juicio el mejor medio de remisión.
Le reitero mi amistad al repetirme su cordial y S.S.

MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]

1946-08-13
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 13/08/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 13 de agosto de 1946

Sr.
Luís Tobío
Arazati 1184-bis
Montevideo

Estimado amigo:
Recibi su carta y lamento la tardanza en recoger la mia que envié a "El Día", creyendo así que sería más segura y rápida la comunicación. Tomo nota de su dirección particular a la que enviaré en adelante la correspondencia. Con relación al acta de 9 de Julio, nada tengo que decirle, sino que me parece bien lo en ella propuesto y debe Vd. tomar las providencias oportunas para la ejecución del acuerdo.
Espero que active todo, pues así me lo ha requerido el señor Ministro de Hacienda.
Me reitero en espera de sus noticias suyo afmo.

Manuel Blasco Garzón [sinatura autógrafa]

1946-09-01
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 01/09/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires Iº de septiembre de 1946

Sr.
Luis Tobío
MONTEVIDEO
Uruguay

De mi consideración:
He recibido del Ministerio de Estado del gobierno de la República, las dos comunicaciones que copio a continuación. Sírvanse ajustar a ella toda su actuación y darme cuenta inmediata del recibo de estos documentos.
Le saluda
MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]


[ANEXO I: Carta mecanografada con membrete e sen asinar. Copia]:

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

MINISTERIO DE ESTADO
SUBSECRETARÍA Nº 177
Es copia
––––––––––––––––––––––––––––––

Excmo. Señor:
Tengo la honra de enviar a V.E las instrucciones generales a que deberán atenerse en el ejercicio de su función los agentes oficiosos del Gobierno de la República.
Hay que añadir a ellas que los Señores agentes en el Uruguay, Chile, Bolivia y el Paraguay, comunicarán normalmente con este Ministerio por intermedio de V.E., que es la persona que asume la dirección de las gestiones de estos agentes, lo que deberá indicarles V.E al transmitirles dichas instrucciones generales.
Como ya está acordado, a su vez, V.E. comunicará normalmente con el Ministerio a través del Excmo. Señor Embajador de la República en México; no obstante, en los casos urgentes, deberá V.E. dirigirse directamente al Ministerio dando cuenta con la brevedad posible a dicho Señor Embajador de los documentos que haya enviado.
Lo que de Orden del Excelentísimo Señor Presidente del Consejo y Ministro de Estado digo a V.E. para su conocimiento y efectos oportunos.
Paris 21 de Agosto de 1946

EL SUBSECRETARIO
M. G. MIRANDA [sin asinar]

Excmo. Señor Don Manuel Blasco Garzón
Agente Oficioso de la República en
BUENOS AIRES


[ANEXO II: Carta mecanografa con membrete e sen asinar. Copia].

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

MINISTERIO DE ESTADO
Circular nº I
Es Copia
–––––––––––––––––––

El creciente número de agentes oficiosos del Gobierno de la República hace necesario dictar normas generales que guíen su actuación. En su virtud el Excmo. Señor Presidente del Consejo y Ministro de Estado se ha servido aprobar las siguientes, que no deberán ser interpretadas con criterio rígido, sino aplicadas con arreglo a las circunstancias de cada país.
1) La misión principal de los agentes oficiosos consiste en preparar la obtención del reconocimiento del Gobierno de la República por parte de los Gobiernos de los países donde residan.
2) A este fin procurarán ante todo entrar en contacto con los medios oficiales, en especial con los Ministerios o Secretarías de Relaciones Exteriores.
3) Una vez conseguido el contacto, procurarán con la necesaria discreción ser reconocidos como representantes del Gobierno de la República por las autoridades y conseguir que estas y en especial los Departamentos de Asuntos Exteriores traten con ellos, con exclusión de toda otra persona, los asuntos de carácter político y diplomático relativos al Gobierno de la República. De ser posible, deberán tratar de conseguir que se les dé, por lo menso, el mismo trato que recibieron los agentes oficiosos de Franco durante la guerra civil.
4) Según aconsejen las circunstancias, procurarán gestionar, como última etapa anterior al reconocimiento del Gobierno de la República, el rompimiento de toda clase de relaciones entre el Gobierno del país donde residan y la España de Franco.
5) Los agentes deberán tener en cuenta en todo momento que la actividad que desarrollan no es una actividad diplomática practicada en circunstancias normales y que, en consecuencia, no es, en absoluto necesario que su carácter de agentes oficiosos sea del dominio público ni que la prensa se ocupe de sus actividades.
6) Las circunstancias en que se encuentran las colonias de refugiados hacen extraordinariamente deseable que los agentes oficiosos se abstengan de toda participación en las polémicas y controversias entre ellos planteadas, salvo con objeto de atenuarlas o eliminarlas.
7) En la medida de lo posible, los agentes procurarán informar de antemano al Ministerio de las gestiones que hayan de emprender y, en todo caso, informarán de ellas al Ministerio a la mayor brevedad posible.
8) Procurarán también mantener informado en todo momento al Ministerio de la situación política general del país y de modo especial de la actitud del Gobierno y de la opinión pública respecto del problema de España
9) Igualmente procurarán, con la máxima discreción, influir en los medios directores de la opinión —prensa, radio, etc. — con objeto de que se trate del problema español y se exponga con la imparcialidad y la objetividad que son a la larga la garantía más segura de nuestra causa.

Lo que de Orden del Excmo. Señor Presidente del Consejo de Ministros y Ministro de Estado digo a V.E. para su conocimiento y efectos oportunos.

Paris 21 de agosto de 1946

1946-09-10
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, 1946.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, 1946. en 10/09/1946

Montevideo, 10 setiembre 1946

Sr. D. Manuel Blasco Garzón.
Buenos Aires.

Mi distinguido amigo:
Tengo el gusto de acusarle recibo de su telegrama de días pasados así como de las cartas fecha 2 y 3 de los corrientes y de los cuatro paquetes de tarjetas llegados con la primera.
He tomado debida nota de cuanto en ellas se manifiesta al respecto le informo lo siguiente:
Sobre las gestiones para el indulto que se interesaba en el telegrama aludido, hiciéronse visitas a las autoridades competentes uruguayas, y el Ministro de Relaciones Exteriores de este país dirigió de inmediato sendas comunicaciones al Ministro de Franco aquí y al Encargado de Negocios del Uruguay en Madrid. Los resultados favorables de tales gestiones le son sin duda ya conocidos por la prensa.
En cuanto a las tarjetas y los pasajes individuales y colectivos de personalidades uruguayas para solicitar del Secretario de la UN que informe a dicho organismo del general deseo de que se rompan relaciones con Franco, cúmpleme manifestarle que están en marcha las gestiones pertinentes para conseguir el mayor número de adhesiones, con la mayor prontitud. Esta misma tarde se celebrará una reunión con el objeto de determinar las medidas más oportunas para el logro de tal propósito.
También le acuso recibo de su atenta carta del 1 de los corrientes por la que me remitía copia de la circular número 1 del Ministerio de Estado. He tomado buena nota de las instrucciones que en la misma se dan.
Le saluda muy atentamente su s.s y amigo
Luis Tobío [sen asinar]

1946-09-12
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 12/09/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 12 de septiembre de 1946
Sr. D.
Luís Tobío
Arazatí 1184-bis
MONTEVIDEO

Querido amigo:
Recibo su carta que agradezco.
Afortunadamente las gestiones pro indulto han dado resultado. Ruego a V. que en nombre de esta Delegación y en el suyo propio haga constar nuestro más vivo reconocimiento a todos.
Respecto a las tarjetas que tienen algún error ortográfico, como el empleo de la Y, el panorama se presenta mejor. Habrá que conseguir que un buen número, se circulen por correo con franqueo aéreo, que es caro, pero en vista del aplazamiento será muy conveniente que se manden las más por franqueo postal ordinario y bajo sobres, que es barato. Se le enviarán todas las que precisen a este fin. Es necesario trabajar cerca de agrupaciones y entidades de todo orden, para que sus asociados se muestren a nuestro lado.
Así me lo pide el señor Presidente.
Respecto a Cédulas brevemente le enviaré nuevas instrucciones.
Le saluda cordialmente su s.s.

MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]

1946-09-13
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 13/09/1946

Buenos Aires 13 de septiembre de 1946

Sr. D.
Luis Tobío
MONTEVIDEO

De mi consideración:
Tengo el honor de reiterar a V. las recomendaciones del gobierno republicano sobre los puntos que a continuación le expreso:
CÉDULAS DE ADHESIÓN: El Ministro de Hacienda interpretando los deseos que le expusieron en razonado informe ha dictado un decreto que establece que la cédula de adhesión podrá adquirirse a estos tres precios: diez pesos moneda nacional argentina o su equivalente; cinco pesos y dos pesos respectivamente. La primera es la normal; la segunda la que deben y pueden adquirir los empleados, profesionales y en general, la clase media; la tercera es exclusivamente para los obreros. Esta facilidad hará seguramente más eficaz su labor a los efectos de la recaudación. Lo acordado hoy no empece a los donativos voluntarios que rebasan la suma de diez pesos y que se harán constar en el documento como hasta ahora.
El decreto autoriza a expedir cédulas de honor a españoles que hayan prestado servicios eminentes a la República. Si hay alguna propuesta en este sentido que sea objeto de unánime consenso, se servirá V. decírmelo por escrito, con expresión de sus fundamentos.
TARJETAS POSTALES: Será conveniente que se extreme el envío del mayor número de tarjetas postales por correo aéreo. Sin embargo, como ahora hay un plazo mayor para la reunión de la Asamblea que será el 23 de Octubre, pueden enviarse numerosas tarjetas por correo postal ordinario, que solo han de menester con sobres o sin él, un modestísimo franqueo. Excito el celo de V. para un rotundo éxito y le manifiesto que podrá pedir urgentemente las tarjetas que desee que le enviaremos al precio de $2.50 (dos pesos con cincuenta centavos) argentinos cada cien.
OTRAS GESTIONES: La carta del Sr. Giral al Sr. Morales intelectual portorriqueño debe ser puesta en conocimiento de los intelectuales libres de ese país. Conseguir de ellos que se solidaricen con la República Española no será empresa dificil si V. pone en el asunto su prestigio, su autoridad y su buena voluntad.
Debe insistir mucho en que el 23 de Octubre las entidades científicas, culturales y políticas se dirijan por telegrama a la U.N. pidiendo justicia para España.
Ratificando mis anteriores comunicaciones le saludo en espera de sus informes.

Suyo s.s.
MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]

1946-10-07
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío, 1946. en 07/10/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 7 de octubre de 1946

Sr. D.
Luís Tobío
MONTEVIDEO

Mi querido amigo:
Tengo el honor de acompañarle el ejemplar auténtico de su nombramiento de Delegado. Le felicito y me felicito por ello. Espero que me acuse el oportuno recibo, debidamente certificado.
También espero que con ese acuse de recibo me dé noticias favorables de todas las gestiones encomendadas en su actividad y a su inteligencia.
No olvide V. mi querido amigo que el 23 de octubre se reúne la U.N y en ese día deben dirigírsele los mensajes más numerosos posibles, de personalidades y entidades, pidiendo justicia para la causa republicana.
Me reitero suyo s.s.

Manuel Blasco Garzón [sinatura autógrafa]


[ANEXO]:
REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO


Por la presente queda acreditado el Iltmº Señor Don Luís Tobío y Fernández como Delegado Oficioso en Uruguay, del Gobierno de la República Española y se le autoriza para llevar a cabo las gestiones que estime oportunas en beneficio del mayor éxito de su misión ante el Gobierno y las autoridades del Uruguay y los españoles republicanos residentes en el país.
París, a veinte de agosto de mil novecientos cuarenta y seis.

EL PRESIDENTE DEL CONSEJO Y MINISTRO DE ESTADO
José Giral [sinatura autógrafa e selo]

[Anotación manuscrita marxe superior esquerda:] Nº 188

1946-10-23
Carta de M. G. de Miranda a Lois Tobío Fernández, 1946.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de M. G. de Miranda a Lois Tobío Fernández, 1946. en 23/10/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO
Subsecretaría
Circular nº1

ILtmº Señor:
El Excelentísimo Señor Presidente de la República, se ha dignado, con esta fecha, decretar lo siguiente:
"A propuesta del Presidente del Consejo de Ministros,
Vengo en disponer quede encargado del Despacho de los asuntos del Ministerio de Estado en Paris, el Ministro de Hacienda don Augusto Barcia Trelles, durante la ausencia de Paris del Presidente del Consejo de Ministros y Ministro de Estado.
Dado en la Residencia provisional del Señor Presidente de la República, en Paris a veintitres de octubre de mil novecientos cuarenta y seis.- firmado: Diego Martínez Barrio.
El Presidente del Consejo de Ministros: Jose Giral".-
Lo que traslado a V. S. para su conocimiento y efectos oportunos.
Paris, 23 de octubre de 1.946
EL SUBSECRETARIO
M. G. de MIRANDA [sinatura autógrafa]


Iltmª Señor Don Luis Tobio y Fernández URUGUAY

1946-11-14
Carta de Augusto Barcia Trelles a Lois Tobío Fernández, 1946.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Augusto Barcia Trelles a Lois Tobío Fernández, 1946. en 14/11/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO

París, 14 de noviembre de 1946

Iltmo. Sr. D. Luis Tobío Fernández
URUGUAY

Mi distinguido amigo:
Adjunto me complazco en remitirle una nota circular referente a la interpretación de la nota dada con fecha 8 de julio del año en curso, en la que se hacía pública la resolución de no respetar los acuerdos de tipo financiero, contraídos o por contraer con el actual Gobierno de España, con el ruego de que la haga llegar a las Representaciones oficiales y oficiosas del Gobierno de la República, que dependen de su jurisdicción.
Con este motivo, me es grato repetirme suyo aftmo. amigo que le saluda atentamente,

Augusto Barcia [sinatura autógrafa]

[ANEXO. Circular nº 1]:

REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE HACIENDA

NOTA CIRCULAR
Vienen recibiéndose con frecuencia y desde muy distintas procedencias consultas y petición de aclaraciones sobre el alcance de la nota dada por este Gobierno con fecha 8 de julio del año en curso, en la cual hizo pública su resolución de no respetar los acuerdos y compromisos de tipo financiero y comercial que el actual gobierno de España haya contraído y puede contraer en lo futuro. Recaen esas consultas y petición de aclaraciones sobre si este acuerdo del Gobierno de la República Española abarca también las transacciones comerciales de tipo privado y las de índole financiera que pudieran llevar a cabo entre sí individuos y entidades para el normal desenvolvimiento de sus negocios.
Después de ser consultado y oído el Ministerio de Hacienda, el Gobierno de la República Española, en forma categórica y en términos concretos y claros, contestando con carácter oficial a todas las citadas consultas y petición de aclaraciones sobre el alcance y valor de la nota de 8 de julio d e1946, declara que serán respetadas todas las transacciones comerciales y financieras de tipo privado que no afecten al patrimonio del Estado o comprometan su soberanía.
Es propósito irrevocable del Gobierno de la República Española velar por el derecho de los particulares, hacer cumplir los compromisos privados, inspirándose siempre en los dictados de la justicia, cuidar en todo momento el normal y seguro desarrollo de los actos de comercio, así como las transacciones que impliquen, para robustecer lazos mercantiles y financieros con todos los países y darles el mayor incremento posible.
París a 14 de noviembre de 1946.

EL PRESIDENTE DEL CONSEJO DE MINISTROS Y MINISTRO DE ESTADO AD INTERIM, MINISTRO DE HACIENDA
Augusto Barcia [sinatura autógrafa]

[ANEXO 2. Circular nº 2]:

REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO

CIRCULAR Nº 2
Con objeto de establecer la indispensable uniformidad en la correspondencia entre este Ministerio de Estado y las Embajadas, Legaciones y Consulados de la República, adjunto remito a Vd. el modelo reglamentario a que habrán de ajustarse los despachos que envíe, recomendándole que, cuando se incluyan adjunto a los despachos algunos documentos, se haga constar así mediante anua línea diagonal al margen, si es uno el documento, y con una línea diagonal partida con el número de anejos en el centro, si éstos son varios.
No es reglamentario expresar antes de la firma, fórmula alguna de cortesía o despedida. Así mismo, es indispensable que en cada despacho se trate un solo y único asunto, a fin de facilitar la debida ordenación del archivo.
La indicación del asunto ha de ir resumida, a un solo espacio, en el ángulo superior derecho de la hoja, inmediatamente después de la fecha. El texto del despacho debe escribirse a doble espacio. En las actuales circunstancias, y cuando el despacho deba enviarse por correo aéreo, puede emplearse el espacio sencillo para el texto del mismo, siempre que por ese procedimiento se consiga contener todo el texto en una sola hoja, escribiendo a la vuelta, si ello fuere necesario.
Si el despacho consta de varias hojas, cada una de éstas irá rubricada al margen.
Los despachos habrán de ir acompañados de una copia y los anejos se remitirán por duplicado.
Lo que comunico a Vd. para su conocimiento y efectos que se indican, rogándole el correspondiente acuse de recibo de esta circular.
París, 14 de noviembre de 1946

EL MINISTRO DE HACIENDA, PRESIDENTE INTERINO DEL CONSEJO Y ENCARGADO DEL DESPACHO DE ESTE MINISTERIO

Augusto Barcia [sinatura autógrafa]

Sr. D. Luis Tobío Fernández.- URUGUAY

1946-11-14
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1946. en 14/11/1946

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 14 de noviembre de 1946

Sr. D.
Luis Tobío
Arazati 1184-bis
MONTEVIDEO

Querido amigo:
Agradezco sus noticias contenidas en la carta de 7 de Noviembre. No le he contestado antes por estar ausente en Chile, en representación del gobierno republicano. Desearía de Vd. algunas impresiones sobre movimiento electoral y posibilidad de triunfo de nuestros amigos.

Me reitero suyo affmo.
MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]

P/D. Con sumo gusto le incluyo circular nº 1 que acaba de llegarme en este preciso momento de la Sub-secretaría de Estado

1946-11-19
Carta do Centro Republicano Español de Montevideo a Lois Tobío Fernández, 1946.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Republicano Español de Montevideo a Lois Tobío Fernández, 1946. en 19/11/1946

CENTRO REPUBLICANO ESPAÑOL
RIO BRANCO 1372
TELÉFONO 8 81 59

Montevideo 19 de Nobre de 1946
URUGUAY

Sr. Don. Luis Tobío Fernández
CIUDAD
––––––––––––––––––––

De nuestra mayor estimación:
Preocupado este Consejo Directivo con los problemas políticos que presentan las actuales circunstancias, discutió en su sesión celebrada el día 18 todo lo relacionado con la representación oficial en el Uruguay, acordando rogarle a usted una entrevista al objeto de un amplio cambio de impresiones sobre el particular, señalando el viernes día 22 a las 19 horas en nuestro domicilio social, pensando que este día y hora serian convenientes para usted.
En caso de que por cualquier circunstancia no fuese ello así le rogamos nos indique la fecha y hora conveniente.
Agradeciéndole de antemano la acogida que dispense a nuestra petición, le saludamos con la mayor deferencia,

Enrique Cabal [sinatura autógrafa]
Presidente

Francisco Bergós Ribalta [sinatura autógrafa]
Secretario

1946-11-21
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, 1946.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Blasco Garzón, 1946. en 21/11/1946

Montevideo 21 de noviembre de 1946

Sr. D. Manuel Blasco Garzón.
Buenos Aires.

Mi distinguido amigo:
Viéndome imposibilitado, a causa de mis muchas ocupaciones, recientemente incrementadas, para dedicar todo el tiempo necesario al buen desempeño del cargo de agente del Gobierno de la República española, he decidido presentar ante Vd. renuncia irrevocable del referido cargo.
A la espera de que Vd. me indique el destino que debo dar al material que había recibido y al importe de las tarjetas que Vd. me había enviado, le reitero las seguridades de mi mayor consideración y afecto.

Luis Tobío [sen asinar]

1946-12-24
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1946.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández, 1946. en 24/12/1946

THE HONORS COLLEGE
WESLEYAN UNIVERSITY
MIDDLETOWN, CONNECTICUT

Señor Don Luis Tobío
Montevideo
24 diciembre 1946

Querido amigo:
Vuestra carta, que llegó hace tres días, nos produjo mucha alegría. El chico está hermosísimo. Teresa afirma que se parece a los dos. A mi me parece que en este momento el rostro se asemeja a la madre, excepción hecha de los ojos y que todo el gesto del cuerpo en movimiento es puro Luis Tobío. Sea como fuere el chico es preciosísimo y los felicitamos muy de veras.
No he vuelto a mi apartado desde el día que llegó su carta, ni he leido periódicos, ni he escuchado la radio: una fuerte nevada con un frío polar nos tiene recluidos en casa donde la temperatura, como en todas las casas americanas, es tropical. Digo esto porque a lo mejor Franco ha caido ya o ha hecho modificaciones en su Gobierno. Franco se va – se piensa en los medios internacionales de New-York –no tanto por el latigazo de la U. N., que quizás como español le daría ánimos todavía para seguir adelante, sino como consecuencia de la grave situación económica interior, que aquí se conoce con detalles. Caerá a pesar del apoyo de los católicos de este país con monseñor Spelman a la cabeza, nuestro peor enemigo. "The dice are cast" y no hay Dios que le salve. Esto lo ve todo el mundo claro. Lo que ya no se ve tan claro es lo que viene despues. ¿Intentarán los ingleses poner un Rey? ¿Podrá la República hacer frente a la honda crisis económica? Cuando se dice la República se piensa naturalmente en los hombres de la República. Desgraciadamente no se tiene ninguna buena opinión de nuestros hombres. Tampoco yo la tengo. Los he conocido de cerca en México. Me han dado pena y tristeza en New-York. Creo que hubiese sido un gran bien para el futuro de España que la emigración se hubiese llevado para siempre a tantos y tantos alquimistas políticos, jóvenes y viejos, que de la aptitud de gobierno apenas si tienen otra cosa que el afán de mando. La situación creada en 1936 no vino por generación espontánea sino en virtud de errores concretos cometidos por hombres que cual figuras de museo no se resisten a morir. Quizás sea todavía más triste el panorama diplomático que Ud. conoce mejor que yo. Qué Dios me perdone mi ignorancia: fuera de José Carner y Ud. apenas si veo otros hombres que hayan superado el inveterado provincialismo español, que confunde el arte de negociar y representar con los criterios jurídicos o la teoría política. Todavía ayer, diplomáticos que se dejan sustraer importantes documentos de sus cajas fuertes o pierden las llaves o en la huida se dejan los archivos sin destruirlos ... Hay, hombres cuya presencia en el Gobierno tenía que haberse pesado mucho porque con razón o sin ella estuvo en tela de juicio su gestión consular, que "ingenuamente" sacan de la caja fuerte de la embajada de España en México documentos, que, con el escándalo consiguiente, permiten poner las manos en los venerables restos de Hernán Cortés ...
Es explicable, si no justo, que la imagen de España al exterior sea tan pobre y lamentable. Para mi es muy doloroso. Es doloroso que un día en una cena de gente "culta" en New-York una dama diga que España, excepto Cervantes, no tiene literatura clásica o que me pregunten si tenemos canciones clásicas en mi país o si hay orquestas en España o si todavia matamos a las gentes en las calles como en tiempos de Lope de Vega. Todo esto provocaría mi risa o mi desprecio, o valdría la pena darle un solemne puntapié al mundo si no necesitáramos este mundo. Y lo que se puede conseguir depende de la imagen que se tiene de nosotros y de la capacidad de hablarles en su propia lengua, esto es, penetrar en su modo de pensar y sentir y decirles, cuando conviene, precisamente lo que quieren oir.
No quisiera que estas reflexiones mías entibiaran su entusiasmo. Todo eso lo conoce Ud. tan bien como yo. Pero quizás sea una sabia prudencia preguntarse antes de que llegue el momento de la partida: Cuando tendremos que regresar a América? Creo que la fe auténtica es la que supera la duda. Es cierto: no es hora de quejarse sino de trabajar y utilizar lo que se tiene a mano. Pero con esta fe que conoce la duda se pueden evitar pasado errores y construir en el presente firmes bases para el futuro.
He ido alguna vez al Vake Succen [?] donde tengo algún amigo. Es un ginebra en "mangas de camisa" pero es posible que las "mangas de camisa" consigan lo que en Ginebra no pudo conseguir el "frac". Ahí está Marin (en la Sección política) el general Durán (en la social) y la hija de Caner en el cuerpo de traductores. España cuenta con buenos amigos en Vake Succen entre los representantes extranjeros.
Estamos aquí, en esta pequeña ciudad de New-England, desde septiembre último. La Connecticut River da una singular belleza al paisaje. Está a unas 60 millas de Smith College. No he visto a López Rey quien me anunció su boda con la señorita Arroyo que no conozco. Ahora estamos bien, después de una dura temporada en Pendle Hill, donde Teresa tuvo que ser operada de urgencia de un aborto que la dejó maltrecha. Tengo poco trabajo y muchas ocupaciones sociales y académicas. Esta pequeña universidad (650 alumnos en tiempos normales) pasa por una de las tres mejores, entre las pequeñas, de este país. Todo es aquí muy diferente de allá. Los profesores son very nice y los alumnos tienen una ingenuidad sin límites. [continúa pola marxe esquerda]: Quisiera tener tiempo, antes de regresar a España, de terminar un par de trabajos que tengo muy adelantados: la traducción inglesa de mi "Spranger y las ciencias del espiritu" y de mi, "El pensamiento de Dilthey". ¿Habrá tiempo?
[Despedida na marxe esquerda da primeira páxina]: Adios amigos, o mejor hasta pronto. Con un afectuoso saludo a su esposa y nuestros mejores deseos para un feliz año proximo, muy cordialmente J. Roura [sinatura autógrafa]

1946-12-26
Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1946.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1946. en 26/12/1946

Wesleyan - Middletown
26 - Diciembre 1946

Sra. Dña. Carmen Tobio
Montevideo

Querida Carmen:
No sabes la alegria que nos causó vuestra carta última. Que muchachote mas precioso teneis! me imagino que te dará mucho que hacer, pero vale la pena!
Como Juan os dice en su carta en Abril tuve la mala suerte de abortar un chico, como puedes imaginarte lo sentímos de veras, pero hay que resignarse a la suerte que te toca. Me dijeron que no me preocupara que otra vez iria mejor, pero ya no es la primera vez que esto me sucede, ya en México me paso hace tiempo. Después de tres meses me sacaron las amigdalas pues creyeron que podia haber una influencia y tambien se las sacaron a Juan, no he estado muy bien en todos estos meses pero ya parece que ahora me siento mas fuerte. Siempre he hecho vida normal. Ahora tenemos aqui un pequeño apartamento que no me da demasiado trabajo (como tu debes saber aqui no hay servicio de ninguna clase, todo tienes que hacerlo tu misma desde la compra, casa, lavado, platos, planchada, si tienes chicos cuidarlos, y además, siempre te invitan a "party's" así es que tu tienes que corresponder) ya puedes ver que no quedan muchas horas de ocio. Casi no me queda tiempo de estudiar la guitarra. Di un concierto en Philadelphia y en Pendle Hill el invierno pasado no se si te lo habia escrito. Tambien toque en junio en el Cloyster Museum de New York. Quieren que toque aqui pero con tanta vida social tengo un poco de pereza de estudiar aunque me gusta mucho tocar.
[continúa na marxe esquerda da páxina]: A Segovia lo oí hace un año en México. No es el mismo, quede un poco decepcionada. No fui a saludarlo, pues le conozco, por lo de franquista.
[despedida na marxe esquerda da primeira páxina]: En otra seré más extensa. No dejéis de mandarnos fotos del chico. Con saludos para tu esposo y un cariñoso abrazo de Teresa [sinatura autógrafa]

1947-02-10
Carta de José Giral Pereira a Lois Tobío Fernández, 1947.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Giral Pereira a Lois Tobío Fernández, 1947. en 10/02/1947

EL MINISTERIO DE ESTADO
de la República Española

París, 10 de febrero de 1947.

Iltmo. Sr. D. Luis Tobio y Fernández
Agente Oficiosos de la República en
Uruguay
Montevideo.

Mí estimado amigo:
Como se le comunicó a usted oportunamente, he presentado al Excmo. Sr. Presidente de la República la dimisión de mis cargos de Presidente del Consejo y Ministro de Estado, habiendo cesado en ellos con fecha de hoy. Dentro de breves días partiré para México donde me encontrará a su entera disposición.
Al cesar en mis funciones, me complazco en darle las gracias por su eficaz colaboración y por la ayuda que siempre encontré en usted durante la gestión que me fue encomendada.
Aprovecho esta oportunidad para reiterarme suyo aftmo. amigo que le saluda atentamente

José Giral. [sinatura autógrafa]

1947-02-10
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947. en 10/02/1947

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 10 de febrero de 1947

Sr. Don
Luis Tobio
MONTEVIDEO

De mi mayor consideración
La crisis del Gobierno presidido por el Dr. Giral y la posible sustitución del mismo que ya parece segura aunque todavía no se tenga la comunicación oficial, nos obliga a rendir al mismo cuenta de nuestras actividades en esta etapa de la marcha.
En su consecuencia pido a usted que a la mayor brevedad posible me remita una nota comprensiva de los siguientes extremos.
1º.- Documentos que obran en su poder relativos a la Cédula de Identidad con expresión de la cuenta de las mismas.
2º.- Gestiones que esa Delegación ha desarrollado por su iniciativa o como consecuencia de las órdenes que haya recibido
3º.- Estado de ánimo de la colonia republicana de antigua residencia en orden a la solución del problema español.
4º.- Cualquier otra manifestación que considere necesaria para información de nuestro gobierno.

Espero su respuesta lo más inmediatamente posible.

Le saluda
MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]

1947-02-17
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947. en 17/02/1947

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 17 de febrero de 1947
Sr. D.
Luis Tobío
MONTEVIDEO

De mi mayor consideración:
Me es grato adjuntarle la comunicación oficial que para su conocimiento me ha enviado el actual Presidente del Consejo de Ministros y Ministro de Estado, Excmo. Señor Don Rodolfo Llopis.
Sin otra cosa de particular por el momento, aprovecho la ocasión para reiterarme suyo affmo s.s.

Manuel Blasco Garzón [sinatura autógrafa]


[ANEXO:]
REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO
Nº 289 g-1

Constitución del nuevo gobierno de la República española

Habiendo presentado la dimisión ante su Excelencia el Señor Presidente de la república el gobierno que presidía el Excelentísimo Señor Don José Giral Pereira, Su excelencia me ha conferido el encargo de formar nuevo gobierno que he constituido en la siguiente forma:

Presidente del Consejo de Ministros y Ministro de Estado, el que suscribe.
Ministro de Justicia, Don Manuel Irujo.
Ministro de Gobernación y Defensa, Don Julio Just.
Ministro de Hacienda, Don Fernando Varela.
Ministro de Instrucción Pública y Bellas Artes, Don Miguel Santaló.
Ministro de Emigración y Trabajo, Don Trifón Gómez.
Ministro de Economía, Don Vicente Uribe
Ministro de Información (a designar).

Lo que comunico a V.S. para su conocimiento y efectos oportunos.

Paris, 10 de febrero de 1947

EL PRESIDENTE DEL CONSEJO Y MINISTRO DE ESTADO

1947-03-26
Carta da Asociación Cultural Austro-Uruguaya a Lois Tobío Fernández, 1947.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Asociación Cultural Austro-Uruguaya a Lois Tobío Fernández, 1947. en 26/03/1947

Asociación Cultural Austro - Uruguaya

Presidente de Honor
Sir EUGEN MILLINGTON - DRAKE K. C. M. G.

Presidente
Profesor CLEMENTE ESTABLE

Miembro de Honor
Excmo. Sr. Embajador de los Estados U. de América
Mr. WILLIAM DAWSON

Miembro de Honor
Excmo. Sr. Embajador de la Gran Bretaña
Mr. GEORGE G. M. VEREKER C. M. G. M. C.

Miembro de Honor
Excmo. Sr. Ministro de Francia
Monsieur EMMANUEL LANCIAL
___________________________________________

MONTEVIDEO 26 de marzo 1947
Rincon 624 A

Señor Redactor
Luis Tobio
"EL DIA"
Ciudad

Muy señor nuestro!
Agradecemos por la buena atención con la cual Ud. ha recibido a nuestro Señor Juan Muller, miembro de la mesa directiva de nuestra asociación, cuyo intencion era entrar en contacto amistoso con el diario mas destacado de este pais hospitalario.
En esta ocasión repetimos nuestros agradecimientos por las publicaciones sobre AUSTRIA siendo de vista politica , como d vista cultural, cuyo texto nos dio enseguida la impresion de ser escrito por una persona culta que conoce a este pais hermosisimo, igual que nosotros austriacos de nacimiento.
Como Austria todavia no tiene representación diplomatica en el Uruguay, todo el material de propaganda y fotografias proviene de la Cancilleria austriaca dirigido a nosotros y disponemos de buen surtido de fotografias de la Austria de Pre- y postguerra, ademas de fotografias de todos los miembros del gobierno austriaco elegido por el pueblo en el año 1945, en cuyas caras se ve todavia los sufrimientos de los campamentos de concentracion alemana. Tenemos ademas material de fotografias del Norte y Sud de Tirol (cuya ultima parte esta en poder de Italia); para poder mostrar al mundo la igualdad de los dos paisajes. Tenemos ademas el "Rot-weiss-rot-Buch" emitido recientemente por el gobierno austriaco, conteniendo muchos documentos originales no publicados hasta la fecha, para mostrar al mundo con claridad que Austria no era "nazista".
Todo este material y cualquier informe para facilitarle su trabajo para sus publicaciones sobre Austria, estan en cualquier momento a su disposicion y rogamos en caso de desear entrar en contacto con nuestro Señor Juan Muller.
Como nos es un placer cumplir todos sus deseos especiales, ya hemos pedido a la cancilleria en Vienna por via aérea fotografias del "Wörthersee" y del pueblo de "Velden".
Siempre a sus ordenes saludamos al Señor Redactor muy atte
W. v. Winternitz [sinatura autógrafa]
Secretario

1947-04-23
Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Blasco Garzón a Lois Tobío Fernández, 1947. en 23/04/1947

REPÚBLICA ESPAÑOLA
DELEGACIÓN DEL GOBIERNO

Buenos Aires 23 de abril de 1947

Sr. Luis Tobio y Fernandez
Arazatí 1184, bis
MONTEVIDEO (Uruguay)

De mi mayor consideración y estima:
Me es muy grato adjuntarle una comunicación del Dr. Giral llegada a mi poder con gran retraso, otra del Ministro de Estado, Sr. Llopis y un sobre a mi dirigido de la Spanish Information de New York, todo lo cual se lo envío para su conocimiento.
Sin otra cosa de particular por el momento, aprovecho la ocasión para saludarle atentamente, suyo affmo s.s.

MANUEL BLASCO GARZÓN [sinatura autógrafa]


[ANEXO I]:
REPÚBLICA ESPAÑOLA
MINISTERIO DE ESTADO
Nº 6648 -1-

ltmo. Sr.:
Para su conocimiento y divulgación, adjunto remito a V.I. copia de una declaración hecha por el Gobierno de la República.
París, 15 de abril de 1947

EL PRESIDENTE DEL CONSEJO Y MINISTRO DE ESTADO
Rodolfo Llopis [sinatura autógrafa]

Sr. Agente Oficioso de la República en URUGUAY.

El llamado proyecto de Ley de sucesión de la Jefatura del Estado presentado por el General Franco a unas Cortes de Procuradores por él mismo designados, ha sido acogido dentro y fuera de España con tan unánime repulsa, que cabe suponer se pierda pronto en un discreto olvido: pero ha evidenciado al menos la interna debilidad del régimen falangista y revelado el propio convencimiento de que su desaparición es ya inevitable.
Instaurado desde el principio contra la voluntad del pueblo y sostenido por circunstancias exteriores, merced a una coyuntura histórica favorable a los regímenes totalitarios, nunca tuvo posibilidades de estabilidad y permanencia y mucho menos desde que se produjo la victoria de las armas aliadas.
Era obligado que sucediera lo que en diversas ocasiones tuvo lugar y singularmente de los acuerdos de la ONU de 9 de diciembre último, esto es, que la conciencia democrática de la Humanidad se declarase incompatible con el general Franco y su régimen. Privado ahora de suficientes asistencias exteriores y sin haber contado nunca con el apoyo del pueblo, debe haberse percatado al fin de que su permanencia en el Poder es imposible, ya que se preocupa de preparar la sucesión de su persona y la sustitución de su régimen.
Aunque el mencionado proyecto carece de viabilidad, el Gobierno de la República se considera obligado a situar el problema en sus verdaderos términos ante la eventualidad de nuevos intentos sucesorios y reitera su declaración de que no aceptará ninguna transferencia de poderes a virtud de la cual se instaure en España un régimen distinto del republicano sin previa consulta electoral celebrada con las obligadas libertades y garantías.
La solución del problema político se España afecta en primer término al pueblo español cuya voluntad republicana manifestada de manera inequívoca en sucesivas elecciones y en una heroica lucha mantenida durante tres años, no puede ser desconocida ni puesta a otro linaje de pretendidas legitimidades sin grave riesgo para la paz y convivencia futuras de la sociedad española.
El gobierno de la República, con la fuerza que le da so origen legal y la voluntad popular que le asiste, mantiene y mantendrá resueltamente su derecho y se opondrá, por todos los medios, a que se instaure de manera arbitraria ningún otro régimen; ratifica, en cambio, su buena disposición apara conectar sus esfuerzos con quienes deseen coincidir en los fines concretos de apresurar el derrocamiento del régimen franquista y devolver a España sus libertades democráticas, en ejercicio de las cuales el país pueda decidir acerca de su futura constitución política.
Esto es cuanto la dignidad permite ofrecer y el patriotismo pedir a los republicanos españoles.
El Gobierno de la República manifiesta su gratitud a los países que hasta hoy le han reconocido: estima la actitud de cuantos prestan su concurso para lograr el restablecimiento de la normalidad política en España con el plausible propósito d que forme parte de la Organización de las Naciones Unidas; registra, con extrañeza, lamentándolo, el hecho de que algunos gobiernos después de condenar en declaraciones políticas, singulares o conjuntas, el régimen franquista, concluyan con él tratados o convenios económicos que pueden contribuir a su sostenimiento, y espera de la clara comprensión de todas las naciones, le presten la confianza necesaria para solucionar por vías de paz y justicia el problema de España.
París, 15 de abril de 1947
[co cuño do Ministerio de Estado. República Española]

1947-07-10
Carta da Representación en Montevideo da Agencia Judia para Palestina a Lois Tobío Fernández, 1947.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Representación en Montevideo da Agencia Judia para Palestina a Lois Tobío Fernández, 1947. en 10/07/1947

[encabeza o membrete unha estrela de David]
Representación
de la
Agencia Judia para Palestina


[Palabra manuscrita ilexible] salúdale muy cordialmente y le agradece la difusión dada, por intermedio de "El Día", a las declaraciones formuladas recientemente por el Dr. Nahum Goldman, miembro del Ejecutivo de la Agencia Judía para Palestina.
Abriga asimismo la esperanza de que tendrá la gentileza de depararle próximamente alguna oportunidad para conversar sobre problemas vinculados con la situación actual de Palestina.
Montevideo, julio 10 de 1947
[sen asinar]

Al Señor
D. Luis Tobío

1947-10-23
Carta do Centro Gallego de Montevideo asinada por José A. Morado (presidente) e Constantino Pazos (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1947.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Montevideo asinada por José A. Morado (presidente) e Constantino Pazos (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1947. en 23/10/1947

CENTRO GALLEGO
SAN JOSÉ 870
TELEF. 82486
MONTEVIDEO

Montevideo, Octubre 23 de 1947.-


Señor Don Luis Tobío.

De mi alta consideración:
Con profunda satisfacción, la Junta Directiva del "Centro Gallego de Montevideo", se complace en hacer llegar a usted sus plácemes por los trabajos que viene usted publicando en el Suplemento del diario "EL DIA", sobre diversas regiones de Galicia.-
Las autoridades de esta Casa española, cuya preocupación por todo aquello que enaltezca a España constituye un norte que seguimos con viva emoción, se hacen un deber, en esta oportunidad tan grata a nuestros espiritus, al expresar a usted esa complacencia, al revivir con sus articulos fotos y datos de gran interés, las rías, costumbres y vida de aquella siempre recordada tierra gallega.
Es por ello y por la satisfacción que nos produce el comprobar lo benéfico que esas publicaciones hacen, dentro y fuera de nuestra colectividad –donde tan necesario es hacer conocer y comprender a nuestra patria– que quedamos a su entera disposición en todo aquello que podaos serle de utilidad y en especial en material bibliográfico de nuestra Biblioteca, de donde puede usted extraer datos que posiblemente pueden serle de utilidad.-
Aprovechamos esta oportunidad para presentar a usted nuestro cordial saludo y las seguridades de nuestra mas alta y distinguida consideración.

CONSTANTINO PAZOS [sinatura autógrafa]
Secretario
JOSÉ A. MORADO [sinatura autógrafa]
Presidente

1947-12-17
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1947.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández, 1947. en 17/12/1947

LAS ESPAÑAS
Revista Literaria
YUCATÁN Nº 34-A
MÉXICO, D.F

Méjico, D.F, 17 de diciembre de 1947

Sr. Luis Tobío y Fernández
C. Arazati 1184 bis (Pocito)
Montevideo

Querido Luis:
Hace ya muchos años que no sabemos nada de vosotros. Durante ellos hemos pasado aquí muchas vicisitudes, sin que nunca nos haya faltado que comer. Ofelia trabaja, y sus ingresos y los míos podemos vivir con decoro, criar a los tres hijos (Brunilda, Jimena y Ricardo) y sostener a mis padres en Veracruz, donde deben residir porque el corazón del viejo (que de ánimo sigue tan joven como siempre) ya no resistía la altura de esta capital.
Hace unas semanas te envié los números 3, 4, 5, 6 y 7 de "LAS ESPAÑAS", que supongo en tu poder. Es una revista que hacemos aquí, con tanto entusiasmo como sacrificio, un grupo de españoles. Somos sus editores Andújar, Arana y yo, los dos primeros, fundadores y alma de la obra, son excelentes personas. Ha tenido muy buena acogida desde el primer número y su prestigio crece continuamente.
"LAS ESPAÑAS", y sus tres editores, no estamos vinculados con ningún grupo político de la emigración. Yo, en lo personal, creo que todos han fracasado y no estoy dispuesto a volver a intervenir en política si no es sobre bases (conceptos, programas, métodos y hombres) nuevas. La revista no quiere saber nada de partidos ni camarillas, "istas" sectarios ni "antis" cerriles. Tampoco queremos nada con los que faltos de ánimo han capitulado o se han evadido por los caminos de la exquisitez. "LAS ESPAÑAS" es una revista cultural española, hecha por españoles de todas las Españas, pensando en nuestra patria, su pueblo y su cultura. Aceptamos la ayuda de todos los intelectuales españoles, sea cualquiera su filiación, sin más límites que los de una conducta limpiamente española y republicana. En la lista de colaboradores verás hombres de todas las tendencias, desde católicos como Semprun y Gurrea y el canónigo Gallegos Rocafull, hasta comunistas, como Renau y Herrera. Esto es motivo de que algunos "istas" nos miren con malos ojos y algunos "antis" como a peligrosos "istas". Pero nosotros seguimos el camino que nos hemos trazado, acompañados cada vez por mayor número de amigos. La posición del periódico está expresada en las editoriales y notas de redacción.
Cuando hayas leído los números que te he enviado (todos están agotados y de los 1 y 2 no he podido conseguir ningún ejemplar) te ruego que me escribas tu opinión, con sinceridad y amplitud.
Tenemos corresponsales en varias capitales de América y Europa. ¿Quieres serlo tú en Montevideo?
Para el próximo número —que saldrá en enero— he propuesto a los compañeros dedicar a Santiago de Compostela la página "España en el Recuerdo" y que fuera tu primera colaboración. El carácter y extensión de la página los verás en los números anteriores. La ilustraremos con algunos grabados de Santiago. Si aceptas, envíanos las cuartillas lo antes que puedas.
También podríamos publicar en otro número algunos versos tuyos, inéditos, escritos en gallego.
Espero tu respuesta con mucho interés.
Con un cariñoso saludo para María del Carmen, recibe un abrazo de
Anselmo [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita ao final da carta]:
Mi dirección:
Zamora 64-2
México D.F.

1948-01-26
Carta de María Esther Acosta y Lara Espínola a Lois Tobío Fernández, 1948.
Santa Cruz de La Palma
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de María Esther Acosta y Lara Espínola a Lois Tobío Fernández, 1948. en 26/01/1948

Puerto de La Palma, enero 26/1948.
Señor: Luis Tobío.
Montevideo.
Señor:
Me atrevo a escribirle, no pudiendo vencer a la tentación de hacerlo, después de leer su artículo de ayer, sobre Gabriel Miró.
Gracias por haberlo recordado así, en esa forma exquisita que usted lo hizo, tal como lo merecía él.
Soy una ferviente admiradora de ese hombre.
Hace bien poco, sin embargo, que empecé a leer sus obras.
Sin embargo, a las primeras páginas mi alma se llenó de luz y me sentí embriagada con la música de sus vocablos, con la dulzura de sus evocaciones.
Desde entonces, mi admiración hacia Miró se ha acrecentado y al leer su artículo, tan ameno y tan fino, le agradecí a usted, con toda el alma, por recordarlo así.
Perdone que le haya escrito, sin conocerlo, pero creo que me autoriza a ello una afinidad espiritual bien honda: la admiración, el cariño a Gabriel Miró. Mi hermana tuvo oportunidad de conocer a su señora, en casa de Paco Espínola, primo de mi madre.
Mis respetuosos saludos a ella y a usted, mi agradecimiento.

María Esther Acosta y Lara Espínola [sinatura autógrafa]

1948-02-25
Carta de Ofelia Gordón Carmona a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1948.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ofelia Gordón Carmona a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1948. en 25/02/1948

25 de febrero 1948

Queridos amigos:
Nos ha dado mucha alegría recibir después de tantos años, noticias vuestras. Me alegro de que se os hayan arreglado las cosas.
Nuestros asuntos parece que también van mejor, cosa que es importante en este momento de crisis y con toda esperanza acabada de un arreglo de lo de España. Yo estoy trabajando desde hace ya tres años en la General Motors, con gente agradable y contenta.
Los niños crecen de una manera alarmante. Brunilda acaba de cumplir 14 años, que me hace sentir los que ya tengo. Es muy guapo vuestro hijo y me gustaría que pudiese ser amigo de mi Ricardito. Un fuerte abrazo de

Ofelia

La dirección de mis padres:
Primero de mayo 294
Veracruz, Ver.

1948-02-25
Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1948.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1948. en 25/02/1948

Para Luis Tobío
Montevideo

Méjico, D.F., 25 de febrero de 1948


Queridos Luis y Mª del Carmen:
Hemos recibido vuestra carta del 8 de enero con más de cuarenta fechas de retraso, a pesar de venir por correo aéreo. Nos ha traído gran alegría. Vuestro Miguel es un "chamaco" muy guapo.
Aunque ahora tengo mucho trabajo, porque soy ingeniero de una fábrica de productos químicos situada a 25 Km de esta ciudad, sigo formando parte de la redacción de "LAS ESPAÑAS". El número extraordinario dedicado a la UNESCO tuvo un gran éxito y por él recibimos muchas y valiosas felicitaciones, entre ellas las de Juan Ramón Jiménez y Fidelino Figueiredo.
Como dicho número nos ocasionó un gran déficit, hemos tenido que dejar pasar bastante tiempo para reponer nuestras fuerzas económicas y comenzar a preparar el siguiente, que saldrá en el mes de marzo.
Desde que ingresé en el grupo editor de LAS ESPAÑAS pensé en que tú nos hicieras el artículo "COMPOSTELA" de la Sección "España en el Recuerdo". No dejes de enviarnoslo lo antes que puedas. Si nos llega a tiempo saldrá en el próximo número; pero si se retrasa irá en el 9. Lo presentaremos como el de "Soria" que publicamos en el número 6, y convendría que tuviera la extensión aproximada de éste. Lo ilustraremos con algunas fotos compostelanas.
También podríamos publicarte algunos versos cortos en gallego, como ya te dije, pero han de ser originales e inéditos. El objeto de publicar de vez en cuando versos en catalán y gallego es reafirmar nuestra posición ibérica, que acepta como igualmente españolas a todas LAS ESPAÑAS. Estamos en correspondencia con intelectuales portugueses que coincidan con nuestros ideales democráticos y de unidad peninsular. Tú como buen gallego tal vez puedas ayudarnos en este aspecto, que sin duda te agradará.
La corresponsalía que te ofrecemos y pedimos para LAS ESPAÑAS, es la literaria, con la misión de enviarnos de vez en cuando una carta para la revista en la que expongas a los lectores el panorama cultural del Uruguay en lo que a los españoles particularmente pueda interesarnos. Desgraciadamente estas corresponsalías son gratuitas, pues, como te decía, la revista sale adelante con el sacrificio de los que la hacemos.
Por otra parte, si algún librero puede en ésa vendernos ejemplares, se los enviaríamos como distribuidor. No creo difícil colocar unos cuantos entre los españoles e hispanófilos del Uruguay.
Tuve una carta muy cariñosa de Quero, en la que me prometía un artículo sobre el padre Suárez. El hombre debe pasarlo muy estrechamente en Francia.
Os mandaré unas fotos de todos nosotros.
Abrazos de vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

1948-06-09
Carta da Comisión para a Conmemoración do XII Aniversario do Estatuto de Galicia asinada por Manuel Ucha como presidente e José B. Abraira como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1948.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Comisión para a Conmemoración do XII Aniversario do Estatuto de Galicia asinada por Manuel Ucha como presidente e José B. Abraira como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1948. en 09/06/1948

CONMEMORACIÓN DO XII ANIVERSARIO
DO ESTATUTO DE GALICIA
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
SECRETARIA: CHACABUCO 955 T. A. 26. GARAY 1790
Comisión Orgaizadora*
PRESIDENTE
MANUEL UCHA (FEDERACIÓN DE SOCIEDADES GALEGAS)
SEGREDARIO:
JOSE B. ABRAIRA (IRMANDADE GALEGA)

PROSEGREDARIO:
ANTÓN SUAREZ DOPAZO (CENTRO BETANZOS)

TESOUREIRO:
JESÚS SINDE LOBATO (CENTRO ORENSANO)

PROTESOUREIRO:
MANUEL CANOSA (A.B.C. DE CORCUBIÓN)

VOCAES:
MANUEL PUENTE (IRMANDADE GALEGA)
JOSE BARREIROS (CENTRO ORENSANO)
RAMON MOUZO (FEDERACIÓN DE SOCIEDADES GALEGAS)
M. GARCIA NAIA (CENTRO CORUÑES)
MANUEL FERNANDEZ (CENTRO LUCENSE)
RAFAEL CABO (CENTRO BETANZOS)
JOSE CARBALLO (A.B.C. DE CORCUBIÓN)
ANTOLÍN DIOS,
JOSE FREIJEIRO (CENTRO PONTEVEDRÉS)
*

Buenos Aires, Junio 9 de 1948.-

Señor Luis Tobio Fernandez
Rondeau 2202
Montevideo

Teño o pracer de comunicarlle que co obxeto de commemorar o XII aniversario do plebiscito da autonomía de Galiza, ista comisión, integrada por representantes das entidades que figuran no membrete, ten en preparación un banquete que terá lugar o Domingo 27 do corrente as 12 e 30 horaas no salón a F. de S. Galegas, rua Chacabuco 947.-
Tamen ista comisión acordou invitar a Vde. especialmente a concurrir a iste aito que lembra a derradeira vontade do noso povo. Mais, se por calquer incomenente non puidese concurrir agradecerialle muito tivera a ben remitir a sua adhesión escrita ou telegráfica.
Esperamos prestará atención o pedido que lle facemos e prácenos saudalo co berro xurdio e patriótico

¡Terra Nosa!

José B. Abraira [sinatura autógrafa]
Secretario
Manuel Ucha [sinatura autógrafa]
Presidente

1948-06-12
Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por José Villamarín Prieto (presidente) e Bautista Lastra (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1948.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por José Villamarín Prieto (presidente) e Bautista Lastra (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1948. en 12/06/1948

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-BENEFICENCIA
CULTURA
BELGRANO 2199 (R75)

Buenos Aires, 12 de junio de 1948.-

Al señor
Dr. Luis Tobío Fernández
Arazati, 1184 bis
Montevideo.-
R. O. del Uruguay.-

Distinguido conterráneo:-
Tengo el alto honor de dirigirme a usted a fin de poner en su conocimiento que este Centro, en conmemoración del Día de Galicia, ha de celebrar una exposición del Libro Gallego, movido por el patriótico anhelo de dar a conocer al público bonaerense la tan valiosa producción intelectual de nuestro pueblo. Dicha exposición se llevará a cabo en el Salón "Kraft" de la calle Florida 681, del 21 al 31 de julio de este año y como uno de los actos primordiales de la misma figurará un ciclo de conferencias a cargo de intelectuales gallegos y argentinos.-
Como la Comisión de Cultura de esta entidad le ha propuesto a usted, con el general beneplácito de esta Junta Directiva, para ocupar la tribuna en esa oportunidad, me complazco en invitarlo muy especialmente a aceptar tal designación, seguro de que con ello hemos de contribuir a exaltar, ante propios y extraños, los valores de nuestra cultura.-
De aceptar usted esta proposición, lo que mucho le rogamos, de más está el decirle que todos los gastos, tanto de viaje, como estadía en esta, correrán por cuenta de la entidad, habiéndose fijado además la suma de $250.--m/n en concepto de retribución por cada conferencia.-
Al imponer a usted de esta circunstancia, y rogándole una pronta contestación, ya que urge la confección de los programas correspondientes, presento a usted las seguridades de mi mayor consideración y alta estima,

Baustista Lastra [sinatura autógrafa]
Secretario
José Villamarín [sinatura autógrafa]
Presidente.

Nota:-
Ante las circunstancias expuestas por el miembro de la Comisión de Cultura de esta entidad, señor Rodolfo Prada, nos hemos permitido reservar a usted la fecha del sábado 31 de julio a las 18 horas, para su conferencia.-

1948-06-27
Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Xesús Tobío Fernández, 1948.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Xesús Tobío Fernández, 1948. en 27/06/1948

Montevideo 27 junio 48

Querido hermano Jesús: tiempo hace que tengo en la cabeza lo de contestar a tu carta. Me la habías escrito un par de meses antes de terminar la carrera y yo te respondo –calculo– un mes despues. Antes de nada, un abrazo y una fraternal felicitación al nuevo licenciado.
Si no recuerdo mal, seguías a más de Derecho, Filosofía y Letras. ¿Terminaste esta también?. Harás muy bien en hacerlo. Yo estoy arrepentido de no haber seguido también Filosofía. Lo del servicio militar es una pejiguera pero creo que podrás aprovechar el tiempo libre para ir preparando lo de abogados del Estado. ¡¡Y no olvides el estudiar idiomas!! Es muy conveniente por mil motivos. A mi me ha valido más que otros conocimientos, y ello tanto ahí como aquí. Las traducciones me han ayudado a darme a conocer y a vivir, como antes mis conocimientos de francés y alemán me permitieron ganar las oposiciones. Dices que viste mis traducciones ¿Cuales? ¿Es que se venden ahí? Traduje para editoriales americanas y argentinas. Ahora entré a trabajar en la sección de propaganda y publicaciones de una casa de productos farmacéuticos lo que obligará a dejar las traducciones. Pero seguiré escribiendo artículos con ilustraciones en el suplemento de "El Día". Uno de estos artículos será justamente sobre el arquitecto Kenneth. Con este, me sucedió que debiendo hacerle una interview me dijo que había estado y hecho estudios en Santiago. Y al saber que yo fuera estudiante en Santiago, me habló, antes que nada, de D. Jesús Carro. A este dale muchos recuerdos míos. Y a Pedret. Y a todos los buenos amigos que me recuerden.
¿Dónde está instalado el Instituto P. Sarmiento? ¿Cómo es y cómo se trabaja en él? ¿Cómo podría conseguirse sus publicaciones? Hace mucho tiempo que tengo ganas de poseer un ejemplar de la edición del Calixtino. Creo que está agotado y es muy difícil de conseguir. No sé si conociste a Sebastián que era auxiliar de Filosofía. Ahora es decano de la fac. de Filosofía y Letras de la Universidad de S. Juan de Puerto Rico y verdadera personalidad allá.
Cosas parecidas ha sucedido por todos los rincones de esta estupenda América, magnífica tierra que agita, sacude y hace rendir al hombre. Ya sabes que Carlos tiene una farmacia. Hay gente universitaria que se ha hecho rica con el cine.
Por Dª Elvira, la madre de la señora de Couceiro, envié a mamá una carta. ¿Cómo se encuentran todos los de ahí, los mayores y los [¿?] - ¿cuántos? - chiquillos? ¿Qué tal Maruja y su marido? ¿Dónde están? Hace tiempo me dijo Minia que me enviaba por correo una colección de fotos de Galicia. Por desgracia no las recibí.
Por hoy nada más. Escríbeme y escribidme todos. Contadme cosas de la vida de ahí, las novedades de nuestra dilatada familia.
Abrazos a todos de todos nosotros y especial para ti de tu hermano
Luis [sinatura autógrafa]

1948-10-23
Carta de Anselmo Carretero y Jimenez a Lois Tobío Fernández, 1948.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jimenez a Lois Tobío Fernández, 1948. en 23/10/1948

Méjico, 23 de octubre de 1948

A Luis Tobío y Fernández
Montevideo, Uruguay.

Queridos Luis y Mª del Carmen:
A las vuestras de 8 de enero de este año, recibidas con retraso, contestamos, Ofelia y yo, en 25 de febrero, sin haber vuelto a tener noticias de vosotros. Os mandé después el número 8 de LAS ESPAÑAS. ¿Recibisteis nuestras cartas y la revista?
Por separado os mando los números 9 y 10 y el Suplemento número 2, que es un extracto hecho por mí de un libro inédito de mi padre.
La revista sigue cada día con más empuje. Recibimos muchas cartas de aliento de todas partes en donde hay españoles. Recientemente una de Finlandia, del único refugiado español que al parecer ha caído por aquellas tierras.
Alrededor del periódico se ha constituido un grupo de amigos con el fin de ayudarle y desplegar además otras actividades culturales, inequívocamente españolas y democráticas. Tenemos, naturalmente, en frente y ostensiblemente a los franquistas, y de manera solapada a los eternos sectarios, que ven con malos ojos el desarrollo de un grupo animoso, libre de estrechos dogmatismos y sin más disciplina que la que voluntariamente nuestra conciencia nos impone.
Con el fin de que sepas exactamente a que atenerte recuerda que la opinión colectiva de quienes hacemos la revista viene expresada únicamente por los artículos editoriales y las notas de redacción.
Como te dije, me gustaría que en nuestra sección "España en el recuerdo" publicaras un artículo sobre "Compostela". Por los números que tienes puedes darte cuenta de la extensión y el carácter de estos trabajos. Lo publicaremos a página entera, en la misma forma que los anteriores, ilustrado con algunas fotos de Santiago. Ten esto en cuenta por el espacio. [manuscrito:]Envíalo lo antes posible.
Esperando que esta vez deis señales de vida os envía un fuerte abrazo vuestro

Anselmo [sinatura autógrafa]

1949-04-04
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949. en 04/04/1949

[membrete/escudo da Universidade]
J. Roura
Wesleyan University


Abril 4, 1949

Queridos y recordados amigos:
Momentos antes de salir de vacaciones, que en esta Universidad no coinciden con Semana Santa, llegó vuestra carta. Nos produjo una gran alegría saber que estan Uds. bien y verles a Uds. exactamente igual que hace diez años, en fotografía. El niño está precioso.
No sé como se interrumpió nuestra correspondencia; quizás el cambio de casa, quizás porque el correo pasa por demasiadas manos y sabemos de cierto que se extravían cartas. De la misma manera que vienen a nuestro apartamento cartas de los otros, que naturalmente devolvemos, tengo que pensar que las nuestras van a los otros y que quizás allí duermen y duermen.
Les recordamos mucho con un placer sin sombra alguna. Me es muy grato decir que después de los años la figura de Tobío flota en mi alma muy por encima de toda la gente que conocí en aquellos difíciles días. Se me aparece hoy, como se me aparecía entonces, como algo definitivamente distinto de los demás.
Seguimos aquí trabajando duramente. La vida no es fácil. Con mucha frecuencia debía ser empleado en un comercio cualquiera: menos quebraderos de cabeza, que aquí hay muchos, demasiados. De modo que acaso su situación sea mejor que la del profesorado. Claro está que todo depende mucho de la persona, y yo me tomo las cosas demasiado a pecho. A veces temo que esto va a acabar con mi salud, que de verdad era de roble, como mi propio nombre. Por lo demás la vida es aquí monótonamente agradable, mucho mejor que todo lo que conozco en el Sud, desde luego. Los problemas básicos están resueltos: higiene y dinero suficiente para vivir modestamente, pero bien.
He tenido que hacer un esfuerzo tremendo, primero para adaptarme a los supuestos mentales de estudiantes y profesores, cosa que no creo que un europeo pueda conseguir plenamente jamás, y después la cuestión del idioma. El norteamericano no es ni mejor ni peor que el europeo sino que es básicamente distinto. Por lo demás el inglés es una lengua diabólica y tener que dar cursos en esta lengua es simplemente agotador.
El hecho de que nunca me interesara la política me ha permitido ver las cosas con más claridad que aquellos que están sumergidos en ella. Es muy difícil hacer vaticinios en estos tiempos pero desde aquí las cosas se ven así: la república española está liquidada: "Die Weltgeschichte ist das Weltgericht". Esta frase de Hegel me parece lamentable, pero es así. Franco puede durar seis meses o diez años. Probablemente no durará mucho ahogado por la tremenda situación económica. La restauración monárquica intentará reconciliar a los españoles. Entonces será posible volver a España con dignidad y Uds., que serán jóvenes todavia, podrán cooperar para el restablecimiento del pais. Me parece que hay esta interna necesidad en la evolución política española.
Tenemos pocas noticias de los antiguos conocidos. En este país se vive como las ostras. La institución social por excelencia es la party. Y nosotros no bebemos. López Rey está cerca de aquí (70 millas) pero no sé absolutamente nada de él. Marin está en la India en misión de la U.N. Su mujer parte para allá dentro de unos días. Ayer vimos en New York a la esposa de Bayo que ha venido a hacerse cargo de los dos hijos de Marin durante la ausencia de los padres. Un hermano de López Rey y Herrero están también en la U. N. Sbert sigue en México no muy bien por lo que oigo. Andreu tuvo que salir para Francia. Muchos refugiados de calidad han muerto en estos últimos años. Y eso es todo. Se me olvidaba: Recasens está de visitor professor en New York.
Tengo buen recuerdo de Rovira. Quizás acá podría encontrar algo. A mi no se me ocurre más cosa que la enseñanza (que es dura) pero debe haber muchas oportunidades.
Adios amigos. No nos olviden. Nosotros les recordamos con el afecto de siempre ennoblecido por los años y por la ausencia. Y manden siempre de sus amigos que les saludan muy cordialmente
Juan Roura-Parella [sinatura autógrafa]

1949-04-05
Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1949.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1949. en 05/04/1949

Abril 5 - 1949

Querida Carmen:
No sabes la alegria que nos dió vuestra carta! Yo tampoco me explico porqué de vez en cuando quedamos tanto tiempo sin tener noticias unos de otros, pero ya que nuevo empezamos y espero que no dejaremos de recibir las vuestras y nosotros seguiremos haciéndolo también.
No sabeis las miles de veces que con Juan os recordamos. No creas que os olvidamos muy al contrario. Llevamos una vida nada mas que de trabajo constante. Muchas veces le digo a Juan que parecemos una especie de máquinas ...
Yo no trabajo fuera de casa. Me cuido de todos los trabajos de casa –todo, desde la compra, la de planchada etc. etc.–!! Además de ayudar a Juan en todo lo que puedo, –hacerle un poco de secretaria–, tengo que atender a muchas de las invitaciones que recibimos todas las semanas, –vida social– y por consiguiente debemos corresponder a tales y todas las semanas tenemos invitados en casa, a cenar, al té, o, a la conocida como "cherry party". Os incluiré unas fotografías del verano pasado. En las vuestras estáis exactamente igual que hace 10 años. El chico lindo.
Te prometo a no tardar escribirte largamente. Pero no quiero que salga la carta de Juan sin unas lineas mías. Saluda afectuosamente a tu esposo, besos al simpático chiquito vuestro y un muy fuerte abrazo de la que no os olvida. Teresa [sinatura autógrafa]

1949-05-01
Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández, 1949.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández, 1949. en 01/05/1949

Méjico, D. F., 1 de mayo de 1949

Para Luis Tobío
Montevideo.

Querido Luis: Hace mucho que no os escribo, y soy yo quien debe carta. Aunque no como justificación cabal, te diré que trabajo en una fábrica, muy importante, de productos químicos, situada a 30 km de la capital. Soy jefe de una de las secciones principales y como industria química que trabaja en proceso continuo las 24 horas del día esta responsabilidad no nos deja un día libre; el traslado diario es también pesado y aunque tengo coche no me sobra tiempo para nada y cuando llego a casa estoy ya bastante cansado. El poco tiempo que puedo sacar lo dedico a LAS ESPAÑAS.
En el próximo número, ya en prensa, va tu artículo sobre Compostela. Creo que quedará muy bien.
Como habrás deducido de los números publicados, LAS ESPAÑAS no es una revista literaria a secas; si así fuera no pintaría yo nada en ella. Quienes la hacemos tenemos una gran tarea entre manos: crear entre los españoles que no han perdido el sentido del deber y la fe en su pueblo una nueva mentalidad nacional, de acuerdo con las realidades españolas y en consonancia con los tiempos en que vivimos; al margen de todos los partidos, grupos y grupitos políticos de nuestra emigración. Hay que descartar de nuestra vida nacional todo lo caduco y fracasado, la vieja politiquería, las palabras altisonantes y los vanos discursos, compañeros de la inacción y del desmayo, el desconocimiento de la realidad y la improvisación irresponsable.
No aceptamos en lo nacional el dilema "capitalismo reaccionario o dictadura moscovita". Queremos un régimen económico justo, técnicamente acertado, que aproveche en beneficio de la colectividad las enormes posibilidades de la técnica moderna, compatible con el respeto de la personalidad humana y los derechos fundamentales del hombre y del ciudadano. Ni explotación económica ni una nueva inquisición dogmática. Tampoco aceptamos el dilema internacional: Washington o Moscú. Ni lo uno ni lo otro en lo que cada uno tiene de recusable; aceptamos en cambio lo que cada uno tenga de válido y aceptable. En fin, estamos dispuestos a trabajar por un renacer de España; una España auténticamente española, y universal al mismo tiempo, revolucionaria y respetuosa de los eternos valores humanos, una y varia (nuestras Españas).
En los artículos editoriales de la revista vamos expresando nuestro pensamiento. En el número 11 comenzamos a precisar nuestra posición. En el del 12 y en los editorialillos y notas de redacción lo haremos cada vez con mas hondura. Queremos recoger la opinión de compatriotas de las más diversas procedencias y actividades, y de todos los pueblos de nuestra península. Te ruego, pues, me digas tu opinión sobre LAS ESPAÑAS, en todos los aspectos, con la mayor extensión posible.
Sabemos que son muchos los españoles sienten nuestra misma preocupación. Queremos establecer contacto con ellos, y comenzar a articular lo que más adelante puede ser el núcleo animador de una nueva España. Gente con fé y sentido de la responsabilidad, ansias creadoras, deseo de justicia, amplitud de miras, comprensión generosa y decidido propósito de romper con todo lo caduco (no todo lo antiguo es caduco, ni es válido todo lo que ha surgido en nuestra época; el sentido de la dignidad humana, tan español, sigue siendo una de las cosas más respetables del hombre, las dictaduras e inquisiciones contemporáneas son recusables). El deber de los que nos encontramos en el destierro, libres de la coacción y corrupción imperantes en nuestra patria es inmenso. Nos inquieta el pensar en un regreso a España (pueril sería señalar fechas) con las manos vacías, para comenzar de nuevo una caótica improvisación.
En fin, espero tu opinión, tú crítica amplia, tu ayuda en lo que quieras. Esta carta, escrita al correr de la máquina, es la provocación de una respuesta tuya.
Como están los tuyos.
Nosotros y los niños bien, aunque el pequeño se cría algo debilucho.
Mis padres siguen en Veracruz. ¿Qué te pareció el trabajo de mi padre, publicado en el número 2 de nuestros SUPLEMENTOS?
LAS ESPAÑAS vive de: la aportación económica de los editores,
las cuotas de los miembros del Patronato de Ayuda,
la recaudación por suscripciones.
Te agradeceríamos que nos buscases algunas suscripciones y, sobre todo, algunos españoles que por su pensamiento y situación económica quisieran figurar en el Patronato de Ayuda. La cuota mínima que pagan los miembros de este Patronato es de 3 dólares mensuales, 0'36 por un año.
Cuando me contestes, y quiero que sea lo antes posible, dime si tu carta es estrictamente particular o si podemos darla a conocer total o parcialmente.
Con afectuosos saludos para Mª del Carmen, recibe un abrazo de

Anselmo [sinatura autógrafa]

Envio esta carta sin certificar, por trabajar a las horas en que el correo está abierto.

1949-08-08
Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949. en 08/08/1949

Méjico, D.F., 8 de agosto de 1949.

Queridos Luis y Mª del Carmen: La última vuestra se cruzó con una mía que supongo en vuestro poder.
También os envié varios ejemplares del último número de "Las Españas" con el artículo de Luis sobre Compostela. Creo que con las ilustraciones quedó una página muy bonita.
Adjunto van unas fotos nuestras. A vosotros os encuentro muy bien con las que nos enviasteis. El peque está guapo y sanote.
Ofelia no pone unas letras porque os escribo desde la fábrica.
Que Luis no sea perezoso y escriba extensamente
Un abrazo de vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

1949-10-31
Carta de Teresa Ramón Llise a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Ramón Llise a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1949. en 31/10/1949

Octubre 31 - 1949

Queridos amigos:
Recibimos su cariñosa carta hace cosa de una semana y no quiero pasar otro correo sin contestar a lo que Carmen me pide.
La dirección de los amigos Marin en New York, que es en Long Island, es esta:

M. Miguel A. Marin
215-37, 40 Avenue
Bayside, L. I. (N. Y.)
U.S.A.

Precisamente hace pocos dias tuve carta de Mercedes dándonos noticia de su llegada. Marin también está de vuelta pero todavia no ha llegado acá, esta en Europa.
Nos encanta tener noticias vuestras. Hemos de procurar por lo menos entre nosotras no dejar estos silencios tan largos ... Ya se que me dirás que soy yo la perezosa, pero es que tu no tienes idea de como se vive en este pais.
No lo creeras! hay semanas que no me queda tiempo de escribir a mi madre!! En la próxima te contaré todo lo que hago este año y tu podrás ver que me faltan horas para hacerlo como nos gusta a nosotras. Adiós querida Carmen.
[continúa na marxe esquerda]: Juan me ruega os salude en su nombre y de nuevo os escribirá.
Con besos al chiquito que tambien quisieramos conocer. Con mis mejores recuerdos para los dos. Teresa [sinatura autógrafa]

1950-01-31
Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1950.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1950. en 31/01/1950

Santiago, 31 Enero 1950

Querido Tobío:
Tuve el placer de recibir la visita de vuestros amigos de esa Carlos Rama y Sra. a los que desgraciadamente por circunstancias propias de esa época de verano no hemos podido atender como se merecen con la satisfacción de tu recado.
Pastrana a quien transmiti el encargó que me dió el Sr. Rama, se ausentó durante este último mes pasando una corta temporada con su mujer en Farellones, en la cordillera de Los Andes; Yo, primero, pasé unos dias muy ocupados reemplazando a otros compañeros de oficina y cargando al mismo tiempo con mis tareas habituales; después Luz ha estado ligeramente indispuesta con una antigua molestia de riñon. Total que se nos han pasado los dias sin darnos cuenta y sin poder haber tenido una atención con tan agradables visitantes. Ojalá sean tan generosos como para perdonarme.
Rama y señora te podran transmitir una pequeña versión de mis acctividades. Fueron tan amables al visitarme que me sorprendieron en mi propia salsa de "fiambrero", aunque en realidad es Luz la que atiende y dirije ese negocio. Por mi lado estoy trabajando en vapores con los agentes para Chile de la Cie. Générale Trasatlantique, de Paris, y agentes a su vez de otras dos líneas de navegación entre Chile y Estados Unidos. A pesar de todos nuestros esfuerzos, de Luz y mios, el trabajo combinado de ambos no basta para permitirnos salir de la herencia de enredos y dificultades acumulada en años pasados. De todos modos, paciencia, porque subsiste aún la confianza de que no será en vano tan gran sacrificio.
Satisfacciones de otro género no nos faltan. Por ejemplo con nuestras tres chicas que vamos viendo como se hacen mujeres de momento en momento. Tres chilenas de 15, 13 y 8 años. En la actualidad veranean con mi hermana menor, casada, residente en el sur, en Villarrica. Durante el curso estan haciendo el 4º y 3º año de Humanidades y el 4º de Preparatoria respectivamente. Sabemos que vosotros sois padres de un esplendido mozalbete y que habeis hecho promesa de acelerar el derrocamiento de Franco para darle un hermanito. La idea en abstracto está bien, pero no seais tan egoistas ....
Estoy en deuda de correspondencia con muchísima gente, y en especial con Antonio Giral. Hace muchos, muchísimos meses recibimos la participación de nacimiento de unos de sus chicos y sin ninguna mala voluntad, esperando siempre un momento de tranquilidad de espíritu propicio la contestación ha ido retrasándose cada vez mas. Cito este caso como referencia al mal crónico que me aqueja y como prueba de que la memoria de la amistad no flaquea. Aprovecho esta oportunidad para que le hagas llegar mis mejores saludos y mis felicitaciones por saberle tan bien "ubicado". Saludos que comparte tambien Luz y que extendemos a su mujer y a sus chicos.
Igual te digo a tí. Recibid tu mujer, tu chico y tú el nuestro cariñosos junto con los deseos de que la vida os sea cada vez mas facil. Nuestra dirección para lo que querais contar os la estampo al pié.
Salvador [sinatura autógrafa]

Casa; Suecia 030-3º C
Tienda: "La Mallorquina" - Avda. Providencia 2015.-

[Nota manuscrita na marxe esquerda]: Creo que Alvaro Fernandez Suarez sigue ahí. Saludale de mi parte
[sinatura autógrafa]

1950-02-22
Carta de Luís Seoane a Lois Tobío Fernández, 1950.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Seoane a Lois Tobío Fernández, 1950. en 22/02/1950

Sr. D. Luis Tobio Fernández. Montevideo

Mi querido amigo: Recibí el libro que me dedicaste de "Poesia ingl. e franc. vertida ao gal." que te agradezco muchísimo. Con estas lineas te envio la nota que hice, un poco precipitadamente, sobre dicho libro. No fue hecha con la calma conque pensaba hacerla y resultó bastante floja, pero creo que de cualquier manera puede ser útil para los editores. El tomo en general me parece muy bueno y lo único que noto es la ausencia de algunas noticias sobre los autores y traductores. Las traducciones tuyas de Keats, Verlaine, Rimbaud me parecen expléndidas pero sobre todo me gusta la belleza del lenguaje gallego que utilizas, y Rimbaud, aunque no sepa decirte bien porqué. ¿No piensas hacer ningun viaje a esta ciudad-reina-del-plata aprovechando el cambio favorable a la moneda uruguaya? Por mi parte tengo muchas ganas de hacer una exposición en esa, pero tengo terror a los aduanas [?] y al cambio. Eladio Dieste estuvo aqui de paso para el Sur, me alegró mucho verle pues es un magnifico conversador y un gran amigo. Como es natural os recordamos. Para Maria del Carmen, Miguelito y para ti los saludos de Maruja y mios y un fuerte abrazo de
Seoane [sinatura autógrafa]
Bs. Aires 22-2-50.

1950-08-04
Carta do Casal Catalá de Montevideo a Lois Tobío Fernández, 1959.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Casal Catalá de Montevideo a Lois Tobío Fernández, 1959. en 04/08/1950

CASAL CATALA
AVDA. 18 DE JULIO 876
TELEF. 83761

[Co logo da asociación e debaixo:]
FUNDAT L'ANY 1926
PERSONERIA JURIDICA

Montevideo, agosto 28 de 1950.

Sr.
Dr. Luis Tobío P/m

De nuestra consideraciòn:
Plàcenos acompañar con la presente un ejemplar del Libro dels Jocs Florals de la Llengua Catalana que se efectuaron el año pasado en esta ciudad.
Aprovechamos la ocasiòn para reiterar a Ud. nuestro agradecimiento y el de los catalanes del Uruguay, por la eficaz colaboraciòn que Ud. nos prestò en el logro del mayor lucimiento y trascendencia de la Gaia Festa.
Reiteramos a Ud. las seguridades de nuestra mayor consideraciòn y estima
Josè Briò [sinatura autógrafa]
Presidente
Juan Casanovas [sinatura autógrafa]
Secretario

1950-09-02
Carta do Ateneo Español de México a Lois Tobío Fernández, 1950.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Ateneo Español de México a Lois Tobío Fernández, 1950. en 02/09/1950

ATENEO ESPAÑOL DE MÉXICO
Av. Morelos 219
Tel. 21-15-52

México, D.F., a 2 de Septiembre de 1950

Sr. Don
Luis Tobío [F] Hernández
C. Arazati 1184 bis (Poatos)
Montevideo (Uruguay)

Muy señor nuestro:
Este Ateneo remitirá a la Asamblea de las Naciones Unidas durante su reunión del mes actual el documento cuyo texto enviamos adjunto. Es deseo de la entidad que dicho escrito vaya apoyado por la adhesión de las personas más calificadas de nacionalidad española o de otros países, que simpaticen con la causa de la república Española. Dada la personalidad de usted, nos atrevemos a solicitar su autorización para estampar su nombre en los pliegos de adhesiones que han de acompañar al documento.
Agradeciendo de antemano la atención que preste a nuestra petición le rogamos que acepte el testimonio de nuestra distinguida consideración y respeto.

Joaquín D' Harcourt [sinatura autógrafa]
Presidente

1950-09-26
Carta do Ateneo Español de México a Lois Tobío Fernández, 1950.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Ateneo Español de México a Lois Tobío Fernández, 1950. en 26/09/1950

ATENEO ESPAÑOL DE MÉXICO
Av. Morelos 219
Tel. 21-15-52


México, D.F., a 26 de Septiembre de 1950

Sr. Don
Luis Tobío
Montevideo
URUGUAY

Mi querido amigo.

Se ha recibido en este Ateneo su atenta carta de 20 del corriente, dirigida a nuestro Presidente Dr. D' Harcourt, en la que tiene la atención de autorizarnos para incluir su nombre entre las adhesiones al documento enviado a la Asamblea de las Naciones Unidas por esta entidad.
Mucho agradece el Ateneo, por mi conducto, su valiosa adhesión, que contribuirá a valorar sus manifestaciones.
Aprovecho la ocasión, para saludarle afectuosamente.

José Luis de la Loma [sinatura autógrafa]
Secretario General

JLL/mlo

1950-11-08
Carta de Andrés M. de Irujo a Lois Tobío Fernández, 1950.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Andrés M. de Irujo a Lois Tobío Fernández, 1950. en 08/11/1950

EDITORIAL VASCA EKIN, S.R.L.
Capital $ 15.000 m/n
------------------
PERÚ 175 - T.E. 30 - 3210
BUENOS AIRES 8 de Noviembre de 1950
--------------------

Sr. D. Luís Tobio Fernández
Montevideo

Distinguido amigo:
Este mes sacamos a la luz un libro que seguramente ha de interesar a Vd. Su autor es Ansaldo, el aviador que conducia el avion en que murio Sanjurjo el 18 de Julio de 1936, que despues hizo la guerra con Franco, que fue Agregado Aereo en las Embajadas franquistas de Vichy –con Lequerica– y en Londres –con el D. de Alba–, y que en la actualidad esta refugiado en Francia, donde con entera libertad y gran documentacion ha redactado sus memorias tituladas PARA QUE? que abarcan toda la etapa de la Republica, la Guerra civil y el franquismo, con un gran sentido critico y buena documentacion. Ansaldo es un testigo excepcional por ser un destacado colaborador del franquismo. Ansaldo estudio todos los problemas nacionales del regimen de Franco, y los internacionales derivados del franquismo. Franco y sus hombres estan retratados al desnudo. La obra alcanza hasta el mes de Octubre de 1950. Esta escrita con espiritu de concordia entre los antiguos enemigos para lograr la desaparicion de la dictadura y la implantacion de un regimen democratico.
Uruguay es un buen terreno para la difusion de esta obra, pero nos interesa conocer su opinion sobre las posibilidades de difusion en toda America.
Le saludamos antentamente
Andrés M. de Irujo [sinatura autógrafa]

1951-04-26
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951. en 26/04/1951

Vigo
26-abril
1951
Sr. D. Luís Tobío
Montevideo

Meu querido amigo: Fai tempo que tiña mentes de che escribir. Diversos motivos viñeron aprazando o meu propósito. De todol-os xeitos, coido que desde que nos separamos –¿cántos anos van aló?– non deixei de seguir os teus pasos. Sempre andiven preocupado pol-a tua sorte. Non en balde che debo favores de amistade e orientacion, n-aquiles tempos universitarios. ¿Lémbraste? Por tua nai, por teu irmán Alfonso, por amigos comúns, percurei decote enteirarme dos teus recumbos. Agora Pita, infórmame adoito, e seméllame que en tantos anos non te perdín nunca de vista. A tua aititude frente ás nosas cousas preocupábame, e sentíame anceioso de saber o que facías.
Eu vivo unha vida abondo desnorteada, mergullado nun ritmo febril de traballo, sin apenas compensaciós. Todo parece afundido arredor dun. Se un acerta a atopar cun asideiros. Pasaron os anos, e siguen pasando, nun total fracaso persoal. Soio unha fe galega, n-iste pequeno mundo noso, sostén a un n-ista realidade abraiante, carregada de escenticismos e decenciós. Muitas veces teño matinado na idea de vivir, coma vós, a vida da emigración. Pero sinto un ausurdo tremor por me afastar de Galicia. A pesares de iste isolamento, de iste aturar día a día unha doenza espritual, da que cecáis non vos decatades ben, cóstame muito crebar as amarras. Aínda quedan algús amigos, bandeados coma min pol-as circunstancias. Pero bó é que haxa xentes limpas e xenerosas, capaces de sortear con enteireza o revolto balbordo que nos asolaga.
Nos minutos, poucos por certo, que podemos furtar ó traballo miltifure [?] e abafante que hai que realizar para vivir, facemos o labor cultural que nos é posibre facer. Demos comezo, con mil esforzos, a unha obra de ediciós que coidamos de interés. Iniciámola con unha "Antífona de Cantiga" de Cabanillas. Pero o primordial son uns Cadernos trimestráis que andamos a facer. O primeiro xa saíu. Por correo ordinario remeseiche un exemplar fai varios días. Impórtame muito que nos días a tua opinión sobre a sua presentación e contido. Tamén me importa grandemente que me mandes un ensaio teu pra un próisimo número. ¿Tés algún incomenente pra mo facelo? Teño a espranza de que á vista da pubricación e das xentes que a redaitamos, quererás sumarte á nosa empresa.
E nada máis por hoxe. Recibe a forte e cordial aperta de sempre, do teu vello amigo
F. del R. [sinatura autógrafa]

1951-05-05
Carta de Andrés M. de Irujo a Lois Tobío Fernández, 1951.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Andrés M. de Irujo a Lois Tobío Fernández, 1951. en 05/05/1951

EDITORIAL VASCA EKIN, S.R.L.
Capital $ 15.000 m/n
------------------
PERÚ 175 - T.E. 30 - 3210
BUENOS AIRES 5 Mayo 1951


Sr. D. Luís Tobio
26 de Marzo 1089
Montevideo

Distinguido amigo: Claro está que tiene muchos motivos para considerarme ingrato y descortes por no haber contestado a su muy grata del 26 de Noviembre. La suya correspondía a una mía d el 8 de ese mes y justamente, el 9 se presentó aquí la .... para secuestrar la obra, como nos decimos por estas latitudes.
La obra está para tirarse y ello nos permitió aclarar que el general Franco ante la información recibida de que nosotros publicábamos las Memorias de Ansaldo, su excolaborador calificado, y temiendo, con razón, que en la obra se descubrieran interioridades y pormenores que no harían nada bien a su régimen, forzó las cosas con esa reclamación diplomática que paralizó la salida de la obra y nos colocó en una situación muy desagradable.
Pero no todo es gozo en la viña del señor. Nosotros hemos insistido y aclarado y hasta nos hemos jugado en el tema. Nada positivo hemos aclarado, pero tampoco oposición brutal, y en esas condiciones la semana que viene espero tengamos ejemplares que aspiramos a distribuir antes de dar publicidad a la edición.
En la fecha escriba al Centro Republicano de esa, siguiendo su ruego y les anuncio la aparición de "PARA QUE ....? (D e Alfonso XIII a Juan III). Ya hará favor de darme cualquier otra idea que tenga al respecto de la difusión de la obra en ese país. Dudo que hay nada más fuerte contra el Caudillo que esta obra, que es además de uno de su cuerda. De ahí el valor de la obra y la autenticidad de su testimonio.
Muchas gracias por sus frases amables dedicadas a nuestra obra editorial. Esas recompensas tenemos a nuestras vigilas y desvelos, aunque realmente no pasan de eso. Pero todavía existen quijotes en el mundo, aún en América, que ya es decir.
Con este motivo le saluda muy atentamente
Andrés M. de Irujo [sinatura autógrafa]

1951-07-05
Carta de Rafael Dieste a Lois Tobío Fernández, 1951.
Cambridge [nac. Inglaterra]
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rafael Dieste a Lois Tobío Fernández, 1951. en 05/07/1951

32, Owestone Road
Cambrigde
5, Julio 1951
Querido Tobío:
Algunas noticias tendrás, supongo, de nosotros (si no recientes, del estilo de las que podría darte) por Esther, Enrique, Seoane, o por alguno de sus amigos si a ellos no los ves hace mucho tiempo.- Te daré de todos modos la noticia básica, y es que tengo contrato de lector en Cambridge: dos años (uno pasado ya) –que acaso pueda prorrogarse a tres.- Bien, lo básico, como ves, pese a su relativa importancia práctica, no tiene gran importancia novelesca.
Cambrigde es una encantadora ciudad. Encantadora de una manera especial, como vista en un espejo, pues no acaba uno de entrar en ella como tal ciudad. Acaso porque no hay cafés, quiero decir "de verdad", como Dios manda –estoy casi seguro de que lo manda–, en el sentido español o francés de la palabra.
Pero es gente francamente buena, y la relación con los estudiantes, no puede ser más familiar, quiero decir, diáfana, desembarazada, elegante sin propósito. No hacen notar su estimación, pero se nota.- Tengo, en fin, razones para sentirme bien. Pero además (lo hemos descubierto ahora) es estupendo sitio para andar en bicicleta, ya sea por callecitas, espaciosos parques, avenidas, o en cortos viajes a campo abierto y a los pueblos próximos. El campo es de una paz profunda, llena de sentido, y hay algunas aldeas que invitan a quedarse en ellas.
Y ahora he aquí el asunto o motor inicial de esta carta. Supongo que conocerás el nombre de Salazar Chapela estará para tí asociado a varias cosas respetables: República, literatura, exilio ... Y probablemente también a noticias más o menos generales que hayas tenido del Instituto Español de Londres (el republicano, pues hay también "el otro"), que dirigió hasta hace poco tiempo, o sea hasta el momento de la extinción de fondos. El Instituto español estaba muy bien cualificado en Londres, entre la gente que puede calificar estas cosas, hispanistas, amigos de España, estudiantes, etc.
Ahora Salazar está en la BBC. Ha comenzado a publicar algunos artículos en periódicos de América. Tiene el plan de publicar simultáneamente el mismo en varios periódicos (uno por semana), y cuenta ya con algunos contratos –supongo que convenios espistolares– de Mejico, Santiago de Chile, la Habana ...
Hizo la tentativa de Montevideo –enderezada a El Día– escribiendo a López Gento, el cual transfirió el encargo a Mora Guarnido (Mariano), y ahí terminan por el momento las noticias. Yo le dije que Montevideo es pausado –una virtud, desde luego–, pero como la pausa se alargaba convinimos en que yo te escribiría (perdona que te moleste, o que te molestemos) por si puedes hacer alguna de estas cosas: hablar a Mora Guarnido, con quien te supongo en relación, averiguar en que fase está el asunto, influir favorablemente o, finalmente darnos alguna orientación fundada en tu experiencia directa del periódico.- Sea lo que fuere, te lo agradeceremos mucho.
He aquí algunos datos de Salazar Chapela, por si llega el caso de hacerlos valer en alguna gestión:
Colaboró en la "Revista de Occidente" y "Gaceta Literaria". Fue varios años crítico literario en "El Sol" (época de Ortega); articulista luego en "La Voz". En España había publicado dos novelas. En el destierro otra, que editó Londres.- Está muy bien relacionada en Londres (en relaciones que importan para un cronista), y tiene varios registros, ligero, grave, etc., siempre de buena calidad. Los artículos de periódico que conozco de él, son de los que se leen con gusto, vivos, discretos, animados.- Esta es, más o menos, la semblanza que interesa a un periódico.
Gracias otra vez, cualquiera que sea tu intervención.- En todo caso, tu conocimiento directo del medio –personas y circunstancias de El Día, etc.– unido a tu cordialidad, de la que temo abusar, nos hacen presentir que algo saldrá ... Si ves a mi hermano Enrique dile que voy a escribirle (Es verdad). Y que sí, que no sólo recibí la carta que me envío a París, sino que la contesté. Es raro que no lo haya notado, porque él contestó después a mi contestación.

[Na marxe esquerda:] Nombre completo: Esteban Salazar Chapela.
Recuerdos a Casal Chapí, si lo ves. A Esther. A tu mujer muy afectuosos de Carmen y míos.

Abrazos Rafael Dieste [sinatura autógrafa]

1951-07-08
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951. en 08/07/1951

Vigo
8-xul.
1951

Sr. D. Luís Tobío
Montevideo

Meu querido amigo: Recibín a tua carta. Pordúxome fonda ledicia saber direutamente de tí, despois de tantos anos. Satisfaime que che gostara o Caderno. Piñeiro é un rapaz de Lugo, de gran talento, adicado a custiós filosóficas. É un dos valores novos de Galicia máis positivos. Quen che pode falar con detimento da sua persoalidade, é Prada.
Agora andamos a preparar o segundo Caderno, que irá adicado con preferencia á pintura. Coido que se manterá á mesma outura do primeiro. O pior é si calisquera día non podemos seguir avante, pois as dificultás xurden cando menos se agarda. Aló veremos.
Por correo aparte remeseiche un exemprar da miña Historia da Literatura Galega, que remata de sair do prelo. É o primeiro libro da serie de Manuás que edita "Galaxia". A mesma editorial ten en marcha unha serie de criación que se iniciou coa "Antífona da Cantiga" de Cabanillas; a de cadernos, co tídoo de Coleición "Grial"; e unha reedición de clásicos, chamada "Coleición Pondal". Pra o futuro matinamos en lle dar aínda meirande amplitude ás publicaciós. Todo, craro está, contando con que poidamos seguir avante.
Ademáis de "Galaxia", hai a Editorial dos Bibliófilos Gallegos que inspira Filgueira, con fís máis arqueolóxicos que vivos, e a Coleición Benito Soto, sostida por un grupo de rapaces pontevedreses, adicada á pubricación de libros poéticos.
Entre a xente nova comeza a haber algunha inquietude espritual, pero en xéral pouca cousa.
A Historia de Galicia que dirixe Otero vai por bó camiño. Coido que xa está pra rematárese o primeiro tomo. Cecáis en setembro o poidan enviar pra imprentalo.
Eu sigo coma sempre, inda que muito máis envellecido. Hai que traballar arreo, con un ritmo apresurado e agobiante. Non teño tempo pra nada, e nin siquera sei de onde saco o tempo. Agora estóu pasando unha tempada n-unha praíña de perto de Vigo, pero vou todol-os días á cidade, e práiticamente non disfroito nada do mar.
Xa saberás que Carballo está agora en Lugo, de direutor de un Colexio. Continúa coa súa misantropía esaxerada, e con abondos complexos. Fai cantos traballos literarios se lle encargan, pero non sai d'iso.
Istes días inauguraráse en Bos Aires a Esposición Coleutiva de Arte Galego que orgaizamos aquí. Non sei como sairá. Agradeceríache que me deses as impresiós que ahí recibas dos resultados. Si aparecen comentarios na prensa que tí lés, non te esquezas de mos mandar.
Tamén debe de andar a istas horas pol-a capital do Plata, Bouza-Brey. Coido que vai arranxar [ilexible ¿?] folk-lóricas. Eu non-o fun a despedir cando saiu de eiquí, apesares de que me mandóu dous recados. De todol-os xeitos, no fondo é un bó galego.
Bueno, nada máis por hoxe. Recibe a cordial aperta de sempre do teu vello amigo

F. Fernández del Riego [sinatura autógrafa]

1951-09-16
Carta de Carlos Tobío Fernández á súa nai Mélida Fernández González, 1951.
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández á súa nai Mélida Fernández González, 1951. en 16/09/1951

México DF, 16 de Septiembre de 1951

Sra. Mélida Fernández Vda. de Tobio

Querida madre:
No crea que dejo pasar tanto tiempo sin escribir por olvido o desidia, sino por falta de tiempo. Las cocinas tienen que estar abiertas a las ocho de la mañana, y a las cinco y media ya estamos levantados Carmen y yo repartiendo por todas los víveres y entregando el menú a las cocineras para comenzar la venta fuerte a las doce. La mañana se nos va en compras y vigilancia, y a las tres de la tarde nuevo recorrido para recoger el dinero de la venta. Trabajamos mucho, pero ahora sí ganamos, pues aunque todo lo hacemos en coche la ciudad es muy grande y tiene mucho tráfico, y algunas cocinas estan muy distantes. Total que llegamos a casa a las seis de la tarde, cansados y sin ganas de nada. Y todavía tenemos que hacer las cuentas y descubrir cuanto nos han robado las encargadas, pues eso sí, para calcular el éxito de un negocio hay que estimar un porcentaje para lo que te roban, de suerte que aun así se gane. Los empleados aquí, en general, son muy poco fieles. Comprenderá pues que no me sobra tiempo para escribir, para lo cual aprovecho los pocos días de fiesta como hoy, que es la celebración de la Independencia de México y cerramos todo el día.
Me extraña que Luis no tenga noticias mías, pues van ya tres cartas que le escribo, sin contestación. Y a usted no dejé de contestarle todas, por lo cual me sorprendió que hace unas semanas me dejara Antonina un recado en una cocina para que me comunicara con ella; al hacerlo, me dijo que estaban preocupados por no saber de nosotros en esa, segun su hermano le había escrito trasmitiendo un recado de usted. Yo no veo casi a Antonina, pero su marido debe estar en buena posición, pues trabaja de médico y cobra fuerte. Cuando menos nos cobró fuerte a nosotros una vez, hace años, que llevamos a la niña a su consulta. Desde entonces no volví con él. Ella tiene una Farmacia que según sé no le produce nada.
Siento el tropiezo de Jesus en las oposiciones. Se deduce que está desmoralizado, y la cosa no es para tanto. Realmente, semejante esfuerzo absurdo como el de unas oposiciones en España, no vale la pena para ir a vegetar de Secretario de Ayuntamiento en Soria o en Ciudad Real. Pero claro, se trata de ganar para vivir. Y en España el horizonte es estrecho.
Supongo que ya se habrá acostumbrado usted a los viajes y no se mareará. En cada carta que me escribe acaba de venir de viaje; es usted, una mama viajera. Comprendo que solo así se ha de distraer pues despues de tantos años de algarabia dirigiendo a una familia numerosa, debe sentirse aburrida en la soledad de Santiago. No pierdo la esperanza de celebrar una nochebuena en Santiago con la muchedumbre familiar que salió del tronco Tobio.
Por su salud ni pregunto, pues sé que es excelente. Que continúe así muchos años.
Sin mas por hoy, besos de sus dos nietos desconocidos y un fuerte abrazo de Carmen y mío
Carlos [sinatura autógrafa]

1951-11-22
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1951. en 22/11/1951

Vigo
22-nov
1951
Meu querido amigo:
Recibín a tua carta, que, como sempre, me produxo a ledicia dos vellos recordos. Doume presa en che respostar pra acompañarche as fotografías que me pides. Non puiden atopar a do illote de San Simón, nin outras máis espresivas. Si dispuxese de algún tempo remesaríache o que desexas. Pero como supoño que che urxen, a ver si así podes saír do paso. Agradeceríache moito que cando se pubrique o artigo, me mandes un exemplar do suplemento.
Xa saíu o segundo número da coleición "Grial". Leva por tiduo "Pintura actual en Galicia". Colaboran Maside, Seoane, Angel Johán, Dieste, Gurriarán, etc. Non tardarás en recibilo, pois certificouse fai uns días â tua dirección. Dime que che parece. Coido que deica agora non se fixo nada semellante. Veremos si podemos seguir avante.
Quixera que, como favor especial, me enviases un ensaio teu, có vello seudónimo que aquí empregache, pra un dos próisimos números. Un dos nosos meirandes anceios é incorporar â publicación un abondoso número de firmas das que teñen algo que decir. ¿Atenderásme?
O Bouza xá está eiquí de regreso. Eu non-o vín, e pouco sei das impresiós que trae da sua xira cultural.
Teño ganas de ir a dar unha volta por esas terras, e poder abrazarvos a todos. Hai momentos en que ise viaxe é pra mín unha verdadeira ousesión. Síntome canso, desalentado, nista brétema que o afoga a un.
Nada máis pol-o momento.
Recibe a forte e cordial aperta de sempre, de
F. del R. [sinatura autógrafa]

1952-05-07
Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Javier Vázquez Iglesias, presidente e Manuel Alén, como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1952.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Javier Vázquez Iglesias, presidente e Manuel Alén, como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1952. en 07/05/1952

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-BENEFICENCIA
CULTURA
BELGRANO 2199 (R75)

Buenos Aires, 7 de Mayo de 1952.-

Señor
Dr. Luis Tobío Fernández
26 de Marzo, nº 1089
MONTEVIDEO - URUGUAY

De mi mayor consideración:-
El Centro Gallego de Buenos Aires, que me cabe la honra de presidir, ha decidido que los festejos conmemorativos del "DIA DE GALICIA", que anualmente celebra, sean dedicados este año en homenaje al Idioma Gallego, promoviendo, además de una gran velada, el 25 de Julio, conferencias, exposiciones, publicaciones especiales, difusiones radiofónicas, etc. para expandir al conocimiento público el valioso aporte de la Lengua Gallega a la Cultura Universal.-
Las conferencias, que serán dos, a pronunciarse los días lunes 21 y 28 de Julio, en la sala de conferencias de la Galería Velázquez, de esta Capital, deberán estar a cargo de prestigiosos intelectuales con dominio del tema.-
La Junta Directiva de esta Institución tendría sumo agrado en que usted aceptase pronunciar una de las disertaciones, fijándonos, en caso de merecer su aprobación nuestra solicitud, cual de las dos fechas le convendría más, así como todas las demás condiciones al respecto.-
Pendiente de su favorable respuesta a la mayor brevedad, aprovecho la oportunidad para saludarle con la más distinguida consideración y aprecio,

Manuel Alén [sinatura autógrafa]
Secretario
Javier Vázquez Iglesias [sinatura autógrafa]
Presidente

1952-05-29
Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Ricardo Badía, vicepresidente e Tomás Vilar, como pro-secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1952.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Ricardo Badía, vicepresidente e Tomás Vilar, como pro-secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1952. en 29/05/1952

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-BENEFICENCIA
CULTURA
BELGRANO 2199 (R75)

Buenos Aires, 29 de Mayo de 1952.-

Señor
Dr. Don Luis Tobío Fernández
26 de Marzo, nº 1089
MONTEVIDEO - URUGUAY.-

De mi mayor consideración:-
Con fecha 7 del actual dirigimos a usted una nota que dice así:-
"El Centro Gallego de Buenos Aires, que me cabe la honra de presidir, ha decidido que los festejos conmemorativos del "DIA DE GALICIA", que anualmente celebra, sean dedicados este año en homenaje al Idioma Gallego, promoviendo, además de una gran velada, el 25 de Julio, conferencias, exposiciones, publicaciones especiales, difusiones radiofónicas, etc. para expandir al conocimiento público el valioso aporte de la Lengua Gallega a la Cultura Universal".-
"Las conferencias, que serán dos, a pronunciarse los días lunes 21 y 28 de Julio, en la sala de conferencias de la Galería Velázquez, de esta Capital, deberán estar a cargo de prestigiosos intelectuales con dominio del tema".-
"La Junta Directiva de esta Institución tendría sumo agrado en que usted aceptase pronunciar una de las disertaciones, fijándonos, en caso de merecer su aprobación nuestra solicitud, cual de las dos fechas le convendría más, así como todas las demás condiciones al respecto".-
"Pendiente de su favorable respuesta a la mayor brevedad, aprovecho la oportunidad para saludarle con la más distinguida consideración y aprecio",
Ante la premura del tiempo para la debida organización de las citadas conferencias, nos decidimos a reiterar el contenido de nuestra anterior, por la posibilidad de que aquella no hubiese llegado a sus manos.-
Rogándole urgente contestación, me repito de usted atto. y S.S.,

Tomás Vilar [sinatura autógrafa]
Pro - Secretario
Ricardo Badía [sinatura autógrafa]
Vicepresidente en ejercicio de la Presidencia

1952-09-17
Carta de José Ramón Arana a Lois Tobío Fernández, 1952.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Ramón Arana a Lois Tobío Fernández, 1952. en 17/09/1952

"LAS ESPAÑAS"
REVISTA LITERARIA
APARTADO POSTAL 20921
MÉXICO D. F.

17 de septiembre de 1952
[manuscrito]Sr. Luis Tobío
Uruguay
–––––––––––––––––

Muy distinguido compatriota:
Escribo a usted estas líneas por indicación de nuestro compañero Anselmo Carretero.
Suponemos que habrá recibido usted los números de Las Españas publicados hasta la fecha, pues Carretero le ha enviado todos. Por el último habrá usted visto nuestro deseo de afirmar en la parte literaria de la revista su carácter plurilingüe, con celebraciones en todos los idiomas de España. ¿Podría usted enviarnos con tal fin alguna cosa en gallego, prosa o verso, original y corta?, o de algún otro gallego. Queremos que en cada número de LAS ESPAÑAS salga alguna corta —la falta de espacio, que no nuestro deseo, no nos permite gran extensión— colaboración en la lengua de su tierra natal.
Si a usted le parece bien, podría dirigir la sección en lengua gallega de la revista, procurándonos para cada número la correspondiente colaboración. Nosotros tendríamos mucho gusto en ello.
LAS ESPAÑAS llega a todos los núcleos más importantes de la emigración republicana española. Tenemos protectores y lectores en Méjico, EEUU, Venezuela, Chile, Colombia, Argentina, Francia... Uruguay es una excepción. ¿No sería posible crear ahí algunos amigos? Gran parte de la edición se distribuye en el interior de España/
En espera de sus noticias, le saluda muy atentamente, por LAS ESPAÑAS,

José Ramón Arana [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita marxe inferior esquerdo:]
Un abrazo de vuestro,
Anselmo [sinatura autógrafa]

1952-09-26
Carta da Federación Sudamericana de Asociaciones Cristianas de Jóvenes a Lois Tobío Fernández, 1952.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Federación Sudamericana de Asociaciones Cristianas de Jóvenes a Lois Tobío Fernández, 1952. en 26/09/1952

FEDERACIÓN SUDAMERICANA DE ASOCIACIONES CRISTIANAS DE JOVENES
Direc. Telegráfica: CONTINENTAL

MONTEVIDEO - URUGUAY
COLONIA 1034

[Logo cun mapa mundi]: SIRVIENDO A LA JUVENTUD EN TODO EL MUNDO
A. C. de J.

Comité Ejecutivo
Cristóbal G. Coates, Presidente
Enrique A. Schröder, Vice Presidente
J. Emilio Guillardo, Secretario Hon.
Ricardo Ingold, Tesorero
A. Hugo Grassi, Secret. General
George H. Menke, Secret. Ejecutivo
Orestes Volpe, Secret. Ejecutivo
Dwight O. Welch, Secret. Ejecutivo
Felipe A. Conard, Secret. Ejecutivo


Setiembre 26 de 1952

Dr.
Luis Tobío
Cerrito 440
Ciudad

Estimado señor Tobío:
En primer término deseo pedirle disculpas por la demora en agradecerle su colaboración.
No quise hacerlo antes de tener una palabra de la señora Summers, la persona que preparó esta recopilación para nosotros; ayer recibí una carta suya que dice:
"Olga: a mi me gusta mucho el prólogo –tiene un estilo nuevo para mi, y es interesante"
Al aprecio de la señora, una mi agradecimiento, por haber dado algo de su tiempo tan ocupado.
Esperando tener el agrado de verlo con su familia, en algunas de las reuniones, para practicar las canciones de Navidad o en la Fiesta de los Piriapolitas, le saluda cordial y afectuosamente

Olga L. de Volpe [sinatura autógrafa]

Nota. Ví a la señora de Fulco, ella me dijo, que no había recibido nuestra propaganda por eso me permito hacerle llegar una por su intermedio.

1952-11-11
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1952.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1952. en 11/11/1952

Vigo
11-nov.
1952
Sr. D. Luís Tobío
Montevideo

Meu querido amigo:
Imos a preparar un volume de ensaios sobre a saudade, semellante ô que lle adicamos a Rosalía, e que tí xa conoces. Queremos que tí nos fagas un traballo sobre o tema, dende o punto de vista que estimes comenente. A estensión, pol-o estilo da/dos que se prubricaron sobre Rosalía. Deberá estar escrito en galego, e firmado co teu nome, agás que prefiras o emprego de seudónimo. Quixéramos tel-o no noso poder antes de primeiros de ano, pra non demorar a edición do volume. Si por calquer motivo non puideses faguer o estudo, estimaríache que mo comunicases a volta de correo.
De todol-os xeitos, penso que non nos negarás iste favor que solicitamos de ti con grandes espranzas de que seña atendido. Quero invocarche pra ilo a nosa vella amistade, e a comunidade de aspiraciós que nos xunguen.
Mil gracias anticipadas, e a forte aperta de sempre, de

F. del R. [sinatura autógrafa]

1953-08-08
Carta da Asociación Española de Socorros Mutuos de Montevideo asinada polo seu presidente Jesús Canabal e por Carlos Mª Rodríguez Blanco como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1953.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da Asociación Española de Socorros Mutuos de Montevideo asinada polo seu presidente Jesús Canabal e por Carlos Mª Rodríguez Blanco como secretario, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1953. en 08/08/1953

ASOCIACIÓN ESPAÑOLA 1ª DE SOCORROS MUTUOS
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ADM. Y SANATORIO: BVARD. ARTIGAS Y PALMAR - MONTEVIDEO

Montevideo, Agosto 8 de 1953.-

Sr. Luis Tobío

De nuestra mayor consideración:
El Consejo Directivo de la Asociación Española Primera de Socorros Mútuos, se honra en designar a Ud. como miembro de la Comisión de Honor que prestigiará los actos conmemorativos de nuestra efeméride centenaria y con ella, la iniciación del Mutualismo en América, y que será presidida por el señor Presidente del Consejo Nacional de Gobierno, don Andrés Martínez Trueba, quien nos dispensó la distinción de aceptar el cargo.-
La circunstancia que conmemoramos, más que el triunfo de una institución particular, debe ser interpretado como un triunfo de la idea mutualista en el país. Ha sido la iniciativa en si misma, la noble intención que inspira el servicio mutual, lo que ha permitido desenvolverse a esa institución durante tan largo período de tiempo; y han sido las instituciones del país, sus libertades, su incesante espíritu de progreso, los que han permitido el desenvolvimiento del principio mutualista.-
La institución que presido cuenta de antemano con su aceptación de este cargo, pidiéndole de manera especial que si Ud. tuviera algún inconveniente en aceptarlo se dignara hacerlo saber a la Secretaría de la misma.-
Descontando de antemano el honor que para nosotros significa su nombre en la Comisión respectiva y agradeciéndole esta circunstancia, aprovechamos la oportunidad para saludar a Ud. con nuestra más alta y respetuosa consideración.-

JESUS CANABAL [sinatura autógrafa]
Presidente
CARLOS MA. RODRIGUEZ BLANCO [sinatura autógrafa]
Secretario

AÑO DEL CENTENARIO
1853-25 DE SETIEMBRE - 1953
JOSE Mª BUYO
FUNDADOR

PRIMERA MUTUALISTA DE AMÉRICA - FUNDADA EL 25 DE SETIEMBRE DE 1853

1954-08-13
Carta de Hans Platschek a Lois Tobío Fernández, 1954.
Frankfurt
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Hans Platschek a Lois Tobío Fernández, 1954. en 13/08/1954

Frankfurt/Main, d. 13/8/54
Börsenplatz 13

Estimado amigo Tobío,
Espero que este volumen de cuartillas no le produzca un sentimiento de pánico. Se trata, como verá usted, de un libro que me encargó Merli en Noviembre del año pasado y que prometi entregar en Marzo de 1954. El tiempo se ha extendido bastante, ya que varios problemas inmediatos y la dificultad de producir tanta cantidad de paginas escritas a ritmo seguido me han impedido ser tan puntual como se espera de un prusiano en su propia salsa. Será posible que usted me revise el material tan pronto que le sea posible y lo envie luego (certificado) a Joan Merli, Peru 973, Buenos Aires? Mil gracias de antemano.
Mi silencio no se debió a un olvido, por el contrario. Le iba a escribir concretamente dos veces, o al menos pensaba en usted en estas situaciones con toda intensidad. La primera vez fue al llegar a Europa. Habia descendido del barco en Vigo y una joven amiga, que conoci a bordo me invitó a pasar la tarde con sus padres, falangistas de primera hora. No revelé mis ideas al respecto y me fue departida la sorpresa de encontrarme con gentes amargadas, con una nausea a toda actividad politica. Se produce en ellos lo que siempre acontece en sociedades establecidas por golpes o revoluciones: la vieja generacion de combatientes es sustituida, tarde o temprana, por otra generacion de administradores. No quiero pecar ni blasfemar pero fascismo unido con mercantilismo pacífico es uno de los espectaculos mas repulsivos que pueden darse.
La segunda vez de mi evocacion de una tarde de conversacion animada en la calle 26 de Marzo fue la percepcion de un espectro que ronda por Alemania, cubierto con prestigios y articulos laudatorios, mas aun: el mismo espectro se ha convertido en articulo laudatorio –usted se imagina que hablo del benmerito José Ortega y Gasset. Si Miguelito no seria ya un caballero adulto, le sugeriría bautizar a uno de sus osos "Ortega", a los fines de crear un oso emisario. Lo curioso es que Ortega, critico de las masas se ha convertido en Alemania en el filosofo del "kleimen Mann". Para el Carnaval he decorado los bailes de la Facultad de Filosofia de acá; uno de los éxitos fue mi simbiosis de Ortega y Marylin Monroe.
Estos dos apuntes no son otra cosa que un intento de tranquilizar mi consciencia delante de usted. Habria que contar algunos eventos de la Alemania reconstruida, burguesa por antonomasia y dispuesta en guiar al mundo contra el bolcheviquismo. Herr Adenauer es la version alemana de Cesar Batlle; los intelectuales (existen intelectuales en Alemania, aunque no parezca: con intelectuales entiendo "catchers" espirituales y herejes profesionales) dicen que vivimos en una democratura bajo el regimen de "konradolf". Pero no hay que asustarse. Lo tragico y al mismo tiempo, lo abismaticamente comico es que se trata de ficciones y en el fondo, ningun aleman quiere cambiar la manteca por los cañones. Por otra parte no existe nadie, Konradolf menos que menos, capaz de suscitar los sentimientos míticos del aleman medio para quitarle la manteca. La prosperidad se ha convertida en Weltanschauung, Chicago en el nuevo Damasco y si algun dia (Dios lo evite) venga aqui una depresion, estamos de nuevo frente a un conglomerado de psicoticos que esta vez caen en una resignacion animal.
Para ser un artista prominente hay que tener aqui muchos años de paciente servicio a la causa de alguna abstraccion. Hasta los cuarenta años somos Nachwuchs, hasta los setenta, pintores jovenes, hasta los noventa podemos llamarnos maestros y aspirar al titulo de profesor, a partir de esta edad vienen los exitos: la orden pour le merite, el titulo de General o Coronel-general e incluso Mariscal de Expresionismo o de la Abstraccion temperamental. Pero yo no me aflijo y sigo pintando y, poco a poco gano terreno. En Abril expuse en la exposición del Künstlerbund, la única general que se produce anualmente aqui y el jurado (compuesto de la elite actual de los pintores) me aceptaron un maximo de cuadros, la mayor cantidad de un joven de estas regiones. Expuse luego en Darmstadt, con buena critica, en primavera preparo una gran exposicion en el Museo de Witten, una ciudad del Ruhr. Incluso he vendido un cuadro desde mi primera exposicion en Frankfurt hasta ahora.
Mis economias van asombrosamente bien, mejor seguramente que en Montevideo. Trabajo para la radio de Frankfurt, escribiendo textos para varias secciones, algunos muy tontos, pero desde hace tres meses hago comentarios de exposiciones y ya puedo expresarme con todo el sarcasmo que a veces es necesario. Luego hago traducciones del español o al español y, con mi amiga, del frances y del ingles. Durante el invierno las cosas no iban y fui obligado a escribir cuentos rosas para los diarios, bajo pseudonimo, se entiende. Espero que estos elaborados se pierdan cuanto antes en la obscuridad. "Tengo que partir, Elfrieda", dijo Hellmut con su voz metálica que dejaba traslucir su antigua posicion militar. "Partir?" Elfrieda elevó sus ojos azules hacia él y mientras una lagrima corria sobre su mejilla, repitió con voz plena de angustia: partir ..." No se ria, hay cuentos de esta indole que fueron re-impresos de diario a diario, a veces llegaron a publicarse una docena de veces.
El unico problema aqui es el de la vivienda. Espero encontrar algun dia proximo una pieza independiente, bajo el techo, mejor dos. Bajo ningun pretexto iré a vivir otra vez de subalquilando una habitacion en una familia burguesa, pequeñaburguesa tal como lo hice ingenuamente en los primeros momentos. Fue algo escabroso.
Con todo, el clima europeo es estupendo, maxime en aquellas minorias que constituyen las posibilidades de supervivencia que tenemos. Mis amigos son escritores o pintores o filosofos jovenes que tiene una vision entre cinica y natural de las cosas y que producen lo unico valedero que saldrá de estos años de las vacas gordas. Por mas que estas vacas se obstinan a negar de que sean simbolos de una estulticia germanica.
Lo mejor de todo es Josephine, berlinesa, casada con un espectro frances, actriz muy joven y de mucho talento (cosa que dice Piscator, no yo solamente) y una chica estupenda. Como yo le gusta vivir aqui, por las vacas gordas, como yo se siente extranjera. Afortunadamente le gustan mis cuadros y me cree un gran pintor.
De todo esto usted habrá notado que mi regreso a Montevideo no tiene lugar, al menos hasta que las circunstancias me obliguen hacerlo. Pero yo no creo en estas circunstancias a corto plazo. Por algo soy admirador de Mendes-France y del Pandit Nehru. Será porque no tengo oportunidad de leer el "Dia"?
Mis saludos a su señora a la que va destinada esta carta del mismo modo que a usted. No tanto a Miguelito: mejor que le de mis saludos afectuosos. Mejor que tenga una vision de Europa que se compone de Velazquez, Mozart y Montaigne. Algun dia tendra la oportunidad de buscar a estos fantasmas benévolos dentro de las casas oscuras y los tranvias chirriantes. Pero se les encuentra, se les puede encontrar y esto me hace pensar en algunos viajes muy lindos que hice a Francia, a Suiza y a traves del Rhin y en las grandes ventajas de la condicion del viajero y del extranjero por propia decisión.
Un apreton de manos y hasta pronto
su amigo
Platschek [sinatura autógrafa]

1954-11-10
Carta de Ramiro Isla Couto a Lois Tobío Fernández, 1954.
Caracas
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramiro Isla Couto a Lois Tobío Fernández, 1954. en 10/11/1954

RAMIRO ISLA-COUTO
APARTADO 1548
CARACAS

10 de noviembre de 1954

Benquerido irmán i-amigo:
Por correio aéreo enviei-che eixemprares do Suplemento Literario de "EL Universal" –o xornal de maior circulación en Caracas– e da revista "ELITE" a de maior difusión de Venezuela.
Conseguíuse de momento, e como proba, un artigo mensual en cada unha das prubricacións devanditas.
"El Universal" paga 45 bolívares (uns 15 dólares) e "Elite" entre 75 e 100 bolívares, según o intrés que teñan.
Para "El Universal" é preferibel o artigo corto e si é mester ilustral-o ten que sere con unha soia ilustración, salvo casos especiales. Silvio Santiago, un gran galego, dono da publicidade Iberia que é o que consigue isto, me encarrega che diga que convén lle busques tidoos ben "literarios", modernos, moi "inteleituales", pra iles é un oitenta por cento do éisito. Eu non sei si me eisprico ben, pero coido que me entendes perfeitamente.
En "Elite", revista esencialmente de familias, o éisito hai que buscal-o máis que nada entre as mulleres. Amores célebres, aventureiras e amantes da hestoria, etc. etc., enfín ti verás. Eiquí pódese ser máis longo e con varias ilustracións si fosen precisas.
Isto non é definitivo. Silvio estaba traballando a colaboración no "El Nacional", pero o que se encarrega das colaboracións anda de viaxe fai bastantes meses pol-o eistranxeiro, e como non acaba de chegar, ante a insistencia miña fixo istas xestións, que non perxudican nada as futuras, porque ista colaboración de agora sirve para darse a coñecer. Logo virán outras cousas.
E agora outra cousa. Che vou a enviar os dous derradeiros números de "Galicia" de Caracas. Pol-o adicado ao Dia de Galicia ollarás que Otero Pedrayo ía a vir a dar unhas conferencias e inviado pol-o Centro Galego ía a presidir os actos da Nosa Festa. As autoridades franquistas non-o deixaron vir porque dín que iste Centro é enemigo do réxime. Con tal motivo, vaise a publicar un número eistraordinario en homaxe a Otero. Pol-o entusiasmo que espertou en Galicia vai resultar unha cousa monumental, tanto, que o Centro Galego asustou-se ante o costo que lle supón, e como se fundou fai pouco tempo un Patronato da Cultura Galega, se fixo cárrego do asunto, e hai un entusiasmo tolo por levar a cabo a obra. Calcúlanse soio de Galiza unhos 50 traballos, que xa están chegando con fotos dibuxos etc.
Non queremos que falle a túa colaboración, tes tempo atá os primeiros dias de Decembro próusimo, pois pénsase metel-o na imprensa a segunda semán de dito mes.
E nada máis, non escribín antes porque estóu traballando como unha fera, visitando médicos, boticas, viaxando etc. e eiquí o traballo é moi duro, sobre tudo o de visita, e os transportes feitos un desastre, que se perde máis tempo n-isto que no demáis. Isto é o que me impide escribir-che. Esquecía-me, tamén che vou enviar os selos ofrecidos que os estou separando aos poucos.
Meus respetos a dona, agarimos aos pequenos e unha saudosa aperta do teu

Ramiro Isla Couto [sinatura autógrafa]

1955-02-13
Carta de Ramiro Isla Couto a Lois Tobío Fernández, 1955.
Caracas
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramiro Isla Couto a Lois Tobío Fernández, 1955. en 13/02/1955

RAMIRO ISLA-COUTO
Apartado, 1262

Caracas, 13 de Febreiro de 1955

Benquerido amigo e irmán Tobío:
Por correio aparte enviei-che o número de "Elite" e o Indice Literario do "El Universal", onde apareceron as túas colaboracións. Silvio está xestionando que che envien os cartos.
Cando se recibíu a primeira colaboración para "Elite", ista revista estábase vendendo, –a mercaron os donos do xornal "Ultimas Noticias", reialmente xa non había quen se ocupase de nada, os que saían porque se ían, e os que chegaban porque non sabían ren do asunto. Agora está Silvio, que era moi amigo dos que se foron, traballando a istes para que respeten o compromiso dos outros.
Silvio se encárrega que envíes máis colaboracións, para as duas publicacións, convén, asegún me dí, que teñan alí colaboracións, pois tendo publican aínda que digan que non lles intresa máis que unha ou duas veces por mes, pois as veces teñen o número monótono e tendo outro orixinal botan man d-il.
Silvio é o propietario da Publicidade Iberia i-encarguei-lle eu a do Thyocol, non tanto porque sexa un grande amigo meu, senón por eficacia, e non hai mais que ver as páxinas dos anuncios que publica iste e as que publicaba ARS, i-é que en Caracas non hai quen consiga a colocación do anuncio de maneira que o non coman os anuncios maiores, e procurando sempre que saia nas páxinas de menos publicidade. Eu vou a pregar-che o favor de que non prescindades d-il, primeiro por comenencia, por eficacia –en Xaneiro se venderon máis de 5.000 frascos, e no que vai de mes xa se chegou aos 2.000–, logo por boa persóa, servicial, gran amigo, e galego mañífico, e derradeiramente, por que o percisa, o por iso procura deixar a clientela contenta.
Eu remato como sabrás con Roche o día 28 e o primeiro de Marzo entro a traballar con Labrapia do Brasil, millor dito, unha empresa que representa a Labrapia e ten ademáis outros laboratorios. Cando cheguei de Montevideo no mes de Xuño, me fixo proposicións mellores que as que teño en Roche, e non aceptei porque non me parecía correcto regresar de pasar un mes de entrenamento por conta da cas, e largarme para outro lado. Cando estuvo eiquí Bowie, que chegou o mismo día que recibín a carta, lle dixen que non se preocupase, que eu atendería isto ata que chegase o meu sucesor, si o querían enviar antes, ou chegase dimpois por min non terían probrema, e n-isa ideia se foi, pero fun a saúdar ao que me fixera proposta, e sin decir-lle ren, voltou sobor do asunto e me ofreceu 2.500.- bs. de sueldo e transportes e gastos aparte. Naturalmente, aceptei de inmediato, como iste señor ten que irse ao eistranxeiro e debe de sír antes do 15 de Marzo, quere que comence o día 1º de Marzo e lle puxen un cable a Bowie dicíndo-lle que debía de comenzar n-isa fecha, pol-o tanto eu non podería estar un día máis. Iste cable cruzouse con un de Bowie no que lle comunicaba a axencia que me dixesen que continuase o mes de Marzo, na axencia sabían o meu compromiso e lle contestaron en tal senso. Cónto-che isto, or si se comentase ahí que eu non quixen prestar isa colaboración, que sepas que non foi mala ideia. Eu económicamente, salgo beneficiado por todas partes, cobro o despido que me corresponde, porque e de ley, e por riba me entran 300.- Bs. mensuales e 150.- ou 200.- que tiña que por do meu bolsillo con Roche, son casi 500.- bs. mensuales que é moito diñeiro en calquer parte. Estou molesto co a cousa moral, proque é inxusta e así llo vou a dicir, pero dend-o punto de vista económico quédo-lles agradecidísimo. Podes creermo, aínda que non llo diga a iles.
A miña direición será o apartado 1262 que é o de Silvio Santiago, o feito de que eu teña que deixar Roche, e excusado dicir que non ten nada que ver con as nosas relacións, que serán máis estreitas, porque seguramente, escribirei máis a miudo xa que o traballo meu futuro e moito máis liviano que o actual, e terei un tempo que non tuven agora.
Lembranzas garimosa aos teus e unha forte aperta do teu
Ramiro Isla Couto [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita na marxe esquerda do folio]:
Está Silvio traballando o faguer unha páxina galega de información nun xornal deiquí, para ver de que lla dean a Fole. Escríbelle n-ise senso e dalle a miña direición para uqe lle diga o que habería que faguer.
[sinatura autógrafa]

1955-08-10
Carta do Patronato Rosalía de Castro, delegación de Uruguai, asinada por Xesús Canabal (presidente) e Ángel Martínez Barros (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1955.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Patronato Rosalía de Castro, delegación de Uruguai, asinada por Xesús Canabal (presidente) e Ángel Martínez Barros (secretario) dirixida a Lois Tobío Fernández, 1955. en 10/08/1955

PATRONATO ROSALÍA DE CASTRO
SANTIAGO DE COMPOSTELA
––––––––––––––––––––––
DELEGACIÓN URUGUAYA
SAN JOSE 870
MONTEVIDEO
––––––––––
Montevideo, 10 de agosto de 1955.

Dr. Luis Tobío
Calle 26 de Marzo, 1089.
Ciudad.

Distinguido compatriota:
Nos es sumamente grato testimoniar a Vd. nuestro profundo agradecimiento por la muy valiosa colaboración prestada en el acto artístico-literario realizado el 15 de Julio ppdo. en homenaje a nuestra excelsa Rosalía de Castro.
Contando con colaboradores como Vd. nos sentimos respaldados a la vez que nos sirve de estimulo en nuestra labor de divulgación de nuestra cultura gallega.
Aprovechamos la oportunidad, para saludar a Vd. con nuestra consideración más distinguida,

POR PATRONATO ROSALIA DE CASTRO
DELEGACIÓN URUGUAYA

JUAN MARTÍNEZ CASTRO - [sinatura autógrafa]
Secretario.
JESÚS CANABAL - [sinatura autógrafa]
Presidente.

1955-12-00
Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1955.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Roura Parella a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1955. en 00/12/1955

[membrete/escudo da Universidade]
PROF. J. ROURA-PARELLA
Wesleyan University
Middletown, Connecticut

Diciembre 1955
Señor Don Luis Tobío
Montevideo

Queridos y recordados amigos:
¡Un año más! En esta última semana, ante la primera seria resistencia de mi cuerpo en toda mi vida, alguna vez pensé, ¡Un año menos! Ahora me encuentro de nuevo bien. De todos modos los años no pasan en vano por lo menos para mi. En cuanto a Teresa parece que en vez de ir poco a poco hacia el límite regresa a su época de cotiledón. La diferencia entre ella y yo está en que ella se adapta sin hacer concesiones y yo ni hago concesiones ni me adapto. Soy y seré un íbero de los Pirineos, es decir un íbero a la segunda potencia. Ahí están las raices de todos mis males.
A últimos de septiembre pasado regresamos de un viaje de ocho meses por este inmenso país. Teresa me hizo recorrer treinta mil kilómetros por carretera. Trabajé duramente cuatro meses en Santa Barbara, California, y un mes en el Lake Tahoe tambien en California en una Fellowship que gané en el concurso norteamericano de la Gugenheim Foundation.
Mi temperamento de montañés (o la perfecta simpatía o la perfecta soledad) me tiene anclado en este oasis wesleyano. Encuentro salvación en mis alumnos que son todos excelentes personas. Necesito creer, para vivir, que hay buenas personas en el mundo. Y los estudiantes lo son.
No hay contacto con el mundo anterior. No veo a nadie. Raras veces vamos a New York. Sólo sé que Recasens dejó la U. N. para regresar a México de profesor. Creo que hizo muy bien.
Quizás algún día les hagamos una visita. Quisiéramos dar una vuelta por el continente. Como siempre el mayor obstáculo es el dinero que eso cuesta. No tenemos ganas de ir a Europa quizás porque en verano aquello ya no es Europa anymore.
[continúa pola marxe esquerda]: Adios. Saludos y un abrazo de J. Roura-Parella [sinatura autógrafa]

1955-12-23
Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1955.
Middletown
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Teresa Ramón Llise a María del Carmen Soler Ponce de León, 1955. en 23/12/1955

Diciembre 23 - 1955

Querida Carmen! Casi la víspera de Navidad! Tengo a Juan enojado pués su carta escrita desde mas de una semana está encima de mi mesa de trabajo y yo con muy buena voluntad todavía no os he escrito aunque sean unas cortas líneas. Primero nuestra enhorabuena por vuestro segunda ... no sabes cuanto me alegré de ello. Ya te veo con tus chicos tan atareada! Que Dios te los conserve sanos y te dé muchos más! ...
Yo me contento educando a los de los demás, ya que no he salvado ninguno mío. Todas las mañanas de 9 - 12 tengo de 12 a 15 chicuelos de 3 a 41/2 años y no te imaginas el buen tiempo que me doy con ellos! Tengo una ayudante pues sola siempre hay el peligro que a uno de ellos les pase algo y sería la catástrofe !! Aquí le llaman "Nurseryschool". Hacemos de todo: jugar, bailar, finger-painting and brush painting, recortar y pegar en colores etc. tu sabes mejor que yo lo que son chiquillos de esta edad y es una delicia como en 2 o 3 semanas los moldeo (algunos me cuesta más de un mes) a mi manera, no es totalmente progressing school pues pongo ciertos límites pero juegan libremente en todos conceptos.
Ahora viene la segunda parte: con todas esas actividades mías he abandonado la guitarra y lo siento mucho sobre todo para Juan que batalla conmigo constantemente para que de nuevo la trabaje. Pero hija mía acá no hay ningún servicio, en la casa tengo una persona que viene un par de veces por semana a limpiar pero eso no basta, más que le haremos! Tomarlo como se pueda. Hace ahora justo un año que fuí a Mexico a visitar a mi familia. Mamá ha cumplido 85 años. Mis hermanas todas siguen bien. Adela está además de el empleo en el Museo de Antropología, lo sabías que es antropóloga? tiene tambien unas clases en la Universidad en la Facultad de Filosofia. Trabajan mucho pero van adelante. Ahora viven en San Angel donde edificaron una pequeña casita y así mamá esta mucho mejor. Veo que Juan ya os dá noticias de nuestro viaje alrededor de los E.U. Salimos a 1º de febrero y llegamos a California L.A. el 25 del mismo mes. Fuimos por el Sur hasta Florida todo el Golfo de México hasta New Orleans, desde allí Dallas, Texas, New Mexico, Arizona, Nevada y California. De vuelta fue magnífico tambien. Lo tomamos con mucha calma pues yo no hubiera resistido muchas horas de conducir. Empece con solamente 150 a 200 millas por día, de vuelta algún día llegaron a 450 y tan campante. Juan no maneja ni quiere saber nada de ello! Tuve suerte púes llegamos a casa en Septiembre sin un rasguño, ni en el coche! Siento darte tanta lata escribeme con frecuencia pues nos dais tanta alegría! Felices Pascuas a todos y Buen Año Nuevo! Abrazos de Teresa

1956-02-23
Carta de Rodolfo Prada a Lois Tobío Fernández, 1956.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rodolfo Prada a Lois Tobío Fernández, 1956. en 23/02/1956

RODOLFO PRADA
CONSTITUCIÓN 4234
Buenos Aires
–––––

23 Febreiro 1956

Señor,
Don Luis Tobío,
26 de Marzo 1089,
MONTEVIDEO. (Uruguay)

Benquerido amigo e irmán:
Supoño que o bo amigo Couceiro lle haberá trasmitido as miñas felicitaciós polo manífico traballo que fixo, a xeito de barudo perpiaño, pra o proieutado Congreso da Emigrazón Galega. Perfeita e lumiosa cada unha das tres partes. Fixen entrega do traballo ao Consello de Galiza e a tudos gostou e alentou moitísimo. Istase traballando encol das fases limiares do proieuto e, no seu intre, se lle informará a vosté o respeuto.
Agora teño o gosto de cumprir outro encárrego pra vosté. Trátase do seguinte: da grandeira obra, que patrióticamente financia noso esgrevio amigo Don Manuel Puente, da Historia de Galicia. Como vosté sabe, vense escribindo por un equipo de especialistas, alá na Terra, baixo a direición de Don Ramón Otero Pedrayo. Xa se recibiron os orixinaes pra os dous primeiros tomos que xa istán sendo imprensados. Don Manuel contratou o traballo ca impresa López de ista cibdá (a mesma que fixo o libro "As Cruces de Pedra na Galiza" de Castelao), en 400 e pico de mil pesos. Amáis de elo, os grabados custarán uns 150 mil pesos. Isto lle dará ideia da importanza da obra. A edizón istá ao coidado de Luis Seoane axudado por mín. Agora ben, témolo probrema da correición das probas, non pola correición simpre en sí, que se podería faguer doadamente en base a os orixinaes, senón pola necesidade de unificar a ortografía dos varios traballos de difrentes autores. Elo comporta unha responsabilidade que somentes pode ser asumida por persoa autorizada por outa preparación inteleitual e amplo conocemento da nosa lingua, pois vai tuda a obra en idioma galego. Con Otero Pedrayo tense acordado que se faga a primeira correición, –e conseguinte unificación ortográfica e linguística–, eiquí, enviándose a éle a derradeira proba pra sere revisada e conformada alá.
Agora ben, Seoane e máis eu entendemos que vosté é a persoa máis calificada nas terras do Plata pra laboura tan importante. Don Manuel atopou perfeita a eleicióne fíxome o encárrego de lle escribir propoñéndolle isa colaborazón e pregándolle queira aceitala, a base, naturalmente, de lle compensar cos honorarios que correspondan, xa que o traballo será fadigoso e lle demandará tempo que vosté perdería de adicar a labouras periodísticas ou editoriaes que lle rinden beneficios.
A impresa xa entregou as probas dos primeiros traballos: o Prólogo e a Descripción Xeográfica de Galicia, ambos de Otero Pedrayo. Si témola a sorte de que vosté aceite a laboura que lle propomos, enviaríamoslle ise material seguidamente. Prégolle, pois, nos favoreza ca sua resposta, o máis axiña que lle sexa posibele.
Aproveito gostoso a oportunidade pra o saudar moi cordialmente, aftmo. s. s. amigo e irmán,
R. Prada [sinatura autógrafa]

P/D.- Eu permítome apelar afervoadamente ao seu patriotismo galego pra que faga o sagrifizo de aceitar o encárrego.
R. Prada [sinatura autógrafa]

1956-09-26
Carta de Francisco Leal Insua a Lois Tobío Fernández, 1956.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Leal Insua a Lois Tobío Fernández, 1956. en 26/09/1956

FARO DE VIGO , 26 de setiembre de 1956
EL DIRECTOR

Sr. D. Luís Tobío Fernández MONTEVIDEO

Mi querido y admirado amigo:
Sé que estás enterado que hace años trabajo en un libro que pronto será publicado –en 5 tomos– y que llevará el título de "Un pueblo de escritores", en el que han de figurar más de 110 intelectuales quehan nacido en nuestra ciudad. (Ahora, precisamente, estoy en contacto con Maruja Mallo gracias a la amabilidad del Dr. Correa Calderón que me ha traído un libro en el que figuran dos conferencias de ella, pues yo la estudio como escritora). En este libro incluyo también, además de los datos bio-bibliográficos, crítica de estilo, temática, etc. una parte antológica de cada autor de los de categoría universal. Por ello, acudo a ti para que me digas que trabajo de los tuyos es el que deseas que aparezca entre esta amplia antología –artículo o poema o ensayo–, y que hagas el favor de mandármelo. Tengo unos datos biográficos tuyos incompletos que me había proporcionado tu hermano Alfonso (su mujer es prima carnal de la mía), pero preferiría que tú me hicieras el curriculum vitae a fin de que estés representado en esta obra como mereces. Ramón Villar Ponte, antes de morir, me había hecho lo mismo para él y para su hermano Antón.
De tus trabajos publicados solo poseo lo siguiente:
"A eirexa de Santa María de Viveiro"
"Poesía inglesa e francesa vertida ao galego" (En colaboración)
"Por que debemos falar en galego" (Suplemento de NOS)
"Viejas trovas sobre el mar de Vigo" (en "El Día", de Montevideo)
"De un rincón del Cantábrico" Idem

Ya ves que, en realidad, esto es muy poco. ¿Serías tan amable que me enviaras por el gran amigo Correa Calderón tus últimas producciones?. Si editaste algún libro, me interesa extraordinariamente poseerlo sea el tema que sea pues los comentarios que hago son ampliamente objetivos a fin de que en esta obra quepan todas las tendencias, al margen de las circunstancias.
Tu hermano Alfonso y yo nos vemos de tarde en tarde, pero siempre hablamos de ti. Ahora quizá vaya a La Coruña uno de estos días y ya le diré que te he escrito.
Díme en que puedo serte útil. Recibe un abrazo muy fuerte de
Francisco Leal Insua [sinatura autógrafa]

T/C
Calle del Ecuador 61 - 2º
VIGO (Pontevedra)
-España-

[Nota manuscrita ao final da carta]:
¿Donde podría conseguir tu tesis doctoral?

1957-04-23
Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Leal Insua, 1957.
Montevideo
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Leal Insua, 1957. en 23/04/1957

Montevideo, 23 de abril de 1957

Sr. Don Francisco Leal Insua
Calle del Ecuador 61 - 2º - Vigo
Prov. de Pontevedra, España

Mi querido amigo:
Hace ya mucho tiempo que el Dr. Correa Calderón me entregó tu carta y los ejemplares, amablemente dedicados, de tus dos libros que lei con el mayor interés y que te agradezco.
Las notas que me pediste, y que yo preparé poco después de recibir tu carta, pensaba remitírtelas por intermedio del mismo amigo. Pero este demoró su visita a Montevideo y cuando, al fin, recibí su llamada telefónica desde el barco no pude verle porque solo iba estar en Montevideo pocas horas. Le dije, pues, que te remitiría aquellas notas directamente por correo.
Así acabo de hacerlo. Por separado como impresos certificado por avión las recibirás; han salido al mismo tiempo que esta carta.
Te envio también uno de mis ensayos, entre los que considero más característicos de mi manera de escribir. Pensé en mandarte algún otro más para que tu eligieras pero juzgué que tal vez no fuese necesario. De todos modos con mucho gusto te remitiría los textos de aquellos que tuvieses interés en conocer.
Perdona el retraso de mi contestación y recibe un estrecho abrazo de tu buen amigo y paisano.
[sen asinar]

1958-01-28
Carta do Consello de Galiza a Lois Tobío Fernández, 1958.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Consello de Galiza a Lois Tobío Fernández, 1958. en 28/01/1958

Consello de Galiza

Buenos Aires, xaneiro 28 de 1958.-

Señor
D. Lois Tobío Fernández
Montevideo

Ben querido irmán e amigo:-
Como vostede terá noticia, dend-un tempo a esta parte, veñen realizándose en París moi intensas aitividades políticas, cada vegada máis estensas e representativas das forzas da emigración, políticas, sindicales e de outra índole, que aitúan pra derribar o réximen de Franco, con contaitos direitos coas que, no mesmo senso, traballan no interior da Penínsua, animadas pol-a crisis, xa irremediabel, do réximen devandito en todol-os órdens.-
O Consello de Galiza i-as entidades e persoas que o asesoran i-apoyan, rexistramos con moita pesadume, que n-isas aitividades, reunións, acordos e resolucións públicas e segredas, non aparescía a presencia de Galicia con persoalidade propia, nin referencia algunha os seus problemas, especialmente ó fundamental da súa autodetermiñación política.-
E á vista d-iste feito o Consello deuse a estudar o problema sobor da base d-unha ponencia que Don César Alvajar mandara o Primeiro Congreso da Emigración Galega, e de correspondencias privadas encol do tema, moi ben ourentadas, posteriormente. O Consello encarregoulle ó Conselleiro de Relacións, Ramón Suárez Picallo que, en forma reservada, iniciara as xestións pertinentes con Alvajar, e por outras vías, pra ver si podía atoparlle solución.-
O primeiro que se fixo foi un índice de puntos de ourentación política, a xeito de programa, dentro do que aituaría o noso representante. Despóis de auscultar nos meios republicans e democráticos de París —goberno republicano no eisilio, gobernos autónomos vadco e catalán, e orgaizacións políticas e sindicales — como sería acollida a representación de Galicia. E, por derradeiro, escoller a persoa que a desempeñaría, xa que Alvajar, dende o primeiro intre manifestou que non-a aceitaría, propoñéndonos varios nomes de galegos que, a seu xuicio, podían e debían desempeña-la.-
O que chamaremos "programa de aición" do representante —verticalmente galeguista— foi aceitada integramente e aínda ampliada moi axeitadamente por Alvajar, pois él, reitificando vellos puntos de vista políticos, está agora á nosa veira compartindo incondicionalmente os nosos puntos de vista i-as nosas ideias. Informounos eisí mesmo que nos meios republicáns, oficiales e privados de París, a representación galega tería favorábel acollida con toda cras de colaboracións. A tal punto que, aínda denantes de nós mandarlle as credenciales, puido xa intervir n-alguns asuntos. Dispóis de insistir en non querer aceitar o cargo, i-ofrecendo a súa máis incondicional coulaboración, logramos que o aceitara e o Consello nomeouno oficialmente o 18 de Nadal derradeira.-
César Alvajar ostentará en París unha doble representación. Ante o goberno Republicano en eisilio i-os gobernos autónomos vascos e cataláns, en representación do Consello de Galiza: e ante os partidos políticos e orgaizacións sindicales hespañolas, vascas e catalans, en representación das Irmandades Galegas na América, como entidade política e patriótica integrada por galegos de diversos matices, todos de siño democrático, republicán e galeguista.-
O Consello, tendo en conta a laboura constante de vostede a prol da causa que sostemos a súa siñificación política, espritual e intelitual, e o apoio que nos prestou e nos presta sempre, coido-u doado darlle conta do aituado n-iste intresante asunto, en intres en que se agardan importantes acontecimentos, nos que Galicia non debe estar ausente.-
De todol-os xeitos, agardamos con moito intrés a sua valiosa opinión encol do tema, e aproveitamos a ocasión pra lle reiterar a nosa máis cordial e fraderna estimanza,

Ramón Suárez Picallo [sinatura autógrafa]
Consellerio de Relacións

Antón Alonso Ríos [sinatura autógrafa]
Segredario do Consello de Galiza

Elpidio Villaverde [sinatura autógrafa]
Conselleiro

1958-02-04
Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1958.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1958. en 04/02/1958

NACIONES UNIDAS UNITED NATIONS
CENTRO DE INFORMACION PARA
MEXICO, AMERICA CENTRAL,
PANAMA, CUBA Y REPUBLICA
DOMINICANA

TEL. 25-64-46
GENOVA 34, 1ER. PISO
MEXICO 6, D.F.

Febrero 4 de 1958.

Señor
Don Luis Tobío
26 de Marzo Nº. 1089
Montevideo, Uruguay.

Querido Tobío:
Esperaba los días de Navidad, propicios a la indulgencia, para escribirte y recabar la tuya por no haber contestado tu carta del 14 de marzo pasado inmediatamente como eran mis deseos. Quise esperar a Navidad, época bien adecuada para disculpar las faltas ajenas y tratar de remediar lo casi iremediable, para escribiros deseándoles un feliz 1958. Sin embargo, ya me vez habiendo dejado pasar las Navidades y casi un mes del nuevo año para escribirte, mejor dicho para dictar esta carta, tarde y mal.
La razón por la que la dicto es que desde hace cerca de tres semanas estoy baldado en cama como consecuencia de un accidente de automóvil consistente en haberme ido al fondo de un barranco de más de 50 metros. Vivo de milagro. Ya ves pues que casi soy un gallego en punto a buscar ocasiones para despertar simpatías y se disculpen mis faltas o faltillas. Espero estar restablecido en unas cuantas semanas. Todavía pienso dar mucha guerra en este mundo.
*****
Vine a México casi a finales de 1956 porque quedó vacante el puesto de Director de este Centro, lo solicité y me enviaron en comisión de servicios durante dos años que en la práctica serán tres o tres y medio. Me continúan conservando mi puesto de asesor en el Consejo de Seguridad a donde regresaré en su día ya que el trabajo me seduce más que el de aquí o, mejor dicho, lo que sucede es que no me gustan ciertos aspectos de mis funciones como son los cocktails y reuniones con la fauna diplomática. Prefiero el trabajo de estudio e informe que se aviene más con mi temperamento. Por otra parte, el trabajo es interesante y he aprendido mucho sobre las Naciones Unidas fuera del recinto a base de ventilación artificial en donde venía actuando en Nueva York. Creo que todos los funcionarios deberían salir de vez en cuando y percatarse un poco de la realidad del ambiente.
Dejé con pena Nueva York –que me gusta mucho– pero los chicos estaban olvidando el español –ya sabes que tenemos la desgracia de hablar en catalán en casa por habérmelo impuesto mi mujer– y quise que pasaran un tiempo en país de habla española en años todavía mozos para recuperarlo y afirmarlo de una manera casi definitiva. Empeño que estoy logrando a satisfacción pues de una parte continúan sus estudios de acuerdo con el plan inglés y por otro asisten a clases en escuelas españolas para que puedan decir 'hipotenusa' en nuestro idioma.
Este año pasado no ha sido muy bueno para nosotros. Aparte de este accidente que acabo de tener, María nuestra hija, probablemente a causa de un golpe en el autobús de la escuela tuvo un desprendimiento de retina en el mes de abril pasado y tuve que venir aprisa y corriendo de Nueva York en donde estaba en aquella ocasión, para decidir sobre una operación urgente. Aunque ha perdido algo de visión tenemos esperanza de que en un par de meses esté completamente bien.
Me encantó ver las fotos de tus chicos, Miguel y Constanza. También coincido en que Miguel es un bonito nombre, no en balde lo llevaba mi padre y ahora mi chico. Constanza es también un nombre precioso y eufónico. Que lindos son los niños para el padre, al menos, a partir del año y medio, verdad?. Yo siempre le digo a Mercedes que de haber vivido en una masia en Cataluña hubiéramos tenido todos los años un niño y que en cuanto a mí afecta a los 5 los hubiéramos regalado. A medida que crecen, crecen tanto sus problemas que uno se pregunta si hizo bien en traerlos al mundo. Mas dejémonos de filosofía barata.
En cuanto a tu mujer veo que el tiempo pasa en balde, pues está maja y guapa como siempre. Creo que tu tienes el pelo canoso como tu seguro servidor, lo que seguramente te da el mismo aire distinguido que yo tengo y que hace que las chicas se pierdan por nosotros a pesar de nuestra ya achacosa edad. (Cristina, mi fiel secretaria, sonríe socarronamente mientras dicto ésto).
De nuestro país nada puedo añadir a lo que te decía en mi anterior. Lo terrible con tu paisano es que él no es causa sino efecto. Las causas de su presencia en el poder son mucho más profundas y menos veleidosas que las de los Pérez Jiménez, Perones, etc. En fin, a ver si algún día tenemos oportunidad de charlar de ésto y de otras muchas cosas.
Bien, mi buen Tobío, J'espere que te ne me voudras pas y me contestarás rapidamente para desearme que mejore de salud y que este año me traiga mejor fortuna que el que acaba de pasar. Como vez esto es un verdadero chantaje.
De todo corazón os deseamos a todos vosotros toda clase de venturas en lo que queda de 1958 y os enviamos un cordial abrazo a tu mujer y a tí y besos a los niños.
Tu viejo amigo,
Miguel A. Marín [sinatura autógrafa]

Av. Campos Elíseos 93, 3er piso
México 5, D. F.
México.

1958-02-27
Carta de Ramón Valenzuela Otero a Lois Tobío Fernández, 1958.
Castelar
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Valenzuela Otero a Lois Tobío Fernández, 1958. en 27/02/1958

Ramón de Valenzuela Otero
LICENCIADO EN FILOSOFÍA Y LETRAS
MONTES DE OCA 21
CASTELAR (F.C.N.D.F.S.)
27 de Febreiro de 1958


Sr. D. Lois Tobío
MONTEVIDEO


Querido Tobío:
A Comisión de Cultura do Centro Pontevedrés encarregoume que che escribira pra che pedir unha conferencia no día 11 de Abril que vén, co gallo de celebrar o aniversario da Repúbrica. Como é natural a dita entidade correría cos gastos de viaxe i estadía teus e da tua dona. No caso que aceitaras a invitación convíñalles (mellor dito convíñanos, porque eu tamén son da dita Comisión) que dixeras o tiduo da conferencia pra facer con tempo os programas e a propaganda.
AGUEA estase animando moito pra este ano. Aparte dos cursos e das conferencias que coido serán como sempre, pensamos intensificar as pubricacións. Ademáis, comezando precisamente no Pontevedrés, faremos varias sesións do Teatro Lído que, de certa maneira, compretará a laboura que B. Amor fai co Teatro Popular Galego. Pensamos comezar con "A Fiestra Valdeira", seguir con "A Soldadeira" de Seoane e despois con unha comedia que eu fixen, da que estou noi contento.
CITANIA está encaixando ben na coleitividade e xa está pra sair "Esmorga" de B. Amor e unha comedia de Fole.
Eu estou satisfeito de como vai eiquí o galeguismo e ainda mais porque vexo que van desaparecendo as pequenas xenreiras que tanto mal nos teñen feito.
Mariví está moi contenta de que veñades e xa fai proieitos pra que o pasedes ben.
Unha forte aperta pra ti e saudos a Mª del Carmen de teu irman

[Ramón Valenzuela] [sinatura autógrafa]

[na marxe esquerda, nota a man]: Agradeceríache un exemplar do diario onde sale unha nota encol da miña novela.

1958-03-26
Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1958.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1958. en 26/03/1958

Ramón de Valenzuela Otero
LICENCIADO EN FILOSOFÍA Y LETRAS
MONTES DE OCA 2166
CASTELAR (F.C.N.D.F.S.)

26 de Marzal de 1958

Sr. D. Lois Tobío
26 de Marzo 1089
MONTEVIDEO

Querido Tobío:
Está todo arranxado pra cando veñades. Pararedes no Hotel Argentino que está en Carlos Pellegrini e Rivadavia e a estadía vosa e dos nenos correrá por conta do Centro Pontevedrés, cousa da que eles fixeron custión pechada apesares de lle eu ler o anaco da tua carta.
Toda a coleitividade está agardando a tua conferencia. Pedíronme os da Comisión que che preguntara a hora de chegada e o medio de locomoción pra vos ir agardar. Eu prégoche que mo digas con tempo.
Envíoche un programa pra que vexa que o día 12 hai un banquete no que sei (de xeito extraoificial) que seredes convidados de honor e, por elo, discurseador obrigado. Eiquí, cando chega calquera persoalidade de fora, tratan de lle quitar todo o zume.
Mariví e mais eu estámos facendo cálculos pra ver de que vos quede algun tempo que pasar na nosa casa pra falarmos tranquíos dunha chea de cousas.
Agardando a tu carta envíoche unha forte aperta
[Ramón Valenzuela] [sinatura autógrafa]

1958-04-15
Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1958.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1958. en 15/04/1958

Ramón de Valenzuela Otero
LICENCIADO EN FILOSOFÍA Y LETRAS
MONTES DE OCA 2166
CASTELAR (F.C.N.D.F.S.)

15 de Abril de 1958

Querido Tobío:
O outro día cheguei ao hotel cando acababa de sair Prada e Neira Vilas que me estiveran agardando. Como tiña ideia de que o avión saía as 7,40 non se me ocurreu seguir deica o aerodromo.
Debeuse a miña tardanza a que se demorou un tren local que tomei engañadamente.
Os do Pontevedrés dixéronme que non se atreveron a tratar contigo o asunto dos pasaxes, pois parecíalles incorreito o falar contigo de cartos. Pedíronme que eu che escribira pra que me mandaras a conta e me dixeras en onde che situarían o importe.
Mañán pola mañán entregarán en Morón a pelota de Rugby de Miguel que axiña lle enviaremos.
Toda a xente está entusiasmada coa tua visita e a conferencia é gabada por cantos asistiron ao aito. Non demores o seu envío cando a teñas correxida.
Apertas de todos nós pra todos vós

[Ramón Valenzuela] [sinatura autógrafa]

1958-04-21
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1958.
Washington, D.C.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1958. en 21/04/1958

J. Quero Molares
3055 16 th Steet, N. W.
Washington 9, D.C.

21 de abril de 1958

Mi querido amigo y compañero:
Es muy difícil contestar la pregunta que me haces en tu reciente carta. Cada familia organiza su vida a su manera, y gastos que unas consideran indispensables, son para otras superfluos.
Desde un punto de vista general, no creo que un sueldo de $500.00 te permita vivir en Nueva York en las mismas condiciones en que hoy vives en esa. Lo que realmente me parece muy difícil de atender es la educación de tus hijos en una buena escuela, porque los precios de la enseñanza son realmente exorbitantes, y los organismos internacionales abonan una prima de $300.00 al año, según tengo entendido, que es a todas luces insuficiente.
Nosotros necesitamos para vivir más de esos $500.00 y cada vez que salimos para Europa nos vemos obligados a encontrar dinero que luego hemos de ir pagando. Piensa que uno de los capítulos importantes, el de la ropa, no lo ha sido hasta ahora para nosotros porque, por ejemplo, yo he seguido vistiendo trajes que me hice en Francia. En estas condiciones, no me atrevo a aconsejarte sobre este asunto. Mi ánimo se inclina a la negativa. Por ejemplo, no creo que puedas encontrar una buena casa, es decir con calefacción y aire acondicionado por menos de $170.00 ó $180.00, posiblemente más, lo que te representa una carga muy importante.
Quizá fuese mejor que le escribas a una persona que tenga una vida familiar análoga a la tuya y que te pueda dar datos más concretos sobre el problema.
Con los saludos de Manolita para vosotros todos, te abraza tu viejo compañero.
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1958-04-30
Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1958.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1958. en 30/04/1958

NACIONES UNIDAS UNITED NATIONS
CENTRO DE INFORMACION PARA
MEXICO, AMERICA CENTRAL,
PANAMA, CUBA Y REPUBLICA
DOMINICANA

TEL. 25-64-46

GENOVA 34, 1ER. PISO
MEXICO 6, D.F.

PERSONAL
30 de abril de 1958

Sr. D. Luis Tobío,
26 de Marzo 1089,
Montevideo, Uruguay

Querido Tobío,
Recibí tus cartas del 26 de marzo desde Lima y la del 8 de los corrientes desde Montevideo. Muchas gracias por tus cariñosas palabras respecto a mi accidente.
Ví a Rovira que pasó por aquí hace unos 15 días, después de cumplir una corta misión que le había encomendado la OMS. No le dije nada de lo que me indicas en tu carta de que te presentas para los exámenes de traductores.
A este respecto no sé que decirte y mucho me temo que mi opinión no sea todo lo objetiva posible. El sueldo te daría escasamente para vivir en Nueva York. En lo que se refiere a tus hijos, es posible que Nueva York fuera mejor para su futuro y que si alcanzaban su mayoría de edad en los Estados Unidos después de haber hecho sus estudios en Nueva York, quizá tuvieran mayores oportunidades que las que tendrían en nuestros países. Me refiero al chico. Las chicas en este sentido tienen menos importancia –porque normalmente en nuestras sociedades se casan y seguirán la suerte del marido que les toque en turno. No sé qué edad tiene tu chico pero si mal no recuerdo la fotografía, debe tener entre 12 y 14 años, quiero decir que o te trasladas ahora y si lo haces será americano, o si lo hicieras de aquí a cuatro años, lo desterrarás porque será uruguayo. Tengo la teoría de que nosotros somos no de donde nacemos, sino de donde hemos estudiado el bachillerato, o si prefieres, de donde hemos pasado de los 12 a los 18 años.
En cuanto a vosotros afecta, no sé si ganaríais nada en el cambio. A mí personalmente me gusta mucho Nueva York pero creo con toda sinceridad que las mujeres son las verdaderas víctimas de nuestras aventuras y en Nueva York llevan una vida generalmente solitaria –el marido no come en casa– y ellas tienen un trabajo endiablado. Así y todo, debo decirte que Mercedes prefiere la vida en Nueva York que no la vida en estos países. A ella le gusta México porque tiene muchos familiares aquí. Pero desde el punto de vista de comodidad, prefiere los Estados Unidos.
Tendría que conocer muy bien el ambiente en que vives para poderte aconsejar con pleno conocimiento de causa. Me parece muy bien que hagas los exámenes y estoy seguro que los aprobarás, pero antes de dar el paso definitivo, creo que lo debes meditar seriamente y no confundas ese afán que tenemos de cambiar nuestra rutina diaria por algo que se nos aparece más apetecible. No olvides también que nosotros los hombres, tenemos nuestro "tour de l'age" que no siempre es el mejor consejero.
Si vas a Buenos Aires a hacer los exámenes, como supongo que será en el Centro de Información, ahí encontrarás aparte del Director, el Sr. Ges que es amigo mío, al Sr. Osvaldo López Noguerol que es muy amigo mío y a quien puedes presentarte invocando mi nombre.
No cae en saco roto lo que me dices sobre algún puesto en las Naciones Unidas. He de decirte sin embargo, que las esperanzas a estas alturas son a mi juicio mínimas. De todas maneras lo tendré en cuenta y si hubiera algo que pudiera convenirte y fuera viable, no dejaría de comunicártelo.
Con recuerdos a los tuyos, recibe un cordial abrazo
Miguel A. Marín [sinatura autógrafa]

Av. Campos Elíseos 93, 3er piso
México 5, D. F.

1958-05-24
Carta de Isidra de Báguena a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1958.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isidra de Báguena a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1958. en 24/05/1958

París, 24 de mayo 1958

Muy querida Mª del Carmen: Te escribo desde aquí encantada por todo lo que veo y porque, a pesar de las dificultades de estos días, me parece que incluso fisicamente respiro mejor.
Ante todo quiero decirte que sentimos mucho la muerte de tu hermana. Fue una de estos hechos que de vez en cuando se nos presentan y nos hacen ver claramente la fragilidad de nuestra vida y lo poco que comprendemos de ella. Delante de esto, todo queda pequeño, nuestras luchas y aspiraciones se desvanecen. Elena fué valiente, admirable, comprensiva. Seguramente, en sus largas horas tuvo mucho tiempo para pensar y se hizo fuerte ante su destino.
Te escribí en abril y te mandé el libro. En España hay censura, creo que abren un cierto número de cartas al azar. A veces no puedo evitar de escribir algo claro, pero después paso días de terror hasta que olvido la carta.
Creo firmemente en nuestra razón, la gente está descontenta, la juventud no siente el régimen en absoluto pero estas evoluciones no van al ritmo de nuestra vida y sólo podremos ver una parte. Hay algunas cosas que ya pueden verse claras: la guerra la hicieron sin ningún ideal ni política determinada, únicamente para mandar. A lo largo de estos años han cambiado cuanto han creído conveniente para su provecho. Han ido desde renegar de los que entregaron nuestro imperio (Cuba) a organizar una manifestación de alegría para entregar Marruecos, desde denigrar la corrompida democracia americana hasta ensalzar la admirable democracia americana, etc. El secreto, la inmunidad de la dictadura produce una corrupción enorme. El temor hace el primer tiempo héroes y adaptados y con el tiempo una cobardía que destruye toda moral. La falta de información atonta y hace perder gran cantidad de energias. En conjunto un desastre y un atraso enorme que no creo pueda compensarse con un salto.
Estamos aquí porque Salvador ha tomado parte en el Congreso Internacional del Automóvil. Ahora iremos un par de días a Bruselas y luego vuelta a casa. Ya me escribirás alli. Francia y su manera de ser incluso en estos momentos difíciles me han gustado enormemente. Lo que más deseo es salir de vez en cuando para poder respirar, pero deseo volver para abrazar a los hijos. Afectuosos saludos para Luis y tú de nuestra parte y besos para los niños. Recibe un fuerte abrazo. A pesar de que la distancia física ha aumentado tengo la impresión que ahora estoy más cerca.
Isidra [sinatura autógrafa]

1958-06-18
Carta da directiva da Federación Sudamericana de Asociaciones Cristianas de Jóvenes a Lois Tobío Fernández, 1958.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta da directiva da Federación Sudamericana de Asociaciones Cristianas de Jóvenes a Lois Tobío Fernández, 1958. en 18/06/1958

FEDERACIÓN SUDAMERICANA DE ASOCIACIONES CRISTIANAS DE JOVENES
Direc. Telegráfica: COLONIA 1084
Continental
CASILLA DE CORREO 172
Montevideo - Uruguay
TELEFONO: 83225

Dr. Alfonso Lagomarsino, Presidente
Ricardo Veirano, Secretario Honorario
Antonio César Buzio, Tesorero
Juan Carlos Ceriani, Secretario General


18 de junio de 1958

Dr. Luis Tobío
26 de Marzo 1089
Ciudad

De nuestra mayor consideración:
Hemos recibido su atenta carta del 13 del corriente, en la cual nos indica su imposibilidad en aceptar el cargo de integrante de la Comisión Continental del Campamento Internacional.
Expresando nuestra opinión así como la de la Comisión del Campamento, demás está en significarle que lamentamos mucho esta decisión. Le sabemos vinculado al Campamento e interesado en su progreso y ello nos inspira a que insistamos en la reconsideración de su posición personal. No obstante, si usted advirtiese que sus ocupaciones personales le permitan integrar este organismo, constituiría para todos nosotros un motivo de satisfacción y honor.
Sin otro particular, le hacemos llegar nuestro cordial saludo,
Dr. Alfonso Lagomarsino [sinatura autógrafa]
Presidente

Ricardo Veirano [sinatura autógrafa]
Secretario Honorario

1958-09-26
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1958.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1958. en 26/09/1958

México D.F. 26 septiembre 1958

SR. LUIS TOBIO

Querido Luis: Hace días recibí tu carta, que esperaba desde hace varios meses. No está bien que dejes pasar tanto tiempo sin, cuando menos, dar fé de vuestras vidas por medio de cuatro letras.
Como se atravesaron las fiestas de la independencia, tuve que dejar pasar algunos días antes de poder ocuparme del asunto que me encargas relativo a tu amigo Carlos M. Rama, el cual tomo con el mismo interés que tiene para tí.
Inmediatamente de leer tu carta, pensé que Agustin Millares era la persona indicada para informarme y ayudarme, pues recordaba haberlo conocido y tratado como uno de los dirigentes del Fondo de Cultura, y ademas, siempre me pareció persona amable y servicial. Pero al querer comunicarme con él a la Editorial, me manifestaron que ya no trabaja ahí, sino en la UTEHA, y que solo ocasionalmente –cuando tiene pendiente algun trabajo–, acude al Fondo. Pensé que, no siendo ya funcionario del Fondo de Cultura, no me sería muy útil, y comencé a indagar por otro lado. Por medio de un amigo, llamado Julio Luelmo, supe que el actual director de ediciones del Fondo es Díez Canedo, hijo, (el padre murió hace ya algunos años), pero no Enrique, a quien creo que conociste, sino otro hermano mas joven, de quien poco sé no obstante que una vez me lo presentaron. Intenté hablar con él, pero me informaron que estaba fuera de México y tardaría unos días en regresar. Entonces pregunté por la persona que atiende sus asuntos en ausencia de él, y resultó ser una señorita que, tan pronto le expliqué de qué se trataba, –conocía perfectamente el caso–, me dió toda la información necesaria, que en pocas palabras es la siguiente: el original del libro se encuentra ya revisado y pasó a la imprenta para ser editado inaplazablemente antes de que termine el año, pues está comprendido en el plan de ediciones del Fondo de Cultura aprobado para 1958, y a toda costa dicho plan tiene que quedar completo para el 31 de diciembre próximo. La causa de la demora en la edición de la obra, se me dijo, fué simplemente congestionamiento de trabajo y atrasos en la labor de la imprenta. La señorita en cuestión, cuyo nombre no recuerdo, subrayó que, por las razones expuestas, podía asegurarme rotundamente que el libro del Sr. Carlos M. Rama entraría en prensa dentro de pocos días, y que tan pronto llegara Diez Canedo le dirigiría una carta explicándole los motivos de la demora que ellos son los primeros en lamentar. Mi impresión es que, en cosa de semanas, el Sr. Rama quedará complacido. Pero si transcurrido un plazo razonable, por ejemplo un mes, no tuviese noticias, házmelo saber para visitar a Diez Canedo y hacerle presión por medio de amigos que lo son de él, inclusive su hermano Enrique a quien veo mucho domingos en el Deportivo Mundet, un club a donde vamos a jugar tennis y nadar.
Lástima que no te haya convenido el puesto de traductor que obtuviste, para las Naciones Unidas. Algo de eso sabía yo por medio de un amigo mexicano, que tambien lo consiguió aquí por concurso, y que al cabo de meses tuvo que renunciar pues su retribución era inferior a lo que percibía en México como funcionario público y abogado. nadie lo creería. Te pagan con dólares, no muchos, pero necesitas vivir en dólares y eso sale muy caro.
Por lo demás, tienes razón en querer salir de ese apacible y remoto agujero del mundo en que estas metido y donde estas vaciando rápidamente tu vida. Aunque, hablo por mí, tal vez no sea el país sino que todos nosotros estamos agujereados por dentro, con un agujero que no sabemos llenar con nada, porque la mayor o menor comodidad material de la vida en estos países no es suficiente para compensar la estrechez de horizontes y el vacío de ideales de un medio en que, a excepción de los codiciosos y otras especies afines, todos los españoles republicanos nos sentimos mas o menos frustrados. De cualquier manera, creo que refrescarías un poco tu madurez si pudieras cambiar de residencia, de actividades, de forma de vivir, en fin, de todo, (menos de familia, por supuesto), y residir en un país en que la tensión y las inquietudes de nuestra época te llegaran mas de cerca que en ese país vacuno y ordenado.
Espero tus noticias sobre el curso del asunto de C. M. Rama. Mientras tanto, con abrazos para Mª del Carmen y los chicos, recibe uno muy fuerte de tu hermano
Carlos [sinatura autógrafa]

1958-11-06
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1958.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1958. en 06/11/1958

Vigo
6-nov.
1958

Sr. D.
Luís Tobío Fernández
Montevideo

Meu querido amigo:
Supoño que Canabal che terá entregado o longo traballo sobre a nosa lírica contemporánea, no que están tratados todol-os puntos que ista abrangue, por diversos autores. Como verás, o enfoque, meditado e ouxetivo, está feito co rigor e a altura que o tema require.
Sei, por anticipado, que leerás o estudo con cariño e comprensión, e confío en que o teu sagaz senso crítico servirá pra que o valores no seu verdadeiro siñificado.
Como complemento dise ensaio vai un apéndice obrigado, que vos dará Perfecto López o día 21 ou 22 dos correntes. Estimaríamosche moito que o léses, tamén, pois coido que resulta esencial pra completar o texto primeiro.
A tú participación na obra valorámola moito, xa que os teus xuicios literarios son sempre meditados e sereos. Conocéndote de vello, como te conozo, non dubido en que prestarás o teu concurso a isa obra da nosa cultura.
Con garimosos saúdos â túa muller, e da miña pra os dous, mándoche a cordial aperta de sempre

F. del R. [sinatura autógrafa]

1958-12-18
Carta de Ghislania Riaskof a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1958.
Blaricum
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ghislania Riaskof a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1958. en 18/12/1958

EL PINAR

BLARICUM,
SCHAPENDRIFT 88
(TEL. LAREN 5104)

18 de diciembre 1958

Queridos Maria del Carmen y Luis,
"Il vant mieux tard que jamais"
"Il n'est jamais trop tard pour bien faire"
Muchos más refranes podrían adaptarse para mi y sin embargo ninguno encuentro para excusar mi silencio, ya es imperdonable, pero sin embargo conociéndoos ya sé que si os pido perdón! me perdonareis.
Mi silencio es un signo de olgazanería en escribir que no sé porque la tengo, pero ahora he terminado bien el Año y me he puesto a escribir a todos mis buenos amigos.
"C'est le premier pas qui conte!" Si me perdonais y me escribis podremos empezar una correspondencia seguida ue sería normal y en realidad me causaría mucha alegría.
Ante todo, muy felices Pascuas de Navidad y Próspero Año Nuevo.
¿Como os va a vosotros por Montevideo? ¿Que planes teneis para el futuro? La Sra. Araujo me dijo cuando estuvo aquí que estabais ya un poco artos y que teniais ganas de moveros. ¿es cierto?
¿Como están los chicos? Me imagino que Miguel debe estar ya muy hombrecito y Constanza tan mona como siempre!
Aquí estamos todos muy bien y felices. Me encanta Holanda y la gente es muy simpática. Nuestra casa es preciosa y espaciosa, salón, comedor, 6 dormitorios y cuarto de juego. El jardín es un sueño. Tenemos muchísimos árboles inmensos y flores a profusión.
Los chicos están requetebien, ya hablan perfectamente el holandés y yo ya me las arreglo bastante bien, lo que si a mamá le cuesta horrores.
Nuestra vida ha cambiado mucho, es decir que vivimos una vida mucho más normal. Ilko se va de mañana temprano y vuelve solo a cenar. Cenamos a las 7 h. Nos acostamos temprano y vivimos una verdadera vida de familia. Los sabados de noche nunca salimos ya que la dedicamos a los chicos jugando juegos de cartas u otros y ese día se acuestan más tarde. Aquí todos hacen asi y yo me ocupo de la casa ya que no tengo sirvienta, aquí es casi imposible conseguir, tengo una limpiadora 3 mañanas por semana, pero estoy bien organizada y ahora me ocupo con verdadero gusto de la casa. Además me queda tiempo para leer y tomo clases de piano para poder ayudar a los chicos que ellos también han empezado, y también clases de ballet para la linea. Marco en la escuela toma clases de flauta y toca fantásticamente en los conciertos de la escuela toca solos.
La vida aquí para los chicos es mucho más sana. Van a la escuela en bicicleta, ya que es en el pueblo vecino, la escuela es "Montesori" debeis haber oido hablar de esas escuelas son muy buenas, y van en bici con lluvia o nieve y están muy bien de salud.
Una vez por mes van con la escuela a conciertos para niños. Son socios de un club de la "Natunr Wacht" mas o menos quiere decir "Guardianes de la Naturaleza" y tienen charlas y peliculas sobre la vida de los animales. Aquí tienen mucha libertad los chicos, van y vienen con la bici de un pueblo a otro. Yo también tengo mi bicicleta y voy de compras en ella.
Hemos conocido a mucha gente, todos muy simpáticos pero sin embargo no son aún amigos como tenía en Montevideo. Os echamos verdaderamente mucho de menos. ¿Cuando vendreis por aqui?
Estoy tanto más feliz con mi vida casanera e Ilko tambien ya no tenemos este afán de correr de una fiesta a otra y ahora cuando salimos que es muy de vez en cuando! lo apreciamos de veras. Aquí todas las amas de casa están atareadas con casa y chicos (aquí tienen cantidades)! Yo creo que vosotros más que nadie podeis comprender lo que es la real vida de familia y si hemos tardado en comprenderla, ha sido realmente ahora una maravilla. Los chicos aprecian encontrar siempre a la madre en casa ahora.
Escriban pronto nos dará tanta alegría.
Un fuerte abrazo y besos a los chicos de parte de todos nosotros.
Ghislania [sinatura autógrafa]

P.S. No sé el Nº de vuestra casa ni el de los Giral, por eso os escribo a la oficina.

1958-12-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Miguel Angel Marín Luna, 1958.
Montevideo
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Miguel Angel Marín Luna, 1958. en 18/12/1958

Luis TOBIO

Montevideo, 18 de Diciembre de 1958

Sr. Miguel Angel Marín
Avenida Campos Elíseos 95/3º piso
México D.F.
México

Querido Marín:
Contesto muy tarde a tu carta del 30 de Abril porque quería esperar a ver terminado todo el asunto del puesto de traductor en las Naciones Unidas para referirte todos sus detalles.
Siguiendo tu consejo, hice los examenes y los aprobé. Creo que fuí el único aprobado de los 15 ó 20 que nos presentamos en Montevideo, según supe después por familiares de un compatriota nuestro que está también empleado como traductor en las N. U. en Nueva York.
Me comunicaron la aprobación de los examenes por telegrama del Centro de Información de Buenos Aires, firmado por el Sr. Bertrand Ges, quien me invitaba a una entrevista personal. Fuí allá y me entrevisté no con el Sr. Ges sino con el Sr. López Noguerol a quien dí saludos de tu parte. Me atendió muy amablemente, me explicó algunas cosas sobre el trabajo y los aspectos administrativos en las N. U. y me dijo, ante una observación mía referente al sueldo, que con lo que yo iba a ganar se podía vivir bastante bien en Nueva York. Como no me veía muy animado a aceptar el puesto, me aconsejó seguir el trámite hasta el final (examen médico, etc..) pues sólo de ese modo podría quedar allá mi ficha para cualquier posible eventualidad en el futuro.
Le agradecí este consejo, que me parece muy acertado, y lo seguí. De allí a algún tiempo recibí una carta del Sr. Patrick B. Home indicándome que debía someterme a un examen médico y así lo hice. El médico remitió directamente el formulario (análisis, radiografía, etc.. en lo cual parece que no había nada de particular) y al cabo de unas semanas recibí del Sr. John McDiarmid una oferta de empleo por dos años a prueba, susceptible de renovación si mi trabajo era considerado satisfactorio. Se me ofrecía un sueldo neto de U$S 4.800 anuales, más una indemnización de U$S 1.175, además de las correspondientes a la mujer e hijos. En total venía a representar U$S 6.775 anuales, o sea U$S 564 mensuales.
Todas las opiniones coinciden en que este salario sería insuficiente para vivir decorosamente en Nueva York. Somos cuatro personas, dos mayores y uno, Miguel, casi mayor pues tiene 14 años y es ya más alto que cualquiera de sus padres. por otra parte, me dicen, concretamente, Quero, que los gastos de enseñanza son muy altos y que lo que por ese concepto pagan los organismos internacionales es insuficiente.
En Montevideo vivimos sin lujos pero cómoda y confortablemente. Lo que más nos impulsaba en buscar un empleo en las N. U. era vivir en una gran ciudad con todas las ventajas, estímulos y alicientes que tienen las grandes ciudades; salir de este rincón amable y gris, de esta vida de tono mediocre en la que ya llevamos 18 años. Tal vez se trate de un espejismo y uno quiera reencontrar mundos que ya no existen. Es posible que luego, en Nueva York, por falta de tiempo, por la absorción del trabajo o por lo que fuera tampoco pudieran vivirse las cosas que uno desea, aunque las haya.
En fin, que decidí declinar la oferta. No contesté enseguida la carta del Sr. McDiarmid porque, de unas frases de ella, deduje que sería confirmada cuando se tuviese el resultado definitivo del examen médico. Pero, parece que entendí mal porque en estos días una carta del Sr. Home me pedía decidirme prontamente. Respondíle en los términos más corteses diciéndole que en las circunstancias actuales y por motivos familiares me resultaba imposible abandonar el Uruguay. No quise cerrarme del todo la puerta ante cualquier eventual cambio en el futuro. Supongo que, tal como me dió a entender tu amigo López Noguerol, quedará archivado en algún lugar mi expediente, que, por cierto, no debe ser poco voluminoso, pues en el figurarán, además del formulario que yo llené con toda mi historia, el que hubo de llenar el Jefe de mi oficina con sus informes y toda la documentación del examen médico.
Y aquí termina la historia. Mucho te agradecería tus comentarios al respecto y, especialmente, si crees que el hecho de que eventualmente esté allá mi ficha pudiera ser de alguna utilidad. Pues tal como andan las cosas, y los tumbos y cambios de la vida, menos que nunca el hombre puede dirigir su destino.
Te agradezco mucho tus acertados consejos sobre este asunto. Aunque me hizo perder algún tiempo no creo que se haya perdido del todo. Alguna ventaja puede quedar.
Nosotros todos os deseamos muy buenas fiestas y feliz entrada de Año.
Un estrecho abrazo de tu viejo amigo,
[sen asinar]

LT/tf

1959-01-08
Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1959.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1959. en 08/01/1959

NACIONES UNIDAS UNITED NATIONS
CENTRO DE INFORMACION PARA
MEXICO, AMERICA CENTRAL,
PANAMA, CUBA Y REPUBLICA
DOMINICANA

TEL. 25-47-05

HAMBURGO 63, 3ER. PISO
MEXICO 6, D.F.

8 de enero de 1959

Señor
Don Luis Tobío
26 de Marzo 1089
Montevideo
URUGUAY

Querido Tobío,
Recibí tu carta del 18 de diciembre. Por aquellos días precisamente estaba por aquí el señor Home, de manera discreta le pregunté sobre ti y me dijo que te había escrito varias veces y que no había recibido ninguna respuesta. Supongo que a estas horas habrá recibido la respuesta a que tu te refieres en tu carta.
No sé que decir en cuanto a tu decisión. Mi carta anterior era lo suficientemente explícita para que tengas una idea de cual es mi opinión sobre el particular. Creo que debe existir algún error en lo que te dijeron sobre el costo de la enseñanza. Efectivamente, hasta los 18 años la enseñanza es gratuita. Mis hijos la tuvieron y con el mismo resultado que el que se obtiene en las escuelas de pago. Y desde luego muy superior a la que hubieran tenido en España o en México.
Después de los 18 años viene lo que se llama el College, que son efectivamente caros pero hay cantidad enorme de becas y por otra parte muchos chicos prestan servicios (servir la mesa, etc.) que les ayudan a pagar sus estudios. Por otra parte, viviendo en Nueva York se puede ir al Colegio de la ciudad que es gratuito.
Todo ello sin embargo no creo que deba modificar la cosa básica que es el desplazarse y el desarraigarse. Sobre ello mi carta anterior es clara.
A mi juicio el problema mayor que se tiene a nuestra edad es que los beneficios de la pensión serán muy pequeños después de 8 o 10 años de estar en las Naciones Unidas y no sé hasta qué punto compense el haber dejado otro trabajo seguro y que probablemente podrían mantener hasta después de los 62 o 63 años. Yo nunca había pensado en estas cosas pero de pronto, después de mi accidente, empezé a pensar en ello.
Depués del periodo de prueba de dos años pasarías al grado P3 y entonces tendrías un sueldo superior. De todas maneras como te he dicho en otras ocasiones, el periodo de adaptación es largo, la vida de la mujer es de sacrificios y no todo el mundo acaba congraciándose con Nueva York.
Veo difícil, aunque no imposible, el que pudiera surgir alguna otra posibilidad a la que te refieres en uno de los últimos párrafos de tu carta. Si surgiera, lo que te acabo de decir con respecto a los años de servicio y de pensión tendrá validez. De todas maneras vuélveme a escribir sobre el particular si lo estimas oportuno.
También nosotros les deseamos que el año nuevo les traiga toda clase de venturas.
Un abrazo de tu viejo amigo,
Miguel A. Marín [sinatura autógrafa]

Av. Campos Elíseos 93, 3er piso
México 5, D. F. México.

1959-07-27
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1959.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1959. en 27/07/1959

Bs. As. 27-7-1959.
Sr. Luís Tobío
Montevideo.

Querido Luís:
Recibín a túa carta tan amical do día 22, e agradézoche moito as túas verbas tan agarimosas.
Onte domingo, ainda que con algunha dificultade, escoitei a nosa audición adicada ao Día de Galicia; penso que as túas verbas encol do meu derradeiro fillo lírico sairán ao ár o domingo 2 de Agosto e apréstome a escoitalas con emoción e devoción.- Gracias, moitas gracias dende agora.-
O meu fillo está vivindo en Montevideo, pero non traballa na oficiña ahí, pois a laboura nosa non necesita mais empregados. Está faguendo algúns traballos secundarios, na agarda de entrar no Banco de Galicia, onde o amigo Canabal prometeu ubicalo na primeira oportunidade que se presente.-
Xa voltarei a envíarche as miñas verbas cando escoite as túas.-
Estos días témos a presencia física e espritoal de Don Ramón que é como tér a Terra con nós.
Lembranzas manseliñas a María del Carmen e aos fillos de Maruxa e de todos nós.- Para tí a aperta forte de sempre de,

Pita [sinatura autógrafa]

1959-08-04
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1959.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1959. en 04/08/1959

4-8-1959.
Sr. Luís Tobío.
Montevideo
----------------
Benquerido Tobío:
O común amigo Meilán, fíxome chegar as túas follas orixinás do fermoso traballo que adicaches ao meu pequeno e derradeiro libro.
Lido agora de xeito sosegado, atopo ainda mais beleza nos teus xuicios tan xenerosos e ademais, de qué maneira tan perspicas acadaches o meu íntimo pensamento.- O amigo Seoane pideume unha copia para o arquivo da Editorial Citania, e tamén queren pubricalo en "Opinión Gallega".- Como as túas follas están sin firmar, eu quero denantes pedir a túa autorización para que se pubrique coa túa firma si non tés nelo reparos que faguer.
Prégoche entón unha resposta, e reiterando a miña gratitude, envíoche a aperta forte de sempre,
Pita [sinatura autógrafa]
Saúdos a María del Carmen e aos pequenos.

1959-08-10
Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu vicepresidente Ángel Martínez Barros e o secretario Hugo Cancela, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1959.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu vicepresidente Ángel Martínez Barros e o secretario Hugo Cancela, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1959. en 10/08/1959

CASA DE GALICIA
AV. 18 DE JULIO 1473
MONTEVIDEO

Montevideo, Agosto 10 de 1959

Señor Dr.
Dn. Don Luis Tobío
Presente

De nuestra mayor consideración:
Nos es muy grato llevar a su conocimiento, que la Junta Directiva de esta Institución, en su sesión del día 3 del mes en curso, resolvió designar a Ud. para integrar el Tribunal que intervendrá en el Concurso Literario-Musical a realizarse en fecha próxima.- Esperamos que no nos niegue su colaboración, tan útil como apreciada y para lo cual, le comunicaremos con la debida antelación, la reunión a realizar por el mencionado Tribunal.-
Con este motivo, aprovechamos para saludar a Ud. con la mayor consideración.-

Cr. Hugo Cancela [sinatura autógrafa]
Secretario
Angel Martínez Barros [sinatura autógrafa]
Vice-Presidente

1959-08-18
Carta de Lois Tobío Fernández aos directivos da Casa de Galicia de Montevideo, Ángel Martínez Barros (presidente) e Hugo Cancela (secretario), 1959.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández aos directivos da Casa de Galicia de Montevideo, Ángel Martínez Barros (presidente) e Hugo Cancela (secretario), 1959. en 18/08/1959

LUIS TOBIO
Montevideo, 18 de agosto de 1959

Sres. Angel Martínez Barros y
Cr. Hugo Cancela
Ciudad

De mi mayor consideración:
Acabo de recibir la atenta carta que Uds. me dirigen para comunicarme que la Junta Directiva de Casa de Galicia, me ha designado para formar parte del tribunal que intervendrá en el Concurso Literario-Musical.
Mucho agradezco la distinción que se me hace, y sólo lamento que en el momento presente mis tareas no me dejen tiempo libre para aceptarla. En otras circunstancias, lo hubiera con el mayor gusto.
Aprovecho la ocasión para saludarle muy atentamente.
[sen asinar]

1959-09-01
Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu bibliotecario Manuel González Noya, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1959.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu bibliotecario Manuel González Noya, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1959. en 01/09/1959

CASA DE GALICIA
COLONIA 1474
MONTEVIDEO

Montevideo, Setiembre 1º de 1959.-

Señor Dr.
Dn. Don Luis Tobío

De mi consideración:
Cúmpleme llevar a su conocimiento, que la Comisión de Instrucción de "Casa de Galicia", realizará el Jueves 3 del cte., a las 19 y 30 horas, la primera reunión con los miembros designados a las 19 y 30 horas, la primer reunión con todos los miembros designados para integrar el Tribunal que entenderá el Concurso Literario Musical que se realizará oportunamente.-
Esperando contar con su presencia y colaboración en esta reunión, saludo a Ud. muy atte.

Por la Comisión de Instrucción
Manuel González Noya [sinatura autógrafa]
Bibliotecario

1959-09-03
Carta de Lois Tobío Fernández ao bibliotecario da Casa de Galicia de Montevideo, Manuel González Noya, 1959.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao bibliotecario da Casa de Galicia de Montevideo, Manuel González Noya, 1959. en 03/09/1959

LUIS TOBIO
Montevideo, 3 de setiembre de 1959

Sr. Manuel González Noya
Bibliotecario
Casa de Galicia
Colonia 1474
CIUDAD

De mi mayor consideración:
He recibido su atenta carta del 1º del corriente invitándome a asistir a la primera reunión del Tribunal del Concurso Literario Musical.
A este respecto debo manifestarle que con fecha 18 de agosto dirigí a los Sres. Angel Martínez Barros y Hugo Cancela una carta declinando, por causa de mis absorbentes tareas, el honor que me habían hecho al designarme para integrar el referido Tribunal.
Aprovecho la ocasión para saludarle muy atentamente.
[sen asinar]

1960-01-06
Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1960.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Miguel Angel Marín Luna a Lois Tobío Fernández, 1960. en 06/01/1960

NACIONES UNIDAS UNITED NATIONS
CENTRO DE INFORMACION PARA
MEXICO, AMERICA CENTRAL,
PANAMA, CUBA Y REPUBLICA
DOMINICANA

TELS.:14-20-51
25-75-50

HAMBURGO 63, 3ER. PISO
MEXICO 6, D.F.

PERSONAL
6 de enero de 1960.
Querido Tobío:
Acabo de recibir tu carta del 29 de diciembre. Nosotros también les deseamos un feliz Año Nuevo.
Comprendo, por haberlo sufrido –acaso por continuar sufriéndolo–, el desasosiego que produce esa adorada medianía a que te refieres. Más echando una mirada alrededor veo que todos estamos igual. Las diferencias son puramente de matiz. Por otra parte, la lejanía hace olvidar la cercanía y volverla a querer.
El mes de marzo regresaré a mi puesto de asesor jurídico del Consejo de Seguridad. Vine aquí en comisión de servicios por dos años y llevo ya tres y medio. Una vez ahí veré si es posible alguna cosa interesante para tí en las Naciones Unidas, cosa que dudo mucho. Podría también ver si fuera de las Naciones Unidas en algún Colegio o Universidad se presentara alguna oportunidad que pudiera interesarte. Generalmente estas oportunidades son como profesores de español al principio, después se pasa a literatura española, en suma, ya es cuestión de cada uno. Por ejemplo Francisco Ayala está en un colegio de Filadelfia y dejó la Universidad en Puerto Rico. Dime lo que te parece todo ésto.
Hasta medidados de marzo puedes continuar escribiéndome aquí y a partir de entonces puedes hacerlo a mi nombre a: United Nations Headquarters, 42nd Street & lst Avenue, New York, N. Y.
Un cordial abrazo,
Miguel A. Marín [sinatura autógrafa]


Sr. Luis Tobío
Casilla Correo Nº. 149
Montevideo, Uruguay.

1960-05-07
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1960.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1960. en 07/05/1960

INDUSTRIA METALICA MEXICANA SIMPLEX , S.A. / FÁBRICA DE PRODUCTOS PLÁSTICOS Y DE FERRETERÍA

Calle 16 Núm. 81
Teléfono 15-07-78
Zona Postal 18 San Pedro de los Pinos
Apartado Postal 1822 - México, D.F.

México, D.F. 7 Mayo 1960

Querido Luis: ahí te envio un recorte del periódico Excelsior de hace unos días, con un juicio muy favorable sobre el libro de Carlos M. Rama, para que lo hagas llegar a sus manos. Estoy seguro que le agradará. Victor Alba es un periodista refugiado, que vivió en México muchos años y ahora reside en Washington incorporado a las Naciones Unidas en no sé qué organismo a propósito de libros. Nunca me habías dicho lo intenso que es tu labor de traductor, pero lo deduzco del hecho de que, al azar, me he encontrado dos obras traducidas por ti. Una de ellas, en la Biblioteca de Letras de la Universidad sobre Historia [?] o algo así que casualmente hojeé. Otra fué un volumen que compré, por cierto con otros mas, en el mercado de unos viejos de la Lagunilla. Se trata de la estupenda novela de Hesse "Narciso y Goldmener", la edición impresa en Buenos Aires. Traducción, por cierto, que me pareció fiel, clara, y de respeto absoluto al tono literario de la obra. Porque ya sabes cuanto se meten con los traductores, sobre todo los autores, por aquello de "traditture, tradittore" creo que el propio autor no podría encontrar pero alguno a tu traducción. Y como yo también, aunque en cuarta escala, ejerci el oficio creo que puedo juzgar [non se pode ler¿?] esa obra dificil de trasponer a nuestro idioma [?] conglomerado de ideas de un autor extraño expresadas en una lengua extraña.
¿Oiste hablar de un tal Mateo Marqués Castro, que fue embajador de ese país en Argentina y desapareció misteriosamente en un viaje por mar de regreso a Uruguay? Magda Donato, hermana de Margarita Nelken y viuda del pintor Bartolache (Pinocho etc) me pidió te encargara tratar de averiguar el paradero y la dirección de la viuda de dicho diplomático, pues, teniendo con ella una estrecha amistad, desea escribirle. No sabe de ella desde la muerte de su marido.
Carmen está, desde hace un mes en España visitando a su familia. Tambien fué a Galicia a visitar a la nuestra. Su impresión a lo general: España ha sufrido grandes cambios, en lo material y en lo espiritual. Está muy bonita, pero para un viaje de turismo. Alli no se puede vivir. La economía está arruinada, el ingreso medio es ridículo, y la vida sumamente cara. Asi que viva América, y a seguir viviendo y disfrutando.
Lástima que sean tan caros los viajes, pues tengo ansia de darme una vuelta por allá. Pero despues del esfuerzo hecho con el viaje de Carmen, quedé como el pez fuera del agua! Con la boca abierta aspirando aire con desesperación. Necesito reponerme, y por aqui el aire tiene ahora, poco oxígeno económico. Saludos a Rama, a quien felicito por su libro, abrazos a Mª del Carmen y los chicos y para ti en especial de
Carlos [sinatura autógrafa]

1960-06-11
Carta de Xosé Suárez a Lois Tobío Fernández, 1960.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xosé Suárez a Lois Tobío Fernández, 1960. en 11/06/1960

Kobe 11 de junio de 1960

Querido Tobío: He de hacerte llegar esta carta por mediación de un amigo porque en el barullo de último hora dejé muchas cosas necesarias en Punta del Este, entre ellas, mi cuaderno de direcciones.
El no poder despedirme de tí ya no fué cosa de confusión sino una comunicación inesperada de KLM, diciéndome que el avión saldría tres horas antes de lo previsto, que dió al traste con todos mis planes: pensaba encontrarme contigo, para despedirme y agradecerte la intervención en el asunto de las fotografías del Banco de Galicia, y apenas dispuse de tiempo necesario para llegar a Carrasco en un taxi.
Ahora te escribo apresuradamente –sin una razón inmediata tal vez prolongara indefinidamente el silencio, porque he llegado a un estado de decaimiento tal, por razones de salud sobre todo, que contemplo como inmediata la necesidad de marcharme– porque he enviado, por correo aereo las fotografías para que pueda celebrarse la exposición el día de Santiago, y ahora resulta que Canabal, a quién van dirigidas, anda por Europa. Después de lo que ha significado para mí el terminar a tiempo el trabajo, tal como había prometido, en el caso de que no se interpusieran obstáculos insuperables, sería una verdadera lástima que la exposición no pudiera celebrarse en la fecha que el Banco deseaba. El paquete salió de aquí hace unos tres o cuatro días y me han dicho que tardaría ocho o diez en llegar. He escrito ya a IPUSA para que estuvieran alerta, pero sería conveniente que tu te pusieras al habla con ellos, tal como les he anunciado, para mayor seguridad.
Canabal debe haber recogido en Punta del Este, de acuerdo con lo convenido, las cartulinas ya listas para montar las fotografías. Trata de localizarlas, porque el trabajo del montaje no puede ser más sencillo, para cualquier obrero de los talleres de IPUSA hecho al trabajo de manejar papeles y cartulinas.
No se si estas cosas que te encargo están o no fuera de punto. Me mueve a ello el conocer tus buenas relaciones con el Banco de Galicia y el haber sido decisiva tu intervención en la compra de las fotos. Si no es razonable cuanto te pido, no necesito decirte que me perdones y que no te ocupes del asunto.
Para el caso de que intervengas en la organización de la exposición, quisiera hacerte algunas aclaraciones, por obvias que parezcan: ante todo, tu ya estás familiarizado con mi manera de ver las cosas a través de la fotografía, y comprenderás que yo he tratado de dar una visión orgánica de Galicia, sin parar mientes en preciosismos ni en los excesos de anécdota; de ahí que la lista, que he incluido en una de las cartas dirigidas a Canabal, sea más bien somera. En cuanto al conjunto, hay de todo naturalmente, pero creo que no hay cosas malas; la mayor parte buenas y aun excelentes, modestia aparte. Claro que yo he ordenado las fotos a mi modo y vosotros podéis colocarlas como os parezca más conveniente; sólo me gustaría que en la Romería la foto de la casa del cura –una Vespa por cabeza– apareciera entre la de la puja de la Santa y otra cualquiera que señale el contraste entre los "vivos" y los "dormidos, por ser moderado en el léxico.
Y si todas las cosas salen a la medida de mis deseos, te ruego que, si esto es posible, trates de cobrar en el Banco los seiscientos dolares que me quedaban por cobrar, y los entregues al Sr. Wáshington Mayo, Tesorero del Jockey Club, que es la persona encargada de hacerte llegar esta carta.
Por favor, aclara en el Banco de Galicia que no es mandé directamente las fotografías para poder coordinar el asunto de éstas con las cartulinas, tal como había hablado con Canabal.
Creo que nos veremos pronto. Mientras tanto quiero reiterarte mi hondo agradecimiento y mi auténtica amistad

Pepe Suárez [sinatura autógrafa]

1960-09-12
Carta de Alberto Rodríguez López, xerente do Banco de Galicia de Montevideo, a Lois Tobío Fernández, 1960.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alberto Rodríguez López, xerente do Banco de Galicia de Montevideo, a Lois Tobío Fernández, 1960. en 12/09/1960

BANCO DE GALICIA
25 DE MAYO 471
MONTEVIDEO

Montevideo, 2 de setiembre de 1960.-

Sr. Dr.
Don Luis Tobio
Presente

Estimado doctor:
En agradecimiento a las múltiples atenciones que ha tenido con esta Entidad, prestándonos invalorable y desinteresada colaboración, tenemos sumo agrado en obsequiarle con unas grabaciones de música gallega, interpretadas por la Banda Sinfónica Gallega del Centro Lucense de Buenos Aires.
Con este motivo, hacemos propicia la oportunidad para saludar a Ud. con la consideración más distinguida.

[cruño]: BANCO DE GALICIA
CR. ALBERTO RODRÍGUEZ LÓPEZ [sinatura autógrafa]
GERENTE

1960-09-13
Carta de Lois Tobío Fernández dirixida ao xerente do Banco de Galicia de Montevideo, Alberto Rodríguez López, 1960.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández dirixida ao xerente do Banco de Galicia de Montevideo, Alberto Rodríguez López, 1960. en 13/09/1960

LUIS TOBIO

Montevideo, 13 de setiembre de 1960
Señor
Cr. Don Alberto Rodríguez López
Gerente del Banco de Galicia
25 de Mayo 471
CIUDAD

Mi estimado amigo:
Mucho le agradezco el atento obsequio de dos discos de música gallega que el Banco de Galicia ha tenido la gentileza de hacerme. Los discos son realmente hermosos y sólo deseo expresarle que la pequeña colaboración que he prestado en alguna ocasión a esa entidad en modo alguno merecía tan exquisita atención.
Aprovecho la ocasión para reiterarme a Ud. atento amigo y s.s.
[sinatura autógrafa]

1960-10-20
Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu presidente Adolfo Pérez Bermúdez e o seu secretario, Aniceto Fernández, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1960.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Casa de Galicia de Montevideo asinada polo seu presidente Adolfo Pérez Bermúdez e o seu secretario, Aniceto Fernández, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1960. en 20/10/1960

CASA DE GALICIA
AV. 18 DE JULIO 1471B
MONTEVIDEO

Montevideo, Octubre 20 de 1960

Señor Dr.
Dn. Don Luis Tobío
Calle 26 de Marzo, Nº 1089
Presente

De nuestra mayor consideración:
Nos es muy grato llevar a su conocimiento, que el Tribunal designado por la Junta Directiva para el Concurso Literario organizado por esta Institución e integrado por los señores: Dr. José Ma. del Rey Sánchez, Esc, Filiberto Ginzo Gil y José Deibe Pérez, ha entregado su fallo.-
De acuerdo al mismo, ha obtenido el Primer Premio el trabajo presentado por Ud. y titulado "Valoración de Pondal".-
Es por lo tanto para los integrantes de esa Directiva, un honor hacerle llegar las expresiones de las más sinceras felicitaciones por el éxito obtenido, así como por el valor del trabajo presentado.-
Cumpliendo lo establecido por las Bases del Concurso, le rogamos se sirva pasar por las Oficinas sociales, calle Colonia Nº 1474 de 14 a 19 horas, de lunes a viernes, a fin de retirar el cheque correspondiente.-
Reiterándole nuestras particulares felicitaciones, aprovechamos para saludar a Ud. con la deferencia y estima de siempre.-

Aniceto Fernández [sinatura autógrafa]
Secretario
Adolfo Pérez Bermúdez [sinatura autógrafa]
Presidente


NOTA: Le adjuntamos la nómina de resultados del Concurso.-

CASA DE GALICIA
COLONIA 1474
MONTEVIDEO
-------------------
CASA DE GALICIA
CONCURSO LITERARIO

TRIBUNAL: Dr. José Mª del Rey Sánchez, Esc. Filiberto Ginzo Gil y Sr. José Deibe Pérez.-

FALLO DEL TRIBUNAL, APROBADO POR LA JUNTA DIRECTIVA

PROSA

1er. PREMIO "VALORACIÓN DE PONDAL"
Autor: Sr. Luis Tobío
Montevideo.-

2º.- PREMIO "VIDA E LITERATURA DE VALLE INCLÁN"
Autor: Dr. Francisco Fernández del Riego
Vigo.- España

3er. PREMIO "PERSONALIDADE E OBRA DE PONDAL"
Autor: Sta. Dora Vázquez Iglesias
La Coruña.- España

POESIA

1er. PREMIO CONJUNTO DE "CINCO POEMAS GALLEGOS"
Autor: Sr. Victor Luis Molinari
Buenos Aires.-

2º.- PREMIO "LEMBRADAS SOMAS"
Autor: José Díaz Jácome
Vigo.- España

3er. PREMIO "POEMAS DO SILENZO"
Autor: José Mª Castaño Priegue
La Coruña.- España

–––––––––––––––––

1960-11-06
Carta do Centro Gallego de Montevideo, asinada polo seu presidente Rafael Castro Marrozos e o secretario Luis Rodríguez Mosquera, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1960.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Montevideo, asinada polo seu presidente Rafael Castro Marrozos e o secretario Luis Rodríguez Mosquera, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1960. en 06/11/1960

CENTRO GALLEGO
SAN JOSÉ 870
TELEF. 8 24 86
MONTEVIDEO-URUGUAY

Montevideo, 6 de Noviembre de 1960.-

Sr. Dr. Don
Luis Tobío
Presente

De nuestra más distinguida consideración:–
Elevamos a Ud. la presente para testimoniarle nuestras más sinceras felicitaciones por el triunfo literario obtenido por Ud. en el reciente concurso realizado por Casa de Galicia.
Su trabajo "Valoración de Pondal" aunque lo desconocemos literalmente lo suponemos de real valía pues de acuerdo a conversaciones mantenidas posteriormente con los miembros del jurado nos expresaron lo dificil que fué discernir el mismo adjudicando finalmente dicho premio a su trabajo lo que da una pauta del valor del mismo.
Sin otro particular, nos es grato saludar a Ud. con nuestra consideración más distinguida.

LUIS RODRIGUEZ MOSQUERA [sinatura autógrafa]
Secretario.
RAFAEL CASTRO MARROZOS [sinatura autógrafa]
Presidente

1960-11-18
Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente de Casa de Galicia de Montevideo, Adolfo Pérez Bermúdez, 1960.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente de Casa de Galicia de Montevideo, Adolfo Pérez Bermúdez, 1960. en 18/11/1960

LUIS TOBIO

Montevideo, 18 de noviembre de 1960

Señor
Don Adolfo Pérez Bermúdez
Presidente de Casa de Galicia

De mi mayor consideración:

He recibido la atenta carta con fecha de 20 de octubre último, que Ud. y el señor secretario de esa institución Don Aniceto Fernández, me han dirigido para comunicarme el haber obtenido el primer premio del concurso literario organizado por Casa de Galicia.

Mucho me complace la distinción recibida y agradezco sinceramente las felicitaciones que Uds. me transmitieron.

Tengo la esperanza de que esa prestigiosa institución habrá de persistir, con creciente entusiasmo en su trayectoria de estímulo a la cultura gallega.

Con este motivo me es muy grato saludarles afectuosamente.

Lois Tobío [sinatura autógrafa]

1960-12-18
Carta de Mariví Villaverde Otero a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1960.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mariví Villaverde Otero a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1960. en 18/12/1960

Castelar 18 de Diciembre de 1960

Querida María del Carmen: Acabamos de leer en "Opinión Galega" que Luis hablará en el aniversario de Castelao. Me imagino que tu y los chicos vendreis con él, por eso van estas lineas para deciros que contamos con tenerlos a ellos aquí, y no digo a los cuatro, porque para vosotros ya no resultaría cómodo.
Nuestros hijos están ya entusiasmados con esa idea y Ramón y yo gozosos de veros a todos nuevamente.
Como ya estan próximas las fiestas, no quiero dejar de desearos alegría y felicidad. Para nosotros este año serán penosas, pues acaba de fallecer en Galicia el padre de Ramón y nos ha afectado mucho la noticia, a pesar de que la esperabamos.
Cariños para todos y un abrazo para ti de

Mariví [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita con outra letra, a de Ramón de Valenzuela]:
Agardamos con moita ilusión a vosa chegada.
[Ramón Valenzuela: sinatura autógrafa]

Avisarnos con tiempo del dia y hora de vuestra llegada

1961-01-04
Carta de Manuel Puente a Ramón Otero Pedrayo, 1961.
Bos Aires
Trasalba
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Ramón Otero Pedrayo, 1961. en 04/01/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Enero 4 de 1961

Señor Don
Ramón OTERO PEDRAYO
TRASALBA (OURENSE)

–COPIA–
Meu querido Don Ramón:
Estou seguro que vostede estará estrañado da falta das miñas noticias, en tanto tempo, pero pódolle asegurar que naides como eu estaba sofrendo por non poder escribirlle algo satisfactorio en col da empresa que me comprometín coa patria –de facer imprentar a Historia de Galiza– pero ese compromiso non dependía solo da miña bontade que nunca faltou, si non en primeiro lugar, que de ahí mandaran os traballos debidamente ordenados, e en segundo lugar que a persona que aquí se comprometeu a dirixir a impresión, cumplira.
¿Si os dous puntos esenciales me fallaron que podía facer eu?.
Si co primeiro cumplín poñendo ahí os fondos necesarios para pagos de mapas e colaboraciones, co segundo ainda mais, contratando coa imprenta en base a “Maquet” o os detalles elaborados polo mismo responsabel– contratando cos clichés etc, a imprenta aboneille a primeira cuota ($ 37.500) que creo perdida, fixen entrega de todos os materiales que estaban no meu poder, testos, debuxos, mapas, e nada se fixo, a imprenta dí que se perxudicou coa perda da composición e esixe novo contrato aos novos precios, 15 ou 20 veces mais caros, – ¿podia eu volver a confiar para contratar de novo con novos aportes que tamén se perderían?.-
Cando vostede estuvo eiquí, dixen eu en unha xuntanza que a Historia de Galiza se faria e dende entonces pasei intres moi amargos, sin saber que facer, –a parte de ahí pensei que podía remediarse pero– ¿Cómo resolver o de aquí, si pensaba que o sucedido tocaba os bordes de un sabotaxe? -.-
Polo esposto darase conta os motivos de non escribirlle, fago oxe ledizoso pola seguridade que teño, e que por fín teremos a Historia de Galiza –gracias a vontade, capacidade e patriotismo de un gran galego, que enterado das dificultades con que eu me encontraba, ofreceuse patrióticamente a encargarse él, de correr cos traballos de impresión, estoume refirindo a Don Luis TOBIO.-
Comprenderá vostede a tranquilidade que oxe enche o meu espritu, –e a alegría que teño en comunicarlle a vostede esta novedade.-
O dia 12 de Nadal fumos a Montevideo, Prada, Abraira e eu levándolle a Don Luis TOBIO todo o material que tiña no meu poder –incluso debuxos e mapas– e, o por alí en órden as cousas, notamos que, o seu traballo non está completo, e decir que n imprenta ou en outra parte estraviaron algunas follas últimas, e como creo que a vostede se lle enviaron as copias da imprenta para correxir, e si non que terá copia do traballo que mandou oportunamente, lle rogo lle faga chegar directamente a Don Luis a parte que el lle pida –pois para que non mande todo, el lle dirá dende que parte en adiante falta.-
Tamén nos falta o mapa xeral de Galiza que era o mais grande e estaba solo en unha carpeta, ainda temos espranza de que SEOANE a encontré, e me gustaría si vostede podría averiguar no cartógrafo de Madrid si poderia facer outro mapa, pronto, e canto costaría.-
Infórmolle que a Don Luis TOBIO lle dín amplios poderes para tratar con vostede e con todos os colaboradores e facer baixo a miña responsabilidade económica todo o que sexa necesario o seu parecer para terminar a impresión da Historia e Galiza, de maneira que en adiante todo o que Don Luis resolva ou ordene ten a miña conformidade.-
En próxima carta fareille un detalle de todos os fondos enviados a esa.-
Termiño enviandolle a vostede e a sua dona moitos saudos e augurios para o ano 1961 con un abrazo do seu

S S S
[sen asinar]

1961-01-12
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 12/01/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Enero 12 de 1961
Señor Don
Luis TOBIO
MONTEVIDEO (URUGUAY)

Meu muy estimado amigo:
En primeiro vayan os meus desexos de un feliz aninovo para vostede e a sua familia, e agora refírome a copia da carta a Don Ramón OTERO PEDRAYO que lle enviei por Carlitos ABRAIRA (que por defecto do carbónico estaba borrosa– lle remito outra mais clara), na misma lle digo a Don Ramón que vostede lle pedirá a parte que falta do traballo de el, rógolle polo tanto facelo axiña para gañar todo o tempo que se poida.-
Na devandita carta digo que vaixo a miña responsabilidad económica está autorizado por min para resolver todo o necesario para a impresión de a Historia de Galicia –confirmolle a vostede o que lle escribín a Don Ramón, e convimos personalmente na sua casa, esto é –que lle ordene a Don Ramón ou conveña cos colaboradores desiñados ou outros, o que vostede considere necesario para a termiñación da obra.-
En canto os materiaes no seu poder –colaboraciones, debuxos e mapas– proceda tamén con toda libertade –o que non lle guste desbóteo– e co que sirva proceda a facer imprimir os primeiros tomos contratando como mellor lle pareza, é avisándome solamente para abonar as cuotas que vostede conveña.-
Respecto a o que falta do traballo de Don Ramón –fíxose aquí toda a búsqueda infrutuoxamente, en canto o mapa de Galiza veremos si o encontra SEOANE.-
Repasei a carpeta de correspondencia que teño de Don Ramón en procura de algún dato que poida interesarlle a vostede, e me decido a enviarlle as cartas orixinales que coido de intrés, así como copias de algunhas miñas, que lle rogo conservar para tornalas o meu arquivo cando vostede decida.-
Termiño póndome a sua disposición para calquer aclaración etc que considere conveñente, con unha aperta do seu amigo e,

S S S Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1961-02-03
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961.
Trasalba
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961. en 03/02/1961

Trasalba, Ourense 3 do febreiro 1961

Sr. D. Lois Tobio
Meu querido e lembrado amigo: Sua carta tróuxome a meirande alegría. Estiven de viaxe. Por iso demorei a resposta. Escribireille con regolaridade. Eiquí os amigos colabouradores desconfían da pubricación. Soio ca saída de un bó volume renascería o entusiasmo. Xa lle escribirei con mais calma. Istas letras son soio de agradecimento. Vai a concrusión do prólogo xeográfico. Pois iso e non Xeografía é o meu traballo. Cecáis estaria ben unha Bibliografía xeográfica de Galiza. O mapa grande vaise demorar moito. ¿Que tal unha boa fotografía do Venerable Fontán?. É grande e boa a ilustración cartográfica. Mire si fai falla algunha fotografía maís, por exempro, de Vigo.. A Prehistoria pode estar en pouco tempo. Igual a hestoria dos Peleníraxes por Carro.. Do demais hai moito traballado e sin orgaizar.. O interesante é a pronta saída do volume de Etnografía, verdadeira obra prima, que xa perde por o moito tempo de agarde. O Risco xa non traballa con gosto máis do que en cousas literarias.. Enfín, dentro de dous días lle escribirei.. Sua carta devolveume a confianza. Saudos da miña muller. Lembranzas na sua casa. E ós amigos
Sempre seu vello aluminador [¿?]
R. Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1961-02-11
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961.
Ourense
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961. en 11/02/1961

Ourense 11 febreiro 61

Sr. D. Lois Tobío - Montevideo

Querido e lembrado amigo: Estou moi ledo ca nova orgaización da que xa foi chamada a "Grande e Xeneral Estoria". Débolle falar con absoluta sinceridade. O empeño precisaría unha verdadeira orgaización e unha forte base económica. Os colabouradores propostos ou os mais desconfían. A vida é dura e os traballos de investigación lentos. Custan moitos as tempadas nos arquivos e as fotocopias. Sin falar por hoxe do orixinal en poder de Vde. vóulle mañifestar o estado do traballo: A) feita, con ben poucos engadidos e notas por Xaquín Lourenzo, a Prehistoria, por o inesquescente Cuevillas: b) feito un volumen enteiro de historia das Pelerinaxes dende as orixes deica hoxe por S. Xesús Carro: Vde sabe seu caraiter; quixo traballar soio; c) de Idade Meia por Ferro e por mil listas de fontes no Arquivo Histórico Nacional cuias papeletas eu gardo; d) de Idade Moderna tamen moita nota de fontes. Pro hai de esculcalo todo ben deitamente ben pagando fotocopias. Hai tamén moitas fontes de outros arquivo de época celto-román di Bouza ter traballado moito; quedamos en que a outra Idade Meia a fixera Ferro e a baixa Ferro ou Filgueira facendo dende logo Filgueira a Poesia medieval. No sei si cumprira. Chamoso Lamas fará non o dubide a historia do Arte. Eu quedeime co XVIII e XIX, fora [?] da cultura, e traballo moito. Coido que en dous anos podo ter rematados os dous volumes. ¿E o demais? ¿Que se mete co XVI e XVII? Compre unha nova orgaización e moito diñeiro. Por o pronto será gran cousa que saia a Etnografía. O Risco está vello e doente. Coido que sere orixinal está cheo de cravos.. Saidos os dous, ou o Tomo [¿?], xeografía, xeoloxía, bioloxía, etnografía –hai de pensar no demais a base de non seguire un orde cronolóxico esaito.. Enfin, agardo a sua opinión e sigo traballando no meu. Ben sei que D. Manuel gastou en [¿?] moito diñeiro. Debeu ser ouxeto de algun engano nas imprentas. Pidolle a sua opinión. Francamente sin cartos os mais dos colabouradores non traballan entendendo honorarios de investigación e de obras feitas. Falarei con Aquilino sobre o tratado de historia da lingoa que pode saír en calquer tempo. Escríbame. Saudos na casa. Sempre o vello amigo

R. Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1961-03-23
Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1961. en 23/03/1961

Castelar - 23 - Marzal 1961

Querido Tobio:
Somentes duas liñas pra vos decir que Marivi e mais eu viaxaremos ahí o mércores 29. Imos no vapor das 8 da mañan a Colonia. Pensamos volver o Domingo de tarde ou luns de mañan.
Decidenos se queredes que vos levemos algunha cousa de eiqui.
Este noso viaxe foi un pouco de arroutada, disposto dun intre pra outro sin outro quefacer mais que vervos a todolos amigos.
Deica o 29 apertas
R. [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de Mariví Villaverde, dirixida a Mª del Carmen Soler, a súa dona]:
Querida María del Carmen: Me siento muy ilusionada pensando en que pronto voy a veros. Dile a Constanza que le contaré nuestras experiencias teatrales.
Abrazos y hasta pronto

Mariví [sinatura autógrafa]

1961-04-13
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 13/04/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Abril 13 de 1961

Señor Dn.
Luis TOBIO
MONTEVIDEO (R. O.)

Meu estimado Don Luis:
Aprobeito o viaxe a esa do hirmán Abraira para contestar a sua de data 6 do Cte.-
Non recibín a visita de Barreiro, nin pola miña parte penso resolver nada, xa que deixei nas suas mans contratar con quen a vostede lle parezca mellor, sin ter somentes en conta algún pesos menos, sinón calidade de traballo e menos preocupacións; dos tres presopostos traídos por Prada paréceme que o mais convenente é o de Colombino, pero Ud resolva e dígame o que acorde como pago adelantado para mandarlle un cheque de ese Banco de Galicia.-
Don Ramón escribiume fai uns días por primeira vez desde a miña carta que Ud conoce, infórmame que está en correspondencia con Ud e nada mais; ahora eu creo que convendria lle escribir Ud sobre o que falamos –esto é– que Ud lle pida canto se lle debe a cada un dos que xa fixeron traballos incluso el, e que lle dea o presuposto dos outros traballos que faltan, para situar eu en Galicia os fondos necesarios para o cual conviria irlle escribindo a Fernandez del Riego según a sua idea, de que fora el o Administrador, aceptado por mín con moito gusto.-
Convén tamén non esquecer de repetirlle os da terra que cada un dos colaboradores debe renunciar os dereitos de autores ecétera.-
Alégrome moito que Ud. se dera conta da falta do capidoo da música popular galga e estou de completo acordó co seu pedido a Don Ramon.
En espera da suas noticias saudo moi afectuosamente,
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita escrita a lápiz, por Lois Tobío]:
Cont. 18-IV

1961-05-04
Carta de Manuel Puente a Álvaro Gil Varela, 1961.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Álvaro Gil Varela, 1961. en 04/05/1961

Manuel Puente

Bmé. Mitre 1263
BUENOS AIRES
Buenos Aires Mayo 4 de 1961

Señor
Alvaro GIL VARELA
Felipe IV nº 9
MADRID-ESPAÑA

Meu estimado amigo:
Fai tempo que desexaba escribirlle pero os que andamos atarefados con tantas preocupacios a falta de vagar traiciona os nosos sentimentos.-
Escríbolle oxe po lo siguinte; A Historia de Galicia que vostede estará enterado me comprometín a facer imprentar, e que xa debia estar circulando, está recién nos seus comenzos, e será realidade po lo menos nos dous primeiros tomos, que é o único material que hasta agora enviaron da terra, e esto vai a ser posible gracias a o concurso de Don Luis TOBIO, que sabedor das dificultades en que eu me encontraba por falla de persoa que se habia comprometido a dirixir a impresión, se ofreceu a correr el con ese traballo –e polo tanto se está comenzando a imprimir en Montevideo,– e como o por en órden os materiales nos topamos en que se estraviou o mapa xeral de Galiza que foi feito xunto con os rexionales ou comarcales, por un cartógrafo de Madrid cuyo nome non sei, e como creo que vostede lle abonou mais ou menos 60.000 pesetas e saberá quen e –o molesto para rogarlle me faga o favor de encargarlle a confección de outro mapa xeral igual o anterior lle abone o que sexa e remita a brevedade posible directamente a don Luis TOBIO a MONTEVIDEO ou a mín.-
Díceme que os cartógrafos conservan detalles ou "maquetes" dos traballo que fan –si en este caso sucedera o mesmo ganariase moito tempo que en verdad ahora urxe.-
En espera de suas noticias reciba moi afectuosos saudos do seu amigo e,
S S S
[sen asinar]

1961-05-04
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 04/05/1961

Manuel Puente
Bmé. Mitre 1263
BUENOS AIRES
Buenos Aires Mayo 4 de 1961

Señor Don
Luis TOBIO
Casilla Correo 149
MONTEVIDEO-URUGUAY

Meu querido Don Luis:
Recibín su carta del 18 de Abril e non puden contestar antes porque pasei uns dias muy aterefado –con varias cousas– presentación de liquidación de Réditos que debe compor un mesmo, e lios en outras actividades que me tiberon e teñen absorvido.-
Alégrome que arranxase con Barreiro a impresión.-
En canto o mapa creo que mellor seria facer intervir a Alvaro Gil que foi o que lle abonou o cartógrafo que os fixo, que e de Madrid, o por que tamén ten no seu poder unha suma de Pesetas –escriballe pois mañan sobre este asunto e espero que así poidamos ter a solución máis pronto.-
Respeto a composición en corpo 12/12, e certo que seria mellor pero debemos considerar si a obra non se encareceria demasiado, con todo o que hay que agregarlle, refírome o precio que vay a resultar para a venda que e o que me está preocupando, porque pola miña parte tamén me inclino o mellor– deixo enton que vostede resolva o que lle pareza.
Respecto a parte material, estóu disposto a constituir ahí un fondo de garantia, si elo e necesario, por todo o valor da obra, co fín de ir abonando a medida que avance o traballo, para esto e o arranxo do contrato irei a esa no transcurso da semana que ven.-
Afervoados saudos do seu amigo
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita ao final da carta]:
Incluyo copia da carta a Alvaro Gil a que escribo oxe

1961-05-11
Carta de Manuel Puente a Alberto Rodríguez López, xerente do Banco de Galicia de Montevideo, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Alberto Rodríguez López, xerente do Banco de Galicia de Montevideo, 1961. en 11/05/1961

MANUEL PUENTE
Buenos Aires

Montevideo, 11 de mayo de 1961.-

Sr. Gerente General del
BANCO DE GALICIA
25 de Mayo 471
Ciudad

Ref.: Caja Ah. Nº 2446 Anexo I
HISTORIA DE GALICIA

De mi consideración:
Por la presente autorizo al Banco de Galicia, para que de los fondos que poseo en mi cuenta de Caja de Ahorros que indico en el epígrafe, se sirva abonar las facturas, que relacionadas con la confección de la HISTORIA DE GALICIA, sean presentadas a esa Institución con el visto bueno del Dr. Don Luís Tobio.-
Con este motivo saludo a Ud. muy atte.
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1961-05-11
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961.
Trasalba
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961. en 11/05/1961

Trasalba, Ourense, 11 do maio 1961.
Sr. D. Lois Tobío
Montevideo

Meu querido Tobío:
Apertas. Pensando sempre nos amigos sobre todo nos de lonxe nista verde soedá trasalbesa escondida polo canto do cuco. ¡Que ben nestora comendo churros na Ferradura por as nove da mañán e mirando víbrar as torres cas balaladas da Ascensión!.. Eíqui os colabouradores da "Historia" pensada por Manuel Puente mañifestanse esceuticos, procuran non falar do problema quezáis por non amolarme a min. En tantos anos a Etnografia –non penso no introito xeografico– poido ter dado bos froitos e enqueito o nome galego en todo o mundo culto.. O traballo do Risco ten valeiros. O Risco xa non está pra traballos fortes. Peteira lixeiramente en materias literarias e deixase levar por a vaidade. Si a Etnografía saira co nome de Risco voltaría o seu verdadeiro rango.. O proieuto require – por agora e soio pra "internos"– si se levar adiante outra orgaización, cunha forte base económica e unha oficina ou centro reitor e orgaizado con ficheiros e todo o necesario. Cos cartos empregados teñense feito milagres. Pro hoxe a vida está moi outa. ¿Como se vai soster un inquerito de meses en arquivos? Eiquí hai unhas pesetas de Puente o meu nome na Sucursal do Banco da Cruña en Ourense, unhas 23 ou 30 mil que non emprego agardando novas guías. O volume da Prehistoria e o das Pelerinaxes en conxunto están dispostos pra ben logo. Do demais hai calicatas esporadicas. Eu teño moito do XVIII e XIX e en dous anos podería arranxar maís dun volume. Son un vello, 73 feitos. Vou ter con Vde unha correspondencia regular. Quixera saber sua aspiración concreta. Quixera as veces deixar a direición pois non responden eistremados [¿?] na longa agarda do primeiro tomo. Compría un esquema, semellante ou millorado do que se acordou con Seoane. Por certo que Seoane non me puxo nunha soia letra. Na editorial "Citania" estabase imprimindo unha vida anovelada de Rosalía que ali deixei o 59 e non sei como vai. O importante é na "Historia" un criterio e vontade segura. Saudos na casa. Sempre o vello amigo que moito lle quere
Ramón Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1961-05-23
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 23/05/1961

Manuel Puente

Buenos Aires 23 de [maio] 61

Señor Dn.
Luis TOBIO
MONTEVIDEO

Meu estimado Don Luis:
Como ainda non recibín a carta que vostede me anunciou en esa, escríbolle para informalo e rogarlle que me envie copia, por consello de PRADA que me dixo que aguardara, porque a correspondencia de ahí acostumbra a tardar, non lle escribín antes.
Po lo mensaxeiro do Banco de Galicia mandeille copia da carta que lle entreguei o xerente, para que abonaran po la miña conta as facturas que co seu visto bó lle foran presentadas para os gastos da historia, espero que elo mereza a sua aprobación, e rógolle que de cada factura etc, pida copia e que ma envie para o meu goberno co a conta do Banco.-
Nada mais por hoxe,
Reciba unha aperta do seu amigo y S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita a lápiz por Lois Tobío]:
Cont 31 maio 1961 mandándolle copia do presuposto de Barreiro

1961-06-17
Carta de Manuel Puente á imprenta Barreiro y Ramos S.A., 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente á imprenta Barreiro y Ramos S.A., 1961. en 17/06/1961

Buenos Aires Junio 17 de 1961

Señores
BARREIRO Y RAMOS S. A.

MONTEVIDEO-URUGUAY

Muy señores mios:,
Por la presente comunícoles que acepto el presupuesto Nº 38,685, que para la impresión de los dos primeros tomos de la Historia de Galicia en idioma Gallego, me han pasado Uds. por intermedio de Don Luis TOBIO, y cuyo importe total de CIENTO SETENTA Y CINCO MIL PESOS URUGUAYOS ($U. 175.000) me comprometo a abonarles como sigue; el 50% en el transcurso del trabajo divididos en cuatro periodos a fijar por Don Luis TOBIO, y el otro 50% a la terminación y recibo de los dos mil ejemplares.-
Entiendo que aunque el presupuesto dice en cuerpo 10, si Don Luis TOBIO resuelve hacerlo en cuerpo 12, no habrá aumento en vista que el trabajo de tipógrafo es el mismo y el papel es suministrado por mí.-
El señor Don Luis TOBIO está autorizado por mi para dirigir y resolver todo lo concerniente a esta obra.-
Salúdolos muy atte,
S S S
[sen asinar]

1961-06-17
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 17/06/1961

Manuel Puente

Buenos Aires Junio 17 de 1961
Señor Don
Luis TOBIO
MONTEVIDEO-URUGUAY

Meu querido Don Luis:
Contesto a sua carta 31 Mayo, e aprobeitando a ida a esa de un rapaz amigo de ABRAIRA enviolle por el a presente, xa que no correo actualmente non se pode confiar; Xunto a esta encontrará carta para BARREIRO Y RAMOS S.A. (e unha copia pra vostede) aceptando o presuposto, como Ud me indicou, si no está do seu gosto devólvama co as correccions que lle parezca para facerlle outra.-
Sinto que debamos considerar perdida a carta donde me dixo enviava as mostras de tipo 10 e 12-e sobre este punto repítolle que vostede resolva, pois a mín tamén me vai a gustar mais en corpo 12.-
PRADA anda forzando a SEOANE para lograr os dibuxos ou fotografías – e tamén vamos a buscar por outros lados, do que sexa lle escribirei axiña.
ALVARO GIL, non recibin contestación, e comenza a preocuparme, voulle a repetir a carta.
Reciba unha aperta do seu amigo
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1961-06-26
Carta de Carlos Tobío Fernández a Lois Tobío Fernández, 1961.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández a Lois Tobío Fernández, 1961. en 26/06/1961

Junio 26/61

Sr. Luis Tobio

Querido Luis: recibi tu carta del mes de marzo. Me alegra que esteis bien y disfruteis de esa vida sosegada y apacible que, a medida que pasan los años, es lo que mas se desea.
Mi nuevo negocio marcha bastante bien. Paso apuros porque compro todo al contado y vendo a crédito, pero hay buena utilidad. La disminución del turismo me perjudica algo las ventas, pues el gringo, medroso y comodín, se retrae de acudir a México a causa del problema de Cuba y la actitud del gobierno de aqui al respecto. Algunas manifestaciones antiyanquis fueron suficiente, exageradas por la prensa americana, para debilitar la oleada de turistas que en esta temporada acuden a México. Tienen recelo y temor hacia estos países de habla española, que juzgan pintorescos pero bárbaros y peligrosos. Sin embargo, esta crisis se juzga pasajera, y se espera que para Julio y Agosto mejoren las cosas. Creo que ya te dije que vendo, mediante agentes, plateria y curiosidades mexicanas en las poblaciones fronterizas, y por tanto mi negocio depende directamente del movimiento turistico. Mi fuerte es la venta de unos cuadros hechos con plumas pintadas, que representan pájaros tropicales y motivos típicos. Una antigua artesania indigena, minuciosa y llamativa, que tiene gran aceptación entre americanos, al igual que la plata labrada de Taxco, que tambien trabajo en regular escala. A primeros de Julio voy a salir a Tijuana, en la misma frontera (casi 3.000 kms. de México!), a vender y cobrar. Trataré de pasar al lado americano, y, sí me dejan, me llegaré a San Diego y los Angeles.
No creas que cambio de actividades por gusto, o por tener espíritu emprendedor. No sirvo para el comercio, ni me gusta la industria o los negocios. Simplemente, las circunstancias obligan y, puesto a hacerlo, hay que hacerlo lo mejor posible. Tal vez si hace años hubiera topado con un empleo cómodo, seguro y bien retribuido, me hubiera conformado con un medio tono y mediano pasar. Pero no fué así, y ahora tengo menos tranquilidad pero mas posibilidades de, algun dia, ir a donde me dé la gana y vivir como se me antoje.
En días pasados recibí un pequeño libro de Carlos de Rama. "Itinerario español". Supongo lo conocerás. Sus observaciones causan desolación. Parece que fueran hechas hace 30 o 40 años. Estancamiento, miseria, atraso por todas partes. Habla de 50% de analfabetos. Sin embargo, informes de otras fuentes, no concuerdan. Es imposible formarse un juicio claro de España. Nunca una situación fué juzgada en términos mas contradictorios. En todas las opiniones pesa demasiado el prejuicio, el partido tomado, la simpatía o antipatía. Creo que Rama no escapa a esto, no obstante lo mucho que hay de cierto en sus notas.
Estoy comprando en Madrid un piso que, desde hace 30 años, ocupan los familiares de Carmen y que está a nombre de ella. Como tiene renta congelada y el inquilino tiene opción para comprarlo a precio de ganga (130.000 pts.), creo que hago un buen negocio. Está en la Glorieta de Bilbao, y su valor en venta libre es 3 veces superior. Al menos el dia que vuelva a España tendré donde meterme.
Tuve noticias de Maruja respecto a Jesús. Está indignada. Se marchó del Sanatorio sin estar curado, y no avisó a nadie. De lo que Maruja me dice se aclara algún angulo nuevo de la personalidad de nuestro hermano. Parece bastante irresponsable y absolutamente indiferente a las cuestiones prácticas. Dice Maruja que esta ya cansada de seguir sosteniéndolo, al igual que los otros hermanos, y pagar sus deudas en Madrid. Creo que tiene razón; es muy bonito ser estudiante perpétuo, pero a los 36 años no se debe vivir a expensas de la familia.
Tio Pepe estaba refugiado en Miami, al igual que toda la "gente bien" habanera que la escoba de Fidel arrojó al basurero de Florida. Parece que esperaba la caida de Castro, pero en vista de que la cosa, en vez de madurar, se pone cada día mas verde, decidió irse a vivir a Coruña. Amargo y justo final para un anciano que ve derrumbarse el mundo en que vivió su vida holgazana y dulce.
Aquí, el castrismo ha hecho fuerte impacto entre la juventud, sobre todo universitaria. Es la primera vez que veo entre esta gente, apática, inservible, algo que sacude su modorra política. El gobierno y el partido oficial, con su estructura burguesa y su Revolución apolillada, estan un tanto alarmados. Se habla de "una Revolución contra la Revolución". Cárdenas, como siempre, a la vanguardia, aunque frenado por presiones de arriba. De otro lado, el clero empieza a estar activo. Tambien mi hija Carmen, al igual que muchos hijos de refugiados, se contagió del sarampión castrista. Ahora quiere ir a Cuba para el 26 de Julio, con un grupo de estudiantes invitados por Castro. Como no la dejo, me llama reaccionario y burgués. ¿Que te parece?
Abrazos de todos nosotros para tu gente, y en especial para ti de
Carlos [sinatura autógrafa]

1961-06-26
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 26/06/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Junio 26 de 1961

Señor Don
Luis TOBIO
MONTEVIDEO-URUGUAY

Meu querido Don Luis:
Acaba de chegarme a sua data 21 corrente e aprobeitando que o noso amigo CANABAL viaxa hoxe para ahí, envíolle a carta datada o 17 do corrente que non levou o conocido de ABRAIRA.-
Mándolle un sobre con fotos etc, entregadas a PRADA por SEOANE; e todo o que lle deu con encárrego de llas devolver –creo que apenas si lle servirán algunhas;– estamos ocupándonos de conseguir outras, pois un tal HERMIDA trouxo unha película de Galiza e díceme que tamén ten fotos –e un aficionado cineasta de La Plata tamén fai algúns anos espuxo boas fotografias, estamos ocupándonos de buscarlas e mandarllas dentro uns dias; O patronato de Turismo Español dice que ten boas postales de Galiza, aquí non poidemos conseguir nada, ¿poderia vostede ver si a representación de ahí lle facilita algo?.-
Tamén lle recomendo ver entre os dibuxos etc, de Xoaquín LOURENZO que me parece recordar a existencia de algo axeitado.-
Alégrome saber que xa comenza a correxir as probas de imprenta do primeiro tomo.-
Esperando poder mandarlle dentro poucos dias outras fotos –envíolle unha aperta,
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

P.D.
A dirección de Del Riego es la misma que Ud anota
Progreso 12, 5º izquierda VIGO.-

1961-06-29
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 29/06/1961

Manuel Puente
Bos Aires 29 Xunio 1961

Sr. Don Luis Tobio
Meu querido Don Luis,
Confirmandolle as cartas que lle mandei por Canabal, informolle que oxe fumos con Prada a ver unha coleccion de varias miles de fotos de Galicia que ten un Sr. Hermida sacadas por el na terra, tratase de un Ourensan aficionado a ese arte.
Separamos 100 (e dicir separounas Prada) consideradas axeitadas para o ouxeto que se requir, as que seran levadas por Prada o proximo dia 8 –que irá a esa con unha Comisión do Centro Galego a esperar a Martínez Rico o seu paso por ahí o dia dez.
Apresurome a comunicarlle esto para que vostede sepa a que aterse.
Reciba un aperta de
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1961-07-28
Carta de Lois Tobío Fernández a José Suárez, 1961.
Montevideo
Punta del Este
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Suárez, 1961. en 28/07/1961

Montevideo, 28 de julio de 1961

Señor
José Suárez
–––––––––––––––
Mi querido amigo:
Como ya te ha dicho Canabal, tengo necesidad de conseguir buenas fotografías de paisajes, pueblos y también algunos monumentos de nuestra tierra para la historia de cuya edición me he encargado. Esas fotografías están destinadas principalmente a ilustrar la primera parte de la introducción que es una síntesis geográfica escrita por Otero Pedrayo. Por consiguiente me interesa, sobre todo, lo que refleje paisaje rural o urbanos.
Mucho te agradecería que me pudieras proporcionar este material, que sin duda tienes en abundancia. No sé como podríamos seleccionarlo pues, seguramente, debes tenerlo casi todo en negativos. Tal vez podría dejarlo a tu buen criterio (20 ó 30 fotografías serían suficientes). Se trata, repito, de comentar geográficamente las descripciones de Otero Pedrayo sobre montes, valles, ríos, costas, rías y también pueblos (vistas generales que reflejen la ubicación y paisajes circundantes).
Espero tus prontas noticias sobre este asunto con la indicación de lo que podría costar este trabajo.
Recibe un abrazo de tu buen amigo
[sen asinar]

LT/pe

1961-07-28
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961. en 28/07/1961

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1
Teléfono, 8204
VIGO - 28-xulio-1961

Sr. D. Luís Tobío Fernández
Montevideo

Meu querido amigo:
Recibín a túa carta do 19, pero ningunha outra chegóu, en troques, ó meu poder. Si así non fose teríache respostado coa puntualidade con que adoito facelo.
Vexo que no envés do sobre figura unha nova direición. Nada sabía que te trasladaras de domicilio, e témome que non recibas os libros de Galaxia que seguimos remesando ó anterior enderezo.
Con relación ás encomendas que me fas, debo manifestarche o seguinte:
Hoxe mesmo, por correo aéreo certificado, mandeiche unha coleición de 42 fotos de paisaxes, vilas, etc. Algunhas delas coido que son boas. Podes escoller as que milor che parezan. Andiven de cabeza pra as precurar, valéndome dunha xente e doutra. Si me tiveras concedido algún marxe de tempo, seríame máis doado conseguir series completas.
Ontes escribinlle a Parga Pondal no senso que me indicas. Cando me conteste, informareite do que diga.
Escribo moi de presa, porque ando cheo de atafegos que non me permiten respiro. Outro día fareino máis de vagar.
Non deixes de me comunicar a receición das fotos, pra a miña tranquilidade.
A forte aperta de sempre, de
Fernández del Riego [sinatura autógrafa]

1961-07-30
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961.
Trasalba
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961. en 30/07/1961

Trasalba 30-VII-61
Sr. D. Luis Tobío
Montevideo

Querido amigo: Moi ledo ca sua carta. Devolvolle o esquema xeografico. Coido que así vai ben. Trátase de un limiar xeográfico e non de unha xeografía. E concedín moito as chamadas dos ríos e da costa. Penso que a cartografía é do millor. Mandarei unha presa máis de fotos. Quixera saber en canto tempo. Eiquí domina a preguiza. Escríballe a Parga. Estou abraiado ca morte súpeta de Aquilino Iglesia Alvariño. Estiven co il o 27 en Sant Yago, tan bon e ledo e bebedan. Morreu o 28 cando xa eu estaba eiquí. Xa o libro tén de levar unha necroloxía. Hai que procurar quen faga a historia da lingoa pra pubricar polo común da Idade Meia. Quezais Isidoro Millán González Pardo, ¿? ativo de Pontevedra. Estarei en Sant Yago mañán e buscarei consello. Non sei si a Introducción vai coa Etnografía. Coido que non. Pois abultaría demais o volume. Estou contento agora novamente por mirar pubricada a Etnografía. O pior vaí ser a revisión. O Risco non está hoxe para traballos serios. De todos xeitos pídalle cando tería a sua idea xeneral da obra. Eiquí os mais desconfían ca longa demora. Hanse animare o locir a portada impresa. Saudos na casa. E ó filliño. Con apertas a Canabal grande, puro e cerme galego, e o apaixoado e consecoente Crestar.. Penso que M? Risco-Macías deixaria ben posto noso pabellón e seu nome. Adeus. Sempre o vello amigo
Ramon Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1961-08-27
Carta de José Suárez a Lois Tobío Fernández, 1961.
Punta del Este
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Suárez a Lois Tobío Fernández, 1961. en 27/08/1961

Punta de Este 27 -VIII-1961

Querido Tobío: Perdóname si non che mandei as fotos tan pronto como eu houbera querido. Problemas de papel e de seleccion motivaron un pequeno retraso. Espero que che sirvan de algo, o que non será pouco porque non é posible encarar un trabalo como iste, sin un plan previo, e sin pensar, o facer as fotos, que han de cumplir unha misión concretar como a que a ti che encomenadaron.
Si me escribes, certifica a carta ou mándaa por O.N.D.A. porque a que tu me anunciaches non chegou nunca.
Unha aperta de bo amigo
Pepe Suárez [sinatura autógrafa]

1961-09-06
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1961. en 06/09/1961

[Vigo]
6-set.
1.961

Sr. D. Luís Tobío Fernández
Montevideo

Meu querido amigo:
Recibín a túa do 10 de agosto pasado. Demorei un algo o respostarche, porque andiven a matinar sereamente na proposta que me fas. Por outra banda, tamén Otero Pedrayo leva unha tempada en Santander, e non voltará a Galicia ate meiados de mes.
Si os moitos agobios que pesan riba de min non me fixesen dubidar, teríache escrito a volta de correo, acollendo con entusasmo a idea de colaborar contigo dende eiquí, no choio de levar avante a Historia de Galicia. Pero son tantas as obrigas que hei de atender, que sentín medo de comprometerme a te axudar. Porque, craro está, a axuda ten de ser efeitiva no orde dos logros que se tencionan. Ben me decatei, dende o primeiro intre, que Otero non era o home chamado a iste labor, que non vai co seu temperamento. E, seguramente, il agradecería que se lle aforrasen os traballos engorrosos, alleos á tarefa inteleitual de dirixir a Historia. Niste senso, comprendo cales son os teus propósitos, i eu, por razós de galeguidade e de amistade contigo, non podería negarme a secundalos.
Trataréi, pois, de facer todo canto esteña nas miñas mans, pra normalizar o traballo que eiquí me encomendes. Nembargante, non quería deixar de te advertir que apenas dispoño de tempo pra nada. Unha das cousas que máis horas me ausorben e máis preocupaciós me causan, é Galaxia. Mesmamente, porque a vida comercial da Editora esmorecía, tiven que me faguer cargo da direición da Xerencia, e todas as horas me son poucas pra revitalizar e dar novos pulos á empresa. Ademáis, agora ando metido na creación dunha grande Biblioteca, que se nutrirá cos fondos que posee Penzol, e que nos donóu pra tal fin. Xa temos alquilado o local, e contamos coa promesa de outras interesantes aportaciós bibliográficas. Queremos chegar a facer un importante centro de estudo, no que centralizaremos, reproducidos en microfilm, cantos documentos de interés romanístico andan esparexidos polas bibliotecas estranxeiras. Dise xeito poderemos chegar a dispoñer dun valioso centro, pra que os universitarios galegos traballen debidamente sin necesidade de saír de Galicia. Velahí, pois, unha nova laboura de envergadura, en cuia orgaización tamén me comprometín.
Polo demáis, decátome sobradamente das razós que espós na túa carta, e que considero xustificadísimas. Conta polo tanto conmigo, dende agora, pra o que me sexa posibre facer. En tal senso deberás sinalarme, periódicamente, os puntos concretos do que hei realizar de acordo co plan trazado por tí.
Xa falei con Parga, sobre o asunto da parte xeolóxica da Historia. Autorizoume pra que che comunicase que podías seguir avante co texto que ahí tes, pois renuncia a toda correición.
Non quero iniciar xestión algunha, ate que teñas a conformidade de Otero. Non por outra cousa, sinon por delicadeza e respeto á súa persoa.
Supoño que Alvaro Xil non falaría co cartógrafo sobre a reprodución do grande mapa estraviado. Digo isto, pola esperencia de outras cousas semellantes. Si consideras que ainda hai tempo de emprincipiar unha nova xestión, indícame o prazo de que podo dispoñer, e comunicareime co cartógrafo a traveso dun amigo común.
Con respeito á música popular na parte etnográfica da obra, i estando fora deiquí Bal e Gay, non vexo persoa axeitada e de solvencia que puidera encarregarse do asunto. Seméllame que non estaría mal encomendarllo a Pita.
E isto é todo polo de hoxe. Recibe a forte aperta de sempre, de
Fernández del Riego [sinatura autógrafa]

1961-10-02
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1961. en 02/10/1961

Buenos Aires, 2 de Octubre de 1961.

Sr. Luís Tobío.
Montevideo

Benquerido Tobío:
Os amigos Prada e Puente, déronme traslado dos teus desexos de que eu podería redactar un pequeno traballo encol da música popular galega, para engadir á Historia de Galicia que, gracias ao teu grandeiro esforzo, sairá axiña.-
Como comprenderás á noticia non deixou de encherme de satisfacción; e acarón desa satisfacción a dúbida de si as miñas cativas condiciós son de abondo capaces, para figurar xunto as outas persoalidades que tratan os principales temas de dita Historia.- Creo sinceiramente, que hai na Terra, e fora dela, quen pode faguer ese traballo moito millor que eu; por eso creo que nesta oportunidade pesou á túa amical estimanza hacia miña persoa, tantas veces posta de manifesto e que agradezo en todo canto val.- Agora ben, si tí crées que á miña colaboración pode servir de algo, non terei mais remedio que acatar a túa decisión.-
Si a túa resolución é definitiva, ainda que os amigos Puente e Prada, déronme a lér unha nota túa onde eispresas o que estimas comenente debe ser dito traballo, breve e conciso, a mín gostaríame indicaras cantas follas escritas a máquina, doble espacio (tipo carta ou oficio) consideras debe tér o mesmo, e tamén si é interesante engadir algunha bibliografía.-
Prégoche as túas noticias, sin reservas, e con cordiales lembranzas para María del Carmen e fillos, de todos nós, recibe a aperta forte e cordial de sempre,

Emilio Pita [sinatura autógrafa]

1961-11-05
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961.
Ourense
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1961. en 05/11/1961

Ourense 5-XI-1961

Sr. Dn. Lois Tobío
Montevideo

Meu querido amigo: Abrazos. ¿Porque na entrada do inverno e cunhas voltas por Sant Yago lémbrase un máis vivamente dos amigos?. Agardo letras de Vde sobre a Historia. Precísase un novo sistema e nova finanzación. Eu entendereime direitamente con Vde. Escribireille todos os meses. Noso amigo Sebastián M. Risco Macías tróuxome recados e indicaciós. Hoxe limitareime a tres probremas:
O estudo de Aquilino Iglesia –q.D.t.– pode servir con algunha demudanza no tono que non caia na pura doutrina e teoria. Nisto estaba o propio Aquilino conforme. Aseguroumo xa no vran saíndo da catedral falando entramos na Quintana e na Rúa Nova e houberao il feito de non o coller de sutoque a morte.
Pra o grande mapa de Galiza compre saber o formato do volume. Si me di con xusteza as dimensios e outras notas de acomodamento mándase facer o Instituto Geográfico pidindo diante presuposto.
As modificaciós no traballo de Aquilino debíaas facer Vde que está en xornaleira relación co senso e esprito dos emigrados, de isa rexa Galiza. Pois coido que debe ire no principio da obra.
Eu teño 73, case 74 anos, con enerxia de abondo pero amingoada pola doenza da perna esquerda e tamén –entre vellos amigos pódese dicir– pola merma económica que supón a xubilación da cátedra e o cativo prodoito do capital en terras. Hoxe só é sentimento ó que me cingue os eidos herdados que non deixarei como non teña moita precisión. Hai que pensar noutro direitor mais novo e proveitoso. Farei e sigo traballando no meu XVIII e XIX.
Saudos a Canabal e sua boa xente. Escribireille. E a Crestar. E na sua casa.
Sempre o vello amigo
R. Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1961-11-16
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1961. en 16/11/1961

Manuel Puente
Buenos Aires Noviembre 16 de 1961

Señor Dn
Luis TOBIO
José Bto. Lamas 2941
MONTEVIDEO-Uruguay

Meu estimado Don Luis:
Contesto a sua estimada carta del 25/10 chegada con moito retardo.-
DEL RIEGO: Como entendin que primerio me iva escrebir vostede propondolle o plan que vostede resolvese, quedei a espera das suas noticias sobor da aceptación para facerlle chegar fondos que estan agora espallados en poder de Don Ramón-Alvaro Gil etc, de maneira que digame vostede si Del Riego aceptou o encárrego, si debo escribirlle.-
Don RAMON: fai tempo que non me escribe, cando estubo por eiquí Don Sebastián MARTINEZ RISCO encargueille falar con Don Ramón sobre dos capítuos que faltan para a historia e sobor de esto recibín o que lle transcribo que como verá non dí nada novo en que poidamos vasarnos, pero como confio na vontade de MARTINEZ RISCO para axudar no que poida pra historia escribireille sobor desto e igualmente o farei sobor o que vostede me indique.-
O MAPA GRANDE: o están facendo en Madrid coa intervención de "BEN CHOSEI", de maneira que como creo que irá pegado, seria bén que para non retrasar o traballo na encuadernación puxeran un papel doblado no lugar correspondente, para ser remplazado logo polo mapa, pois vai a tardar porque o cartógrafo estaba fora de Madrid este novo mapa vai costar 40.000 pesetas.-
NOME DA EDITORIAL: conven porlle "EDITORIAL NOS" BOS AIRES, pois témola registrada eiquí, conven que vaya co o mesmo tipo e caracteristicas tal cual está no libro "As Cruces de Pedra" que cordo que vostede ten un exemprar.
No copyright creo que pode ir o meu nome como vostede dí, e si e o caso de rexistralo ahí na propiedad literaria –fágame mandar a solicitú ou indíqueme como facelo.-
PAGOS: faga vostede os necesarios tanto a BARREIRO como os grabados, recurrindo a miña conta do Banco de Galicia.
Sin mais, os amigos retribúyenlle e agradacen os seus saudos, e con uha garimosa aperta quedo seu amigo,
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

P.D.- Fotografias levadas por Prada, creo que 106 –o que as facilitou precisas e está as recramando, rógolle devolvermas o antes que poida.- Vale

1962-00-00
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, c.1962.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, c.1962. en 00/00/1962

Querido Tobío:
Eiquí deixoche isto, para que poidas engadilo as follas que xa che deixei.
Agardo que sirva.
Agradézoche moito todalas túas atenciós, e perdóame a demora, pero todo foi por cousas alleas a miña millor vontade.
Voltarei por Montevideo dentro duns 15 días. Non puden comunicarme contigo por teléfono.
Deica axiña e outra vez moitas gracias.
Unha aperta de
Pita [sinatura autógrafa]
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Gárdame ben o Cancioneiro. Gracias
Pita [sinatura autógrafa]

1962-01-10
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962. en 10/01/1962

Manuel Puente
Buenos Aires, Xaneiro 10 de 1962

Sr. Don
Luis TOBIO
MONTEVIDEO

Meu querido amigo:
Recibín onte a sua carta –22 Nadal con un retraso enorme.-
Aproveito a ida a esa do noso bon amigo Prada no dia de mañana para mandarlle o orixinal do traballo de X. Lorenzo referente:
OS PRODUCTOS DO MAR”, eu non teño copias das cuartelas feitas a máquina po lo que non podo saber o que corresponde os Nº. 66 a 68 –por eso lle envio todo o traballo– rougandolle o conserve porque me gusta gardalo.
Dentro de uns días lle mandarei copia das cartas que farei a Del Riego e Don Ramón.-
En canto a O Mapa Xeral de Galiza xa está pedido a Madrid e Ud verá si conven ou non agardar por el.-
Alégrome que a impresión estea tan adiantada, doume perfecta conta do enorme traballo que siñificou para vostede por en órden os orixinás e todo o demais de clichés etcétera; O desorden nos orixinás non foi por falta das nosas recomendacións, que chegamos a pedirlle se poxeran da cordo, na unificación do idioma etcétera, e de esperar que con la dirección de Del Riego os futuros traballos veñan como corresponde.-
O meu sobriño tróuxome a mayor parte das fotografías –cando non precise as poucas que quedaron ahí rógolle enviarmas para devolvelas.
Con moitos saudos dos amigos de aquí e con augurios de un bó ano 1962 –para vostede e familia reciba uha aperta do seu amigo e
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1962-02-13
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962. en 13/02/1962

13-2-1962.

Benquerido Tobío:
Recibín a túa carta cordial que paso a respostar.
Un sin fín de problemas de traballo e familiares (a morte dun parente, un ataque de parálisis dunha cuñada) me teñen sin vagar para dar remate ao traballo encol da música popular galega, tendo en conta a responsabilidade do mesmo dado o seu destiño.-
No prósimo mes de Marzo, decidín tomarme unhas vacaciós (fai xa anos que non disfroto delas) e aproveitar ese descanso para dar cumprimento a tan difícil compromiso.- Si é posibel que podas agardar para entón agradeceríacho moito.-
A miña xente agradez e retribuie os teus garimosos saúdos aos que engado a miña aperta forte de sempre,
Pita [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita, a lapis, abaixo do texto, escrita seguramente por Lois Tobío]:
Contest. 22-II-62

1962-02-23
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1962.
Washington, D.C.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1962. en 23/02/1962

–––––––––––––––––––––– ORGANIZACION PANAMERICANA DE LA SALUD
Oficina Sanitaria Panamericana , Oficina Regional de la
ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD ––––––––––––––––––––––––––––––––––
1501 NEW HAMPSHIRE AVENUE, N. W., WASHINGTON 6, D.C., E.U.A. CABLEGRAMAS: OFSANPAN

23 de febrero de 1962
Sr. Luis Tobío
José Benito Lamas 2941
Montevideo, Uruguay

Mi querido amigo y compañero:
Estas líneas te sorprenderán, me imagino, un poco ya que realmente nuestra relación epistolar en estos 20 últimos años se puede contar con los dedos de una mano. Sin embargo, con frecuencia he pensado en tí, especialmente desde que Rovira Armengol trabaja conmigo.
He preparado una lista de personal para la XVI Conferencia Sanitaria Panamericana que se celebrará en Buenos Aires del 20 de agosto al 6 de septiembre próximos y he pensado incluir tu nombre para completar el equipo de traductores, editores y redactores de actas. Estos puestos tienen asignada una remuneración de $25 diarios y $18 en concepto de viáticos más los viajes de ida y vuelta en clase económica, según me informan en la Sección de Personal. El sueldo se devenga también sábados y domingos ya que hay que estar siempre a la disposición de la Secretaría.
A mí me sería muy grato poder contar con tu colaboración y creo, por otra parte, que muy difícilmente encontraré en Buenos Aires una persona que reúna tus condiciones.
Ahora bien, yo no quisiera formular ninguna propuesta en relación a tí sin contar anticipadamente con tu aceptación. El contrato se extendería posiblemente a unos días antes de iniciarse la Conferencia y a unos días después de terminarse, es decir, un mes escaso.
Con mis cariñosos saludos a tu esposa y familia, te abraza tu viejo amigo.
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1962-03-21
Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1962.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1962. en 21/03/1962

París, 21 de marzo de 1962.-

Queridos María del Carmen y Luis:
Doble fué la alegría de vuestra carta, porque, además, me trae el encargo de las tapas para la Historia de Galicia. Gracias también por los diapositivos que, aunque no dan la sensación de los colores de los murales, me sirven.
Respecto a las tapas o sobre-cubiertas, me pondré de inmediato a ellas y te las enviaré tan pronto "encuentre" las que me satisfagan. Te ruego que me digas los títulos y (o) leyendas que llevará cada una, pués debo calcular los lugares para la tipografía que, si bién me gustaría también escogerla, habrá que conformarse con proponerte alguna para que tú, después veas de encontrar similar entre los tipos que tenga la imprenta que realiza el trabajo (creo recordar que tú me habías hablado de Colombino)
Por mi trabajo no cobraré precio alguno y te agradezco me hayas asociado a tu labor.
Todo lo demás está clarísimo y tus descripciones son suficientes para poder relacionar las sobre-cubiertas con el contenido de cada tomo.
De mi trabajo aquí y de otras cosas que no son trabajos os contaré a mi regreso, que será pronto, pués me están acosando para que vuelva cuanto antes para realizar los grandes murales del estadio del Cerro. Estoy maniobrando para que no me obliguen a prescindir de un estupendo viaje a España que tengo minuciosamente planeado para mediados de mayo. De todas maneras mi habitat definitivo seguirá siendo París pués me encuentro aquí muy contento y creo que en poco tiempo podré mantenerme con mi pintura sin mayores problemas.
No hablaré de la situación política porque me dá pena lo que tendría que deciros. La guerra de Argelia ha terminado de "apodrecer" todo y aunque uno se dá cuenta que la crisis es de todo este pequeño Occidente, al que se le viene el mundo encima, creía que Francia podría tener algunas reservas. Y no las tiene porque nada hay digno de salvarse. Ça-y-est!
Espero los títulos que te pido mas arriba aunque me pondré a trabajar en las cubiertas de inmediato.
Os abraza con la amistad de siempre
Nóvoa [sinatura autógrafa]

1962-03-22
Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1962.
Montevideo
Washington, D.C.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1962. en 22/03/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 22 de marzo de 1962
Señor
José Quero Molares
WASHINGTON 6 D.C., U.S.A.
–––––––––––––––––––––––

Querido amigo y compañero:
Acabo de recibir tu afectuosa carta, que llega a mis manos con considerable retraso. Te agradezco que te hayas acordado de mí para colaborar en los trabajos de la XVI Conferencia Sanitaria Panamericana, que se celebrará en Buenos Aires y, desde luego te autorizo complacido para que incluyas mi nombre en el equipo que vas a proponer. Estoy de acuerdo por completo con las condiciones que me indicas.
Espero que esta carta no tardará tanto en llegar a destino como la que tú me enviaste. Aguardo tus noticias que me confirmen su recepción.
Cordiales saludos nuestros para tu esposa y un abrazo para tí de tu viejo amigo
[sen sinatura]

LT/pc

1962-03-27
Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1962.
Montevideo
París
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1962. en 27/03/1962

LUIS TOBIO

Montevideo, 27 de marzo de 1962

M. Leopoldo Nóvoa
–––––––––––––––––––
Querido Leopoldo:
Acabamos de recibir tu carta y ya puedes figurarte cuanto me agradó que hayas aceptado el encargo.
El dibujo para la sobrecubierta debe ser independiente, creo, de los títulos. Estos irán impresos encima, en negro, aunque tu deberás marcar su ubicación y tamaño.
Estos títulos son:
Para el tomo 1º:tapa:HISTORIA DE GALIZA
Pubricada baixo a dirección de
RAMÓN OTERO PEDRAYO
VOLUME I
lomo: OTERO PEDRAYO
HISTORIA DE GALIZA
VOLUME I
EDITORIAL NÓS

Para el tomo 2º: tapa y lomo iguales a los del tomo 1º sin más que sustituir el número del volumen.
Puedes elegir, para los títulos los tipos que te parezcan. Creo poder conseguir aquí, si no los mismos algunos muy parecidos. La imprenta que hace este trabajo es la de Barreiro.
Aunque tu negativa a recibir una retribución por tu trabajo es digna de reconocimiento y de encomio, te ruego que cambies de opinión. Por razón de principios conviene que la gente sepa que el trabajo artístico o intelectual debe ser remunerado.
Te envidio enormemente por estar en París y, en general, en Europa. Veinte años de ausencia de mi viejo y querido mundo no han borrado el afán de tornar a él. Espero verte pronto por aquí, como anuncias y que me hables de lo mucho que estas viendo y captando. Te mandamos un muy cordial abrazo
[sen asinar]
LT/pe

1962-03-28
Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío Fernández, 1962.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío Fernández, 1962. en 28/03/1962

París, 28 de Marzo de 1962

Querido Luis:
Como decía en mi anterior, me puse enseguida a trabajar en las sobre-cubiertas. Ahí te las mando sin esperar por los datos que te pedí sobre la tipografía que irá titulando cada tomo. Por lo que se de tí como persona que estás en la pomada (es decir en cosas de impresiones) sabrás manejarte con los espacios.
Consideraciones varias:
El número de cada tomo que figura en el lomo deberá ir al rente en el ángulo inferior derecho. Como tampoco me diste el ancho de los lomos cuando mandes a hacer los grabados habrá que calcular el sitio. Lo que quiero decir es esto:
El título Historia de Galicia, que supongo encabezará la página debe ser impreso en el tono dominante (gris para el tomo 1, ocre para el tomo 2). Para destacarlo, pués que esos colores son claros sugiero un tipo de letra comme celle-ci:
[aquí hai unha pegata con unha palabra para amosar o tipo de letra á que se refire]: Devenez
o similar, quiero decir gruesa, llena. No alta pero alargada.
Los subtítulos (La Tierra, El Hombre para el tomo 1 y Cultura Material para el tomo 2) serán en tinta negra, de manera que destaquen más que el título. Coido quelque-chose d'este xeito:
[aquí hai outra pegata con unha palabra para amosar o tipo de letra á que se refire]:
HYDRIANE
Los tamaños los resolverás tú según maniobres con los espacios.
Los números tendrás que hacerlos dibujar por un letrista. Los que yo hice son solo para indicar la familia, pués en esto de dibujar letras no estoy muy empollado.
Y nada más, creo.
No tengas ningún temor en decirme que no te gustan, si no te gustan. Ni tengas ningún empacho en no utilizarlas, si fuera así.
(Coño, que torcido estaba el papel.)
Un gran abrazo a compartir con Carmen y que todo sea para bién.
Nóvoa [sinatura autógrafa]
Tanto la hoja de roble, como el dolmen, el pote o la rueda de carro podrían hacerse mas figurativas. Yo no creo necesario, tu dirás.

1962-04-02
Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío, 1962.
París
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Leopoldo Nóvoa a Lois Tobío, 1962. en 02/04/1962

París, 2 de abril de 1962

Querido Luis:
Un poco por la urgencia con que me habías pedido me pusiera a hacer las tapas y otro poco por las ganas de hacerlas, resulta que tu carta con los títulos me llegó ayer cuando yo ya te las había despachado. La supresión de "mis" números perjudicaría plasticamente a las tapas pués verás que están jugando tanto como forma que como color. Todo esto dicho en el supuesto de que las aceptes, que te vuelvo a repetir no me sentiría para nada molestado si así no fuera.
Os teus argumentos o reispeto do prix me parecen atendibles. Digamos $ 500.- Si es mucho 400.- si sigue siendo mucho 300.- y así sucesivamente. Ça-y-est!
Hoy es domingo y vengo de Chartres
abrazos Leopoldo [sinatura autógrafa]

1962-04-06
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962. en 06/04/1962

6 de Abril de 1962.

Sr. Luís Tobío
Montevideo

Benquerido Tobío:
Dúas liñas para informarche que este fín de semán agardo termiñar o traballo e mandarcho axiña; estou sacando tamén copia dos exempros musicaes que engadirei a algunha ilustración que xa teño arredada e que espero sirvan.
Perdóame a demora; pero con todos estos líos de eiquí, me teñen –no traballo da oficiña– dun lado para outro (tiven que viaxar a Rosario de Santa Fé e Necochea) e polo tanto sin tempo para nada.
Unha forte aperta de,
Pita [sinatura autógrafa]
Saúdos a túa familia.

1962-04-09
Carta de Lois Tobío Fernández ao xerente do Banco de Galicia de Montevideo, 1962.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao xerente do Banco de Galicia de Montevideo, 1962. en 09/04/1962

Luis Tobío.

Montevideo, 9 de abril de 1962

Señor Gerente del
BANCO DE GALICIA
Montevideo

De mi mayor consideración:
Ruego a Ud. se sirva ordenar que se gire al Sr. Leopoldo Nóvoa, 19 rue Poncelet, París 17, la suma de $ 500.ºº con cargo a la cuenta del Sr. Manuel Puente y por concepto de honorarios por el original de las sobrecubiertas de los dos primeros tomos de la Historia de Galicia.
Sin otro particular le saluda muy atentamente

Luis Tobío [sinatura autógrafa]

1962-04-11
Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1962.
Montevideo
Washington, D.C.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Quero Molares, 1962. en 11/04/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 11 de abril de 1962

Sr. José Quero Molares
Washington U.S.A.

Querido amigo Quero:
El 22 del pasado marzo contesté tu carta aceptando la propuesta que me hacías en relación con la XVI Conferencia Sanitaria Panamericana.
Como tu carta me había llegado con mucho retraso y yo te pedía confirmación de la recepción de la mía (que no me ha llegado) temo que haya podido extraviarse. Por este motivo, te escribo de nuevo a tu dirección particular.
Tengo el mayor interés en que me propongas para el equipo de traductores, editores y redactores de actas de dicha Conferencia. Y como, para poder estar libre para esas fechas, preciso tomar ciertas providencias previas, te agradecería me confirmases lo antes posible que la propuesta sigue en pie y es cosas firme.
Te reitero mi agradecimiento y con saludos nuestros para tu esposa recibe un abrazo de tu viejo amigo
[sen asinar]
LT/pc

1962-04-11
Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1962.
Montevideo
París
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1962. en 11/04/1962

LUIS TOBIO

Montevideo, 11 de abril de 1962
Señor
Leopoldo Nóvoa
–––––––––––
Querido Leopoldo:
Recibí tus dos últimas cartas y los originales para la sobrecubierta que son estupendos. Me han gustado mucho, y, además, los considero muy adecuados para el objeto.
Tomo nota de todas tus indicaciones técnicas en cuanto a tipos, disposición de títulos, números, etc., todo lo cual seguiré estrictamente, dentro de lo posible.
He dado orden al Banco de Galicia de que te remita $ 500.-. Creo que hacen unos 220 francos nuevos.
Un abrazo a la Victoria de Samotracia y un beso a la Olimpia de Manet que deben andar por ahí.
De nosotros para tí otro abrazo muy estrecho y el deseo de verte pronto

[sen asinar]

LT/pe

1962-04-17
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962. en 17/04/1962

B. Aires 17-4-1862

Sr. Luís Tobío Fernández
Montevideo

Estimado Luís:
Escríboche istas liñas para comunicarche que a fíns da semán vindeira, esto é, ó redor do 28 de Abril, viaxarei a Montevideo, e entregareiche persoalmente ó traballo encol da música, e tí verás si sirve. Levarei tamén as transcripciós musicaes.
Deica entón, unha forte aperta de
Pita [sinatura autógrafa]

1962-04-19
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1962.
Washington, D.C.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1962. en 19/04/1962

–––––––––––––––––––––– ORGANIZACION PANAMERICANA DE LA SALUD
Oficina Sanitaria Panamericana , Oficina Regional de la
ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD ––––––––––––––––––––––––––––––––––
1501 NEW HAMPSHIRE AVENUE, N. W., WASHINGTON 6, D.C., E.U.A. CABLEGRAMAS: OFSANPAN

19 de abril de 1962
Sr. Luis Tobío
José Benito Lamas 2941
Montevideo, Uruguay

Querido amigo Tobío:
Las cosas han cambiado notablemente desde que te escribí ofreciéndote un puesto en nuestra próxima Conferencia. En efecto, el Gobierno argentino ha declinado la invitación hecha de que nos reuniéramos en Buenos Aires. En la actualidad, no se sabe donde se celebrará la reunión, aunque ésta tendrá lugar en algún país americano, en cumplimiento de nuestros preceptos constitucionales.
El lugar de reunión es uno de los factores fundamentales y principales que se toman en cuenta al proceder a la contratación del personal temporal. El hecho de ignorarse a estas alturas la ciudad que nos acogerá, podría ser Washington u otra, me impide darte la seguridad de que utilizaremos tus servicios.
En cuanto la situación se aclare, te escribiré dándote la información oportuna. Puedes tener la seguridad de que para mí sería muy grato no sólo compartir el trabajo contigo, sino tener además la ocasión de darte un abrazo.
Con el afecto de siempre te saluda tu viejo amigo,
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1962-05-07
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 07/05/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)
––––––––––––
DIRECTOR

Instituto de Lingüística
Patricias Mendocinas 605

Mendoza, mayo 7 de 1962.-

Señor Dr.
LUIS TOBIO
José Benito Lama Nº 2941
MONTEVIDEO (R. O. del Uruguay)

Estimado Dr.:
He recibido noticias del Sr. Prada, de Buenos Aires, referentes a la impresión de la "Historia de Galicia".
Según me anuncia el Sr. Prada, la obra parecerá pronto, en este caso no será necesario que me envíe las pruebas. De todos modos le anticipo que los artículos de mi interés son los de V. Risco y J. Lorenzo.
Reciba mis felicitaciones, que hago extensivas a los demás colaboradores.
Lo saludo cordialmente.
Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-05-08
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962.
Montevideo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962. en 08/05/1962

8-5-1962.

Estimado Luís:
Esta noite, as 7, cando estaba eiquí traballando, recibín un chamado de Bós Aires, da oficina, para que viaxe enseguida, de xeito que mañán tomarei o primeiro avión da mañán.
Déixoche, as primeiras follas do traballo, para que veas si vai bén; a continuación seguirei coa descripción dos instrumentos –a zanfona, a gaita, etc. e logo unha referencia a cada unha das cántigas populares.
Déixoche tamén o "Cancioneiro Musical de Galicia" xunto con dúas follas onde fago unha lista das canciós que se poden transcribir*, co o número da páxina e o número da canción, agardando que esté todo craro.-
En Bós Aires tratarei de finar axiña ó traballo, si a Providencia me axuda.
Unha forte aperta de,
Pita [sinatura autógrafa]
Prégoche, inda que o considero innecesario, cuidarme o Cancioneiro, para entregarmo nun prósimo viaxe. Gracias.
Pita [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita]: * Xuntamente coas que te deixo, xa transcriptas.

1962-06-13
Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Emilio Pita a Lois Tobío Fernández, 1962. en 13/06/1962

Buenos Aires, 13-6-1962.

Sr. Luís Tobío.
Montevideo

Benquerido Tobío:
Chegou as miñas mans a túa carta tan cordial do día 7, aledándome moito que atoparas axeitado o meu traballo, inda que ben sei que nas túas verbas hai decote exceso de loubanzas para mín.
Podes, dende logo, introducir no traballo as modificaciós de forma e ordeación que atopes necesarias; todo canto tí fagas tén á miña aprobación.
Logo do que xa vín da Historia, estou convencido de que fará "historia" na laboura cultural galega, e neste caso, fora de Galicia.- Por eso que a Terra, e todos nós, débenche fonda gratitude, pola tarefa que botaches enriba de tí.
Teño que voltar por Montevideo, cecais a fíns da semán prósima; agardo poder realizar á viaxe un día de labor para poder verte.
Mentres tanto, e con saúdos garimosos para os teus, recibe unha forte aperta do teu agradecido irmán
Pita [sinatura autógrafa]

1962-06-29
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 29/06/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)
––––––––––––

Instituto de Lingüística
Patricias Mendocinas 605

Mendoza, junio 29 de 1962.-

Señor Dr.
LUIS TOBIO
José Benito Lama Nº 2941
MONTEVIDEO (R. O. del Uruguay)

Estimado Dr.:
Hago referencia a mi carta del 7 de mayo ppdo., y como ya informara en otra oportunidad al señor Prada, estoy preparando un trabajo sobre "La cultura popular y dialectología en España", contribución a la Enciclopedia de Lingüística Hispánica del Consejo Superior de Investigaciones Científicas de Madrid, tomo II.-
Pienso que sería muy oportuno presentar y aprovechar en esta ocasión los trabajos de V. Risco y J. Lorenzo. Desearía tener alguna noticia, a la brevedad posible, sobre la aparición de estos artículos.-
Lo saludo muy cordialmente.
Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-07-04
Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962.
Montevideo
Mendoza
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962. en 04/07/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 4 de julio de 1962
Señor
Dr. Fritz Krüguer
Facultad de Filosofía y Letras
Patricias Mendocinas 605
MENDOZA

Estimado Dr. Krüguer:
He recibido sus dos atentas cartas y en respuesta a las mismas he de comunicarle que tengo a su disposición un juego de pliegos impresos de los estudios de los Sres. Risco y Lorenzo por los que Ud. se interesa.
Sírvase decirme si se lo puedo enviar por correo ordinario aunque temo que por este procedimiento tarde mucho en llegar a sus manos, según mis experiencias recientes. En otro caso le agradeceré me comunique el medio de envío que debo utilizar.
La aparición de los dos tomos (introducción) de la Historia de Galicia se ha demorado más de lo esperado por obstáculos imprevistos. De todos modos los estudios aludidos se encuentran ya integramente impresos.
Con mis cordiales saludos,
[sen asinar]

LT/PC

1962-07-18
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 18/07/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)
––––––––––––


Mendoza, julio 18 de 1962.-

Señor Dr.
LUIS TOBIO
José Benito Lamas 2941
MONTEVIDEO - Uruguay

Estimado señor:
Aviso recibo de su carta del 4 del corriente.
En cuanto a los estudios de los Sres. Risco y Lorenzo , tenga a bien enviármelos por correo ordinario, impresos. Entiendo que van acompañados de fotos y láminas, por las que tengo sumo interés.
También aquí tropezamos con grandes dificultades para imprimir libros. Pareciera que los impedimentos, en lo que a publicaciones concierne, no difieren entre aquel país y éste.
Le agradezco me indique el título definitivo de la obra.
Reciba mis cordiales saludos y felicitaciones.
Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-07-24
Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962.
Montevideo
Mendoza
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962. en 24/07/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 24 de julio de 1962
Señor
Dr. Fritz Krüguer
Universidad de Cuyo
Facultad de Filosofía y Letras
Patricias Mendocinas 605
MENDOZA

Estimado Dr. Krüger:
Acabo de recibir su carta de 18 de los corrientes y he de anunciarle que hoy mismo le remito en dos paquetes por correo ordinario, como impreso certificado, los estudios de los Sres. Risco y Lorenzo.
De las láminas a que Ud. alude solamente hay cuatro que representan mantas en colores de confección popular y sus motivos ornamentales. No van ahora pero se las remitiré bajo sobre en cuanto pueda.
El título de la obra es "Historia de Galiza publicada baixo a dirección de Ramón Otero Pedrayo". Montevideo 1962. El trabajo de Risco va en el volumen I y el de Lorenzo en el volumen II.
Deseándole buena recepción del envío y con mis más atentos saludos,
[sen asinar]

LT/PC

1962-07-30
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 30/07/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)
––––––––––––


Mendoza, julio 30 de 1962.-

Señor
LUIS TOBIO
J. B. Lamas 2941
MONTEVIDEO - Uruguay

Distinguido señor:
Acabo de recibir de su carta del día 24 cte. y al mismo tiempo los dos paquetes que me anuncia en ella. Muchas gracias.
He hojeado los cuadernillos. Mañana le escribiré detalladamente sobre la profunda impresión que he recibido.
Lo saludo cordialmente.
Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-07-31
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 31/07/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)

Mendoza, 31 de julio de 1962.-

Señor Dr.
LUIS TOBIO
J. B. Lamas 2941
MONTEVIDEO - Uruguay

De mi mayor consideración:
Supongo que habrá recibido mi carta de ayer, donde le avisaba recibo de las publicaciones de los Sres. Lorenzo Fernández y Risco.
No puedo expresar en pocas palabras la profunda impresión que recibí al hojear y examinar las páginas de esta extraordinaria obra. Uno de los días más felices de mi vida ha sido éste, en que veo terminada la obra del amigo Lorenzo Fernández y en buena marcha la del amigo Risco. Verdaderamente, es difícil decir lo que hay que admirar más: la enorme diversidad del material, la exactitud perfecta de la descripción, la excelente documentación gráfica o la presentación. En todos los aspectos la obra es magnífica, un modelo de trabajo que honra a todos los colaboradores y a Galicia. Además, ¡los recuerdos personales que encuentro a cada paso..! La vida y cultura gallega revividas, en una grata coincidencia, en el artículo que sobre la casa rural publicara Lorenzo Fernández primeramente en alemán en la revista hamburguesa "Volkstum und Kultur der Romanen", hace más de 20 años.
Felizmente puedo comprender y valorar todo lo que encierra la modesta aclaración que aparece al final: "A edición estivo ó coidado de Lois Tobío".
Mis más sinceras felicitaciones a todos al mecenas que subvencionó la obra, haciendo así posible una publicación de tanta envergadura, a los colaboradores especialistas de primer orden en su materia, a los que debieron enfrentarse con los arduos problemas técnicos de la impresión y que tan airosamente los han resuelto. Sin duda, pocas regiones de España cuentan con una publicación tan bien documentada y presentada.
Voy a mandar copia de esta carta que en forma concisa expresa mis aplausos, a los señores Puente, Prada, Lorenzo Fernández, Vicente Risco y Otero Pedrayo.
Ahora algunos detalles:
Al hablar de láminas me referí precisamente a las que aparecen con tanta abundancia en la obra como ilustraciones, no a láminas coloreadas.
Con respecto a ellas, pienso que sería muy oportuno reproducir algunas –se entiende que con la autorización del Sr. Puente (copy right)–, en la contribución "Cultura popular y dialectal en España", que preparo para la Enciclopedia Lingüística Hispánica publicada por el Consejo Superior de Investigaciones Científicas de Madrid. Supongo que en alguna oportunidad tendré a mi disposición los originales; desde luego sería una selección muy reducida, por ej. fig. 43, 477.
Sería conveniente agregar una bibliografía al final de la obra.
Si bien ando muy ocupado con otras tareas –aquel artículo urgente– voy a hacer lo posible por publicar una reseña o reseñas sobre la Historia de Galiza, no sé todavía si en España, EE.UU. o Alemania (en una revista de etnografía general); por lo tanto me interesa saber si la obra ya ha salido en la Ed. Nos.
Le reitero mis felicitaciones y mi profundo agradecimiento.
Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-08-21
Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962.
Montevideo
Mendoza
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962. en 21/08/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 21 de agosto de 1962
Señor
Dr. Fritz Krüger
Universidad Nacional de Cuyo
Facultad de Filosofía y Letras
Patricias Mendocinas 605
MENDOZA, Rep. Argentina

Estimado Dr. Krüger:
He recibido sus dos cartas últimas en las que me comunica haber recibido los pliegos que le envié de los trabajos de Risco y Lorenzo y expresa sus laudatorios comentarios sobre los mismos.
Espero poder mandarle dentro de breves días los últimos pliegos y las láminas del trabajo de Risco. La edición quedará enteramente terminada dentro de algunas semanas. Por consiguiente, puede Ud., en su trabajo, referirse a la obra como ya publicada.
Tengo la seguridad de que no habrá el menor inconveniente en que Ud. reproduzca en su trabajo las ilustraciones que desee. Yo me encargaré de obtener del Sr. Puente la autorización necesaria. Indíqueme las ilustraciones que le interesan para remitirle los originales.
Agradezco en lo que a mí respecta, las frases amables que dedica a la obra y al modesto papel que en su edición he cumplido. Me complace que le haya impresionado tan favorablemente, pues la opinión de quien, como Ud. es alta autoridad en la materia, resulta invalorable.
Aprovecho la ocasión para enviarle mis más atentos saludos,
[sen asinar]

RC/PC

1962-08-27
Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962.
Montevideo
Mendoza
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Fritz Krüger, 1962. en 27/08/1962

LUIS TOBIO

Montevideo, 27 de agosto de 1962

Señor
Dr. Fritz Krüger
Universidad Nacional de Cuyo
Facultad de Filosofía y Letras
Patricias Mendocinas 605
MENDOZA

Estimado Dr. Krüger:
Según le prometía en mi carta del 21 del corriente le remito adjunto los últimos pliegos y las láminas en color del trabajo de Vicente Risco. El último capítulo del estudio sobre la cultura espiritual ha sido redactado, como Ud. verá, por el Sr. Pita, a quien tal vez Ud. conozca, pues reside en ese país.
Le reitero que estoy a sus órdenes para lo referente a las ilustraciones que quiera reproducir en el estudio que tiene en preparación.
Con mis más afectuosos saludos,
[sen asinar]

LT/PC

1962-09-19
Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962.
Mendoza
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fritz Krüger a Lois Tobío Fernández, 1962. en 19/09/1962

UNIVERSIDAD NACIONAL DE CUYO
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
–––––––––––––––––––
INSTITUTO DE LINGÜÍSTICA
––––––––––––––––––
P. MENDOCINAS 605
MENDOZA
(REP. ARGENTINA)
––––––––––––
DIRECTOR


Mendoza, setiembre 19 de 1962.-

Señor
LUIS TOBIO
J. B. Lamas 2941
MONTEVIDEO - Uruguay

De mi mayor consideración:
He recibido su carta del 27 de agosto ppdo.
También los pliegos desde la página 761 hasta el final, y las láminas coloreadas, desde el I al IV. Estoy muy agradecido.
Mientras tanto he recibido contestación de Lorenzo Fernández.
Los trabajos de Risco y Lorenzo, que forman parte de esa estupenda obra, se encuentran en mi poder, completos.
Muy agradecido por sus múltiples atenciones, lo saludo cordialmente.

Dr. Fritz Krüger [sinatura autógrafa]
Director

1962-09-23
Carta de Mariví Villaverde Otero a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mariví Villaverde Otero a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1962. en 23/09/1962

Castelar 23 de septiembre de 1962

Mi querida María del Carmen: Ayer recibimos tu carta del 5. Hemos vivido unos días de gran inquietud con motivo de los acontecimientos "bélicos" llevados a cabo entre dos fracciones militares, demócratas, cristianas y occidentales ambas. Todo el país ha estado en tensión a pesar de que nadie tenía el menor interés en ninguna de las dos, pues ya estamos todos saturados y desconfiados. Veremos cual es el resultado positivo de esta lucha que costó bastantes vidas inmoladas probablemente para satisfacer la ambición personal de algunos. Ojalá me equivoque. Realmente este pais es merecedor de mejor suerte.
Respecto al libro, creo que de momento nos decidiremos por enviar esos dos ejemplares a los Rama a quienes, si teneis oportunidad, podeis anunciarles el envío. Es posible que la prohibición de venta de Marcha aquí se quede sin efecto, por ello el comentario me interesaría muchísimo. En cuanto a las posibilidades de venta ahí, creo que, por una parte, podría hacerse en las instituciones gallegas, por lo cual os agradecería nos enviarais la dirección de la persona o persona a quien dirigirnos para los efectos. Tambien sería oportuno que pudiéramos ponernos en contacto con alguna librería importante que le interesara recibir algunos ejemplares en consignación. Aquí está vendiéndose bastante bien, pese al terrible momento económico que vive el país. Han salido ya las críticas en el Mundo y en la Razón, ambas muy favorables.
Me imagino como te sentirás de emocionada pensando en tu próximo viaje. Ha de ser una impresión muy fuerte ese regreso después de veinte años y de tantas cosas. Si nos fuera posible ir un fin de semana antes de tu viaje, sería para nosotros una alegría grande. No te aseguro nada, por qué tenemos algunas cosas pendientes que de momento nos impiden tomar la decisión. En caso de resolverlo, os telegrafiariamos.
Si vei o hablais con Novoa decirle que nos escriba. Ignorabamos que estuviera de vuelta. ¿Sigue siempre en el Mercado?.
Abrazos muy fuertes de toda esta familia y mios en especial.

Mariví [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita, parece a letra de Ramón Valenzuela, o seu home]:

Si as cousas non se torcen iremos o 12 de outono para volver o 14. Unha aperta

1962-09-27
Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1962.
Ourense
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón Otero Pedrayo a Lois Tobío Fernández, 1962. en 27/09/1962

Ourense 27 de setembre 1962
Sr. Dn. Lois Tobío
Montevideo

Meu querido e lembrado amigo e irmán:
Unha aperta calada e fonda, unha das meirandes e verdadeiras do meu vivir vai para Vde nista folla. Estaba en Santander cando chegaron os dous volumes. Falóume deles Ramon Piñeiro con grave entusiasmo. Fai dous días camino por eles. Corro polo Valedouro ou a Mahia. O peito alenta en ámpito estenso; saia de pazo, cráustro, paisaxe, ría. Medrou un souto oután. Fai pequenos os demais matos e arboredas .. Inda non podo facer unha estimación ouxetiva. Soio testemuñar miña ademiración e respeto diante a laboura de Vde para canto no arenal e peiraos do seu traballo e entusiasmo que os dous navios saíran o mar.
Un novo tempo na historiografía de Galiza. Un libro, dous, non do ano. De moitos anos como autoalidade. Algo de menhir ou castro ondeador de infinidos remuiños.
Houbera gostado millor que a miña parte levara o tíduo do que é: Introducción xeográfica. Mais o terlle avisado decatarase deseguido. Non deixa, quezais, de ter un senso o feito de ter nado os tres autores cada un na sua xeneración, nun seitor curto de ¿? da Paz, de Ourense, a menos de 15 metros os berces mais derriados un do outro.
Saudos na casa e ós amigos. Sempre o vello irmán agradecido, emocioado,
Ramon Otero Pedrayo [sinatura autógrafa]

1962-10-03
Carta de Xaquín Lorenzo a Lois Tobío Fernández, 1962.
Lobeira
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xaquín Lorenzo a Lois Tobío Fernández, 1962. en 03/10/1962

Ourense, 3-X-62

Sr. D. Lois Tobio
Montevideo

Meu querido irmán: Moito tempo fai que non sei direitamente de tí, anque teño noticias por tua irmá, â que vexo de cotío eiquí.
De todos xeitos, un deber de gratitude faime agora escribirche.
A fins do vran viñen dende Lobeira a Ourense pra ollar os dous pirmeiros volumes da Historia da Galiza que tés a teu cargo. Vin o meu traballo e vín tamén a tua man amiga nél. Sei do traballo que che tivo que dar e o ben que de íl saiches. Deus cho pague.
Esta tua colaboración connosco trouxome âs mentes as nosas angueiras no Seminario de Estudos Galegos e lembrei aquiles tempos que xa non voltarán. Entón ainda había cordialidade no mundo e hoxe somentes podemos vivir de aquelas lembranzas.
De novo, que Deus cho pague.
Recibe unha aperta moi forte do teu de cote amigo e irmán
X. Lorenzo [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita a lapis de Lois Tobío, na esquina superior dereita]: Cont. 15-X

1962-10-08
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Puente, 1962.
Montevideo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Puente, 1962. en 08/10/1962

LUIS TOBIO
Montevideo, 8 de outubro de 1962

Sr. D. Manuel Puente
Bartolomé Mitre 1263
BUENOS AIRES

Meu querido Don Manuel:
Supoño que xa terá no seu poder o exemplar da Historia que lle mandei por Abraira. A edición está rematada. Compre tomar medidas prá sua distribución. Desexo que me confirme que se debe facer o prospecto de propaganda. Este debería ir acompañado dunha circular.
Os pagos que se teñen feito deica agora son os seguintes:
6 cuotas do presuposto base ………$ 105.000,00
Gastos modificacións, correccións $ 15.000,00
Láminas e grabados ....……………. $ 101.997,00
Dibuxo orixinal sobrecuberta … .............$ 499,10
A Cromograf por 3 clisés …………........$ 100, 00
$ 222.596,10

O que queda por pagar é:
4 cuotas de o presuposto base …… $ 70.000,00
Exceso da edición sobre o presuposto (29
Pregos máis, descontando o que corresponde
Ó aumento de c/ 10 a c/12 …….. $ 41.549,28

A elo hay que agregar o que se deba pagar a Xosé Suárez por 20 fotos que lle encarreguei e o de traballo de Pita (cousa que coido Ud. arranxará aí). E, además, o custe do papel, a IPUSA.
No Banco de Galicia dixéronme que na conta somente ficaban $ 13.000,00. Quedo á agarda das suas instruccións.
Tiven carta de Don Ramón. Está entusiasmado vendo rematada a edición. O exemprar que levoú (incompreto) Meilán, vírono Piñeiro, Lorenzo e outros. De Lorenzo tiven tamén carta. Será unha cousa de resoancia e trascendencia. “Un novo tempo na historiografía de Galiza”, di Don Ramón.
A edición (ocupa moito espacio) está depositada nos talleres de Barreiro. Ude. verá como se orgaíza a distribución.
Os materiás gráficos están, así como os literarios, no meu poder e á sua disposición. Espero instruccións pró seu envío.
Estóu satisfeito de como quedóu este traballo. É dunha alta categoría. O Prof. Krüguer díxome que lle tiña producido unha fonda impresión e que era unha cousa estupenda. Hjai que agradecer a Ude. que tan xurdia empresa poidera ter realidade. É grande a honra que coela se lle fai á Nosa Terra.
Agardo as suas novas. Unha cordial aperta.
[sen asinar]
P.S. Acompaño os xustificantes dos derradeiros pagos.

1962-10-27
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962. en 27/10/1962

Manuel Puente
Buenos Aires Octubre 27 de 1962

Señor Don
Luis TOBIO
Benito Lamas 2941
MONTEVIDEO R. O. del U.

Meu querido Don Luis:
Con moito retardo recibín a sua moi estimada carta 8 corrente, o correo sobre todo eiquí anda moi trastornado con folgas etc, por eso preferin esperar para enviar esta por los familiares de Don Jesús CANABAL, que salen mañan.
Pola sua apercibome que non alcanzaron os fondos da conta Bancaria que habia fixado para ese obxeto, debe haber algún error, acreditando fondos a outras contas miñas en vez de a esa; por este mesmo medio estoulle escribindo a o xerente autorizando pagar o saldo deudor con fondos de outras contas miñas según copia que le adxunto para o seu debido conocemento.-
Non me he facil narrar a emoción que me produxo os dous tomos da Historia de Galicia que me enviou por Abraira , cando os foliaba pareciame ver as mans de Castelao facendo o mesmo, e o cerrar os libros dixen pra mín "Xa podo MORRER", o meu compromiso coa Patria quedará cumplido.-
Pasei moitas angustias –o ver que os anos transcurrian sin que comenzara a imprentarse a Historia, chegando a temer que a vida non me alcanzara a vela, hasta que supen que vostede aceptaba encargarse de dirixir a impresión, dende entonces calmáronse as miñas dudas –e oxe podemos mostrar a o mundo esta maravilla, non somentes po lo seu contido si non tamén po la categoria da presentación que vostede lle deu; Por todo elo querido Don Luis reciba as miñas felicitacions xunto co meu eterno e patriótico agradecemento, coa seguranza que no correr da historia a nosa patria fará xusticia a este seu esforzo patriótico.-
O dia once do corrente fixose eiquí unha cea, que os patriotas quixeron dedicarme con motivo da historia, púxose de manifesto toda a laboura sua, acordando enviarlle un telegrama co agradecemento dos presentes (que coido os organizadores lle haberán mandado), os reunidos eran 50 o 60 –a mayoria derixentes do Centro Galego, cuya xunta habia antes tomado conocemento da obra en sesión especial –enviáronme unha carta moi conceptuosa.-
Don Ramón escribeume moi emozoado , dime que non e "O libro do ano, e de moitos anos".
Aquí llo enseñamos a Don Salvador de Madariaga –quedou maravillado.-
VENDA-DISTRIBUCION; estou preocupandome coa idea de organizala, despois de cambiar impresions aquí irei a esa para concretar ideas con vostede, pero antes de nada e con carácter URXENTE e necesario un folleto en forma de pliego o como vostede vexa; en Galego e Ingles o outros idiomas, esos folletos serian de propaganda para mandar as bibliotecas e universidades do Mundo; deixo esto nas suas mans, faga a cantidade que lle pareza e como vostede crea conveniente, sin que sexa necesario a miña aprobación de presoposto etc.
Propóñome escribirle a Del Riego e Don Ramon en esos dias.
Cando teña oportunidade envieme todos os volumes que poida; na Arxentina a entrada e libre, haberá que ir pensando en despachar algúns queixons na forma mais convenente pois creo que polo menos se necesitaran cen xogos.
Nada mais por oxe, reciba Don Luis un forte abrazo do seu agradecido amigo e
S S S
Manuel Puente [sinatura autógrafa]

[Na primeira páxina, na esquina dereita e a lápiz hai unha pequena nota manuscrita de Lois Tobio]: Cont. 8-XI

1962-11-17
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1962.
Vigo
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1962. en 17/11/1962

Vigo
17-Novembro
1962

Sr. D. Luís Tobío
Montevideo

Meu querido amigo: Recibo agora a túa do 10 de outubro, xunto coas fotos que me devolves.
Vimos, todos os amigos, os dous exemprares da "Historia" que trouxo Meilán. Produxeron en cantos tiveron ocasión de os follear, unha fonda impresión. Dende logo, trátase de algo sin precedentes na nosa bibliografía. A presentación ten empaque, feitío estético, e unha elegancia tipográfica destacadísimas. Debo felicitarte, sinceramente, polo enorme esforzo que realizache, con evidente intelixencia e bó gusto.
Aproveitando o viaxe de Prada, xuntámonos con Ferro Couselo, Xaquín Lorenzo e outros, pra tratar da continuidade da obra. Lorenzo comprometeuse a revisar e mecanografiar o manuscrito da Prehistoria que deixóu Cuevillas. As miñas derradeiras novas son de que o traballo vai moi adiantado e de que, contra do que se pensaba, o texto encherá un volume de tamaño semellante ós dos xa editados.
En principio acordóuse, na reunión de que che falo, dar un novo pulo ô labor pra os futuros tomos, creando un a xeito de órgao centralizador que se responsabilizase da custión administrativa e máis de presionar nos colaboradores. Seguiría a direición teórica nas mans de Otero, e a realización práitica nas miñas, co asesoramento de Ferro e Piñeiro. Craro está que isto se non resolveu aínda de xeito definitivo, e tamén haberá que conocer cal é a decisión que adopta Puente. Naturalmente, o que agora urxe é rematar o tomo da Prehistoria, e mandalo decontado pra que o deades ó prelo.
Pero, según informes que recibo, resulta que hai moitas probabilidás de que tí veñas en data prósima pra Madrí. ¿É certo? Sería unha fermosa cousa térte perto de nós. A mín, particularmente, entusiásmame a idea. Pero, de ser así, habería que pensar nunha nova fórmula pra continuar a edición da Historia. Estimaríache moito, pois, que me dixeses o que hai sobre do particular.
Supoño que a túa muller me anunciará a data da súa chegada a Galicia. Tería un grande disgusto si, ô non saber cando ven, puidera atoparme fora de Vigo por calquer motivo, no día da súa chegada.
Non sei si estarás informado das novas que se van producir na Universidade. Os estudantes das cinco Facultades fixeron unha instancia, moi intelixente e razonada, solicitando a creación dunha cátedra de Lingoa Galega, no Instituto de Idiomas anexo á Facultade de Letras. Conseguiron que os Decanos a avalasen coa súa firma. E o Reitor, Echeverri, apoióunos cunha xestión aitiva i entusiasta. O resultado é que a Cátedra vai ser creada decontado.
Pero, ademáis, por xestiós do propio Echeverri, logróuse a creación da Seición de Filoloxía Románica na Facultade. No plan de estudos, figura como disciprina obligatoria no 5º curso, a de Lingua e Literatura galegas. Como ves, a vella aspiración, tanto tempo acariñada, realízase agora.
Escribín ôs Centros Gallego, Lucense, Pontevedrés e Ourensán de Bos Aires, pedíndolles que se dirixisen ô Reitor felicitándoo pola incorporación dos estudos da nosa lingua e da nosa literatura ô ensino universitario. ¿Poderías tí conseguir ahí que o Centro Gallego e a Casa de Galicia fixesen outro tanto? Coido que sería de grande interés que as entidás emigradas desen isa nota, frente ô silencio que aquí se mantén.
E nada máis. En espera das túas novas, mándache unha cordial aperta
Fernández del Riego [sinatura autógrafa]

O meu novo domicilio:
DR. CADAVAL, 32-4º Izqda.

1962-11-19
Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Puente a Lois Tobío Fernández, 1962. en 19/11/1962

Manuel Puente
Buenos Aires Noviembre 19 de 1962

Señor Don
Luis TOBIO
J. Benito Lamas 2941
MONTEVIDO - R. O. del. U

Meu querido Don Luis:
Recibín a sua carta 8 do corrente.-
Xa sabia por Prada do seu próximo traslado a Madrid, e ainda que me alegro porque máxino que se cumple asi seus desexos, non deixo de lamentar a perda de non telo a vostede cerca, por outro lado o feito de que Ud se sitúe perto da nosa terra ten moitas ventaxas para o noso sentimento, incluso para o final da Historia de Galicia; deséxolle a vostede e familia moitas satisfaccions e saude no novo domicilio.-
Naturalmente que antes da sua partida desexo falar con Ud, e como o mesmo desexo teñen os amigos Prada e Abraira, estamos convinando con eles para ir uns dias a Montevideo, que será para fin de mes ou nos primeiros do próximo.-
Deicá a entonces reciba unha aperta do seu amigo e,

S S S Manuel Puente [sinatura autógrafa]

1962-12-00
Postal navideña de Carlos Tobío Fernández á familia Tobío Soler, 1962.
México, D. F.
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal navideña de Carlos Tobío Fernández á familia Tobío Soler, 1962. en 00/12/1962

Carlos Tobío
y familia
Desean a usted y a los suyos
Feliz Navidad y Própsero
Año Nuevo.

México D. F., Diciembre de 1962.

1963-01-03
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Herrero, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Herrero, 1963. en 03/01/1963

Luis Tobio
Dr. Manuel Herrero
c/o Roche International Inc.
Casilla de correo 149

MONTEVIDEO

Madrid, 3 de enero 1963

Querido Herrero:
Ayer llegué a Madrid que me acogió con una tremenda lluvia, cosa un tanto rara en ésta ciudad. Seguramente fue el homenage a mi condición de gallego.
Empecé ya mi trabajo aquí en un ambiente muy agradable. Me encontré con la copia de su carta a Basilea y tomé nota de las correcciones que hay que hacer con los textos de los anuncios de "IMAGEN". Estaré al tanto para cuando Basilea me remita las pruebas para fijarme si ya se hicieron allá las correcciones.
En éstos días le voy a enviar el texto íntegro del número primero de "IMAGEN" que estan poniendo en limpio. En la carta oficial que lo acompañará llamaré la atención de Vd. sobre algunos puntos concretos de la traducción.
Con saludos afectuosos para su familia y los amigos recibe un abrazo de

[sen asinar]

1963-01-11
Carta de Manuel Herrero a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Herrero a Lois Tobío Fernández, 1963. en 11/01/1963

DR. MANUEL HERRERO

Montevideo 11 de enero de 1963

Dr. Luis Tobío
c/o Productos Roche S. A.
17 Mendez Nuñez
Madrid, España

Estimado amigo:
Recibí sus cartas desde Basilea y la última, ya en Madrid, que le agradezco.
Debido a una huelga de correos que ha durado unos días, lo que supongo no le extrañará, hemos estado incomunicados con todo el mundo, excepto Pocitos y aledaños. Por eso, las fichas con los originales de los impresos que tiene que traducir llegaron con bastante retraso.
Como me marcho de vacaciones hasta el día 4 de Febrero, le dejo encargado a Garrido que revise las traducciones que vengan y que, rápidamente, se las remita.
Adjunto le envío una copia del plan para el segundo trimestre, con objeto de que esté Ud. informado.
Deseándole un feliz año y que mis paisanos le traten bien, le envío un cordial saludo a Ud. y Señora, su incondicional

M. Herrero [sinatura autógrafa]

1963-01-15
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963. en 15/01/1963

Luis Tobío

Dr. Virgilio Garrido
c/o Roche International Inc.
Casilla de correo 149
MONTEVIDEO

Madrid, 15 de enero 1963

Querido Garrido:
Aqui me tiene después de haber pasado en Basilea más días de los previstos y las fiestas en Barcelona.
No resulta fácil normalizar la vida en poco tiempo, pero, de todos modos, lo vamos logrando poco a poco.
Madrid ha crecido mucho y Barcelona tambien, aunque no tanto. Sin embargo, la parte céntrica de Madrid no ha perdido su caracter y, en lo fundamental, sigue siendo lo mismo que en los tiempos en que Vd. o yo eramos estudiantes.
El comienzo de las labores en la oficina y las gestiones para instalarnos me tienen enteramente ocupado. Apenas pude hacer hasta ahora una visita fugaz al Prado. No fui a ningun concierto todavía (hay pocos, extrañadamente). Estuvimos una vez en el teatro (invitados) para ver una comedia de crítica cómica de Calvo Sotelo: Nos reimos, pero la obra no tiene mayor trascendencia.
Los chicos estan entusiasmados con tanta novedad como han visto en poco tiempo. Para colmo de aventura cayó en Barcelona, mientras estabamos allá, una nevada en toda regla, que nos tuvo practicamente bloqueados en casa durante tres días. "Los más viejos de la localidad no recordaban etc. etc."
Todos nosotros le deseamos un feliz año nuevo. A pesar de todo añoro a Montevideo, sobre todo cuando pienso que Vd. estará gozando de la maravilla de la playa. Aqui como en cambio, tenemos un invierno muy lluvioso y gris aunque no frío, cosa bien rara en Madrid, apenas podemos salir.
Supongo que habrá recibido la carta que le escribió Miguel, hace días, refiriendole sus primeras impresiones.
Lo recordamos mucho y le enviamos todos muy afectuosos abrazos.
Luis Tobío [sinatura autógrafa]

1963-01-18
Carta de Rubén Comotto a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rubén Comotto a Lois Tobío Fernández, 1963. en 18/01/1963

Montevideo, 18 de enero de 1963.

Sr. D. Luis Tobío
c/o Roche Roche S. A.
17 Mendez Nuñez
MADRID, España

Querido Dr. Tobío:
Acabo de recibir su muy bonita tarjeta que me apresuro a contestar.
Me alegra saber que nos recuerda, también aquí le recordamos mucho y le extrañamos: se siente el vacío.
Por este mismo correo, como impreso aéreo, le mando un ejemplar de los fascículos Librax UF 116 y Uf 117, pues no sé cual es el que Ud. necesita. Espero que le llegarán sin novedad.
Supongo que se habrá enterado del fallecimiento del padre del Dr. Giral.
Le ruego ser portador de mis saludos a los suyos, y reciba Ud. un afectuoso abrazo de su amigo.

R. Comotto Varela [sinatura autógrafa]

1963-01-21
Carta de Margaret Olden a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Margaret Olden a Lois Tobío Fernández, 1963. en 21/01/1963

Montevideo, 21 de Enero de 1963

Muy apreciado Dr. Tobío,
Tenía ya una carta para Vd. esquisada cuando recibí su tarjeta preciosa con sus saludos que ambos le agradecer.
Espero que Vd. y su familia pasaran bien las fiestas y se encuentren ya instalados a su gusto. El reencuentro con el país y con Madrid y sus tesoros debe haber sido muy emocionante, y así lo será cuando Vd. va ir a visitar a Galicia y a sus familiares. Lamento sin embargo que le haya recibido ahí el frío más grande del siglo!
Le tengo que decir que ya le extraño muchísimo, y así le pasa a todo el mundo! Vd. realmente ha dejado un vacío grande y doloroso, que no se va a llenar más, y todos estamos tristes.
Espero que Vd ha encontrado condiciones de trabajo agradables y que Basilea se portó bien con Vd. No sé como marcha el servicio que le da Montevideo, pues veo muy poco de [?].- Ultimamente he tenido noticias de Tatiana –seguramente hubo algo para Vd.- y de la Srta. Roman que se acuerda mucho de Vd. y del Dr. Garrido y les manda saludos. Ella va muy bien, tiene un puesto que le gusta mucho, casa, auto y varios hobbies. Me parece que hicieron bien los que se fueron aunque a veces parecía capricho. Hay de esperar que en el Uruguay se repita la aventura milagrosa de Munchausen que se salvó del pantano sirviéndose por su propio "shopf".
Con los mejores deseos por su [?] les saluda a Vd. y a su Señora
bien cordialmente
Margaret Olden [sinatura autógrafa]

1963-01-29
Carta de Xesús Canabal Fuentes a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xesús Canabal Fuentes a Lois Tobío Fernández, 1963. en 29/01/1963

JESUS CANABAL
MONTEVIDEO 29 de xaneiro de 1963

Sr.
Dr. Luis Tobio Fernández
Méndez Núñez 17
MADRID, 14

Moi estimado Don Luis:
Recibín a súa do dia 16, e alégrome moito de que todo se vaia arranxando e ademais con saúde.
O enteirarme que ainda non tiña noticias do pase de fondos, coidei que fora por causas da folga de carteiros que tivemos por 10 ou doce dias, pero supoño que agora xa deber tér confirmación.- A órden á Nova York foi polo Bank of América con data de 28 de nadal, é temos noticias que o día 4 de xaneiro foi feito o traspaso a Basileia.
En canto a Historia, siguen estudando con Barreiro a Empresa que se faga cargo da distribución, estando en discusión o desconto a convir.- Dentro d'esta operación, é que será tratado o seu asunto.- Don Manuel espera chegar a ésta o dia dous de fevreiro e pasará eiquí catro semanas de vacaciós.
Sin mais, con moitas ganas de facerlle unha visita, saúdos a todos os seus familiares e vostede reciba unha forte aperta de seu amigo

Jesús Canabal [sinatura autógrafa]

Av. Gral. Rondeau 2082

1963-02-12
Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Boris Gurewitsch, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Boris Gurewitsch, 1963. en 12/02/1963

Sr. Don
Juan B. Gurewitsch
calle Cooper 1938
Carrasco

MONTEVIDEO

12 de febrero 1963
Querido amigo Gurewitsch:
Como le había prometido, vuelvo a escribirle para referirle lo que conversé con el nuevo jefe de publicidad de aquí. Le manifesté su interés por colaborar ocasionalmente con algún trabajo gráfico para Roche Madrid. Pero me dijo que toda la labor la realizan a través de una agencia de publicidad y que son los dibujantes de esa agencia los únicos que pueden intervenir en la preparación del material artístico.
Lamento no haber tenido éxito en mi gestión pero tengo la esperanza de que Vd. habrá encontrado otros caminos en Montevideo y Buenos Aires, como corresponde a sus capacidades y experiencia.
Lo poco que he podido ver en Suiza y lo que llevo visto en España me permiten pensar, que la demanda de trabajo en estos dos países se refiere sobre todo a técnicos industriales, ingenieros, químicos etc. y también personas con experiencia en el comercio. Respecto a publicidad y actividades relacionadas con ella no he visto mucha demanda. He de decirle –en realidad ya lo sospechabamos– que la publicidad en España se encuentra en un estado bastante atrasado. Creo que no le dan la importancia que tiene y los gustos y estilos no son de nuestra época, ni en la ideación general, ni en la ejecución y técnica gráfica. En tal sentido no valoran lo moderno y solamente una empresa de publicidad poderosa podría cambiar estas tendencias anticuadas y de mal gusto.
Le agradezco el interés que se toma por mi casa, como buen vecino. El banco me comunicó ya haberla alquilado, de acuerdo con mis instrucciones para vivienda exclusivamente. No sé si habrá sido a la persona de quién Vd. tan buena impresión sacó.
Hago votos por que el nuevo año le traiga toda clase de éxitos y satisfacciones y con saludos de mi familia y míos para todos Vds. reciba un abrazo de su buen amigo
[sen asinar]

1963-02-14
Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963. en 14/02/1963

Sr. Don
Ruben Comotto
c/o Roche International Inc.
Casilla de correo 149
MONTEVIDEO

14 de febrero 1963
Querido Comotto,
Con gran alegría recibí su afectuosa carta que me trajo enseguida al recuerdo ese país y el cordial ambiente que por tantos años viví entre los buenos amigos de esa oficina.
Yo continuo trabajando intensamente para ponerme al día en la tarea no pequeña que aquí me esperaba. Ya está muy adelantada y practicamente regularizado el trabajo. Mi adaptación en Madrid continua poco a poco en medio de un invierno bastante riguroso.
He recibido los fascículos de Librax que le había pedido y que Vd. tuvo la gentileza de remitirme. Quiero molestarle de nuevo para rogarle que me envíe, también por vía aerea, con la mayor prontitud, 3 ejemplares de "La mente enferma". Traigo entre manos la traducción de una publicación de Basilea sobre el sistema líbico y para esta tarea el libro de Mira puede serme de ayuda.
He recibido ya algunos de los paquetes conteniendo los libros y folletos que yo le había encargado a Vd. que me remitiera. Faltan, sin embargo, algunas cosas cuya demora ha de deberse, probablemente, a las huelgas de ese correo.
Mi gente agradece sus saludos y se los envía muy afectuosos a Vd. y los suyos. Un abrazo de su incondicional amigo
[sen asinar]

1963-02-17
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963. en 17/02/1963

Montevideo, 17 de febrero de 1963

Querido Tobío
Según le anuncié a Miguel, estoy contestando por turno a las cartas recibidas en las pasadas fiestas. Me alegró leer en la suya que se detuvo en Basilea más tiempo del que pensaba, me parece una buena señal para su porvenir. La otra es que cumple usted muy bien el trabajo, sus traducciones me gustan mucho.
Recibí carta de Verdú comunicándome que no sigue en la casa "por motivos e incidencias difíciles de explicar y de comprender". Supongo que habrá sido por incompatibilidad de caracteres; lo que no puede quizá reunirnos a nosotros dos, ya que tanto usted como yo, mereceríamos la gran cruz de sufrimiento por la casa.
Supongo que habrá tenido noticias del fallecimiento de Don José Giral. Aquí le pusimos unos avisos funerarios en varios periódicos, y se le envió un cable de pésame firmado por el Servicio Científico. Esto a la espera de las noticias que me den los chicos.
Hace tres semanas que Julia Coello está hospitalizada en el Sanatorio de España Mutualista. Ha sufrido una broncopulmonía vírica y ahora está en plena convalecencia, le referí lo que para ella me escribió María del Carmen; y no le leí la carta porque se me olvidó llevarla al sanatorio. Espero hacerlo en cuanto ella regrese a su casa.
También les he dado noticias de ustedes a todos los amigos que me preguntan y que aun no han recibido directamente. Para nuestros compañeros de oficina están llegando regularmente tus lindas postales. Todos agradecen mucho tan gentil recuerdo.
Supongo, que sabrán como está alquilada la casa desde primeros de mes –creo. Así me lo ha dicho Gurewitsch. He ido ya dos veces al banco donde me han hecho los correspondientes traspasos.
Apenas tengo noticias generales que darle. La temporada veraniega transcurre para mí como otros años. Dicen que se nota la falta de turistas. El panorama político tiende a desvanecer. Los enemigos de ayer se van acomodando y esto les quita fuerza para protestar y el país no da la impresión de esperar algún acontecimiento milagroso que lo saque de su apacible sumisión al Destino. Más noticias a la hora de contestar a María del Carmen. Los abrazo
Virgilio [sinatura autógrafa]

1963-03-15
Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963. en 15/03/1963

15.3.63
Sr. Rubén Comotto
c/o Roche International Inc.
Casilla 149
Montevideo

Querido Comotto:
Por carta del Dr. Garrido sé que ha tenido Vd. un accidente y que hubo de ser internado en una clínica. Supongo que esa fractura no habrá tenido mayor importancia y le deseo un pronto restablecimiento.
Aunque comprendo que dado la situación actual de Vd. no tendrá ni tiempo ni humor para ocuparse de otras cosas que las que se refieren a su curación, quisiera pedirle otro favor más, a agregar a la lista de los que le llevo pedido.
Naturalmente que lo que le voy a pedir puede Vd. encomendárselo a cualquiera de sus colaboradores o colaboradoras.
En primer lugar he de decirle que recibí los 3 ejemplares de "La mente enferma" que le había solicitado.
En cambio me extraña un poco el no haber recibido todavía algunas de las cosas que le había encomendado al salir yo de allí que me remitiera por correo ordinario. Sé que los correos van con bastante lentitud y que allí ha habido alguna huelga de los empleados de ese servicio. No he recibido todavía los 2 tomos de la historia de Galicia, por lo cual le agradecería me indicara en que fecha los remitió. Como tenía una encuadernación atractiva tengo miedo que se los hayan quedado en alguna aduana postal. Por favor trate de comunicarme no solo la fecha sino tambien el número de la boleta de depósito en ese correo.
Lo que ahora le voy a pedir es que me envíe por correo ordinario la colección completa de la revista Roche de Montevideo que yo tenía junto a mi escritorio. Me encuentro a veces, en mi trabajo, con la necesidad o la conveniencia de comparar ciertos términos o conceptos con otros ya conocidos a través de la revista. Me urge sobre todo –y le ruego que de este número me mande un ejemplar por avión– un artículo aparecido en uno de los últimos números de la revista y que se refiere a isótopos radioactivos para establecer diagnósticos: es aquél artículo que llevaba unas ilustraciones tomadas de 2 folletos, en uno de los cuales aparecían unas figuras compuestas de pequeñas rayitas muy juntas. Tengo la idea de que es el último número editado que aquí no he podido encontrar.
Nosotros continuamos nuestro proceso de adaptación a la vida madrileña. El trabajo mío es interesante y variado y en tal sentido me siento muy satisfecho. La lástima es que el tiempo en estos últimos meses ha sido muy desagradable, de modo que además de haber perdido un verano por mi traslado a Europa en noviembre, las condiciones climáticas fueron aún más duros de lo normal.
Reitero mis más fervientes deseos de un pronto restablecimiento. Con saludos de todos nosotros para su familia y amigos, reciba un abrazo de su viejo compañero y amigo,
[sen asinar]

1963-03-25
Carta de Jeannine B. de Mizrahi a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Jeannine B. de Mizrahi a Lois Tobío Fernández, 1963. en 25/03/1963

Jeannine B. de Mizrahi
Dijon, le 25/3/63
Cher Dr. Tobío,
Avant tout je tiens à vous remercies de votre carte ainsi que de la gentille lettre que vous m'avez envoyée - Despuis un mois nous sommes en France et après avoir passé 10 jours à Paris, nous nous sommes installés à Dijon, ce qui n'etait déjà plus si beau car mon mari a été envoyé à Auxerre pendant un mois pour faire son instruction militaire, après quoi il entrera à l'hopital militaire de Dijon - Quant à moi, je prepare une licence en Lettres et je travaille comme réceptioniste dans le plus grand hotel d'ici "Grand Hotel de la Cloche", ce qui est interessant car ça me permet de perfectionier mes langues -
Mais Montevideo avec ses belles plages et ses gens bien plus sympathiques qu'en France me s'oublie pas si facilement ...
Au cours de l'été il est très probable que nous desecudions jusqu'à Madrid où nous ne manquerons pas de vous rendre visite, mais j'espere qui, si vous avez l'occasion de passer ar Dijon avant, vou me ferez autant - Mon adresse: 1BIS AVENUE GOUNOD, DIJON (CÔTE D'OR) -
Sant plus, je pense à tres bientôt et vou envois mes meilleures amities,
J. Mizrahi [sinatura autógrafa]

1963-04-02
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Vilar, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Vilar, 1963. en 02/04/1963

Señor
Manuel Vilar
Acevedo Díaz 2836
MONTEVIDEO

2 de abril de 1963

Queridos Maruja y Manolo,
Hace ya algunas semanas que Miguel recibió vuestra carta en que le exponíais las gestiones llevadas a cabo para conseguir las partidas de nacimiento y sus legalizaciones. En realidad el formulario que os dieron en el consulado tiene por objeto proceder a la inscripción de Miguel en el registro de nacimientos del consulado, como español, cosa que no queremos hacer.
Se trata, solamente, de que legalicen la firma del funcionario uruguay del Ministerio de Relaciones Exteriores que, a su vez, legalizó la del funcionario del registro civil. Como tenemos un amigo en el Ministerio de Relaciones Exteriores de allí, el señor Atilio Giacosa, le escribí para poner en claro este aspecto burocrático, es decir, si en el consulado de España no pueden hacer una simple legalización de la firma sin necesidad de hacer el registro en el consulado.
El amigo Giacosa hizo la correspondiente pregunta y el consul le dijo que no había inconveniente en legalizar solamente la partida. También me informó Giacosa que había mandado a Manolo una esquela rogándole que se comunique con él.
Es posible que ya Manolo se haya puesto en contacto con dicho amigo. Si no es así, le agradeceré que lo haga lo antes posible. Su dirección es la siguiente:
Señor
Atilio Giacosa
Echevarriarza 3269
Ap . 10
POCITOS
Tel. 79 23 75

Con él podrá arreglar Manolo el asunto y remitirnos la partida en cuanto finalice el trámite.
Al mismo tiempo os ruego me digais el importe de los gastos que todo ello os ocasionó para abonároslos.
Nosotros continuamos adaptándonos a Madrid y a sus cosas buenas y menos buenas. Hemos visto ya a algunos viejos amigos, entre otros a Merceditas Dopico, que vive aquí con un puesto en un ministerio, viuda, gordita y alegre como siempre. También vino a verme Pepe Cerdeiras que tiene un algo cargo en el Ministerio de Haciendo. Se casó con una Madrileña, tiene varios hijos, el menor de 15 meses, y está tan bien, que parece que no hubieran pasado los 20 y tantos años que han pasado desde que le ví por última vez.
De mis parientes vinieron a verme a Madrid Alfonso y su mujer y Ofélia. También el hijo de Alfonso que estudia en Valladolid. Dos hijos de Melida que están también aquí estudiando, uno medicina y otro ingeniería. El hijo mayor de Maruja, médico ya, trabaja en la Clínica de la Concepción.
Por la prensa hemos tenido noticia de la agitación huelguística que hubo ultimamente en ese país. Espero que todo haya pasado y que la vida vuelva a ser normal. ¿Continúa la inflación? ¿Cómo sigue la cotización de la moneda?
A la espera de vuestras noticias recibís afectuosos abrazos de todos nosotros.

Luis Tobío
Calle General Moscardó , 2º, A
MADRID 20

1963-04-04
Carta de Juan Boris Gurewitsch a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Juan Boris Gurewitsch a Lois Tobío Fernández, 1963. en 04/04/1963

4/IV 63

Estimado doctor Tobio,
Perdone que recien ahora contesto su amable carta. Por la huelga de correo por un lado, por el exceso de trabajo muy variado y por eso algo cansado por el otro, demoré con mi respuesta. Gracias por su empeño de conseguirme encargos de dibujos, aunque no resultaron. Tambien le agradezco sus informes.
Yo voy bien, creo que puedo ser bien útil a Barreiro, donde estoy trabajando ya casi un mes en un ambiente agradable respetuoso y donde encontré varias personas amigas de muchos años atrás ahora algunas noticias que le interesarán - sus inquilinos son gente de televisión - están muy poco en casa y muy tranquilos cuidan muy bien el jardin y se proponen hacer atras una huerta - su cereo creció muy bien gracias a la lluvia muy abundante - me dijo el señor Voiro [?] (así se llama) que faltaban las llaves de la puerta de cocina, ¿Que hay con eso? Le ofrecí nuestra colección de llaves viejas y encontró una que le vino bien. Otra noche entraron ladrones -creo que por la puerta de cocina -rompiendo el candado y rovando (asi parece) muy poca cosa, como me dijo el Sr. Voiro- en la casa no se ven desperfectos
Saludos para todos los suyos con los mejores deseos para todos en la fiesta de pascuas de Resurrección
Atentamente GURÉWITSCH
Roche se portó muy bien conmigo regalandome un sueldo entero ademas de la indemnización - y dandome algun trabajo - tambien Roche Buenos Aires compró 5 dibujos mios - De algún modo me hace bien no perder el contacto con nuestra vieja casa y con los compañeros que tambien se superaron en generosidad regalando a todos algo, a mi me tocó una medalla de oro para el llavero con la fecha de mi ida un lindo recuerdo.
P. S.

1963-04-16
Carta de Manuel Vilar a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Vilar a Lois Tobío Fernández, 1963. en 16/04/1963

Montevideo, 16 de abril de 1963

Sr.
Luis Tobío
Gral. Moscardó 10, 2º, A
MADRID 20

Queridos Carmen y Luis:
Contestamos vuestra carta del 2 del cte., que fué recibida el sábado 6, víspera de Semana de Turismo.
Como sabeis, esa semana cierran aquí las oficinas públicas, incluso las del consulado de España que atienden los asuntos de las legalizaciones. Por tal motivo no pudimos realizar gestión alguna hasta ayer, lunes, que me entrevisté con el Sr. Atilio Giacosa, y hoy con el cónsul de España. Este me preguntó cuál era el objeto de las partidas. No pude contestarle concretamente, porque Miguel no me lo explicó en su carta, pero le dije que conjeturaba que le serían necesarias para cursar sus estudios. Me respondió que si eran para presentar ante las autoridades españolas era indispensable efectuar el registro en el consulado y, en ese caso, quedarían dichas partidas en el Registro Civil Consular, otorgando en cambio una copia equivalente. Además, para registrarlas, era imprescindible que llenarais el formulario que os mandé. De lo contrario, o sea, de legalizar solo la firma del Ministerio de Relaciones Exteriores, no serían válidas ante las autoridades españolas.
(Perdona, Luis, mi opinión profana en estas cuestiones, pero creo que todo esto es de lo más absurdo.)
En resumen, el cónsul me dice que me legalizarán las partidas en la forma solicitada, pero que es necesario que le lleve otra copia de la partida tal cual se otorga en el Registro del Estado Civil sin que sea necesario para ésta la legalización del Ministerio de R. E. Esta copia debe quedar en poder del consulado.
En vista de esto, para ahorrar tiempo, he solicitado en el Registro Civil otra partida; pero antes de hacer la gestión consular conforme a lo explicado quiero poneros en conocimiento de todo este "lío" y que me mandeis vuestra conformidad. Espero contesteis en seguida.
Nos alegramos que os vayais adaptando a la nueva vida. ¿Cómo se encuentran Miguel y Constanza en el nuevo ambiente?
Vemos que ya habeis entrado en contacto con vivarienses que no faltan en ninguna parte. Saludos a Merceditas Dopico y a Pepe Cerdeiras cuando los veáis.
Las huelgas son aquí frecuentes. La situación económica del país es mala, está en franca bancarrota. la desocupación aumenta. La inflación continúa. La moneda, por ahora, se cotiza igual; pero se habla de desvalorizar el peso.
Afectuosos abrazos para todos de Maruja y míos.

Manolo [sinatura autógrafa]

1963-04-19
Carta de Lois Tobío Fernández a Jeannine B. de Mizrahi, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Jeannine B. de Mizrahi, 1963. en 19/04/1963

Mme. Jeannine B. de Mizrahi
1 bis Av. Gounod
Dijon (Cote d'Or)

le 19 avril 1963

Chère Jeannine,
J'ai reçu votre lettre de Dijon et je suis content d'apprendre que vous êtes si près. J'espère que vous ne manquerez pas de nous faire une visite, car il y a pas mal de choses ici qui vous intéresseraient sans doute, à vous et à votre mari. Pourtant je ne vous conseille pas de venir en été, car à Madrid et surtout en Andalousie il fait trop chaud.
Pour le moment nous n'avons aucun projet d'aller en France. Malheureusement je ne dispose pas du temps nécessaire pour y aller, car cette visite ne devrait pas être trop brève.
Vous avez raison de dire que Montevideo ne s'oublie pas si facilement. Ce sont surtout aussi les plages qui me manquent, mais d'autres chauses également. Mais très souvent nous ne sommes pas les maîtres de notre destinée.
Vous faites bien de reprendre vos études en France, où vous trouverez, sans doute, des possibilités excellentes pour élargir vos connaissances et votre formation. L'occasion qui vous offre votre travail est aussi magnifique pour perfectionner vos langues. Vous savez bien, que la connaissance des langues a une importance de plus en plus grande dans tous les secteurs.
Je vous prie de transmettre à votre mari mes meilleurs souvenirs et je forme des voeux pour qu'il passe son service militaire sans grandes fatigues et dérangements. Vous avez pu, sans doute, constater la prospérité dont l'Europe entière juit à présent. Si vous êtes décidée de rester en France, je suis sûr que votre mari pourra trouver une place très intéressante.
Nous sommes déjà installés à Madrid. Notre adresse est la suivante:
Calle General Moscardó, 10 - 2º - A
Madrid - 20

Nous n'avons pas encore le téléphone, mais je vous donne ici le numéro du bureau: 231.98.00 ou 232.38.02.
J'espère que lors de votre visite vous vous annoncerez sans retard, car cela me ferait un grand plaisir.
Entretemps je vous envoie, à tous les deux, mes amitiés les meilleures.
[sen asinar]

1963-04-23
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1963.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1963. en 23/04/1963

Carlos Tobío Abril 23 de 1963
México, D. F.

Querido Luis: Recibí tus cartas, fechadas en Madrid, que no contesté antes porque lo que en ellas me dices enfrió por completo mi entusiasmo y aplazó cualquier decisión inmediata respecto a un traslado. Aunque no eres muy explícito, cosa comprensible, no hay duda sobre tu opinión contraria a mi regreso. No me cae sorpresa pues es la opinión unánime de los amigos que viajan a España, y lo mismo piensa Carmen, no obstante la atracción que ejerce sobre ella el tener a su madre en Madrid. Aun dejando de lado consideraciones económicas, en lo cual estoy incomparablemente mejor aquí, me doy cuenta de que he de echar de menos muchas cosas buenas de la vida de México, tales como la absoluta libertad y ausencia de interferencias y trabas en la vida privada, la inexistencia de privilegios y barreras sociales, la abundancia de oportunidades y, en fin, el tono moderno y progresista que imprime a la vida social un régimen que busca un futuro mejor para el pueblo. No hay militarismo, no hay clericalismo, no hay aristocracia ¿Que mas se puede pedir? Por otro lado, sé que la España romántica y heroica que conocimos de jóvenes y muchos van aun buscando cuando regresan, no existe al menos en la superficie y en su lugar hay un deprimente pancismo y frivolidad en las gentes. Solamente que, en vista de lo que me dices, lo tomaré con mas calma y poco a poco iré preparando mis cosas para no tener ahí dependencias económicas en una situación tan estrecha y difícil. De cualquier manera, siento impaciencia, y mi problema es ver cuanto tiempo me aguanto.
El viaje que Carmen pensaba hacer a principios de año hubo que aplazarlo, en parte por la ausencia de Carmen hija, que desde enero se encuentra en Estados Unidos con una beca de la Universidad de Tuscaloosa, Alabama, corazón del Sur norteamericano, racista, fanático y reaccionario –Cabaña del Tío Tom, Lo que el Viento se llevó, etc, tu sabes; y en parte porque a causa de un pleito que tenemos por el negocio de la platería, es conveniente la presencia de ella para diligencias. Historia cuyo protagonista en un Salomón cualquiera, taimado y usurero, como tantos hijos de Jehová (pero no todos; dejo a salvo los principios!). En cuanto concluya este enojoso asunto y regrese Carmen (su regreso sin embargo, se va a retrasar, no sé cuanto tiempo dure en EE. UU.), Carmen madre hará un viaje a ver a su familia, y será entonces cuando consideremos si yo puedo hacerlo tambien, brevemente y sin riesgos sobre lo mas conveniente a hacer. Pero como por el momento esto no es posible, cuando lo sea te avisaré.
Hace semanas tuve una carta de tío Pedro, angustiado porque su hijo Walter al parecer se había perdido en el remolino de la Revolución cubana. Gracias a un amigo, cubano y castrista, pude averiguar su paradero: esta bien, aunque al parecer en desgracia por "diferencias ideológicas". Informé a Pedro y quedó tranquilo y satisfecho.
No es mucho lo que puedo deducir de tus cartas que, breves como mensajes meteorológicos, dan una penosa impresión de estreñimiento mental desde que llegaste a España. Tal vez el cambio de clima, tal vez la excesiva presión atmosférica. Abrazos para Mª. del Carmen y los chicos y para tí de tu hermano
Carlos [sinatura autógrafa]

1963-04-25
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963. en 25/04/1963

Sr. Dr.
Virgilio Garrido
Pimienta, 963
Montevideo

25.4.63
Querido Garrido:
Hemos recibido todas sus cariñosas cartas que tantos recuerdos nos han traido de Montevideo. Nosotros seguimos adaptándonos poco a poco a este ambiente que nos resulta extraño en algunas cosas. El tiempo invernal se ha prolongado desmedidamente y puede decirse que hasta estos días no hemos empezado a gozar de lo que puede llamarse un comienzo de primavera.
Hace 2 o 3 semanas estuvimos con Usano y la señora. Residen también aquí; el con un alto puesto en Pfizer. Me dijo que Verdú se encontraba en Madrid tratando de orientar su vida aquí y si no lo lograba se volvería a Colombia. He tratado de ver a Verdú, pero no he conseguido localizarle aunque espero hacerlo dentro de unos días.
Miguel ha solucionado, aunque malamente, el problema de la convalidación de sus estudios. El cambio ha significado para el dilatar el término de la carrera por 2 años, a no ser que consiga, más adelante, acelerar los cursos. Le convalidaron hasta 5º de bachillerato, teniendo que dar el 6º y además el preuniversitario y el selectivo. Habíamos pensado, incluso, en enviarle a estudiar a Francia pero, por el momento, no lo haremos, aunque no está excluido que nos inclinemos por esta solución más adelante. Allí las carreras son más breves y prácticas, perdiéndose menos tiempo en estudios teóricos que luego nada o de poco sirven en el ejercicio profesional.
En mi carta anterior le comunicaba ya algo de mis primeras impresiones sobre el reencuentro con Madrid. Esas impresiones primeras se van confirmando. Es evidente, que Madrid ha perdido aquel tono alegre y garboso de antes; también ha perdido mucho, o por lo menos no se vé, del ambiente intelectual y literario que vibraba en los cafes de la calle de Alcalá, en el Ateneo, en la residencia de estudiantes y en otros centros. No sé donde se reunen los artistas y escritores cuyas tertulias llenaban antes Negresco, La Granja, Pombo y tantos otros. Hay algunas exposiciones, tanto privadas como oficiales, pués la pintura es una de las cosas que mejor está. Pero en cambio la música se halla, al parecer, a un nivel poco satisfactorio, sobre todo en lo que se refiere a conciertos. Estos son pocos y en general no de primera calidad.
Desde hace mucho tiempo los madrileños no han visto opera, salvo una breve temporada de 5 días, 4 años atrás. Se desarrolló en el teatro de la Zarzuela. En este teatro dan continuamente, en cambio, las viejas zarzuelas y su presentación no suele ser famosa. Se anunció en la prensa estos días que la Fundación March se propone levantar un gran teatro de la opera en un predio que hay en la Castellana esquina a Fernández Villaverde. Como se trata de un proyecto privado, es posible que se lleve a efecto en poco tiempo. El viejo Teatro Real sigue cerrado y al parecer continua hundiéndose, aunque por las trazas le llevará varios siglos hundirse del todo, algo así como la torre de Pisa.
Ahora van a dar la Viuda Alegre, siendo esta la primera opereta extranjera que se da desde hace muchos años.
La prensa madrileña, aunque en la actualidad con una presentación material buena en algunos casos, no tiene un contenido selecto e interesante, pues el periodismo, salvo contadas excepciones, es mediocre. Por esa razón se len muchos diarios extranjeros y así lo hago yo mismo. Basta decirle que el diario que tiene la mayor tirada es "Marca", que se dedica exclusivamente a deportes. Este diario se ve en todas las manos como si la gente solo tuviese interés por enterarse de los problemas y resultados deportivos. Creo que debe ser uno de los pocos casos en el mundo, por lo menos en el mundo latino, de un diario de gran circulación dedicado exclusivamente a los deportes.
Mi trabajo se desarrolla normalmente y en forma muy agradable. Creo que tenemos ya bien engranada la cadena y que el enlace con Montevideo y Basilea marcha sin obstáculos. Recibo con prontitud los textos que me devuelve corregidos Montevideo y en cuanto a las comunicaciones con Basilea, son muy rápidas por la cercanía. Supongo que el plan de "mailings" se habrá ido desarrollando con toda normalidad, aunque talvez se hayan hecho algunas modificaciones. Como yo no recibo ningun sobre testigo, no puedo saberlo. Y por cierto que me agradaría que me incluyera en la lista de destinatarios de los "mailings", aunque ello no sea cosa necesaria para mi trabajo.
Todavía no he podido ir a Galicia y no sé cuando podré hacerlo, pues el trabajo continuo y inaplazable que debo realizar, no me permite ausencias largas y para 3 o 4 días no me vale la pena ir a mi tierra.
Si no le fuera molestia me permitiría pedirle que mandara hacer una suscripción a mi nombre en la revista "Marcha". Quisiera suscribirme por un año y le agradeceré que abone la suscripción, para envío por correo ordinario como impreso, a mi dirección particular. Vd. me dirá a cuanto asciende, para reembolsarselo.
No sé si ya le hemos comunicado que estamos instalados en un apartamento a 4 cuadras de la Castellana y otras 4 de la Glorieta de Cuatro Caminos. Es una barriada nueva, próxima a Tetuán. El apartamento es amplio y alegre, le hemos estrenado nosotros, pero en su terminación y distribución deja algo que desear... Evidentemente la construcción y arquitectura de casa para habitación está bastante más adelantada allí.
Le agradeceremos que salude afectuosamente de nuestra parte a Julia Suñer y Elenita, a los Coelhos y a la familia Maggiolo Campos, y a los demás buenos amigos de allí. Vd. reciba de todos nosotros cariñosos abrazos

1963-04-29
Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Boris Gurewitsch, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Boris Gurewitsch, 1963. en 29/04/1963

Sr. Juan Boris Gurewitsch
Cooper, 1938
Montevideo

29.4.63.
Mi querido amigo Gurewitsch:
Mucho me alegró su carta, sobre todo por ver que Vd. va orientando el problema de su trabajo en forma muy satisfactoria, aunque eso era de esperar dadas sus capacidades. He visto, por los bocetos que recibí para varios folletos de Gantanol –y que por cierto me gustan– que Vd. ha seguido haciendo algunos trabajos para Roche. Tiene Vd. razón de que conviene mantener los vínculos con la casa Roche.
Le agradezco mucho las noticias que me da referentes a la casa de Carrasco. Lo que me pregunta de las llaves solo sé que la de la cocina, como todas las demás, la entregué al banco. Por lo demás, es una cerradura sencilla. Habíamos dispuesto que para asegurar el cierre de la puerta de la cocina se colocara candados por dentro y por fuera, lo que creo que se hizo.
Por aquí seguimos nuestra vida sin mayores problemas aunque echando de menos a Montevideo y a los amigos de allí. Si vé a Piana, le ruego que le diga que le escribí hace algún tiempo contestando a una carta suya y que nada más supe de él. Quisiera saber si el asunto por el cual me había escrito se había solucionado satisfactoriamente.
Espero que tanto Vd. como su señora y Anita se encuentren bien y les deseamos toda suerte de felicidades. En cualquier cosa que podamos serles útiles, estamos a su disposición. He de decirle que el arte publicitario en este país, como creo le dije ya en carta anterior, se encuentra muy poco desarrollado y los gustos son bastante anticuados. A medida que voy viendo más cosas, más confirmo esta opinión. Lo mismo sucede en arquitectura y decoración. En general está más adelantado en este aspecto el Uruguay.
En cambio la pintura pura cuenta con algunas figuras de gran valía, especialmente en las corrientes abstractas. Hay frecuentes expediciones.
Días atras se anunció que diversos artistas presentarían vitrinas decoradas en uno de los Warenhauses más importantes de aquí. Fue una exhibición interesante predominantemente superrealista y expresionista. A nuestro amigo Pablo Serrano se le encomendó una de ellas, y aunque no estaba mal, no me convenció mucho porque resultaba inadecuado el objeto por tener un tono macabrista.
Con los más afectuosos recuerdos de todos los míos para todos los suyos reciba un estrecho abrazo de su buen amigo
[sen asinar]

1963-04-29
Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Vilar, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Manuel Vilar, 1963. en 29/04/1963

Sr. D. Manuel Vilar
Acevedo Díaz, 2836
Montevido / Uruguay

29.4.63

Queridos Maruja y Manolo:
Hemos recibido vuestra carta y lamentamos haberos causado tantas molestias con el asunto de las partidas de Miguel. Mandamos la partida uruguaya con la legalización del Consulado de España, que no hay duda que han de poder servir.
Maria del Carmen está muy contenta de encontrarse en España y los chicos y yo nos vamos adaptando lentamente, aunque echamos mucho de menos ese ambiente y especialmente los buenos amigos de allí.
De cuando en cuando me encuentro con algún viejo amigo más. En general están todos muy gordos y se conservan bien. Ayer bí en la calle a Fermín González Prieto. Llevaba prisa y no me detuve. Le encuentro gordísimo. En general todos los viejos amigos comen demasiado y no hacen sino pensar en comilonas.
El invierno, que este año se prolongó considerablemente, se va alejando ya y empezamos a tener muy lindos días. Ahora debemos disponernos a soportar los calores que, como es sabido, son implacables aquí. Yo, probablemente, tendré que pasar en Madrid todo el verano por razones de trabajo, pero Maria del Carmen y los chicos pasarán la mitad de las vacaciones en Cataluña y la otra mitad en Galicia.
Contadnos novedades de allí, y entretanto recibimos vuestras noticias, vaya un fuerte abrazo nuestro para vosotros.

1963-05-06
Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1963. en 06/05/1963

José Luis Coello de Portugal

Montevideo 6 de Mayo de 1963.-

Querido Luis y queridos todos:
esperamos que hayais recibido la larga carta de Julia en la que contestaba las cariñosas de María del Carmen, que no contestamos antes, pues quería ser ella la que lo hiciera personalmente.- Por ella habreis visto que, felizmente, ya está muy mejorada del "achuchón" de febrero y marzo y se está reponiendo bastante bien, gracias a una serie de inyecciones, reconstituyentes y masajes que le estamos administrando y que –hasta el momento– cumple con regularidad.- Veremos a ver si cuando se encuentre repuesta del todo, no vuelve a hacer imprudencias que luego tan caro le cuestan.-
Celebramos mucho saberos ya instalados y ambientados en esos queridísimos "Madriles".- Por lo que nos decía, tanto la ciudad, como su ambiente y, hasta las personas, han cambiado bastante, cosa lógica dado el tiempo transcurrido y el incremento que ha tomado.- De todas maneras yo sigo sintiendo en el fondo de mi alma aquello "De Madrid al Cielo .... y un agujerito para verlo".- Lo que es una "lata" es que a vuestro chico no le revaliden todos sus años de bachillerato y tenga que dar el examen final, perdiendo unos años de estudio.- Claro que es muy joven y no le puede afectar demasiado este retraso.- Les suponemos a los dos ya con sus nuevos amigos y casi olvidándose de los que dejaron por estas tierras del Plata.- Hace poco tiempo estuvieron por allí nuestros amigos los Barata (Maria Antonia y su marido) y vieron en Madrid a Pepe Marín, que está en el Ministerio de Estado, el cual se sorprendió mucho al saber que vosotros estábais allí y les dijo que le gustaría veros.-
Por aquí sin mayores novedades, salvo que la situación económica de este diminuto país está cada día peor.- Al hacerse cargo del Gobierno los nuevos elegidos, el primero de marzo, el nuevo Ministro de Hacienda (Ferrer Serra de la U.B.D.), ha presentado un panorama económico y financiero verdaderamente pavoroso, hasta el punto que no había dinero para pagar los sueldos de febrero, por lo que tuvieron que hacer una serie de "revaluos" para tirar unos cuantos meses y despues .... Dios dirá.- Por otra parte, la cuestión política tampoco está nada clara y con la situación de los vecinos del Norte y del Sur –mas incierta aún que la del Uruguay– no sabemos como terminará la década de los 60.- En fín, seguiremos aguantando, con el pensamiento siempre puesto en poder volver un día a nuestros lares.-
Seguimos viendo a Garrido que, tan cordial siempre, le ha dado a Julia unos productos realmente magníficos y que le están sentando muy bien.- Está el hombre absorvido escribiendo unas cartas semanales, especie de memorias, que envía a algún amigo para que las conserve y coleccione.- En abril estuvieron aquí varios amigos de B. Aires y de Francia, de los pocos que van quedando, y reanudamos viejas y queridas relaciones.- Me han informado que ha muerto en Biarritz mi gran amigo Carlos Montilla, a quien creo tu conocías, hace dos meses y he tenido mucha pena, pues era una gran persona y excelente amigo.- También me escribe su hijo, que a Rafael Sanchez Guerra –que como sabes esta en un Convento de Pamplona, le han tenido que operar de cancer en un riñón y aunque la operación parece ha sido un éxito completo, esa enfermedad tan traicionera, es siempre una amenaza constante.- Esto me ha producido también mucha pena, pues tengo con Rafael una fraternal amistad de más de cincuenta años.-
Dejo que Julia os ponga unas lineas, abrazándoos a grandes y chicos con mucho cariño
José Luis [sinatura autógrafa]

[Nota ao final da carta, manuscrita e asinada pola súa muller Julia Marzo]:
Como os dise Joséluis estoy ya muy mejorada y empiezo hacer mi vida normal. ¡Como os envidiamos ahora que empieza la primavera en Madrid con sus verbenas que suponemos les gustaran a los chicos!
Muchos cariños para todos de
Julia [sinatura autógrafa]

1963-05-26
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963. en 26/05/1963

Montevideo, 26 de Mayo de 1963
Querido Tobío: Le agradezco su interesante carta por la que me ha informado de la vida madrileña mejor que en los sucesivos números semanales de ABC, a cuya edición especial para el extranjero, me ha suscrito mi sobrino Emilio. Me basta con estos añejos textos, que yo miro absorto, y el cinematográfico título del WC de Zamora, para confortarme de que la Piel de Toro no haya sido dejada de la mano de d. (En las abreviaturas sigo el estilo de César).
Por aquí tampoco ocurre nada de particular, salvo la caída del peso y los escándalos que a diario les da la loca de la casa a nuestras dos asustadizas amigas: Julia y Elena. No pasa día en que no tenga yo que intervenir como juez de paz, y todavía mientras escribo, he de estar pendiente de lo que ocurra, pues ya se ha atrevido la criada a encerrarlas dentro de la casa, e impedir que llamen por teléfono pidiendo auxilio. Tema de película divertida, si no fuera por el tiempo que me roba.
Tal vez este Vd. enterado de la desairada situación en que se ha visto el embajador Sr. Conde Garcia con motivo de la invitación que hizo la junta Departamental de Montevideo a Sánchez Albornoz. En defensa de lo que mi ilustre persona representa, protestó enérgicamente de ciertas imprudentes frases que el exaltado historiador pronunció contra el venerado Caudillo. Algunos miembros de la Junta o diputados o senadores pidieron que fuera valorado persona no grata el representante de SE! El incidente ha sido liquidado con serenidad por el gobierno blanco; pero supongo que habrá que contar con lo que talle un sastre. Y su observante conocido ha ido para eso al Monte de las bellotas.
Hice en su nombre la suscripción y le enviarán por barco desde el seis de este mes. No he querido remitirle el anterior porque no me gustó un artículo poco reverente para esa máxima autoridad. Herrero quedó en pedir a Basilea que le dirijan a su nombre los sobres. Verdú me escribió el 15 de enero y su dirección era entonces en Núñez de Balboa 42.
He asistido a una función de la ópera china de Foo Hsing, que, a semejanza de la de Pekín, vista años atrás, es un espectáculo admirable para la vista, curioso para el oído y didáctico para la olvidada urbanidad. En el SODRE se ha dado este año comienzo a la temporada musical con inusitado despliegue de elementos jóvenes y obras nuevas. Hasta ahora no he oído nada que me llame la atención.
Entre los amigos recordamos a Vs. con afecto, deseando que les vaya bien en esa ciudad que para los uruguayos que la han visitado últimamente –Renée y su marido– encierra un original encanto. A pesar de todo, aún no siento suficiente nostalgia para ser atraído por ese espejuelo. Me conformo con mis impresiones que espero no dejaran de llegarme en esta lánguida existencia cada vez más robinsoniana.
Les abrazo a toda la familia estrechamente
Virgilio [sinatura autógrafa]

1963-06-18
Carta de Jeannine B. de Mizrahi a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Jeannine B. de Mizrahi a Lois Tobío Fernández, 1963. en 18/06/1963

JEANNINE MIZRAHI
Dijon, le 18 Juin 1963

Dr. Luis Tobio
C. Gral. Moscardo 10-2º-A
Madrid 20

Cher Dr. Tobio,
Je vous remercie de la gentille lettre que vous m'avez envoyée, et c'est quelques jours avant de quitter Dijon que je vous écris. En effet, mon mari doit commencer l'Ecole d'Officiers le 1er. Juillet à Reims, donc nos changeons de région! Ceci n'en est que meilleur car cela nous permet de connaître un peu toutes les régions. En général, comme tout bon français, nous profitons des week-end pour partir de Dijon, ce qui fait que nous avons déjà été dans le Jura, les Alpes, visité toute la Bourgogne (avec les visites dans les caves de vins et les conséquences qui s'y imposent!), et la Suisse (Lausanne et Genève) qui nous a énormément plu, et où l'on envisagerait la possibilité de nous installer à l'avenir.
Je suppose que vous devez recevoir des nouvelles de Montevideo, et de la crise que le pays en ce moment, quCCG_Epistolario-Tobio-Lois_recibidas_Mizrahi-Jeannine_1963-03-25i s'est terriblement accentuée: grèves toutes les semaines, chômage, augmentation énorme des taxes d'importation (une Peugeot 403 revient maintenant 170.000$, c'est-à-dire 10.600 $US environ, à 16$ le dollar tel qu'il est maintenant). Vraiment je pense qu'il n'y a plus aucun avenir là-bas...
Quant au climat, vous devez certainement être plus gâtés que nous, car, à une semaine de l'été, il ne cesse d'y avoir des orages tous les jours et on en est encore aux pull-overs!
Ça m'a fait plaisir d'apprendre que vous étiez déjà installés, et je vous en félicite. J'espère que pour l'automne prochain nous pourrons vous rendre visite. Entre temps, je vous donne ma nouvelle adresse postale:
Poste Restante
REIMS (Marne)

Je termine mes discours pour aujourd'hui en espérant que votre nouveau travail vous porte les satisfactions que vous désirez.
Nous vous envoyons toutes nos meilleures amitiés,
J. Mizrahi [sinatura autógrafa]

1963-07-07
Carta de Federico Doloz a Lois Tobío Fernández, 1963.
A Haia
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Federico Doloz a Lois Tobío Fernández, 1963. en 07/07/1963

Lohmann&Co.
Bremen
87607 BOAC

La Haya, 7 de Julio 1963
Queridos amigos. Como ya sabreis de una carta finalmente mandada por Roja, estoy en viaje desde 12 de Junio. El 14 próximo vuelo directamente a Londres y el 18 con vuelo 66, de la BOAC a Montevideo.
Lamentablemente no encontré el tiempo -debido a mi apuro de ver a mi familia¬- de pasar algun tiempo en Madrid. Perdonadme. No se si tiempo y hora os permitiría de hacer el viaje al aeropuerto. Me daríais una gran alegria. Pero en todo caso escribo esta carta para saludaros. Muchas veces hemos lamentado que Udes. nos dejaron. Es verdad que Sudamerica dejó de ser un Paraiso y que el sol de Madrid es mas lindo y la vida mas alegre, pero todo esto no repara que tenemos dos caros amigos menos en Montevideo.
Abrazos para sus hijos
t. a. u.
Federico [Doloz] [sinatura autógrafa]

1963-07-08
Carta de Ruben Comotto a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ruben Comotto a Lois Tobío Fernández, 1963. en 08/07/1963

Montevideo, 8 de julio de 1963

Señor
Dr. Luis Tobío
Gral. Moscardó 10 2ºA.
Madrid 20
España.

Querido Dr. Tobío:
Recibí su muy amable carta del 15 de marzo cuando estaba recién enyesado y por lo mismo casi totalmente trabado de movimientos, mi posición era únicamente la de acostado y ese fue el motivo por el cual no la contesté en el momento.
Consciente de esto le había pedido al Dr. Garrido que si le escribía le avisara que me estaba ocupando de su encargo dejado al partir y de lo pedido en la carta que ahora contesto. La numeración de los boletos de depósito en el correo no se la puedo dar todavía, pues tengo que hacer un análisis de una lista proporcionada por el Sr. Delpiano.
Como la Sra. Iade y el resto de la Sec. Ensobrado cesaron el 28.II.63, por intermedio de Enrique Pérez procuré que se verificara si habían salido todas las cosas que había quedado en enviarle; también él se encargó de hacerle llegar la colección completa de la Revista Roche y un ejemplar del Nº 97 donde apareció el artículo que se refiere a isótopos radioactivos para establecer el diagnóstico. En estos días voy a encargar la encuadernación del último volumen, y cuando la tenga le haré llegar un ejemplar.
En cuanto a mi accidente ya me sacaron el yeso (1ª quincena junio) pero todavía no puedo moverme con facilidad. Siento dolores articulares y los músculos después de una inactividad de 31/2 meses no han recobrado todavía el tono necesario para la función correcta de la pierna. Aunque no estoy dado de alta, ya me reintegré, por las mañanas solamente, y la tarde la dedico al tratamiento fisioterápico de recuperación muscular y articular. Al cabo de este tratamiento espero quedar bien.
Ayer estuvo por aquí el amigo Piana y me mencionó un párrafo de una carta que Ud. le dirigiera, en que se manifestaba preocupado por la falta de noticias mías, y por la que me enteré de que había recibido prácticamente todas las cosas que se le habían dirigido. Especialmente quisiera tener la seguridad de que le han llegado los dos tomos de la Historia de Galicia.
El tono preocupado de dicho párrafo me decidió a escribirle de inmediato, pues como había dejado para después la contestación, fuí postergándola por diversos motivos creyendo que Ud. ya sabía a través del Dr. Garrido que yo la había recibido y que estaba todo en marcha.
Mucho me alegro de que su trabajo le resulte interesante y variado, y sobre todo saber que le satisface. Es lamentable que el tiempo allí hay sido muy desagradable, pero si le consuela, he de decirle que el verano que se perdió en Montevideo no fue gran cosa.
A esta altura ya hemos empezado a recibir las publicaciones desde Basilea y como siempre se ve que disponen de buenos materiales buena impresión. El primer número de Imagen que es el único que he visto me ha parecido muy interesante.
Quiero agradecerle especialmente sus fervientes votos de pronto restablecimiento y su manifiesta preocupación por mi estado de salud; como dije antes, espero recuperarme totalmente, pero creo que eso depende más que nada del tiempo. Reciba por ésta los saludos de todos nosotros para Ud. y su familia y un fuerte abrazo de su ayudante, compañero y amigo de tantos años.
R. Comotto [sinatura autógrafa]

P.S. Le agradezco mucho el envío de su dirección particular. Esta carta la dirijo a dicha dirección, pero todos los paquetes se los dirigí como habíamos convenido a la dirección de Productos Roche (España). Por si no la tiene también le hago llegar mi dirección particular:
Andrés Lamas 3706, Montevideo. Aunque no creo que le sirva de mucho le comunico mi número de teléfono particular (20-88-49) que tengo finalmente desde hace algunas semanas. como ve, "no hay mal que dure 100 años".

1963-07-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963. en 13/07/1963

13.7.63

Querido Garrido:
Recibí su carta última hace ya algún tiempo y posteriormente Constanza recibió el regalito que Vd. le envió por intermedio de León Cárdenas y que ella le ha debido de agradecer por separado. Nosotros seguimos sin mayor novedad, descubriendo cada día nuevas cosas en este nuevo y cambiado Madrid. Miguel aprobó el 6º y último año de bachillerato, pues solo le habían convalidado hasta el 5º, y se ha ido a Galicia desde donde nos escribe cartas entusiasmadas.
Desgraciadamente no podremos nosotros tener la suerte que el tiene y deberemos contentarnos con no más de una semana en Alicante y quizas otra, más tarde, en Málaga. Las playas del norte se encuentran, este verano, muy frías y hay que ir al sur o a levante para disfrutar de algún calorcito veraniego.
Estuve con Verdú y charlamos de muchas cosas. No sabe si quedarse o volverse. Desde luego que, económicamente, esto está mejor que aquello y dada su experiencia y su cancha probablemente prosperaría más y más rápidamente aquí que allá. Pero parece, que, por otra parte, tiene allí muchas amistades y muy atractivos ofrecimientos. No sé si se habrá decidido ya. La vacilación era manifiesta cuando nos vimos y él, riendo, me decía que cada mañana las hijas le preguntaban si el día iba a ser en favor de esto o de lo otro.
Hace unos días que estuvimos en Toledo con los Fernández Suárez. La ciudad es realmente impresionante y produce una sensación de encontrarse uno 4 o 5 siglos atrás, pues practicamente lo nuevo es muy poco y lo antíguo domina por completo. Es asombroso que a un paso de Madrid se encuentra esta ciudad en que lo oriental, judío o árabe, domina evidentemente aun en las construcciones levantadas por los cristianos. El turismo empieza ya a hacer de las suyas y se ven ya tiendas, tinglados y aptitudes con vistas exclusivamente al turismo extranjero que desnaturalizan la autenticidad del ambiente. Se venden damasquinados fabricados en Eibar en numerosos tienduchos en los que, para que el turista pique, invitan a uno a presenciar una ficción de labor artesana de damasquinado que es puro engaño.
También estuvimos, recientemente, en el Escorial, por la noche, para presenciar un recital de danzas de Antonio. No me gustó, sinceramente, la primera parte, fantasía de baile flamenco bastante mistificada y con detalles incluso de mal gusto; tampoco me gustó, naturalmente, la tercera parte, otra fantasía mistificada de folclores gallego con una santa compañera grotesca sobre música intrascendente de Ernesto Halffter. Pero en cambio si me gustó bastante la 2ª parte, estampas de ballet de ambiente del 18 sobre sonatas del P. Soler. Fue algo gracioso, fino y elegante. Este recital se hace al aire libre en el patio de los reyes del monasterio, marco esplendido, en una hermosa noche de luna. Nunca había visto de noche el monasterio. Muy bien iluminado, daba una impresión formidable. Resulta verdaderamente increible ver aquella serie de construcciones gigantescas en medio de la soledad de la noche.
Me estan ya llegando los mailings desde Suiza, pero, en cambio no he recibido todavía ningún número del "Marcha". Es posible que no esté en retraso, pues Vd. me había dicho que empezarían a remitirla desde el 10 de junio. Sin embargo, he leido algún número que me dejó Alvaro y por ello he visto que, al fin, reventó el grano de la devaluación y que el país se encuentra en una situación bastante apurada.
Por carta de Bowie supe de la muerte del pobre Apolant, tan inesperada. Bowie me había escrito para anunciarme la visita del Dr. Varela Feijóo, quien vino a Madrid con motivo de una operación que le hicieron a la madre. Varela le había dicho que trataría de verme para que yo le entregara un cuadro que compré por encargo de aquél. Pero no vino a verme.
En el giro de las impresiones que voy recogiendo en este Madrid me viene ahora a las mientes la verbena de S. Antonio de la florida. Tenía un vago recuerdo de lo que había sido antaño, refrescado recientemente con la magnífica estampa de Goya. Tremenda desilusión. Las 2 ermitas, la nueva y la vieja, parecen abrumadas y cohibidas entre tanta masa urbana. La suciedad y el polvo eran indescriptibles, los tenderetes, las atracciones de feria y de verbena miserables y pobretones como en el peor poblado de la Mancha. De Majas y Manolas, total ausencia. Algún raro organillo desvencijado y catarroso se esforzaba por mantener el viejo color local. Un Manzanares lleno de suciedad con algunos merenderos tristes completaba el degenerado cuadro actual. Evidentemente, el Madrid del siglo pasado, la gente de aquel Madrid, era más feliz porque tenía lugares adonde ir para espacirse y divertirse al aire. Hoy es una ciudad sin alrededores ni salidas, una enorme población que no tiene a donde ir a respirar en los fines de semana como no disponga de un coche para alejarse a un mínimo de 100 km. Fuera de las visitas al Escorial y a Toledo solo hicimos otra a Aranjuez, también con los Fernández Suárez. Aquella vega es ciertamente hermosa y los palacios de subido interés, pero hay demasiado público en los fines de semana y también demasiado calor en esta época.
Creo que esta carta se va haciendo ya demasiado larga pero la verdad es que si tuviera que contarle todo lo que se me ocurre no acabaríamos nunca. Por esta razón voy a ponerle punto final. Todos nosotros le enviamos muchos abrazos y esperamos que siga bien y que los problemas de los vecinos de en frente no le compliquen demasiado la vida. Deles muchos recuerdos de nuestra parte, asi como a todos los otros amigos del barrio.
[sen asinar]

1963-08-01
Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1963. en 01/08/1963

Mariano Conte
5ª Calle O-11 Zona 9
Ciudad de Guatemala, Guatemala

Ciudad de Guatemala, 1º de agosto de 1963

Señor:
Don Luis Tobío
Calle General Moscardó, 10, 2º, A.
Madrid-20 (España)

Mi querido amigo Tobío:
Agradecemos su amable carta del 13 de julio recién pasado, en la que felicitan a mi hija Margarita por su graduación de Química Farmacéutica.
Por conversación con el Dr. Herrero, con el que recientemente hice una jira por Centro América, sabia que estaba Ud., junto a su apreciable familia, en Madrid, encargado de la traducción de los textos para Roche de Basilea, sin embargo, al recibir su carta, la confirmación de la noticia nos produjo una indefinible emoción que sigue siendo el tema más apasionante en nuestra casa.
Mi esposa e hijo Fernandito (13 años, 2º de Bachillerato, nacido en México), estuvieron en Madrid a fines del año pasado. Mi hijo Fernandito no conocía Madrid, pero mi esposa que estudió allí su carrera de Farmacéutica, me cuenta que observó los mismos cambios y recibió idénticas impresiones que Ud..- Yo le digo, que quizás no sea solo que las gentes de Madrid han cambiado, lo que es inevitable, sino que también hemos cambiado nosotros, como Ud. dice, durante nuestra larga estancia en América.
De todos modos estamos seguros que poco a poco se irán ambientando, porque siempre se ha dicho: "de Madrid al Cielo".
En forma inconcreta, algo había oído acerca de Verdú. A Usano no lo conozco personalmente. Si los vé, le agradecería que les diese recuerdos de mi parte, sobre todo al amigo Verdú, procedente como yo, de la escuela Roche mexicana y que no puedo explicarme lo que le ha pasado. Dígale que me gustaría escribirle y recibir sus noticias.
Si todavía sigue coleccionando sellos, tendré mucho gusto en enviarle algunas nuevas series editadas en Centro América. Mi hijo Fernandito, está iniciándose en la filatelia.
Con cariñosos saludos de mi esposa e hijos para los suyos, reciba un afectuoso abrazo de,
Mariano [sinatura autógrafa]

1963-08-01
Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1963.
Madrid
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1963. en 01/08/1963

Sr. D.
Carlos Tobío

MEXICO 1 D.F.
1º de agosto de 1963

Querido Carlos,

Hace ya bastante tiempo que recibí tu carta última y son tantas las cosas que tengo que hacer que apenas tengo tiempo para escribir a todos los que han quedado en el Nuevo Mundo y con quienes debo mantener relación epistolar. por otra parte son muchas las cosas que te pudiera contar y las cartas se harían interminables. Te quejas del laconismo de la últimas pero ello se explica, de un lado por el tiempo escaso de que dispongo y de otro por las circunstancias que son de imaginar.
En los seis meses que llevo aquí las impresiones primeras se confirman en líneas generales. Hay evidente ascenso económico, gran aflujo de turistas que equilibran la balanza, un boom de construcciones de veraneo desde Gerona a Málaga y una leve tendencia a salir de los estilos rancios y europeizarse. Ello, sin embargo, deja en pie lo fundamental y en tal sentido los puntos de vista de mis cartas anteriores sigo manteniendolos. No creo, pues, que debais trasladaros hasta que cambiemos impresiones con Carmen cuando venga.
Estoy estos días sólo en Madrid pues Miguel se fue a Galicia y María del Carmen y Constanza a Cataluña. No puedo, todavía, tomarme una larga vacación y sólo me tomaré por entregas siendo la primera para Alicante a fines de este mes, por una semana. Las playas del norte son frías y, sobre todo, inseguras en cuanto al tiempo y uno se arriesga a pasar toda la vacación con frío y lluvia. La gente quiere sol y por eso prosperan las playas levantinas.
Miguel hizo sus exámenes de sexto de bachillerato con buen éxito y ahora deberá iniciar lo que llaman preuniversitario. El traslado supuso para él un retroceso en tiempo de los estudios de dos años y tal vez tres. Hubiera terminado la carrera en Uruguay, la misma carrera de ingeniero industrial, dos o tres años antes que aquí. La enseñanza superior en España es hoy un caos, pues los planes diferentes se suceden y entreveran. Se pierde tiempo estudiando cosas de poca utilidad y continúa la vieja manía del estudio teórico y hasta memorista. Los exámenes son duros y aún despiadados pero ello no quiere decir que permitan hacer una buena selección. Sigue floreciendo prosperamente el compadrazgo, la recomendación, la cuña y el privilegio de hecho.
A todo esto los técnicos y obreros se marchan a otros países de Europa donde son mejor retribuidos, especialmente Alemania. Las cosas marchan porque Europa está fabulosamente próspera y su riqueza está repercutiendo, aunque con retraso, aquí.
Como te decía antes, si me pongo a contarte las impresiones y observaciones que he recogido la carta sería interminable y por consiguiente debo poner punto final.
Abrazos a todos
[sen asinar]

1963-08-18
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963. en 18/08/1963

Montevideo, 18 de agosto de 1963
Querido Tobío:
Empiezo mi carta refiriéndome al último párrafo de la suya del 13 de julio, diciéndole que si para usted resultó demasiado larga, a mí en cambio, me supo a exquisita y sucinta golosina que nos hace desear la continua repetición. He aprendido más de la estampa actual de Madrid en estas dos páginas que en todas las de los números semanales del 'ABC' que desde hace unos meses recibo, hojeo y paso a mi hermano que está siempre ávido de tener noticias de España.
El descubrimiento de usted por algunas de las cacareadas bellezas urbanas de la nueva corte, lo preveo desde que nuestra tierra está siendo preparada para halagar los gustos del rebaño turístico internacional. Esta es la causa principal que me contiene para no desear y ni siquiera prever un vuelo hacia el pasado hasta las tres penínsulas mediterráneas.
A Italia, en primer lugar, la ha desfigurado ya el cemento con sorpresiva máscara sobre la faz tragicómica de sus nobles piedras y su historia farsa en relieves de mármol impoluto.
La carcomida Grecia está desapareciendo con sus litografías en blanco y negro bajo el abigarrado cromatismo de las manadas de comerciantes con retinas al Radon.
Preveo que le ha llegado también a España la hora del sacrificio en el salón de las contrataciones bursátiles. A principios de siglo se cantaba en mi tierra: "Linares ya no es Linares –que es un segundo Madrid– Quién ha visto por Linares pasar el ferrocarril!?"
Para quienes hemos viajado a lomos de burro por entre campos tapizados de olivos que nos formaban la guardia como soldados ante la revista del general, atraviesas ahora la nación surcada por oleoductos, bajo el purísimo cielo rayado por aviones de combate, sería pavoroso y el mapa ibérico se nos presentaría cual si fuese el inmenso pañuelo para recoger nuestras irreprimibles lágrimas.
El propio cuadro urbano de Jaén, cuyas más recientes vistas acabo de recibir con el folleto del turismo que han tenido ustedes la amabilidad de enviarme, ha influido sobre esa pesadumbre que me viene de todo lo viejo soterrado por lo nuevo en la coqueta matronal Europa.
Por fortuna, cuando me disponía a elevar el tono elegíaco, se han presentado esos visitantes que le sacan a uno de sus casillas y hemos ido a ver "El angel exterminador", la más reciente película de Buñuel, una chifladura barroca y nada genial, júzguenla como quieran los intelectuales críticos de "Marcha".
Inmediatamente que recibí su carta telefoneé a la administración de dicho semanario y me aseguraron que se lo enviaban desde el día en que fue suscrito. Luego, la carta de María del Carmen a los Coello confirmó que ya lo estaban recibiendo; por eso no me apresuré a responder a la suya hasta el domingo pasado en que di comienzo a ésta, sin poderla terminar.
Reanudo al cabo de ocho días en el de la fiesta [?], y poco puedo añadir a las insulsas noticias que había de darle y que ya han perdido su leve premura.
Mantengo vivo entre nuestras comunes amistades el recuerdo de ustedes y todas se interesan por su salud, bienestar y acomodamiento en el renovado ambiente. En particular, los vecinos de la calle Pimienta, los Morató y la señora Olden, con quien he tomado (ya) el te en su pisito del edificio Panamericano, estupenda antesala de suicidas. La gentil Primavera vela sobre mi otoño y también (ya) me han presentado a una señora alemana de 84 años que se diría la novia soñada por Bismarck. Frau Lina Kocherthaler conoce España donde vivió algunos años; posee un cuadro dedicado de Sorolla, un retrato con afectuoso autógrafo de Einstein, un bargueño a prueba de borabas, dos tallas de unas vírgenes góticas que huelen a incienso todavía; diversas estampas y acuarelas de tipos gitanos; brillantes óleos de antiguos pintores con quienes no me trato y una vajilla de corte imperial.
Anoche cené con la dueña de estas reliquias, con Margaret y su guarda de corps y con un matrimonio de judíos alemanes, admiradores del Generalísimo. La comida fue sana y abundante, pero como me cuesta digerir ciertos platos hoy me duele le cabeza.
Y así va la carta. Espero siempre con vivo interés sus noticias y les agradezco las lindas cosas que de ahí me envian. Fuertes abrazos
Virgilio [sinatura autógrafa]

1963-09-10
Carta de Miguel Vázquez Valiño a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Miguel Vázquez Valiño a Lois Tobío Fernández, 1963. en 10/09/1963

MONTEVIDEO 10 de Setiembre de 1963

Dr. Luís TOBÍO FERNANDEZ
Madrid

Meu estimado amigo:
Confirmando a miña carta anterior, data 6 do mes de abril, escribo a presente co profundo desexo de que se encontre disfrutando dunha perfeita saude en compaña da sua honorable dona e fillos. Por eiquí continuamos loitando con un que outro ataque de reuma, se ven non de tanta gravedade como no pasado ano.
Na carta anterior acusaballe recibo dos tres mil pesos que o Banco de Galicia me abonou na miña conta, cousa que xa fixera denantes de eu ter recibido a sua carta, xa que por mor de folga dos empregados do correo desta cibdade a mesma me foi entregada con moito retardo.
Como vostede me anunciaba que me enviaria o saldo da conta para dentro de pouco, he polo que lle escrevo a presente por si lle fose posible facelo, pois ando apertado de diñeiro xa que estou construindo unha casiña nun terreo da miña propiedade, perto do Hipódromo de Maroñas, e quixera terminala pra poñela a venta. Pois o traballo anda moi escaso e non se ven posibilidades de que millore a situación. De non ser por necesidade xa vostede sabe que non lle poñería apuro ningún.
As cousas da colectividade transcurren máis ou menos como no pasado. No mes de xulio tiveron celebramento as "Xornadas de Cultura Galega", con conferencias, aito de homaxe a procer da nacionalidade uruguaya, e findaron con un xantar en "Casa de Galicia" que resultou moi concurrido.
Por si non tivera coñecimento direille que findou na Cruña a nai do noso bon amigo Dr. Pedro Couceiro.
He sin outra cousa a decirlle reciba saudos da miña familia, Meilán, Crestar e Villaverde e unha aperta do sempre amigo

Valiño [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de Lois Tobío escrita posteriormente:] Contestada 24 setbre. anunciándolle que se deu orde ó A. de G. pra pagar

1963-09-13
Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal, 1963. en 13/09/1963

Sr. D.
José Luis Coello de Portugal
MONTEVIDEO

13 de septiembre de 1963
Querido José Luis:
Hace tiempo que tengo tu carta para contestar y, como siempre sucede, nunca encuentra uno el tiempo y la calma necesarios para escribir a los amigos. Hemos tenido posteriormente, en distintas ocasiones, noticias vuestras, a través de las cartas de Garrido, de vuestro sobrino León a quien he visto varias veces, y de los parientes de Julia. Sabemos que estais bien y ello nos alegra mucho.
Acabamos de pasar ocho días en Alicante. Las playas del norte están imposibles por el mal tiempo y ello beneficia a las del sur y Levante, que disfrutaron de una enorme concurrencia. En Alicante vimos la estatua de tu abuelo Maisonave, en una plaza tranquila y un poco romántica y también observamos que lleva su nombre una de las principales avenidas.
El ambiente en las playas de Levantes es muy internacional y no se nota nada de la gazmoñería que, según dicen, todavía priva en el norte. Por eso te envié una tarjeta postal, harto significativa, y que por sí sola se explica: la compré en un ciosco de la vía pública, expuesta abiertamente.
Yo creo que el turismo le está haciendo mucho bien a este país para sacarlo de sus anticuados puntos de vista. A esta importante tarea contribuye también el éxodo de trabajadores hacia diversos países europeos, especialmente Alemania. Hay detalles significativos. El otro día leía María del Carmen –yo no lo leo– en el diario Ya que la mayoría de los españoles que emigran a Alemania al llenar el formulario de la policía para solicitar residencia declaraban, en la columna "religión" que no tenían ninguna. El diario, indignado, afirmaba que lo hacían para ahorrarse la tasa que deben pagar los que declaran profesar una religión. Según mis datos esa tasa es muy reducida. Sin comentario.
La situación económica de este país continua prosperando aunque, a decir verdad, más en provecho del capital y de los bancos que en beneficio del empleado y del obrero. Se nota un gran despliege y actividad industrial y comercial y en las zonas de turismo el ritmo de la construcción es pasmoso. Yo lo he visto en Levante, por ejemplo en la playa de San Juan, bloques y más bloques de apartamentos turísticos de proporciones descomunales, en urbanizaciones un tanto caóticas y desequilibradas, ya que no se completa la edificación con los parques y arbolado que sería lógico tuvieran. No he ido todavía a la costa del sol que dicen es impresionante y en donde se dan cita sectores distinguidos de la sociedad internacional. Hay una avidez de sol ante la crudeza de los inviernos, y aún de los veranos, centroeuropeos y el sol, tan pródigo en nuestra Andalucía, tiene en verdad ahora los rayos de oro y no sólo en sentido metafórico.
A través de datos sueltos y de lo que nos dicen los amigos y leemos en "Marcha" la situación de ese país no lleva camino de mejorar. Me produce pena pues las repercusiones de la crísis económica latinoamericana hubieran podido amortiguarse con un poco de cabeza y voluntad.
Estuvimos con Pepe Marí[n] y la señora hace algún tiempo. Han pasado el mes de agosto en el norte. El estaba muy bien pero ella había tenido un ataque que la tuvo fastidiada bastante tiempo, creo que de tipo renal. Pepe sigue en el ministerio, en una dependencia administrativa, pasando las rabietas que son el vivir corriente de los burócratas ministeriales de este país.
Miguel, después de aprobar el sexto de bachillerato, pasó el verano en Galicia y ahora empezará el preuniversitario de ingeniería. Volvió entusiasmado de Galicia que recorrió de punta a punta y en la que se hartó de mariscos y otras esquisiteces. Ahora le toca recluirse y cincharla.
No quiere hacer interminable esta carta pues muchas cosas queda aún en el tintero. En las próximas os las iré refiriendo a medida que se me ocurran. Ya podeis imaginaros que las observaciones que uno va haciendo en este ambiente son muchas e interesantes aunque no todas fáciles de explicitar.
Muchos abrazos de todos nosotros y hasta pronto
[sen asinar]

1963-09-24
Carta de Lois Tobío Fernández a Jeannine B. de Mizrahi, 1963.
Madrid
Reims
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Jeannine B. de Mizrahi, 1963. en 24/09/1963

le 20-XII-1963

Mme. Jeannine Mizrahi
Porte Restante
REIMS / Marne / France

Chère Jeannine,
j'ai sur mon bureau votre lettre et je sens un peu de honte en regardant la date que je ne vous dirai pas.
J'attendais avoir le plaisir de vous voir tous les deux à Madrid l'automne dernier, ainsi que vous me l'aviez annoncé. Malheureusement il n'en fut rien. J'espère, néanmoins, que vous n'avez pas renoncé à votre projet de visiter l'Espagne. En tout cas, pas en hiver, je vous en prie!
Dans votre lettre vous dites que vous envisagez la possibilité de vous installer en Suisse. Lors de mon dernier voyage à Bâle, l'année passée, j'ai été vraiment charmé du pays où j'avais vécu il y a plus de 20 ans (à Genève) et que j'ai retrouvé plus charmant encore. Il est sans doute un pays calme, peut être trop calme pour ceux qui aiment le vacarme et les amusements tapageux. Mais pour jouire de la nature, de l'art, de la lecture et de la culture en générale, il est un pays idéal.
Je continue mon travail normalement et satisfait car il est certainement intéressant. Les weekends nous faisons des excursions aux endroits intéressants des alentours de Madrid où il y a pas mal de choses à voir. L'hiver pourtant nous retient tous souvent chez nous.
Nous vous souhaitons une Bonne Année 1964 et vous envoyons nos meilleurs amitiés.
[sen asinar]

1963-09-24
Carta de Lois Tobío Fernández a Mariano Conte, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Mariano Conte, 1963. en 24/09/1963

24.9.63

Mi querido amigo Conte:
Gracias por su carta del 1º de agosto. Seguimos adaptándonos a Madrid y descubriendo poco a poco sus aspectos interesantes, en buena parte ya olvidados. De todos modos los 25 años de América se hacen sentir y no es fácil reanudar el hilo. Nos hemos movido ya algo fuera de la capital. Este verano pasamos 8 días en Alicante, convertido ya en importante estación de vacaciones durante todo el año. Es extraordinario el cambio que están experimentando las regiones turísticas de la costa mediterránea. La fiebre de construcciones es impresionante y el aflujo de turistas intensísimo. España ha encontrado en esto una mina que puede reportarle cuantiosos beneficios económicos e influir también beneficiosamente en la psicología del pueblo y en la orientación general del país.
Estuve con Verdu algunas veces y todavía no sabía si regresaría a Colombia. Pensaba emprender aquí algunas actividades y empresas de tipo industrial y también en materia de construcciones para vender en zona turística. Pero de Bogotá le animaban a que regresara, ofreciéndole participar en empresas importantes también. Como la familia estaba ya acostumbrada a aquello, con amistades y vínculos amplios, querían optar por este camino. Pero pensándolo lógicamente, las perspectivas que ofrece España actualmente son más favorables para cualquier proyecto económico. No sé por cual de estos extremos se habrá de decidir al fin.
A Usano no le he vuelto a ver desde hace algunos meses. Hace frecuentes viajes a Nueva York y su función en la casa Fizer de España es de fundamental gravitación.
El cambio que tanto su señora como yo hemos notado en Madrid se debe, sin duda, al considerable desarrollo que experimentó esta ciudad en los últimos años, triplicando casi su población. Como esto sólo puede hacerse con el aflujo de gentes de provincia, y principalmente de las zonas más pobres en torno, el estilo de vida y el aspecto de la gente son muy diferentes. Se nota en buena parte de esta población un aire rústico y descuidado que antes no tenía, sino todo lo contrario. El madrileño del pueblo era, a su manera, curioso y hasta atildado de su persona, y ahora hay muchos con desagradable aspecto de paletos.
Todavía continua mi hijo Miguel coleccionando sellos, en colaboración conmigo, por cuya razón le agradezco su ofrecimiento de remitirme algunos de Centroamérica. Para su hijo, Fernandito, ya que se inicia en la filatelia, nosotros podríamos mandarle sellos españoles que aparecen a menudo en series muy artísticas y variadas. Esperamos sus indicaciones sobre el particular.
Mi trabajo es muy agradable pues tiene algo de literario, por lo menos algunas veces, como en los cuentos ilustrados cuya hermosa edición habrán empezado a recibir ya ahí. Además de las traducciones de la literatura para Montevideo y Colombia se realiza en la oficina que dirijo otras traducciones de carácter administrativo científico para Madrid. ¿Que impresión ha producido en los médicos de Centroamérica el cambio experimentado en nuestra propaganda impresa?
Cuando pueda hacer un paréntesis en medio de sus viajes e intensas tareas, le agradeceré que me escriba y, entretanto, reciban todos Vds. nuestros afectuosos saludos y Vd. un cordial abrazo de su buen amigo
[sen asinar]

1963-09-24
Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Rubén Comotto, 1963. en 24/09/1963

Sr.
Ruben Comotto
MONTEVIDEO

24 de septiembre de 1963

Mi querido Comotto,
Mucho le agradezco su carta del 8 de julio que me ha traido buenas noticias sobre su estado de salud. Espero que a estas fechas Vd. se encuentre ya enteramente repuesto del accidente que tanto tiempo le tuvo con molestias y dificultades.
He recibido todos los paquetes conteniendo los papeles y libros que yo les había encargado que me remitiesen, incluidos los dos tomos de la Historia de Galicia y la colección de la Revista Roche. Muchas gracias por todo a Vd. y a los que intervinieron en el envío.
Continuo trabajando intensamente y muy contento con el tipo de tarea. Además de las traducciones de literatura para Montevideo también las hacemos para Colombia. De otra parte la casa de Madrid tiene un volumen en materia de traducciones nada pequeño, cosas de carácter administrativo y del VI Clin.
Todavía no he podido moverme mucho por este país y las vacaciones tengo que tomarlas en puchitos de una semana para no interrumpir la continuidad del trabajo. Estuve con mi familia en Alicante durante 8 días y tuvimos bastante suerte pues el tiempo fue espléndido. Las playas de esa ciudad son normalmente calientes pero el verano que acaba de terminar fue corto y frío, con lo cual pudimos gozar allí de una temperatura ideal. Mi hijo Miguel se pasó todo el verano con los parientes de Galicia, cosa que yo no pude hacer, y volvió entusiasmado de aquella tierra.
En estos días me acaban de dar el coche que tenía pedido desde hacía varios meses. Es un SEAT 1400, que viene a ser el FIAT con una carrocería un poco mayor de la que le correspondería logicamente. En general este modelo da buen resultado pero hay que vigilarlo mucho en los primeros tiempos porque la revisión a la salida de la fábrica es un tanto superficial. Así sucedió que a poco de darmelo me quedé sin el freno de pie y ya puede Vd. figurarse lo desagradable que eso es. De aspecto es excelente y, sobre todo, resulta notablemente barato, unas 150 mil pesetas cuyo valor en pesos uruguayos puede Vd. calcular teniendo en cuenta que el día de hoy el peso uruguayo equivale a 2.75 pesetas.
Al decirle esto pienso en el empeoramiento de la situación económica de ese país, que me causa dolor pues sigo siendo inconmovible oriental y más aún cada día con la ausencia. Cuando uno está lejos desaparecen del pensamiento los pequeños defectos o cosas desagradables que pueden existir y queda sólo la visión de las muchas cosas buenas que hay ahí y de los momentos gratos o trascendentes que uno ha vivido. En este Madrid hermoso, grande, con sus monumentos y sus museos pero situado en medio de una tierra bastante árida añoro los bosques, las playas y las praderas del Uruguay.
Cuando me escriba hábleme de los amigos de la oficina y de su vida y trabajo que de ese modo yo habré de sentirme un poco ahí, como en los tiempos en que nos comunicabamos las mutuas impresiones y comentabamos la realidad, día tras día durante tantos años.
Deseo que su señora y los botijas se encuentren perfectamente. Deles nuestros más afectuosos saludos.
Le agradezco de nuevo todas las molestias que se ha tomado para el envío de mis cosas y rogándole que transmita a todos los viejos compañeros (Perla, Martha, Olga ..., Pérez Dani, Fernández, Escardó y todo el equipo de visitadores, Enrique ... en fin no voy a enumerarlos todos) reciba un estrecho abrazo de su viejo amigo y compañero

[sen asinar]

P. S. La banderita que Vds. me regalaron ocupa lugar destacado en mi despacho debajo de un paisaje de Carrasco pintado por Gurewitsch.

1963-09-26
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1963. en 26/09/1963

Montevideo, 26 de setiembre de 1963

Querido Tobío:
No por excusarme de la tardanza en contestar a su apreciadísima carta del 31 de octubre, empiezo así esta mia, sino porque me siento cada vez más atrapado por el mecanismo definitivo del tiempo que no me permite cumplir todas las tareas de obligación, y menos aún las de pura sociabilidad.
Tendría una copiosa serie de hechos intrascendentes que comunicarle, si su ánimo y el mío estuvieran dispuestos a distraerse con esas pequeñeces que como Vd. bien sabe, mantienen el chismorreo en estas aplanadas orillas.
Empezaré por contarle que ya hemos mudado las oficinas al cuarto piso del edificio del City Bank, adquirido por nuestra Casa, así como el quinto, donde se han instalado Dokow con Olga y Comotto con el [?] y los pequeños depositos de impresos, a cargo respectivamente de Sara, Elena y Enrique.
Los del VII estamos algo aislados de los otros departamentos, con lo que ganamos en tranquilidad, lo que se pierde en el continuo y familiar roce de empleados que trabajan a igual nivel ... edilicio.
Me han destinado a meditar –o dormitar– solo en un despacho adonde nadie penetra sin pasar por la vigilancia de Del Riano (en su cueva de líneas funcionales) y Lucía, ahuecada de cabellera, fúlgida de afeite sonrosado, oronda de asentada representación, tras la mesa, diván y plantas exóticas (made in UU-EE) con un minúsculo tablero de órdenes para la orquestación del chismear, que presentan la primera valla a los visitantes aturdidos por el caprichoso comportamiento de los ascensores automáticos.
Pero toda fatiga se apaga en el aséptico bar donde el solícito señor Vidal, de noble estirpe catalana, puede servirle sonriendo, desde una taza de café sublimado del Brasil, hasta sabrosísimas milanesas, de traslúcida textura, corriendo toda la lista con otras tres o cuatro "delicatessem" (?).
Contamos para mayor desahogo con una terraza a cartabón, de vintree [?] dirigido hacia el mausoleo gris de Herrera, en la que han trazado a modo de barba existencialista, una trinchera de cemento como arriate para plantas espadañas, hierbabuena, mirtos, perejil, cardocuca, adelfas, filipéndulas y satiricones importados expresamente de Tortosa por el tendero Manzanares, a fin de aromatizar las fiestas natalicias con brisas del Ebro.
Todo quedó allí a partir de la noche del viernes último en que nos trasladamos a Solimar para que la mayoría de los compañeros se emborrachasen con wisky de la Ancap y yo tuviera que asistir por coma etílico a la corpulenta de eje horizontal, Blanca Cardoso.
En fin, aquí me tiene rendido entre los múltiples sobresaltos por el petardeo vecinal y las caricias de la playa que durante cuatro días –los únicos de esta temporada– me han puesto como no digan nev-cardenales congoleses.
No sé si Giral le habrá escrito notificándole que ha sido agraciado con un gordo de la lotería por valor de dos millones de pesos mejicanos. Aquí cayó la noticia entre abrebocas admirativos; pero los plácemes de ocasión tuvieron un representante de la mayor sinceridad en la expresión espontánea de don José Luis Coello.
–¡Hombre!– exclamó admirativo –¡me alegro! pero más me habría gustado que me hubiese tocado a mí!
Pero a éste, nuestro cordial amigo, no le ha frenado [?] ni siquiera gustar el champán uruguayo que el Club Roche distribuyó al término de la anual cena y que fué donado por el afortunado ex-jefe de Propaganda, mediante cheque de cien dólares, endosado al gerente.
Yo llevé la copa a mis labios y como notara un sabor a orina de diabético, según la describen los médicos renacentistas, protesté ante el ya resplandeciente de sudor, Mr. Bonvil.
–¡No– que contestó con sorna el cresa [?]. Pruebe del mío. Era auténtico caldo francés; pero seguirá siendo para mí, orina de todas las viudas de guerra.
Será para otra –Dios mediante– en que estaré menos flojo para seguir chismorreando, con mi inquebrantable afecto, reciban fuertes abrazos en Cristo naciente y renovación amable de ....? ¡No soy pitonisa!
Virgilio [sinatura autógrafa]

1963-10-30
Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1963.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1963. en 30/10/1963

José Luis Coello de Portugal

Montevideo 30 de Octubre de 1963.-
Querido Luis:
Tu carta de setiembre desde Madrid, nos llegó al mismo tiempo que una postal de agosto dese Alicante –por cierto con una "señora" de lo más apetecible– y por ambas vemos que los aires hispanos os van sentando bien a todos y aprovechais tanto las montañas castellanas, como las playas levantinas.- ¡Como han cambiado los tiempos! –Parece mentira que la gente vaya a veranear a Alicante, que es un verdadero horno o a Málaga que cuando sopla el "Terral" es algo de angustia, abandonando las frescas costas del Cantábrico.- Claro que puede ser que allí, como otras muchas cosas, haya variado también el clima.-
Veo y me complace mucho saberlo, que han mantenido la estatua de mi abuelo Eleuterio, lo que francamente dudaba, aunque la han trasladado de sitio, ya que antes estaba en el paseo de los Mártires o de las Palmeras.- Esto hará, al menos que se recuerde por aquellas tierras a quien tanto hizo por su ciudad.-
Tus informes y acotaciones al cotidiano vivir de la península, hechas por quien sabe ver y decir, te las agradecemos mucho y te pedimos nos dediques un ratito de cuando en cuando.- Esto será para nosotros una compensación a distancias y tiempos que parece no acabarse nunca.-
Por aquí seguimos sin novedad en nuestra rutinaria vida.- Pepe-Luis estudiando y trabajando fuerte y con un alma viajera que !Ojala! pueda en su vida cumplir con sus deseos.- Aprovechando pequeñas vacaciones estuvo en la Argentina y Brasil, conociendo lo más que pudo y ahora está preparando para el verano irse a Chile.- Despues quiere conocer México y Cuba, para más adelante emprenderla por Europa.- Julia bien y repuesta totalmente de su arrechucho de primeros de año y yo envejeciendo, como es mi obligación.-
Está estos días en Montevideo, el amigo Eligio de Mateo Souza, que ha venido otra vez para una nueva reunión de la ALALC.- No se lo que pueda salir en definitiva de esa Asociación, que me parece un poco de entelequia, ya que en ella como en todas partes, desgraciadamente, el pez grande se come al chico y Argentina, Brasil y México, muy superiores en potencia económica e industrial a los demás son los realmente beneficiados.- Los otros pobrecitos, como Uruguay, Bolivia, Paraguay, Ecuador y el mismo Chile, tienen que bailar al son que los otros les tocan.- Pero esa "Entelequia" o lo que sea, sirve, al menos, para que algunos privilegiados puedan pasearse por todo el Continente a costa de sus respectivos erarios y para que los que permanecemos estáticos en nuestro rinconcito, podamos abrazar d cuando en cuando a algún buen amigo.- Anoche cenó en casa con Garrido y, como es natural, vosotros fuísteis uno de los más importantes temas de nuestra conversación.- Ya sabía de vuestro viaje a España por Antonio Giral.- Por cierto, que no se si sabrás que a este último le han tocado en México dos millones –si, nada de bromas, dos millones– de pesos, con lo que se ha convertido, naturalmente, en un auténtico millonario.- También a otro español que anda por estas tierras y que no sé si vosotros llegásteis a conocer, el Dr. Montón del Villar, Médico y Abogado que llegó aquí hace seis o siete años, le han tocado en la lotería cerca de cien mil pesos.- Esto me ilusiona pensando que ha empezado la hora para nosotros y no desespero de que algún día pueda yo también pellizcar algo.- AMEN.-
Celebro el éxito de Miguel, aunque ello le obligue ahora a empujar de firme para lograr entrar en una Facultad tan difícil como la que ha elegido.- Pero con la voluntad del chico y los conocimientos que ya llevaba de esta lo logrará rapidamente.-
Cuando veais a los Marin, un abrazo de nuestra parte, lo mismo que a cualquier otro posible amigo con quien os tropeceis por esos madriles.- Dejo que Julia ponga unas lineas, enviándo a ese recordado cuarteto un gran abrazo que espera daros algún día personalmente
José Luis [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita ao final da carta da súa muller, Julia]:
Encantados siempre con vuestras noticias que son [?] tambien, instalados y orientados en España ¡como os envidiamos! Por aqui todos sin novedad.- operaron a Margarita hase ocho días y ya está en casa de su madre reponiendose. La vida subiendo, no dio por mes sino por horas. Con deciros que una escoba cuesta!casi doce pesos! podréis juzgar
Cariños a todos con el constante recuerdo de vuestra
Julia [sinatura autógrafa]

1963-10-31
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1963. en 31/10/1963

Señor Don
Virgilio Garrido
Pimienta 963
MONTEVIDEO

31 de outubre de 1963
Querido Garrido:
Tengo su carta para contestar desde hace no sé cuanto tiempo y la verdad es que entre los veraneos y las frecuentes excursiones, por un lado, y el trabajo por otro apenas tengo tiempo para contestar a los amigos en manera relativamente larga. Mis vacaciones han tenido que ser fragmentadas por la imposibilidad de ausentarme una temporada larga de la oficina. Aquí tenemos 30 días al año, lo que no está mal y he debido tomarlos por entregas semanales. María del Carmen y Constanza estuvieron casi un mes en Barcelona mientras yo seguía en Madrid trabajando. Después nos fuimos los tres a Alicante mientras Miguel se pasaba el verano en Galicia.
El ambiente de Alicante, turístico y veraniego, es muy distinto del de Madrid. A veces uno creería no estar en España, no sólo por lo internacional del público, franceses sobretodo, sino también por el tono general y el estilo de vivir libre de las mojigaterías, inhibiciones y otras zarandajas que aquí en Madrid son bastante comunes.
Toda la costa alicantina está experimentando una formidable transformación al levantarse rápidamente núcleos balnearios enormes y numerosos. El turismo viene en un volumen enorme y deja mucho dinero. Me dicen que en la costa andaluza, la de Málaga (Torremolinos y Marbella sobretodo) la cosa es todavía más espectacular. Aparte de los beneficios económicos, es evidente que este aflujo turístico está haciendo mucho bien al país, o a una parte del país por lo menos, limpiándolo de rancias telaranias que lo tienen haciendo un papel anacrónico y pintoresco en la Europa actual.
Como desde hace algunas semanas tenemos el coche nos hemos dedicado a recorrer los alrededores de Madrid, habiendo encontrado lugares sumamente interesantes tanto en lo histórico-arqueológico como en lo paisajístico. Las salidas de Madrid hacia el sur son, en general, áridas y monótonas. Pero hacia el norte se encuentran a veces lugares francamente bellos, paisajes de media montaña y valles verdes y arbolados. Fue para nosotros una sorpresa, por ejemplo, Illescas, con sus iglesias y sus cinco Grecos que podrían ser la gala de cualquier museo norteamericano. Visitamos el castillo de Manzanares el Real, espléndido aunque en ruinas y nos preguntamos porqué no lo convertirán en un parador de turismo pues está en un lugar ideal junto a la carretera.
En el viaje a Alicante vimos también, más o menos de paso algunos lugares interesantes y para mí enteramente desconocidos, hasta de oídas: Chinchilla de Monte Aragon por ejemplo, poco después de Albacete, villa casi medieval encaramada en un cerro impresionante. Y algunos castillos como el de Almansa, y los pueblos alicantinos, Elda, enorme, feo e industrioso: en aquellos días se celebraba allí una convención internacional de zapatería. También nos agradó mucho Elche, de resonancias africanas, un poco arregladito ya para los turistas americanos; y el puerto de Santa Pola, que visitamos al atardecer en un momento maravilloso pero donde el pescado al menudeo cuesta más que en Madrid.
Miguel vino entusiasmado de Galicia que recorrió casi enteramente. Admirado –naturalmente– de Santiago, del paisaje de las rías bajas y del de mi tierra cantábrica. Ahora, ya en los carrilos universitarios, sigue el curso preuniversitario de ciencias, entre extrañado y divertido del estilo de esta enseñanza y de las pintorescas anécdotas que cada día recoge. La enseñanza española actual se encuentra en un estado bastante deficiente. No hablemos de la primaria: la oficial, en medio de estrecheces y penurias, reducida a la gente proletaria, es atrasada, rutinaria y lamentable; la clase media envía sus hijos casi sin excepción a los colegios religiosos cuyos métodos y sistemas Vd. ya conoce pues no han cambiado nada en lo fundamental respecto a los de antaño. Y en cuanto a la enseñanza universitaria, el importante número de catedráticos nombrados practicamente a dedo al terminar la guerra ha hecho que en buena parte los profesores universitarios carezcan de la competencia mínima necesaria para ampliar su función. No hay duda que así como descuidan la primaria hay cierto empeño en mejorar la universitaria pero esa mejora se ha proyectado sobre los elementos materiales que sobre los personales. Los edificios de la ciudad universitaria son, en general, estupendos, por lo menos en apariencia; pero el espírito y el contenido están muy lejos de tan lúcido continente. En las nuevas generaciones de profesores se nota algún cambio, mejor preparación y un cierto afán de progreso. Pero el lastre de lo de atrás es todavía muy fuerte y en conjunto esta universidad no solamente está muy por debajo de la de los países europeos sino también retrasada e involucionada respecto a lo que era hace x-años, cuando soplaban vientos de renovación. Hasta donde puedo saberlo, la investigación está burocratizada en institutos oficiales con muchos cargos y enchufes pero con resultados que no corresponden a la apariencia. Días atrás un señor Botella Llusiá publicó en el diario católico Ya un artículo de crítica dura a la universidad española actual, señalando su divorcio de la sociedad, su falta de resonancia en el medio y su ausencia de vitalidad. Reconocía que en los tiempos en que los estudiantes bullían y se agitaban la universidad tenía más vida y más proyección. Pero así son las cosas y no hay por el momento señal alguna de que la universidad pueda mejorar.
Estuvo a punto de cerrarse el Liceo de Barcelona y el teatro de la Zarzuela por dificultades económicas. Ante el clamor que se levantó, las autoridades decidieron tomar a ambos bajo su patronato económico y así pudo salvarse algo de lo poco que queda en materia de difusión de la cultura musical. No se ha vuelto hablar más del nuevo teatro de la ópera que dijeron que iba a construir la Fundación March y, por cierto, cerca de donde nosotros vivimos.
Recibo Marcha normalmente y através de ella sigo la vida de ese país, sus dificultades, sus escandaletes y sus cosas pintorescas. No puedo disimular que sigo añorándolo y que, apesar de todo, de los blancos y de los colorados, de los contrabandistas y de los chanchullos, la vida ahí es amable y buena. De buena gana volvería aunque María del Carmen –la uruguaya– no opina lo mismo.
En mis próximas cartas le hablaré de otros temas de aquí y entre tanto reciba los más estrechos abrazos, con recuerdos y saludos para todos los amigos montevideanos.
[sen asinar]

1963-11-04
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1963.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1963. en 04/11/1963

Carlos Tobío
México, D.F.

Mexico DF. 4 de noviembre 1963

Sr. Luis Tobío

Querido Luis: Contesto con un poco de retraso tu última carta, escueta pero jugosa como suelen serlo las tuyas. Tengo la impresión, derivada de esos desplazamientos veraniegos a Galicia y Cataluña de Mª del Carmen y los chicos (mientras tu te quedas en Madrid en plena canícula), de que tal vez tus movimientos esten un poco restringidos, y que el Fuero de los españoles es una camisa demasiado corta y llena de agujeros para que alcance a cubrirte a tí y a otros muchos españoles, con un mínimo de decencia. Sentiré que sea así, y solo queda esperar que nuestro paisano Fraga mejore las cosas y el bla bla bla liberalizador cada día mas frecuente por ahí, se vaya haciendo realidad siquiera en modesta proporción.
Hace algunos días se inauguró aquí una Exposición de productos españoles, con el apoyo de la iniciativa privada, y la complacencia del Gobierno mexicano, que separa perfectamente lo económico de lo político. Nos hemos quedado boquiabiertos de contemplar el auge de la industria española actual, y nadie imaginó por aquí que España produjera artículos de la calidad y finura de los exhibidos. En particular en los renglones de máquinas herramienta, agrícolas y textiles, y maquinaria pesada en general. Parece apreciarse detrás de todo ello la insuperable técnica alemana seguramente importada para lograr tal resurgimiento. Por aquí alguien ha lanzado ya el slogan "el milagro español" (esto de los milagros ya sabes que es una frase que tuvo mucho éxito en Alemania, Italia etc), aunque los españoles sabemos que el único milagro comprobado en el caso de España es el milagro del jornal, como aquella antigua vieja comedia bufa, ("el arte de no pagar al casero y además sacarle dinero"), y que el otro milagro, si acaso, incluido el milagro del turismo y los 1.500 millones de dólares en las reservas, es un milagro caído del cielo para beneficio exclusivo de empresarios avaros y capitalistas explotadores, y del cual mezquinamente rehusan hacer partícipes a obreros y empleados. La falta de visión de siempre. Así que el auge económico de España, como de todos los países (V. gr. los de América Latina) con injusta distribución de la riqueza, solo va a hacer mas rica la minoría de ricos, y mas pobre la mayoría de pobres. Pero nada se hace, a lo que parece, para corregir esto, que son verdades perogrullescas.
El otro día me encontré por ahí en una librería la novela El sobrino, de Purdy, tambien traducida por tí. Se ve que traduces al mayoreo, y supongo que tus escaseces de tiempo que te impiden hasta salir de veraneo tienen que ver con esta infatigable actividad tuya. Por lo demás, ya sabes que no es cumplido, esta traducción me pareció tan sobria y fiel como todas.
En cartas anteriores me olvidé de preguntarte por nuestro hermano Jesús. Supongo que residiendo él en Madrid, tendréis relación constante entre vosotros. Y como ni Maruja me volvió a hablar de sus lesiones pulmonares, supongo estará curado.
Nosotros sin novedad. Los negocios, no me quejo. Estos días estoy considerando, asociado con un abogado mexicano amigo mío, editar una revista quincenal de información general y tendencia política mexicanista y de "izquierda atinada", como dicen por aquí. No creo que me decida, no por tratarse de una aventura económica (tu sabes que el 90% de las revistas fracasan antes del 5º número), sino porque el amigo persigue tomar posiciones ante la próxima elección presidencial, y cotizar el apoyo que pueda prestar al tapado (candidato oficial del P.R.I., aun desconocido), no importa quien sea, e incorporarse en el momento oportuno a "la cargada" con el fin de obtener algun jugoso puesto en la próxima administración. Está demostrado que el sistema es efectivo, pero no me interesa por inmoral y sucio. Además, no quiero tener dificultades, pues mas de un extranjero las ha tenido por colaborar en forma directa o indirecta en organismos o empresas que tienen algo que ver en política, y el Gobierno es muy celoso en no permitir que este fructífero campo sea tambien, como muchos otros, invadido por extranjeros que podrían dejarlos en minoría.
Carmen y Carlos se van a Estados Unidos a fines de este mes, tan pronto acaben sus exámenes. Van a vivir en casa de una familia de San Francisco con quien llevamos buena amistad (tengo un altísimo concepto de los americanos, individualmente hablando, como personas cordiales, simpáticas, nobles y generosas), y probablemente el año próximo tengamos en casa, en reciprocidad, a los hijos de ese matrimonio. El es profesor de Física nuclear en la Universidad de California, y persona ingénua, al tiempo que inteligente y muy culta. Hay un posible futuro para Carlos estudiando en dicha Universidad. Carmen termina este año su maestría de Inglés y Literatura. Tiene un estupendo conocimiento del inglés, oral y literario, y mucho cariño por su carrera. Da clases en un Colegio y traduce del inglés tiras cómicas americanas (pagan mejor este trabajo que las traducciones ordinarias).
Tengo muchas ganas de dar una vuelta por ahí, pero por el momento alejé de mí la tentación. Sin embargo, estoy seguro que no transcurriran muchos meses antes de os haga una visita, aunque sea breve.
Os deseo lo mejor para vosotros y los chicos, y por si antes de año Nuevo no os vuelvo a escribir, que tengáis una Navidad muy feliz y que el próximo 1964 os traiga la realización de vuestros mejores sueños.
Abrazos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1963-11-09
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1963.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1963. en 09/11/1963

Vigo
9 - nov.
1963

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Fai unha chea de tempo que recibín a túa carta. Esperaba que no vran viñeses dar unha volta por Galicia. Pero ô parecer, as túas ocupaciós non cho permitiron. Sentíno ben. Tiñas moitos desexos de falar contigo, longo e de vagar.
O principal ouxeto distas liñas é o de che pedir un favor, por si o podes atender. Un amigo noso, ô que ti conocerás tamén inda que soio seña de nome, Celso Emilio Ferrreiro, quería completar os seus ingresos –xa que ten varios fillos– con algunha representación. Pedíume que che escribise a ti, por si a empresa na que traballas necesita un representante en Vigo e Pontevedra; i en caso afirmativo, que nomease a Ferreiro pra desempeñar isa misión.
Estimaríache moito que, de ser posíbel, atendeses o pedido. En calquera caso, rógoche que me comuniques o que haxa, pra que Ferreiro vexa que fixen a xestión. Moitísimas gracias, por adiantado.
Don Manuel Puente escribíume dúas cartas. Pídeme que nos encarguemos da distribución dos dous tomos da Historia. Xa chegaron algús exemplares co ise fin. Pero o 30% de desconto que ofrece é moi escaso, pois de facer as vendas a traveso de librerías e representantes, hai que lles dar o 25 de comisión.
Dime tamén que me poña â fala contigo, pra ver de proseguir a edición da obra. Garantizándoo e aconsellándoo ti, non ten incomenente, en principio, enque os prósimos tomos se editen en Madrid baixo a túa direición.
O traballo da Prehistoria, que deixóu Cuevillas manuscrito, estáo revisando Xocas e poñéndoo ô día. Incorporaralle material gráfico, e unha vez mecanografiado o texto, mandaramo todo a min.
Tamén os fillos de Iglesia Alvariño parecen dispostos a entregar o orixinal sobre o Idioma que se refugara polas razós que conoces. No caso de que o solicitáramos de novo, habería que llo entregar a Ferro, pra que suprimise todo o que resulta inaxeitado. De calquer maneira, non sei ate que punto resultaría comenente meter ise estudo nun tomo co da Prehistoria. Haberá primeiro que mirar si a estensión diste abonda pra encher un volume de tamaño semellante ô dos xa publicados. En fín, ti dirás.
Sería ben que me transmitises tódalas suxerencias que se che ocurran, pra lle eu escribir a Puente.
Si vou un día a Madrid, antes de que ti veñas a Galicia, ireite ver.
Entrentanto, espero as túas novas.
Moitos saúdos â túa muller e ô teu fillo, da miña dona pra todos, e pra tí a cordial aperta de sempre, de
F. del R. [sinatura autógrafa]

[Na esquina superior dereita, escrito a man con bolígrafo azul: Cont. 6-XII-63]

1963-11-16
Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1963. en 16/11/1963

Remite:
Mariano Conte F.
5ª Calle O-11 Zona 9
Ciudad de Guatemala
GUATEMALA

16 de noviembre de 1963

Señor Don Luis Tobío
Calle General Moscardó, 10-2º A
Madrid-20 (España)

Mi buen amigo Tobío:
Su carta del 24 del mes de septiembre, como la anterior, ha removido algunos de nuestros viejos recuerdos de Madrid. Yo solo lo conozco a través de varios viajes realizados allá por los años 1933 y 1934. Madrid era entonces para mí condición de provinciano, algo así como un París a la española, simpático y refinado. Supongo que por debajo del aspecto externo de algunos de sus habitantes venidos de los pueblos circunvecinos, habrá conservado su esprit que irá quitando poco a poco a los paletos el pelo de la dehesa.
Me dice Vd. en su carta que han pasado 8 días en las playas de Alicante y que ha visto al amigo Verdú, que parece indeciso entre volver a Colombia o quedarse y hacer inversiones en España. Lo aprecio y le deseo que tenga acierto en lo que decida. Creo que una vez que se ha cruzado el Atlántico en una o en otra dirección, hay que pensarlo mucho antes de decidirse a hacer el viaje de regreso.
En el sobre que lleva ésa cara van algunos sellos de Centro América para su hijo Miguel de parte de mi hijo Fernando, quien se encarga agradezca su ofrecimiento de enviarle sellos españoles. Me dice que preferiría sellos marcados.
Nos satisface que se sienta Vd. y su apreciable familia a gusto en Madrid, que para mi mujer es la quintaesencia de lo mejor y que a mí me agradaría volver a visitar no como turista. Tal vez cuando nos cortemos la coleta y podamos jubilarnos. A no ser que mientras tanto nos coja el toro.
Desde hace poco hemos empezado a recibir la Revista Imagen y las nuevas publicaciones de Basilea como las Historias del Joven Gigante, de Lechugita y del Enano Narigudo, que han gustado mucho a los médicos por su belleza y originalidad. La revista Imagen está teniendo un extraordinario éxito. Algunos médicos solicitan carpetas adecuadas al nuevo tipo de Resúmenes Clínicos. Los cambios introducidos en nuestra propaganda impresa están aumentando el interés de los médicos hacia nuestras publicaciones.
Afectuosos saludos para su esposa e hijos y un fuerte abrazo de
Mariano [sinatura autógrafa]

1963-12-00
Postal de nadal de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1963.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal de nadal de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1963. en 00/12/1963

Meu querido amigo:

Recibín a túa carta. Xa che escribirei máis adiante sobre do asunto da Historia.
Supoño que verías os dous primeiros números da revista "Grial", que che mandei. ¿Non podemos contar con algunha axuda túa pra números sucesivos? Agora xa dispoñerás de algo máis de vagar. Si tes preparado un ensaio de anterior ocasión que poida aproveitarse, sería moi ben. En todo caso, tamén podería mandarme algunha nota ou comentario de tipo cultural, así como críticas de libros, etc., coa túa firma ou con seudónimo.
Felices festas, e unha cordial aperta de
F. del R. [sinatura autógrafa]

1963-12-20
Carta de Lois Tobío Fernández a Mariano Conte, 1963.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Mariano Conte, 1963. en 20/12/1963

Señor
Mariano Conte F.
Ciudad de Guatemala

20 de diciembre de 1963

Querido amigo Conte:
He recibido su carta del 16 de noviembre y los sellos que la acompañaban y que le agradezco. Le remito adjuntos unos cuantos en justa correspondencia.
El invierno se ha venido ya y como no me han dado el coche hasta hace dos meses no hemos podido hacer largas excursiones con él por las distintas regiones de España que deseamos conocer o volver a visitar. Solamente anduvimos por los alrededores de Madrid, digamos a 40 o 50 km y, a decir verdad, no faltan los monumentos y hasta los paisajes interesantes.
Sigo recogiendo poco a poco impresiones de la España actual que progresa evidentemente en ciertos aspectos, como el económico y el turístico pero que en otros se encuentra estancada y aun en retroceso como la enseñanza. El afán de dar a ésta un tono dogmático y reaccionario hace que se pierde el tiempo en futilidades y que los muchachos tengan que estudiar cosas que en buena parte no les servirán para nada. De otro lado, como la enseñanza está en crisis y no responde a las necesidades del país, sobre todo a su proceso económico, están constantemente cambiando los plantes, modificando los sistemas en una sucesión de palos de ciego que desorientan a los muchachos. No hay forma de prever lo que un estudiante deberá hacer para ordenar su trabajo pues de la noche a la mañana viene una disposición que todo lo cambia. En estos días, por ejemplo, han modificado radicalmente la manera de ingresar a las escuelas de ingeniería. Por otra parte se ha podido determinar que los que se gradúan en derecho o ciencias políticas no podrán dedicarse a actividades relacionadas con su profesión más que a un 40%, pese a lo cual no disminuye el número de alumnos de estas facultades.
La vida en Madrid, a la que seguimos adaptandonos, nos resulta desconcertante en algún aspecto, después de la prolongada permanencia en América. Nos resulta inconcebible, por ejemplo, que en una ciudad de casi 3 millones de habitantes, capital de un país de más de 30, a penas exista vida musical. Montevideo, con la tercera parte de habitantes, tenía una vida musical infinitamente más rica. Otro aspecto incomprehensible es lo reducido del número y la pobreza de los programas de las estaciones de radio y televisión. Le están prestando mucha atención al turismo y se construyen en Andalucía y Levante estaciones de veraneo con grandes edificios y en cantidad extraordinaria. Pero no hay ni una sola autopista importante y las carreteras son muchas veces deficientes, y en general, no mejores que las que construyó Primo de Rivera.
En conjunto, da este país la impresión de desequilibrios muy extremos. Cosas que están bien y hasta muy bien al lado de otras muchas que están mal, increíblemente mal. Se han gastado cifras enormes en construcciones suntuarios e inútiles cuando otras esenciales se hayan desatendidas. Por otra parte es curioso que dada la naturaleza del régimen la burocracia y los servicios administrativos revelan un desorden, falta de puntualidad e incompetencia choquantes.
Hemos recibido en estos días su amable felicitación de fiestas. Les deseamos, igualmente, que las pasen con toda alegría y que el próximo año les traiga las mayores satisfacciones.
Reciban todos Vds. nuestros más afectuosos saludos

[sen asinar]

1964-02-25
Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1964.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mariano Conte a Lois Tobío Fernández, 1964. en 25/02/1964

M. Conte F.

Ciudad de Guatemala, 25 de febrero de 1964

Señor
Don Luis Tobío
General Moscardó 10, 2º, A
Madrid, 20, España

Mi querido amigo Tobío:
Me encarga mi hijo que le agradezca los sellos de correos que le envió con su interesante carta del 20 de diciembre último, que recibimos en plenas fiestas de Navidad y que nos dió alegría y cierta sorpresa por los penetrantes comentarios que nos hace.
Le adjunto más sellos de Centro América que espero les sirvan al menos para canje, aunque siempre habrá alguno que otro nuevo.
Deseo que hayan comenzado a disminuir de intensidad los fríos vientos del Guadarrama, que empiece a anunciarse la primavera y piensen ya en planear viajes de placer durante las vacaciones de los chicos. Según dicen los periódicos, en las costas del Mediterráneo, por Alicante y Málaga, existen ahora hermosas playas y hoteles muy visitados por el turismo. El único problema quizás sea encontrar una playa tranquila para la familia en un lugar en que sólo se hable español.
Con vivísima curiosidad hemos leídos sus comentarios sobre los estudios universitarios de sus hijos. Sería interesante conocer la autoriza opinión de doña unesco al respecto. De todos modos, por muchos meandros que tenga el rio, siempre tendrá que seguir su curso hacia el mar. Parece que en todos sitios existe ese afán de introducir reformas en los planes de estudios, debido a que tal como Vd. atinadamente señala, los actuales no responden a las imperiosas necesidades del complejo mundo actual. Nos interesa mucho su experiencia con sus hijos, porque nuestro hijo Fernandito, está cursando ahora el tercer año de bachillerato, que acaba también de ser reformado son 3 años de estudios uniformes y 2 orientados hacia las carreras (ciencias o letras) que luego quieran seguir. Tanto él como nosotros desearíamos que estudiase la carrera de Ingeniero en electrónica, en España.
Veo que a Vd. le está pasando algo parecido a lo que a mí me sucede, que si quiero oir buena música solo puedo conseguirlo comprando algunos discos. Precisamente ahora estoy tratando de convencer a mi cara esposa para que me autorice a comprar un fonógrafo de sonido estereofónico, lo que va a ser algo difícil. Por otra parte, de nada sirve un estereofónico sino se pueden adquirir buenos discos de este tipo, que aquí son muy escasos. En fín, no desisto de mi empeño.
Mi esposa e hijos se unen a mí para enviarles a Vd. y todos los suyos un fuerte abrazo y el afecto de sus amigos,
Mariano [sinatura autógrafa]

1964-03-01
Postal de nadal de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández e a súa familia, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal de nadal de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández e a súa familia, 1964. en 01/03/1964

Les agradezco la onda cariñosa que me envían y que quisiera poder cuadriplicar para retribuirla a cada uno particularmente con mi inalterable, afectuosa amistad

Virgilio [sinatura autógrafa]

Montevideo, Marzo 1 - 1964

1964-04-23
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1964.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1964. en 23/04/1964

Virgilio Garrido
MONTEVIDEO
23 de abril de 1964
Querido Garrido:
Recibí, hace tiempo, su carta y luego la tarjeta de navidad que nos envió. Nuestra vida sigue discurriendo sin mayores novedades, en un invierno madrileño que acabamos de vencer, lluvioso y frío, más lluvioso y menos frío que los de antaño. Esto ha cambiado tanto, incluso en lo climático, que a veces es difícil imaginar lo que fue. Fuera de las viejas piedras de la ciudad señorial de Felipe IV o Carlos III, el resto es diferente y peor.
Muchas cosas pudiera decirle sobre mis experiencias y reflexiones en este año largo que llevo en España. Desde luego, como me decía un paisano mío, profesor en los Angeles que pasó aquí unos meses, los viejos defectos de la sociedad española es lo único que se mantiene, pero agravado. La indisciplina, el desorden de horarios, la excesiva intervención de los clerigos en la vida política, la mentalidad obtusa o la increible ignorancia de la burguesía etc. etc. El contraste con el mundo libre y civilizado es portentoso. Se han extirpado aquellos focos de europeización y espíritu amplio que constituyeran en su día una esperanza de que, andando el tiempo, nos incorporaremos totalmente a Europa. Se ha vuelto al pasado en lo que tiene de anquilosado y estéril.
Es verdad que la economía ha experimentado un desarrollo. Pero es que de otro modo la situación sería catastrófica porque la población crece. Ese desarrollo presenta ciertas características. En primer lugar se hace en forma sumamente costosa, dilapidando esfuerzos, sin ajustar bien, a la moderna, los medios y los fines y para obtener productos de calidad inferior a la internacional, a no ser en ciertos sectores limitados (como las máquinas-herramientas). Es decir, algo de lo que sucede en el Uruguay, y en general en los países subdesarrollados, donde el producto industrial es, en general, caro y malo. En segundo lugar esta prosperidad económica actual de España, lo es con relación a un período de extrema depresión económica y en tal sentido cualquier cosa parece a los de aquí una maravilla en relación con lo que sucedía hace 5 ó 6 años, no más. En tercer lugar el país tiene una balanza comercial deficitaria que compensa en la balanza de pagos con el turismo que ha adquirido un volumen considerable y deja muy saneadas divisas. Hay que reconocer que los dirigentes se han dado cuenta de esta mina y han sabido organizar su explotación bastante bien, tanto en propaganda como en organización, aunque falla en ello algo esencial que son las vías de comunicación y especialmente las carreteras, las cuales no pueden compararse con las de los grandes países turísticos. Es curioso lo poco que se ha hecho en este país en materia de carreteras desde el famoso Circuito Nacional de Firmes Especiales de Primo de Ribera. Una de las cosas que me ha chocado es que el régimen actual, a diferencia de otros similares o afines, no ha prestado mayor atención a las carreteras. Finalmente en el desarrollo económico español ha desempeñado considerable influjo la reparación de la increible prosperidad de los otros países occidentales de Europa, para llegar a cuyo nivel mucho le falta todavía a España. Actualmente salen grandes cantidades de trabajadores españoles, principalmente para Alemania y Suiza, a fin de cubrir el deficit de mano de obra que en esos países existe. Perciben allá, naturalmente, salarios mucho más altos y aquí hay zonas enteras del campo que se despueblan. El otro día leía en la prensa que los vecinos de un pueblo de Navarra habían puesto el pueblo a la venta y en otros lugares como Orense, para referirme a mi tierra, hay pueblos que han quedado casi desiertos.
Es evidente que en este país, bajo la capa de inmovilismo político que la rige, está experimentando una transformación profunda de la infraestructura económica y social. La presión demográfica es uno de los factores causales, otro el reflejo de lo exterior y otro la misma dinámica sociológica que la superestructura política inmutable es cada vez más incapaz de informar y encauzar. Nada se ha hecho, sustancialmente, en materia de reforma o reestructuración agraria. El latifundio del centro y sur y el minifundio del noroeste y parte del norte continúan practicamente como antes pues los tímidos ensayos de reestructuración carecen de toda trascendencia. Se sigue un criterio de inmutabilidad, una falta de imaginación y dinamismo que realmente asombra. Es el estancamiento, el miedo al ensayo, la falta de espíritu innovador, el temor a los riesgos. En la prensa, especialmente en el diario católico Ya, aparecen a veces alusiones, más o menos tímidas, a esto mismo y hasta en las declaraciones recientes de algunos dirigentes se hizo referencia a los peligros del indiferentismo político y el inmovilismo; pero son puras referencias verbales que no se traducen en hechos. Un día un articulista del Ya se atrevió a decir que era necesario evitar la progresiva cadaverización del régimen.
Miguel prosigue sus estudios intensamente para luego encaminarse hacia las ciencias económicas que le atraen más que la ingeniería puesto que a la vez que requiere estudios matemáticos presentan también vertientes sociológicas que asimismo le atraen. Constanza hará dentro de unos meses su examen de ingreso en el bachillerato. Miguel ha podido seguir practicando la equitación en una escuela especial dependiente del Sindicato Nacional de Ganadería (heredero del antiguo Concejo de la Mesta); y también se inició este invierno en la Sierra en la práctica del esquí.
Dentro de unos días volveremos por tercer vez a Toledo, y allá quedaremos dos o 3 días para verlo y contemplarlo a nuestras anchas; es, en realidad, maravilloso e imperial por la fusión de tantas culturas. En estos días la Sinagoga del Tránsito –elegante y delicada, exponente del nivel económico y cultural de la judería toledana de la Edad Media– ha sido convertida en museo sefardita. Es curiosa la impresión de universalidad que da Toledo por esa convivencia harmónica de tantas corrientes distintas culturales, religiosas y sociales que en ella se dió, tolerante, comprensiva y equilibradamente integrada. La aspereza de la hoz del Tajo, de las rojas y peladas tierras circundantes contrasta con la delicadeza de la piedra blanda y labrada como un encaje, con el ladrillo que domina como elemento de construcción y siendo de tan blanco origen y frágil estructura desafía los siglos con apariencias de endeblez.
Este año iremos a veranear a Galicia, no a mi pueblo que, como cantábrico ofrece pocas seguridades contra un verano frustrado o lluvia o frío. Iremos a las rías bajas todo el mes de agosto aunque no desplazaremos desde allí para visitar las ciudades importantes, los lugares interesantes, los familiares y los amigos.
A pesar de todo añoro el Uruguay, plácido y tranquilo, liberal y tolerante.
Todos le mandamos nuestros más cariñosos abrazos y los mejores deseos.
[sen asinar]

1964-05-10
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964. en 10/05/1964

Montevideo, 10 de Mayo de 1964

Querido Tobío:
Su carta del 23 de abril me agradó sobremanera, pues además de enterarme de sus proyectos para el próximo verano, viene a darme a conocer la real y verdadera situacion, tal como yo la intuía a través de las páginas del "ABC" que he estado leyendo durante un año, hasta hace pocos días que le he pedido a mi sobrino que deje de subscribirme, pues me he aprendido de memoria el programa de sus noticias documentales sobre la prosperidad de la nación en distintos aspectos. Confío en que no se abandonarán –por fundamento expreso– las normas que hasta ahora han regido para mantenerse a flote.
Ese vivo documento de gran periodista, lo he dado a leer a José Luis y a Morató, quienes también lo han encontrado sumamente interesante. Pienso servirme de él en cuantas ocasiones se abra la polémica en torno al Estado "generalizante". Hay enemigos del mismo que en su fanática ceguera e ignorancia de origen, desvirtúan la verdad y ya no recogen la adhesión de los simpatizantes uruguayos. De los amigos y admiradores del glorioso triunfador nos guarda nuestra estoica indiferencia.
Supongo que estará enterado de varios acontecimientos en relación con amigos y conocidos: Antonio y Pilar se encuentran estos días en Paris, desde donde emprenderán un recorrido por Italia, Austria y Alemania.
A Rama lo condecoraron. No pude asistir a la ceremonia que me pareció insólita, más por la aceptación que por el otorgamiento. Pero José Luis me dijo que había resultado brillante y que el homenajeado se comportó muy bien en la parte oratoria, lo apadrinó Cancela.
Con nuestro buen amigo y con Julia asistí días pasados a una representación teatral en los sótanos del palacio Salvo.- Cualquier extraño que leyere esto creería que estamos en Siena o Parma, Carcasona, Chartres, Estrasburgo o Colonia. Con la reproducción imaginativa de sus principales monumentos me conformo por no haber aceptado la invitación del afortunado amigo a quien le cayó el 'gordo' de la lotería mejicana – ... Pues bien; al terminar la representación de "Ocho mujeres" una comedia policíaca, en la que de buena gana hubiere actuado yo de asesino, nos encontramos con Yenia que había diseñado el escenario único –lo mejor de la obra– y luego de reunirnos con su marido, nos invitaron a tomar café en el "penhouse" de la Rambla.
Allí pasamos un rato agradable con esta simpatica pareja. Les dedicamos a ustedes el merecido homenaje recordatorio y al despedirnos, Jaunarena le prestó a José Luis una antología de los modernos poetas españoles. La he ojeado al vuelo y comprendo muy bien que por la insensibilidad poética de doña Anastasia o Robustiano –no sé cómo se llamará ahora– el detonante [?] libro haya podido salir de una prensa nacional.
Por último, he de informarles que Lucila Romero ocupa desde hace un trimestre, el puesto de secretaria de la Embajada española en Grecia. Si ustedes no lo sabían puede ser esto motivo para una próxima carta en cuanto me sienta menos agotado por la abundante correspondencia, que ultimamente se ha hecho algo pesada por el aporte familiar.
Creo que la presencia de la gorda morena de ojos verdes en la marmórea Atenas, reclama particular atención por ser uno de esos episodios de disparatada película norteamericana. Ella me lo describe recientemente en una carta que acabo de recibir y que traduciré en mi próxima, con el lenguaje autóctono tan grato a mi pensamiento cuando algo extraño me sacude.
He renovado la subscripción a "Marcha". Les abrazo a todos afectuosamente
Virgilio [sinatura autógrafa]

1964-05-15
Carta de Eduardo Blanco Amor a Lois Tobío Fernández, 1964.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Eduardo Blanco Amor a Lois Tobío Fernández, 1964. en 15/05/1964

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-CULTURA
ACCIÓN SOCIAL
BELGRANO 2199 (R75)

Buenos Aires, 15 de mayo de 1964.-

Señor
D. Luis Tobío Fernández
Gral. Moscardó nº 10-2ºA
Madrid - España

Estimado señor:-
Las autoridades del Centro Gallego, a propuesta de la Comisión de Cultura, me han encomendado la confección de un número de su revista oficial "Galicia", en homenaje a la memoria del Padre Feijóo con motivo de cumplirse el 2º Centenario de su fallecimiento.
En el mismo, habrán de figurar veinte colaboraciones especiales, retribuídas con mil pesetas, o su equivalente en moneda argentina.
Es propósito de la dirección de la revista que, entre ellas, se manifieste especialmente el pensamiento de los escritores gallegos sobre la obra del gran agitador intelectual español del siglo XVIII, en un trabajo que puede abarcar tres páginas de la citada publicación.
En tal sentido, me complazco en dirigir a Vd. la presente invitación por si nos quiere dispensar el honor de figurar entre los escritores que estamos seleccionando para tal menester.
La colaboración ha de estar en nuestro poder antes del final del próximo mes de junio.
Muy agradecido de antemano, saludo a Vd. cordialmente.

Eduardo Blanco-Amor [sinatura autógrafa]
Director Revista Galicia

1964-05-29
Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal Maisonnave, 1964.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal Maisonnave, 1964. en 29/05/1964

29.5.64

Sr. D.
José Luis Coello
Pedro F. Berro, 915
MONTEVIDEO/URUGUAY

Querido José Luis:
De buena gana te hubiera escrito antes, pero en el mundo hoy el tiempo no alcanza para nada y aunque uno se acuerdo muchas veces que tiene que escribir a un amigo, de repente cualquier pejiguera o problemita la obliga a dejarlo para mejor ocasión.
Con la llegada del buen tiempo la gente ha salido ya del cascarrón y estamos recorriendo los puntos y ciudades interesantes de los alrededores de Madrid. Toledo, sobre todo, nos tiene hechizados habiendo estado ya allí varias veces y pensando en repetir la visita. Pero no son sólo las grandes ciudades las que nos atraen sino además diferentes pueblos, interesantes por sus monumentos, su topografía, su paisaje, como Illescas, o Colmenar Viejo.
Los chicos, sobre todo Miguel, están entregados de lleno al estudio en esta época crítica del año. Constanza acaba de ingresar en el bachillerato. Seguirá algún tiempo en el colegio británico pero quizas dentro de 2 años debamos llevarla a otro colegio, cuando el curso del bachillerato español, 2º ó 3º, sea más fuerte y le obligue a dedicar a ello todo su esfuerzo. Ahora sigue por la mañana las clases de enseñanza inglesa y por la tarde la secundaria española. Estamos ya buscando colegio adecuado para ese momento y es muy posible que la llevemos a uno que dirige, creo, una hija de Ortega y que en su organización y espíritu conserva mucho de aquel excelente instituto –escuela de antaño.
Segun mis noticias parecería que ese país empieza a salir de la crisis económica en que se ha venido debatiendo. La cotización de la carne en el mercado internacional esta mejorando mucho y el turismo en el último verano fue muy bueno. Me interesaría conocer tus puntos de vista al respecto.
También aquí el turismo para el inminente verano se anuncia muy brillante. Vendrán verdaderas muchedumbres de franceses, alemanes y otros europeos o americanos que dejaran no pocos millones necesarios para salvar el déficit de la balanza comercial. La prosperidad económica de este país continúa, evidentemente, pero existe siempre la seria amenaza que supone el desequilibrio ante lo que se exporta y lo que se importa. Tengo para mi que se descuida mucho el intensificar la exportación. La naranja de Valencia, en parte por malas cosechas, está perdiendo muchos puntos en el mercado internacional, a la vez que aparecen nuevos y agresivos competidores incluso, aunque por ahora en modesta medida, el propio Uruguay, con las explotaciones que crearon en Paysandù los pieds noirs argelinos. Por otra parte la política comercial de aquí, empeñada en establecer un libre comercio, propende a dejar entrar libremente en el país toda clase de mercaderías, no sólo suntuarias sino innecesarias, que aunque salen un poco más caras que las nacionales correspondientes, el público snob las paga porque es más elegante una mermelada inglesa que una española y porque el dinero corre.
Este año iremos a veranear a Galicia, 20 días en La Toja y 8 en Vivero, mi pueblo. Esperamos que el clima sea más adecuado a la estación que el del pasado verano, que fue en el norte frio y lluvioso en general. Por el momento, dado el clima que actualmente tenemos por el centro, nada hace pensar en anormalidades pero nada puede decirse en vista de los bruscos cambios que hemos sufrido en los últimos tiempos.
Supongo que te habras informado por la prensa de los pintorescos incidentes relacionados con las bodas y pretensiones del rey de los carlistas y su distinguida e inquieta esposa. Puedes imaginarte que, a no ser para la media docena de carlistas recalcitrantes que lo tomaron muy en serio y hasta fijaron carteles por las paredes con vivas para los ilustres consortes, la cosa resultó divertida para la gente. En el momento actual existe cierta corriente de optimismo entre los monárquicos de D. Juan por la distinción que al príncipe y a su mujer se les hace en el reciente desfile. A la vez que los Borbon Parma daban tanto que hablar en el extranjero e invocaban sus derechos a la corona española, Juan Carlos recorría una serie de centros industriales, militares o administrativos como para ponerse al tanto de las realidades del país, y todo eso con autorización superior.
De todos modos estos no son más que indicios, que por otra parte nunca faltaron, y de los nada cabe concluir. Los diferentes grupos del régimen, ó más o menos en contacto con el, tienen sobre el particular opiniones divergentes. Buena parte de la Falange, sobre todo el Grupo José Antonio que edita el semanario "Es así", se ha declarado francamente antimonárquico. Hace unos días repartieron entre los alumnos del preuniversitario unas hojas sueltas, de las que Miguel trajo un ejemplar, conteniendo una carta abierta dirigida por un grupo de falangistas jóvenes al ministro Solís en la que se formulaban ciertos puntos de vista [continúa nas marxes da primeira páxina] relativo al futuro político del país, y entre ellos figuraba un pronunciamiento antimonárquico. De otra parte el sector católico, tanto de las juventudes católicas como el demócrata-cristiano ha declarado que la cuestión monárquica-república debe ser sometida previamente a un plebecito. Si la iglesia se halla, pues, en esta actitud, los sectores jóvenes del ejercito y hasta algunos altos jefes que no tienen muy claros antecedentes monárquicos, parecen seguir una actitud semejante. Esto significa que el grupo monárquico neto, es decir a priorístico y sin consulta previa a la ciudadanía es posiblemente reducido. Más de un cuarto de siglo de interrupción de las instituciones monárquicas ha hecho que carezca hoy de sentido y de atracción efectiva, sentimental o histórica para todo el sector joven de la población, aparte de los grupos del sector más viejo que piensan análogamente.
Esperamos que esteis todos bien y que dentro de no mucho tiempo os decidais a dar una vuelta por vuestros queridos madriles.
Hasta entonces, apretados abrazos.
[sen asinar]

1964-06-07
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964. en 07/06/1964

Montevideo, 7 de junio de 1964

Querido Tobío:
Contesto brevemente a su carta del 29 de mayo. Lamentando que no le hayan ido como esperaba sus asuntos financieros, quiero por mi parte, seguir ayudándole en lo posible y acepto su propuesta de interrumpir las entregas mensuales hasta el primero del próximo año.
Por ahora no pienso enviar dinero a España, pues no me faltan aquí compromisos. De manera que no será necesario hacer las transferencias que usted propone. Si hubiesen de cambiar las circunstancias ya le avisaría.
Supongo que seguirá recibiendo "Marcha". Por ella sabrá mejor de lo que yo pudiera decirle, cómo es el panorama político y social del país. La gente, sin embargo, no deja de dar la impresión de querer divertirse a toda costa, libre de preocupaciones.
Los Coello, a quienes veo casi todas las semanas, me dicen que han recibido carta de Vs. y precisan dármela a leer cuando coincida la oportunidad de tenerla a mano.
Yo estoy atareadísimo los fines de semana, pues se me ha complicado la vida entre la correspondencia que he de atender, cada día más numerosa y las nuevas relaciones sociales, a que me obligan las antiguas, por suponer que me encuentro solitario desde la marcha de Vs. y de los Giral.
Un día terminaré tomando el zurrón y el cayado de los peregrinos y tiraré camino adelante –sin volver atrás la vista– hasta perderme, quien sabe dónde!
Espero impaciente sus siempre interesantes noticias. Y con mis afectuosos saludos a María del Carmen y expresiones de cariño a Miguel y Constanza, reciba un fuerte abrazo
Virgilio [sinatura autógrafa]

1964-06-08
Carta de Lois Tobío Fernández a Eduardo Blanco Amor, director da Revista Galicia do Centro Gallego de Bos Aires, 1964.
Madrid
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Eduardo Blanco Amor, director da Revista Galicia do Centro Gallego de Bos Aires, 1964. en 08/06/1964

8.6.64

Sr. Eduardo Blanco Amor
Director de la Revista Galicia
Centro Gallego de Buenos Aires
BUENOS AIRES / ARGENTINA

De mi mayor estima:
He recibido su atenta carta del 15 de mayo último y le agradezco la invitación que en ella me hace en nombre del Centro Gallego de esa capital para colaborar en el número de la revista Galicia consagrado a rendir homenaje a la memoria del Padre Feijóo en el segundo centenario de su fallecimiento. Aceptando tan honroso encargo me complazco en enviarle adjunta una nota que lleva por título "O europeísmo de Feixóo".
El importe de la retribución de este trabajo pueden Vds. remitirlo en Pesetas, a la cuenta corriente que tengo abierta en el Banco de Santander, Sucursal Principal, Alcalá 37, Madrid, bajo el número de cuenta 26115.
Aprovecho la ocasión para enviarle mis más afectuosos saludos.
[sen asinar]

1964-08-04
Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Luis Coello de Portugal a Lois Tobío Fernández, 1964. en 04/08/1964

José Luis Coello de Portugal

Montevideo 4 de agosto de 1964
Querido Luis:
Hace un siglo que estoy queriendo contestar tu simpática carta de Mayo, pero aquí, como allí, el tiempo se pasa sin sentir y los días y los meses corren sin encontrar un rato para dedicarlo a los amigos que se quieren y recuerdan.- Ahora tengo trabajo en la oficina por la mañana y la tarde, pues le han encomendado una serie de funciones nuevas y ello me absorve todo mi tiempo.- Por lo demás estoy contento , pues tengo una compensacion por horas extras, que me viene de perlas para compensar la terrible subida del costo de la vida, que se ha ido a cifras astronómicas.- Con deciros que un kilo de "papas" cuesta cuatro pesos y un café en cualquier establecimiento, que no sea de lujo, $1,50, te darás una idea de como está la vida.- !Y pensar que cuando nosotros llegamos a este país el café costaba $0.06 y si dábamos los cuatro centésimos de propina que sobraban "del real", nos consideraban como unos potentados!.-
Vemos con gusto que todos os vais aclimatando a la nueva vida, lo que en el caso de los chicos es importante, ya que habían nacido y se habían criado en estas tierras, donde tenían todos sus amigos.- Es una lástima que Miguel tenga que volver a hacer su Secundaria, cuando la tenía superada en Montevideo.- Pero el chico es muy joven y este retraso lo compensa con sus estudios y prácticas de inglés, tan necesario en esta era pro-yanki.-
Lo que veo por tu carta, es que las noticias que allí teneis de la situación económica de este país, son "demasiado" optimistas, pues realmente este bendito gobierno blanco-ruralista, no lo puede estar haciendo peor.- Baste decirte que en estos días el dólar se está cotizando a $ 22,90 y la peseta –la modesta y despreciada peseta– a cerca de cuarenta pesos las cien pesetas.- Es decir, que está al doble que nuestro "pesito".- Fíjate que cuando a mi me mandaron de España en 1951 aquellas pesetas, me las pagaron a $3,10 las cien pesetas, es decir, trece veces menos que ahora.- Y en este momento está sin vender más de la mitad de la zafra de lana de 1963 lo que frena la mayor fuente de divisas.- Por otra parte, han vuelto los conflictos con la carne –que hay que ir a buscar al Departamento de Canelones desde hace más de veinte días– y ahora empieza otra dificultad con la leche, cuyo suministro a Montevideo está suspendido desde el día 30 del pasado.- Y se anuncian graves dificultades con el pan, pues la cosecha de triga ha sido muy deficitaria y ya se han importando 80.000 toneladas de la Argentina, las cuales, parece, no son suficientes hasta la nueva siega.- En fin, una verdadera delicia en todos sentidos.-
Otra de las causas de esta situación, es la politica de libre exportación en que está empeñado el gobierno con lo que la plaza está saturada de wiski –a $ 200,00 la botella– y faltan divisas para muchas cosas imprescindibles.- Ahora ha descubierto este gobierno, que el anterior, en el que recordarás era Ministro de Hacienda D. Eduardo Azzini, se gastó más de seiscientos millones en mantener el peso a once con el dólar.- Como resultado de ello, ahora, al cesar esa política se ha ido, como te digo antes a cerca de veintitrés.- Y el nuevo presupuesto que se está discutiendo en las cámaras llega a más de siete mil millones de pesos, que para un país de tan pobre economía es un verdadero disparate.- Mucho me temo que si se sigue así, con esta inconsciencia tan Rioplatense, dentro de poco estaremos con la Argentina, con la diferencia de que no tenemos ni su petroleo, ni sus carnes, ni sus lanas, ni su trigo.- En fin, que las perspectivas son un tanto "oscuritas".-
Por lo demás, seguimos por aquí sin novedad, recordándoos mucho y hablando constantemente de vosotros con el amigo Garrido, con el que salimos casi todos los fines de semana a algún cine.- Y es que el hombre, con vuestra marcha se ha quedado muy solo, despues de la de los Giral.- El chico sigue sus estudios de Derecho, aunque a un ritmo más lento de lo que yo hubiese querido, pero como trabaja en el Estudio de unos abogados, no se le puede forzar más.- Esto resultó ya necesario para que pudiese disponer de unos pesos suyos, que yo no podía darle y al mismo tiempo le sirve de práctica en su futura profesión.- Julia bien, despues de su arrechucho del año pasado y un servidor, envejeciendo, como es mi obligación.-
Hace un par de meses operaron de la próstata al general Jurado, pues estaba el hombre molestísimo y ya no podía vivir más así.- Los médicos no se atrevían, pues con sus 82 años, sus dos infartos y aquel atropello de automovil temían no resistiese una operación tan larga y tan dolorosa, pero el hombre, despues de las naturales alternativas post-operatorias está de lo más bien y ya sale a la calle, y eso que hace un frio terrible y el invierno está siendo el más duro de los veinte que yo ya llevo en esta bendita tierra.-
Os suponemos enterados de que la de Ordoñez se ha vuelto para acá.- Y digo suponemos, pues nosotros no lo hemos sabido por ella, sinó por Feal, que nos dijo que su hijo le había tenido que pagar tres pasajes para que la dejaran salir de allí, ya que había ido repatriada por el Consulado.- Nos ha sorprendido a todos esta decisión y no sabemos que nos dirá cuando la veamos, despues de las cosas que hablaba de su nuera y de su mismo hijo.- Este, por lo visto, sigue nadando en oro, ya que se puede permitir estos lujos y es que los Servicios de información yanquis pagan muy bien en ricos dólares.-
Gracias por tus informaciones sobre la situación en nuestra España que me gustaría repitieses de cuando en cuando, pues las sé objetivas.-
Dejo que Julia os ponga unas lineas, enviándoos a todos un gran abrazo que no desespera de poder daros en la calle de Alcalá, vuestro
José Luis [sinatura autógrafa]

[continúa cunha nota manuscrita de José Luis Coello de Portugal]:
Ya os habreis enterado de la muerte, en menos de tres meses, de "Chicotazo", Fernandez Crespo y Luis Batlle, los dos primeros de cancer y el último de un nuevo infarto.- Ninguno de ellos era muy viejo y se conoce que no han querido ver a donde van llevando a este bendito país, entre unos y otros. José Luis [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de despedida da súa muller Julia Marzo na marxe de arriba e na esquerda da primeira páxina]:
Joséluis no me deja sitio nada mas que para mandaros un abrazo. Ya os escribiré otro dia. Cariños para todos de Julia [sinatura autógrafa].

1964-08-19
Carta do Centro Gallego de Bos Aires, asinada polo seu presidente José Villamarín Prieto e o secretario, Manuel Silva, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1964.
Bos Aires
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires, asinada polo seu presidente José Villamarín Prieto e o secretario, Manuel Silva, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1964. en 19/08/1964

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
MUTUALIDAD-CULTURA
ACCIÓN SOCIAL
BELGRANO 2199 (R75)

Buenos Aires, 19 de agosto de 1964.-

Señor Doctor
Luis Tobío Fernández
26 de Marzo 1089
Montevideo
(R. O. del Uruguay)

Distinguido escritor y amigo:-
En su oportunidad nos hemos visto honrados con su colaboración titulada "O europeísmo de Feixóo" que, con destino al número especial de nuestra revista "Galicia" le habíamos solicitado con motivo de la celebración del 2º Centenario del Padre Feijóo.
La edición de referencia, aparecerá en el curso del presente y tendremos el agrado de enviarle tres ejemplares de la misma.
Al mismo tiempo cúmplenos comunicarle que hemos dispuesto, una vez publicada la misma, se le hará efectiva la asignación fijada para el pago de dicha colaboración.
Reiteramos a Vd., nuestro agradecimiento y quedamos sus muy attos. y Ss. Ss.


Manuel Silva [sinatura autógrafa]
Secretario
José Villamarín Prieto [sinatura autógrafa]
Presidente

1964-10-01
Carta de Luis Luna a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luis Luna a Lois Tobío Fernández, 1964. en 01/10/1964

CASA DE GALICIA
COLONIA 1474
MONTEVIDEO

Montevideo, Octubre 1º de 1964

Señor
Dn. Luis Tobío Fernández
Gral. Moscardó, Nº 10 2º A.-
MADRID .- ESPAÑA .-

De nuestra mayor consideración:
Dando trámite a la resolución de la Junta Directiva de esta Institución, comunicamos a Ud. que se ha resuelto iniciar la publicación de los trabajos premiados en el último Concurso Literario, estando por lo tanto en esas condiciones, el presentado por Ud.- Con este fin, se ha resuelto previamente contar con su aprobación, la que rogamos se sirva comunicar a la brevedad.-
Aprovechamos para hacerle llegar las expresiones de nuestra más sincera amistad.-

José Lorenzo Goenaga - Secretario [sinatura autógrafa]
Luis Luna - Presidente [sinatura autógrafa]

1964-10-06
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández e á súa cuñada, Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1964.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández e á súa cuñada, Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1964. en 06/10/1964

Carlos Tobío
México, D.F.

Mexico DF. 6 - X - 64
Sr. Luis Tobio:
Queridos Luis y Mª del Carmen: aunque hace ya meses que no tengo carta vuestra tuve noticias de vosotros a través de Maruja. Por ella sé de vuestras vacaciones en las playas gallegas, y de la "cita de verano" que tuvisteis en Vivero con Maruja, Mélida y sus maridos. Estoy seguro de que gozásteis bien del encuentro, tal vez un poco incómodo y protocolario al veros obligados a limitar campos de conversación por la presencia del marido de Mélida. Pero espero que no habrá sido un simple "Vivero está precioso", "que buen tiempo hemos tenido" etc. O tal vez esté yo equivocado y hayais podido hablar hasta de la conciliación nacional, de Fraga Iribarne, de la Guardia Civil y la abundancia de curas, y todo, en un clima amistoso y sonriente. Al cabo que la conciliación nacional bien entendida, debe comenzar por uno mismo y sus parientes.
¿Como encontraste Vivero? Debe ser una experiencia casi conmovedora volver tras tantos años, a los lugares donde se pasaron dias alegres de juventud, y comprobar que, si las cosas permanecen como antes, como siempre las personas, nosotros, los amigos y conocidos, ya no somos los mismos, y en todo lo que vemos encontramos aspectos nuevos no percibidos antes.
De nosotros poco puedo deciros que sea diferente a lo de siempre. Comemos, dormimos y disfrutamos en una proporción equilibrada y burguesa. Nada extraordinario nos pasa y vamos tirando para viejos.
Dentro de unos días sale Carmen a Madrid, en avión, a visitar a su familia y arreglar ciertos asuntos. Desgraciadamente no puedo deciros el día exacto, pues ciertos trámites en Gobernación para salir del país, estan pendientes y lo mismo pueden tardar tres que seis días. Cuestión de burocracia. Tiene aportado pasaje para el día 12 de este mes, pero es mas que probable que no salga hasta el 19. Llegando a Madrid se comunicará con vosotros, asi que no tenéis que estar al pendiente de su llegada. Permaneceria en Madrid dos o tres meses, y su viaje, en parte, tiene carácter de avanzada y exploración para el que tengo pensado hacer con Carmen hija, el verano próximo.
Por supuesto –yo me he vuelto muy testarudo–, sigo firme en mi propósito de volver a España pronto y definitivamente y será difícil que nada me haga cambiar.-
Espero vuestras noticias, aunque las próximas semanas, aunque sea por Carmen, no dejaré de saber de vosotros.
Abrazos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1964-11-20
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1964. en 20/11/1964

Montevideo, novembro 20 do 1.964

Siñor Don:
Luís Tobío
MADRID.-
España.-

Ben querido Tobío:
O segredario da Sección Instrucción da "Casa de Galicia", de cuia comisión eu forma parte, perdéu a sua carta remexada a dita Entidade.- Elo prodúxolle un gran disgusto e, como non quere dar conta do feito a Xunta Direitiva, pidiume que lle escribira solicitándolle unha cópea –que eu supoño vostede terá– ou ben a repitición das recomendaciós que na devandita carta viñan.-
E ren máis, meus saúdos a su dona e fillos, e pra vosté unha forte aperta,

Manuel Meilán [sinatura autógrafa]

s/c.- ABELLA nº 2,124.- Ap. 2.-

[nota manuscrita escrita, con bolígrafo azul, seguramente por Lois Tobío:] enviado 7-XII-64

1964-12-30
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1964. en 30/12/1964

Montevideo, 30 de diciembre de 1964

Querido Tobío:
Todo llega en este mundo y no sólo el fin de año, sino el momento en que, por fin también, me pongo a escribir para contestar a su notabilísima carta del 13 de octubre, deseando ante Dios que haya pasado feliz Nochebuena en medio de los suyos y que todos ustedes entren con buen pie en el nuevo año.
Sigo firme en la idea de que sus informaciones son la mejor documentación de la crónica peninsular, con más depurada técnica de la que puede poseer el gran periodista Larra. No es necesario leer entre líneas, porque el panorama social resulta con perfiles y luces de aguafuerte. Se lo agradezco porque me ahorra tener que tragarme todos esos bloques de cemento de los gacetilleros ensayistas que para entreabrir escasamente los puertas del hogar común, necesitan todo el diccionario.
No creo que disponga usted de mucho tiempo para leer los artículos de "Marcha" –suponiendo que le llegue periódicamente, no obstante las repetidas y prolongadas huelgas de los empleados de correos. Pero si ha tenido ocasión de seguir la polémica entre Goytisolo y otro español cuyo nombre no recuerdo, le agradeceré que me diga a qué fin contiene tanta cháchara, como no sea muestras de lucimiento personal de ambos polemistas.
Lo mismo podría decirse de la última correspondencia, hecha pública, entre Blanco Amor y Francisco Fernández Santos, quien responde a un artículo del primero, publicado en "Indice"; si bien, he de admitir, que la respuesta dada al veleidoso paisano, es seria, parece bien documentada, está escrita con claridad, y se adorna con argumentos filosóficos de alta doctrina marxista, que no sé cómo le resbalarán por la piel al profesor de elocuencia.
Me he referido en primer lugar al citado semanario porque fuera de lo que en él se expone sobre los problemas públicos más vitales y a la vez más espinosos –dada la situación– del país, lo demás, la crónica menuda, no merece la pena comunicarla.
Los amigos y conocidos siguen languideciendo –al par mío– y nadie parece preocuparse de otra cosa que de la creciente carestía de la vida que ha tomado una alarmante carrera a la –si no desenfrenada– incontenible y libremente democrática inflacción.
Los Giral me escriben sumamente satisfechos del viaje realizado por Europa. Dicen que lo más interesante para ellos ha sido la isla de Mykonos. Tal afirmación me ha gustado sobremanera pues demuestra que no han perdido el modo de enjuiciar exclusivista tan común en nosotros los centropeninsulares. Yo habría podido decir lo mismo de Ibiza, sin necesidad de meterme en el archipiélago rocoso del Egeo, sobre todo cuando no se tiene la imaginacion preñada de dioses, semidioses y héroes homéricos ¿Qué puede decirles a los turistas motorizados una humilde iglesia ortodoxa resplandeciente de cal nueva al declinante sol helénico y unos añosos olivos casi estériles que están reclamando la extremaución del hacha?
Me quedo con mi fantástica nave de explorador que arrió las velas en el estuario del Plata y me siento al sol este tercer día de vacaciones frías, sobre la arena, en el breve espacio que marcó las huellas deleznables de nuestras posaderas, mientras los amistosos diálogos se desvanecían por entre los pigmentados cuerpos de esta fauna humana cada vez más bella e indolente.
Los doloridos somos nosotros, los que formábamos parte de sus amistades ciudadanas, quienes por unos y otros achaques, ya físicos o económicos, nos vamos reduciendo a nuestro limitado caparazón y apenas nos vemos cuando la buena temperatura nos hace sacar la cabeza. Así ha sucedido estos días en que me encontré al matrimonio húngaro y me preguntó por ustedes, pero nada pudo decirme de como lo pasan las otras personas, que conocí en casa de ustedes.
También me encontré a primeros de mes con Paco Espinola, nos saludamos al tropezón y lo dejé plantado en la plaza Matriz mirando absortamente al reloj de la catedral porque algo tenía él que hacer a aquella hora o quizá de entonces a una semana.
Con Judilla [?] Rama he hablado una vez por teléfono y me enteré que ha estado largo tiempo enfermo, pero ya ha reanudado sus ocupaciones.
A quienes más trato es a los Coello, debido también a la proximidad de nuestras cuevas. José Luis padece pleuresia crónica y estos días ha vuelto a recaer. Por las tardes se acuesta y allá voy a verle algunas noches.
Las inmortales de esta Academia de relaciones públicas, son Julia y Elena, me están sirviendo ambas de cobayas para asegurar la eficacia de las vitaminas Roche. Les he leído su carta y se maravillan del contrastado progreso español, del que tanto se hacen lenguas los visitantes de por acá, que a pesar de hablar nuestro idioma no entienden el lenguaje hermético de ese pueblo rendido.
Mañana ceno con los Moratí pero sin uvas y sin campanadas!
Y termino deseándoles salud y ventura en el porvenir con fuertes abrazos para ustedes y los chicos
Virgilio [sinatura autógrafa]

1964-12-31
Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1964.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1964. en 31/12/1964

Luis Bouza-Brey Trillo
ABOGADO
DE LOS ILUSTRES COLEGIOS DE
LA CORUÑA Y PONTEVEDRA

PLAZA DE CALVO SOTELO 2-1º
TELEFONO, 139
VILLAGARCIA DE AROSA
(PONTEVEDRA)

31 de Nadal de 1964

Sr. D. Luís Tobío Fdez.
Madrid.

Meu querido e recordado amigo:
O que sempre estou pra facer, cumpro agora. Ahí che vai unha fotografía das nosas "bodas de prata". De todolos que rematamol-a carreira no ano 1928. Moitos non sei como se chaman, pois son ainda os de "libre", os de xaneiro do 28 i-os de setembro do mesmo ano, que adiantáronse. Chaméi-nos a todos, pois... tiña saudade daqueles tempos e, aínda nese ano: 1953, había certos desapegos, restoballos da malfadada guerra civil, onde caseque todos estiveron, Eu non.
A ti tamen che escrebín; seica andabas polo Uruguay, mais a carta chegoume de volta, pois non sabía a tua dirección, non souben a quen preguntar e mandeina suplicada á Radio, onde pouco dinantes ti falaras.
Logo, Martul, deume a noticia da túa chegada a Madrid i-a túa dirección. Esto ainda fai pouco tempo. E díxome que este ano virías á Toxa. Alí pensamos irte ver, e fumos Martínez López e máis eu, o día 26 de agosto; pero, polo visto, alí estiveches deica o 20, ou cousa así, de ese mes. O caso é que sei de ti, pero non sei como agora representas. Somo vellos xa, Luis.
Ben. Non voltei a Madrid dende o ano 36; máis penso ire calquer día, un día calisquer, pois teño facilidade xa que un industrial de eiquí vai cada mes duas ou tres veces e sempre me está a invitar. Estou moi preso pola profesión, e polo desgano de ver Madrid, onde xa non teño contaíto algún despois de sete anos que alí pasei. Pero teño ganas de te ver, así que xa verei de coller pulo. Dame o teu teléfono e dime a hora máis axeitada pra te chamar. Falaremos un pouco, calaremos moito tempo (eu, coma decote, non sei moito que decir) i-eu cumprirei un anceio.
E polo de agora nada mais. Unha fonda, fonda e verdadeira aperta saudora, de teu vello amigo

Luís Bouza-Brey [sinatura autógrafa]

Eu, non estou na fotografía.

1965-01-08
Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente do Centro Gallego de Bos Aires, José Villamarín Prieto, 1965.
Madrid
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente do Centro Gallego de Bos Aires, José Villamarín Prieto, 1965. en 08/01/1965

8 de enero de 1965

Sr. D.
José VILLAMARIN PRIETO
Presidente del Centro Gallego de
BUENOS AIRES

Mi estimado amigo:
Me complazco en referirme a la carta del 19 de agosto del pasado año que, junto con el señor secretario de esa institución, D. Manuel Silva, tuvo Vd. la amabilidad de dirigirme para acusar recibo del original del trabajo sobre el Padre Feijóo, que me habían encomendado para su publicación en el número extraordinario de la revista "Galicia".
He recibido también los tres ejemplares de dicho número que Vdes. se sirvieron remitir.
En cambio, no he recibido noticia alguna sobre el pago de los honorarios que Vdes. habían señalado para la referida colaboración. Posiblemente ello se habrá debido a alguna confusión respecto a mi domicilio puesto que en la actualidad resido en Madrid y no en Montevideo a donde Vdes. habían dirigido primeramente su carta.
Si ello pudiera representar mayor comodidad para Vdes., me permito indicarles que pueden hacer efectiva dicha asignación ingresando su importe en mi cuenta corrientes en el Banco de Galicia de Montevideo, nº 1345.
A la espera de sus noticias, aprovecho la ocasión para enviarle mis más atentos saludos.
[sen asinar]

1965-01-18
Carta de Fernando Pereira Caamaño a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernando Pereira Caamaño a Lois Tobío Fernández, 1965. en 18/01/1965

Montevideo, 18 de Xaneiro de 1965.-

Estimado señor Tobío:
Xa está pra sair da imprenta a súa fermosa laboura sóbor Pondal, que fora premiada no ano 1959 no Certamen Literario orgaizado por Casa de Galicia. Por todo elo, é que me toma a liberdade de poñerlle catro letriñas en nome da Comisión de Instrucción de dita Instituzón (da que son Segredario), pra pedirlle un cativo favore. Este favore, consiste en que me envíe axiña unha biografía súa (algo así como un "curriculum vitae" da sua persoalidade literaria) pra poder faguer unha especie de limiar nos libros, xa a punto de xurdir.
Ten que perdoar ó meu atrevemento de escribirlle sin eisistir antre nos relación algunha (millor dito, fomos presentados cando viñera Otero Pedrayo a Montevideo, naquela xornada de galeguismo sán en que interveñera tamén vostede), anque coido que alá no carozo da nosa i-alma sempre houbo relación.
Co desexo de que ó aninovo veña, pra vostede e os seus, cheo de ledicias, reciba un saúdo afectuoso de
Pereira [sinatura autógrafa]

Rógolle dirixir a súa resposta a:
FERNANDO PEREIRA CAAMAÑO
26 de Marzo 3411. apto. 6
Montevideo.

[na esquina superior dereita hai unha pequena nota escrita a man con bolígrafo azul]: C. 26 xaneiro

1965-03-20
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965. en 20/03/1965

Carlos Tobío
México, D.F.
20 de marzo de 1965

Sr. Luis Tobío

Querido Luis:
Recibí tu carta con la agradable noticia de que mi solicitud de regreso a España fue acordada favorablemente. Todavía no llega a la representación española aquí, pero espero que será cosa de días. Doy por descontado que con tal autorización podré visitar España sin peligro alguno de ser molestado. Pero con todo y eso no puedo descartar cierta sensación de temor, en vista de lo que, segun dicen, les ha ocurrido a otros en casos parecidos. Ignoro hasta que grado las autoridades subalternas seran respetuosas de estos permisos, pero es evidente que si quiero volver ahí tengo que arriesgarme a que me preparen una fiestecita sorpresa a mi llegada, aunque este riesgo sea remoto.
Aunque originalmente tenía proyectado el viaje para el próximo verano, no podrá ser tan pronto por razones de trabajo. Prefiero esperar hasta noviembre y acompañar a Carmen hija en su viaje, que es cosa segura y decidida tan pronto comiencen las vacaciones en su Colegio. Ella tiene gran interés y curiosidad, naturalmente, por conocer España y sus habitantes, entre los cuales se encuentran sus parientes.
A través de tus opiniones, que Carmen me transmitió a su regreso, y de las propias observaciones de ella, creo tener una idea bastante clara de como estan las cosas ahí. Se que escasean las oportunidades, para empleos y para pequeños negocios; la productividad de éstos es muy baja, y la rentabilidad del capital insignificantes comparado con México. O sea, que ir ahí a trabajar o a poner negocio, no interesa. Eso es definitivo. No planeo por tanto quemar mis naves de inmediato. Pero aspiro a ordenar un poco mis desordenados y endeudados negocios aquí, y en dos o tres años poder hacer el traslado final alimentándome ahí con ingresos seguros procedentes de México mediante inversiones de las llamadas "de viuda" que dejaré hechas. De este modo podremos tener asegurado ahí el cocido, aunque sea modestamente, y luego, ya veremos. Al cabo, en la vida hay algo mas que las ventajas economicas. Y por otro lado, nada hay absolutamente seguro ni firme, y menos en ese suelo de arenas movedizas que es la España actual.
Hace dos o tres semanas recibí vuestra felicitacion de Navidad y fotos. Os encuentro, como es natural, muy cambiados. Respetables, dignos, plenos. El esplendor de la madurez sana e inteligente (El que no se consuela es por que no quiere). Creo que me encontraréis en parecidas condiciones cuando me tengais enfrente. Los chicos, espléndidos, con el obligado parecido a papá y mamá. Ese parecido que de niños, tanto nos aburría y exasperaba nos recordaran.
Carmen todavía tiene cuerda para hablar de las excelencias de Madrid, y las gentilezas de vosotros y demás hermanos. Mucho os las agradecemos. Ya hace proyectos con otro viaje, pero soñar no cuesta nada. Los viajes sí cuestan: cada uno me deja renqueando como un ataque de ciática, durante varios meses, y desquicia aun mas mis finanzas confusas y elementales.
No he vuelto a saber nada de Alfonso y de como evoluciona su enfermedad. Hace varias semanas le escribí pero no tuve respuesta. Tampoco Maruja me dice nada. Espero que en tu próxima me tengas al corriente. Comesaña lo vió en el tren cuando venía a Madrid, y lo encontró de buen aspecto y optimista. Pero ignoro el resultado del reconocimiento que iba a hacerse. Espero que la cosa haya sido tratada a tiempo y pueda alcanzarse una definitiva curación.
Aquí seguimos con sumo interés el desarrollo de la situación en la Universidad de Madrid y las del resto de España. Ello reaviva nuestra fé en nuestra gente y en la creencia de que no todo podía haberse perdido en un mar de temor, de conformismo y de comodidad porcina como bastantes creían.
Abrazos para Mª. del Carmen y los chicos, así como para tí, de todos nosotros
Carlos [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de Carmen, a súa muller]:
Queridos hermanos: De nuevo en esta tierra, aunque no muy a gusto y añorando Madrid. Estoy contenta porque estoy con la familia. Se me quitó la tos y todas las molestias que sentía, pues este clima es ideal, a pesar de lo que decis vosotros. Cada vez que pienso en el frio madrileño me pongo a tiritar y eso que ahora debe estar la cosa caliente con las huelgas estudiantes, etc. etc.
Carmencita y papá Carlos con muchos proyectos para su próximo viaje y yo oyéndoles con envidia, pero lo mejor es no pensar, así que muchos abrazos a todos de
Carmen [sinatura autógrafa]

1965-03-26
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965. en 26/03/1965

Madrid, 26 de marzo de 1965

Querido Garrido: Hace mucho tiempo que debía haberle escrito pero en el Madrid actual cada vez se dispone de menos tiempo y en ello se va pareciendo a las grandes capitales. En eso y en poco más; pues en otras cosas sigue siendo el poblachón manchego de antaño y aún peor. Pues en punto a suciedad y descuido pocas ciudades hay que se le comparen. El llenar de basura las calles es cosa corriente y que asombra en un régimen autoritario. Pero yo creo que esto responde a una política, aparte de la afición que siempre tuvieron a la mugre los dos sectores que hoy dominan el mundo político español: sacristías y cuarteles. Esa política es la de dejar que la gente haga lo que le dé la gana mientras ello no suponga la más mínima amenaza para su poderío. Por otra parte, existe el evidente propósito de mantener a las masas proletarias en el más bajo nivel de educación y cultura, para que su diferencia con los sectores dirigentes sea bien marcada. La estructura sociológica que a la sociedad española se ha propuesto dar el régimen es el de una masa popular mantenida al nivel mínimo en lo económico, cultural y educacional y una burguesía media o alta de vida económicamente acomodada u opulenta y bien preparada en lo cultural y profesional aunque, naturalmente, a la manera y según los estilos clericales. Como se ve, un Estado clasista y con tendencia a acentuar la diferencia entre las clases. Los dos sectores dirigentes tienden a perpetuar su predominio y el de la burguesía media y alta haciendo que la masa proletaria, por su precaria situación económica y su analfabetismo o semi-analfabetismo, acompañada de una intensa labor de catequización religiosa, permanezca sumisa y dispuesta a aceptar todo, ya no sólo por el temor y el palo sino desde dentro, estupidizando.
El plan es claro para cualquier observador atento y hay que decir que ha producido desgraciadamente ciertos resultados. A ello ha contribuido también el aflujo de elementos rurales a las capitales, atraídos por la industria y huyendo del campo miserable y abandonado. Estos elementos rurales, sobre los que el cura y la guardia civil pudieron actuar con todo el peso en los últimos 25 años no tienen arrestos ni conceptos que les permita formar un proletariado consciente. Y así se ve que, en su inmensa mayoría, se resignan borreguilmente a todo y no hay en ellos el menor indicio ni posibilidad de rebeldía. Los sindicatos verticales, que como sindicatos son una pura ficción, cumplen, sin embargo, el papel de fingir una defensa de los intereses de los trabajadores aunque todo el mundo sabe que no tienen más finalidad que mantenerlos sometidos al régimen. Ha habido algunos conatos de protesta, reclamando sindicatos auténticos, obreros, sobre todo en Asturias. Pero esas protestas pronto se ahogan y el gobierno, con sus medios represivos, amenazas, sanciones y expulsiones queda a la postre dueño de la situación. Cualquier organización clandestina obrera que intente formarse es inmediatamente descubierta y desarticulada gracias al excelente aparato policiaco que ha creado el gobierno, quizá el único mecanismo administrativo que funciona bien, estupendamente bien, en este extraño país.
Ultimamente ha habido agitación estudiantil, como Vd. sabrá por la prensa. Miguel, que cursa 1º de Ciencias Económicas, participó también en los jaleos, como todos. La cosa fue bastante seria. Los estudiantes reclaman el derecho a formar asociaciones libres y que desaparezca el SEU, sindicato falangista creado desde arriba y cuyos dirigentes y aprovechadores son también nombrados por los que mandan. Hubo tumultos, asambleas, protestas. Algunos profesores se solidarizaron con los alumnos. Se incoaron varios expedientes y algunas autoridades decidieron recibir a una comisión de estudiantes para que les expusiera sus reclamaciones. En términos vagos, las autoridades declararon estar dispuestas a aceptarlas en principio. Los estudiantes se calmaron ante las promesas. Pero pasan los días y todo queda en promesas. Se ve que no están dispuestos los que mandan a acceder a lo que los estudiantes piden. Y éstos vuelven a agitarse. Lo malo es que se acercan las fechas de los exámenes, mala época para agitaciones estudiantiles.
Una de las características de este régimen es el inmobilismo. Se resiste a introducir la menor modificación en las estructuras políticas, anacrónicas, mamarrachescas que han creado. Presienten, sin duda, que cualquier innovación podría ser la grieta por donde penetrase a presión el impulso que diera con todo al traste. Los más vivos entre los que mandan se dan cuenta de que el aparato político creado no tiene viabilidad y quisieran perfeccionarlo. Pero los más obtusos se obstinan en mantener rígidas las estructuras ante el temor de que se desmorone. De todos modos, están en un callejón sin salida y en el caso español actual se confirma otra vez plenamente el viejo pensamiento de Solon, hace 2500 años, de que la dictadura personal es una finca muy hermosa pero sin salida. Porque la salida es siempre catastrófica. No hace muchos días el ministro de Marina, adlatere y hombre de confianza de Franco dijo en un discurso en Barcelona que los españoles debían tener confianza y no inquietarse, que Franco institucionalizaría el país en el momento oportuno. Quiere decirse que España, al cabo de un cuarto de siglo de este régimen, todavía no está "institucionalizada", que carece de instituciones, que vive en precario y provisionalmente, lo cual es, verdaderamente increíble y, además, peligroso. Uno se echa a pensar por qué razón Franco no se ha preocupado de dar una estructura política, con pretensiones de estable, al país. Puede haber razones psicológicas, pues todo dictador, desvanecido por el poder prolongado y omnímodo, llega a creerse eterno o poco menos y más cuando, como en el caso presente, se cree un agente directo de la Providencia. Muchos que han buscado y conseguido la dictadura personal son megalómanos o psicópatas de algún tipo; pero es seguro que aunque no lo sean mucho al principio terminan siéndolo porque el poder absoluto no sólo corrompe absolutamente sino que además trastorna absolutamente. En el caso presente puede haber las dos cosas o un comienzo larvado que luego se desarrolló. Por otra parte, hay el factor que pudiéramos llamar egoísta o cínico, el "après moi le déluge" de Luis XV. Lo que venga después le tiene sin cuidado y eso puede explicar esa demora en la "institucionalización" del país.
Hace algún tiempo corrió insistentemente la especie de que padecía de mal de Parkinson. Las informaciones parecían ser verosímiles y de buena tinta. Se dijo que, en un viaje secreto, un famoso cirujano suizo especializado lo había intervenido para aliviarle quirúrgicamente los síntomas. Hasta donde puede apreciarse –yo lo ví una vez en la calle y he observado sus fotografías en la prensa, hay ciertos síntomas sospechosos. Creí observar cierto envaramiento en su manera de caminar. En las fotos aparece siempre agarrándose las manos; la expresión del rostro parece ser cada vez más inexpresiva y como de máscara. Hubo desmentidos en la prensa pero ello, naturalmente, nada significa.
Si desaparece o se inutiliza nadie sabe quién recogerá su herencia y cómo. Dentro de los grupos que apoyan el régimen hay fuertes antagonismos. Ninguno de ellos, individuo ni colectividad, tiene gravitación preferente. La táctica de Franco ha sido siempre la de impedir que nadie destacara demasiado para que no le hiciera sombra. En la presidencia del gobierno puso a un general que cuenta con pocas simpatías en el ejército y que en ningún caso podría eclipsarle. Utilizó a la gente del Opus Dei, más competente que la de otros sectores para resolver ciertos problemas sobre todo económicos; pero ahora los del Opus Dei vuelven a estar en baja. El que más gallea a estas horas es mi paisano Fraga Iribarne que se hace el autobombo al frente del Ministerio de Información; pero carece de arraigo y prestigio fuera de un reducido núcleo falangista; y aunque adula al Ejército y a la Iglesia no tiene en éstos especiales simpatías. En realidad, se advierte falta de unidad en el gobierno debida, sin duda, a la declinación física progresiva de F. que, se dice, no interviene apenas ya en lo que no sea directivas de política internacional, dejándolo todo a los ministros que son otros tantos reyes de taifas, cada uno de los cuales tiene orientación política propia y a veces encontrada con la de otros colegas. Así se ve en el planeamiento y ejecución del Plan de Desarrollo, obra del Ministro de Comercio y que cuenta con la sorda y taimada resistencia y boicot del Ministro de Agricultura y otros. Es asombroso que ese Plan de Desarrollo, presentado como una empresa nacional de grandes perspectivas sea atacado violentamente en ciertos órganos falangistas que no ahorra dicterios contra su comisario supremo, el Sr. López Rodó. Uno tiene la impresión de desbarajuste político creciente, y del administrativo no hablemos porque jamás hubo en España tal desorganización, a pesar de que en eso nunca fuimos un modelo. Podría aplicarse aquí aquella frase de no sé quién a no sé qué régimen sudamericano de "una tiranía mitigada por el relajo". Los servicios administrativos y judiciales, la enseñanza, los servicios públicos, la policía urbana (en el sentido de la limpieza) no en el otro) funcionan de manera lamentable. En un país que por circunstancias especiales recibe sumas enormes por turismo que le permiten equilibrar su balanza de pago, en otro caso deficitaria, un elemento tan básico como las carreteras está bastante descuidado y lo que se va haciendo es insuficiente y a un ritmo lentísimo. Para visitar centros interesantes de turismo, y no por cierto remotos, como Siguënza, por ejemplo, las rutas son en una parte del recorrido al menos impracticables, fuera de las grandes vías troncales, en las que también hay sus más y sus menos, los caminos son, en general, malos, peores que, por ejemplo, en la época de Primo de Rivera, con aquel famoso circuito de firmes especiales que siguen formando la base en un 70 u 80% de la actual red vial turística española. Y mientras se han desatendido, y se siguen desatendiendo, o no atendiendo como es debido, las carreteras turísticas, se han gastado y se siguen gastando sumas ingentes en obras de tipo puramente suntuario o espectacular como el famoso Valle de los Caídos inmenso y megalomaníaco osario, remedo grotesco, disparatado, absurdo del Escorial. En los momentos en que el país estaba en una situación de vida más difícil, con muchas obras públicas destrozadas por la guerra, con una economía en ruinas, con la masa de la población viviendo precariamente, el régimen gastaba millones y esfuerzos increíbles en construir ese gigantesco espantajo del Valle de los Caídos. En esta etapa de la Historia española se han llevado al máximo disparate, el absurdo, la falta de sentido de la realidad, el derroche de esfuerzos sin propósito ni sentido que caracterizó desgraciadamente otras muchas etapas de la vida española, sacrificios inútiles, masoquistas, como si se experimentara un morboso placer en sacrificarse sin provecho para nada ni para nadie.
El panorama que hoy ofrece España, el que viene ofreciendo bajo este régimen, es lamentable. Creo, sin embargo, que por debajo de estas estructuras podridas que han llevado a extremos de absurdo los defectos y los errores de la Historia española, está fermentando un proceso, lento, callado que saldrá a flote alguna vez. La estructura económica evoluciona según sus leyes propias, al margen, y a veces en contra, de los propósitos del gobierno. En la Universidad, patrimonio casi exclusivo de los hijos de familias acomodadas, y en general, en todos los centros docentes de enseñanza superior donde se forman las minorías dirigentes de mañana, se advierte, a pesar de todos los esfuerzos de conformación espiritual de base clerical y clasista una polarización marcada: a un lado, el entregado por completo a la política y directivas clericales, espíritus imbuidos de una religión ritualista, formalista, sacritanesca e intolerante; y por otra, un grupo de jóvenes violentos, inconformistas, violentamente anticlericales, como contrapeso natural al extremismo ultramontano de la Iglesia española. Y aquí radica precisamente el peligro. La perpetuación de las dos España violentas, la dificultad de suavizar las oposiciones estableciendo un clima de tolerancia, respeto y libertad que deje existir y vivir a todas las corrientes políticas y de pensamiento. El abismo llama al abismo. Las derechas españolas han abusado de su triunfo, se han saciado y satisfecho su venganza hasta el fondo. Llevaron la intransigencia, la imposición clerical, la negación del respeto a la personalidad, al pensamiento hasta extremos que, creo, no se llegó ni en tiempos de Felipe II. Actualmente, las cosas se han ablandado mucho pero no porque hayan cambiado las directivas y orientaciones sino por relajamiento de los resortes represivos, por fatiga de los mecanismos de poder. Antes había que tener contento al cura, plegándose a todas sus exigencias pues de él dependía el que informara bien o mal sobre un ciudadano, y si no iba a misa o no cumplía con el precepto los informes eran malos. De esta manera, se ha extendido por el país una tremenda capa de hipocresía provocada por el temor y la necesidad de protegerse frente a los muchos peligros, amenazas, trampas y alcaldadas que amenazaban al ciudadano. Y esto ha impreso carácter y la gente, acostumbrada al disimulo, no se franquea, no se exterioriza, calla y mira con reserva a un lado y otro temiendo el palo. Ultimamente se ha estrenado en Madrid una comedia del conocido autor Alfonso Paso, titulada "Los Peces gordos". Literariamente y en cuanto a técnica teatral no vale gran cosa. Paso es un autor de éxito popular que escribe comedias reíderas como las que ponía Paquito Busto en Montevideo. Pero esta vez se ha mandado una comedia de crítica social en que pone cual no digan dueñas a los tipos que mangonean y dominan en la sociedad actual española. Descubre allí iniquidades, injusticias, canalladas e inmoralidades de los peces gordos de la situación. Verdadera radiografía de las capas altas de la actual sociedad española. Documento terrible, condenatorio, de esta sociedad corrompida. El público, que llena el teatro, aplaude, sin embargo, fríamente, desconfiadamente. Está acostumbrado a no expresar sus sentimientos de miedo que ello pueda costarle una sorpresa desagradable. Y aunque ahora este peligro es ya mínimo a diferencia de lo que sucedía años atrás, la gente se acostumbró al recelo y disimulo y sigue utilizando esa pantalla. Es difícil cambiar los hábitos de la gente y no sé si esta prolongada etapa de temor no habrá modificado la mentalidad y carácter, antes franco, abierto y casi brusco el español, por lo menos del castellano. Se nos ha dicho a los gallegos por los de otras tierras hispánicas ser desconfiados y recelosos, como Vd. sabe. Posiblemente esto, que es cierto, fue producto de factores sociológicos, económicos y también políticos en los que sería largo entrar. Pues bien, parecería que estos factores han venido operando también sobre los dominadores castellanos, y que también ellos, antes de lengua suelta y pecho franco, se están volviendo ahora recelosos y desconfiados y que todos los españoles, como en el Río de la Plata, van a ser gallegos.
Por hoy voy a dejar esta larga perorata, que sería inacabable si fuera a seguir el hilo de mis reflexiones sobre este país que me parece absurdo en tantas cosas, y voy a pasar a hablarle de nosotros. Todos nos hallamos felizmente bien. Constanza en 1º de bachillerato y Miguel de Ciencias Económicas. Los fines de semana vamos a veces a Torrelodones donde hay un Club de Campo del que nos hicimos socios. En Semana Santa haremos un viaje por Extremadura: Cáceres, de que tanto nos hablaba Giral, que es sumamente interesante, Trujillo, Yuste, Guadalupe ... Para el verano volveremos a mi pueblo, Vivero. El trabajo en la oficina me resulta interesante y agradable. El clima de Madrid nos sienta muy bien aunque es más húmedo que antaño, tal vez, en parte, por los muchos embalses que rodean la ciudad. Echaron a Mayalde, lamentable alcalde de esta Villa y Corte: dijo en privado que lo habían echado por cierta comisión de obreros que lo visitó para pedirle mejoras le dijo que él era hombre liberal y obrerista, pues no en balde estaba casado con una nieta de Romanones, pero que no le dejaban hacer su política. El alcalde que le sucedió no es mejor. Madrid está llena de calles levantadas por repavimentación o remodelación pero me han dicho que estas obras, muchas de ellas inacabables, dejan buenos provechos a los concejales adscritos al correspondiente barrio. De teatro y conciertos, muy poco o malo o las dos cosas. En calidad peor que el Río de la Plata. Los programas de radio, lamentables: para gente subdesarrollada, con abundancia de audiciones de carácter eclesiástico, poca música buena, ramplonería y chabacanería. El pueblo no se interesa más que por los partidos de fútbol. A los toros sólo van los ricos porque son caros pero los pobres pueden seguirlos por la televisión. Según los entendidos el toreo actual es, desde el punto de vista técnico y artístico, en general lamentable. El máximo prestigio lo detenta El Cordobés que es una especie de "blouson noir" que torea y cuyos admiradores consisten principalmente en extranjeros y extranjeras que nada saben del verdadero toreo y para los que él hace un toreo accesible como Carmen Amaya había hecho un baile flamenco comprensible para americanos.
Le agradeceré que me diga si el Banco efectúa puntualmente las correspondientes transferencias pues para ello yo le remito desde aquí todos los meses las sumas correspondientes.
Esperando que se encuentre perfectamente bien de salud y de ánimo, le enviamos todos nosotros afectuosos abrazos con el cariño de siempre.
[sen asinar]

1965-04-03
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1965. en 03/04/1965

Montevideo, 3 de abril de 1965

Querido Tobío:
En contra de la rutinaria costumbre que he adquirido en Roche, de contestar rápidamente a cartas e informes, he dejado de hacerlo a la suya del 15 de enero y a la preciosa tarjeta de felicitación de Año Nuevo, porque temía darles una mala noticia. Con ésta respondo también a su muy interesante del 26 de marzo.
Aunque no definitivamente, hoy puedo tranquilizarles respecto a la salud de nuestro amigo Coello. Desde fines de noviembre que empezó a toser, de día en día con mayor frecuencia e intensidad, perdiendo a la vez de peso y con recaídas febriles, ha venido negándose –al comienzo– a que le vieran los médicos de España Mutualista.
Pero un mal día, de regreso de un viaje a la frontera brasileña, cayó en cama con fiebre alta y aguda puntada en el costado izquierdo. Fui a verle, le ausculté y noté que sufría una lesión córtico-pleural. Estando allí se presentó el Dr. Bellagamba de la Mutualista, quien confirmó mi diagnóstico y le puso tratamiento de antibióticos específicos. Por lo visto creyó que se trataba de afección tuberculosa. Yo, sin embargo, me fui impresionado de otra manera; pero no quise decírmelo, ni a mí mismo.
Los antituberculosos no dieron resultado, y en pleno tratamiento empezó a arrojar esputos sanguinolentos y a lamentarse de anorexia total. Sentía náuseas cuando se le nombraba la comida ¡Peor que una embarazada!
En vista de que el cuadro no cedía lo trasladaron al sanatorio, donde con los buenos cuidados logró recuperarse, pues volvió el apetito, que le hizo ganar dos de los cinco quilos perdidos, y fué dado de alta casi al mes de su ingreso, previa la toma de varias radiografías y una exploración broncoscópica para el estudio del material extraído.
Le dijeron que los resultados estarían a los quince días. En vista de que al cumplirse este plazo aún no se había adoptado ninguna disposición en cuanto al tratamiento –pues éste seguía sólo con inyecciones de vitamina C– determiné preguntar por teléfono a una de la enfermeras que le asistieron –por cierto gallega– para saber qué era lo que había sacado en la broncoscopia, pues había sido doble de siembra y de virus. La paisana confirmó mis sospechas: grabiopsia.
¿Luego, Bellagamba había llegado a suponer también que la inflamación pleural encumbría un proceso neoplásico?
Una semana más tarde este médico le habló a Pepe Luis diciéndoles que posiblemente su padre tendría que sufrir una operación seria, pero que hoy en día muchos enfermos se salvan del mal pronóstico. Le refirió varios casos. Y le recomendó que no dijera nada a su madre. Al enfermo lo pasó para que ambulatoriamente lo estudiase el radiólogo. [?] examinó la última radiografía y le dijo al neo-inocente de esta causa pendiente de condena:
– ¡Hombre Tengo que felicitarle porque esto no es lo que me suponía.
Hizo que le llevaran las radiografías anteriores. Las miró allí mismo, delante de José Luís y confirmó su juicio, afirmando:
– Se ha salvado usted de la operación.
En vista de estos datos que me llegan "a control remoto", trato de explicarle al interesado esa discrepancia que continúa; pues cuando no hace apenas diez días decidieron repetir la broncoscopia y el nuevo bocadillo de la causa incriminata, el doctor Dighiero que tenía que ahondarle el tubo en la tráquea decidió no hacerlo –en vista de las radiografías– y aplazaron el asunto para quince días más tarde.
En esto fallece, el martes último, el general Jandro y este triste acontecimiento descuidarse de su mal. Pero hace unas horas que nos hemos visto. Me ha notificado que volverá a mediados de la semana entrante a hacerse revisar por los tres actores de "El Rey que rabió".
La mejoría objetiva y subjetiva de nuestro amigo me ha devuelto, sin embargo, un poco la tranquilidad.
Tampoco yo quisiera haberme extendido en darle infaustas noticias. Pero no tengo otras de signo contrario, sino es la de que se espera la llegada de Giral para el lunes de la Semana de Turismo. Me lo ha anunciado lacónicamente, diciendo que viene para negocios a Sudamérica y pasará por aqui a saludar a los amigos. Llegará solo, pero anuncia que en la siguiente ocasión le acompañará Rios.
Su carta me ha gustado extraordinariamente y además de que la haré conocer por algunas personas que merecen estar enteradas de la verdad social y política de nuestro pueblo, me ha dado pie para comentar ciertos aspectos nacionales, en el capítulo de mis memorias, que con esta misma fecha parte para su destino.
Las cuales están siendo anotadas regularmente. Gracias.
Lamento no poder extenderme más, pues me falta tiempo para cumplir los compromisos de este fin de semana y no quiero dejar la respuesta para otro día.
Les abrazo a todos afectuosamente
Virgilio [sinatura autógrafa]

1965-05-12
Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal, 1965.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Luis Coello de Portugal, 1965. en 12/05/1965

Sr. D.
José Luis COELLO DE PORTUGAL
Montevideo

12 de mayo de 1965
Querido José Luis:
Por Julia y por Garrido supimos del arrechucho que estuvo fastidiándote durante algún tiempo y que, felizmente, estás ya libre de él. Todos nos alegramos infinito de que hayas salvado ese tropiezo y vuelvas a estar en forma para lo que pueda venir.
Sería largo de contar lo que quisiera contarte, desde la agitación estudiantil (en la que, naturalmente, también hubo de participar Miguel) hasta las circunstancias de la evolución de la economía y el famoso Plan de Desarrollo. Lo de los estudiantes, como tal vez sepas, terminó con una cierta capitulación de las Autoridades quienes dictaron un decreto accediendo a las demandas de los estudiantes. Claro que no podían declarar que las reformas introducidas eran resultado de las protestas estudiantiles, pues sería dejación de autoridad, sino que, en la exposición de motivos, expresan que siguiendo el proceso gradual de democratización institucional correspondía introducir en el SEU las modificaciones impuestas por las circunstancias. Este famoso SEU no es más que un organismo burocrático integrado sustancialmente por individuos puestos a dedo que no tienen valor representativo alguno de la masa estudiantil. Por el momento, estimando que las Autoridades habían accedido a las reclamaciones escolares, la agitación se calmó. Pero al hacer ahora el análisis detenido de las modificaciones introducidas y de la forma como tienden a llevarse a la práctica, los estudiantes advierten que se trata de una añagaza y que en el fondo todo seguirá como antes. Ayer precisamente se difundió entre los estudiantes una memoria preparada por un comité de la Facultad de Ciencias en la que se desmenuzan los diferentes puntos del decreto y se llega a la conclusión de que éste no representa innovación alguna respecto a la situación anterior, o sea que los estudiantes han sido defraudados. Ello hace suponer que para el curso próximo, si las cosas no cambian, volverá a haber lío.
Otro aspecto interesante de la actualidad española es el del famoso Plan de Desarrollo, preparado a la ligera y sin profunda consideración y estudio y llevado a la práctica en forma más desordenada y menos técnica todavía. Al parecer, el fracaso es notorio y rotundo en el sector agrícola, como se ha denunciado en las propias Cortes y como el Gobierno mismo ha reconocido. La agricultura continúa siendo, naturalmente, la base de la economía española y si ella marcha mal el conjunto de la economía no puede ir bien. El campo se tecnifica a un ritmo sumamente lento. El índice que constituyen los tractores incorporados a la producción es poco favorable. La mano de obra, mal pagada y mal tratada en el campo, se va a trabajar a las ciudades y al extranjero. Los latifundistas, antes que emprender la explotación tecnificada del suelo para la que no están preparados ni espiritual ni materialmente, prefieren, en muchos casos, dejar las tierras sin cultivo. Es asombrosa la cantidad de tierras que se ven sin explotar, entregadas a dehesas de ganado bravo o cotos de caza, cuando uno va por esas carreteras. En repoblación forestal el Estado hace algo aunque insuficiente pero los montes pelados siguen siendo el espectáculo habitual del paisaje del centro de España.
Lo que ha venido a salvar a la economía española, o mejor a las finanzas, es el turismo. Mil millones de dólares al año, que es exactamente el déficit de la balanza comercial. El oro del sol español –pues los turistas de centro y norte de Europa es justamente el sol lo que vienen buscando– así como antaño era el oro de América. Y cabe temer que los resultados a la larga de este oro de ahora sean semejantes a los del oro americano. Una buena parte del oro del turismo se van en artículos suntuarios, enteramente innecesarios y prescindibles. Ese capital bien invertido podría dar un empuje fuerte a la economía española. Pero las inversiones no tienen el nivel que podrían tener y además se hacen muchas veces en forma irreflexiva, incompetente y dispendiosa. "Eche que se derrame" es también aquí practicado, tal vez característica racial; falta de sentido económico, que es esencialmente ahorro de medios; Hay muchas empresas que se montan aquí al buen tuntún, de manera antieconómica, contando con los privilegios, ventajillas, apoyos y sinecuras de los medios oficiales.
Tu querido Madrid ha crecido mucho pero en feo. El Madrid hermoso, el de Carlos III, no ha cambiado, felizmente. Además, la ciudad está sucia como ninguna otra capital: por todas partes se ven obras de pavimentación que no parecen necesarias en algunos casos y que no acaban nunca: semeja que ciertos concejales tienen interés en esas obras, interés particular quiero decir. Los nuevos barrios están formados por enormes bloques todos iguales, que parecen gigantes desfilando, sin espacios verdes, sin parques y a veces hasta sin pavimentación o con pavimentación que se destroza al cabo de poco. La construcción aquí suele ser de pacotilla y no sé cuánto van a durar estos bloques que ahora se construyen. La construcción en Uruguay es infinitamente más sólida y el acabado más cuidado y mejor que lo que se hace en Madrid ahora.
Este año pasaremos el mes de agosto otra vez en Galicia. Si tenemos suerte con el tiempo lo pasaremos bien pero en las tierras del norte siempre hay que temer un verano frío o lluvioso. Claro es que los veranos achicharrantes de Málaga, Torremolinos o Marbella tampoco son agradables. Pero a pesar de todo estos centros veraniegos del sur se ven muy concurridos principalmente por extranjeros. En esos sitios las construcciones son también en general horrendas. Bloques de apartamentos y pocas villas y chalets. Pocos árboles, tierra pelada, sol implacable. Nada de Punta del Este, con sus bosque y sus residencias tranquilas.
Las noticias que de ahí recibimos, sobre la situación económica, no son nada halagüeñas. Qué ha pasado con el Banco Trasatlántico? Nosotros queríamos vender la casa de Carrasco pero en vista de la situación de la moneda preferimos esperar hasta que el panorama se claree.
Espero que todo vaya bien y os envíamos nuestros más cariñosos abrazos
[sen asinar]

1965-05-28
Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1965.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1965. en 28/05/1965

Buenos Aires 28-5-65

Querido Tobío:
Eu saio o día 12 do mes que ven no "Monte Udala" que chegará a Vigo arredor das festas de San Pedro (coido que son o 28 de xunio). O barco é de Aznar e o seu axente é Fernando Conde y Cia. Plaza de Compostela 1. Alí saberán se hai atraso ou adianto.
Fixen a xestión que me encomendaches no Centro Galego e xa diron orde a Paco Del Riego que che entregase os cartos.
Este primeiro viaxe de esproración fágoo soio. Mariví fica eiquí atendendo as cousas comerciaes.
Levo unha chea de cousas pra facer no que toca a literatura, xestións económicas miñas e da familia, e como non teño mais que tres meses entre permañencia e viaxe, hei axustar ben as labouras. En Madrí, precisamente, está pendente o asunto de responsabilidades políticas do meu sogro e, con el a entrega de unha cantidade de pesetas que os tíos de Mariví teñen retidas. Confío en que me poidas ourentar.
Vou parar na casa de meu irmán José Manuel. Augusto G. Besada 6. Pontevedra. Podes escribirme alí.
Unha forte aperta pra todos vós
[Ramón Valenzuela, sinatura autógrafa]

[nota manuscrita:] En Madrí estarei na casa da miña irmá Rafael Calvo 11

1965-05-30
Carta de Antón Crestar a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Antón Crestar a Lois Tobío Fernández, 1965. en 30/05/1965

Montevideo, 30 de maio de 1965.
Dr. Luis Tobío
Madrid

Ben querido Tobío: Recibín a súa do 19 do cte. e de contado intereseime polos seus problemas, falei con Yolanda, que e a encarregada da correspondencia, e ditoume nun anaco a resposta miña carta foi posta no correio do 28 a que supoño xa recibirías, de todo isto dou fé pois as fotocopias fíxenas eu.
Respeito o seu inquilino, sigue sendo moi mal pagador. está sempre en xurídica, pero tómeo con calma pois igual me pasa a mín, eu teño un inquilino que paga cada 3 ou 4 meses e non podo botalo fora, a lei protéxeo, e sen mais.
Pra vender, o momento e malo a deprezación do peso e catastrófica, ista semán chegou a cotizarse a 54 pesos por dollar!! Dahí pra diante, pense calquera cousa.
O que felizmente parece sere que estamos a salvo e dun golpe militar. Sei de boa fonte que días pasados houbo unha xuntanza de xefes do exército e da armada e todos repudiaron o golpe por unanimidade resolveron mais salvar os malos políticos que nos tocaron en sorte. Pois dar un golpe de estado e dentro d'un ano chamar a elecciós e aparecerán os mesmos como salvadores da democracia e da patria e o desprestixio será pras forzas armadas.
Respeito o escándalo financeiro parece sere que o xefe de Policía, que e un Coronel Ventura Rodriguez está disposto a seguir ás investigaciós ata o final, Deus o oia!
O día 27 embarcou Canabal, Xesús pra un viaxe que finará na Terra, iba a Bos Aires, Nova York, México, Francia e Galiza, tal vez teña oportunidade de velo por ahí
Si vai a Terra e pasa por Santiago, recoméndolles visite a unha curmán miña que vive ahí fai moitos anos. das nosas, moi vinculada a D. Ramón Piñeiro, Isla Couto etc. etc.
Agradounos moito isa apreciación que fai na súa carta e que lle mostrei os amigos.
E sen mais por hoxe. Saudos de Villaverde, Meilán, Couceiro, Yolanda e de xeito eispecial pra súa dona e fillos dos meus e vostede reciba forte aperta do seu amigo que queda sempre as súas ordes sen cumprido de ningún xeito.

A. Crestar [sinatura autógrafa]

1965-06-03
Carta de José Luis Coello Portugal a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Luis Coello Portugal a Lois Tobío Fernández, 1965. en 03/06/1965

José Luis Coello de Portugal

Montevideo 3 de Junio de 1965.
Queridos todos:
Recibimos oportunamente la interesante carta de Luis que no contesto ahora –ya lo haré dentro de unos días– pues el objeto principal de esta carta es anunciaros la llegada a esa de nuestros grandes amigos el matrimonio García Ruiz (José y Rosita) que vinieron aquí desde Caracas hace seis u ocho años y que tengo la idea vosotros conocísteis.- Van a España de turistas a pasar unos meses con sus familiares y luego piensan volver por estas tierras del Plata donde se han afincado.- Es gente magnífica en todos sentidos y os llevan unos modestísimos recuerdos nuestros para todos vosotros.- Estamos seguros que simpatizareis con ellos y os agradecemos de antemano las atenciones que les tengais.-
También está en España Enrique Cabal, que ha ido a ver a su madre a Oviedo.- Salió en avión hace unos días y nos pidio vuestras señas en Madrid por lo que suponemos que, si no lo habeis visto ya, le vereis pronto y os dará noticias, no solamente de nosotros, sinó de la situación en este bendito país que tanto se ha deteriorado en estos últimos tres años.- No se si habrá llegado hasta vosotros la situación creada por la quiebra de tres bancos, entre ellos el Transatlántico y la Intervención del de la República con la destitución de sus Directores.- En lo del Transatlántico han querido proceder con toda energía y han metido en la carcel, procesados a todo el Directorio, entre ellos a nuestro gran amigo Badetto.- Escuso deciros la situación en esa casa, pues Poche (el sobrino), que por milagro se ha librado de que lo encierren, pues era Gerente General Administrativo, se ha quedado sin el destino.- Figuraros como están tanto Emma como Norma.-
Yo ya me encuentro casi bien, despues de un tratamiento de radioterapia durante todo el mes de mayo para mi "infección crónica bronquial", que parece era lo que tenía.- Hasta ahora no me habían tratado la causa y solo los efectos, es decir la fiebre intermitente, la tos, etc. y ahora parece que han dado en el clavo.- He reanudado mi trabajo en la oficina y espero haber podido remontar totalmente esta mala racha.- El resto de la familia, sin novedad.-
Cariños para todos con un gran abrazo de
José Luis [sinatura autógrafa]

1965-06-07
Carta de Fernando Pereira Caamaño a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernando Pereira Caamaño a Lois Tobío Fernández, 1965. en 07/06/1965

Montevideo, 7 San Xoán 1965.-

26 Marzo 3411, ap. 6
Montev.
F. Pereira
Estimado Sr. Tobío:
Por fin hoxe (vencendo unha preguiza que non me daba acougo), póñome de novo en contaito con vostede, i a darlle moitas e boas novas.-
Polo mare, que nos xunta e nos alonxa, mándolle unha mostra da sua fermosa laboura "Valoración de Pondal". Tamén a que corresponde ó premio de poesía do mismo Concurso, oû sexa "Cinco poemas galegos", de Víctor Luis Molinari. Asimismo, no mismo paquetiño, adxunto un novo chamado a concurso, con motivo dos 15 anos da morte do noso xamais ben gabado Castelao. É decir, as Bases do concurso orgaizado por "Casa de Galicia", cuio tema é: "Castelao no arte galego". Ademáis (tamén no mismo feixe) vai ó primeiro número de "Guieiro", periódico do "Patronato da Cultura Galega", xa que coido que será do seu interés.-
Según os Estatutos de "Casa de Galicia" debemos enviarlle 50 volumes da Edición. Agardamos a resposta e ó xeito millor de que chegue aô seu poder.-
Remato a carta, anunciándolle que "Casa de Galicia" (como un anaco das "X Xornadas de Cultura Galegas") fará un pequeno aito literario, e n-el entregaremos púbricamente os libros a Molinari. ¡Que pena non contar coa presencia física de vostede! ...

[continúa na marxe esquerda da folla] Seica pronto. Namentras reciba unha aperta de:
F. Pereira [sinatura autógrafa]

[na esquina superior dereita, escrito a man e con bolígrafo vermello:] Cont. 21-IX-65

1965-06-23
Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1965.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Leopoldo Nóvoa, 1965. en 23/06/1965

23 de junio de 1965

Querido Leopoldo:
Recibimos tu tarjeta con el hermoso dibujo y nos alegramos al saber que vendrás en verano. Estaremos en Madrid hasta el 31 de julio en que saldremos para Galicia. Pasaremos en Galicia (Vivero) todo el mes de agosto.
Como no tienes itinerario fijo, procura encontrarnos en alguno de los sitios donde estaremos. El verano se anuncia caluroso y tengo la esperanza de que en Galicia tendremos un tiempo propio de la estación.
Ya charlaremos largo cuando nos veamos. Supongo que tu estada en París ha sido fecunda y llena de interés. Nos gustaría ver tus últimas cosas aunque tememos que ello no sea fácil. Quizá en reproducción.
Hasta pronto, pues, y abrazos a todos.

1965-08-11
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1965. en 11/08/1965

SEMPRE EN GALICIA
AUDICIÓN RADIAL
MERCEDES 973
––––

Montevideo, agosto 11 do 1.965

Siñor Don:
Luís Tobío Fernández
MADRID.- (España)

Ben querido Tobío:
O día 3 do próisimo setembro, "Sempre en Galicia" cumpre QUINCE anos.- ¡Parece que foi onte! ¿verdad? .- Pra festexar o acontecemento ocurríusenos chamar a un concurso literario, como lle informan as bases adxuntas.- O premio e moi cativo; eu digo que e máis simbólico que real, pero dentro das nosas posibilidades económicas, que vosté coñece ben.- Por outra banda, a pesare de pedilo, nonos deron máis.- E temos que conformarnos, pensando que os amigos que nos fagan o honor de nos mandar algún traballo, faranno tendo en conta a nosa modestia.- Estámoslle mandando a alguns inteleituales galegos deGalicia e fora de ela, como eisí tamén aos xornaes galegos.- Penso que algún nos acompañará nesta xeira patreóteca.- Si eisí non fora, doerianos, dende logo, pero teriamos pacencia.-
E moito pedirlle unha nota eitorial pra leela nunha das audiciós que adicaremos a festexar o acontecemento? - Si vosté tivera ou contara cun grabador, sentiriame contento e feliz de pasala coa sua viva voz.- Si así fora, pode mandala a Radio Carve, a direcición que vai enriba.- Creo que "Iberia" transportaas.-
Afectuosos saudos pra sua dona e fillos, e pra vosté un aperta agarimosa
Meilán [sinatura autógrafa]

s/c.- ABELLA nº 2124.- Ap. 2.-

[na esquina inferior dereita hai manuscrita unha nota:] cont. 6-IX-65


SEMPRE EN GALICIA
AUDICIÓN RADIAL
MERCEDES 973
––––

CONCURSO LITERARIO - PREMIO BANCO DE GALICIA

A AUDICION "SEMPRE EN GALICIA" EN CONMEMORACION DO 15º ANIVERSARIO DA SUA FUNDACION E CÓ PATROCINIO DO BANCO DE GALICIA DE MONTEVIDEO, CONVOCA A UN CONCURSO LITERARIO A REXIRXE POL-AS BASES SEGUINTES:

1º A audición "SEMPRE EN GALICIA" convoca a un certame literario encol do tema: "A PERSOALIDADE DE GALICIA NA EUROPA OUCIDENTAL".
2º Poderán participar nél persoas de calquer nacionalidade residentes ou non no Uruguai.
3º Os traballos deberán estar redaitados en idioma galego, non estabrecéndose limitación en canto a estensión.
4º O prazo de presentación dos mesmos finará o 31 de Nadal do 1965.
5º Os traballos deberán presentarse en tres exemprares, escritos a máquina, a dobre espacio, somentes por unha cara; sen nome do autor nin outra referencia e precedidos d'un lema. Este mesmo lema figurará no esterior d'un sobre pechado dentro do que que se incruirá una tarxeta có nome e direición do autor. Os tres exemprares acompañados do sobre, entregaranse ou remitiranse baixo priego lacrado ó BANCO DE GALICIA, 25 de Mayo Nº 471, Montevideo.
6º O xurado calificador estará composto por un membro de SEMPRE EN GALICIA; un membro do PATRONATO DA CULTURA GALEGA; un delegado do BANCO DE GALICIA e un inteleitual galego desiñado a este efeito.
7º O xurado calificador dará o seu fallo por maioría de votos no decorrer do mes seguinte a data de pechamento do prazo de presentación dos traballos. o fallo será pubricado inmediatamente.
8º Pra premiar o traballo mais sobresainte a xuicio do xurado, instituise o premio BANCO DE GALICIA por un importe de $ 3.000,00 m. n.
9º O fallo do xurado será inapelabre.
10º O traballo premiado ficará en propiedade de SEMPRE EN GALICIA reservándose ésta os dereitos de pubricación.
11º O envío dos traballos para este certame imprica pol-a parte dos autores, conocemento e conformidade con estas bases e regramentacions.

1965-09-02
Carta de Lois Tobío Fernández a Olga Guerra Biraben de Montefiori, 1965.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Olga Guerra Biraben de Montefiori, 1965. en 02/09/1965

2 de septiembre de 1965

Sra. D.ª
Olga GUERRA BIRABEN DE MONTEFIORI

Montevideo

Querida Olga:
No puede figurarse la alegría que tuve al recibir la participación de sus bodas. Les deseo a Vd. y a su esposo todas las felicidades y satisfacciones posibles y estoy seguro que la vida les ha de abrir perspectivas halagüeñas tanto en lo espiritual como en lo material.
Si alguna vez decidieran cruzar el océano no dejen de visitar España y Madrid y ésta su casa. Tendríamos el mayor agrado en verles y orientarles para que vieran con comodidad las muchas cosas interesantes que aquí hay.
Tanto yo como mi familia reiteramos nuestros sinceros votos de dicha en el nuevo estado y les enviamos afectuosos saludos.
[sen asinar]

1965-09-21
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965. en 21/09/1965

Carlos Tobío
México, D.F.

21 de septiembre de 1965

Sr. Luis Tobío
Madrid.

Querido Luis: Dejé pasar el verano para escribiros en la creencia de que habréis ido de vacaciones a algun lado y tendréis poco tiempo de estar de regreso. Digo esto porque, segun afirman los que vienen de ahí, la fiebre turística ha contagiado ahí a los nativos, que al llegar el verano se agitan como hormigas y se desplazan en todas direcciones, de suerte que en Madrid no queda nadie, y hasta el mas infeliz se va al norte o a las playas del sur. Ahora supongo que esta carta no tendrá que esperar para que la leáis.
Mi proyecto de viajar a España a fines de este año no se puede realizar. El pleito de que os hablé está a punto de hacer crisis y no debo ausentarme. Por otro lado, la mejor temporada del año para mi negocio es precisamente la de Noviembre-diciembre. Y en fin, no estoy muy sobrado de dinero por el momento, así que lo dejaré para el verano del año que viene, estación más apropiada, además, para aprovechar y disfrutar del viaje. Pero Carmen, hija, sí saldrá para ahí en la primera quincena de noviembre, y ahí permanecerá hasta fines de enero. Viaja con su propio dinero, ahorrado a lo largo de casi dos años con gran ilusión y entusiasmo. Y lleva el propósito de aprender y conocer lo más posible, recorrer los puntos mas interesantes y dignos de verse, en fin, extraer el máximo de provecho a cada peso ahorrado aquí. No va como una turista del montón, ni siquiera va a divertirse, sino con el espíritu inquieto y curioso de una estudiante ávida de conocer un país, el nuestro y por tanto tambien de ella, del cual tanto ha oido hablar y del que tan cerca se siente. No necesito deciros cuanto os agradeceré que le ayudéis en su propósito dentro de lo que vuestras ocupaciones os permitan. Pasará en Madrid, calculo de tres a cuatro semanas, y el resto del tiempo en Galicia y el norte de España, Andalucía y Cataluña, haciendo el recorrido, desde luego, en las condiciones mas económicas posibles. Creo que encontraréis agradable su compañía, pues no hay prejuicio paterno si os digo que es una muchacha sencilla, culta y agradable. Por consiguiente, noventa y cinco por ciento Tobío.
Tengo en mi poder la autorización transmitida por la representación de España aquí, para regresar a España y residir permanentemente en el país. De ella haré uso llegado el momento.
No he tenido noticia alguna de Alfonso desde hace varios meses, o sea, desde la última carta de Maruja en que me decía que el tratamiento inicial de bomba de cobalto no había dado el resultado esperado y había sido necesario operar. Escribí a Alfonso pero no tuve respuesta alguna, por lo cual quiero que me digas que pasa y si el mal ha seguido progresando.
Yo sigo en mis trece de trasladarme a vivir ahí dentro de poco tiempo. Debo tener la cabeza muy dura porque nadie ni ningun razonamiento es capaz de quitarme esta idea, que llevo pegada al cráneo desde hace 25 años!

Abrazos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1965-09-30
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965. en 30/09/1965

30.9.1965
Querido Garrido:
Después de pasar buena parte del verano en mi pueblo natal estamos ya de nuevo en Madrid desde hace algún tiempo. Recibimos sus cartas, las últimas de ellas con las noticias poco agradables sobre José Luis. Después tuvimos también carta de éste en la que daba a entender que no estaba al tanto de la verdadera realidad de su dolencia. De todos modos nos decía que había reanudado su trabajo en la oficina, y se mostraba esperanzado. Desde entonces apenas hemos sabido nada más, ni el curso que la enfermedad ha tomado últimamente. Hojalá se mantenga estacionada por lo menos.
De nuestra vida, no es mucho nuevo lo que podemos decir. La temporada en Vivero no fue muy satisfactoria desde el punto de vista climático. Apenas he podido bañarme en la playa por el frío y la lluvia. No hay duda que sólo si se va a las playas de Levante o del sur, tiene uno seguridad de pasar un buen verano. Yo no sé si 50 años atrás era el clima distinto pero no me explico como, si así no fuera, las playas de moda de entonces, casi las únicas playas concurridas por forasteros eran S. Sebastián y Santander o, en Francia, Biarritz y aún más arriba Deauville y Trouville u Ostende y Scheveningen. Vd. que, según creo, pasó algún verano en esta última, sabrá si era entonces tan fría y desapacible como en estos años las de nuestro Cantábrico.
La verdad es, que los europeos al norte del Pirineo vienen en multitud a los balnearios mediterráneos. Los que se llevan la palma son los de la Costa Brava y Mallorca. Pero también empiezan a verse concurridos los tostaderos (en verano) de Alicante y Málaga. Toda la costa andaluza se ve ahora florecer de balnearios, en pueblitos que antes eran de pescadores, lo que supone, desde luego, aflujo de dinero para las comarcas favorecidas.
Y no sólo para ellas sino que todo el país se beneficia, financieramente, de este intenso turismo que le está haciendo bastante pupa a Italia principalmente. España equilibra y aún excede un poco su balanza de pagos gracias al turismo. Si éste no existiera, esa balanza tendría un deficit de mil millones de dólares. Las cifras de este año parecen confirmar que el número de turistas no aumentó mucho respecto al año pasado pero en cambio sí aumentaron considerablemente las estadas, o sea que los turistas hacen permanencias más largas, al contrario justamente de lo que está pasando en Italia en que el número de turistas de un día muestra proporción creciente. El turismo, sin embargo, es un gran manto colorado que cubre una situación económica de base muy poco satisfactoria en la agricultura. La prosperidad que produce el turismo es un tanto insegura porque así como viene puede disminuir en picada si los gustos, tendencias, conveniencias, modas o restricciones económicas impulsan a los turistas hacia otros países. Apunta un cierto peligro en esa dirección del lado de Grecia, Yugoslavia y Turquía que nos pueden quitar la clientela como nosotros se la quitamos a Italia o a Francia.
Creo que alguna vez le hablé del problema de la huida del campo, tanto en las regiones de latifundio como en las de minifundio, y las consecuencias que ello acarrea inmediatamente asi como las transformaciones a que puede obligar en el futuro. La cosa se complica con la dificultad para colocar nuestros productos agrícolas en los países del Mercado Común. En estos días los naranjeros valencianos expresaron públicamente su alarma ante los deseos formulados por Italia para que se eleven los aranceles a la naranja en los territorios del Mercado Común, para proteger la propia. Reclaman la intervención del gobierno y la concertación de tratados comerciales con los países detrás la cortina. Pero el gobierno, que pone su máximo interés y atención en los fáciles dineros del turismo y aún en el desarrollo industrial, no hace mayor caso de la agricultura. Se da la circunstancia paradójica de que, durante el primer año del famoso "Plan de Desarrollo" la producción agrícola, con respecto al año anterior, bajó un 10%. Es tan grave el problema que un miembro de esto que llaman Cortes, violando todos los precedentes y no haciendo caso del origen "digitado" de su nombramiento se atrevió a censurar la política agraria del gobierno. El ministro contestó como pudo para salir del paso, reconociendo la realidad de las críticas. Pero nada positivo hace.
Para que no digan que los problemas públicos no se discuten libremente, aparece de cuando en cuando en la prensa, que es toda del régimen, algún artículo señalando estos problemas de la agricultura. Pero esto es una táctica habilidosa para que la población crea que se formula reclamos y se hacen censuras. Pero es valor entendido y todo queda en agua de borrajas. No hace muchos meses celebraban los requetés excombatientes su reunión anual en un pueblo de la provincia de Teruel. Estuvo allí un pariente mío que pertenece al grupo y me contó que las expresiones de ataque a la política del gobierno fueron violentas, señalando especialmente la catástrofe de la agricultura. Los carlistas siguen siendo tan cabezones como siempre y no dan su brazo a torcer. Tampoco en lo que se refiere al personaje que ocupará el trono, .... cuando lo ocupe. Uno de los carteles que se exhibían en la susodicha reunión llevaba la leyenda "no queremos a Juanillo – aunque lo mande el Caudillo"; y este slogan lo voceaban a coro los 2000 requetés allí reunidos. Ellos quieren que se instaure como rey al jovenzuelo franchute que se casó con la holandesa y que de España tiene menos noticias que un turista corriente. Todo esto, como ve, parece un esperpento valleinclanesco.
Estos últimos tiempos han pasado por aquí algunos viejos amigos del Río de la Plata. Mañana esperamos a los Sibille, procedentes de Amsterdam. Estarán aquí 2 ó 3 días y luego se irán al sur, a darse un baño de calor en Andalusía.
Por hoy nada más. Todos nosotros le enviamos nuestros más cariñosos abrazos.
[sen asinar]

1965-11-06
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1965. en 06/11/1965

Carlos Tobío
México, D.F.

6 de noviembre de 1965

Sr. Luis Tobío
Querido Luis:
Mucho te agradezco la invitación para que Carmen viva con vosotros el tiempo que permanezca en Madrid. Por supuesto que aceptamos encantados y solo espero que disfrutéis de su compañía tanto como ella estoy seguro que va a gozar con la vuestra.
Sale de aquí el lunes día 15 del actual, en el vuelo 972 de Iberia, que tiene la llegada a Madrid a las 8.30 mas o menos del martes siguiente. Ahí va con su equipaje bien repleto de ilusiones juveniles y mil proyectos en la cabeza para verlo y conocerlo todo. Tu sabes como fascinan los viajes, sobre todo si se es joven y se tiene un espíritu inquieto y curioso. Para Carmen, además, está el interés por conocer un país, el nuestro y por tanto tambien de ella, del cual ha estado oyendo hablar desde que vino al mundo, como si fuera el único existente fuera de México. Estoy seguro de que va a aprender y disfrutar mucho, y nadie mejor que vosotros para ayudarla en esto.
En las últimas semanas anduvo por aquí nuestro antiguo conocido Castroviejo (el ex hijo de idem, por supuesto que te acuerdas). Le ví por televisión, con su barba de archimandrita canosa y desaseada y su acento compostelano, disertando extrañamente sobre la conservación de la fauna silvestre en México. Me pareció un poco chiflado, de lo cual hay precedentes, por su forma de divagar. Pero me fuí de espaldas cuando le oí decir con lúcido desparpajo que en España ocupa el cargo de Protector (o algo así) de especies silvestres del Reino de Galicia. O yo estoy muy atrasado en noticias y no me enteré de la existencia del Reino, o este señor esta loquísimo y se autonombró o lo nombró otro como él para tan antiguo y respetable puesto. Tambien nos visitó en días pasados Salvador Lisarrague, quien dió con éxito una conferencias en un Centro español. A cambio, por ahí anda Recasens Siches, que sigue haciéndole al cuanto filosófico-jurídico, con bastante éxito durante los largos años de exilio, y sigue creyendo pateticamente, como hace 30 años, que "el conocimiento es una linda doncella que necesita ser enamorada para que fecunde". Sólo que la suya no fué fecundada y así asistimos al triste caso de un hombre que vive anclado en una filosofía política de hace 30 años, y se ha convertido en un fósil, uno mas del cementerio de ellos, de la preguerra civil. En realidad, son cada dia mas frecuentes estos viajes de fin de semana Mexico Madrid y viceversa y resultan sumamente rapidos y cómodos. Algo así como ir a Padrón desde Santiago en nuestros tiempos de estudiantes, y desde luego, menos abnegado y heroico que un viaje a Vivero por Castromil en los años veinte. Lo único incómodo de este estrechamiento del mundo es el precio de los pasajes, lo cual lleva a una conclusión relativista: el mundo se estrecha para el rico pero se dilata para el pobre. Antes, el campesino gallego cruzaba el charco vendiendo una vaca; y aunque tambien las vacas subieron de precio, ahora necesitaría vender dos, o tal vez tres, para llegar aquí a poner su mueblería.
Así que por esta vez termino dejando la palabra a Carmen, quien os informará de todo lo demás. Nuevamente nuestro agradecimiento y un abrazo para todos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1965-11-23
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1965. en 23/11/1965

23 de noviembre de 1965

Sr. Dr. D.
Virgilio GARRIDO
Montevideo

Querido Garrido:
Supongo habrá recibido mi carta del 30 de septiembre. Desde entonces, y a través de los parientes que Julia tiene aquí, obtuvimos algunas noticias algo menos alarmantes sobre el estado de José Luis Coello. Ojalá se confirmen.
Hace unos días estuvo por aquí de paso Realini. Como ha cumplido ya el jubileo de los 25 años en Roche, vino a hacer la visita de rigor a la casa central. De vuelta de Basilea pasó por España y se detuvo en Madrid y Barcelona. Por él supe que se había ido Burchard de la casa de Buenos Aires y de Roche.
A través de "Marcha" que sigo recibiendo regularmente, me entero de las cosas de ese país y sus problemas, que parecen de solución difícil. De todos modos, creo que los pueblos, más felices en eso que los individuos, terminan siempre por resolver sus problemas económicos, más o menos bien. Peor estuvo esto hace algunos años y, sin embargo, en el momento actual es evidente que la situación económica ha mejora mucho aunque se base esa mejora en cimientos un tanto endebles, el turismo y los trabajadores que van al extranjero.
Para la primavera que viene, es decir hacia abril, vamos a hacer nuestra primera visita a Andalucía que todos esperamos con ansia. Este país es tan variado que cada región constituye un mundo aparte y Andalucía es sin duda de las más peculiares y de más fuerte personalidad. Por ahora sólo hemos visto una parte de Castilla y León, de Extremadura y Asturias, Galicia y Cataluña. Y eso que nos hemos movido bastante. Pero aun asi, incluso los alrededores de Madrid nos falta bastante por ver. Hay centenares de pueblos llenos de interés, fuera de las rutas del turismo oficial, cuyo ambiente y hasta monumentos de arte son extraordinarios. El otro día estuvimos en Villaviciosa de Odón, que tiene un imponente castillo, deshabitado pero bastante bien conservado. Otro pueblo estupendo es Chinchón, con una plaza Mayor que parece una estampa del siglo XVII. El último día que lo visitamos había corrida de toros, brillaba el sol y todo el pueblo hervía de bullicio y colorido. En el castillo que perteneció al famoso virrey del Perú, el de la chinchona, se instaló ahora una destilería de anís, al lado de las otras que ya existían en el pueblo. Aunque el castillo está derruido en su cuerpo superior, ha sido restaurado en la parte inferior con bastante sentido. El paisaje desde lo alto de la vieja fortaleza es magnífico, sobre el pueblo y los campos.
Los fines de semana no hay más remedio, y no es malo, que salir de la ciudad porque lo que ésta ofrece apenas vale la pena en materia de espectáculos. Muy pocos conciertos, poco teatro bueno, nada de ópera. Supongo que no hay ciudad alguna en el mundo, con la población de Madrid, que esté a tan bajo nivel en materia de espectáculos. En la buena estación hacen una temporada de arte musical y escénico y baletístico, que llaman Festival de Madrid, y que sólo tiene por finalidad mostrar una faz más atractiva para los turistas. Pero las entradas son más difíciles de conseguir que premios de la lotería y se las reservan los capitostes y sus amigos. Nosotros no hemos podido conseguir nunca, a pesar de las colas que hizo María del Carmen. Pero si no pudo conseguir entradas en dichas colas, sí oyó en ellas sabrosos comentarios sobre la protección que este inefable régimen dispensa a la cultura artística. Parece que al capo le molesta la música y no desea promoverla. Por mejor decir, la música le gusta, y el canto, pero el de cupleteras y bailarines de tabladillo. Por eso, cuando celebra alguna fiesta social para los personajes indígenas o extranjeros, no lleva orquestas o concertistas del arte culto sino bailarinas y canzonetistas populares.
Según mis notas, con la entrega de este mes queda saldado el compromiso que con Vd. tenía. Le agradeceré me diga si Vd. está conforme y vuelvo a repetirle mi agradecimiento por su atención.
Con abrazos de todos nosotros, y saludos a los amigos,
[sen asinar]

1965-11-25
Carta de Casa de Galicia de Montevideo, asinada polo seu presidente Luis Luna e o secretario José Lorenzo Goenaga, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Casa de Galicia de Montevideo, asinada polo seu presidente Luis Luna e o secretario José Lorenzo Goenaga, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1965. en 25/11/1965

CASA DE GALICIA
COLONIA 1474
MONTEVIDEO

Montevideo, Noviembre 25 de 1965

Señor
Dn. Don Luis Tobío
Calle Moscardó, Nº 10 2ºA
MADRID.- ESPAÑA.-


De nuestra mayor consideración:
Dando cumplimiento a lo dispuesto en las bases del Concurso Literario realizado por esta Institución, remitimos por vía marítima 50 ejemplares del trabajo presentado por Ud. y que fuera premiado.
Con este motivo, y presentando nuevamente nuestras felicitaciones por el trabajo presentado, aprovechamos para saludarlo con la mayor deferencia.-

José Lorenzo Goenaga [sinatura autógrafa]
Secretario
Luis Luna [sinatura autógrafa]
Presidente

1965-11-28
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1965. en 28/11/1965

Montevideo 28 de noviembre de 1965

Es cosa notable que cuando se está pendiente de cumplir una obligación, la recordemos tanto que no nos permite tregua hasta vernos libres de ella. Yo sufrí durante varios años el tormento –huyo del 'argot' profesional– de no dar abasto a la correspondencia particular. Tanto María como yo habíamos cortado relaciones con la familia; pero como forzosamente yo tenía que hacerle de secretario, porque mi mujer habría contestado siempre en solfa a las numerosas amistades que íbamos dejando, como el Tenorio, por donde parábamos, cuando se me agotaban los temas de inspiración, acudía a las postales e incluso a los telegramas para no poner al descubierto mi esencial inurbanidad. No quería ver el nombre de la 'diva' juzgado acremente por una falta de consideración.
Esta ya rutinaria costumbre se acentuó al encargarme en Roche de la correspondencia con médicos, al punto de considerarme culpable de negligencia, si no se resolvían inmediatamente las cuestiones que me planteaban. Pero esta misma habitual práctica me incita a desquitarme cuando he de contestar a cartas de parientes o amigos. Me hallo siempre perezoso y he de enfadarme conmigo mismo por esta creciente apatía para ponerme a escribir:
Querido Tobío:
Ante todo le agradezco las noticias que me proporciona de ese desquiciado país de nuestros marchitos amores, porque ningún informador sabe trazar como Vs. un ajustado cuadro de la situacion, tal como uno puede presentirlo a través de los contradictorios datos que la prensa suministra y los viajeros de retorno proclaman.
¡Y para qué hablar de la familia! Ninguno de mis deudos concibe que yo quiera continuar aquí, y me preguntan por qué no voy a gozar de tan maravilloso esplendor de tamaño renacimiento de ese Ave Fénix flechado, "epur" viviente, que ahora planea sobre la piel de toro abonada con la sangre y despojos de la interminable lidia.
¡No! Prefiero asistir al hundimiento del peso nacional; a la derrota de este equipo y del otro y del otro; a las inundaciones y a las sequías; a las huelgas, a la epidemia de hidrofobia; al triunfo electoral de Jorge Batlle; a los atracos a mano armada y a la chita callando contra la bobalicona confianza de los ahorristas; en fin a todas la calamidades públicas y privadas que aún le quedan por amortizar a este "manso país lleno de encantos" (Este verso es el primero de una poesia de Pushkin, armonizada por Borodín que María solía cantarme en nuestros primeros tiempos de relaciones).
En esta tierra sucede algo todavía que no ha entrado en la propaganda: se casa Olga Gaona y cuarenta y ocho horas antes de ostentar la flor de azahar, viene toda emocionada a decirme que ha recibido de Vs. una amabilísima carta de felicitación. Se marcha más blando que nunca a vivir a Venezuela Mr. Bowie y menos Altisidora de lo habitual su flotante costilla, y ésta vuelve a los tres meses para que le extirpen un cálculo biliar y él la acompaña triste y resignado. Me encuentro a Amalia Giacosa en el ómnibus 14, –el de recorrido más breve entre Pocitos y la Aduana–, y como cada día está más sorda y desentonada, todos los pasajeros se enteran de que el doctor Tobío debe ser para esta jamona de gachoso mirar, algo así como un médico que la sacó de apuros, o un abogado que estaba tratándole el divorcio, que fracasó porque al fin hubo arreglo. Y es que mujer de Atilio quería decirme tantas cosas y me preguntaba tanto por Vs., por Maria del Carmen y los chicos, que enredaba los conceptos y a la postre, cuando me despedí de ella en la parada del bulevar España, no supe lo que realmente me había dicho y ahora me es imposible enterarles de lo que pretendía esta exuberante amiga.
¿No creen Uds. que todo esto sea más divertido que los ejercicios espirituales en el Parral o Pardal de Segovia?
Sin embargo, reconozco que hay a favor de Vds. una producción y exhibición cinematográfica que aquí no tenemos, pues siempre faltó la primera, y en cuanto a novedades, pocas y caras nos llegan. Ni siquiera discos del auténtico folklore español, como los que V. posee y que me han hecho recordar ahora a Jacinto Almadén, que yo tanto les encomiaba, y que acaba de triunfar nada menos que en el teatro de la Comedia.
Hace varios meses que no voy por el Banco de Galicia porque durante el invierno sólo disponíamos de media hora para comer y no me daba tiempo. Luego me he encontrado solo con los Departamentos VII y VIII, mientras Herrero ha estado mes y medio de viaje en dos períodos y hace poco regresó del segundo. Uno de estos días iré a arreglar la libreta.
No me dice Vs. sí recibe "Marcha". Supongo que se la enviarán, pues está pagada la suscripción hasta el 10 de mayo. Y aunque últimamente aumentaron el precio del ejemplar a 4 pesos, sí lo disponen también para la exportación, espero que me pasarán el recibo.
Nuestro amigo Coello está pasando una mala etapa. El mal sigue su curso y aunque el alarmante síntoma de la hemoptisis ha cesado por el momento, le vienen en cambio crisis de arritmia que lo asustan. Además no tiene apetito; más bien le hace ascos a la comida. Enflaquece y pierde fuerzas. Está angustioso y desanimado.
Por mi parte, le he puesto a tratamiento de Libruina y Marplant. Espero los primeros resultados para fines de la semana entrante. Anteayer que fui a llevarle las muestras, me entregó Julia la pastilla de jabón que me regala Constanza, la cual le pago con un beso grandote y con lo que ella quiera que le mande de aquí.
Espero continuar nuestra correspondencia menos espaciadamente y mientras tanto consérvense buenos, alegres y felices. Y reciben el invariable afecto de este tozudo desterrado.
Virgilio [sinatura autógrafa]

1965-12-22
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1965.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1965. en 22/12/1965

Montevideo, nadal 22 do 1.965

Siñor Don:
Luís Tobío
MADRID

Ben querido Tobío:
No seu tempo recibín o editorial pra "Sempre en Galicia".- Non chegóu pro dia do aniversario, pero igoal o pasamos.- Naquel día fixen un recordatorio da pirmeira audición, e pasamos anacos grabados naquel intre coa voz de Somoza, Pita e sua, como reconocemento e recordo pros pioneiros que por distintas causas non-os acompañaron naquela emotiva xornada.- Saiu ben e gustóu.-
Supoño que terá recibido os libros editados por "Casa de Galicia", e que se lle mandaron xa fai tempo.-
Canabal voltóu fai oito días e díxome que tivo o gosto de saudalo en Santiago.-
Ren máis, saudos pra sua dona e fillos, a quenes, con voste, desexolles moitas felicidades e venturanzas no ano que axiña nacerá.-
Unha aperta do seu amigo,

Meilán [sinatura autógrafa]

1966-01-12
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1966.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1966. en 12/01/1966

Carlos Tobío
México, D. F.
12 de enero de 1966
Sr. Luis Tobío

Queridos Luis y familia:
Al empezar el año con las mismas viejas costumbres de siempre, en especial la desagradable de trabajar, os enviamos un fuerte abrazo y nuestros mejores deseos para el presente año, a todos vosotros a quienes envidiamos la dicha de vivir en olor de democracia segun quedó claramente demostrado en el reciente inefable discurso del tío Paco (como llaman a "ese hombre" las honradas amas de casa de ahí cuando le escriben cartas a los familiares de aquí, con el fin de disimular y para que no se sepa a quien se refieren). Por aquí ha causado sorpresa y admiración, aunque no demasiada, la eficacia con que se realizó el referendum teniendo en cuenta la poca experiencia que tienen ahí en esos juegos democráticos. Se critica tan sólo que se les pasó la mano un poquito, pues eso de que votaran 21 millones cuando las listas de electores solo tenían 19 millones se consideró un poco exagerado. Por lo demás, los políticos de aquí, que llevan muchos años practicando el truco electoral en todas sus formas y son muy duchos en estos menesteres, creen que un 75 o un 80 por ciento de votos "Sí" hubiera sido mas razonable, pero consignar 95% de votos favorables les parece desatinado y fruto del caracter extremado de los españoles. Creo que no les vendría mal a los organizadores de referendums contar con el asesoramiento técnico de algunos especialistas mexicanos del partido oficial con el fin de que no salgan resultados tan descarados. De cualquier manera, y ahora hablando en serio, parece que una gran mayoría votaron a favor de las reformas y aun admitiendo el escaso valor de tal consulta como medio de conocer el sentir del pueblo, parece indudable que la inercia, el miedo a lo desconocido, la apatía, el temor a los cambios, el recuerdo de la guerra civil y demás factores de la relativa estabilidad del régimen, ha llevado a mucha gente a otorgar cierto grado de respaldo a Franco. Y esto es importante porque cualquier oposición que ignore este hecho, creo yo, no tiene otra perspectiva que el fracaso. Por ejemplo, la fósil y romántica oposición de los agonizantes grupos políticos de exiliados en México. Ahora en cuanto a la monarquía, no pienso que se pueda apostar un centavo a las probabilidades de cualquiera de los cinco mendigos de sangre real que aspiran al trono.
Hemos pasado las últimas dos semanas del año en Acapulco, como hacemos casi siempre por esa época. Esta vez pudimos ir todos juntos, porque no hubo dispersión de vacaciones como en años anteriores. Descansamos y nos divertimos, porque en verdad Acapulco es un bellísimo puerto que debierais haber conocido en vuestra estancia aquí. Sobre todo el atractivo del clima, que en pleno diciembre es primaveral, y la agradable tibieza del agua que siempre me hace recordar las pavorosas tiritonas que me agarraba en la playa de Covas, aun en el mes de Agosto.
Respecto a mi viaje, debió haberse efectuado el verano pasado, pero a última hora lo deje en suspenso por varias razones, en particular la noticia del fallecimiento de Alfonso y las enfermedades de Pedro y los chicos de Maruja. No me hubiera gustado, después de tantos años de espera para visitar Galicia, encontrarme en un ambiente familiar deprimido y medicamentoso que me hubiera echado a perder la satisfacción del viaje. Pero el presente año, salvo alguna calamidad imprevista, iré ahí para estar los meses de agosto, septiembre y tal vez octubre. Trato de convencer a Carmen hija para que me acompañe pero, a pesar de la atracción que España tiene para ella desde que la descubrió, no se anima porque tiene que presentar la tesis y examen profesional, y además tendría que abandonar temporalmente las clases del colegio Vives y de la Escuela Normal. Trato de hacerle ver que todo eso no es demasiado importante como para desperdiciar un verano ahí, pero creo que es demasiado responsable o poco intrépida, a menos que otros factores lamentables influyan en su decisión, cosa que no creo.
Mucho sentimos la muerte de Alfonso, que aunque sabíamos segura no creíamos tan rápida. Aunque varias veces le había escrito, nunca tuve noticias directas de él. Posiblemente su enfermedad le hacía penoso escribirme. A su viuda le escribí dos veces después del fallecimiento. Seguramente debe haber estado muy ocupada o es persona distraída, porque ni conozco su tipo de letra. Dicen que es picuda.
Nosotros seguimos firmes como siempre en nuestro próposito de trasladarnos a vivir ahí. En los últimos tiempos hemos ido mejorando poco a poco, así que el plazo calculado para el regreso tal vez se acorte algo.
Recibimos vuestras tarjetas de Navidad. Todos os recordamos, y mi hija Carmen, mucho mas. Por cierto que me dice que hace varias semanas os envió por correo algunos recuerdos y obsequios que teme no hayáis recibido porque nada decís en vuestras tarjetas.
Abrazos para todos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1966-01-22
Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1966.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Ramón de Valenzuela a Lois Tobío Fernández, 1966. en 22/01/1966

RAMÓN DE VALENZUELA OTERO
LICENCIADO EN FILOSOFÍA Y LETRAS
VENEZUELA 452 - 4º - 21
T.E. 30 - 7694
BUENOS AIRES

22 de xaneiro de 1966

Querido Lois:
Desque cheguei estou estudando o programa das oposicións a cátedra de Xeografía e Historia de Institutos.
Mandoumo Alonso Montero e comencei a traballar nel a todo canto podo dar. Nin son compricados nin difíciles, pero son 166 temas que necesariamente compre saber, porque dous dos cinco exercicios son sorte.
As oposición son arredor de xunio, pero non sei xusto cando, cousa que ben me compría pra axeitar o tempo.
Se non aprobo, cousa moi posibel, verei, tamen, de me quedar ahí, a ser factibel traballando nun colexio privado e donde non aproveitando a miña esperiencia de comerciante.
Co que levo estudado, e calculando o tempo que falla, penso que pra xunio tereille dada unha volta a todolos temas, ainda que non sei se na intensidade e, sobor de todo, na direición que se precisaría.
O caso é que, sexa como sexa, non nos parece que teña ningun sentido o prolongar a nosa vida eiquí.
Fernando ficará en Europa perante 5 anos mais, que pode prolongar a 7. José Ramón comenzou un traballo de corredor dunha casa de eleitricidade e toma os estudos de esguello, cousa que poderá facer en calquera sitio a onde vaya ..... e os feitos de Sudamérica "no andan de buena guisa".
As cousas da nosa coleitividade siguen coma sempre. Variación sobre o mesmo tema. Os "petrucios" quitaron un periódico que dirixe un fillo de Perfecto López. Polo de agora ainda non se meteron con ninguén. Siguen todos soñando nos cartos de Puente, pero resulta que tamen Puente soña no mesmo, nos seus cartos e, soño vai, soño ven, pasan a vida soñando. Cando espertan, ven que Puente tamén está esperto porque él, pra soñar con cartos non precisara durmir.
Os do Consello celebran xuntanzas cada tres meses ou denantes se morre algun dos compoñentes. Teñen previsto que farán xuntanza de urxencia en caso de que caia o goberno ainda sen previo aviso. Conqueriron que a Municipalidad de Buenos Aires lles dira un posto na comisión do moimento a Castelao, o cal é de decisiva importancia pra o futuro de Galiza, pois con esa representación o Consello medrou aos ollos do diputado Parraviccini de UCRI, de Belnnicoff de UCRP e mais do concellal Romanini de Udelpa.
E nos, coma decote, pola Federación, facendo o que se pode, que non é moito.
Unha forte aperta pra María del Carmen, Constanza e Miguel e ti recibe outro moi forte

[Ramón Valenzuela] [sinatura autógrafa]

1966-03-04
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1966.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1966. en 04/03/1966

Carlos Tobío
México, D.F.

4 de marzo de 1966
Sr. Luis Tobío.

Queridos hermanos:
Desde hace varias semanas tenemos de regreso en casa a Carmen, todavía un poco aturdida por el esfuerzo que hizo para recorrer toda España en tan poco tiempo. Iba a conocerla lo mejor posible sin importarle las fatigas, y creo que lo logró. Con mucho entusiasmo anduvo vagando solitaria por todo el país, pero está feliz de todo lo que vió y aprendió. Y desde luego, se compenetró enseguida con el ambiente y las gentes, y hoy tiene la ilusión de volver cuanto antes a Madrid (de provincias, no obstante que en todas partes estuvo muy contenta, no quiere saber nada: encontró demasiada estrechez, demasiada hipocresía, demasiada beatería, en fin, lo que nosotros ya conocemos tan bien).
Desde nuestro punto de vista, la visita era necesaria porque estos chicos nacidos en América, hijos de padres españoles, no sienten que nuestro país sea el de ellos sino en una forma remota. Para ellos, España es la tierra lejana de sus padres, un país con mucha historia de opresión sobre pueblos débiles (como México), y hoy con un régimen político anacrónico y una organización social injusta. Ahora que descubrió España, comprende muy bien que es algo mas que todo eso, y que hay un pueblo español admirable y digno de mejor suerte. Y además, se siente parte de él y olvidó ciertos prejuicios y creencias que el estrecho y rencoroso nacionalismo que se predica en las escuelas, le había inculcado. Pero sobre todo, funcionaron enseguida los mecanismos emocionales y conoció al pais en la mejor forma posible: tomándole cariño inmediatamente. Descubrió además toda una constelación de tíos, primos, parientes y amigos con los que tomó confianza como si siempre los hubiera conocido, y con quienes se sentía verdaderamente a gusto. En fin, que el viaje le supo a poco. Habla con entusiasmo y admiración de todos, en especial de vosotros y de Miguel, quien considera un muchacho fuera de serie.
Mucho os agradezco la parte que habéis tenido para lograr el resultado que yo buscaba, y creo que cuando efectuemos el regreso definitivo a España, no habrá problema alguno de adaptación.
Mucho nos ha contado sobre vosotros y la vida, cómoda y tranquila, que lleváis. Tambien de las inquietudes juveniles de Miguel, que ojalá no le causen a él ni a vosotros molestias ni preocupaciones. Nuestra fé, que nunca perdimos, es ahora mayor que nunca porque sabemos que ese ciclo histórico toca a su fin y todo va a cambiar.
Yo, como siempre, corriendo detrás del tiempo que nunca alcanza. Yo creo que aquí el tiempo es mas "chico" o pequeño que ahí, de acuerdo con Einstein, porque aquí nunca alcanza para disfrutar nada sin prisa, y ahí, segun Carmen confirma, casi se vé y se oye pasar de despacio que va. Eso es lo que hace la vida en México mas penosa y tensa, segun opina todo el mundo. Los negocios, ahí van dando para comer y algo mas, y la salud bien, aunque creo que no puedo competir contigo, Luis, en estado de conservación (diferencia de edad a salvo), porque dice Carmen que si no estas joven, sí estas con porte juvenil todavía.
Muy agradecida esta Carmen, y yo con ella, con Maria del Carmen por lo buena y cariñosa que fué con ella. Todo estuvo muy bien y vosotros sois formidables.
Abrazos para todos
Carlos [sinatura autógrafa]

1966-03-10
Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente da Casa de Galicia de Montevideo, 1966.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao presidente da Casa de Galicia de Montevideo, 1966. en 10/03/1966

10 de marzo de 1966

Señor Presidente de
Casa de Galicia
Montevideo

De mi mayor consideración:
Refiriéndome a su estimada carta de 25 de noviembre último, me complazco en manifestarle que he recibido los 50 ejemplares de la publicación de que se hacía mérito en ella.
Muy agradecido por su atención, hago propicia la oportunidad de saludarle atentamente.
[sen asinar]

1966-03-10
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1966.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1966. en 10/03/1966

10 de marzo de 1966

Querido Garrido:
Hemos recibido sus últimas cartas que, como siempre, nos han dado mucha alegría, aunque esta vez empañada por la desgracia de la familia Coello. Aunque desde el primer momento ya tuvimos sospecha de que la cosa debía ser irremediable, no por eso nos produjo menos impresión.
Nada especial puedo referirle sobre nuestra vida o sobre las cosas que aquí pasan. Por la prensa Vd. se habrá enterado ya de lo de las bombas atómicas que cayeron en la provincia de Almería y que el Gobierno quiso al principio ocultar a la opinión. Por si fuera poco, la pobre Almería ha tenido que aguantar este golpe que, de momento, ha venido a arruinar a no pocos huertanos pues las indemnizaciones prometidas por los gringos aún no han sido hechas efectivas.
Mucho se habla estos días del problema de la sustitución del capo que, al parecer, está resblandecido y no tardará en quedar completamente incapacitado para dirigir el cotarro. Parece que ha habido reuniones y concilábulos para preparar su sucesión pues él nunca ha querido prever tal eventualidad quizá por esa idea que suelen tener los dictadores de que no hay quien pueda reemplazarlos. El hecho es que hasta en las mismas fotos de prensa y cine se advierte una manifiesta declinación biológica que lo va convirtiendo gradualmente en mera figura decorativa, a pesar de que de decorativo ya le va quedando poco.
Se habla de que sería reemplazado por un triunvirato (ministro de Marina actual, vicepresidente del Gobierno –Muñoz Grandes– y ministro de Información y Turismo –Fraga Iribarne–. Este triunvirato constituiría un régimen de transición, destinado a evitar toda agitación al sobrevenir la muerte o la incapacitación del capo, y preparar el restablecimiento de la monarquía, una monarquía más o menos constitucional que permitiera eliminar el anacronismo y desfase del régimen actual poniéndolo más a tono con lo que hoy impera en Europa.
En realidad, todo esto es pura elucubración y proyecto pues oficialmente no hay nada. Por otra parte, el Régimen dista mucho de tener una base monolítica y los sectores que en él existen y los grupos de presión son diversos y, a veces, en pugna manifiesta. El mismo problema de la monarquía es ya en sí explosivo. Los carlistas, que estiman, no sin razón, haber desempeñado papel destacado en el triunfo del Movimiento, propugnan la restauración en la rama que estiman legítima y que encarna en Carlos Hugo, casado no hace mucho con una infanta holandesa. Pero hay un sector de carlistas que no acepta a Carlos Hugo como rey legítimo y sostiene otro pretendiente que se llama Javier. Por otra parte, entre los alfonsinos hay también discrepancias pues los monárquicos netos sostienen que debe ser Don Juan, el padre, quien ocupe el trono, mientras que los monárquicos afectos al Régimen afirman que es Juan Carlos, el hijo, el que debe recibir la corona. Por otra parte, los falangistas son resueltamente antimonárquicos y la Iglesia, como es natural, no se ha pronunciado para poder jugar a las dos cartas como hizo en Italia. Hace ya algún tiempo, Gil Robles había declarado que su partido, la democracia cristiana, había eliminado de su programa el postulado imperativo del Régimen monárquico dejando la cuestión a lo que resultara de un plebiscito. Entretanto, se van haciendo algunos pinitos liberalizantes o democratizantes para desentonar menos con los demás países europeos, sobre todo en vista de que el creciente turismo ha obligado a guardar algo más las apariencias. Ultimamente, las llamadas Cortes, cuyos integrantes, como se sabe, son digitados, estuvieron discutiendo durante mucho tiempo un proyecto de Ley de prensa e imprenta. Es curioso observar que en esas discusiones del seudo-parlamento español se ha hecho gala, a un grado extremo, de todos los bizantinismos, vaciedades, palabrería y ridiculez del peor parlamentarismo que tanto censuraron los partidarios de la acción de gobierno resuelta, rápida y castrense. Leyendo las crónicas de las intervenciones de las Cortes, uno creería hallarse en la más floripondística época decimonónica. Discusiones de horas sobre problemas nimios de redacción u ortografía, enmiendas innumerables sobre detalles insignificantes y torneos oratorios vacuos e inútiles. Y todo ello para parir una Ley que prácticamente no aporta nada nuevo pues, como habrá de verse, seguirá los mismos diarios en las mismas manos sin que pueda surgir ninguno independiente.
Tenemos el propósito de ir a Sevilla en Semana Sana para ver qué es aquello y conocer algo de Andalucía a donde no hemos ido todavía desde nuestro regreso de América. Un día iremos también a Jaén pero no esta vez. Hace alguna semanas, la prensa publicó la noticia de que los sectores económicos de Jaén solicitaban la ayuda de los catalanes para llevar a cabo su Plan de Desarrollo especial. Al parecer ese plan de desarrollo económico va camino del fracaso y esperaban que una acción privada de los fabricantes catalanes, instalando allí empresas, pudiera salvarlo. Pero sospecho que todo se quedará en agua de borrajas como tantas cosas otras cosas de este singular país fértil en creaciones imaginativas y poco capaz de llevarlas a la práctica hasta el fin. Cuando se agarra la prensa se ve que la mayor parte de los titulares se refieren a cosas que se proyectan, que se van a a hacer dentro de dos, cinco o diez años. "Dentro de cinco años Madrid tendrá el más ... del mundo", "se proyecta una autopista que será la más ... del mudo" y así sucesivamente. Es una especie de gobierno futurista, que responde, naturalmente, a una política de prestigio y de propaganda para hacer creer a los tontos que aquí estamos, o estaremos, como en ningún otro país del mundo.
Entretanto, gracias al turismo principalmente, la renta nacional aumenta y puede enjugarse el déficit del comercio exterior que es muy grande y que lo será cada vez más por el abandono en que se tiene la agricultura que seguirá siendo aún por muchos años el sector básico de la producción española. Las dificultades para colocar los excedentes agrarios en el Mercado Común irán aumentando y, por otra parte, la tecnificación de la producción agrícola no progresa como lo indica la estadística de tractores adquiridos el año pasado y que no llega a un millar en toda España. Las tierras de Castilla y Extremadura, propicias para una explotación mecanizada, siguen trabajándose con mulas en su gran mayoría. No es de extrañar, pues, que en el primer año del tan decantado Plan de Desarrollo la producción agraria haya bajado un 10%.
Esperamos que Vd. habrá pasado un buen verano, que habrá podido solearse abundantemente en nuestra querida playa Pocitos. Según nuestras noticias el aflujo de turistas ha sido grande este año y ello puede ser una gran ayuda para resolver el problema económico de este país.
Con muchos abrazos de todos nosotros y saludos para los amigos, reciba el afectuoso recuerdo de su buen amigo,
[sen asinar]

1966-03-23
Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1966.
Madrid
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1966. en 23/03/1966

23 de marzo de 1966

Señor Don Carlos TOBIO

Queridos hermanos:
Mucha alegría tuvimos al conocer y tener unos días con nosotros a Carmen. Es una chica estupenda, sincera, inteligente y simpática. Todos le hemos tomado gran afecto y esperamos volver a verla con frecuencia. Como tenemos muchos puntos de contacto, desde el primer momento nos entendimos a las mil maravillas.
Ahora lo que esperamos es ver a los que faltan y, mejor aún, que vengan todos para quedarse. El ambiente, a pesar de las rémoras y obstáculos, puede considerarse ya relativamente potable, en el sentido de que es posible mantener un buen porcentaje de independencia personal. Esto, naturalmente, sólo vale para Madrid o Barcelona.
Cerca ya del verano, planeamos nuestras vacaciones que este año se partirán por gala en dos: 15 días en Vivero y otros 15 en Salou, playa tradicional de la familia de María del Carmen desde los tiempos de fines de siglo, amplia, de fina arena y, sobre todo, más caliente y despejada que nuestra maravillosa de Cobas, que nos decepcionó el año pasado por lo fría, nubosa y brumosa.
Nuestra vida continúa tranquilamente y sin novedades especiales. Miguel resolvió sus problemas y está ahora trabajando intensamente con vistas a los exámenes. Constanza, en 2º de bachillerato, cursa a la vez los estudios correspondientes a la secundaria inglesa. Ambos estudian además, particularmente, ruso. Estoy convencido de que el dominio de los idiomas será una clave maestra en el mundo que viene y quiero prepararlos en tal sentido. Aquí en España, en ese como en otros aspectos, se encuentran en lamentable atraso. Esta sociedad en que manda la clerigalla y los espadones desatiende lo que realmente cuenta en la formación del individuo, perdiendo energías, tiempo y dinero en cosas sin sentido, religiosismo formal y supersticioso y cascarones vacíos para fingir un progreso cultural inexistente. La Ciudad Universitaria, por ejemplo, es un magnífico muestrario de esos cascarones ostentosos que, dentro, no albergan otra cosa que profesores fósiles o incompetentes y métodos anticuados, ciencia simulada e investigación nula. Uno de los más recientes de esos cascarones vacíos es precisamente la Facultad de Ciencias Económicas donde estudia Miguel. Como las asignaturas que cursa tienen en algunas cosas contactos más o menos directos con lo que fueron mis aficiones científicas, sigo de cerca su trabajo. Y puedo decirte que más de la mitad de las cosas que estudia son disparatadas o trasnochadas, pura palabrería seudo-científica, ecos de ecos de cosas ya dejadas de lado en el mundo universitario serio y actual.
En una de tus cartas me habías hablado de Salvador Lisarrague que había estado ahí dando unas conferencias y que había causado buena impresión. Siempre me pareció un pedante y un farsante científico, amén de confuso y palabrero. Y la lectura de sus apuntes mecanografiados y revisados por él, que fungen de libro de texto, me lo confirmó. Explica sociología, que no sé donde ni con quién estudió. Todo se le vuelve citar a Ortega –que sirve de comodín para todo– y al neoescolástico Zubiri, inteligencia y capacitación perdidas por no querer pensar sin trabas ni andadores y empeñarse en seguir las gastadas y ya estériles roderas escolásticas. Como además las clases son de mil alumnos y no hay suficientes ayudantes para trabajar directamente con todos, la enseñanza es una ficción, una simulación y una feria. El profesor no conoce al alumno y éste hará un examen escrito en masa que calificarán los ayudantes con la urgencia que es natural.
No sé si te has enterado que tu ex-compañero, y creo que también del premio extraordinario de la licenciatura, Maximino Romero Lema (que ahora se hace llamar o llaman "de Lema", sin duda para seguir la corriente aristocratizante de esa lamentable sociedad) es en la actualidad obispo auxiliar de Madrid. Parece que el Vaticano lo nombró directamente para poner al lado del arzobispo Morcillo (que como todos los prelados españoles fue nombrado a propuesta del Régimen, lo que explica su carácter integrista y reaccionario que se puso de manifiesto en el Concilio) un hombre con la nueva mentalidad. Pero lo cierto es que estas tentativas del Vaticano para que la Iglesia española se civilice y "aggiorne" han dado poco resultado hasta ahora y todo sigue tan cerril e inquisitorial como siempre, en las actitudes aunque en los hechos, en la presión sobre el ciudadano se haya aflojado un poco la presión porque las normas conciliares les han quitado apoyo moral y están desconcertados. Pero como la Iglesia católica española es más una organización política y un grupo de presión y dominación social más que una organización religiosa, los criterios propiamente religiosos sólo le atañen en medida reducida. Los principios de la libertad religiosa proclamados por el Concilio no han tenido hasta el momento la menor virtualidad y los cultos protestantes, por ejemplo, sólo se celebran en forma discreta y todo anuncio público de ellos, toda manifestación exterior y, naturalmente, todo proselitismo están prohibidos. Las razones que dan para ello son muy pintorescas. El otro día oí por la radio al arzobispo de Madrid tratando de justificar que en España la libertad religiosa proclamada por el Concilio debe sufrir cortapisas. Como en España existe una unidad católica, decía, si cualquier otra organización religiosa abre públicamente templos, con signos exteriores, algún sector del católico pueblo español (seguramente azuzado por los curas) probablemente atacaría alguno de esos templos, creando así graves problemas de orden público. Por lo cual, concluía el prelado, el Estado no debe permitir esa pública ostentación de cultos disidentes que excitaría la justificada reacción de los católicos españoles. La argumentación, como se ve, es jurídicamente perfecta. Las damas no deben llevar alhajas porque provocarían los asaltos de los ladrones ni los caballeros valerse de coches lujosos que excitarían la codicia de los delincuentes.
Y nada más por hoy. A ver cuándo recibimos noticia de otra visita, que ahora será la tuya, y entretanto, abrazos de todos para todos.
[sen asinar]

1966-04-22
Carta de Margaret Olden a Lois Tobío Fernández, 1966.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Margaret Olden a Lois Tobío Fernández, 1966. en 22/04/1966

Montevideo, 22 de abril de 1966
Muy estimado Dr. Tobío,
Ya tenía escrita la carta en que le anunciaba mi pasaje por Madrid con una estadía de uno o dos días en el viaje de ida a Alemania, pero he tenido que cambiar de idea otra vez –no puedo, me da mucha pena pero tengo que dejar esta visita para el final de mi estadía en Europa. Entonces tendré tiempo de averiguar a Vd. si a la época de mi regreso, o sea a principios de julio, Vd. y su familia estarán en Madrid, para que yo les vea y se pueda conversar un poco. Tambien espero ver algo, sólo lo más esencial, de la capital española y de Toledo, si tengo tiempo de ir. En principio, no pienso hacer ningun "turismo", voy para ver a mi hermano y la familia de él, que todavía no conozco, y a los pocos otros parientes y amigos que tengo allá.
Salgo de aquí por Air France el lunes 9 de mayo de tarde y tengo que estar de regreso el 5 o 7 de julio. Es muy poco tiempo despues de una ausencia de Alemania de 32 años (y 22 de Europa). El esfuerzo, en todos los sentidos, es muy grande como para repetirlo en un futuro cercano. Y todavía queda mucho trabajo que liquidar antes de irme.
En mi viaje de regreso pienso pasar por Londres, para ver a algunas amigas y ver un poco de teatro inglés. Temo que no sea buena época para ver teatro, y en general, todo el mundo partirá de viaje y no tendrán tiempo. Hubiera preferido viajar en abril y volver en junio.
Confío en que me sea posible tener una entrevista con Vd. y llevarle personalmente los saludos de algunos de sus amigos de Montevideo. Hago votos para que esta carta les encuentre en buena salud y buen espíritu a Vd. y su familia!
[manuscrito]: Muy cordialmente les saluda
Margaret Olden [sinatura autógrafa]

1966-05-07
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1966.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1966. en 07/05/1966

Montevideo 7 de mayo de 1966

Querido Tobío:
De exprofeso he dejado correr los días para contestar a su carta del 10 de marzo, primero esperando que hubieran regresado Vds. de Andalucía y luego ocupado con la llegada de los Giral que han permanecido aquí seis días.
Este aplazamiento me ha procurado la satisfacción de recibir sus postales en donde las vistas más sugestivas de la ciudad donde pasé los primeros e interminables dieciséis años de mi vida.
Me gustaría conocer la impresión que les ha causado a María del Carmen y a los chicos, el melodrama sevillano. Y puesto que la población no ha cambiado nada en su esencia, lo que del aspecto exterior pueda decirme Miguel, me hará rever con sus ojos la voluptuosa ciudad de mis veinte años.
Estoy manoseando tanto los lejanos recuerdos que por dos veces he caido –con pocas líneas– en la alusión a mi alta adolescencia– período vital que mi abuela denominaba "el segundo pavo".
Vuelvo, pues, a la realidad presente que por no ofrecer motivos mayor para el comentario, me obliga a dar escuetamente las noticias de ocasión: Apenas he podido hablar con Herrero de su viaje a Europa. Sólo sé que les encontró a Vds. muy bien y me dio sus saludos.- Los Giral recibieron noticias de Maly en el mismo sentido.- Tanto Pilar, como Antonio, están espléndidamente. Se han aburguesado algo más, y no parece que el tiempo transcurrido desde su marcha, ni la altura del nuevo domicilio o la sequedad y el polvo del altiplano, hayan marcado frescas arrugas en sus rostros complacientes.
Una noche fuimos a cenar al Aguila y conocí a la segunda mujer de Alberto Varela. Este afortunado toco-ginecólogo se me representa como un doctor Fausto absorvido por su esbelta Margarita.
La tercera pareja de la noche la formaban Viruca y su "costillo". Ella ha perdido varios quilos merced a un Ro - numerado que le proporciona Dokow. A él se le nota el avance inexorable de los años, igual que cuando yo me miro al espejo.
El mismo día que llegó su carta para Morató se la entregué, y me dijo que hará lo posible para complacerle y ya le contestará. Está escribiendo las impresiones de su visita al Viejo Continente, y como yo soy, con su esposa, el agente hebdomedario de la lectura del original, mantengo con su autor alguna que otra vez, torneos de escritores –plumas en ristre y máquinas de escribir embrazadas– para enterarnos sutilmente de nuestros innumerables puntos débiles –desajustes de cascos y manoplas, que diría un maestro de armas.
Y puesto ya de punta en blanco, traigo a la palestra a las dos Julias imperiales: En el salón de la primera se han reanudado los conciertos del viernes. No dispongo de espacio, ni tiempo, para contar lo que no sucedio, con motivo de un pianista francés que llevaron una tarde a la hora del aperitivo; el cual comió, bebió y no tocó. Los veinticuatro invitados se sintieron mohínos, Julia se recostó tan gustosamente en el sofá y Elena apostilló la velada, que fue más bien un duelo, con esta frase, sonora y olorosa en francés, que en el idioma natal: "Il est un cochon".
A la otra Julia, la verdaderamente coronada, no hallo modo de encontrarla en su domicilio. A Pepe Luis no lo he visto desde antes de fallecer su padre. No hay duda de que los herederos son de otra generación.
Maria Concha me ha escrito, al dejar Venezuela, seis postales para anunciarme su traslado a Alemania que será seguido de una visita a Viena –música– y otra a Finlandia –pesca– y prometerme el ofrecimiento de su hogar –finalmente estable– que posiblemente sera el arco de algún puente (Puto exhibicionismo, ya que según la cubana tiene una magnífica villa en la Florida).
La señora Olden se marcha el lunes próximo a Alemania. Sé que le ha escrito, pues precisa regresar por Madrid donde se detendrá un día. Lleva la dirección de mi sobrino Emilio, por si necesita que la acompañe a alguna parte, en caso de que usted no pueda. Espero el número de teléfono aunque ella dice que llamará a Productos Roche.
He renovado la suscripción a "Marcha". Hasta pronto. Con todo afecto
Virgilio [sinatura autógrafa]

1966-09-30
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1966.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1966. en 30/09/1966

Madrid, 30.9.66

Sr. D. Virgilio Garrido
Montevideo

Querido Garrido: Hace algunas semanas que volvimos a Madrid después de pasar 15 días en Andalucia. Fuimos a veranear a Estepona aunque desde ella hicimos muchas e interesantísimas excursiones. Esa Costa del Sol que abarca toda la costa de las provincias de Granada y Málaga, se ha convertido en uno de los primeros centros turísticos de España y acaso el que tiene más modernas instalaciones y servicios por ser más reciente, después de la Costa Brava y Mallorca. La carretera costanera es una serie inacabable de playas y urbanizaciones, hoteles, campos de golf, centros de diversiones. Las playas no son en general muy buenas porque la arena tiene un color negruzco y a veces hay abundancia de guijarros. Pero la temperatura del agua es excelente y la del aire también.
Estepona es una deliciosa villa marinera, blanca y limpia, una verdadera joya. La gente es fina, cortés, de buen aspecto. El turismo no la ha avasallado y sumido como en Marbella y Torremolinos, mantiene su personalidad y aunque la frecuentan turistas su número no es excesivo y el pueblo no se ha puesto integramente a su servicio como en otros lugares. Desde allí fuimos a San Pedro de Alcántara, otro pueblo gracioso y más pequeño, y luego carretera a dentro, cruzando la Sierra de Bermeja, entre curvas y revueltas inacabables, llegamos a Ronda. La impresión que ésta causa es inolvidable. Una impresión de vigor, dureza y leyenda que difícilmente se borra. El Tajo es como una estampa magnificada al infinito, de Gustavo Doré, dantesco, romántico. En el foro volaron unos pajarzacos negros que acentuaban la sensación de otro mundo, del Aqueronte. Visitamos, entre otras cosas, un pequeño palacio de la duquesa de Parcent, situado al borde del Tajo, con escaleras que descienden a él, y un túnel impresionante de más de 300 escalones. El palacio es hermoso y contiene muebles y objetos de arte de interés pero se halla bastante descuidado. Esta aristocracia española declinante, en proceso de extinción, ni siquiera sabe conservar los recuerdos de familia. Allí aparecen las fotografías de sus abuelos, las camas en que durmieron, todo destartalado y lleno de polvo. La sala principal está convertida en almacén de mueblero para vender a los turistas muebles que copian los viejos de la casa.
Otra estampa interesante de Ronda es la vieja plaza de toros de la maestranza, llena de recuerdos del viejo toreo, sobre todo de Pedro Romero. Es una verdadera joya de arquitectura barroca, pequeña y elegante. También nos impresionó la Colegiata construida sobre una vieja mezquita y entre el árabe y el gótico se combinan o, más bien, se pegan de manera extraña y desconcertante.
Hemos venido encantado[s] de Andalucía. En la costa la temperatura fue ideal, nada calurosa, por las noches refrescaba. En cambio en el interior, en su Jaen, el aire era de fuego cuando pasamos la primera vez. Y peor aún Bailén. Ya le conté en carta escrita desde el lugar, algunas fugaces impresiones de suciedad. En el recuerdo me ha quedado como algo vigoroso, impresionante, recio, muy distinto de lo costeño, de lo malagueño y sevillano. Pero no hosco, sino todo lo contrario. La gente es afable pero no charlatana ni pegajosa como en Sevilla.
Reintegrados, pues, a Madrid después del descanso de 15 días de julio en Salou, Tarragona, y otros 15 de agosto en Estepona, volvemos al ritmo normal, los chicos a sus clases y yo a la oficina. Miguel empieza ahora su tercer año de Ciencias Económicas (la carrera son cinco). Constanza su tercero de bachillerato, que sigue cursando en el Colegio Inglés, simultaneándolo con la secundaria inglesa. Habla ya inglés perfectamente y lo escribe. Está altísima, tanto como yo. Y fuera de esto, nada de particular. Estan empezando los fríos madrileños y el panorama político aparece, externamente, estancado. El que le dije declina gradualmente y sólo sirve para exhibirlo en actos oficiales en los que a veces se despista y comete gafes, como al helado. Se dijo que uno de esos días se trataría en el Consejo de Ministros el problema de la "institucionalización" del régimen. Pero probablemente apesar de los buenos deseos de algunos no la habrá porque no es posible, no saben como hacerlo so pena de volver a las viejas fórmulas que no quieren aceptar por no dar el brazo a torcer y, también y sobre todo, por conveniencia pues ello pondría en peligro sus posiciones políticas y personales. Resulta pintoresco ver la discusión que se ha entablado en la prensa sobre el porvenir político de España. Después de todo lo que ha pasado resulta que la discusión se plantea entre los términos monarquía o república, es decir algo tan viejo que para ello no necesitábamos alforjas. Y las fórmulas que unos y otros proponen son a veces tan descabelladas que hacen reír. Algunos quieren descubrir Mediterráneos y establecer fórmulas políticas complejas y disparatadas, como si los sistemas políticos no fueran ya cosa experimentada en lo que no cabe más que elegir y en lo que no se puede hacer ningún descubrimiento radical y sorprendente. Y ello desde los tiempos de la vieja Grecia. Todo esto refleja el infantilismo o mejor retraso intelectual político en que ha caido esta gente después de 30 años de sumisión y apoliticismo. Tengo la impresión de que los que dirigen no saben por donde tirar ahora que el que encarna personalmente todo el poder están en declinación biológica. Tal es el destino de los poderes exclusivamente personales: no permiten la formación de personas capacitadas que puedan reemplazar un día al jefe, porque éste no tolera que en vida nadie le haga sombra. Y cuando el jefe está para "dirse" nadie hay a su alrededor que pueda sustituirlo.
El otro aspecto del momento español es el que resulta de las repercusiones del Consilio. Más papistas que el papa, tratan de resistir cuanto pueden las decisiones consiliares sobre libertad religiosa y otras. Pero aunque lentamente y a regañadientes tienen que ir cediendo y de este modo, resulta que el Vaticano está actuando como un elemento de liberalización del régimen español, apostólico y reaccionario.
Espero que por allí las cosas vayan bien para Vd. y para los amigos. Sigo, por "Marcha" los acontecimientos uruguayos. Parece haber una relativa estabilización o estancamiento. Ojala se llegue a una normalización satisfactoria.
Reciba nuestros más afectuosos abrazos, con el recuerdo cariñoso de siempre.
[sen asinar]

1966-10-16
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1966.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1966. en 16/10/1966

Montevideo 16 de octubre de 1966

Querido Tobío: Contesto a sus dos cartas del 16 de agosto y del 30 de septiembre que me han causado gratísima impresión. Ha conseguido usted con su aguda modalidad de sentir las cosas y el apropiado estilo al describirlas, darme de mi tierra que tan íntima y avaramente llevo conmigo, una de las más sencillas, reales y, por lo mismo, esplendorosas imágenes, que me haya sido posible aceptar. Se lo agradezco y me alegra que vuelva usted –y toda la familia!– prendados de esas montañas, ese mar y ese cielo que afinaron mi sensibilidad. Con ésta logré, en trueque, a María que convertida en Ariana, me hizo conocer su tierra, para la que no hallé suficientes palabras con que alabarla; pero la amo entrañablemente.
Si me dejase llevar ahora por mi estado de ánimo, esta carta que he tardado tanto en escribir, por la indolencia a que nos lleva el mal clima, las enfermedades que éste acarrea, y el trastornado panorama humano del contorno, se empañaría de un matiz elegíaco que no quiero darle.
Y ya que tampoco me es posible describir las peripecias de un viaje turístico, lo haré a través de las personas que usted conoce y que recientemente se han movido más que yo.
No sé si la señora Olden le habrá escrito últimamente. Por lo que ella me ha dicho, su visita a Alemania, Paris, Basilea y Venecia, fue como una nueva aunque tardía luna de miel que no llegó a gozar por completo, pues le faltó llegarse a Londres. Cuando se disponia a cruzar el Canal, se vio impedida por el cúmulo de pasajes que tenían prioridad a favor de la muchedumbre que iba a asistir al Campeonato de Fútbol. Nuestra amiga ha sentido también mucho no disponer de tiempo para detenerse en Madrid un par de días, saludar a usted, y posiblemente a alguno de mis familiares que no hubiesen marchado aún de veraneo.
Aquí se encontró con la tarea diaria que desborda siempre para todos, de las ocho horas, y ya hace semanas que la veo ojerosa. Pierde demasiado rápidamente ese color de Primavera que le dio fama y que solo en raras ocasiones, después del reposo, la provéen de un faústico lustre.
Hace un mes se inauguró en la galeria Moretti la exposición de obras de Yepes. Me llegué a verla una tarde al salir de la oficina y encontré al autor tan gris de la cabeza a los pies y tan impasible que parecía una estatua más. Sin embargo, se sonrió al verme, pero no apartaba los ojos de un cura con solideo rojo que en medio de un grupo de jovenzuelas hablaba con voz baritonal de algo portentoso, en un italiano a la Zacconi en 'Morte civile'.
Dejé de oirle y me dediqué a apreciar el retrato de Susana Soca, de Batlle y la erizada figura de un fraile en barro cocido –no somo nadie!– con sayas cenicientas, rostro descarnado y flequillo a la moda.
En creciente admiración por aquella mojama de hombre hallabame, cuando su plasmador me susurro al oído: 'Es un San Francisco hecho de encargo'.
'Qué imaginería!' –exclamé en la confusión, pues quise decir: 'Me lo imaginaba!' y enmendando el resbalón, me disponía, –yo también– a lucirme para que me oyesen aquellas ninfas extasiadas, perorar sobre el Giotto y Zurbarán, ensalzando al 'Poverello' a Santo Domigo de Guzmán –no el cubano– y si me sobraba aliento, propagando las excelencias del café con leche, bautizado en Italia como capuchino. Mas no tuve oportunidad. Se nos acercó el orondo sacerdote y con la untuosidad ecuménica de los vaticanistas, felicitó al inspirado escultor, que no supo responder más que presentándonos: El Nuncio. El doctor Garrido.
En su turbación había invertido el orden. O quiza me haya considerado el más importante de los dos, por mi edad, mi amistad y mi solidaridad en el campo contrario. Bendito sea!, el madrileñito creador como el Padre Eterno, de maravillas de barro. Desde este taburete en que describo la escena, le envío mi laica bendición.
Y a todos ustedes mi invariable afecto con apretados abrazos
Virgilio [sinatura autógrafa]

1966-12-10
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1966.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1966. en 10/12/1966

UNIVERSITY OF CALIFORNIA

LOS ANGELES 24, CALIFORNIA

10 de diciembre del '66

Querido Tobío:
Ya aprovecho la oportunidad para desearos a todos unas muy felices Pascuas y Año Nuevo.
Es probable que pronto volvamos a vernos. Nuestra hija, la mayor, termina sus estudios secundarios en febrero y antes de que empiece la Universidad, le prometimos llevarla a Grecia. Saldremos de aquí a mediados de marzo y quizás pasemos primero por Madrid, y si no, en junio.
Os recordamos siempre con mucho cariño
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1966-12-21
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1966.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1966. en 21/12/1966

Montevideo, nadal 21 de 1.966

Siñor Don:
Luís Tobío Fernández
MADRID

Ben querido Tobío:
Chega axiña un novo ano.- Renovemos espranzas e ilusiós.- Cos "tempos sexan chegados".- Eiquí, as eleiciós como sempre: un exempro de civismo e democracia.- Trunfou o Partido Colorado por uns 150.000 votos.- Os brancos xa tiñan tocado fondo e a fondo, nos fondos do país.- Isto e unha realidade, non un xogo de verbas nin unha alusión ao Fondo Monetario Internacional, que nos afoga.- foron anos de vacas gordas pros gandeiros que se enriqueceron en proporciós astronómicas.- O pirmeiro de marzal entrará a nos gobernar o xeral Gestido, trunfador sobor do candidato colorado que mais soaba: Jorbe Batlle.- Quizáes a sua xuventude e a sua maneira de ser –non é o pai, dende logo– xugaron moito na sua derrota.- Gestido, como vosté sabe, ten sona de home bon i honrado.- Fai moita falla que eisí sexa.- Económicamente estamos en prena bancarrota.- O dólar anda acercándose aos $ 80.00, e o azúcre aínda con $3.00 de subsidio, custa $14.00 o kilo.- Os xornaes, subindo, pero máis a despacio cos artigos de pirmeira necesidade.- Cos deuses o axuden e consiga voltar a iste querido Uruguai aos seus días máis esplendorosos.- O pobo tenlle confianza e axudarao sempre que tamén lle aprete o cinturón a quenes se enriqueceron casi diriamos ilicitamente.-
A nova constitución, co pobo elixiu i eu non votéi, ten algunhas cousas que poden ser de graves consecuencias, si quen a aplique o fai con rigurosidade.- Dálle moitos poderes ao Presidente i eso e temible.- Os antecedentes de Gestido fan pensar que non será un presidente dictatorial, pero il pasará e a constitución quedará.- Si o Partido Colorado, como parece, pónse dacordo pra gobernar e facelo ben, non temos dúbeba de que iremos pra diante.- Ista constitución nas mas dos brancos, querido Tobío, sería pra tembrar.- Tivemos sorte, dentro dos males que nos pode traer, cos colorados haixan gañado e maoría nambas cámaras.-
Soupen da morte do seu irmán.- A miña dona i eu sentimolo moito, pois tivemos oportunidade de convivir con íl e dona unhas horas de solaz que sempre recordaremos con agarimo.- Acompañámolo na sua door.-
Ren máis, moitas felicidades e venturanzas no ano próisimo pra vosté e familiares.- Meus afeutuosos saudos pra sua dona e fillos e unha aperta pra vosté do seu amigo,
Meilán [sinatura autógrafa]

1966-12-28
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1966.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1966. en 28/12/1966

Montevideo, nadal 28 de 1.966

Sr:
Luís Tobío
MADRID

Ben querido Tobío:
Onte recibín a su do 22.- Axiña me puxen a fala con Canabal, quen me dixo que antonte lle tiña escrito sobor de choio motivo da sua carta.-
A espricación do tempo que pasóu o Banco pra lle mandar os cartos é que, pola causa das folgas que se fixeran de parte dos empregados, ao arranxarse e mormalizarse a situación, deberon pirmeiramente por en órden as contabilidades etc, razón pola cual tardaron uns días en normalizarse pro público.- Díxome que o diñeiro remitiuse o día 8 ou 10 deste mes, polo cual pensa que xa vosté terá o aviso de Suiza.- Eu folgareime que eisí haixa sido e que vosté xa esté tranquilo.-
Penso que terá recibo unha carta miña que lle mandei fai máis ou menos oitos días.-
Ren máis, quedo, como sempre, as suas órdenes.-
Moi afeutuosos saudos aos seus familiares e unha forte aperta pra vosté,

Meilán [sinatura autógrafa]

[manuscrita e escrito a boli azul, na esquina superior dereita]: cont 23 xan 67

1967-01-30
Carta de Leopoldo Nóvoa ao matrimonio Tobío Soler, 1967.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Leopoldo Nóvoa ao matrimonio Tobío Soler, 1967. en 30/01/1967

Enero 30 I 67

Queridos Ma. del Carmen y Luis:
Mas vale tarde que nunca como dicen en mis pagos. Supongo los Valenzuela les habrán explicado las circunstancias por las que tuve que marcharme apresuradamente de Madrid y por las cuales no pude verlos. Los llamaré cuando vuelva.
Conoci, volví a conocer a vuestro hijo. Me gusto mucho.
Estoy sopesando la posibilidad de trabajar en Mojacar en una obra de largo aliento. El lugar es muy hermoso y creo se podrían hacer cosas. Pero les confieso que si en el Uruguay pudiera hacerlas y vivir de ellas no dudaria.
Hablaremos.
Mientras tanto un abrazo con invariable afecto
Leopoldo Nóvoa [sinatura autógrafa]

1967-02-17
Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1967.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rovira Armengol a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1967. en 17/02/1967

Termas de Copahue, 17 febrero 1967

Queridos amigos: cuando recibimos vuestro Merry Christmas –en varios idiomas ¿por qué no en gallego?– tenía la vaga impresión de que yo os había enviado también un saludo análogo desde Washington, donde estuve otros 6 meses en 1966 con un "bolo", pero desde fines de noviembre hasta llegar a estas apacibles y primitivas Termas, he vivido en un constante ajetreo: ya en Washington me prorrogaron el contrato, que expiraba a fines de octubre, hasta fines de enero pasado, en la idea de que hiciera yo un trabajo para cuya ejecución se habían necesitado por 6 meses otras dos personas que trabajaran medio año. Trabajé como una bestia y por lo menos dejé la cosa encauzada de sus líneas generales, pero no estaba dispuesto a pasar el enero con historias como que suele ser de órdago, y éste ha sido de recontraórdago – y Quero me ayudó a salir del paso con su reconocido compañerismo y eficiencia. Regresamos a Baires a fines de diciembre donde nos aguardaban, además de las consabidas fiestas, nuestros nietos y toda clase de excesos entre ellos dos traducciones apremiantes que un editor simpático deseaba le hiciera yo. Otro atracón impropio de un sexagenario bastante averiado aunque remozado en estos últimos meses. Al propio tiempo tuvimos que preparar el viaje, bastante laborioso a estas Termas que me recomienda mi gran médico y amigo Cuatrecasas. Todo ello, con tu amistosa comprensión, espero me sirva de disculpa si dicha vieja idea era errónea y mi propósito de enviaros un saludo de Año Nuevo no pasó de propósito. Yo pasé un 1965 pésimo pero a fines de ese año comencé a mejorar y, con alguno que otro contratiempo, seguí mejorando todo el 1966 y lo poco que llevamos de 1967. Tengo un proyecto de viaje a España –posiblemente en mayo– para trabajar unos meses en mi organización-madre la OMS, pero estoy pendiente de visitar a mi médico de Ginebra, y hasta marzo no sabré nada en concreto. Excuso deciros que también deseamos tener pronto la oportunidad de veros, pero ¿cómo? Suponiendo que realizase el proyectado viaje, tal vez me animara a darme una vuelta por esos pagos, aunque soy un poco reacio a reabrir la cicatrizada herida de la nostalgia ¡Ojalá pudiéramos poner pronto en práctica el gentleman -saguicement a que hemos llegado Justa y yo: pasar seis meses en ésa y alrededores y otros seis en el Río de la Plata!. Cada dos por tres corren "chimentos" más o menos optimistas en el sentido de que esa posibilidad se realice, claro está: entrando si no a través de un arco de triunfo, por lo menos por la puerta grande y no como mero turista dispuesto a pasar unos días gratos de espaldas a la realidad, que en todo caso, a mis años, siempre abren la nota nostálgica de tantos y tan buenos amigos a quienes ya no volveré a abrazar. Veremos cómo se presentan las cosas. Como ves, si efectivamente estaba en deuda contigo, trato de subsanar mi omisión, que en modo alguno debes interpretar como olvido. Me gustaría mucho saber más extensamente de vosotros y de vuestras impresiones. ¿Habéis visto a algún compañero o no? Yo, a pocos; casi os diría que solamente, en Washington, a Nadal Blanes y a J. Alba, que me causó una impresión mucho más favorable que la de cuando éramos opositores y "aspirantes". ¿Vosotros? ¿lo pasáis bien en ésa? ¿crecen los peques? Espero pues tu generosa respuesta. Pienso estar de regreso en Baires a mediados de marzo y permanecer allí aproximadamente un mes si me decido a hacer el viaje a Europa. Excuso deciros que si en cualquier cosa podemos seros útiles, tanto Justa como yo estaremos encantados complaciendo vuestros deseos. ¡ojalá comenzáramos por el que vosotros insinuáis de vernos pronto!
Con muy cariñosos saludos de Justa y mios para todos vosotros, recibe un cordial abrazo de tu amigo y compañero
Rovira [sinatura autógrafa]


J. Rovira Armengol
Belgrano 2909 - 5º
Buenos Aires, Argentina

1967-02-20
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1967.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1967. en 20/02/1967

J. Rubia Barcia
10540 Ashton Ave.
Los Angeles, Calif. 90024
U.S.A.

20 de febrero del '67

Mi querido Tobío:
Acabo de escribirle a José Luis Cano, el secretario de Insula, a quien no sé si tu conocerás, para que sea él el que intervenga a favor de tu hija Constanza para su ingreso en "Estudio". Cuando yo estaba ahí me valí de Luisa Clavería, mujer de Carlos Clavería, ambos viejos amigos nuestros, pero están ahora en Londres. Yo personalmente conozco poco a Jimena, la directora, y le sería fácil no complacerme si se lo pidiera yo. Pensé en escribirle a Carlos Blanco Aguinaga, otro amigo –director ahora de nuestro Year Abroad in Spain– y que tiene a sus dos hijas en "Estudio" o a Selma Margaretten, doctoranda mía que es muy buena amiga de varias profesoras de "Estudio". Pero me decidí por Cano, que también tiene desde hace años dos hijas en "Estudio" y que sé hará lo imposible por complacerme. Le dí tus señas para el caso de que vaya a necesitar algún dato que le facilite la gestión. Ojalá todo resulte bien, y consigas lo que quieres.
Nosotros saldremos de aqui el día 13 de marzo. Vamos primero a Miami, luego a Nueva York y por fin a Paris, a donde llegaremos el 19 del mismo mes. Esta vez vamos en avión. En Paris recogeré el coche e iremos por carretera hasta Galicia, si no tengo dificultades en el camino. De Galicia iremos por Portugal hasta Sevilla, después Granada y Alicante. Creo que no llegaremos a Madrid hasta fines de abril o comienzos de mayo. En Madrid, no creo que nos quedemos más de una semana, antes de salir para Grecia. Lo más probable es que volvamos a España a fines de junio. Embarcaremos en Inglaterra, ya de vuelta para los Estados Unidos, a fines de agosto.
La prensa de aqui se ocupa generalmente muy poco de los asuntos de España, pero últimamente han aparecido algunas noticias de huelgas y jaleos estudiantiles. Nosotros también tenemos los nuestros (me refiero a jaleos en las universidades norteamericanas) aunque por otros motivos.
Quizás el milagro de Lázaro vuelva a repetirse y quizás hasta yo pueda embarcar en Padrón, en barca de piedra, para el viaje de vuelta.
Muchos cariños a los tuyos de todos los míos, con un muy fuerte abrazo, de tu siempre amigo
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]


[nota manuscrita ao final da carta:] Hasta muy pronto. Cariños para todos
Eva [sinatura autógrafa]

1967-05-08
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1967.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1967. en 08/05/1967

8.5.67
Querido Garrido: Hace ya mucho tiempo que tenía que escribirle pero una porción de problemas de distinta importancia nos tuvieron preocupados durante muchos meses y aun no se han resuelto del todo algunos de ellos. Vendimos la casa de Carrasco y el transferir aquí su importe supuso no pocas complicaciones por falta de diligencia o algo peor del Banco que intervino. Por otra parte el dueño de la casa en que aquí vivíamos nos dió el desalojo y hemos debido trasladarnos a otra que no tiene las comodidades de la anterior y que tuvimos que comprar pues en el momento actual resulta antieconómico alquilar una casa por lo elevado de los alquileres nuevos.
Hemos recibido "Marcha" durante estos años con relativa regularidad y mucho le agradecemos la atención. Para nosotros fue un trait d'union con el lejano Uruguay. Pero, desde luego, lo que Vd. me indica está muy puesto en razón y no debe renovarse la suscripción. Si no le es muy incómodo puede enviarnos, por correo marítimo, los números que Vd. adquiera para sí, uno a uno, a medida que aparezcan o en grupos, como sea más cómodo para Vd. Pero no quiero causarle la menor molestia, pues bastante favor me ha venido haciendo y, por consiguiente, si hubiese el más mínimo inconveniente, deje Vd. de enviar el periódico.
Hace algunos meses estuvo aquí Juan Antonio Giral de regreso de un viaje por Europa. Es tremendo ver como cambian los chicos pues cuando nosotros lo dejamos, es decir cuando se fueron a México, era un niño y ahora está hecho un hombrachón no sólo en lo físico sino también en lo mental y en el carácter. Nos causó excelente impresión.
Entre las visitas de colegas rochenses que recibí aquí figuraron la de Regalini y la de Santodomingo (a la que Vd. alude). Realini hacía su viaje jubilar a Basilea de los 25 años. Lo encontré poco cambiado desde que le viera por última vez que fue en Perú cuando se celebró la conferencia de propaganda.
Muy admirado quedé de saber que el Dr. Veiel todavía va por esos pagos. Es un viejo de fibra, desde luego, pues ya debe tener sus años. Me imagino que la reunión con él haya podido tener cierto matiz nostálgico pues la casa se ha empequeñecido y los miembros de la primera época se redujeron también. Veo que del viejo tronco sapaciano se siguen desgajando renuevos como los dominios del imperio británico para vivir su vida própia. Es la ley de la vida.
Me alegra que el trabajo en Roche International (ahora "Limitada") siga siendo agradable y que los compañeros y jefes sean tan excelentes como son. Me imagino que la unión de los departamentos VII y VIII debe representar no poco aumento de trabajo pero Vds. tienen cancha suficiente para eso y para mucho más.
Salude de nuestra parte a los amigos de la oficina y de la Calle Pimienta.
Y reciba nuestros cariñosos abrazos.
[sen asinar]

1967-05-29
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1967.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1967. en 29/05/1967

Carlos Tobío
México, D. F. 29 de mayo de 1967


Sr. Luis Tobío.

Querido Luis:
Recibí tu última carta dándonos tu nuevo domicilio, del cual tomamos nota. Celebramos que hayas comprado un piso, lo cual te evitará tener que tratar con caseros voraces y te permitirá capitalizar lo que hubieras pagado de renta. Nos ha sacudido tu pintura amarga y desesperanzada sobre el presente estado de cosas en España. Tu descripción de la podredumbre y corrupción de la estructura política y social de ahí es deprimente y rotunda. Creo que nunca te habías expresado en forma tan cruda y pesimista. Me recuerda los cuadros de ciertos pintores españoles de aquí, que siguen la línea neo expresionista, que componen sus obras con técnica de collages, con un cacho de encaje descolorido, un trozo de terciopelo raído, una vieja zapatilla con bordados de oro, y otra quincallería ruinosa para adornar a una momia espectral y apolillada por los siglos, de algun personaje de la historia de España de los tiempos de su "grandeza". Así retratan la España de hoy, una España pestilente de cadáver, de podredumbre, de ruina, de polvo. Desde luego ya sabía yo que la España franquista es todo eso, que vive abrazada a su propio cadáver putrefacto, pero creía que era algo mas que eso y tu me dices que no. Los periódicos hablan mucho en estos días de la rebeldía de la nueva generación, estudiantes, clero joven, obreros con conciencia de clase. De intelectuales de la clase media que disienten y protestan. Y nuestra esperanza de un cambio que transforme, no solo las formas políticas sino sobre todo las bases mismas de la sociedad, sus conceptos morales, su sensibilidad, su comprensión del mundo, estriban precisamente en esas gentes nuevas que, segun leemos a diario, muestran su inconformidad por todos los medios. Pero segun tu me dices, nada o casi nada se puede esperar. Ni un resquicio al optimismo queda si, en efecto, el pueblo es inerte, cobarde, está envilecido, y la clase media, de la que menos cabe esperar aun, está conforme y contenta con su mendrugo. Que espanto! Por supuesto que el fascismo no puede parir antifascismo, aunque haya ilusos que lo crean así, como los lobos no pueden parir corderos. Pero tenía yo la creencia de que una firme transformación se estaba produciendo ahí al margen y aun contra el deseo de los grupos gobernantes, por la fuerza de hechos tales como la corriente turística y los obreros emigrados que regresan. Cierto que una forzada y tímida liberalización fué frenada en seco por el gobierno que, alarmado por los resultados del experimento, convirtió la política de inmovilismo en otra de retroceso, como tu dices. En realidad, después de leer tu carta estoy mas confundido aun. Es endiabladamente difícil formarse un juicio claro de cualquier cuestión que concierne a España, siempre compleja y contradictoria. Y desde luego es imposible profetizar. Pero yo todavía conservo algo de fé y creo que la presente descomposición y caos, por la lógica de los acontecimientos mundiales y la evolución de las sociedades, tiene que desembocar, años mas o menos, en una sociedad decente dentro de la cual valga la pena vivir. Y en cuanto a la apatía e inercia del pueblo, tal vez algún día se despierte sorprendiendo al mundo como en 1936. Pero no estoy muy seguro de esto, y ni aun sé si es deseable. Las páginas mas bellas y heroicas de la historia de los pueblos, suelen ser las mas catastróficas y ruinosas. Muchos años de opresión fascista degradan a los pueblos y les hacen perder el sentido de su dignidad, como tantas veces se ha visto. Si así fuera, si el español degenerara en un conformista, hipócrita, inmoral y pillo, España no valdría la pena.
Respecto a mi viaje, un día cualquiera de julio o agosto próximo espero llegar a Madrid. No sé cuando, así que no os preocupéis por mi llegada. Que, además, supongo tendrá lugar cuando estéis de veraneo fuera de la capital. Pienso estar solo unos cuantos días, a la llegada, y salir de inmediato para Galicia, porque recuerdo que el calor de Madrid, en esos meses es insoportable. Visitaré a la familia y, si el tiempo lo permite, me tomaré unos baños en Coruña y Vivero. Tambien daré una vuelta por Santiago. Tu sabes, ir al encuentro de los tiempos idos, esa sensación que tanto fascina y atrae. Luego pasadas 3 semanas máximo, me daré una vuelta por Andalucia a concluir el veraneo. Todo ello rigurosamente solo, pues la familia se queda toda aquí. Y a principios de septiembre volveré a Madrid, donde con seguridad ya os encontraré (suponiendo que no esteis a mi llegada). No pienso avisar a nadie de ahí el día de mi llegada, ni a los familiares de Carmen, pues quiero llegar a Madrid como un visitante cualquiera que va por vez primera, y los recibimientos y atenciones familiares en el momento de la llegada, por muy estimables que son, distraen la atención e impiden a uno concentrarse en la apreciación de cosas y personas y disfrutar objetivamente el momento de la llegada. Bueno, eso si el tal disfrute no me lo frustra alguna intervención policíaca, lo cual descarto.
De las demás cosas os hablaré a mi llegada ahí.
Abrazos,
Carlos [sinatura autógrafa]

P.D. En cuanto a Evtuchenko, prima donna de la literatura soviética, snob y poeta quimicamente puro, casi el Cordobés de la poesía, genio publicitario a lo Dalí, sus payasadas hacen pensar que a lo mejor Mao Tse Tung no anda tan equivocado, y desde luego Rusia está en la etapa de la Revolución hecha burocracia.

1967-09-03
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1967.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1967. en 03/09/1967

Montevideo, 3 de septiembre de 1967
Querido Tobío: No tengo otra razón para excusarme ante la tardanza en responder a su carta del 8 de mayo (!) que la de no contar con noticia agradable que comunicarle. Sin duda, la tormentosa situación nacional influye en los ánimos de todos y aunque ya nada tenga de qué admirarme a esta altura de mi vida, –ni tampoco temer– no soy insensible al malestar general. Esto unido a que mi hermano falleció el último día de junio, víctima de un infarto cardíaco que se lo llevó en 24 horas; que llevamos muchos meses en que las condiciones atmosféricas se presentan con adverso carácter al que convendría para el medio de personas, animales y plantas; que diversos brotes epidémicos de los más irreductibles virus –ya se están resistiendo hasta a las paternales amonestaciones del Presidente quinquenal de la República– hacen estragos incluso entre los médicos –yo tuve una especie de "garrotillo" que me obligó a recurrir al lenguaje de las manos– y si la lectura de "Marcha" no les mejora el cuadro, comprenderá que éste no es el Uruguay que Vds. conocieron.
Y, no obstante, quiero borrar la impresión que este negro brochazo puede producirles, porque pronto mejorará la temperatura soportada estos dos últimos meses, volverán los días de playas, la fruta y verduras; se votarán las leyes promisorias de la reconstrucción nacional; los jugadores nacionales de futbol, los profesores universitarios y los novillos serán exportados en canal y el peso merecerá este nombre, dejando de ser ingrávido.
Otras noticias subdesarrolladas son que mi sobrino Hugo Rocha, empleado actualmente en las oficinas de la ONU, en Nueva York, estuvo por aquí días pasados y me dijo que con él trabajan algunos españoles que son personas de trato agradable, muy superior al que conceden los americanos. Uno de esos compatriotas procede del Ministerio de Estado (Pl. de Sta. Cruz) y le habló de que su jefe había sido Alvaro que en la actualidad ocupa un puesto importante en esa dependencia gubernamental.
Me alegro que nuestro amigo haya encontrado la paz espiritual de sus ansias y desvelos, tras esos recios muros donde otros ilustres ciudadanos alcanzaron la paz eterna.
Otro inquieto idealista que marchará en breve –si no se ha ido ya– para Europa es Gurewitsch. Y como esta vez piensa visitar el Museo del Prado, ya que en el viaje anterior desdeñó por completo enfrentarse a las obras de los pobres pintores del pasado, me ha pedido su dirección, que no he vacilado en dársela, pensando que a Vd. quizá le distraiga lo que pueda contarle de la crónica menuda del país.
Espero que hayan pasado Vds. las vacaciones de verano con toda felicidad, en cuyo caso le agradeceré que me cuente por dónde anduvieron. Y así podré imaginarlos divirtiéndose por pueblos, riberas y montañas, si los paisajes de su elección son conocidos; puesto que, en mis tiempos, recorrí con María la mayor parte de la península.
También desearía saber a qué distrito han ido Vds. a habitar. No conozco esa calle y como no poseo ningún plano de Madrid, no tengo la menor idea de si pertenece a la Corte de Répide [?] y de mis años de Facultad o a este otro de aumento periférico y rectilíneo que causa la admiración de los uruguayos, a quienes no les agrada la lepra de los siglos sobre las mansiones históricas.
En fin, para no aburrirle con estas naderías del artificio epistolar, terminó por hoy y espero recibir pronto sus interesantes noticias que me sacudan de esta suspensión mental que con frecuencia me abate. Les llega "Marcha"?
Mis cariños a María del Carmen, a Miguel y Constanza, con un fuerte abrazo para Vs.
Virgilio [sinatura autógrafa]

1967-09-22
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1967.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1967. en 22/09/1967

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1 - Teléfono 218204
VIGO - 22-setembre-1967

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Fai unha chea de tempo que nada sei de ti, nin direita nin indireitamente. Pesie á maior prosimidade, seguimos máis incomunicados que cando estabas en Montevideo.
¿Qué é da tua vida?
Escríboche agora istas liñas pra tratar do terceiro tomo da "Historia de Galiza". Dixéronme Prada e Don Manuel Puente que ti te encarregarías da edición, como fixeche cos outros dos volumes.
O texto do tomo xa está rematado. Abrangue 362 folios, mecanografiados sobre o orixinal manuscrito que deixou Cuevillas, e 90 máis que escribíu Xesús Taboada Chivite como apéndice e posta ó día. Hai tamén fotos e dibuxos prá ilustración. Pero sería comenente que ti dixeses sobre pouco máis ou menos, a cantidade deles que se necesita.
Si aínda estás disposto a te facer cárrego do traballo, escríbeme decíndome o que debo facer. ¿Queres que che remese xa o material, ou tencionas faguer antes algunhas xestiós nas imprentas, recabando presupostos, etc.? Fico pendente das tuas novas.
¿Por qué non me envias algún traballo teu pra "Grial"? Algo has ter por ahí que servirá pra publicar na revista.
Garimosos saúdos meus e da miña muller, prá túa e prós rapaces, e pra ti a cordial aperta de sempre, de
Paco [sinatura autógrafa]

1967-10-28
Carta de Guillermo Soler e a súa muller Mariquita, dirixida a familia Tobío Soler, 1967.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller Mariquita, dirixida a familia Tobío Soler, 1967. en 28/10/1967

Montevideo, Octubre 28 de 1967

Sr. Dr. Luís Tobío, María del Carmen, Constanza y Miguel
Queridos amigos:
Ya nos reintegramos en este país de supervivientes que la única preocupación es hacer lo menos posible y disfrutar al máximo.
Pronto iniciaremos la temporada playera, iremos a Punta del Este, visitaremos el chalet de Menck [?] en Punta Ballena como lo hace la gran artista catalana Xirgú que tiene una residencia cercana a la de él.
Hace unos días falleció nuestro común amigo Aguirre en forma imprevista y quien lo sintió mucho fué el amigo Alsina con quien trabajó tantos años.
El 21 de octubre nos reintegramos a "El Día" después de 117 días de huelga.
Renunció el autor de la "Operación Limpieza" (Intendente Municipal Dr. Segovia) porque no lo autorizaron ir a Barcelona a un Congreso, y enojado se fué a su residencia en Punta del Este, dejando su renuncia escrita. También renunciaron varios ministros, Michelini (de Industrias), contador Faropa (de planeamiento), Vasconcellos (de Hacienda), Vercovi [?] (de Industria y Trabajo) al decretar el presidente las medidas de seguridad que lo autoriza la constitución, ante las huelgas sindicales de los bancarios, transporte, corre, diarios, etc. y que ya se levantaron y ya están reunidos para nombrar los nuevos ministros. El presidente General Gestido habló en cadena por T.V. advirtiendo que estamos pasando un momento crítico y que irá en aumento para el año entrante debido a los desastres climatéricos y le agrego políticos y que tiene grandes esperanzas en el esfuerzo de la población para su resurgimiento.
Tobío: recordaba lo que Ud. me contó que un diario de Madrid decía que en la carcel de Punta Carreta los presos se morían de hambre y los vecinos les llevaban comida. Pues bien, ¿sabe que los presos después de grandes ensayos organizaron un espectáculo teatral y se invitaba a la población a presenciarlo? Yo no fui por las dudas.
El domingo pasado nos invitó la Sra. de Coello de Portugal quien resultó una persona muy simpática y se fué contenta de la exibición de fotos en color que le mostramos y nos dijo que les escribirá a Uds.
Bueno, en espera de prontas noticias los saludan con todo cariño
Mariquita y Guillermo Soler [sinatura autógrafa]

1967-11-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1967.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1967. en 13/11/1967

13 de noviembre de 1967

Querido Garrido:
Recibí su carta del 3 de septiembre. Desde mi última no ha pasado nada trascendental por estos pagos aunque sí se han marcado más algunas corrientes en el proceso que sigue este país. De ellas puedo citarle la mayor libertad para los no católicos, con la llamada ley de derecho civil a la libertad religiosa que, a pesar de sus limitaciones suponer un cierto avance frente al sistema inquisitorial y superclerical que venía dominando. Ahora ya las sectas no católicas pueden actuar libremente y no a cencerros tapados y los libre-pensadores bautizados pueden celebrar matrimonio civil, pues antes prácticamente estaban obligados a someterse al canónico.
Otro proceso que empieza a marcarse es el de la declinación del turismo. Los indicios son poco favorables y aunque el verano pasado el número no decreció, la cifra de divisas ingresada por tal concepto sí se redujo en cambio. La competencia de muchos países europeos se hará sentir cada vez más y si el turismo declinara en manera apreciable sería una catástrofe para el país. Pues es de saber que la balanza comercial tiene un déficit de 2500 millones de dólares aprox. El turismo enjuga 1000 millones de ese déficit y las remesas de los trabajadores emigrados casi medio millón; con lo cual queda aún 1 millon de déficit en la balanza de pagos pero no es tan grave como lo sería sin aquellos dos conceptos. Este gobierno ha descuidado de modo increíble y suicida la agricultura que sigue siendo aún la base de la economía española. A pesar de las sordinas que imponen, se oyen de cuando en cuando protestas fuertes por tan descabellada política. Y la verdad es que la industria desarrollada últimamente en forma un tanto caótica y a veces con despilfarro –sobre todo las empresa del Estado– no está al nivel de organización y productividad con la industria de fuera de fronteras. Y este es el motivo económico principal de que España no pueda entrar en el Mercado Común.
La prosperidad económica española, que es prosperidad sobre todo para un pequeño sector de la población, tiene endebles cimientos y podría verse amenazada a poco que cambiasen las circunstancias. Las divisas del turismo como antaño el oro de América son dinero del sacristán que por venir con bastante facilidad se gastan con bastante inconsciencia y frivolidad, muchas veces en obras suntuarias dejando de lado lo sustantivo y necesario, como por ejemplo las carreteras que ahora tarde y aprisa quieren poner en buen orden, por lo menos la vía que lleva de la frontera francesa a la Costa del Sol.
El que le dije sigue su proceso de caducidad biológica y cada vez es más una figura representativa que activa: representativa de todo un complicado tinglado de intereses creados de impresionante aspecto, basado en la corrupción e incompetencia y que, probablemente, no tardará en ser víctima de sus propias contradicciones. Ni la Ley Orgánica ni nada de lo que se hizo con tanto bombo y platillos a fines del año pasado lograron dar sólido asiento al Régimen, "institucionalizarlo" como aquí se decía, y la cosa sigue tan en el aire como antes, apoyada en el único pivote personal y, por consiguiente, efímero. La falta de visión política, el simplicismo político de esta gente, es notable. Todo lo reducen a la estaca y ya sabemos que este medicamento es puramente sintomático y al final va perdiendo acción.
Se mueven mucho los monárquicos ante el vacío político que habrá de crearse al desaparecer o inutilizarse el pivote. Pero las cosas no están nada claras porque hay varios pretendientes, porque hay sectores del Régimen antimonárquicos y porque las generaciones nuevas no sienten el mito de la monarquía que ha estado ausente demasiados años.
Pasando a cosas particulares, quiero expresarle ante todo mis condolencias por el fallecimiento inesperado de su hermano de Vd. Gurewitsch estuvo aquí de paso, dispuesto a trasladarse a Alemania. Lo encontré un poco cansado, quizá por el viaje, y también más extraño que antes. Me habló de sus planes y de su situación ahí y realmente me dio un poco de pena que no pueda defenderse en Uruguay.
La casa en que ahora vivimos no está lejos de la anterior. Está próxima a la Castellana a la altura de la Escuela de Ingenieros Industriales y Museo de Historia Natural, en Chamberí.
Me llega "Marcha" incluso con más puntualidad que antes. Los problemas de Uruguay siguen interesándome pues no en vano residí ahí un cuarto de siglo. Muchas gracias por tomarse la molestia de enviármela.
Hasta pronto y abrazos de todos.
P.D.- Este verano no fuimos a veranear a la costa. Sólo en primavera pocos días a la Garrucha, provincia de Almería, cerca de Mojácar, comarca de donde procede la rama materna de María del Carmen. En otra carta le hablaré de la impresión que esta zona nos produjo, aunque creo que ya le hablé de ello.
[sen asinar]

1967-12-09
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández e á súa familia, 1967.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández e á súa familia, 1967. en 09/12/1967

Carlos Tobío
México, D. F. 9 de diciembre de 1967


Sr. Luis Tobío.
Madrid, España.-

Querido Luis y familia:
Aqui estoy otra vez, de regreso en México, incorporado ya al embrutecedor pero inevitable trabajo cotidiano y hundido hasta el cuello en este submundo deprimente y triste. Porque no quieras saber lo desagradable que me resulta ahora, después del viaje que fué para mí purga y liberación– a la vez, insertarme de nuevo en este medio ambiente y verme rodeado a todas horas de estos seres hoscos, reservados y sobre todo feos, pero con una fealdad que no tiene nada que ver con la estética, porque es una fealdad interior, moral, que inspira aversión. Ahora mas que nunca me parece ver en cada mexicano una reproducción fiel de esos rostros espeluznantes de los ídolos aztecas, crueles y sanguinarios. Y pienso que a lo mejor este parecido tiene que ver con el uso reconocido, en el pasado de los hongos alucinantes de Oaxaca por parte de mujeres embarazadas al celebrar ciertos ritos; o que tal vez esos dioses eran así porque fueron hechos a semejanza de los propios mexicanos. El caso es que desde mi regreso, en forma aguda, me siento completamente a disgusto y he comprobado mi absoluta incapacidad de adaptación al país en donde, a pesar de haber vivido tantos años (de lo cual yo mismo me asombro), me considero un extraño. Comprenderás que en tal estado de ánimo no tengo otra salida que largarme cuanto antes, para lo cual estoy ya iniciando los preparativos y arreglos que deberán estar concluidos a mediados de 1969, fecha del traslado.
Ahora os doy otra noticia: Carmen se casó el 25 de noviembre pasado.- Habían planeado decírmelo antes de salir yo de viaje, pero Carmen madre les hizo aplazar la entrevista para que no me estropearan las vacaciones. A mi regreso me informaron sin demora sus planes de casarse en dicha fecha para aprovechar las vacaciones de ambos, y así lo hicieron. La ceremonia fué en casa, sumamente sencilla, y con asistencia solamente de unas cuatro o cinco docenas de amigos y allegados. Ahora se encuentran en viaje de novios, en el inevitable Acapulco y otros lugares. Carmen y yo aceptamos resignadamente la situación porque al fin y al cabo era asunto que ella decidió por ser de su incumbencia. Personalmente, como sabéis, no encontramos muy satisfactorio al novio, sobre todo porque su instinto práctico es sumamente débil y sus ingresos no muy considerables. Comprendo sin embargo que este fenómeno –los padres siempre desean algo mejor para los hijos– es muy frecuente y tales inconformidades se dan "hasta en las mejores familias". Aparte lo anterior, es muchacho serio y culto, así como de carácter apacible, cualidad que para Carmen será de gran utilidad. Por otro lado, Carmen insistió mucho en que se vendrá a España con nosotros, porque dice que de ninguna manera se separará de su familia, y exigió a su ya marido la promesa de trasladarse ambos a España al mismo tiempo, o de lo contrario se desharía la boda. Aceptada la condición por él, ya Carmen se sintió tranquila, aunque queda por ver si llegado el caso y teniendo en cuenta el cambio de circunstancias y sentimientos, ella exigirá el cumplimiento de tal condición cuando llegue el día. Los planes inmediatos de ambos son irse un año a Londres con una beca de la Universidad, lo cual será a mediados del próximo año (tan pronto los dos presenten su tesis, que ya tienen acabadas), y desde allí trasladarse a Madrid coincidiendo ya con nuestro regreso. Planean revalidar sus carreras y abrirse camino en España. (El es nacido en Asturias, segun creo que ya os dije)
Respecto a la devaluación de la peseta, aquí todos consideramos que la ocasión –la devaluación de la libra– la pintan calva y ahí la agarraron por los pelos para justificar una medida que era esperada desde hace tiempo y que les costaba trabajo adoptar porque no es un brillante final para el cacareado plan de desarrollo. Con ello se acabo el "milagro español" y todo el bla bla bla publicitario en torno a ese confuso tinglado económico.
He iniciado ya las gestiones, por conducto de antiguos compañeros míos de ahí, encaminadas a obtener la reposición en mi empleo de la Diputación. Me gustaría saber si han progresado algo las tuyas en el Ministerio de Estado. Hay que ser tenaz y no soltar la presa. Son nuestros derechos.
Si no lo hizo ya, creo que pronto os escribirá Carmen hija dándoos noticias de su vida. El libro de yoga ya lo envió hace mas o menos un mes.
Y como ya está próxima la Navidad y el Nuevo Año aprovecho la ocasión para enviaros abrazos y los mejores deseos de todos nosotros por vuestra dicha, salud y prosperidad para 1968.
Carlos [sinatura autógrafa]

1967-12-18
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1967.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1967. en 18/12/1967

18 de diciembre de 1967

Sr. D.
José RUBIA BARCIA
LOS ANGELES

Querido Rubia Barcia:
Espero que os encontrareis bien todos al acercarse estas Navidades que os deseamos muy felices haciendo votos para que en el próximo año volvais a dejaros ver por aquí.
Constanza ya encarrilada en "Estudio", en su nueva sede de Aravaca, está muy contenta. Encontró allí a la chica de García Lorca y por ella supimos que la familia de Paco se había instalado en Madrid. Ya hemos estado con ellos y conversado largo y tendido con mi viejo compañero al que no veía desde hacía 25 años.
Esta vez también te voy a molestar con un encargo de tipo bibliográfico. Dese hace algún tiempo vengo trabajando sobre Gondomar. Trato de recoger todo lo publicado fuera de España, aquí poco o nada conocido, y me he topado con un señor que investiga también sobre la figura de nuestro gran diplomático y que es profesor (o lo era en 1964) de la Tulane University: Charles H. Carter. Este señor publicó en la revista inglesa "The Historical Journal" vol. VII, nº 2, p. 190 (1964) un artículo titulado "Gondomar: Ambassador to James I".
En una nota al final del artículo referido, y refiriéndose a una discusión que sobre el tema tuvo con el escritor inglés D. H. Wilson, quien prepara un ensayo sobre el mismo, dice Carter, aludiendo a dicho ensayo: "I look forward to its appearance and expect to draw shamelessly on it in the preparation of my carebiography of Gondomar, now in progress".
De lo que se trata es de saber si ha aparecido ya esta biografía de G. que anunciaba en el pasaje transcrito. Quisiera que te tomases la molestia de averiguarlo.
Para completar el favor, te agradecería que me dijeses si sería posible adquirir el libro del mismo Carter "The secret diplomacy of the Habsburgs, 1598-1625" (New York: Columbia University Press, 1964) y cuál es su precio. Si estuviese a la venta yo te enviaría su importe junto con el de gastos de franqueo que tú me indicarías, para que me lo remitieses, siempre que ello no te causara mayor molestia.
No sé si es factible, sin gran trabajo y pérdida de tiempo, indagar en los repertorios bibliográficos de ese país si ha aparecido algún libro o artículo dedicado a Gondomar en los últimos 10 años, por ejemplo. Para mí sería del mayor interés y, además, tendré que hacerlo. Pero no me atrevo a pedírtelo porque ignoro las dificultades que ello podría suponer.
Os envíamos todos nosotros los más afectuosos abrazos.
[sen asinar]

1967-12-22
Carta de Rodolfo Prada a Lois Tobío Fernández, 1967.
Santiago de Chile
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rodolfo Prada a Lois Tobío Fernández, 1967. en 22/12/1967

RODOLFO PRADA
CONSTITUCIÓN 4246
Buenos Aires
–––––––
Santiago (Chile): 22 Nadal 1967.

Señor,
D. Luis Tobío
Ma. de Guzmán 54 - 4º - B. a.
Madrid.3.


Ben querido amigo:
Eiquí estou en terras chilenas a pasar as crásicas festas coa miña muller na compaña dos nosos fillos e netos. Deixei por uns dias o trafego de Bos Aires eo recargo de labouras e preocupaciòs –de orde comercial e de orde patriòtico– e aproveito iste folgo pra respostar a sua tan aprezada carta datada o 20 do derradeiro outubro e tamèn seu garimoso christman do 30 de San Martiño. E prègolle perdoarme a tardanza.
Amostrei sua carta a Don Manuel e tanto èle como eu agradecemos moitísimo o intrès e boa vountade de colaboraciòn que vostè espresa.
Imposto ampramente Don Manuel das tan atinadas consideraciòs que vostè fai encol da impresiòn de 3º volùmne da Ha. de Ga., andaba a estudar o camiño a seguir –o de Barreiro ou o de Galaxia– cando sofriu un aicidente: rexa caida nunha rùa por fuxir dun auto que se lle viña enriba e como consecuncia fraitura dun brazo. Foi disgracia con sorte, pois a cousa poido ser fatal, xa que logrou eludir ser tumbado e esmagallo por lo coche. Daí que xa se non ocupou màis da cuestiòn. Agora, felismente, xa vai estando casi reposto e cando eu volte a Bos Aires, a mediados de xaneiro, verei de que tome defiñitiva decisiòn. A mìn me paresce que a via Galaxia è a màis doada e comenente pra mellor seguranza do coidado da edizòn. Penso que, o ùneco incomenente apontado por vostè, –desemellanza de tipos de imprenta–, non pode sere de importancia. Teño conservado desemellanzas en obras importantes de moitos volùmens editados moi espaciadamente. Don Manuel, por razòs de boa cantidade de fondos que ten naquil pais (Uruguai) semi-broqueados, amostraba incrinaciós pola via Barreiro. Acocho espranzas de o poder incrinar por Galaxia. Nin ben elo se resolva escribirei a vostè. Na mentras, dun xeito ou de outro, sería comenente que vostè fose revisando os orixinaes do traballo de Cuevillas comprementado por Taboada a ouxeto de uniformar ortografía, etc.-
Inda que xa lle enviei tarxeta cos saudos de Nadal e Aninovo, pràceme reiterarlle meus mellores desexos de felicidade navideña e de moi ventureiro ano 1968 na compaña dos seus.
Reciba fortes apertas do seu decote amigo,

Rodolfo Prada [sinatura autógrafa]

1967-12-23
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1967.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1967. en 23/12/1967

Montevideo, 23-XII-67

Queridos Luis y Maria del Carmen:
La alegría que siento al recibir su carta, se torna inquietud cuando he de contestarles, pues siempre lo hago tarde y con fatiga. Me estoy volviendo rápidamente e intensamente perezoso porque la salud no me acompaña. Así que trato de conservar las debilitadas fuerzas para poder cumplir el trabajo de oficina, y cuando llego a casa no tengo ganas de leer, ni de escuchar la radio, y mucho menos de escribir.
Posiblemente este pesimista exordio obedece al aumento de correspondencia que he de evacuar estos días, por las tarjetas de Navidad que continuamente me van llegando. Ganas tengo de "encerrar el pico bajo el ala" y dejar que pase el torbellino epistolar. Porque, ante la confusión no se me ocurre nada que decir y, por otra parte, mi natural manera de comportarme en el trato social, rechazó siempre las corteses frases rutinarias de urbanidad, y a cualquier acto de deferencia que me distraiga correspondo mansamente con sólo muecas de silencio jubilado o desvió la retribución por senderos poco diplomáticos.
Todo esto es también para decir que no ocurre nada en mi ambiente que pueda interesarles. El proporcionarles periódicamente 'Marca' me ayuda a darles "fe de vida" y a enterarles, con el testimonio de los más sagaces y polarizados ingenios de esta República Oriental, de lo que sucede, tanto en la letra como en el espíritu.
Y así, por fuerza, he de limitarme a la intranscendente crónica menuda, refiriéndoles, en primer término, que días pasados atracaron en la calle Pereira a la Sra. Olden, dos jovenzuelos de los que pululan por Pocitos, y luego de golpearle la cabeza con un objeto blando, que no llegó a herirla pero la conmocionó unos instantes, le arrebataron el bolso con llaves, carnet de identidad, otros documentos y mil setecientos pesos. Cuenta nuestra amiga que estuvo un par de horas sin saber lo que hacía; pero el hecho es que regresó donde había estado reunida hasta el anochecer con unas amigas; éstas la llevaron al Panamericano y allí tuvo que esperar unas varias horas hasta que vinieron a abrir su piso. No recuerda nada de esto, pero una persona que la acompañó me lo ha referido. Al día siguiente llegó a la oficina, contó el incidente; Herrero le sugirió que presentase denuncia a la policía y ahí quedó el asunto. De hecho se ha repuesto pronto y totalmente.
Julia está cada día más encorbada, delgada y anémica. Temo, por ella, la llegada de la mala estación, dada la carestía de la vida y los limitados recursos con que parece contar para defenderse. Elena, a su vez, cada día ve menos; con lo que las pobres amigas nos están dando un sensible ejemplo de invalidez. Por añadidura, hoy mismo, al volver yo de la playa, la vi que no podía abrir la puerta de la verja. Traté de hacerlo yo y me fue imposible. Allí se quedó diciendo estoicamente que permanecerían encerradas. Algo después nos dimos cuenta que la palanca no estaba pasada y de un empujon pudieron "volar las grullas".
He sabido ultimamente que han operado a Bowie –ahora de la próstata. Sus vias urinarias están como la canalización de ciertos barrios– y ya se encuentra restablecido, a juzgar por el cable de felicitación que ha enviado a la oficina. Su sucesor se comporta bien con el personal y, por lo tanto, exige a cada uno el buen cumplimiento de sus obligaciones. Precisamente, lo que necesitaría la administración publica de esa libre y apacentada población.
Del que te dije, algunos puntales de las fuerzas vivas uruguayas, se hacen lenguas, por haber sinceramente sobrevalorado la Madre Patria o porque, al posarse en la piel de toro, la tranquila indiferencia ciudadana que han podido observar, convino a sus intereses.
La muerte de Gestido ha causado casi unánime sensación y ahora se le reconocen algunas virtudes. Nunca me gustaron las honrosas oraciones fúnebres, ni siquiera las breves cartas de pésame que me veo obligado a prodigar y que limitan mi vocabulario epistolar a un balbuceo idiota. Prefiero aquel manoseado chiste de Antonio en que la vieja hizo definitivamente mutis del mundo viviente con un estrangulado ronquido.
Y aquí dejo el [?] que había de servirme para los funerales del año y conjuro para el próximo a las potencias sobrehumanas a fin de que protejan su salud y la integridad espiritual que es su mejor escudo nobiliario.- Con todo afecto.
Virgilio [sinatura autógrafa]
Va tarjeta aparte.

1967-12-27
Carta de Felipe Cid a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler Ponce de León, 1967.
Barcelona
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Felipe Cid a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler Ponce de León, 1967. en 27/12/1967

llibres de
SINERA
societat anònima
Girona, 51 Barcelona 9
Telèfon 231 49 70

SR. D. LUIS TOBIO Y ESPOSA
María de Guzmán, 54
Madrid (3)
_________

27 de diciembre de 1967

Queridos amigos:
Muchas gracias por sus palabras, tan amables como generosas.
De acuerdo con lo convenido estoy tratando de hallar alguno de mis libros. En cuanto haya superado tan desastrosa circunstancia, pues, será un placer, también una necesidad, poderlos mandar. Es decir, no me olvido ni puedo olvidarme de ellos.
Reciban, se lo ruego, la amistad de

Felip Cid [sinatura manuscrita]

1968-01-28
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968. en 28/01/1968

J. Rubia Barcia
10540 Ashton Ave.
Los Angeles, Calif. 90024

28 de enero del '68

Querido Tobío:
Supongo que a estas alturas habrás recibido ya o estarás a punto de recibir el libro de Charles H. Carter, The Secret Diplomacy of the Habsburgs, 1598-1625" que cuando recibí tu carta pedí a Columbia University Press que te enviaran directamente. Asi lo hicieron según me comunican en carta de 28 de diciembre ppdo. Yo tardé en escribirte porque he andado de cabeza con un sinfín de problemas y se me fueron pasando los días sin hacerlo. El libro está ya pagado, de modo que acéptalo como un obsequio retrasado de Navidad. Yo me lo leí en el ejemplar de nuestra biblioteca. Como tiene una buena bibliografía, me pareció innecesario hacer la búsqueda de materiales para tu Gondomar, por mi cuenta, púes no creo que pudiera añadirte nada a lo que el propio Carter recoge y utiliza, que no es mucho. Pero por si algo hubiera le escribí también al autor del libro hablándole de tu interés, dándole tus señas, y pidiéndole que te escribiera directamente a ti, o me escribiera a mi confirmándonos de paso si terminó o no la anunciada biografía de nuestro personaje. A mí no me ha escrito. Espero que tu tengas más suerte. De todas formas, yo no encontré en nuestra biblioteca ni la anunciada biografía, ni nuevos o importantes trabajos sobre Gondomar.
Nos alegramos infinito de que Constanza esté ya en "Estudio" y de que se sienta feliz y contenta allí. También del encuentro con Paco y Laurita. Ambos son viejos amigos nuestros. Laura y yo fuimos compañeros un año en Granada, como ella te habrá acaso dicho. Hazles llegar nuestros recuerdos, y cariño. Supimos lo de la chica, y algo nos alarmamos. Nuestra Elena ha empezado su segundo trimestre de universidad, y la pequeña, Adela, ha terminado ahora su (equivalente) bachillerato elemental. Ambas tienen grandes nostalgias madrileñas, y las haría felices volviendo a esos lares. Pero desgraciadamente para ellas, no hay la menor posibilidad.
Adivino que se avecinan malos tiempos para el pais y que habrá crisis económica más aguda de lo que muchos se imaginan. Ahora es cuando empezarán a recogerse los futos de una política económica, descabellada y colonial.
Aqui también estamos pasando por malos momentos. Pero estas crisis son más de crecimiento, superabundancia y ambición.
Con muchos cariños de todos los mios para todos vosotros, te manda un muy cordial abrazo, tu siempe amigo
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1968-02-05
Carta de Felipe Cid a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler, 1968.
Barcelona
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Felipe Cid a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler, 1968. en 05/02/1968

llibres de
SINERA
societat anònima
Girona, 51 Barcelona 9
Telèfon 231 49 70


SR. D. LUIS TOBIO Y SRA.
María de Guzmán, 54
MADRID (3)
________

5 de febrero de 1968

Mis queridos amigos:
He recibido la carta que agradezco de verdad. Es, ciertamente, raro hallar una comprensión tan escueta y certera. Muchas gracias.
A pesar del regalo que supone poder visitarles, espero, en la medida de lo posible, demorar mi próximo viaje. Uno tiene la sensación de estar en la capital del desastre hispanocolectivo.
Manden siempre a su devoto y afmo. amigo,

Felip Cid [sinatura autógrafa]

1968-03-07
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1968.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1968. en 07/03/1968

7.3.68

Querido Rubia Barcia:
Acabo de recibir el libro de Carter. La fecha del franqueo es la del 6 de enero. Como ves, no han mejorado mucho los transportes entre América y España desde el tiempo de los galeones, por lo menos para libros.
Por eso no te contesté antes. Esperaba recibir el libro de un momento a otro y quería acusarte recibo. Muchas gracias por el regalo pero no debías haberlo hecho. Bastante favor me hiciste al atender mi petición bibliográfica.
No he recibido carta de Mr. Carter. Seguramente no ha aparecido todavía la biografía anunciada. Pero bien podía haberlo dicho.
Su libro es para mi de gran utilidad aunque algunos esquemas son discutibles, quizá como todos los esquemas. De todos modos ha manejado mucho material, aunque no todo el que pudiera, especialmente en España. El tema que abarca es muy vasto y no es fácil que un solo investigador pueda completarlo en poco tiempo. Mi propósito es ceñirme a la actividad diplomática de Gondomar, analizándola desde un punto de vista que podíamos llamar técnico. Estoy trabajando en la biblioteca de Palacio que es donde está el grueso de la documentación de Gondomar y que, a lo que parece, Carter no examinó.
Los García Lorca os mandan muchos saludos. Hablamos con ellos de vosotros y os recuerdan con cariño.
Nosotros estamos bien esperando que llegue el verano para salir fuera de Madrid. Este invierno no hicimos muchas excursiones, a Segovia y otros lugares cercanos nada más. El verano lo pasaremos en Santander y Palma. Preferimos cambiar cada año para ir conociendo las diversas regiones.
Constanza manda especiales abrazos para Adela y Helena. Nosotros os los enviamos muy afectuosos a todos.
[sen asinar]

1968-04-05
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1968.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1968. en 05/04/1968

5 de abril de 1968

Querido Garrido:
Ayer tuve el gusto de saludar aquí en la oficina a los Herrero que se proponen permanecer unos días en Madrid. Me dieron noticias de Vd. y me alegra saber que se encuentra perfectamente. Yo sigo recibiendo la "Marcha" que Vd. amablemente me envía y por ella me informo de cómo va ese país, desgraciadamente no muy bien como también me dicen los Herrero.
Aquí tampoco van las cosas tan prósperamente como dicen los dirigentes. La crisis económica se acentúa, hubo que devaluar la peseta, la balanza de pagos es crónicamente deficitaria y por una cifra nada desdeñable y todo hace pensar que el milagro español se está yendo al tacho.
Por otra parte, los medios estudiantiles y obreros se agitan. Los estudiantes, sobre todo viven en constante estado de subversión desde comienzos de curso y al momento presente la Universidad de Madrid está cerrada y hay disturbios en muchas de las de provincias, incluida la mía de Santiago. Con sus procedimientos castrenses de palo y tente tieso sólo han venido a agravar la situación, provocando en muchos casos sin necesidad a los estudiantes, con despliegues policíacos espectaculares. En realidad es la torpeza de los dirigentes lo que ha hecho que el movimiento se fuese extendiendo y agravando.
Poco a poco se va formando no sólo en el mundo estudiantil y obrero, sino también en otros sectores antes tranquilos, un clima de protesta sorda y de rebelión larvada que debilita poco a poco el aparato político. Al quedar Franco reducido, por razones geriátricas y patológicas, al papel de figura decorativa, cada ministerio hace rancho aparte y no existe unidad de gobierno. Y como además los ministros son casi en su totalidad figuras mediocres porque Franco nunca quiso personalidades descollantes a su lado que pudieran hacerle sombra, la marcha económica, política y administrativa del país va a buen tuntún sin que se determinen con claridad los objetivos, los medios concretos para alcanzarlos y lo que quiere el gobierno porque ni él mismo lo sabe. Es la política de ir tirando, muy española por otra parte, la política del inmovilismo y de aplazar los problemas sin enfrentarse corajudamente con ellos.
Hace más de un año se promulgó la famosa Ley Orgánica, una especie de Constitución otorgada, creada por el magín del capo y que constituye un verdadero ciempiés por lo profuso, enredado y disparatado de su contenido. La prueba es que ni sus más importantes disposiciones han sido llevadas todavía a la práctica, por ejemplo la de la designación de un presidente del Consejo, que se estimaba entonces la medida más urgente para la estructuración del régimen.
Lo que sucede es que el capo se encuentra ya prácticamente incapacitado de hecho para regir la cosa pública. Cuando estaba en el uso de sus facultades, no quería hacer su testamento porque como todos los autócratas tal vez se creyera inmortal o por lo menos esperara una larga vida en la plenitud de sus energías y actividad. Ahora que debiera tomar esas medidas, no puede hacerlo por estar ya reblandecido. Sus acólitos no se atreven a hacer nada por su cuenta porque le temen y desconfían que en cualquier momento pudiera salir con algún gesto inesperado y peligroso pues ya en muchas ocasiones paró los pies a algunos en forma despiadada y con habilidad y suerte. En fin, que es el inmovilismo más absoluto y, como se dice por aquí, el régimen franquista ha hecho el 'tour de force' paradójico de lograr la inmovilidad del Movimiento.
Esta Semana Santa (ahí de turismo) iremos a Benidorm para solearnos, si tenemos suerte, después de un invierno bastante largo y feo aunque no extremado.
En el colegio a donde va ahora Constanza se encontró con una chica Pi Suñer, nieta de Don Augusto, hija de Pedro que estuvo en los Estados Unidos. La amistad con Julia y la finada María significó un vínculo amistoso y hoy son excelentes amigas.
Miguel sigue sus estudios y pronto deberá hacer el servicio militar. Para terminar la carrera le faltan el curso en que está y otro más. Pero las cosas de la Universidad andan tan revueltas que uno no sabe si habrá exámenes y, por consiguiente, si podrá ganar este año.
Todos nosotros le mandamos los más cariñosos abrazos
[sen asinar]
P.D.- El otro día conocimos en casa de Alvaro a un compañero de éste, por su carrera de Secretario comercial, aunque más joven, que estuvo en Nueva York, en las Naciones Unidas, y allí conoció a Hugo Rocha de quien hizo los más calurosos elogios. Se llama Requeijo y no es gallego sino murciano aunque otra cosa pudiera parecer por el apellido.

1968-05-07
Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1968.
Madrid
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1968. en 07/05/1968

7 de mayo de 1968
Querido Carlos:
Hace muchísimo tiempo que nada sabemos de vosotros y de vuestros planes para estableceros aquí. Supongo que persistireis en ellos pues de lo contrario sufriríamos una gran decepción. Estabamos seguros que pronto gozaríamos de vuestra compañía en los Madriles.
Nada de especial tenemos para contaros como no sean los disturbios estudiantiles que agitaron ultimamente a muchas universidades y que cerraron la de Madrid por un período bastante largo. Ayer se iniciaron aquí las clases. Incluso en Santiago hubo fuerte barullo y los estudiantes triunfaron en toda la línea, pues fueron reconocidas sus reclamaciones. Me ha sorprendido mucho saber que los estudiantes compostelanos procedieron con una energía y madurez realmente admirables.
Este año fuimos a pasar la Semana Santa a Benidorm y el tiempo estuvo muy desapacible. Todavía continúa malo aquí en Madrid. Para el verano proyectamos ir 15 días a Santander y otros 15 a Palma y esperamos que el tiempo ayude, pues si no, sería una catástrofe. Sobre todo para los que esperan de los ingresos por turistas soluciones para los apuros financieros del país.
Han corrido últimamente muchos rumores sobre la situación política. Parece que los militares monárquicos tratan de ir tomando posiciones ante la marcada declinación biológica del capo. En sus intervalos lúcidos sigue haciendo su viejo juego de dar esperanzas a unos y otros y tomar medidas contradictorias en su significado. Entre los rumores aludidos figura el de un intento de golpe monárquico para instalar por las buenas a D. Juan y la reacción de los militares no monárquicos para impedirlo. Díjose con visos de verosimilitud que por esas actividades de contención de los monárquicos había sido arrestado en su domicilio el héroe de la División Azul Muñoz Grandes, así como García Valiño y otro general. Todavía se cuentan historias más truculentas sobre estos tejemanejes pero como la prensa es "libre" no podemos enterarnos de lo que hay de cierto en todo ello.
Lo que sí es cierto es que la situación económica no mejora y, como en la España felipista, todos los ojos oficiales están puestos en la próxima llegada del galeón ya no de América sino de los turistas europeos.
Escribe pronto y cuéntanos vuestros planes y entretanto recibid todos nuestros cariñosos abrazos.
[sen asinar]

1968-05-17
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1968.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1968. en 17/05/1968

ALMACENES LAR, S.A.

SAN JUAN DE LETRAN NUM. 80
DESP. 207 EDIFICIO SAN JUAN
APARTADO POSTAL NUM. 793
TELEFONO 18-60-90
MEXICO 1, D.F.

Mayo 17 de 1968

Querido Luis y familia:
Tu carta, recibida ayer, me hizo darme cuenta de lo rápido que pasa el tiempo porque tenía la sensación de que la anterior –que iba a contestar en estos días– era de hacía solo unas semanas cuando la realidad es que tiene fecha de diciembre. Yo no creo que sea el río el que va mas deprisa sino que nuestra biología se mueve mas despacio al envejecer, y nos produce ese espejismo. El caso es que ya va a hacer un año que salí de viaje a España, y tengo la impresión de que acabo de regresar.
Respecto a si cambiamos de opinión respecto al regreso, la duda ofende. Es algo firmemente decidido hace tiempo, lo mismo que la fecha: fines del próximo año. Pero levantar aquí el campamento no es cosa sencilla, y hay que planear todo con minuciosidad para no sufrir mas perjuicios que los indispensables. Porque este negocio del que vivo tiene el 95% de su capital regado en la calle en forma de créditos recuperables a un máximo de 18 meses, de suerte que, a menos que efectúe un traspaso global del negocio (lo cual no me conviene porque los posibles compradores quieren castigar demasiado tales créditos), debo recuperar el capital suspendiendo las ventas en un momento dado y sosteniendo la organización de cobranza el tiempo que la voy reduciendo hasta cobrar la última letra. Pero en esto va involucrado un montón de problemas, en especial indemnizaciones por despido a empleados, agentes, cobradores etc. En esos momentos precisamente estoy planeando toda la operación, que muy pronto empezaré a desarrollar.
Habíamos calculado que para este mes Carmen estaría en Madrid, pero sucede que Carmen hija esta ya en espera de familia, y como el nacimiento ha sido estimado para los primeros días de septiembre, y en estos casos es de rigor que la madre acompañe a la hija, ha habido que retrasar el viaje, por lo tanto será en la segunda quincena de dicho mes. El objeto del viaje es comprar un piso para vivir nosotros, otro tal vez para amueblar y alquilar y arreglar la situación del de la calle de Larra que ocupa la familia de Carmen, modernizarlo y amueblarlo con miras, asimismo, a rentarlo. El piso para nosotros quedara amueblado porque es seguro que a fines de año vaya Carlos a Madrid y pueda habitarlo en vez de ir de hotel. En Octubre de este año termina su carrera (que es de Ingeniero químico, como sabes), y quiero que conozca España, le tome gusto, revalide su título y encauce su vida ahí, despues de hacer algunos estudios de posgraduado en el extranjero. Por su parte Carmen hija no quiere quedarse aquí por nada del mundo, y su marido ya esta de acuerdo en el trasplante para lo cual ya esta haciendo planes con miras a trabajar ahí. Como sabéis trabaja en la Embajada sovietica –Agencia Novosty–, escribe crítica de cine en periódicos, y hace traducciones.
Respecto a mi reingreso en la Diputación, mis compañeros me escriben dando como un hecho que obtendré una resolución favorable. Y a pesar de mis reservas respecto al comprobado tortuguismo de la burocracia española, Guglieri (que es el que habrá de informar mi solicitud por tener a su cargo la Asesoría jurídica de la Diputación) me dice que es cosa de unos meses tan solo la resolución del expediente. Como demasiada rapidez tampoco me conviene, pues podría verme obligado a presentarme en Madrid antes de haber dejado terminados todos los asuntos de México, dí un poco de largas al asunto y en vez de enviar mi solicitud desde aquí, como me aconsejan, la llevara Carmen consigo para que, previa consulta con ellos, la presente y eche a andar el papeleo.
Hemos seguido con mas interés que la guerra de Vietnam, el desarrollo del movimiento estudiantil en España. Tambien nos ha sorprendido la fuerza y los resultados obtenidos por los estudiantes de Santiago. Lo que pasa ahí está mas cerca de nuestra emoción, en cierto modo como si se tratara de algo que concierne a la familia.
Por aquí se ha publicado una de esas fotos publicitarias de lo que queda del Caudillo. Glamoroso, ataviado de gentleman rural, "dizque" pescando en las riberas del Eo, pero la caña mas caída que en el verano, la papada flácida, la boca abierta en actitud babeante. Que se fizo del Caudillo altivo y glorioso de la Cruzada? Creo que es una crueldad pérfida de sus administradores el exhibirlo en el estado actual, cuando debieran tenerlo, para sostener el mito, mas oculto que un faraón en su tumba, rodeado de un halo de misterio y oculto a la mirada del pueblo. Pero qué empeño en exhibirlo!
Por aquí se esta animando el ambiente con la proximidad de los Juegos Olímpicos. A lo largo del año se han presentado espectáculos artísticos y culturales de primera clase, procedentes de muchos países del mundo, en lo que llaman Olimpiada cultural. Tambien la nao de la "madre patria" ha llegado a estas costas con un cargamento tan pacotillero como las cuentas de vidrio, espejitos y bisutería de otros tiempos: una alborozada tropa de cantantes (de protesta y de los otros), bailarines flamencos de los tres sexos, y algunas castizas ya ajamonadas que sacaron del arcón de los recuerdos relicarios, violeteras, nardos, pañuelitos bordados con mi pelo y demás quincallería melódica que ponía lágrimas en los ojos de nuestras abuelas. Raphael, con un éxito de teen ages que superó al de Evtuschenko (que es un idem de la poesía), Massiel, la triunfadora de Londres, con su canción de protesta diluida e inofensiva pero útil para cobrar mil dólares por actuación sin protesta alguna, Nati Mistral, faraónica por raza y por edad aparente, Sara Montiel robusta e incipiente otoñal, vendiendo sus últimos resplandores en gira colonial, en fin, una caterva de representantes del arte hispánico muchos de los cuales, los de tercera y cuarta clase, podrías ver en tablados y cabarés de ínfima categoría. Nada honroso por cierto. Tan solo el ballet de Gades y el de Antonio han tenido un rango comparable en calidad a los de otros conjuntos extranjeros. Pero todo ello, eso sí, a unos precios de escándalo, porque en esta demo-dura (como alguien le llamó por aquello de dicta-blanda), la vida está organizada para satisfacción y placer de ricachos y riquillos, y el que no esté de acuerdo que levante el dedo para que le receten su "disolución social" y sus 30 años de carcel, o lo que es peor, su dosis de 30-30. Así que en vista del panorama artístico de la España actual, a ver si mandan siquiera algunos cuadros de Velázquez o El Greco para que por aquí no nos crean mas subdesarrollados que ellos.
Celebro que todos esteis bien y vivais felices. Abrazos para todos y cada uno de vosotros,
Carlos [sinatura autógrafa]

1968-05-21
Carta de Lois Tobío Fernández a Guillermo Soler e a súa muller Marujita, 1968.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Guillermo Soler e a súa muller Marujita, 1968. en 21/05/1968

21.5.68

Queridos Marujita y Guillermo:
Hemos recibido vuestra última carta con gran alegría, como siempre. Por nuestra no tenemos nada especial que contarles salvo que estamos esperando con gran deseo la llegada del verano que se retrasa considerablemente. Hasta ahora apenas hemos tenido días de buen tiempo cuando para estas fechas en Madrid ya suele hacer calor. Lamentamos que no haya próximas perspectivas para que Vds. vuelvan a hacernos una visita pero tenemos la seguridad de que volverán a venir aunque deban retrasarse algo.
Miguel y Constanza andan ya a vueltas con sus exámenes y ojalá tengan suerte, porque si no tendrían que pasar un verano sacrificado para aprobar en setiembre lo que les quedara.
Las noticias que de allí tenemos no parecen indicar mejora apreciable de la difícil situación aunque al parecer se ha detenido la baja de la moneda. Vds. nos informarán cómo anda la cosa, pues nos da pena que un país tan lindo como ese pase por situación tan apurada.
Hace unos días estuvimos en un concierto que dió aquí Atahualpa Yupanqui. Nos tocó y cantó hermosas cosas de allá que nos causaron emoción y melancolía. Es un gran artista y un espíritu profundo. El teatro estaba abarrotado, principalmente de jóvenes y se le aplaudió con mucho entusiasmo.
La familia de Barcelona se encuentra bien y esperamos que Clotilde haya recibido ya los discos que Vds. le anunciaban. En cambio la que se tararea por todas partes es la que triunfó en el concurso de Londres, disputando a cantantes de otros países como Vds. habrán visto por la prensa: Masiel con su La La La.
Nada más tenemos que comunicarles, por el momento. Reciban nuestros más afectuosos abrazos y cariños.
[sen asinar]

1968-06-16
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1968.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1968. en 16/06/1968

Montevideo, 16 de junio de 1968

Querido Tobío:
Podrá usted creerlo? a las siete semanas de la llegada de Herrero aún no hemos podido hablar de su viaje. El primer dia le pregunté cómo le había ido y qué tal encontró a España. Bien –me dijo, a añadio– Aquello está mejor que nunca. Supuse se referiría al aspecto exterior, pues no debe ser fácil enterarse de lo que sucede en la intimidad de un pueblo que no todo él vive en la ciudad alegre y confiada como el de Madrid, con vicios aún de cortesanía, siendo mirado sobre todo con el afecto de quien vuelve al hogar despues de algunos años de ausencia.
No creo que dijesen lo mismo esos obreros emigrantes a Centroeuropa y que ya deben estar de regreso porque disminuyen las probabilidades de encontrar trabajo en los países que los necesitaron mientras crecían los huérfanos de guerra.
Aprovechando que cenamos juntos noches pasadas en el Malecón, los Herrero, los Bahr y los Santodomingo, le hice a Pilar la misma pregunta que a su marido y me contestó casi igual. Mas ella se acordaba en aquel momento de sus hijos y nieta y hermana que gozan de salud y están contentos de su existencia en el país. Opiniones semejantes son las que me llegan de mi familia, mientras no les duele algo físicamente; pues el dolor social de la península, nadie de los que me escriben parece sentirlo ... salvo usted.
Quien conoce nuestra tierra y sus habitantes puede creer y compartir muy bien los juicios que de la actual situación expone usted clara y razonadamente. Ellos son los que aplacan mi inquietud de querer cambiar de escenario, porque igual que cualquier pueblo –menos el portugués– no se resigna a soportar las dictaduras más allá de una generación, no sé como puedo contemplar el mismo panorama físico y espiritual tantos años, luego de haber vivido otros tantos sin ver repetidos tan pertinazmente los hechos de la vida social. Lo mismo redoblan los ciclos metereológicos. Nos encontramos en el cuarto año consecutivo de sequía, luego de unos cuantos periodos de inundación y todos estos fenómenos naturales vienen de perilla para justificar la inflación y otras diabluras económicas que parecen haberse dado cita en este prolongado balance de la postguerra.
La emigración de los uruguayos a otros países es fenómeno en verdad deplorable, –por realizarse con signo contrario a lo que ha venido siendo hasta hace poco–, se acentúa de dia en dia y son ya numerosas las colas de los que se presentan para obtener pasaporte. Es también corriente oir en los ómnibus a personas jóvenes, con aspecto de dependientes de comercio o de obreros distinguidos, que hablan de su inminente viaje a los EE.UU., Venezuela, o Alemania, donde, según proclaman sin recato, los espera algún pariente o amigo para hacerles ganar buenos estipendios. Se corren estas voces y me figuro que pronto vamos a notar la escasez de productores, ya que los que van quedando en el país no son bípedos en su mayor parte.
Para amenizar un poco esta lamentación judaica, le diré que dias pasados se vio en peligro de ser estrangulada Julia Suñer, a manos de la tercera o cuarta criada loca que ha tenido desde que ustedes se marcharon. Diríase que a todos los anuncios que pone solicitando doméstica, acuden las indomesticadas pupilas del manicomio. Por una cuestión baladí la última le saltó al cuello y por poco le hace tragar la leñosa pelota del tiroides. Elena, por su parte, asegura que a ella le iba a romper la muñeca, que no tiene asegura a pesar de su divismo pianístico. Ambas salieron corriendo para la casa de Magiolo; acudieron las vecinas, llamaron a la policía, se presentaron seis números en camión, y arrestaron a la fracasada asesina. Puesto que ambas doncellas no pueden contar con mi protección más que en las horas nocturnas, y el varón de la familia es un terco ausente mental, sólo confían en la válida presencia, para instantes de apuro como el citado, con el extraordinario ser que 'futanela' por el Cono Sur a bordo del platillo identificado ahora por numerosos ciudadanos responsables de ambas orillas del Plata. Mas esta repetida aventura puede ser motivo de otra carta, si logro recoger impresiones directas del muñeco plateado que nos visita y que ya se expresa muy bien en español debido a los muchos diálogos entablados con los numerosos amigos que por estas benditas tierras lo han reconocido.
Hasta la próxima. Reciba mis cariñosos y fuertes abrazos para los cuatro.
[manuscrito:] Sale con retraso por la enésima huelga de correos. Virgilio [sinatura autógrafa]

1968-08-05
Carta de Isidra de Báguena a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1968.
Porto Santo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isidra de Báguena a Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1968. en 05/08/1968

Porto Santo, 5-8-68

Muy querida Mª del Carmen: Recibí tu carta y me alegré de que hubieras leído con tanto agrado las revistas que te envié. Ya nos harás saber si este año vas a Barcelona, como está tu madre y si tendremos ocasión de vernos.
Nosotros pensábamos ir este verano a Galicia y el Norte de España que tenemos muchas ganas de conocer pero el viaje debia hacerse en coche y ver tantas cosas y pararnos en tantos sitios, que Salvador no se vió capaz de hacer este viaje precisamente en agosto. Asi que en avion nos hemos venido a esta isla que tiene una playa magnífica y donde todavia hay pocos turistas.
Aqui nació la mujer de Colón y hay una casa donde dicen que vivió. Después iremos diez días a Madeira, isla muy montañosa y distinta de la que ahora estamos a pesar de su proximidad.
Todos os deseamos que paséis un buen verano y os enviamos afectuosos recuerdos.
Con un afectuoso abrazo
Isidra [sinatura autógrafa]
Un afectuoso saludo para todos. ¿Cómo van los estudios de Miguel? ¿Y los de Constanza?
Salvador [sinatura autógrafa]

1968-08-13
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968. en 13/08/1968

J. Rubia Barcia
10540 Ashton Ave.
Los Angeles, Calif. 90024

13 de agosto del '68

Mi querido Tobío:
Perdona que te escriba a máquina, pero mi endemoniada letruja es ilegible, y asi te evito el suplicio de intentar leerla.
Nuestros proyectos han cambiado ligeramente. Yo pensaba haber dejado para esas alturas la jefatura del departamento y estar dedicado ya a mis libros y enseñanza. No ha sido posible y me han pedido que siguiera un año más (el sexto), de un máximo en el pasado de cinco. Accedí con la condición de que al final del sexto, me iría a Europa un año entero, o sea de septiembre del '69 a septiembre del '70, coincidiendo con el año en que Elena (la mayor de nuestras hijas) pensaba asistir a nuestra sucursal de ahí. Mientras tanto y en vista de lo que ha ocurrido el año último en la Universidad de Madrid, Elena ha estado dudando si decidirse por ir a Burdeos (donde hay otra sucursal nuestra) o correr el riesgo de ir a Madrid con clases o sin ellas. Todavía no se ha decidido y lo hará en el mes de octubre, quedando todavía pendiente el que la acepten o no, cosa que se sabría para fines de año. Al margen de lo que ocurra con Elena nosotros pensamos instalarnos ese año en Paris y matricular a Adela (la pequeña) en el Instituto Norteamericano. Pero si Elena se decide por Madrid y a vosotros os interesara mandarnos a vuestra Constanza a Paris (en vez de aqui), por nosotros encantados con tenerla y que vosotros tengáis a Elena. Comprendo que significa un cambio, y que acaso no la ilusione a ella tanto como venir a los Estados Unidos. Por otra parte, tendría otras ventajas: estar más cerca de vosotros, poder verla en Navidades (nosotros iriamos a España para entonces), practicar su francés, estudiar en colegio norteamericano, o inglés o francés, etc. Tengo casi la seguridad de que de agradaros a vosotros la idea, podría influir en la decisión de Elena. Ojalá que el problema se soluciona a satisfacción de todos. De todos modos, nosotros pensamos ir a España un par de semanas en septiembre del '68, en las Navidades de ese año, y en el verano del '70. El resto del tiempo prefiero pasarlo en Paris dedicado casi exclusivamente a escribir.
Me sorprende que no te hay escrito el Prof. Carter. Lo más probable es que en efecto no haya publicado el libro. Pero podría decirte, por lo menos, en que estado lo tiene. Y haberme puesto a mi unas líneas. Hay gente de todas clases en todas partes.
Con cariños para todos los tuyos de este mi clan, os manda un muy fuerte abrazo
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1968-10-08
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1968.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1968. en 08/10/1968

Carlos Tobío
México, D.F.

Octubre 8 de 1968
Sr. Luis Tobío.
Querido Luis:
Seguramente te habrán sorprendido las noticias de los sucesos brutales acaecidos aquí con motivo de la huelga estudiantil iniciada hace mas de dos meses. Efectivamente, la simulación oficial había logrado crear una imagen de México ante el mundo que en modo alguno corresponde a la realidad. México como un país democrático, civilista, pacífico, un pueblo serio y trabajador consagrado patrioticamente al progreso nacional, en fin, casi un paraíso en un mundo inquieto y angustiado. Los pillos y vividores a cuyas manos fué a parar el legado de la Revolución Mexicana vivían –y viven– en el interior de una crisálida confortable en fraternal convivencia con banqueros, industriales, burgueses reaccionarios y neoterratenientes, unidos todos ellos por el santo horror del comunismo. México era el país de las maravillas, el mejor de los mundos posibles, y para refrendarlo ponía a disposición de todos los jóvenes del mundo por medio de la Olimpiada, la paz que los mejicanos disfrutaban en este jardin del edén. Pero héte aquí que unos grupos de jóvenes estudiantes sospechan de la autenticidad de tal fachada y desgarran el velo. Entonces queda al descubierto la verdadera faz, gorilesca y sangrienta como los viejos ídolos aztecas, de esta estructura falsa y carcomida. Y de pronto, los mexicanos se encuentran reflejados en el espejo de su gobierno e instituciones, y descubren que son feos, muy feos.
La Revolución Mexicana, que nacida sin principios definidos, fué creando sin embargo su propia teoría en el curso de la lucha, venía siendo desvirtuada a partir de Cárdenas, último gobernante revolucionario, por una serie de presidentes con alma de filibusteros y para quienes el poder era un botin a compartir con sus cuates. La Constitución surgida de la revolución era un frondoso árbol en cuyo tronco se meaban todos los burócratas de mayor y menor cuantía. Así la pintoresca pero efectiva Revolución mexicana de 1910, es hoy tan solo un cadáver embalsamado que siguen exhibiendo sus fideicomisarios por todos los ámbitos del país, para conservar la adhesión, mas bien pasividad complaciente, de un pueblo despolitizado, ignorante, envilecido y sin ideales. Porque frente al ostentoso despilfarro de la oligarquía gobernante, dócilmente servida por una tropa de politicos de oficio y burócratas corrompidos, yace la eterna infraestructura del 60% de campesinos miserables, ahora explotados por los funcionarios ejidales en una forma mil veces mas inicua que en tiempos de los antiguos hacendados. Y por otro lado, el hampa proletaria que ahoga las ciudades, fruto asimismo de la injusticia social y el subdesarrollo, caldo de cultivo de la pavorosa criminalidad que padecemos. No hay, pues, progreso de México, sino progreso de la minoría capitalista y los monopolios extranjeros que cada día en mayor escala opera en México, y de los cuales el "sistema" es el mas fiel servidor.
Pues bien, todo esto viene a cuento como antecedente para explicar lo que aquí esta empezando a suceder. Hasta hace dos meses, todo aquí era inmóvil, nadie se interesaba por la política, la persuasión publicitaria del sistema hacía creer al pueblo que México era una feliz comunidad que había encontrado la fórmula de la dicha colectiva en el logro de los principios de la Revolución, y que salían sobrando todas las "ideas exóticas" que algunos malos mexicanos y ciertos extranjeros agitadores querían introducir al país. Se creó una mitología de la Revolución (México es un país de mitos), y por ser revolución y por ser mexicana (aquí el nacionalismo), todo buen mexicano tiene que rendirle culto, así como a sus instituciones, en especial el Presidente, verdadero tlatoani, sumo sacerdote, infalible, dispensador de bienes, flagelo de malos mexicanos, símbolo de la nación y por ello inatacable, ser providencial que con su infinita sabiduría vela por el bien de su pueblo que debe confiarse ciegamente en él. Democracia, libertad, justicia, respeto a los débiles, amor a la Humanidad, todo ello y mucho mas forma parte de esta mitología que configura el espíritu de mexicano medio. De repente, un pequeño incidente estudiantil, la represión brutal, y el rayo que rompe las tinieblas. Los estudiantes, hasta entonces apolíticos, salvo insignificantes minorías, si acaso con ambiciones, nunca con ideales, con la rabia de sentirse atropellados, comienzan a analizar, a tomar conciencia de la realidad social, a hacer crítica, y de la noche a la mañana descubren la monstruosidad e injusticia del sistema, y se lanzan abiertamente a una amplia labor de agitación política, en la cual no esta muy definido lo que quieren, pero sí está perfectamente claro lo que quieren destruir: el armazón podrido de un régimen que se dice revolucionario pero que en cincuenta años de vigencia solo ha servido para crear una casta de privilegiados que detentan las riquezas, frente a la masa inmensa de miserables a quienes no quedaba ni la esperanza. Pero el milagro no acaba ahí, sino que el movimiento estudiantil unánime, ha sido el detonador que esta haciendo despertar la conciencia de grandes sectores de la población, que respaldan y apoyan a los estudiantes. El gobierno, escandalizado y aterrorizado ante el resquebrajamiento de su mitología, reaccionó, arrojada la careta, como era de esperar: con la violencia originada en el temor y en la soberbia. Anteayer hubo un feroz combate en un sector X (Tlatelolco) de la ciudad, entre el Ejército y una multitud de estudiantes y hombres y mujeres de todas las clases sociales, que, pacificamente celebraban un mitin en un centro de enseñanza. Fueron atacados cobarde y cruelmente, y aunque trataron de defenderse y lo hicieron, fueron masacrados sin piedad. Aunque oficialmente se informó de 40 muertos y 500 heridos, todos pensamos que dada la ferocidad y duración de la batalla, el numero de bajas fué muy superior. Tal vez vosotros desde ahí esteis todavía mejor informados, pues aquí la prensa, sumisa al sistema, solo publica lo que a este le conviene. Por lo que toca a nosotros, tambien hemos tenido nuestro sobresalto. En una de las escaramuzas con los granaderos, agarraron a Carlos y se lo llevaron junto con otras docenas de muchachos, encerrándolo en las galeras de una delegación. Tan pronto nos enteramos actuamos rapidamente y, por mediación de un amigo con cierta influencia y cierta suma con caracter de "mordida", pudimos rescatarlo cuando ya lo trasladaban a una cárcel acusado de haber sido sorprendido apedreando a la fuerza pública. Carmen os contará mas cosas.
El día 9 de septiembre Carmen hija tuvo sin novedad un niño que fué designado oficialmente con el nombre de Julio. Las comadres dicen que es un proboscidio que conserva las características genéticas de los Tobíos. Quien sabe. Carmen viaja a Madrid en la segunda quincena de este mes, segun antes os había anunciado. Por alla os irá a visitar.
Esta carta salió endemoniadamente larga, y me temo que os vaya a aburrir tanto comentario acerca de México, en cuyo caso, pasarlo por alto. Al fin México para vosotros no es mas que "un pequeño país, lejano y caliente".
Abrazos para todos,
Carlos [sinatura autógrafa]

1968-12-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Guillermo Soler e a súa esposa, Marujita, 1968
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Guillermo Soler e a súa esposa, Marujita, 1968 en 18/12/1968

18 de diciembre de 1968

Sr. D.
Guillermo SOLER

Queridos Marujita y Guillermo:
Hace ya algún tiempo que recibimos la última carta de Vdes. y ahora acabamos de recibir su afectuosa tarjeta de Navidad que mucho les agradecemos.
Nada de particular podemos decirles salvo que les envidiamos el tiempo de que estarán gozando seguramente. Aquí nos encontramos metidos en pleno invierno.
Miguel está haciendo el servicio militar y va venciendo dificultades pues resulta por el momento al menos bastante duro. Constanza sigue sus cursos de bachillerato, ballet e inglés.
Las noticias que recibimos de ese país por diversos conductos siguen siendo poco agradables. Es una lástima que no acaben de salir de esos problemas y dificultades pues tratándose de una población tan reducida no creo que fuera difícil enderezar los asuntos si hubiese un poco de cabeza y sentido de la responsabilidad en los dirigentes.
Esperamos con ansia el día en que Vdes. vuelvan a aparecer por aquí. Para nosotros es siempre una gran alegría volverles a ver y pasar unos días con Vdes.
María del Carmen les va a escribir unas líneas a continuación y por eso motivo interrumpo aquí mi carta.
Reciban nuestros afectuosos abrazos con la amistad de siempre.
[sen asinar]

1968-12-20
Postal navideña de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal navideña de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1968. en 20/12/1968

Dic. 20, '69 (68!)
Querido Tobío:
Acabamos de recibir vuestra tarjeta de Navidad y me ha sorprendido el que no mencionas mis dos cartas últimas de las que no he tenido contestación. ¿Será posible que ambas se hayan perdido? Iban dirigidas a tus señas particulares así que ésta pensé en mandártela a Méndez Núñez, pero luego pensé que a lo mejor estáis de vacaciones navideñas, y no irías estos días por el despacho.
Repetiré en resumen lo que te decía en las mías anteriores. Elena, nuestra hija mayor, irá a Madrid al Junior York Abroad Program que nuestra Universidad tiene en colaboración con la de Madrid. De interesaros a vosotros, podriais mandarnos a Constanza a Paris para que fuera con nuestra Adela al "high school" norteamericano que está en St. Cloud, en los arrabales de Paris. Ahora bien, de no interesaros, nos queda aún el problema a nosotros de hallarle a Elena en Madrid una familia amiga con quien quedarse. Supongo que de no hacer el intercambio con Constanza vosotros no tendréis sitio. Naturalmente, os hubiéramos preferido a vosotros a cualquier otra familia. Pero de no ser posible, ¿sabéis de alguien entre los amigos que, pagándoles lo que sea, la quisieran tener? Les voy a hacer la misma pregunta a los Lores, a los Cano y a los Clavería, pero no antes de que me contestéis vosotros. En última instancia, la propia Universidad facilita una lista de familias desconocidas que acogen a las jóvenes que van como Elena. Pero preferiría que se quedara con alguien conocido.
En espera de tu contestación, recibid cariños de todos nosotros para todos vosotros
Rubia Barcia [sinaura autógrafa]

¡Felices Pascuas y Feliz Año Nuevo!

1968-12-27
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1968.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1968. en 27/12/1968

27 de diciembre de 1968

Querido Rubia Barcia:
Pérdoname la imperdonable demora en contestar a tus cartas. No sé cómo pudo suceder pero lo cierto es que los problemas y problemitas se amontonan cada vez más y las cosas se van dejando.
Acabo de recibir tu tarjeta de Navidad. Pensamos que, por ahora, no es todavía el momento de enviar a Constanza a Francia. Por consiguiente, no utilizaremos vuestro cordial ofrecimiento que, de todos modos, agradecemos.
No sabemos de ninguna familia amiga o conocida con quien pudiera vivir Elena. Tal vez sea fácil conseguirlo a través de otros amigos tuyos que tengan mayor campo de relaciones. Pero se nos ocurre que, en todo caso, podriais mandarla a la Residencia de chicas que hay al lado del viejo 'Estudio' de Miguel Angel, que ahora se llama, creo, Residencia Santa Teresa y que, contra lo que pudiera parecer por el nombre, no es de monjas sino que está orientada por continuadoras de la residencia de señoritas de antes de la guerra. Tales son, por lo menos, nuestros informes que ampliaremos detalladamente si os interesa y me lo indicas.
No preciso deciros que, estando en Madrid, podeis contar en todo y para todo con todos nosotros y lo mismo Elena aunque no podamos ofrecerle alojamiento sin intercambio, como desearíamos.
De nosotros nada puedo decirte de especial fuera de algunos pequeños arrechuchos de gripe y reuma que está pasando María del Carmen y los problemas relacionados con el servicio militar de Miguel para que no le impida salvar el curso que es el último de su carrera. Aunque, según está el ambiente universitario, no se sabe qué rumbo tomarán las cosas al término de las vacaciones porque los estudiantes están cada vez más irritados y el movimiento se extendió a facultades y escuelas antes tibias.
Esperamos que, de una manera u otra, vendreis pronto por aquí. Ello sería para nosotros motivo de alegría y en esa esperanza os enviamos nuestros sinceros y cordiales afectos.
[sen asinar]

1969-01-07
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1969.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1969. en 07/01/1969

7 de enero de 1969

Querido Garrido:
Hace muchísimo tiempo que debiera haberle escrito pero no resulta fácil encontrar un rato de reposo para conversar sosegadamente con Vd. Madrid se va haciendo cada año más atropellada y caótica, las calles están cada vez más congestionadas y cualquier cosa que haya que hacer absorbe muchísimo tiempo. Es una paradoja de este mundo moderno cada vez más veloz y, juntamente, más dilapidador de las horas de que uno dispone. Sólo en transportes se van no pocas, y otras tantas en las esperas, aguardadas y colas.
Últimamente ha habido para nosotros dos noticias sorpresivas y agradables: las visitas de los Giral y los Herrero (éstos para quedarse). Para mí fue cosa inesperada que Herrero decidiera volverse, pues aunque Montevideo no debe ser hoy muy agradable, tampoco parecía indicado regresar a este país para empezar relativamente de nuevo. El me explicó con detalle sus razones, que comprendo perfectamente, sobre todo porque la decisión tenía que tomarla ahora o nunca.
A los Giral los encontramos muy bien. Antonio, tan simpático y bueno como siempre y Pilar con el mismo carácter amable y cordial "du bon vieux temps". Los chicos están enormes, los varones, y Juan Antonio de un empuje y actividad que ha de llevarle muy lejos. No estaba Mavi, pero la habíamos visto pocos meses antes de paso para Londres. Estuvimos cenando en el Luz Palacio, Hotel nuevo de aquí, los Giral, los Herrero y nosotros. Fue un encuentro emocionante después de tantos años, añorando las veces que estuvimos juntos en Montevideo. Ya puede imaginarse que nos acordamos y hablamos mucho de Vd. Los Herrero nos dijeron que Vd. se mantenía en plena forma y desafiando los años, cosa que nos alegró mucho.
Miguel, a quien sólo le falta un año para terminar la Facultad de Ciencias Económicas, está haciendo ahora el servicio militar, con bastantes molestias y desagrados porque, por haber intervenido en algún disturbio estudiantil, y ser sancionado por ello, hace tres años, no pudo utilizar las ventajas que en principio dan a los universitarios y, además, le hacen cuanto pueden la pascua, excluyéndole de los servicios de oficina u otros igualmente cómodos y teniendo que aguantar los incordios de los soldados analfabetos. Hago gestiones para ver de conseguir aliviarle estos trabajos y tengo esperanzas de conseguirlo.
De la situación en general del país no es mucho lo que puedo decirle. Hay una atonía general en la vida política, un inmovilismo y una ausencia total de afán de renovación que coincide con la lenta declinación orgánica del capo. El discurso que hace todos los fines de año fue éste pequeño, intranscendente, monótono y apagado. Terminaron ya las frases exultantes, amenazadoras, arrogantes sobre la visión política del Régimen y de él mismo. En plena liquidación de los últimos colgajos del Imperio que habían querido restablecer, ya no pueden poner demasiado énfasis en su oratoria. Tras la Guinea, ahora Ifni y mañana Sahara. Como contrapartida, concentran todos los fuegos de la política internacional en recobrar el Peñón gibraltareño. A eso, que no vale nada fuera del puntillo de amor propio, se reduce toda la política internacional de España. Difícilmente puede haber nada más ridículo en la historia de la diplomacia.
Todas las viejas consignas ultramontanas y reaccionarias se van pudriendo lenta y espontáneamente desde dentro y sin necesidad de atacarlas. El clericalismo se descompone porque hay muchos curas jóvenes que están en actitud de franca rebeldía contra los curas viejos y los obispos. Los curas vascos estuvieron encerrados muchos días en una iglesia de Bilbao y hasta en Santiago de Compostela un numeroso grupo de curas principalmente jóvenes llamó a capítulo al cardenal Quiroga para exigirle que procurase que la Iglesia española se distanciara del Régimen y rompiera sus vínculos con él ya que de otro modo el pueblo podía ir distanciándose a su vez de ella.
Sobre este cuerpo envejecido que es el Régimen, encarnación de todas las miserias históricas de España, los gusanos de las nuevas generaciones van royéndolo lentamente y también los turistas extranjeros que han contribuido en manera providencial a esta liquidación de antiguallas que ahora estamos viviendo. La agonía puede ser larga como lo está siendo la del Caudillo, encarnación del Régimen. Pero todo esto va fatalmente barranca abajo.
Espero que habrá pasado buenas fiestas y, reiterando mis augurios de la tarjeta que le envié, le deseo un felicísimo 1969.
Déles nuestros saludos a las buenas amigas de la calle Pimienta, y a todos los demás amigos y conocidos que Vd. vea. Para usted, de todos nosotros, los más afectuosos abrazos de vieja amistad.
[sen asinar]

1969-02-10
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1969.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1969. en 10/02/1969

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1 - Teléfono 218204
VIGO - 10- febreiro-1969

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Producíronme gran alegría a túa carta do día 3 e máis o traballo sobre Gondomar, pra "Grial". Paréceme francamente interesante e unha calificada aportación prá revista. O que ocurre é que xa non poderá ir no número que temos no prelo. Tivemos que apresurar a presentación de probas por mor da censura, pra que poida saír dentro de plazo. Publicarase, pois, o teu traballo no número correspondente ó segundo trimestre diste ano. Fareiche, cando apareza, 25 ou 30 separatas. Tan axina como se compoña correxirei eu as probas de galerada e remesareiche despóis as de páxina pra que tí as repases antes de as imprimir.
Alédame moito que veñades pasar o vran a Vilagarcía. Acompañareite na túa andadura pola terra de Gondomar. Conozo ó herdeiro do vello Conde e procuraréi del autorización pra visitar o pazo, que, por certo, é cousa moi probe.
Escríboche moi a presa porque acabo de chegar de Coimbra e atópome eiquí cunha chea de traballo atrasado, que teño que despachar decontado.
Garimosos saúdos de nós os dous pra túa muller e o teu fillo, e pra tí a cordial aperta de sempre, de

F. del R. [sinatura autógrafa]

1969-03-05
Carta de Alfredo Brazzoduro a Lois Tobío Fernández, 1969.
Lima
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Alfredo Brazzoduro a Lois Tobío Fernández, 1969. en 05/03/1969

ALFREDO BRAZZODURO

LIMA, 5 de Marzo de 1969

Dr. Antonio Tobío
Productos Roche S. A.
Ruiz de Alarcón, 23
Madrid 14
ESPAÑA

Estimado Dr. Tobío:
Le dirijo la presente con la esperanza de que Ud. pueda proporcionarme una información que necesito sobre las posibilidades de empleo en Roche-España para mi actual secretaria, la señorita Carmen Montagne Vidal.
La señorita Montagne ha trabajado como mi secretaria bilingüe durante 5 años y como recomendación puedo decir que me será muy difícil sustituírla por su conocimiento del Inglés y por su personalidad.
La señorita Montagne piensa establecerse dentro de unos seis meses en Barcelona. Deja el Perú por razones familiares y su residencia será Barcelona por ser la ciudad natal de su madre, quien vivirá con ella. ¿Cree que habría alguna posibilidad para ella de trabajar en Roche-Barcelona?
Lamentablemente no recuerdo quien es el actual Gerente de Roche-España y le quedaría sumamente agradecido si pudiese proporcionarme este dato para poderme dirigir directamente a él, en el caso de que Ud. así lo sugiriese.
Guardo siempre un afectuoso recuerdo de Ud. y de las interesantes tertulias en Montevideo y en Lima, en las cuales tuve el placer de escucharle.
Le ruego disimular la molestia que le estoy causando y agradeciéndole de antemano por su gentileza, le saludo muy cordialmente.

Alfredo Brazzoduro [sinatura autógrafa]

1969-03-10
Carta de Lois Tobío Fernández a Alfredo Brazzoduro, 1969.
Madrid
Lima
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Alfredo Brazzoduro, 1969. en 10/03/1969

10 de marzo de 1969

Dr. Alfredo Brazzoduro
Productos Roche, Q.F.S.A.
Lima
Perú

Estimado Dr. Brazzoduro:
Recibí su carta que me trajo al recuerdo los momentos que hemos pasado juntos en años que quedan ya algo lejos. Aquellos momentos fueron también para mí muy agradables y de buena gana los repetiría.
Hablé sobre el asunto por el que se interesa Vd. al gerente de esta casa de quien dependen los problemas de personal. Se trata de D. Miguel Comba Cantero, quien me dijo conocerle a Vd. El Sr. Comba me manifestó que no había, desde luego, en la casa de Barcelona (que es una simple Delegación) vacante alguna que pudiese ocupar la Señorita Montagne. El personal que allí tienen es sumamente reducido.
De todos modos, estima el Sr. Comba que la Srta. Montagne podría ponerse en contacto a su llegada con la Central de Madrid para cualquier eventualidad y, en todo caso, quizá pudiera proporcionársele alguna orientación al respecto.
Sabe que estoy siempre a sus órdenes para todo cuanto pueda serle útil y me felicito de tener esta ocasión para enviarle mis más cordiales saludos.
[sen asinar]

1969-04-11
Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1969.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Carlos Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío Fernández, 1969. en 11/04/1969

Carlos Tobío
México, D.F.
Abril 11 de 1969
Sr. Luis Tobío.
Querido Luis:
Creo que desde que regresó Carmen de Madrid, no te he escrito. Por ella supe que estáis perfectamente y que le ayudaste lo que pudiste en sus gestiones ahí, como no esperaba menos.
Ahora te escribo para informarte que en el curso del próximo mes de mayo viajará Carlos a Madrid con pasaje de ida sin regreso, lo cual quiere decir que se quedará a residir ahí definitivamente en espera de que nosotros nos traslademos con todo y bártulos. Terminó la carrera de Ingeniero Químico con aceptable aprovechamiento, y la semana que viene tendrá lugar su examen profesional (la tesis ya la presentó y fué aprobada), que es el último trámite para obtener el título el cual por consiguiente llevará consigo a España. La idea es obtener ahí la convalidación del título, pero la dificultad estriba en que, en el arcaico sistema de organización de los estudios superiores ahí, la carrera de Ingeniería química no existe (no obstante que en E.U. y países avanzados de Europa es una de las ramas mas importantes de la ingeniería), y las mas afines son ingeniería industrial o química industrial cuyo esquema no coincide con aquella en modo alguno. Entonces no hay más solución que cursar las asignaturas exigidas ahí y que no aparezcan en la certificación de materias aprobadas que lleva junto con el título. O sea, lo que debiera ser una simple revalidación de título, se va a convertir en una revalidación de asignaturas que calculo le hará perder un año mas como estudiante en la Universidad de Madrid. Pero no le importa, no a mí tampoco. Porque aunque él se siente español y no mexicano –como habréis de apreciar–, va a tener un problema inicial de adaptación cuya mejor solución es asistir a la Universidad y crearse un círculo de amistades y relaciones que le hagan sentirse a gusto y no un extranjero solitario en un país extraño. Sé que sois gente muy ocupada, pero lo que podáis hacer para que le tome gusto a España, os será siempre muy agradecido por mí. Por lo demás, es un muchacho bastante independiente, aunque sociable y afectuoso.
En Madrid va a vivir en el piso que compró Carmen con ese objeto primordial, en General Mola, que ya conocéis. Tan pronto llegue se informará en la Universidad sobre los trámites a seguir para que cuando comiencen los cursos en Octubre tenga todo preparado para poder matricularse y cursar las materias que sea necesario. Los meses de verano, como es natural, irá a Galicia para conocer a la familia y el paisaje. Así que se comunicará con vosotros cuando se encuentre en Madrid.
Yo pienso ir a pasar un mes de vacaciones a Madrid, tambien, en Septiembre, así que para entonces por ahí me tendréis, y a fines de año irá Carmen por uno o dos meses. Ella o yo trataremos de comprar otro piso mas apropiado para vivir nosotros, pues el que compró se destinará a alquilar. Nuestro traslado calculo que no será antes del otoño de 1970, pues la liquidación del negocio no va tan de prisa como yo esperaba y mientras tanto aprovecho para obtener algunos ahorros adicionales que mañana me serán necesarios (ahora que me dispongo a jubilarme de mercachifle el negocio agarró un aire impresionante y está en una racha imponente, ya ves como son las cosas). Por ello tomo con un poco mas de calma esto del traspaso o cierre, y para compensarme me daré mis paseos a España mientras quemo las naves.
Abrazos a Maria del Carmen, Miguel, Constanza y por supuesto uno muy fuerte para tí,
Carlos [sinatura autógrafa]

1969-04-16
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1969.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1969. en 16/04/1969

16 de abril de 1969

Querido Rubia Barcia:
En cuanto recibí tu carta llamé a los García Lorca pero su teléfono no contestaba. Luego me acordé que me habían dicho que se hallaban en Nueva York desde hace ya algún tiempo.
María del Carmen fue a la residencia y allí le dijeron que Elena esta aceptada. La carta en que te lo comunican ha debido salir hoy. Entregaron a María del Carmen esas hojas e impresos para que te los remitiésemos. Mucho nos complace saber que se ha resuelto favorablemente este asunto. La residencia tiene al parecer un ambiente muy agradable y seguramente Elena estará contenta en ella.
Mucho nos agrada saber que os veremos en este año. La primera quincena de agosto estaremos probablemente en Galicia. Luego saldremos también en setiembre. Pero el resto del tiempo quedaremos en Madrid.
María del Carmen quiere poner una postdata a esta carta, y por tanto concluyo esta en la esperanza de que no haya ninguna dificultad más para vuestros planes sobre Elena y su alojamiento en Madrid.
Nuestros afectuosos cariños para todos y un abrazo de tu viejo amigo
[sen asinar]

1969-05-02
Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969. en 02/05/1969

ABOGADO
LUIS BOUZA-BREY TRILLO
VILLAGARCÍA DE AROSA
––––––––––––
CALVO SOTELO, 14-1º
TELÉFONO: 139


2 - maio - 69

Sr. D. Luis Tobío Fdez.
Madrid.

Meu benquerido e recordado amigo:
Non sabes ti ben con que ledicia recibo a tua en canto me di que pensar vir eiqui este verán! Son tantos anos de distancia —41—a que nos alongou da proximidade universitaria, e física, dende logo, que tal cousa será para min como unha retrocesión no tempo pasado e unha rememoranza, mais viva contigo que con ninguén, polo que ti representabas para nos de aquela, como monitor de estudos e de arelas. Ti, vivo e Magariños, morto, sodes as dúas benquerencias que eu teño de aqueles tempos idos. O demais do tempo, seica a chegada dos mesmos fillos, pasouse un pouco en solitario: na soedade e na saudade, agás soneiras disertacións temporeiras e caducas. Hoxe, vellos, desordeados, apadomados.. e excepticos, veremos, meu Luis, como somos. Que Deus nos acorda!
Ben, estiven buscando e procurando cumprir a túa encárrega. Esta vila é bonita, máis non ten hoteles. Somente encontrei "algo"que te pode servir e se pode arranxar conforme as tuas instruccións: é no Hotel Carballines. Consiste nun apartamento, con baño, que ten unha habitación matrimonial e outra parella, individual. Seica podo conseguir que a cama matrimonial se troque por duas individuales e entón queda todo arranxado ao teu gosto. Adxunto un croquis. O demais que vin non serve para vos.
Precios: Non teñen aínda a certeza do precio das habitacións que lles ha de marcar turismo nestes días, pero adiantanme que a pension completa pra vol-os tres, nas duas habitacións parellas, pode ser, mais ou menos, de 822 pts. diarias; e teredes a facilidade de comer no Hotel, ou no restaurante da Plaia das Sinas, pois tamén é deles. Si en principio te satisface, dimo, eu concretarei dentro de tres ou catro dias. Deica entón.
Unha fortísima aperta Luís [sinatura autógrafa]

[ANEXO: Debuxo da planta do hotel e o texto:]

Hotel de 2ª (penso) as habitacións limpas, a comida boa, o servicio bo, o baño do trinque, o comedor elegante no piso paixo.
Podo conseguir —espero— que a cama indovidual pase pra habitación matrimonial e se lle aparelle outra igual.
E a cama matrimonial pase pra a habitación individual. Esta sería a da vosa filla e aquelas serían pra vos.
O baño dá pra vosa habitacion, que ten balcon á rua. A habitacion da nena ten xanela a patio. As duas habitacions están xuntas, a caron unha da outra, e separadas do resto do edificio por unha porta que pecha o voso corredor particular. Na habitación matrimonial non caben as tres camas a xeito.

1969-05-05
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1969.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1969. en 05/05/1969

Montevideo 5 de mayo de 1969

Querido Tobío:
Aunque tarde, acuso recibo de su carta del 7 de enero y si bien tuve tiempo de sacudir la pereza de las vacaciones, no me he repuesto aun de una dilatada crisis vascular, que se me presentó en forma de mareos hace un par de meses y todavía la arrastro como faja de borracho. Por fortuna no ha llegado al extremo de impedirme trabajar, pues la 'controlo' con Roniacol, y este es otro motivo más, y reciente, de mi apego a la Casa bienechora. Veo que a Vd. no le falta material para distraerse, lo que me asegura que goza de salud; así espero que toda la familia se encuentre perfectamente.
Fuera del círculo, cada dia más reducido, en que me muevo, poco puedo decirle de lo que por acá sucede. Lo supongo bien enterado, en un sentido, por 'Marcha', que si no le llega con la regularidad debida, culpe de esta deficiencia al sufrido cuerpo de correos que de puro cansancio, tiene que holgar a brazos caídos, por lo menos dos veces al mes. Los artículos de colaboración procedentes de España, que a veces inserta el liberal semanario, coinciden con sus cartas en apreciar la situación interna. De modo que, mediante éstas, yo estoy previamente informado de lo que luego leo, y así paso entre mis amistades, como fiel precursor de acontecimientos.
Una de las personas que mayor atención prestan a los sucesos políticos es el dentista Frioni, aunque yo no he podido comprender, dado el tiempo que lo trato, a qué sector ideológico preciso apuntan sus simpatías. Y eso que nuestro conocimiento se está volviendo histórico, provocando extrañeza en quienes saben que no pueden contar conmigo los jueves al anochecer desde hace no sé cuantos años (desde que se marchó Vd. del país).
Todo empezó por unas caries casi imperceptibles que el empeñosos odontólogo descubrió con su doble vista y la ayuda de unas aguzadas legras. Ahora luzco varias obturaciones en corona que apenas se ven porque mi costumbre ante la gracia ajena es sólo sonreir y no me desquijaro con los chistes propios. He perdido entre tanto dos incisivos superiores que Frioni no tocó pero que han querido escapar antes que les metiese manos, por miedo a sufrir el trato de sus compañeros. De todos modos me alegro de haber conocido al fin de mi vida esta experiencia que es motivo de diversión, pues las tertulias que a veces surgen en el cuarto de espera son de lo más variadas y aleccionadoras. Allí he hecho amistad con el Dr. Barros Mendía, de origen gallego, que además es buen conversador y entusiasta españolista. Ni con este colega ni con Frioni, toco jamás la cuestión política de España; pues si el dentista enjuicia la de aquí, saco como consecuencia que desearía una dictadura militar a semejanza de la argentina que, según dicen, está inspirada en la del que te dije ...
El Dr. Barros es más cauto y no suelta prenda en cuanto a simpatías ideológicas: pero indudablemente es ciudadano a quien le gusta el orden social. Ya se vio en un compromiso cierto dia al salir del Ministerio de Salud Pública, puesto que hubo de atravesar por entre grupos de estudiantes amotinados que se habían hecho fuertes contra la policía dentro y fuera de la Universidad.
Por ahora, las algaradas estudiantiles se han aplacado solamente, pues no son pocos los dias en que los alumnos liceales dejan de entrar en clase porque los profesores hacen paro de lenguas, más o menos muertas, en solidaridad con el director de Enseñanza Secundaria que ellos votaron y cuyo nombramiento no ha sancionado aun el gobierno. Acabo, no obstante, de leer que el Consejo de Enseñanza Secundaria ha votado nuevamente por unanimidad al Dr. Rodriguez Zorrilla y ahora se espera que sea aceptado (a pesar de que hay quien dice que es comunista). A este propósito noto la ausencia de Miguel que podría informarnos debidamente. Cómo se comporta en ese medio universitario? Y Constanza, qué tal va en sus estudios? Mis resobrinas, las hijas del abogado Fabbri, se desempeñan bastante bien y obtienen muy buenas notas en Medicina, Humanidades y preparatorio de Arquitectura, respectivamente las tres menores. La mayor se hizo maestra, tiene escuela y se ha casado. Estas mujeres que trabajan fuera de casa encuentran fácilmente conyuge, aún sin la intervención del Dr. Santodomingo que está resultando el casamentero providencial de las empleadas de Roche.
Reciba usted y los suyos mis más afectuosos recuerdos y un fuerte abrazo.
Virgilio [sinatura autógrafa]

1969-05-14
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1969.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1969. en 14/05/1969

14 de mayo de 1969

Querido Garrido:
Acabo de recibir su carta y lamento esa indisposición vascular que le embroma pero estoy seguro que el mágico Roniacol hará también maravillas en su caso.
Aunque no tengamos ahora tan frecuente relación epistolar como antes, los números de "Marcha", que recibo en gran parte, vienen a ser, en cierto modo, como cartas de Vd. A través de ellos sigo la actuación de ese país y me entero de muchas cosas que la prensa aquí no dice.
Me ha hecho gracia que Vd. haya establecido una relación frecuente con el Dr. Frioni porque yo también fuí paciente de él y contertulio durante mucho tiempo. Es una excelente persona, simpático y amable, y le agradeceré que le dé mis saludos cordiales y le diga que me acuerdo mucho de él.
La situación de este país es cada vez más nebulosa y los que dirigen el cotarro no saben para donde tirar ni en lo que esto irá a dar. Como el que le dije está ya prácticamente fuera de juego, las pugnas personales entre los que integran la camarilla gobernante se hacen cada vez más agudas. Unos y otros se preparan para el momento en que salte el último resorte que mantiene en pie este tinglado. Una vez más se repite la historia de todas las dictaduras personales. Pero la humanidad no aprenderá nunca.
Ahora hay en marcha una campaña contra los carlistas. Después de expulsar a su pretendiente, les habían prohibido celebrar una reunión política en Pamplona, lo que era ignorar la mentalidad carlista. Naturalmente, la celebraron, y lo que en ella se dijo fue tremendo, pues, como se consideran también vencedores, y con razón, no tienen pelos en la lengua. En consecuencia, detuvieron y multaron a 3 personajes requetés, con puestos oficiales, uno de ellos nada menos que procurador en Cortes (pues los pobres miembros de estas Cortes carecen, al parecer, de inmunidad parlamentaria). Anteayer registraron y cerraron los 2 centros carlistas de Madrid.
Por otra parte, los que están con el régimen se hallan divididos en 3 grupos, cada vez más enemigos: el monárquico alfonsino (éste a su vez partido por gala en dos, los juanistas y los juancarlistas); los neocapitalistas de Opus Dei (la banca, la gran industria privada, el gran comercio); y los falangistas que tienen consigo a la burocracia de los pseudosindicatos y buena parte de la burocracia de la administración, junto con los terratenientes del centro y sur, maridaje verdaderamente chocante y que sólo pudiera darse en una situación política tan disparatada como la de la actual España.
Entre los falangistas y los del Opus, los cuchillos están tendidos y prontos para el asalto. Desde algún tiempo, ambos grupos han reforzado sus posiciones de prensa con nuevos órganos que se designan con iniciales (SP = falangistas, ND = Opus). Unos y otros tratan de demostrar que nada tienen que ver o muy poco con la situación presente. Los falangistas alegan que ellos siempre fueron socialistas y que no les dejaron hacer el estado que soñaron y que en el fondo las inquietudes y agitación actuales de la juventud son las que ellos tuvieron antaño. Los de Opus dicen que los falangistas son fascistas y que eso es ya cosa anacrónica y que Europa y el mundo occidental va hacia un neoliberalismo y neocapitalismo. Y entretanto, en su agujero del Pardo, el que le dije declina entre un Parkinson lento y una arterioesclerosis progresiva.
Ahí le mando algunas fotos nuestras, las grandes más recientes y las otras no tanto. Ahora Miguel ya no tiene barba porque está haciendo el servicio militar.
Espero que todo vaya bien y reciba, con saludos para todos los amigos de ésa, nuestros más afectuosos abrazos.
[sen asinar]

1969-05-18
Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969. en 18/05/1969

ABOGADO
LUIS BOUZA-BREY TRILLO
VILLAGARCÍA DE AROSA
––––––––––––
CALVO SOTELO, 14-1º
TELÉFONO: 139

18-V-69

Sr. D. Luís Tobío Fdez
Madrid.

Meu querido Luis:
Recibin a tua carta onte; hoxe fun ao Hotel e me dixeron que che gardan as duas habitacións, axeitadas conforme aos teus desexos, durante o tempo que ti dis. Acordáronme tamén que recibiran a túa carta e que che contestarán mañán decíndote esto mesmo. Así que, a carta coa acetacion sirve de seguridad para vos, como ti querías. En canto recibas esa carta, dimo; pois si non a mandan teño pretexto para recordarlles que pensaban mandala.
Así é que, Luis, se non se viran gravemente as cousas téremoste de hóspede en Vilagarcía no tempo das festas de esta vila, que serán, coido, arredor do 15, pois o 16 é San Roque, o noso padroeiro; e ainda que eu non che son moi festeiro, pra vós, que vides de fora, sempre toparedes algunha novedade: o combate naval pirotécnico, a danza das espadas, as regatas de dornas, o concurso de gaitas e quen sabe o que, pois todo eso é de outros anos atrais.
Deica entón, logo: mellor dito, deica reciba túa carta, decindome que te chegou a do Hotel, ou que non te chegou, para lles facelo acordante neste caso.
E no entanto unha fonda aperta.

Luís [sinatura autógrafa]

1969-05-28
Postal de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1969.
Xenebra
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández, 1969. en 28/05/1969

28.V.69 Par Avion

Si dais una escapada a esta tierra, estamos en el Hôtel Arake, 32 rue Rothschild, a vuestra disposición.
Con todo afecto
J. Quero Morales [sinatura autógrafa]

1969-09-21
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1969.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1969. en 21/09/1969

Montevideo 21 de septiembre de 1969

Querido amigo Tobío:
No quisiera excusarme con la prolongada enfermedad por la tardanza en escribirle, contestando a su carta del 14 de mayo donde venían las fotos de la familia, o acusándole recibo de la de María del Carmen que ha llegado anteayer. Tampoco me gusta presentar a nadie –y menos a los amigos– el deplorable aspecto de mi organismo; pero lo cierto es que desde la salida del verano austral me encuentro cada dia más achacoso, sufriendo consecutivas crisis de afecciones diversas y, lo que es peor, sin ánimos de ponerles remedio, aunque sea paliativo. Sólo una vez me he visto precisado a someterme urgentemente a los cuidados médicos por una retención aguda de orina que dio conmigo en el Sanatorio Italiano. Allí me he pasado tres semanas con sonda permanente, a la espera de una posible intervención en la próstata que, por fortuna, no fue necesaria. Luego, en la convalecencia, pesqué la gripe de Hong Kong y todavía estoy sufriendo el coletazo, con un semblante de chino que no sé si me viene de herencia o del hígado congestionado. A pesar de esta historia clínica, sin romancear a lo Quevedo –"parióme adrede mi madre ..."– estoy yendo a la oficina, pues entregado por completo al trabajo, se me embota la sensibilidad y me convierto en "robot" sin próstata, estómago, pulmones, corazón y casi sin cerebro electrónico.
Las fotos han causado sensación entre amigos y conocidos, particularmente las de los hijos y, sobre todo, las dos de Constanza, al compararlas y comprobar el profundo cambio realizado en el poco tiempo que va de una a otra. Y si Vd. puede presumir de un retorno a la juventud vista la tersura del rostro, y María del Carmen ufanarse de conservar la suya inalterable, qué correspondería decir de los chicos, cuya clásica belleza y escultórea serenidad les hacen parecer héroes mitológicos?
No sé si será mi amenazante chochez o los sueños de adolescente que tornan, lo que me hace sentir cual humo de incienso –sensualmente– ciertos arrebatos místicos; y, desde aquí les envío mi bendición tan arabesca como la que ayer recibieron los argentinos de S. S. Pio VI, a quien vi en pálidas imágenes tele-satélite-comunicadas.
No me agrada la pantalla chica. La tierra es ya demasiado pequeña, y los seres tan pigmeos, que se encoge igualmente el espíritu al contemplar tamaña naturaleza como la que ofrece la televisión; pero ocurrió ayer que mi vecina la viuda de Maggiolo me invitó a ver actuar a Gila y como llegué tarde, me encontré con este otro Gil, que también se las trae en cuanto a humor socarrón; pues en un castellano del que me regalaban mis amigos de Milán –Me ne vado, peró tuerno– y con la boquita llena de miel, se dirigió a los súbditos de el del bigote en cepillo, llamándolos sus amados argentinos. De golpe, me sentí arrebatado por la suave, humilde voz del S. P., me hinqué de rodillas ante el mueble que le servía de peana –con no poca admiración parte de los asistentes– y quedé en silencio porque he olvidado el lenguaje de los fieles. Mas creo que instintivamente me voy acercando al buen camino, por si me veo en la necesidad de regresar a España.
En fin, de algo hay que hablar y como respeto por educación el comportamiento de los dueños del hogar que me acoge, no debo chismorrear de ellos en esta otra visita que mantengo con Vds. Conforme iremos "marchando", se irán Vds. enterando de que al final de tanto barullo aquí no ha pasado nada.
Poco puedo añadir de noticias particulares. Hace dos semanas que no me detengo a saludar a Julia y Elena porque aunque la primera ha recuperado el oído mediante el audífono, me cansa enormemente con sus reiteradas preguntas sobre cosas de las que no quiero ocuparme. Elena, a su vez, está ensimismada con el miedo al comunismo y no creo que se acerque al piano, pues dice Delia que no la oye tocar. Y, hablando de ellas, siento el remordimiento de no verlas y en cuanto termine la carta, cruzaré la calle, me sentaré a su lado –como hacia junto a mi abuela al volver del colegio, ya anochecido– y las invitaré a que recemos el rosario del ángelus. No es así como se retiran de la escena muchos ateos a la altura de mi generación?
Espero siempre con gran interés sus noticias y les abrazo fuertemente
Virgilio [sinatura autógrafa]

1969-11-07
Carta de Luis Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luis Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1969. en 07/11/1969

Luis Bouza-Brey Trillo
ABOGADO
Villagarcía de Arosa

Calvo Sotelo, 14-1º
Teléfono: 139

7 novb. 1969

Sr. Don Luis Tobio Fernandez.
Madrid.

Meu querido Luis:
Aínda que che custe creelo non tiven tempo pra che escribir dende a vosa marcha; ou, si queres, non tiven azos pra me poñer á máquina ao rematalo dia, cada un dia, de traballo. Paramos o trafego cotián todo o mes de Agosto e aínda gran parte de Setembro, e logo acugularonse tantas cousas atrasadas e tantas novas, normente acidentes de circulación, que me fixeron estar indo e vindo polas carreteras de todos estos arredores, deica Ourense, que cando chegaba a noite (cando eu chegaba á miña casa) o que facia era estomballarme na cama, erguerme logo, ben andada a noite, pra preparar o asunto do seguinte día, deitarme outra vez e saír voando. Nin os domingos parei.
Estos días vin as cartas de túa muller á miña e tamén meu irmán faloume de que estiveras a velo na Conceución, i o meu pequeno díxome asimesmo que tivera carta da tua nena... i eu sin te escriber! Moi ben, agora teño un descanso, son as oito da noite i estou soilo e alá imos contigo.
Denantes de todo, moitas gracias polo acollemento que lle déstedes vós todos ao outro meu fillo, Carlos, cando ahí estivo, e tamén pola oferta que lle fai túa muller á miña de lle mandar calquera cousa, por acharvos máis perto de él. Xa o veremos máis adiante, si o caso ven, pero coido que tantas dificuldades tenderiades vós coma nós, pois Plasencia tampouco vos cadra ao lado. Eu penso ir calquera dia de estos alá, a Plasencia, pois seica sai un camión-frigorífico todalas semáns de eiqui, que leva unha liteira, fai o viaxe no día, e saíndo á mañanciña chega a Plasencia ás dez ou once da noite. Mellor viaxe non hai, nin indo en turismo. Ademais é unha esperencia boa.
Polo que respeita á situación do rapaz, xa ves, andamos bregando pra lle levantar ese sambenito que lle caiu enriba, cousa que vexo dificultosa polos altos principios que transgrediu. Díronlle unha torta, zorregáronlle logo outra a seguido i o rapaz protestou, sen se decatar de que as tortas son o pan ácimo de cada dia nesta terra de pan levar... ou de tortas levar, que é o nome que mellor lle acai.
Do resto a vida vaise escoando, aos poucos, coma o zurro da estrumeira. Non é deleitosa, nin útil,,, nin espranzadora. E levadeira somentes, tal que unha escrófula que non te mata, mais ha de morrer contigo. Non creas que estou desesperado, senon desesperanzado. E non somente do noso peculiar ambientío, intraibérico, senon da atmósfera universal, de ar condicionado, na que vivimos.
E coido agora, ao pasar dos anos e no remate da vida, que esto sempre pasou, pero que os homes cheganno a saber logo de vellos: os eremitas, que van á montaña ou ao deserto, sempre vellos; os poetas e filósofos, que se voltan hipocondríacos ao cabo da vida; os líderes, os nenos prodixio, os herois, que se esfumiñan na terceira década. Si Cristo chegara a vivir unha ducia de anos máis, ou Pablo, ou Santiago Zebedeu, que morren mozos, chegaran ao quincuagésimo, a doutriña da liberdade e da igualdade ainda non seria debatida na Convención. ¡E nós coidamos que os tempos eran chegados! De certo, si, chegar chegaron... baixo as bandeiras victoriosas! E logo, pra máis encarñecemento, despois de apadumarte, fálanche do crepúsculo das ideoloxías. Crepúsculo o dos vellos —"des vieux" que di Bernanos— pois as ideas non morren, debecen, pra inzar con máis forza.
Boeno, meu Luis, vai chegando a hora da cea e decontado chegará Nena i o fillo pequeno que veu de Santiago, pois axiña serán as dez. Paro; e coido que aínda pasará algún tempo deica volva a escribir. Por certo, aquelo da escrófula recordoume algo ¿non ten a Casa Roche unhas mostras gratuitas da vitamina B6 que din que eu preciso e que son moi caras? ¿Ti tes mando en eso? Son unhas pastillas pequeniñas, de 300 non sei que, que un médico me deu, mais non eran da Casa Roche, senón de outra suiza ou alemán, i eu agora penso si a túa casa tamén as terá. Non sei moi ben si debia falarche desto, pois é un descaro e non vai ben ca miña maneira, pero penso que os labouradorios espallan os seus produtos a eito... en fin, pésame habelo dito. Perdín o contralor, falando impensadamente de algo me veu ás mentes. Discúlpame.
Lempranzas pra a tua muller e pra Constanciña; ao teu fillo non o conozo, mais xa o conocerei. ¿E coma nós cando eramos novos?. Unha grande e fonda aperta

Luis Bouza-Brey Trillo [sinatura autógrafa]

1969-11-25
Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1969.
Santiago de Chile
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1969. en 25/11/1969

Santiago, 25 Nov. 1969
Sr. D. Luis Tobio
MADRID.

Querido Luis:
Debes tener en tu poder mi carta del mes pasado. Te expliqué algo relacionado con José Frade y la rápida tramitación que ha emprendido su jubilación. Decía tambien que mi intención sería iniciar mis propios trámites en el Ministerio en Madrid por intermedio de tu abogado, si él estuviera de acuerdo. Mi idea era iniciar las cosas cuanto antes sin perjuicio de que el principal impulso se lo aplicaríamos en mi proyectado viaje.
Ahí estaban las cosas hasta hace quince días. Acabo de salir de una crisis peligrosa y empiezo a reponerme de sus consecuencias que me afectaron al brazo y pierna derechos. El pronóstico es favorable pero tienen que acostumbrarse a trabajar más las neuronas del hemisferio izquierdo. Divertido ¿no es así?.
Este episodio requiere revaluar mi problematica situación de "clase pasiva". Desde luego tiene que haber motivo mas que suficiente para conseguir la jubilación tratando de sacar el máximo de ventajas y omitiendo la reincorporación. No sé hasta que punto podremos efectuar los enjuagues necesarios para no quedar en calidad de jubilado con menos de cinco años de servicio activo y con grado de "secretario de segunda clase".
Te pido encarecidamente considerar este nuevo aspecto de las cosas y escribirme a la brevedad posible.
Encargo a Luz escribir esta carta y enviaros todo mi cariño.
Por mi parte yo añado que pasado los malos ratos Salvador se va a recuperar muy bien y quizás nos tengais por ahí.
Os recuerdo con cariño y os dejo con un cordial abrazo

Mª Luz [sinatura autógrafa]

1969-12-03
Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1969.
Madrid
Santiago de Chile
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1969. en 03/12/1969

3 de diciembre de 1969
Señor Don
Salvador TÉLLEZ

SANTIAGO


Querido Salvador:
Mucho lamento lo que te ha sucedido y tengo confianza en que se cumplirá el favorable pronóstico. Yo bien sé que hoy existen medidas terapéuticas sumamente eficaces que permiten corregir esos episodios definitivamente.
En lo que respecta a la jubilación, he de decirte que si no se lleva un mínimo de 10 años en servicio, no se tiene derecho a nada. El caso de Frade es, justamente, debido a que supera ampliamente ese período de tiempo. No hay más solución que el ser repuesto y luego reclamar como años de servicios los transcurridos desde la fecha en que fue ordenado el cese. Existen precedentes al respecto y se comprende dado que jurídicamente el no prestar servicio se debió no a la voluntad del interesado sino a orden ministerial.
Mi abogado, a quien pedí que se encargara de tu asunto me dijo que le excusase de hacerlo porque estaba agobiado de trabajo. Por lo demás, no creo que, tal como están ahora las cosas, se menester llevarlo por la vía judicial sino más bien esperar la medida de carácter general de la que desde hace tiempo se habla y que el actual gobierno, por su carácter y tendencias, estará, sin duda, más dispuesto que el anterior a llevarla a efecto. Por lo demás, ya un procurador a Cortes había formulado una pregunta al gobierno para que le dijese a cuánto ascendería la reposición de los funcionarios destituidos. Pues en alguna ocasión había dicho el gobierno anterior que entre las dificultades con que para ello se tropezaba figuraba la de carácter económico por la carga que representaría para el presupuesto. En la respuesta del gobierno se vio que esa carga no era excesiva y, desde luego, resultaba muy inferior al monto de la estafa de Matesa.
Nada más se me ocurre por el momento. Espero que cumplais la promesa de que tal vez vengais pronto por aquí. Tendríamos la mayor de las alegrías y entonces examinaríamos la cuestión en detalle y a la luz de las circunstancias del momento.
Deseándote un rápido y total restablecimiento, recibid todos nuestros afectuosos abrazos.
[sen asinar]

1970-01-16
Carta de Lois Tobío Fernández a Ramón Canosa, 1970.
Madrid
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Ramón Canosa, 1970. en 16/01/1970

Madrid, 16 de enero de 1970

Excmo. Señor Don
Ramón CANOSA
Madrid

Querido Ramón:
He recibido y leido con inmensa fruición tu último libro sobre Vivero.
Gracias por haberme dedicado un ejemplar y gracias, sobre todo, por la emocionada y viva fidelidad que mantienes hacia nuestro pueblo. Tus crónicas sobre él (las de antes y las de ahora) son pequeñas joyas literarias por su valor evocativo y la sobriedad de medios.
Los tiempos o los relatos de la infancia, ya lejana, me han vuelto al recuerdo empañados de nostalgia. Personajes y sucesos conocidos directamente o por lo que oia a mis parientes. Tiempos que nos parecen indefectiblemente más hermosos que los de hoy.
Gracias de nuevo. Y que el manantial no cese de manar. Saludos de los míos para tí y los tuyos y un gran abrazo de tu viejo amigo
[sen asinar]

1970-01-21
Carta de Lois Tobío Fernández a Erich W. Bahr, 1970.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Erich W. Bahr, 1970. en 21/01/1970

21 de enero de 1970

Señor Doctor
Erich W. Bahr
Montevideo

Mi estimado amigo:
Con mucho retraso llegó a mi conocimiento la noticia del desgraciado accidente sufrido por su señora esposa en Brasil. Aunque tarde, deseo hacerle llegar mis más cordiales condolencias por tan dolorosa pérdida junto con el testimonio de mi sincera amistad.
Le saluda atentamente su affmo.

Luis Tobío [sinatura autógrafa]

1970-02-11
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1970.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1970. en 11/02/1970

11 de febrero de 1970

Querido Garrido:
Sigo recibiendo los ejemplares de "Marcha" que Vd. me envia y que me tiene al corriente de la situación del país y, en cierto modo, vienen a ser como cartas de Vd. La última verdaderamente tal la recibí hace ya algún tiempo y he ido demorando su respuesta por los mil problemas y enredos de esta vida madrileña cada vez más complicada y desagradable. No puede imaginarse cuánto añoro los tiempos de aquel Montevideo que vivimos cuando estaba Giral, antes del diluvio. Veo ahora esos tiempos como casi paradisíacos, sin mayores problemas ni preocupaciones a diario, al contrario de lo que aquí sucede que se encadenan y enredan sin que uno sepa si alguna vez va a verse libre de ellos pues apenas se resuelve uno, más o menos mal, otros surgen inmediatamente.
Ahora hemos terminado de salvar el obstáculo que supuso los 15 meses de servicio militar de Miguel que le hicieron perder un año de la carrera. Para él fue una experiencia sumamente desagradable porque a causa de cierta intervención que había tenido años atrás en una algarada estudiantil, no le concedieron el más mínimo alivio en el servicio, ni destino en oficinas o permisos como es usual con estudiantes, y tuvo que efectuar las tareas más mecánicas y desagradables de un regimiento de ingenieros.
Felizmente esto ya pasó como una pesadilla y ahora, reanudados sus estudios, esperamos que termine la carrera para junio, habiendo recibido, en tal caso, la oferta de un empleo en una empresa de auditores norteamericanos. Esta oferta se le hizo debido a su expediente académico brillante que ya le sirvió para obtener dos veces un premio en metálico que una empresa privada otorga cada año al mejor estudiante de cada curso.
Constanza, por su parte, está en último de bachillerato superior y parece que iniciará filosofía y letras. Además, sigue cursos en el Instituto británico, donde hizo el bachillerato elemental y recibirá este año también el diploma de profesora de inglés, lengua que por haber comenzado su estudio desde muy niña, domina a la perfección.
Nosotros, los viejos, esperando ver cómo se encarrilan los muchachos para luego poder descansar un poco pues estamos viendo cuán cierto es el refrán de que "hijos criados, trabajos doblados".
Hace unos días estuvo a verme con Herrero, en la oficina, la señora Olden, tan amable y animosa como siempre. Me dio saludos de Vd. y de los demás amigos y ex-compañeros de ahí. Me contó también cosas de ese país y quedó en avisarme al regresar por si había oportunidad de que nos viésemos más de vagar. Por ella supe que Vd. trabajaba ahora sólo medio horario, cosa natural y que comprendo muy bien pues también empieza a cansarme un poco el absurdo doble horario que aquí padecemos (y que, además, es media hora más largo que en Montevideo). No se puede Vd. dar idea de lo engorroso que resulta hacer cuatro viajes cada día a través de las calles congestionadas y frecuentemente embotelladas de este Madrid infernal de aire polucionado. Cuánto añoro aquel Montevideo en el que veníamos cómodamente por la Rambla prácticamente sin detenciones ni tropiezos.
También supe por la Sra. Olden que había fallecido la esposa del Dr. Bahr en un doloroso accidente de tráfico. Es realmente muy lamentable que perezca así una persona joven. Me imagino lo que esa pérdida habrá significado para nuestro buen amigo.
Las cosas políticas se hallan ahora aquí en un período de expectativa. El Opus Dei es prácticamente dueño del poder ante la física declinación irremediable del patrón y los falangistas, antes tan jaques y farrucos, están batiéndose en retirada y algunos de sus elementos, desertando al Opus. El caduco armazón fascista español, mantenido aquí por esas cosas raras de la Historia de España (cuando en el extranjero es ya algo de un remoto pasado), se está cayendo ahora, por fin, a pedazos, lentamente, y su vacío lo van ocupando estos jesuitas laicos del Opus Dei, que tienen una potencia financiera formidable y un tanto misteriosa y que aspiran a entronizar una especie de teocracia de nuevo tipo. Lo curioso es que una buena parte de la Iglesia está contra ellos. Y también es curioso que se presentan como tecnócratas para corregir la incompetencia palabrarera y demagógica de la Falange; pero hasta ahora estos nuevos ministros tan jóvenes y lucidos, con brillantes expedientes de teorizantes y vencedores de memorísticas oposiciones, no parece que se sientan muy seguros en lo que van a hacer y más bien da la sensación de vacilación y despiste. Llevan más de tres meses en el poder y no hemos visto nada nuevo ni eficaz en su gestión; hasta ahora siguen tirando sin haber efectuado ninguna modificación sustancial en el ritmo vulgar y cansino de estos gobiernos del final del franquismo. Tan sólo el Ministro de Asuntos Exteriores anda de aquí para allá en tournées como de bailarina muy espectaculares pero sin que se vea mayormente resultados por ahora.
Giral nos avisó que pensaba volver por aquí para primavera. Mucho nos agradaría volver a abrazarlos.
Esperamos que Vd. continúe bien de salud y de humor y con saludos para los amigos de ésa con quien se encuentre, reciba nuestros cariñosos abrazos.
[sen asinar]

1970-02-20
Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1970.
Madrid
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández ao seu irmán Carlos Tobío Fernández, 1970. en 20/02/1970

20 de febrero de 1970

Querido Carlos:
La historia del incidente de tráfico que me cuentas resulta tan inverosímil que constituye por sí misma y sin mayor retoque literario un magnífico cuento esperpéntico. Uno ha oido cosas extrañas e increíbles pero creo que nunca nada parecido. De todos modos, espero que se te hayan borrado ya todas las huellas del episodio alucinante y demencial y que estés otra vez en el mundo de los seres más o menos razonables.
Tuve, también noticia, por Ofelia, de la salida de Jesús y de que espera que salga en breve su hijo segundo. Al parecer, como habrás visto, la situación internacional de aquel país tiende a normalizarse y se reanudarán los lazos rotos con la familia continental. Es curioso esto que sucede en política internacional de que, después de furibundos anatemas y espantosas condenaciones, todo se olvide luego y las aguas retornen a su cauce. La realidad se echa encima y termina imponiéndose. Pero hay alguna gran potencia que pretende ser realista y que, desde luego, lo es y mucho en la vida privada, pero que, en política internacional, hace gala de una enternecedora falta de realismo y, a la vez, de una obstinación verdaderamente única.
Nada sabemos de Carlitos desde la tarjeta de Navidad que de él recibimos. Suponemos y esperamos que le irán bien sus cosas y que seguirá contento en Madrid. En cuanto a Miguel, no sé si te dije ya que había terminado su víacrucis castrense y reanudó sus tareas universitarias con la esperanza de concluir la carrera en este curso.
El episodio de marras supongo que habrá aguijoneado tu afán de salir de ahí y no te olvides de sacudir el polvo de las sandalias (que en ese país creo que tiene otro nombre). Por aquí las cosas están derivando de una curiosa manera con el triunfo del Opus que, en forma lenta pero implacable, va desmontando todo el tinglado –ciertamente ya podrido y destartalado– de la Falange. El actual Gobierno, en que el Opus domina, pretende ser de tecnócratas y se vanagloria de que va a iniciar rumbos inéditos y certeros tanto en política interior como internacional. Lo que pasa es que casi todos ellos son sujetos jóvenes, sin experiencia, chicos brillantes que hicieron sus carreras con excelentes notas pero que les fala la competencia que sólo da la práctica. El otro día le oía yo decir a un ingeniero, hombre de edad y de mucha experiencia, que resultaba pintoresco que se llamara a este Gobierno, Gobierno de tecnócratas, cuando, en realidad, no había en él tales tecnócratas sino teorizantes empollones. En política internacional, el nuevo ministro de A. E., que es ingeniero naval, y fue ministro de Industria en el anterior Gobierno, no bien ocupó la cartera se lanzó, como un meteorito, a hacer una serie de viajes sin orden ni concierto en unos cuantos días: Filipinas, Moscú, de paso, Egipto y París. Ahora se ha aquietado pero nadie sabe los frutos de esa odisea aparte del espectacular lucimiento personal del ministro, que es sumamente vanidoso y casi un playboy de vía estrecha.
De todos modos, yo me recocijo mucho "balconeando" (como decimos en Uruguay) todo lo que está pasando en estos días. Una serie de personajones y personajillos han sido desplazados, como nuestro paisano Fraga, que se creía absolutamente imprescindible. Y Solís, el ministro de los sindicatos, que también creía que era inconmovible debido al apoyo que creía tener en la masa sindical. Pero como esa masa sindical es una entelequia no pudo prestarles apoyo ninguno. En la actualidad, hay una disparada carrera de falangistas tránsfugas hacia el Opus que es el que reparte ahora la torta. Por cierto, supongo que recordarás a Enriquito Ramos, el de Lugo, que se había hecho falangista durante la guerra y tenía hasta hace poco un enchufe en la burocracia sindical de Barcelona. Pues bien, se ve que debió largarse a tiempo, madrugando, hacia el Opus y lo han nombrado Delegado nacional de provincias, que es una especie de jefe de los secretarios provinciales del Movimiento, que es la otra faz de los gobernadores civiles en este pintoresco sistema dualista de Movimiento y Administración.
Nada más se me ocurre por hoy sino decirte que sigue en el aire la cuestión de la reposición de los funcionarios depurados y destituidos. Es de suponer que el Opus se apuntará este tanto que podrá esgrimir como un mérito más en su política de normalización y atraerse algunas simpatías.
Recibid todos nuestros más afectuosos abrazos.
[sen asinar]

1970-04-28
Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970.
A Coruña
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970. en 28/04/1970

PRESIDENTE
DE LA
REAL ACADEMIA GALLEGA
LA CORUÑA
––––––––––

A Cruña, 28 de abril do 1970

Sr. D. Luis Tobío Fernández
Madrid
Meu distinto [¿?] e ademirado amigo:
Teño composto un libro encol de "El mundo de la fauna en la poesía gallega", tema do que me valín pra unha conferencia que o ano 1961 din na Universidade de Montevideo e á que vostede me fixo a honra de asistir. Recordo que ó remate dela ouvin de vostede a opinión de que o asunto parecíalle importante e axeitadamente enfocado. Pois ben, ise parecer seu e a consideración de que o devandito traballo non é senón o desenrolo daquela conferencia, móvenme a pedirlle me faga o favor de prologalo. A obra abranguería con elo interés e autoridade, i eu quedaríalle moi obrigado.
Si vostede acepta o meu pedido –decisión que, naturalmente, pode tomar con ausoluta libertade –faríalle chegar os orixinales do libro e dos índices.
Sei que coista encomenda atento contra o seu valioso tempo, mais as razóns denantes apuntadas faránlle ver que non se trata dun desexo infundado.
Cordialmente saúdao e reiterase seu afecto amigo e devoto ademirador
Sebastian Martínez Risco [sinatura autógrafa]

S/C Linares Rivas, 6 y 7 = 10º -

1970-05-06
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1970.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1970. en 06/05/1970

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1 - Teléfono 218204
VIGO - 6-maio-1970

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Recibín a seu tempo a túa carta, como comprenderás. Agora chegáronme as probas correxidas do teu traballo pra "Grial". Faranse as separatas que pides, cando o número se publique.
Estiven tratando de localizar a Fernández de Córdoba, pra lle pedir as cousas que che interesaban. Pero ese home anda con frecuencia fora de Vigo e non puiden dar con el.
Por tal motivo optéi por recurrir á Biblioteca Penzol. Onte mandeiche por correo certificado o "Bosquejo histórico", e o número do "Museo de Pontevedra" no que figura o artigo que me pedías.
Estimaríache moito que tiveses conta de ambos volumes, e que mos devolveses axina como fagas uso deles, pois na Biblioteca non hai duplicados.
Alédame moito a nova de que este ano viredes á Guardia. Confío en que nos vexamos, como é natural.
Garimosos saúdos a todos vós da miña muller e máis meus, e pra ti a cordial aperta de sempre, de

F. del R. [sinatura autógrafa]





C/c. Banco de La Coruña, Banco Pastor, Banco H. Americano
Banco Exterior de España, Caja de Ahorros Municipal de Vigo



1970-06-01
Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970.
A Coruña
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970. en 01/06/1970

PRESIDENTE
DE LA
REAL ACADEMIA GALLEGA
LA CORUÑA
––––––––––

A Cruña, 1 - xunio - 1970

Sr. D. Luis Tobío Fernández
Madrid
Meu querido e ademirado amigo:
Un erro na direición deu lugar a que non chegase ás súas mans a carta que novamente lle envío, coido que agora correitamente dirixida. Nela consúltolle sobor si me faría vostede a honra e o favor de prologar un meu libro. Ratifícalle a proposta e o rogo, e quedo en enviarlle o orixinal, si vostede me comprace, á vista do cual pode vostede, naturalmente, teimar ou non un asentimento que en principio poda darme.
Co millor afecto saúdao seu afecto amigo e devoto ademirador

Sebastian Martínez Risco [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita a lapis na esquina superior dereita]: Aceitado sí 08.6.70

1970-08-24
Tarxeta postal de Delia Díaz a Lois Tobío Fernández, 1970.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Tarxeta postal de Delia Díaz a Lois Tobío Fernández, 1970. en 24/08/1970

Agosto 24/970

Estimado Dr. Tobío,
[¿?] le habrá dicho sin duda que estuve por allí a saludarle, no pude encontrarle, no sabía que agosto es mes de vacaciones para toda España.- De todas maneras le repito el saludo desde Montevideo, donde ya me encuentro nuevamente, luego de dos mes de andar por su hermosa tierra. Desde el Mediterráneo hasta el Cabo Finisterre estuve de recorrida con mi madre, que pese a sus 82 años, pudo darse el gusto de caminar también, luego de 60 años, por su querida Galicia.
Un saludo nuevamente, de extensivos a su señora
Delia A. Díaz [sinatura autógrafa]

1970-10-05
Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970.
A Coruña
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Sebastián Martínez-Risco Macías a Lois Tobío Fernández, 1970. en 05/10/1970

5 outubro 1970.

Sr. D. Luis Tobío Fernández.

Meu estimado amigo e paisán:
No corrente mes de outubro, cómprese o cincuentenario do primeiro número da revista NOS, pubricación puramente literaria, escrita toda en lingoa galega, que foi unha bandeira de cultura enxebre e estivo mantida polos máis nobre e outros ideaes. A Real Academia Gallega, que procura estar sempre atenta aos latexos do país e aos seus aconteceres históricos, pensa que a data é merescente de que se conmemore, facendo un recordo dos fundadores e daqueles que so seu esforzo poideron levar adiante a boa obra como colaboradores da mesma.
Asín, contándose vostede antre éstos, prégolle teña a ben honrarnos enviando duas coartelas, a un espazo, co texto que estime axeitado a aquela conmemoración que non debe quedar esquecida polos bos galegos, remitíndoas o máis axiña posibre.
Vaia por adiantado a nosa máis fonda gratitude.
De vostede amigo e paisán
Sebastián Martínez-Risco. [sinatura autógrafa]
Presidente.

1971-04-01
Carta de Lois Tobío Fernández a Margaret Olden, 1971.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Margaret Olden, 1971. en 01/04/1971

1.4.71

Señora
Margaret Olden
Montevideo

Estimada señora Olden:
Contesto, aunque tarde, a su afectuosa carta recordando los breves momentos que pasamos juntos en su viaje a Europa. Tengo la esperanza de que esos momentos habrán de repetirse algún día y con menos premura. Entonces tendríamos ocasión de hacerle conocer algunas otras cosas interesantes cercanas a Madrid que Vd. no pudo ver, por el poco tiempo de que disponía.
No tenemos información completa y directa sobre la situación en Uruguay pero deseamos que las aguas vayan calmándose y que ese país vuelva a ser el remanso de paz y libertad que en otro tiempo fue. Supongo que las amenazas de alterar la vida en Punta del Este no se hayan cumplido y que incluso pueda Vd. disfrutar de una buena semana de turismo que se acerca.
Por aquí sigue la vida sin mayores cambios aparentes aunque tal vez con una transformación y agitación de fondo que un día saldrá a la superficie. Andamos ya haciendo nuestros planes de veraneo que habrá de ser en dos tiempos: uno fresco, en Galicia, en julio, y otro caliente, en Andalucía, en setiembre. La variedad de tierras y climas de este país permite elegir entre una gama de balnearios de muy distintas características: más concurridos o más solitarios, más frescos o más cálidos, de costa o de montaña.
Le agradeceré que dé mis saludos al Dr. Garrido a quien no escribo por no obligarle a responder, lo que es siempre una corvée. Pero tengo noticias de él através de otros conductos.
Tanto yo como mi familia le enviamos nuestros afectuosos abrazos
[sen asinar]

1971-04-01
Carta de Lois Tobío Fernández a Delia Díaz, 1971.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Delia Díaz, 1971. en 01/04/1971

1.4.71

Señorita
Delia Díaz
Montevideo

Querida amiga:
Gracias por su carta y por los artículos que la acompañaban. Son éstos muy hermosos y llenos de entusiasmo y admiración por los lugares, sin duda espléndidos, que Vd. visitó. Espero que vuelva a recorrer estas tierras, y otras de Europa, y que nos cuente Vd. también tan lindamente sus impresiones.
Para entonces espero que no ha de hacer el destino la broma de que no nos veamos. En verano es la única época del año en que suelo ausentarme de Madrid, en cambio en invierno permanezco aquí casi constantemente.
Le ruego transmita a su mamá nuestros recuerdos y saludos y le deseo que se halle con fuerzas para emprender el próximo viaje por esos pagos.
Del Dr. Garrido no tengo muchas noticias, salvo las oficiales. Me alegra que hayan estado juntos recordando los tiempos en que todos convivíamos allí.
Reciban Vds. los cariñosos afectos de todos nosotros.
[sen asinar]

1971-05-04
Carta de Mª de los Ángeles Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío, 1971.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Mª de los Ángeles Tobío Fernández ao seu irmán Lois Tobío, 1971. en 04/05/1971

MARIA DE LOS ANGELES TOBIO FERNANDEZ DE MARTUL
BIBLIOTECARIA DE LA UNIVERSIDAD
SANTIAGO DE COMPOSTELA 4 - V - 1971

CALLE DE LA ROSA, 20-4º IZQDA.
TELEFONO 58 32 92
–––––––––––––––––––––


Querido hermano: Cumpliendo lo que me dijo mi hijo Suso, hablé al Seminario de Estudios Gallegos, concretamente con Cordero Carrete, para que te enviaran contra reembolso la obra del P. Gándara que te interesaba. Dicho señor, tan atento como siempre, quedó de enviártela tan pronto pueda, que será dentro de 3 días aproximadamente y además de su valor de venta que es de 2.000 pts., te la deja en 1.530 pues te considera como si fueras socio. Creo que más no se puede hacer. Ya avisarás si la recibes.
¿Qué tal por ahí? Aquí andamos a vueltas con el servicio de Luis pues no sabemos aún cuando lo llamarán. Pensábamos ir por ahí Pedro y yo pero con esto de Luisito lo aplazamos.
Abrazos de todos para todos y uno muy especial de vuestra hermana
Maruja [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de otra persona, cecáis o seu marido Pedro Martul Rey]:
Luisito como no puede hacer ejercicios físicos, será sometido en el Regimiento a examen liberatorio. Los Ponton Mantes de Orense vinieron a comer y decirnos que no eramos patriotas pues solamente los azules pueden tener favores para sus hijos que los rojos no merecen. Se destapo el odio y el rencor escondido demencial –

1971-05-05
Carta de Felipe R. Cordero Carrete a Lois Tobío Fernández, 1971.
Santiago de Compostela
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Felipe R. Cordero Carrete a Lois Tobío Fernández, 1971. en 05/05/1971

EDITORIAL
DE LOS
BIBLIÓFILOS GALLEOS, S. A.
SANTIAGO DE COMPOSTELA
APARTADO Nº 129

5 de Mayo de 1971

Sr. D. Luis Tobío Fernández
Calle María de Guzmán, 54 - 4º
MADRID (3)

Mi querido amigo:
Ayer telefoneó su hermana para que le mandase un ej. de "Armas y Triunfos .... de los Hijos de Galicia ...", por Fr. Felipe de la Gándara, reproducción de la edición del año 1662 de tan famosa como buscada obra.
Siendo para V. la retiré del almacén como comprada por uno de los suscritores fundacionales de las colecciones de la Editorial y así poder mandarsela con el 25% de descuento. De esa manera, en vez de las dos mil pesetas de su precio al público, vá por correo certificado a reembolso de Ptas. 1.500' - más los gastos de envío, franqueo, reembolso y reposición del importe del reembolso, o sea Ptas. 39'70.
Por si alguna cosa más le interesase le acompaño prospectos varios y uno general, puesto al día.
Ya sabe se le recuerda siempre con verdaero afecto. Disponga de este su buen amigo que cordialmente le saluda,
F. R. Cordero Carrete [sinatura autógrafa]

P. D. Estése al tanto del aviso de correos de llegada del paquete para recogerlo enseguida y evitar su devolución al vencer el plazo de entrega.

1971-05-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Felipe Cordero Carrete, 1971.
Madrid
Santiago de Compostela
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Felipe Cordero Carrete, 1971. en 18/05/1971

18 de Mayo de 1971

Sr. D. Felipe Cordero Carrete
Santiago de Compostela

Mi querido amigo:
Muchas gracias por su amable carta y el envío, a precio reducido, de la obra del Padre Gándara. Es una edición maravillosa que honra a esa Editorial y a Galicia.
También le agradezco el envío de los prospectos sobre las publicaciones de ustedes. En realidad, las poseo ya casi todas, que fui adquiriendo en diversas librerías. Pero "Armas y Triunfos ..." no pude encontrarla en las librerías de aquí y por esa razón tuve necesidad de molestarle.
El ejemplar que ustedes me enviaron llegó en perfectas condiciones y me ha proporcionado uno de los más finos goces como bibliófilo.
Quedo muy reconocido a su buen recuerdo y sepa que yo también lo guardo excelente de usted y de aquellos buenos y lejanos tiempos.
Con saludos para los amigos del Instituto de E. G. Padre Sarmiento y de "Bibliófilos" recíbalos muy cordiales de su amigo.
[sen asinar]

1971-05-18
Carta de Lois Tobío Fernández á súa irmá, Mª de los Ángeles Tobío e o seu home, Pedro Martul Rey, 1971.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández á súa irmá, Mª de los Ángeles Tobío e o seu home, Pedro Martul Rey, 1971. en 18/05/1971

18 de Mayo de 1971
Queridos hermanos:
He recibido vuestra carta y os agradezco mucho la gestión que hicisteis con Cordero Carrete para que me enviasen el libro del Padre Gándara. Tengo ya en mi poder el libro y recibí también una carta muy afectuosa de dicho señor, que ya he contestado.
Mucho lamentamos los tropiezos que se han presentado respecto al servicio de Luis. Y lo que más nos extraña es la actitud de los de Orense. Tiene razón Pedro para decir que la cosa es demencial. No puedo comprender como al cabo de tanto años todavía suceden estas cosas. Realmente parece patológico a no ser que se trate de miedo insuperable que no les deja tranquilos a Suso lo vemos de cuando en cuando y está muy bien. A ver si os animais a venir por Madrid pronto. En Semana Santa hicimos un viaje a París y quedamos encantados. Hacía mucho que no lo visitábamos. fueron unos días inolvidables y a ello ayudó el que, con las fiestas, mucha gente se había ido de la Ciudad y esta presentaba un aire tranquilo y amable como el de hace muchos años.
Gracia por vuestras gestiones sobre el libro y recibid los afectuosos abrazos de todos nosotros.
[sen asinar]

1972-06-05
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1972.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1972. en 05/06/1972

5 de junio de 1972

Sr. Dr. Virgilio GARRIDO
MONTEVIDEO

Querido Garrido:
Hace muchísimo tiempo que no le escribo porque no quiero obligarle a que me conteste. Esta carta tampoco pretende eso sino solo darle cuenta de como andamos por acá y como andan las cosas en este país. En cuanto a nosotros la vida sigue su curso sin mayores novedades, yo en Roche, María del Carmen en sus actividades domésticas y en parte intelectuales y los chicos siguiendo su camino. Miguel continúa trabajando en una casa de auditoría americana donde aprende mucho lo que le podrá servir para más amplias actividades, y Constanza en su primer curso de Ciencias Políticas (Sociología) aunque la Universidad anda, como todo el país, bastante desbarajustada al punto que no se sabe todavía a estas alturas si habrá exámenes.
No se puede usted dar idea de la confusión de fondo que hay en este país. Los que se han adueñado del poder están muy divididos entre sí y hay muchos que se han alejado del sector dirigente previendo el caos que se avecina. Entre el Opus y la Falange hay una pugna cerrada. El Opus es un grupillo religioso de sujetos que se pretenden elegidos y más capaces, tecnócratas, que atraen a algunos avispados con la promesa o perspectiva de enchufes y sinecuras pero que no tienen apoyo en la masa. Y esos son los que ahora principalmente gobiernan. Frente a ellos la Falange rabiosa cierra filas, despechada por haber sido desplazada en parte del mangoneo, pero también la Falange está muy dividida entre colaboracionistas y oposicionistas que llegan casi a tocar las líneas de la oposición al régimen.
Todo este tinglado se sostiene por el mito y la persistencia biológica inestable del que le dije. Pero cuando este inseguro sostén se venga abajo aquí puede pasar todo. El que han elegido para sustituirle es un jovenzuelo pasmado y sin prestigio que tal vez borbonee, en este caso, contra la Falange, aunque nada se puede saber. Alguien dice que cuando lo entronicen hará la política que propugna el padre de vuelta a la monarquía constitucional, pero nadie lo sabe, probablemente ni él mismo. Porque en último término todo depende del ejército que es él que tiene la estaca y dirá la última palabra. De todos modos tampoco el ejército está unido pues hay en el sectores liberalizantes inclinados a una monarquía constitucional y otros furibundamente fascistas que no están dispuestos a tolerar la implantación de una democracia liberal, aunque, llegado el momento, quien sabe si no la aceptarían siempre que tuviesen un buen pedazo de la torta.
Lo que es indudable es que nunca ha habido en la Historia de España mayor divorcio entre la España real y la España oficial. El pueblo, aprovechando la prosperidad económica y el aflojamiento de algunos vínculos y ataderos se ha ido emancipando socialmente de un modo realmente estupendo. En su gran mayoría vive distanciado del régimen, cada vez más minoritario, y hace su vida propia y busca sus ventajas económicas y su liberación espiritual por cuenta propia y sin esperar nada del poder público. Es extraordinario el afán de saber y de informarse que hoy tienen los españoles, y como ya se editan muchas cosas que les permiten abrir el espíritu se pierde, a ritmo acelerado, aquel enclaustramiento en que el régimen quiso recluirlos. Aunque no se permite todavía la publicación de un diario independiente, en cambio sí ha autorizado el régimen, aunque de cuando en cuando les atice algún palo en forma de multas o suspensiones, algunos semanarios de tipo cultural y político en que se analizan con gran independencia de juicio los problemas nacionales y extranjeros. Y a medida que el pueblo a través de estas revistas, los libros, la prensa extranjera que también se lee mucho y cada vez más (sobre todo Le Monde, Express etc.) va abriendo los ojos y dándose cuenta de la verdad de lo que pasa dentro y fuera acentúa su actitud oposicionista. Por otra parte los chanchullos y escándalos financieros como el de Matesa y el indulto que se dio a los defraudadores que en este último participaron y otras muchas cosas, aumenta la indignación. Los Ministerios están enteramente desorganizados porque el capo, caduco, no puede ya meter mano en la marcha administrativa y cada jefecillo se cree un caudillejo. La administración española jamás ha estado tan desorganizada ni tan corrompida.
A todo esto los turistas siguen llegando, en los balnearios siguen abriéndose hoteles y bloques de apartamentos y la dolce vita cunde por esas zonas privilegiadas que han de pagar, sin duda, los beneficios que el turismo les trae, con una pérdida de su personalidad y de aquella vida auténtica y sana que en otro tiempo llevaron. Hemos visto con dolor hermosos pueblos de la Andalucía convertidos en centros estrafalarios por obra del turismo que desfiguran la fisonomía urbana y encanalla a las gentes. Es un dolor. Y así están, por ejemplo, Marbella, Torremolinos, Estepona, Fuengirola; Benidorm en la región valenciana y otras muchas en la Costa Brava catalana; y a caso lo más doloroso sea lo de Sitges, el pueblo de Rusiñol, tan hermoso y fino y que está ahogado por la masa de beocia de turistas de medio pelo.
Este año pasaremos quince días en San Sebastián y otros quince en Salou, como veraneo. El norte se ha librado bastante de la avalancha turística debido al clima, felizmente.
Todos nosotros le recordamos con mucho cariño y le enviamos abrazos muy estrechos, especialmente yo.
[sen asinar]

1972-06-05
Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Antonio Giral Mazón, 1972.
Madrid
México, D. F.
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Juan Antonio Giral Mazón, 1972. en 05/06/1972

5 de junio de 1972

Sr. D. Juan Antonio Giral Mazón
MEXICO D. F.

Querido Juan Antonio:
Hemos recibido la participación de tu boda y toda esta familia se ha alegrado muy sinceramente de tan feliz acontecimiento. Os enviamos nuestros más cariñosos votos y el deseo de que en la vida que ahora empezais todo os vaya sobre ruedas y con viento en popa.
Tenemos la esperanza de que no tardaréis en hacer una visita a este viejo solar en donde contais, como sabéis, con viejos y buenos amigos.
Abrazos a todos, también para tus padres y hermanos.
[sen asinar]

1972-11-28
Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1972.
Westport
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José López-Rey a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1972. en 28/11/1972

J. LOPEZ-REY
1 DOGWOOD LANE
WESTPORT, CONN. 06880

November 28, 1972

Queridos Maria del Carmen y Luis:
Muchas gracias por la tarjeta con vuestra nueva direcion, que recibimos ayer. Precisamente ayer me estaba acordando, repasando papeles viejos, del fin de año de 1938. Luis nos habia invitado a varios amigos a pasar la Nochevieja en su casa y me dijo que invitara a alguna de nuestras amigas. Yo, certeramente, invité a Maria del Carmen. Va a hacer treinta y cuatro años de ello. Cuando se cumplan los 35 tenemos que celebrarlo.
[¿?] y yo saldremos pronto para establecernos, por lo menos durante la mayor parte del año, en Madrid. Yo es posible que vaya por unos dias antes de Navidad para dar un vistazo. Nos declinamos a domiliarnos en el Escorial. Ya hablaremos.
Un gran abrazo y feliz Nochevieja y Año Nuevo
Pepe/

1972-12-28
Carta de Lois Tobío Fernández a Margaret Olden, 1972.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Margaret Olden, 1972. en 28/12/1972

28 diciembre 1972

Sra. Margaret M. Olden

Querida señora Olden:
Mucho le agradecemos, mi familia y yo, los amables votos en ocasión de las fiestas y año nuevo que usted nos envía, y por nuestra parte le deseamos las mayores satisfacciones en el año que empieza con la esperanza de que mejore y se normalice la situación de ese país.
Hemos cumplido, en efecto, 25 años en Roche, un cuarto de siglo; ¡Y aún parece que fue ayer cuando entramos en Sapac!. A mí, como veterano Roche, me han informado aquí al homenaje que se rinde a los que cumplen 25 años al servicio de esta Compañía. De todos modos, lamento no haber estado presente a la emotiva reunión de que usted me habla. Haga llegar mis felicitaciones y abrazos cordiales a los compañeros Fernández Gil y Laprovitera y muy especialmente al Dr. Garrido a quien solo de raro en raro escribo para que no se sienta obligado a responderme.
De mi familia, he de decirle que Miguel, que terminó la carrera de economista hace ya casi tres años, trabaja desde hace algún tiempo en una compañía norteamericana de auditores, Arthur Andersen & Co., una de las más importantes en el mundo internacional, y espero que en ella se capacite debidamente y adquiera práctica profesional. Constanza, mi hija, estudia actualmente el segundo curso de la facultad de Sociología y Ciencias Políticas.
Nos hemos trasladado de casa y ahora vivimos en un lugar más alejado del centro de Madrid, donde la polución es nula y la tranquilidad y el silencio admirables. Estamos, en ese aspecto, muy satisfechos aunque, desde luego, no podemos, como usted, contemplar el mar desde la casa, cosa que yo mucho lamento porque nací y me crié en un pueblo de la costa y soy, por temperamento, marino.
Su impresión de la actual Alemania confirma los datos que yo tengo por otros conductos. Me gustaría visitarla y tal vez lo hagamos algún día.
Con el ruego de que transmita mis saludos a los buenos compañeros de Roche Montevideo, y sobre todo al doctor Garrido, recíbalos muy afectuosos de mi familia y míos.
[sen asinar]

C/. Bonetero, nº 5, 1º
MADRID - 16

1973-02-26
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1973.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1973. en 26/02/1973

EDITORIAL GALAXIA, S. A.
Reconquista, 1 - Teléfono 218204
VIGO - 26-febreiro-1973

Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Recibín as túas liñas e máis o traballo pra o "Grial". Coido que é moi interesante e moi oportuno. Xa non poderá ir neste número do primeiro trimestre, porque hoxe ou mañá sairá do prelo. Irá encabezando o prósimo, correspondente ao segundo trimestre do ano.
Xa vexo que desertástedes definitivamente das paisaxes viguesas. Síntoo de verdade, porque os días de vacacións estiváis servíannos pra poder falar e rememorar vellos tempos. Confío, porén, que teremos algunha ocasión de poder atoparnos outravolta.
Alédame moito que lle deras remate ao libro encol de Gondomar. Habería que percurar un xeito de o editar axina. Si non fora tan voluminoso xa, dende agora, comprometíame a que o publicase Galaxia. Pero o presuposto de edición ha ser grande, e os nosos recursos financieiros son moi limitados. ¿Por que non falas con Álvaro Gil, pois quizaves axudara a sufragar o custe? Sería unha pena que a publicación da obra se demorase, despóis do grande traballo feito.
Garimosos saúdos da miña muller e meus pra todos vós, e pra ti a cordial aperta de sempre

Paco [sinatura autógrafa]




C/c. Banco de La Coruña, Banco Pastor, Banco H. Americano
Banco Exterior de España, Caja de Ahorros Municipal de Vigo

1973-03-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez, 1973.
Madrid
Santiago de Chile
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez, 1973. en 13/03/1973

13 de marzo de 1973

Querido Salvador:
Recibi tu carta que te agradezco mucho. Posteriormente, se han producido los gratos acontecimientos conocidos que nos han confortado mucho. Supongo que la gente, nuestra gente, habrá quedado muy contenta pues no es frecuente que después del natural desgaste del poder y las difíciles papeletas con que se vieron enfrentados hayan podido obtener tan señalado triunfo. Aquí no dejó de causar bastante sorpresa y se espera que seguirán adelante con bríos renovados.
No he recibido el ejemplar de la revista a que aludes y que, desde luego, me interesaría conocer. Recibí algunos recortes de un diario de ahí que me envió un viejo amigo, que fue profesor de la Universidad de Montevideo y que hoy se encuentra medio exiliado en ésa. Se trata del profesor Carlos Rama de quien, sin duda, habrás oido hablar alguna vez, porque tiene publicadas varias obras de sociología, especialmente sobre el movimiento obrero latinoamericano e incluso una sobre el problema español que le publicó el Fondo de Cultura Económica de México.
En lo que se refiere al asunto a que aludes al principio de tu carta, tampoco nosotros tenemos mayores noticias. Todo se encuentra estancado y tal vez no suceda nada hasta que haya un cambio en las altas esferas. De todos modos, es posible que la corriente actual que ha marcado en un discurso reciente el que tú sabes, llegue a abrirse camino y que empiecen a cambiar las cosas. De todos modos, no hay que hacer ilusiones pues esta gente es muy astuta y no renuncia a apelar al truco de suscitar esperanzas para conseguir sus propósitos en relación con el extranjero. La sorprendente decisión respecto a China puede ser uno de esos trucos aunque también pudiera ser indicio de una nueva tendencia.
Lo único que cabe señalar respecto a nuestro personal problema es que hacer unos meses comunicaron a Pedro Varela de Limia, a quien tú tal vez conozcas, que estaba repuesto. Según me dijo el interesado, se lo comunicaron sorpresivamente y ahora está, naturalmente, trabajando en una sección de ninguna importancia, tarea puramente burocrática aunque él quisiera que lo mandaran al exterior.
He leído en la revista Triunfo un artículo de Tierno Galván en que cuenta sus impresiones de ese país. Es muy interesante y sincero y muy ilustrativo para nosotros.
Os envíamos nuestros más cordiales abrazos con la esperanza de que volvamos a vernos, no demasiado tarde.
[sen asinar]

1973-03-13
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1973.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1973. en 13/03/1973

13 de marzo de 1973

Querido Rubia-Barcia:
Hemos recibido vuestra tarjeta de Navidad con la agradable e inesperada noticia del casamiento de tu hija. Le deseamos todos nosotros las mayores felicidades. Es inevitable que los hijos se vayan emancipando, aunque, a veces, nos resulte un poco doloroso o melancólico. Los nuestros, por el momento, no piensan, al parecer, en tales proyectos pero un día u otro habrá de llegar la cosa.
De aquí nada hemos de deciros que no sepais ya por la prensa. La noticia bomba de la temporada fue la del reconocimiento de China que a todos sorprendió pues aunque últimamente se habían iniciado relaciones o contactos con algunos países comunistas de Europa, no se pensaba que pudiera darse tan brusco salto y tan lejano. Hay, desde luego, desconcierto en los sectores de la situación pero, al parecer, el reciente discurso de Franco, de tono aperturista, que contradecía las declaraciones ultrarreaccionarias e inmovilistas de su vicepresidente poco días antes, ha hecho que el rumbo de la política cambiara un tanto, aunque no se sabe si se tratará de una astuta maniobra más para intentar embaucar al extranjero.
Pues en la situación interior nada ha cambiado sustancialmente, aunque la sociedad civil siga su proceso al margen de la política oficial.
Esperamos que no tardeis en hacernos una nueva visita y, entretanto, recibid nuestros afectuosos abrazos.
[sen asinar]

1973-03-19
Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1973.
Santiago de Chile
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1973. en 19/03/1973

Santiago, 19 Marzo 1973

Querido Luis:
Me ha alegrado mucho tu carta del 13 y hoy mismo te envío el último número de la revisa prometida, CHILE HOY. Existe la intención hacer llegar algunos números semanalmente a determinadas direcciones de personas y entidades dentro de un plan de promoción de lectores y suscritores. Los editores tienen tu nombre en su poder y si te parece adecuado para satisfacer el interés o la curiosidad de otras personas te agradeceria me dieras a conocer sus nombres y direcciones cuando lo estimes conveniente. Conozco bastante a los editores y redactores; entre estos últimos hay bastantes exilados uruguayos muy distinguidos. Trataré de localizar a tu amigo Carlos Rama al saber ahora que es buen amigo tuyo.
Me satisfacen tus apreciaciones sobre la situación de Chile. En efecto, el resultado de la elección del 4 de Marzo es un factor importantísimo de consolidación para la Unidad Popular y para Allende. La votación de la izquierda ha superado, por cierto, los cálculos mas optimistas. Hace meses se pensaba que se podría lograr un 36% de los votos, como en la elección presidencial de 1970. Poco a poco las encuestas apuntaban a cifras mas altas y en los dias precedentes ya se pronosticaba un 39 o 40%. Las urnas arrojaron mas del 46% y, como tu bien aprecias, en circunstancias muy difíciles por la natural obstrucción de los intereses afectados por las reformas sólidamente secundados por las mayorias parlamentarias, por la magistratura, por la Contraloria General de la República, –un superpoder encargado de vigilar la correcta aplicación de las Leyes y los actos del poder ejecutivo–. En un desafío al status que como el planteado por la Unidad Popular la juridicidad pierde la careta neutral y usa sus prerrogativas pero como combatiente.
Tal es la razón de la inestabilidad de lo hecho. No sería disparatado el pensamiento de la oposición si no fuera por el correcto proceder del pueblo en los dos últimos momentos críticos: ahora en esta elección y en octubre cuando la derecha desplegó una estrategia muy bien calculada dentro de Chile y muy bien sincronizada con la ofensiva de las compañias del cobre embargando las exportaciones a medida que llegaban a puertos extranjeros. Empezó con motines callejeros de los estudiantes secundarios por disputas con la dirección de un Liceo femenino. Terminó con un paro economico nacional por la totalidad de los empresarios. No llegaron a la última etapa con el asalto al poder. Ninguna industria, mina etc. etc. paró porque los trabajadores concurrieron disciplinadamente a su lugar de trabajo venciendo la falta de transportes urbanos. En este momento el Ejercito hizo ver que estaba al lado del gobierno legal y fracasó el putch.
En este momento Gobierno y oposición estan revisando su potencial y su estrategia. Queda por ver en las proximas semanas si las direcciones de los partidos de la U. P. son capaces de imprimir nuevo dinamismo a la tarea común. Si se detienen a mirar lo hecho,m como ha ocurrido ya un par de veces, inmediatamente la derecha usará la tregua para asesar nuevos golpes o para reforzar su obstrucción. Hay problemas económicos y urgentes que estan presionando desde muchos angulos; desfinanciamiento presupuestario, desfinanciamiento del presupuesto de divisas; inflación, desabastecimiento; distribución de ciertos alimentos y productos esenciales; ampliación de industrias, etc. etc.
Respecto a la situación local allá mas bien creo que el aperturismo aparente es un simple truco. España sigue siendo el patio trasero de Europa con sus inconvenientes y sus ventajas, pero patio de servicio tanto mas marcado cuanto mas se consolida el poder de los grandes y el de la comunidad europea. Ojalá que pueda salir cuanto antes de este ominoso destino pero no es fácil. Pienso en el mas reciente acontecimiento de la desvalorización del dólar y los dolores de cabeza para los gobiernos y las autoridades monetarias de la Europa Occidental. ¿Que papel puede hacer España? ¿Que podrian decir sus Ministros de Hacienda y sus banqueros en las reuniones de Paris entre sus "supuestos" iguales de Occidente? Y si nuestra personalidad es tan modesta, ¿por qué se van a interesar los gobernantes europeos en mirar las carantoñas que le hagan los nuestros?
En lo que a nuestro interes mas directo concierne veo que das bastante importancia a la readmisión de Varela de Limia. ¿Se trata del mismo personaje del cual tanto me hablaste en Madrid en relación con el voto a muerte de cierto personaje influyente? Hazme memoria. Y sobre todo sigue vigilando si su nueva situación tiene mayor significado como precedente.
Aunque soy suscritor de TRIUNFO, por avión, me ha faltado el número con el artículo de Tierno Galvan. Le escuché en una o dos de sus actuaciones en Santiago. No solamente brillante; además muy interesante. Se que estuvo ocupadísimo, embebido en profundizar en las cosas de Chile y sus invitantes lo tuvieron practicamente secuestrado o él les dejó hacer. Un gran amigo, Jose Medina Echeverria, habria previsto un almuerzo con él y dos o tres españoles intimos pero no se pudo llevar a efecto.
En cambio, si he podido seguir muy bien a traves de TRIUNFO las peripecias sufridas por Tierno en las elecciones del Colegio de Abogados de Madrid y he visto las secuelas.
Espero, Luis, mas noticias tuya y mantengo viva la esperanza de vernos si algun pretexto suficiente me permitiera dar otro salto. Ahora estoy libre, pero sin recursos. Pertenezco a la misma firma pero sin trabajar mas con ellos y mientras llega a su final el expediente de jubilación por la previsión social. Ahora me gustaria mas viajar, permanecer largo tiempo en España o buscar una actividad.
Mientras, en la espera, os enviamos abrazos muy cariñosos a toda la familia.
Salvador [sinatura autógrafa]

1973-03-19
Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1973.
Santiago de Chile
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Salvador Téllez Molina a Lois Tobío Fernández, 1973. en 19/03/1973

Stgo. 19 Enero 1973

Querido Luis:
Tu tarjeta con vuestro nuevo domicilio en Bonetero ha debido cruzarse con la tarjeta que os habíamos enviado a María de Guzman en las mismas fechas. En todo caso, deseamos sepais que os hemos recordado y justamente refiriendoos, a la vez, que nuestro asunto personal sigue estancado. Hace algunos dos o tres meses mi cuñada Maria del Carmen estuvo en el ministerio saliendo con la misma impresión de siempre: nada cambiará mientras alguien no cambie.
Voy a dar tu nombre a los editores de una revista semanal política muy seria "CHILE HOY" que sin duda estimo puede interesar incluso a los que no se sientan identificados con su orientación socialista. Es posible que te envien algun ejemplar de muestra. Entramos ahora en la etapa final de una campaña electoral para renovación parcial del Senado y total de la Cámara de Diputados. No se esperan cambios notables en su composición y los asuntos conflictivos que debes conocer iran encontrando soluciones pragmaticas. Las fuerzas de La Unidad Popular salieron fortalecidas de la gran crisis de Octubre-Noviembre y el Ejercito está actuando como elemento estabilizador de la legalidad, con lo cual se despejó una seria incognita.
No sé si eres amigo de Enrique Tierno Galvan. Ha participado en una reunión sobre el tema ESTADO Y DERECHO EN UN REGIMEN DE TRANSICION" convocado por la Universidad Católica y que resultó muy interesante. Tierno presidió una de las Comisiones pero, sobre todo, recogió enorme información.
Con todo cariño de Luz y mio para Maria del Carmen y para tí,
Salvador [sinatura autógrafa]

1973-04-23
Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1973.
Madrid
Santiago de Chile
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1973. en 23/04/1973

23 abril 1973

Querido Salvador:
Gracias por tu carta de hace un mes y por los números de "Chile Hoy" que me has enviado. Por ellos he podido darme cuenta de muchas cosas que, a través de la información incompleta y parcial de las agencias, no me aparecían muy claras. Se ve que el problema que tienen ahí planteado no es precisamente de fácil solución, que la oposición es terrible y está dispuestas a llevar las cosas por la tremenda. Lo que me extraña es que la DC haya adoptado una actitud tan reaccionaria. O que, por lo menos, un importante sector de ella no se haya escindido. La suerte es que el ejército se encuentre en tan favorable actitud. No todos han tenido esa suerte.
Nuestro asunto particular continúa sin novedades. Han cambiado al jefe de personal y no sé si esto supondrá algún cambio. Varela de Limia, a quien me referí, es, en efecto, aquél de quien te había hablado cuando estuviste aquí. De todos modos, no está contento en demasía por la reposición. Tarea estúpida y sin alicientes, retribución mediocre para el puesto que ocupa. Desea que le manden afuera pero las perspectivas no son buenas. Creo que, por ahora, nuestro asunto seguirá estancado.
Como estancada sigue, en general, la situación política. Este gobierno de supuestos tecnócratas carece de imaginación y de osadía. Es posible que a algunos de ellos los tengan atados. Pero otros son decididamente sujetos de corto vuelo. El de Educación se mandó una ley de enseñanza mal estudiada, mal financiada y de imposible realización que ha causado más trastornos que beneficios. El de Asuntos Exteriores, a pesar de sus incesantes viajes, por lo general, a países de poco interés, no hace más que cosechar fracasos. Ultimamente el vergonzoso y espectacular de las restricciones a los pesqueros españoles en las aguas cercanas a Marruecos, para no hablar de los del Mercado Común sobre lo que tantas veces había echado las campanas al vuelo. Y así sucesivamente.
Mucho me alegraría que te pusieras en contacto con Carlos Rama. Es un gran amigo, inteligente y competente. Ha sido uno de los amigos con quien tuvimos más estrecha relación en Montevideo. Ahora le toca a él el ser exiliado. Lo del Uruguay ha sido una pena, pues el ambiente que allí reinaba en los años que en él vivimos era de lo más agradable e interesante. El nivel cultural estaba muy por encima de los otros países de Hispanoamérica y de España, aunque carecía, felizmente, del énfasis y la pomposidad que en algunos de estos países se advierte.
Otra tremenda incógnita es lo que podrá suceder en la Argentina. El peronismo carece de la unidad suficiente para dar base sólida a un gobierno. El abanico de sus partidarios va desde el terrorismo, que continúa a pesar de haber ganado, hasta un sector nacionalista, conservador y fascista, pasando por diversos grupos de tendencia socializante o demagógica. Por otra parte, no son pocos los militares que temen que pueda pasarles algo serio una vez que los peronistas estén en el poder. Y en tales condiciones, parece difícil que se resignen a abandonar su actual posición. No creo que pueda excluirse un golpe de estado, uno más, cosa en la que, por otra parte, tienen gran experiencia. No cabe duda que en la Argentina, y no sólo en la Argentina, el máximo factor de perturbación política, desde los tiempos ya lejanos de Uriburu, ha sido el ejército. Creo que pasan de la veintena los golpes de estado que han dado de entonces acá, habiendo ensayado todas las fórmulas posibles de gobierno militar, desde el unipersonal de Onganía hasta la de comité y la actual de los tres comandantes supremos. En fin, una verdadera pena, tratándose de un país tan estupendo y rico, que podía y debía llegar a ser, por sus recursos, clima y otros factores, algo así como los Estados Unidos del Sur. Pero, como me decía cierta vez una personalidad argentina muy inteligente, parecería que hubiera en ella, al igual que en los demás países hispánicos, una raíz podrida en lo político que impide llegar al equilibrio, la seguridad y la armonía que han logrado, sustancialmente, la mayoría de los países de Europa. Durante algún tiempo creí que el Uruguay y Chile serían la excepción. Pero, por lo que se vé, no es verdad.
Como ves, soy pesimista en lo que respecta a la capacidad política –que es, sustancialmente, convivencia– del mundo hispánico. Nunca hubo en él una verdadera integración. España, y por reflejo los otros países de su estirpe, ha estado siempre dividida y lo sigue estando. No ha sabido ni querido armonizar las diferencias. No conoce otra fórmula que la opresión del que disiente. Fue el país de los grandes expulsos, moriscos, judíos; y los que se quedaron convertidos formaron la triste masa de cristianos nuevos a los que tanto se maltrató y despreció a pesar de que a ellos se les debe la mitad de la literatura del Siglo de Oro. Luego vinieron los afrancesados y los liberales y los rojos. Y así seguimos.
De todos modos harías bien en venir, si puedes, porque España es algo más, mucho más que todo esto. y puedes vivir con relativa calma y aun regocijo si te pones al margen, "balconeando", como dicen en el Río de la Plata, el vaciado espectáculo que ofrece el ruedo ibérico.
Abrazos para vosotros de todos nosotros,
[sen asinar]

1973-04-27
Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1973.
Madrid
Santiago de Chile
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Salvador Téllez Molina, 1973. en 27/04/1973

27 abril 1973

Querido Salvador:
Supongo que habrás recibido la carta que te escribí hace unos días. En ella te decía haber llegado a mi poder los ejemplares de "Chile Hoy" que me envíaste y cuya lectura me interesó porque me permitió conocer en detalle algunos aspectos de la evolución de ese país. Recibí también el ejemplar de muestra de la editorial pero no tengo el propósito de suscribirme porque son ya muchas las revistas que me llegan y apenas tengo tiempo de leerlas. Ahora acabo de recibir otro ejemplar de "Chile Hoy" envíado por la editorial y sospecho, por la forma como viene la faja y mi dirección, que me han incluido en la lista de suscriptores.
Por esa razón quisiera pedirte que indicaras a la administración de la revista que eliminaran mi nombre del fichero de suscriptor, si es que en realidad figura en él, ya que yo no solicité ser incluido.
Perdona la molestia que esto pueda causarte y recibe un estrecho abrazo de tu viejo amigo,
[sen asinar]

1973-06-20
Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1973.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1973. en 20/06/1973

Luis Bouza-Brey Trillo
ABOGADO
Villagarcía de Arosa

Calvo Sotelo, 14-1º
Teléfono: 139

20-6-73
Sr. D. Luis Tobío Fernández
Madrid.

Meu querido Luis:
Recibín no seu tempo a túa sentida carta de pésame pola morte de Fermín, á que somente podo poñerme a contestar hoxe, despois de estar oito días en cama con outa frebe por unha infección gripal.
Moitas gracias por ela e polas memoranzas que contén, que me enchen de saudade dos tempos idos.
O tempo escoa, Luis, e nós xa estamos valeirando a cleisidra [sic].
Miñas lembranzas pra a túa dona e fillos e ti recibe unha forte e agarimosa aperta de este vello amigo
Luis Bouza-Brey [sinatura autógrafa]

1973-12-19
Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1973.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Virgilio Garrido, 1973. en 19/12/1973

19 diciembre 1973
Querido Garrido:
Hace tanto tiempo que no tenemos noticias directas de usted que quiero escribirle para tener por lo menos una vez al año contacto epistolar sin pretender respuesta. A través de los trabajos revisados por usted veo su contraseña al final de los mismos y ese pequeño signo me sirve en cierto modo de tácita comunicación.
Toda esta familia le desea muy felices fiestas y una buena entrada de año. Las novedades por aquí son que Miguel, colocado desde hace tres años en una empresa americana de auditoría, acaba de casarse. En estos momentos se encuentra en Córdoba haciendo un trabajo que le llevará varios meses. Constanza estudia segundo de Políticas y Sociología, además de cultivar el baile y otras aficiones artísticas.
Este año será el último de mi labor en Roche. El próximo primero de enero tomo mi jubilación y, de ese modo, podré dedicarme a algunas cosas que me gustan y para las que no tenía tiempo.
Por lo demás todos estamos sin otra novedad por el momento aunque todo el mundo anda preocupado con las consecuencias que puede traer la crisis del petróleo. Aquí se teme que al producirse en Europa una contracción se reduzca el número de turistas y con ello disminuya la fuente más importante de divisas que tiene el país y que es nada menos que de 3 mil millones de dólares al año. Gracias a estos ingresos España puede equilibrar, incluso con un ligero superavit. Por otra parte, si como consecuencia del paro en Europa tuvieran que repatriarse los obreros que allí trabajan, se produciría una situación muy seria por diversos motivos. En primer lugar porque también ellos son una fuente de divisas (500 millones de dólares al año), pero además porque sería necesario buscarles empleo en el país y eso no resulta nada fácil sobre todo si se piensa que aquí también tendrá que reducirse la producción industrial debido a la crisis petrolera. Y, como si eso fuera poco, el millón de obreros que trabajan en el extranjero tiene una más viva conciencia de clase y de sus derechos sindicales, cosa que no resultaría nada cómoda a los dirigentes que aquí han montado un sindicalismo oficial para aquietar a los trabajadores.
No hace mucho estuvieron aquí los esposos Giral con Eduardo que está trabajando en una empresa de obras públicas de Londres, la que tiene o va a tener a su cargo nada menos que el tunel del Canal de la Mancha.
Los encontramos muy bien a los tres y Pilar, pese a la operación que hubo de sufrir, muy rejuvenecida y animada.
A Barcelona llegó hace unos días Carlos Ramos, con su familia, huidos de Chile, donde le persiguieron aunque él logró eludir la persecución de los militares refugiándose en la embajada italiana. He tenido carta de él últimamente en que alude en líneas generales a los amargos tragos que hubo de pasar. Como tiene una enfermedad del corazón yo temí que pudiera pasarle algo grave pero parece que felizmente ha sorteado el trance con fortuna y sin complicaciones en la salud. Como él me escribe, parece que el corazón es una víscera muy resistente.
Las noticias que de ahí publica la prensa española de cuando en cuando no son nada halagüeñas. Es una lástima que haya venido a dar en esto aquel Uruguay feliz y confiado de nuestros tiempos. Pero la vida es cambio, todo fluye y no hay cosa más inestable que la paz o la salud. Aquí también, después de varios años de prosperidad material empiezan los signos de crisis con una inflación galopante y una inquietud y temores en las altas esferas que no presagian nada bueno. Y esta preocupación e inquietud económica se complica y hace resaltar la endeblez del aparato político cuyas instituciones carecen de vigor y son puros fantasmas porque la única realidad política ha venido siendo el poder omnímodo de quien usted sabe.
No sé si le dije en alguna oportunidad que se había vuelto a abrir el teatro Real pero no para funciones de ópera sino para conciertos. La fundación Marx había ofrecido costear un nuevo teatro de la ópera y a tal efecto se hizo un curso internacional en el que fue premiado el proyecto de unos arquitectos polacos. Pero luego, comenzaron las acostumbradas intrigas y maniobras y tras gastar en vano algunos milloncejos todo quedó en agua de borrajas. Cada año hay una breve temporada de ópera en el teatro de la Zarzuela por el que pasan algunas compañías extranjeras, incluso de los países comunistas. Nosotros hemos visto incluso el teatro de la ópera de Bulgaria que puso obras rusas y no estaba mal aunque el escenario de la Zarzuela resulta pequeño para este tipo de espectáculos.
Nada más se me ocurre que contarle y rogándole que dé mis saludos y los de toda esta familia a los buenos amigos y amigas de esa a quien usted vea, reciba muy afectuosos abrazos de todos nosotros.
[sen asinar]
P. D.: No sé si ya le había comunicado nuestra nueva dirección que es:
C/ Bonetero nº 5, 1º
Madrid - 16

1973-12-20
Carta de Guillermo Soler e a súa muller a familia Tobío Soler, 1973.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller a familia Tobío Soler, 1973. en 20/12/1973

Montevideo, Diciembre 20 de 1973

Sr. Dr. Luís Tobío, María del Carmen, Constanza y Miguel
Queridos parientes:
Recibimos vuestra carta postal con los deseos de Felicidad por las Fiestas de Fin de Año y al mismo tiempo nos reclaman la falta de correspondencia a vuestras cartas enviadas. Creemos haber recibido todas vuestras cartas y haberlas contestado con amplitud, excepto la participación del casamiento de Miguel que no llegó.
Estamos con salud y ya iniciamos la temporada de Playas, yendo a Pocitos (como siempre) donde la Sra. que regentea las casillas nos reserva una para cuando lleguemos. Pensamos ir a Punta del Este en estas fiestas que es donde lo pasamos más felizmente.
Por aquí los negocios están muy parados, en mi ramo, casi todos no abarcan para poder comprarse la casa, pues los vendedores quieren todo al contado y en todos los niveles sociales no les alcanza el dinero.
Todo ha subido en forma vertiginosa y principalmente los artículos de 1ª necesidad y todos los sueldos están están congelados. De manera que todos hemos empobrecido (menos 2 sectores).
Reiteramos nuevamente augurios de felicidad a la joven pareja, (lamentando no hacerlo personalmente) y grandes éxitos en la nueva vida que emprendieron. Nos imaginamos que Uds. se sentirán más solos. ¿Por que no se dan una vuelta por aquí? Uds. tienen moneda fuerte y no será honerosa vuestra venida.
Cariños de
Mariquita y Guillermo Soler [sinatura autógrafa]

1974-01-22
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1974.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1974. en 22/01/1974

Montevideo, 22 de enero de 1974

Querido Tobío:
Con gran retraso llegó la tarjeta participando el casamiento de Miguel. Yo esperaba contestarla en la correspondencia de fin de año; pero el infausto ambiente que me rodea no se prestó a alejar el desaliento, y pasan los días sin que me decida a contestar la copiosa correspondencia ultimamente recibida. El 30 de este mes termina mi licencia anual, por lo que, sacudo la pereza, y doy comienzo con esta carta a las respuestas comprometidas.
Nada bueno puedo contarle, salvo que mi salud va afirmándose después de las flaquezas sufridas el invierno. No obstante las cuales, puedo trabajar en la oficina sin faltar un solo día. Bien es verdad que mi tarea es de cuatro horas, que cumplo totalmente, sin permitirme la más ligera distracción, fuera de la labor que me atañe. Ha disminuido la correspondencia a médicos –por acortamiento del territorio– pero quedan a mi cargo todavía las respuestas a los informes de ciclo, los extractos de trabajos originales en idiomas latinos, la revisión de textos y "ainda mais". El jefe de propaganda es un inteligente y simpático médico uruguayo, al que ayuda mi estudiante de medicina que está para recibirse: buen chico. El Dr. Batre [?] y estos compañeros me tienen en consideración, lo que me estimula para acrecentar mi actividad en el despacho. Voy camino de los 83 y esta mañana nadé casi una cuadra en las saladas, limpias y tranquilas aguas de la bahía de Pocitos.
Aunque tiene Vd. bien ganada la jubilación, lamento que deje de pertenecer a la gran familia Roche. ¿No sería posible que continuase en forma oficiosa o como asesor en la oficina de Traducciones? Y no sé si cuentan ahí con personas que puedan sustituirle; pero dudo que otro traductor redacta unos textos tan claros, castellanamente correctos y tan fieles a los conceptos científicos. Para mí fue un placer y una enseñanza leer sus originales.
¿Seguirán Vds. viviendo en Madrid? Me gustaría recibir sus noticias que me informan mejor que las de mis familiares, en lo referente a la situación general de nuestra patria.
Dias pasados recibí una tarjeta de Mariano Conte (Pez Austral, 12-50 - "B", Barrio de la Estrella, Madrid 30) con la vista de la Plaza de la Paja. Me causó impresión porque fue allí donde nació Maria, en forma accidental, ya que su madre se encontraba en la capital asistiendo a su marido, gravemente enfermo. Pronto la enviaron con el ama a Santiago donde se crió en casa de su abuela y tías.
El 12 del corriente se casó María de los Angeles, que creo es la última hija de los Couceiro. Se me ha pasado el felicitarlos porque nunca estuve más atareado que ahora durante las vacaciones, a causa de mi familia de aquí y de ahí. No obstante disminuyen mis relaciones sociales. El invierno y la primavera pasados han fallecido: primero Elena Lasserre; a poco, Julia, y en el intervalo dos sobrinos de ésta: el único varón y su hermana mayor. Murió también el Dr. Cancela y otros amigos médicos, de los más íntimos. Quedamos estrechamente relacionados, Morató y las hermanas Campos, a quienes veo casi diariamente. No así a Julia Coello ni a Pepe Luis que han desaparecido de mi vista como fantasmas.
Y ahora, hago mutis por el foro y reapareceré en cualquier otra ocasión, si –como decía mi abuela– Dios me ayuda. Les abrazo, cordialmente
Virgilio [sinatura autógrafa]

1974-06-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974. en 18/06/1974

18 xunio 74

Meu querido Del Riego: Recibín a primeira parte das probas de páxina mais non chas poderéi mandar hastra recibir a totalidá pra poñer os números das páxinas a que se fai referencia no texto.
Por outra parte estóu a facer o Indice alfabético, necesario nunha obra deste tipo. Asi mo indicóu Alvaro Gil. Xa teño feita, en fichas, a parte que me mandaches o todo irá moi de contado.
Carlos Martinez-Barbeito quer que presente o libro no Museu de America nun acto que él vai orgaizar. Pareceme ben porque dise xeito daráse máis a coñecer. Pero como agora escomenza a estació morta en Madrid, será mester aprazalo deica setembro. De todos xeitos non convén lanzar o libro nos dous meses que veñen.
Pola miña parte todo ha ir ben axiña, incruso o Indice alfabetico.
Moitas apertas de todos nós pra tí e a tua muller. E tamén lembranzas para os teus irmans.

1974-06-30
Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1974. en 30/06/1974

30 xunio 1974

Meu querido del Riego:
Hoxe mándoche por correu certificado as probas de páxina de todo o libro. Puxen nelas as indicacións das páxinas cando se fan referencias. Tamén fixen algunhas correccións por si poden ser introducidas aínda.
As probas de galera mandareichas mañán. E dentro dalguns dias o indice onomástico que xa teño feito e soio compre pólo en limpo.
Ainda non sabemos si iremos a Galicia neste vran. De todos xeitos seria a Viveiro. Depende de cando poida ter vacacións. Ainda non se firmóu a orde ministerial repoñendome. Agardoa dun dia pra outro e xai coido que tarda.
Recibide os dous unha aperta estreita.
[sen asinar]

1974-12-19
Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1974.
Vilagarcía de Arousa
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Luís Bouza-Brey Trillo a Lois Tobío Fernández, 1974. en 19/12/1974

LUIS BOUZA-BREY TRILLO
ABOGADO
VILLAGARCÍA DE AROSA
––––––––––––
DESPACHO: CALVO SOTELO, 14-1º
DOMICILIO: HÉROES ALCÁZAR, 15-1º
TELÉFONO: 501868


19 do Nadal, 1974
Sr. D. Luís Tobío Fernández
MADRID.

Meu querido amigo Luís:
Somente unhas pequenas verbas pra che mandar desta familia os mellores votos e felicitacións para estas pascuas do Nadal e tamén cos mellores desexos pra todo o aninovo entrante, xuntamente con todolos teus, aos que testemuñarás o noso afecto.
Sin mais, esperando que ao mellor che telefonearei desde Madrid, a onde sairemos o día 22 pra xuntarnos cos nosos fillos, recibe unha forte aperta deste vello amigo

Luis Bouza-Brey [Sinatura autógrafa]

1975-01-24
Carta de Valentín Paz-Andrade a Lois Tobío Fernández, 1975.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Valentín Paz-Andrade a Lois Tobío Fernández, 1975. en 24/01/1975

POLICARPO SANZ, 21 - 2º TELEF. 21 18 15 - DIR. TELEFR. SIPSA

INDUSTRIAS PESQUERAS - REVISTA MARITIMA QUINCENAL
VIGO

Sr. Don
LUIS TOBIO
Bonetero, 5-2º
MADRID - 16 PA/fr.

24/1/75


Querido Lois:
Moitas gracias pol-a tua dilixencia na resposta. Supoño que o Asesor Xurídico a que te refires non e Meseguer, que está na Dirección general de Pesca Marítima. Conocino en Caracas, e hai poucos dias escribinlle co mesmo obxeto. Non tuven resposta ainda. De todas sortes si podes facer algo pra acelerara remisión dos papeles, ficaremos moi contentos. A confección do número está varada pol-o escollo das duas ponencias obxeto de tal extravio.
Hoxe estuven comendo aquí con Norberto Frontini, que pasou por Vigo rumbo a Cruña, pra estar con Seoane e Isaac Diaz Pardo. Penso que non volverá a recalar en Madrid, ainda que nos seus plans entra viaxar por Europa deica fins de Marzal.
Recibe unha cordial aperta do teu sempre incondicioal amigo e compañeiro,

Fdo. V. Paz-Andrade [sinatura autógrafa]
Director.

1975-01-30
Carta de Justa de Rovira ao matrimonio Tobío Soler, 1975.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Justa de Rovira ao matrimonio Tobío Soler, 1975. en 30/01/1975

Buenos - Aires 30 Enero 75

Queridos amigos: Muchísimas gracias por vuestros saludos para este año, que retribuyo aunque tarde pues no quiero que penseis que os olvido.
No lo hice a su debido tiempo porque me mudé a mediados de diciembre a un departamento más amplio pero un poco antigüo y con operarios trabajando y pensé que no podría superar la depresión que todo esto me causó.
Por suerte ya estoy casi bien y los hijos y nietos procuran alegrarme y animarme. Me acostumbro a hacer una "gimnasia de la felicidad" que si no puede dar la dicha positiva ayuda a creer que es posible alcanzarla.
Otra vez, muchas gracias por vuestro recuerdo y hasta otro momento
Con afecto
Justa de Rovira [sinatura autógrafa]

s/c Sarmiento 2691 - 4ºB
Buenos Aires.

1975-03-11
Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Xoán Carlos S. Rodríguez, secretario e Xoán Manuel Pérez como presidente, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1975.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Centro Gallego de Bos Aires asinada por Xoán Carlos S. Rodríguez, secretario e Xoán Manuel Pérez como presidente, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1975. en 11/03/1975

CENTRO GALLEGO DE BUENOS AIRES
BELGRANO 2199 (R. 75)

Buenos Aires, 11 de marzal de 1975.-

Señor
Luis Tobío Fernández
Bonetero 5 - 1º piso
MADRID (16) HESPAÑA

Distinto señor:
Teño a honra deme dirixir a vosté pra lle manifestar que, a proposto do noso Instituto Argentino de Cultura Gallega, iste Centro acordóu reaizar, ao longo diste ano, unha serie de homenaxes a esgrevia figura do sobresainte artista, escritor e patriota galego Alfonso R. Castelao, por se cumprire o 25º Cabodano.
Antre ises homenaxes, figura o adicarlle a edizón dun número estraordinario da nosa revista GALICIA, coa colaboración dos máis relevantes inteleituáis galegos. A ise efeuto, sendo vosté un déles e sabéndoo admirador de tan insigne groria de Galicia, permítome pregarlle queira arrequecer o devandito número estraordinario, coa valiosa colaborazón sua. Tamén lle prego que a mesma nola envíe denantes do 30 do vindeiro mes de abril.
Nosa revisa GALICIA mándase gratis ós socios deste Centro Gallego de Buenos Aires como asimesmo ás bibliotecas e centros culturáis de Arxentina e América, e ás entidades galegas da penínsua e resto do mundo.
Coñecedor da sua devoción pola obra e persoalidade de Castelao, non dúbido da boa acollida que vosté emprestará a iste prego, polo cal de antemán lle agradezo afervoadamente.
Práceme saudar a vosté ca maior consideración

Xoán Carlos S. Rodríguez [sinatura autógrafa]
Segredario
Xoán Manoel Pérez[sinatura autógrafa]
Presidente

1975-07-15
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1975.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1975. en 15/07/1975

Montevideo, xulio 15 do 1975

Siñor;
Luís Tobío Fernández
MADRID.-

Ben querido Tobío:
O día 3 do vindeiro setembro, SEMPRE EN GALICIA, cumprirá VINTECINCO ANOS.- Vai en maiúscula porque, cando a fundamos, lexos estivemos de imaxinar que chegaríamos a eles.- Pero, somentes coa lamentabel ausencia de Somoza, os demáis, estamos todiños; máis vellos no físico, nonna mente, que sempre está como nos mellores tempos xuveniles .... Boeno, vamos o motivo desta que non é outro que o de pedírlle que nos faga o editorial pro domingo 7 de setembro.- Todos nós senteriamos moi ledos si vosté, como non dudebamos fará, remexanos a colaboración que lle pedimos.-
Eu escribinlle a Villaverde pra que o vira e lle pedira isas verbas gravadas na sua voz.- Como nin me contestóu, supoño que nono fixo, dahí esta carta.- Si o Villaverde, cumpríu, millor; senon, ista carta ten vixencia.-
Dos probremas deste país, xa o supoño enteirado.- Vamos tirando, pero sin aquela maneira de vivir deste pobo, co facía felíz.- As condicións económicas están cuasi totalmente deterioradas, como lle dín agora.- E no político, fixeron un réximen militar-civil, que vai tirando con unha férrea represión e unha censura endexamais tida nesta Nación de Don Xosé Batlle y Ordoñez.- Pra darlle unha idea direille que somentes se pubrican catro xornaes: "El País".- "La Mañana".- "El Diario", oficialistas e "El Día", que fai o que pode pra que nono suspendan, como xa o fixeron.- Fora deste, nun tono moi suaviciño, polo dito, os outros, merda.-
Eí parez cas cousas tamén non eran tan estabeles como pensaban os trunfadores de fai casi coarenta anos.- E que a libertade de pensamento e vida, endexamáis morre.-
Co auspicio do Patronato da Cultura Galega daquí estase por poñer o busto de Castelao no seu Rianxo natal.- O busto xa esta na casa paterna, donde naceu o Guieiro.- E o que fixeron entre vosté i Escudero, que lamentablemente remata de morrer na Cruña, sin co destiño lle permitise estar presente na colocación.- Daquí pensan ir Canabal, Pereira, Yolanda e quizáes algún outro.- De Bós Aires, tamén unha delegación do Centro Galego, que irá presidida polo titular.- Todo esto e proieito, pois parez que afloran algunhas dificultades; vosté xa me entende.- Alá veremos, pois pensabase facelo en setembro.-
Ren máis, saúdos a sua dona e fillo, que xa estará feito un mozo e tiduado, maxínome.- Vosté, cos saudos de todolos amigos da audición –Couceiro, Yolanda, Pereira–, reciba unha amical aperta de
Meilan [sinatura autógrafa]

1975-09-03
Carta de Perla Castro a Lois Tobío Fernández, 1975.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Perla Castro a Lois Tobío Fernández, 1975. en 03/09/1975

Montevideo, 3 de setiembre de 1975

Muy recordado y querido Dr. Luis Tobío:
Como verá por la participación que le adjunto, y aunque demoré bastante, llegó el día de mi casamiento. Estoy segura que esta noticia le pone muy contento, ya que antes de marcharse para España Ud. me pidió que no dejara de avisarle si algún día ocurría y muy feliz cumplo con la promesa.
Bueno como corresponde paso a darle los datos de mi futuro marido. Es médico-neurólogo pertenece al Instituto de Neurología del Hospital de Clínicas donde ha estado trabajando junto al Prof. Arana-Iñiguez, además es investigador de Roche del Depto. VI/CLIN de Montevideo, por esa razón ha hecho durante 5 años de investigación con la L-Dopa y Prolopa en la Enfermedad de Parkinson. Esto le ha valido para que fuera invitado al IV Congreso Panamericano de Neurología y Neurocirugía a llevarse a cabo en la Ciudad de México del 12 al 15 de octubre próximo. Con este maravilloso motivo tendré el placer de ir de viaje de "Luna de Miel" a ese hermoso país, donde espero tener el inmenso placer de visitar a nuestro Dr. Giral.
Como mi futuro marido al igual que yo es hijo de gallegos, espero en un futuro no muy lejano, si Dios lo quiere, poder viajar a España a conocer su tierra y la de nuestros padres, entonces sí tendré el mayor gusto de visitarlo y disfrutar de sus ilustradas charlas, que tanto recuerdo y que tanto me enseñaron. El paso del tiempo no ha borrado la gran camaradería que existió siempe en el Depto. VII.
Le agradeceré haga llegar mi respetuoso saludo a su señora esposa, a Miguelito y Constanza y Ud. reciba el abrazo de su ex-secretaria que lo recuerda con tanto cariño.

Perla Castro [sinatura autógrafa]

1975-09-18
Carta de Lois Tobío Fernández a Perla Castro, 1975.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Perla Castro, 1975. en 18/09/1975

Madrid 18 de setiembre de 1975

Querida Perla: Acabo de recibir la participación de su boda y su cariñosa carta. Mil gracias por todo. Ya puede de figurarse la alegría que me proporcionó la grata noticia y más porque su futuro (que cuando reciba esta carta ya será presente!) es de nuestra gente que, le aseguro, es de primera calidad. Por lo que Vd. me dice es persona de gran valía y que hará grandes cosas con el tiempo.
Mi familia agradece mucho su cordial recuerdo. Miguel es economista y trabaja contento en una empresa americana de auditoria. Estos días precisamente está en Chicago. Constanza va a empezar el 4º curso de Politicas y sociología. Miguel se ha casado hace ya dos años.
Cuando vengan a Madrid llámennos que tendremos el oficina! [?]
Les enviamos a los dos todos los de esta familia los más afectuosos abrazos con el deseo de verlos pronto.
[sen asinar]

1976-01-00
Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1976.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Virgilio Garrido a Lois Tobío Fernández, 1976. en 00/01/1976

Muy agradecido a su felicitación, pero es verdaderamente desconsolador que los amigos ausentes –y en esto entro yo también– tengan que esperar a fin de año para hacer balance sentimental y despachar con dos líneas todo el caudal de afecto que ha ido engrosando con la separación. ¿Qué se ha hecho de su brillante pluma con la que otras veces me ilustraba, tan sutil como abreviadamente, acerca de la situación del país, del alma bendita de "el que te dije", cuya historia clínica la considero ya incluida en la historia de los más relevantes acontecimientos humanos? ¿Y de los infantes ascendidos, qué será?
Bueno: este desahogo puede olvidarlo; pero no me conformo con que deje de hablarme de Miguel y posible descendencia, o de la situación de Constanza ¿Están Vds. solos?
Días pasados se me presentó Poveda algo más fornido y rubicundo que las dos veces anteriores –a lo largo de un quinquenio, creo. Deben estar Vds. más enterados que yo de su vida, pues me ha dicho que les escribe cada tres o cuatro meses. Sigue con la idea de suicidarse. Sin embargo, no le duele nada, come y duerme bien, y ya tiene un amigo –al parecer único– que es médico y casado. Yo he tratado de convencerle que la vida, en las condiciones que me cuenta, debe serle agradable. Mas, como ya ha comprado el revolver tiene que usarlo. Fueron sus últimas palabras y, al despedirse, se apuntó con el indice en la sien e hizo un gesto inefable. Cerré precipitadamente la puerta, pues temí verlo tumbado en la escalera ¿Qué será de su alma errabunda, sin mujer, sin perrita y sin bicicleta?
Para borrar este fantasma de cuarto obscuro me fui a la playa a contemplar las cada día más venustas muchachas montevideanas en microtanga y con el pitillo americano.
Que el invierno les sea breve y recuérdenme en sus oraciones. Les abrazo
Virgilio [sinatura autógrafa]
Enero 76.

1977-06-24
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1977.
Madrid
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1977. en 24/06/1977

SANVY HOTEL
DIRECCIÓN TELEGRÁFICA GOYA, 3
SANVYOTEL MADRID-1 TELÉFONO 276 08 00

Viernes 24 de junio del '77

Mis queridos Mª del Carmen y Luis:

He pasado una noche encantadora en vuestra compañía. De hecho la mejor hasta ahora desde mi llegada. Supongo que algo se me ha notado en mi evidente euforia.
Como habréis visto hasta comí y bebí como ya no acostumbro en tributo a la buena cocinera. Todo estaba perfecto desde la sopa al queso gallego que no tenía nada que envidiar a los quesos semiblandos de Italia o de Holanda.
Con mi agradecimiento por vuestra generosidad y gentileza, os mando un muy cariñoso abrazo, vuestro amigo
José [sinatura autógrafa]

P.D. Repito lo contentos que tanto Eva como yo estaríamos de poderos corresponder algún día si os animarais a hacernos una visita
Vale

1978-01-00
Tarxeta de Virgilio Garrido á familia Tobío Soler, 1978.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Tarxeta de Virgilio Garrido á familia Tobío Soler, 1978. en 00/01/1978

Enero 78

Queridos amigos:
A causa de un resbalón dado durante un apagón, a primeros de diciembre, me rompí dos costillas del lado derecho (la 5ª y la 6ª –dos de las sinfonías beethoverianas que más me agradan) lo que me imposibilitó adelantarme a felicitar a los amigos (Resultó un ametrallamiento de as)
Les agradezco su cariñoso recuerdo y les agradecería que ampliasen sus noticias a la situación familiar, llegando –si es posible– a la regional y nacional. Les espero pronto. Yo estoy dispuestos a leer cualquier cosa que llegue de la Madre Patria.
Cordialmente Virgilio [sinatura autógrafa]

1978-01-18
Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978.
Sargadelos
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978. en 18/01/1978

SEMINARIO DE SARGADELOS
CERVO - LUGO - TLFNO. 580811

18 de xaneiro de 1978

Sr. Don Luis Tobío Fernandez
Madrid

Meu querido amigo:
Formula a presente pra lle comunicar que a empresa "Fábrica de Cerámica de Sargadelos, S.L." tomou en arrendo un local en Santiago de Compostela, no número 16 da Rúa Nova, pra adicalo a Galería de Arte, Libros e Cerámica, semellante a os establecementos que xa ten en Madrid e Barcelona, si ben o local de Santiago a mais de levar unha librería especializada en libros galegos ou referentes a algo de Galicia quérese que traballe tamén o libro portugués.
Coa inauguración desta Galería, que quixeramos facer pra a segunda mitade de marzal, vai a coincidir a saida do prelo da edición facsimilar do "Terra de Melide" cun limiar xustificativo do profesor Filgueira Valverde, publicado pola nosa asociada Ediciós do Castro.
Coincidindo con estas e outras circunstancias pensamos que a Galería Sargadelos de Santiago debería inaugurarse cunha mostra-homaxe da tarefa cumplida polo Seminario de Estudios Galegos, e dentro de esa mostra, entre outros actos culturales que se celebraría, estaría a presentación da edición facsimilar do "Terra de Melide". Coidamos que é un bó comenzo que Sargadelos, que te un siñificado pra Galicia, empece en Santiago por rendir un homaxe a unha institución tan galega, e tan de Santiago, como foi o Seminario de Estudios Galegos.
Cara esta mostra fixemos un ante-proieto do seu posible esquema:
a)- Publicaciós do Seminario e consecuentes da tarefa do Seminario.
b)- Iconografía referente ao Seminario.
c)- Gráficos coa organización do Seminario.
d)- Gráfico cronolóxico da tarefa cumplida polo Seminario comparándoa coas tarefas cumplidas por outras instituciós que traballaron en campos paralelos en Galicia, Madrid, Barcelona; os feitos históricos que foron determinando a concencia do Seminario; a influencia que exerceu o Seminario, etc.
e)- A Institución que recolleu parcialmente o esprito do Seminario logo da nosa guerra civil –o Instituto Padre Sarmiento– e que de algún xeito poido manter alcendida unha chama de él.
f)- O siñificado do Seminario coma unha Insitución interáreas no coñecemento particular de Galicia e na investigación total.
.../...
Unha proieción contínua de audiovisuales podería completar esta información e tocar outros temas paralelos ou derivados sobre materias que preocuparon ao Seminario coma son o arte popular e a súa correlación co arte culto, eco-sistemas, etc.
A mostra tería reflexo nun importante catálogo que servise xa de tratado pra o coñecemento do que foi a Seminario de Estudios Galegos.
Dentro da mostra celebraríase un ciclo de conferencias pra afondar no coñecemento do Seminario e discutir, si cabe, a posibilidade da súa restauración conservando dentro de ela o Instituto Padre Sarmiento cuia especializada pro moi importante labor cumplida non se pode abandonar.
Os fundadores do Seminario e os que colaboraron nel e que viven habería que facelos participar de algún xeito nesta mostra, que debería ter un carácter eminentemente cultural tratando de recoller dun xeito, o máis centífico posible, o caracter exemplar que tivo aquela institución. O feito de que o Seminario tivese enxangamentos oblíganos a vixilar que o caracter que se quere destacar poidese dar lugar a consideraciós de tipo político que restarían o gran valor de coincidencia que o Seminario, coma institución cultural, ten pra todos, nós.
Este ante-proieto de guión ou esquema do que pode ser a mostra que nos propoñemos facer ten que ser sometido á consideración das personas interesadas neste tema, polo que nos diriximos a vostede suplicándolle nos faga chegar as súas suxestiós sobor deste ante-proieto.
Agradecéndoas aproveito pra saudalo, coa mais outa consideración
Isaac Díaz Pardo [sinatura autógrafa]

[Palabras manuscritas:] Apertas tensas
Isaac

1978-02-15
Carta de Lois Tobío Fernández a Isaac Díaz Pardo, 1978.
Madrid
Sargadelos
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Isaac Díaz Pardo, 1978. en 15/02/1978

Madrid, 15 de febreiro de 1978

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Meu querido amigo: Moito me aledaron as novas que me das na túa carta verbo dos proieitos da empresa "F. de C. Sargadelos S.L." de abrir unha galería en Santiago e, co gallo da súa inauguración, facer homaxe ao Seminario de Estudos Galegos, lembrando o que foi aquela institución e vendo a posibilidade de facela rexurdir. Pra mín, ollando cara adiante, coma sempre, os fitos que o Seminario se propuxo ao sere fundado siguen tendo valencia e vixencia na nosa Terra. Hai necesidá de que eisista un centro de cultura que xunte e unifique, de xeito formativo, os esforzos a prol do desenrolo de todolos aspeitos da nosa cultura, despois dese longo inverno en que se viu coutada e asoballada.
Pareceme ben que se tomen todalas cautelas precisas pra desbotar de entrada toda connotación politica precisa. Mais por desgracia, foron e son os outros os que puxeron e poñen as etiquetas e por ela estriron o Seminario. No Seminario nunca se fixo politica, e nel, ben sabido é, coincidiron persoas de moi diferentes tendencias. Soio o amor a Galicia e á súa cultura os xunguía. O que pasa é que, queirase ou non, loitar pola cultura dunha terra tamén é facer politica.
Estou por enteiro á vosa disposición en todo canto poida axudar a esta laboura que vos propoñedes levar a termo. O guión que me mandas semella en principio ben. Abrangue o sustancial dos temas posibeles. Estes e outros temas poderían cicais tratarense nun coloquio, despois de ben elaborado o temario e de ben mediado polos que foran a participar nel. Hai que contar tamén coas institucións que podan ter avencellamento direito co asunto como a Academia, o I. P. Sarmiento e outras. O Seminario rexurdido teria demanter estreita relación con todas elas.
Velahía algunhas das cousas que se me ocurren arestora encol da vosa felís iniciativa. Que teñades un eisito comprido. Atal é o meu sinceiro desexo.
Unha aperta do teu vello amigo

1978-02-18
Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978.
Sargadelos
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978. en 18/02/1978

SEMINARIO DE SARGADELOS
CERVO - LUGO - TLFNO. 580811

18.2.78

Sr. Don Luis Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Confirma a miña carta-circular do 18 de xaneiro derradeiro. Agora vai o esquema do caderno que acompañará a mostra.
Agardo o teu pensamento e saber se, como espero, ti farás os folios que che corresponderían.
Os textos deberían estar acó non mais alá do 18 de marzal.
Agradecendo a tua colaboración vai unha aperta tensa

Díaz Pardo [sinatura autógrafa]


[Noutra folla]:

SEMINARIO DE SARGADELOS
CERVO - LUGO - TLFNO. 580811

ANTE-PROXETO DO CONTIDO DO CADERNO Nº 5 DO LABORATORIO DE FORMAS DE GALICIA ADICADO A DESCRIBIR A ENFOCAR A TAREFA CUMPLIDA POLO SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS , QUE ACOMPAÑARA A MOSTRA QUE SOBRE A VELLA INSTITUCION GALEGA VAI FACER A GALERIA SARGADELOS QUE SE VAI A INAUGURAR EN SANTIAGO

ESQUEMA
1º Un breve enfoque estrutural do Seminario de Estudos Galegos, anónimo ou editorial do L.F.
2º 7 traballos de media ducia de folios aprox. cada un dos Fundadores, Directores, Conselleiros e Colaboradores Sres. Filgueira Valverde, Martínez López, Tobío Fernández, Parga Pondal, Lourenzo Fernández, Fraguas e Fraguas e Fernández del Riego. Pra darlle un senso orgánico e unha coherencia conviña que istes traballos, independentemente da libertade conque cada un quera evocar a súa lembranza da vella Institución, tocasen un particular tema distinto que, en principio, se propón que seña:
Don Xosé Filgueira Valverde - A Literatura
Don Ramón Martínez López - A Historia
Don Luis Tobío Fernández - A Socio-Economía
Don Isidro Parga Pondal - As Cencias Naturales
Don Xaquín Lourenzo Fernández - A Antropoloxía
Don Ricardo Carballo Calero - O Idioma
Don Antón Fraguas e Fraguas - A Xeografía
Don Francisco Fernández del Riego - A Política Cultural
(Cada traballo encabezaríase cunha fotografía e un pequeno curriculum de cada autor)
3º Un par de traballos de autores non galegos que tiveron relación có Seminario ou que poidesen enxuiciar a súa tarefa.
4º O Seminario de Estudos Galegos enxuiciado por investigadores xóvenes, representativos dende varias áreas das disciplinas e de pensamento, ocupando en total uns 10 folios
5º Alguns texto históricos do Seminario; por exemplo o discurso de Castelao "Do novo esprito", etc.
6º Reproducciós dos gráficos que figurarán na mostra sobor da organización interna do Seminario, outros de comparación con tarefas paralelas ou simultáneas, etc.
7º As publicacións do Seminario de Estudios Galegos.
8º 20 ou 30 páxinas de ilustracións con textos comprensivos.
9º Indice.

Sargadelos, febrero de 1978

1978-03-16
Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978.
Sargadelos
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isaac Díaz Pardo a Lois Tobío Fernández, 1978. en 16/03/1978

SEMINARIO DE SARGADELOS
CERVO - LUGO - TLFNO. 580811

16 de marzal de 1978

Sr. Don Luis Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
Confirmo o que che acabo de decir por teléfono: un curriculum e unha fotografía.
Quédame a dúbida de se ao marcar temas no esquema do Caderno puden haber pecado de limitante, cousa na que non quería caer e por eso decía que "... independentemente da libertade conque cada un quera evocar a súa lembranza da vella Institución, tocasen un particular tema distinto ..."
Quero relembrar que esta intención non limitante era a nosa. Se dúbida eu son culpable de exercer influencia limitante precisamente contigo, fundador da Institución, e esto amólame.
Sen dúbida ti tes moitas cousas que decir, que relembrar e que enfocar que podan contribuir á historia espiritual e política do Seminario que serían útiles pra o futuro. Pensa na posibilidad de ampliar o teu traballo con algunhas lembranzas ou alguns enques que ti vexas que podía precede perfectamente ao que xa me enviache. Inda quedan uns dias pra pechar a edición.
Estase facendo, con motivo desta mostra, unha recolleita de datos das circunstancias que rodearon á vella institución. Hai datos puntos escuros. Alguns non será convenente relembralos agora que a posible restauración do Seminario non veña a separar e si a unir. Hai cousas que é millor deixalas ... Hai outras que posiblemente serían útiles mais non aparece rastro de elas. Por exemplo o acta fundacional ¿quen a ten?. O discurso de Castelao "Do Novo Esprito" ¿onde está?. ¿E posible que de estas cousas tan importantes ninguén poda dar conta?
Eu sigo na agarda. O que ti fagas ben feito está.
Apertas tensas, teu
Díaz Pardo [sinatura autógrafa]

1978-04-07
Carta de Guillermo Soler e a súa muller, Mariquita, dirixida a familia Tobío Soler, 1978.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller, Mariquita, dirixida a familia Tobío Soler, 1978. en 07/04/1978

Montevideo, Abril 7 de 1978

María del Carmen, Luis Tobío, Constanza y Miguel
Queridos parientes:
Hace meses que no tenemos noticias de Uds., espero que todos disfruten de buena salud como nosotros y nos agradaría saber como lo pasan con este gran cambio político que pasa España.
Aquí la vida se hace cada vez más difícil por el rápido encarecimiento de las cosas que no permiten equilibrar con el esfuerzo personal. Nosotros como siempre disfrutando de la temporada de playa en Pocitos y los últimos baños los tomamos en Punta del Este en la Semana Santa o de Turismo que nos ofrecieron un chalet y nos tocó una semana intensamente lluviosa y nos vinimos antes de tiempo con la trayectoria por la carretera de lluvia permanente que casi no nos permite llegar.
Punta del Este cambió mucho, principalmente la zona de la Punta donde se han construido gran cantidad de "Edificios Torre" de apartamentos y que no se cuando los van a vender y sin ajustarse a ningun plan urbanístico. La playa Mansa, en el Puerto, desaparece (están rellenándola para ampliación del Club de Yates Argentinos. En la Punta se construyó una carretera de circunvalación con partes rellenadas que ganaron al mar. En la Punta Ballena, en la parte más alta donde hay para estacionar los coches desde donde los turistas pueden disfrutar del Panorama de Portezuelo, abrieron una entrada de carretera que lo lleva hasta la misma punta donde hay una gran terraza que se disfruta todo Punta del Este y por el Oeste Piriápolis y Portezuelo y por la misma entrada hay un camino lateral que va descendiendo y llega a la "Casa Pueblo" del artista Paez Vilaró donde hizo un Museo, toda esa zona es de un paisaje maravilloso. En la periferia de Maldonado (hacia la Punta) construyeron una gran piscina echada y con grandes graderías para campeonatos internacionales. Sobre el Río Uruguay se construyeron dos grandes puentes internacionales, uno que une Fray Bentos–Puerto Unzué y otro Paysandú–Colón y se está construyendo una gran represa en Salto Grande a pocos kms. al Norte de esta ciudad que abastecerá de corrientes a la zona argentina y al Uruguay (según convenio) y otra en construcción sobre el río Negro que se denomina "Paso del Palmar". Así que con las represas de Rincón de Bonete y la de Baygorria hacen 4 represas así que esperamos no tener más apagones.
El domingo pasado se fué en Iberia Mora Guarnido y la señora a Madrid por un mes y medio. Les agradeceré me envíen la dirección de Miguel en París pues Sra. Kulla el esposo y 3 hijos iran por allí y desean saludarlo así que agradeceré a vuelta de correo.
Nosotros siempre con deseos de volver a verlos pero tenemos que esperar la oportunidad (que sea pronto) y para consolarnos los domingos paseamos por la Rambla y vamos a almorzar en la terraza del Restaurante del Aeropuerto de Carrasco viendo partir los aviones y el Jumbo de Iberia.
En espera vuestra carta a la brevedad y la dirección de Miguel los saludamos con todo cariño
Mariquita y Guillermo Soler [sinatura autógrafa]

1979-11-14
Carta do Instituto Argentino de Cultura Gallega asinada por Rodolfo A. González como secretario e Laureano Rodríguez, presidente, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1979.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta do Instituto Argentino de Cultura Gallega asinada por Rodolfo A. González como secretario e Laureano Rodríguez, presidente, dirixida a Lois Tobío Fernández, 1979. en 14/11/1979

IA
CG Instituto argentino
de cultura gallega
centro gallego de Bs. As.

Bos Aires, 14 de novembro de 1979.-

Señor D. Luis Tobio Fernández
Bonetero, 5 1º
Madrid, 16

Para o seu conocemento, adxuntamos o manifesto que as Entidades representativas da colectividade galega de Bos Aires, emitiron con relación ao disposto polo Goberno Español, sobor da incorporación do Idioma Galego ao Sistema Educacional de Galicia.-
Saudan a vostede coa mais outa consideración.

Rodolfo A. González [sinatura autógrafa]
Segredario
Laureano Rodriguez [sinatura autógrafa]
Presidente

[texto anexado:]
MANIFESTO DA COLECTIVIDADE GALEGA DE BUENOS AIRES

No boletín oficial de Madríd, do 20 de agosto diste ano, pubricóuse unha disposición do Goberno Hespañol de extraordinaria trascendencia pra o pobo galego. Trátase dunha Real Orden pola cal se incorpora o Idioma Galego ao sistema educacional de Galicia. Fica así, a lingua galega, equiparada oficialmente a língua castelán no ámbeto do insino na nacionalidade histórica galega.-
Con elo se van a rectificar a grave inxusticia que o Goberno Central hespañol cometera ca belida língua do pobo galego, ao pospoñela, pois equivaléu a despreciar a unha das próceres línguas da Europa Occidental.-
ORIXE, DESENROLO E PRESTIXIO DA LINGUA GALEGA
O idioma galego nasceu a par do castelán. Os dous proveñen da língua latina que o Imperio Román impuxo cando invadiu a península ibérica. Mais, o idioma galego acadou ao principio unha amplitude e desenrolo maor que o castelán. Extendéuse por casi toda a península. O galego foi a lingua de reises e da nobreza. Como é ben sabido, o Rei Sabio Alfonso X, escrebíu en galego suas afamadasCantigas a Santa María, e asegún o afirmóu o esgrevio polígrafo Menéndez Pelayo, –recollendo manifestacións do Marqués de Santillana–, en idioma galego se escrebiron as primeiras composiciós líricas da Hespaña.-
A língua galega deu orixe a portuguesa, e xuntas produxeron a poemática máis belida e importante da edade meia na Europa de occidente, recollida nos famosos Canzoerios Galaico-Portugueses descobertos nas bibliotecas Vaticana, Colucci-Brancutti e Ajuda, que son verdadeiras xoias da literatura universal.-
Esí era de outa a xerarquía da língua galega, hastra que, no Século XV a católica Isabel 1ra. usurpóu a sua sobreiña Doña Xohana, lexítima herdeira de seu pai Enrique IV, o reino de Castilla e mandou tropas mercenarias a invadir a Galicia e a "domala", asegún rotunda afirmazón do cronista castelán Zurita, por se habere mantido fidel a princesa Doña Xohana. A "Doma" consisteu en decapitar ao mariscal Pardo de Cela, valente defensor das terras galegas, i en arrincar de Galicia aos restantes membros da sua nobreza, obrigándoos a se instalaren en Castilla. Deixou así a Galicia sen a sua élite cultural e reitora, sustituíndoa por rexidores casteláns, quenes desbotaron a língua galega dos orgaismos oficiaes, das escolas, dos documentos púbricos, e das igresias, ficando a língua galega relegada aos labregos e mariñeiros que a acocharon garimosamente nos seus nobres peitos ea mantiveron viva nos seus beizos. E así se deu a milagre de que supervivise, si ben dun xeito tristeiramente esmorecente, ao traveso de cásique catro séculos, non embargantes as rexas protestas de patriotas galegos, como os célebres curas de Fruime e tamén do esgrevio frade padre Sarmiento, xenial filólogo e apaixoado panexerista do idioma galego. Longa tempada cuatrisecular, na que a cultura galega estivo sen latexar, metida nunha noite pecha, hastra que no século derradeiro, no século XIX, se deron as fulxentes lumieiras de extraordinarios poetas: a grandeira Rosalía de Castro, o bardo Pondal, o rebelde Curros Enríquez, o enxebre Leiras Pulpeiro, o ceguiño Lamas Carvajal eo arzevispo Lago González, quenes recolleron dos beizos de labregos e mariñeiros as débiles expresiós dunha língua xa depauperada, ea fixeron revivir; e cas suas xeniaes composiciós poéticas a reforteceron ea ergueron no outo nivel da mellor poemática moderna da época. Con elo, a literatura en idioma galego, adequeriu prestixio universal. Afamados poetas non galegos, –coma o andalúz Federico García Lorca e os arxentinos Eduardo Jorge Bosco, Amado Villar e Francisco Luís Bernardez, escrebiron belidos poemas en língua galega.-
Na "Longa Noite de Pedra", da dictadura, na que recrudeceu o centraismo hespañol, de novo sofreu aseñado perseguimento a língua galega. De novo se quixo facela desaparecer, mais novamente a língua galega foi mais forte que seus perseguidores. Cando rematóu a "Longa Noite de Pedra", e voltaron a se alcender na Hespaña as luces da libertade e da democracia, deuse o milagreiro rexurdimento dunha xuventude universitaria que, patrióticamente, se adicóu a falar, a escrebir ea cantar na língua galega dos labregos e mariñeiros galegos. De novo a pátria Galicia saíu trunfante.-
A Colectividade galega de Buenos Aires, que tantísimo loitou polo erguemento da língua galega, rexistra compracida a aititude do Goberno da Hespaña, refrexada na devandita Real Orden, pois elo comporta un pleno reconocemento da xerarquía do Idioma galego, equiparándoo oficialmente ao Idioma Castelán no desenrolo do sistema educacional de Galicia.-
RECRAMAMOS PRENOS DIREITOS PRA LINGUA GALEGA
Diante dise acontecemento histórcio, a Colectividade Galega da República Arxentina, representada pola meirandes instituciós que suscriben iste Manifesto, xunguida na común angueira de que Galicia poida abranguer un vindoiro que enche as necesidás de progreso e libertade que cobiza o seu pobo, cumpre coa patriótica obriga de lle facer chegar as autoridás do Goberno de Hespaña, as da Xunta de Galiza ea opinión cívica en xeral,as angueiras reivindicación democrática e comunitaria, que foron os fitos encol dos cales, en todo-los intres, se moveron en cumprimento das suas labouras societarias. Emporiso é, que compre manifesar, que os centos de miles de galegos que residen nas naciós do Plata, acollen con anovada espranza, a devandita Real Orden, en que mostra un favorábele troque da mentalidade das autoridás hispanas no tocante aos dereitos do noso pobo. Mais sin que, por elo, se hachen, –nin moito menos–, satisfeitos seus desexos de soergumento da nosa fala, posto que é imprescindibele que na língua materna da nación galego, se afinque toda a lexislación atinxente as tarefas educativas do noso país, asegún as esixencias vásicas formuladas pola UNESCO, no senso de que, o insino primario, ten de ser impartido aos nenos na língua das suas nais.-
Daí que, rexa e urxentemente, demandamos das autoridás correspondentes:
Que a língua galega sexa recoñecida coma idioma básico e obligatorio no cal se afinque toda metodoloxía didáctica do maxisterio de Galiza.-

[catro sinaturas autógrafas, dos representantes de catro entidades galegas na Arxentina, dúas delas ilexibles]:
Laureano Rodríguez, presidente do Instituto Arxentino de Cultura Galega - Centro Galego de Bos Aires
C. Mariño, pola A.B.C. de Corcubión
Asociación Mutualista Residentes de Vigo [sinatura ilexible]

1980-09-28
Carta de Argimiro Rojo Salgado a Lois Tobío Fernández, 1980.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Argimiro Rojo Salgado a Lois Tobío Fernández, 1980. en 28/09/1980

COLEGIO UNIVERSITARIO DE VIGO
CIENCIAS ECONOMICAS
––––––––––––––––––––
28/IX/1980

Querido amigo:
Como ves estou en Vigo traballando niste Colexio, en calidade de Profesor Adxunto de Teoría do Estado e Sistemas Políticos. Podo decirche que estou muy contento con iste traballo y estou seguro que a travès del podrèi desenvolver certas aitividades relacionadas co maravilloso mundo do Galeguismo.
Chameite varias veces a tua casa pra invitarche a leitura da Teisis pero xa estabas lonxe de Madrì, según me dixo a tua filla. Dèronos o "Cum laude", que eu brindo o galeguismo e os vos galegos como tì. Espero que todo che vaya ben e que pronto poidamos vernos pra falar de cousas tan interesantes como de costumbre. Tèñoche ademais que devolver unhos libriños que me deixaches o ano pasado.
Teño que decirche tamèn que me denegaron a beca pra ir a Bòs Aires a estudiar o fenòmeno do galeguismo político. Penso que a compensación a esa negativa foi boa e agora estou contento de ter esto e non ir o extranxeiro. Mais adiante pode ser.
Amigo Tobìo, eiquì me tes a tua disposiciòn. Cando queiras verme facer unha visita; estou seguro que che gustarà o sitio, as aforas de Vigo, rodeados de piñeirales... todo muy bucòlico.
Recibe unha aperta de teu amigo

Argimiro Rojo [sinatura autógrafa]

1980-10-30
Carta de Lois Tobío Fernández a Argimiro Rojo Salgado, 1980.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Argimiro Rojo Salgado, 1980. en 30/10/1980

Madrid, 31 de outubro de 1980

Querido amigo Argimiro: Moito me aledóu a tua carta ao saber que es profesor, nese Colexio Universitario, de Teoría do Estado, a miña máis vella afición e especialización (non sei si sabes que eu traducín a Teoría do Estado de Hermann Heller). Pra as cousas do galeguismo supoño que xa estarás en contacto co grupo de Galaxia. A Fundación Penzol coa sua estupenda Biblioteca, poderá ser un instrumento de traballo sen parello.
Sentín non estar en Madride pra asistir á leitura da tua tesis. Eu mándoche a máis afervoada felicitación polo éxito acadado con "cum laude".
Cando me chamaches eu estaba en Sitges coa miña muller. Alí púxenme malo e tivéronme que operar de urxencia (cousa da próstata). Pasei un tempo amolado pero agora xa me atopo ben.
Se eu for a Vigo non deixaréi de chamarte. Coñezo esa terra que é maravillosa. Paséi un vran na chamada "Playa América", perto de Panxón.
A organización xuvenil checa de que algunha vez falamos chamábase o "Sokol". Un amigo meu, checo, a quen lle preguntei, díxome que ese nome quer dicer "falcón". Era algo así como os "Boy-Scouts" pero andemáis con senso patriótico checo, como antagistas do réxime habsburguiano. Foi fundada en 1862. Os cataláns crearan algo semellante nos anos 20, co nome de "Palestra". En realidad, o Sokol tiña tamén unha sección de adultos.
Si ves por Madride, non deixes de chamarme pra falarmos un pouco das tuas cousas. O de ires a Bós Aires podes deixalo pra máis adiante coma dis. Por certo que hai un rapaz, Delfín Mariño, que é de Vigo e profesor na Escola de Inxenieiros de Telecomunicacións que me chamóu para informarse encol do movimento galeguista na América. Seica está a facer algún ensaio ou traballo verbo delo.
Penso que non che estaría mal que te puxeses en contacto co Seminario de Estudos Galegos (Santo Domingo de Bonaval. Santiago) que está a rexurdir con novos azos e ten varias seccións. Como sabes eu fun un dos fundadores. Ten boas perspectivas de ir adiante.
Sabes que podes contar conmigo pra o que precises e mándoche unha boa aperta.

1980-12-18
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1980.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1980. en 18/12/1980

En los Angeles a 18 de diciembre del '80

Mi querido Tobío:
Es muy probable que Eva y yo salgamos de aqui a mediados de abril en último periplo "sabbatical" si la salud no me falla o no surgen algunos problemas de última hora. Si es lo primero que anuncio, es porque me parece lo más importante. Volveríamos a vernos a comienzos de mayo en Madrid en una brevísima visita antes de continuar hasta Grecia. A la vuelta, es posible que pudiéramos vernos una segunda vez. Sois vosotros las dos únicas personas a quienes en España vemos con verdadero placer. Cada vez somos más pocos y mas aislados los que mantenemos recuerdos casi comunes y experiencias parecidas. Ultimamente me enteré de la muerte de Ramón Valenzuela y también de la de Vicente Gaos, a quien había traído yo aquí hace años. Y allá en la Córdoba argentina se murió también hace unos meses mi viejo y queridísimo amigo Juan Larrea, el último de los profetas bíblicos y el primero de los no-judaicos. El bosque se va llenando de hojas secas. Pero tu y yo vamos a prometer seguir reverdeciendo año tras año. Fue casualidad el encontrarnos por primera vez, y de manera casual, en las viejas ruas compostelanas. Si me acuerdo es porque ando dándole vueltas una vez más a nuestro amigo el Apóstol, cuya verdadera tumba creo haber descubierto en México. Pero ya hablaremos de esto y del trabajo que voy a dedicar al asunto. Por cierto que le pregunté a González López si él tenía un ejemplar del libro sobre Prisciliano que allá por el año 1934 sacó a luz Portela Valladares, y no sólo me dijo que no lo tenía, pero que ni siquiera sabía de su existencia. Cosa que me sorprendió bastante en nuestro historiador. Yo no lo soñé, lo tuve en mis manos, lo leí y conservo todavía algunas notas que saqué de él. ¿Podrías tú conseguirme un ejemplar? ¿O una copia fotostática de quien lo tuviera? De no tratarse de otro libro fantasma como el Aguilas de Ramón Franco que se lo comió la tierra y no hay forma humana de que yo vuelva a dar con él, después de haber poseído un ejemplar que quemaron, con mis otros libros, en la plaza de Sto. Domingo en Granada. Hay otra cosa rara de que quiero hablarte. Hace tiempo recogí un pequeño poemario de mis composiciones galaicas, basadas en coplas populares, como homenaje a nuestro pueblo y al pueblo se las dediqué. El pintor Miguel Marina ilustró cada uno de los poemas con dibujos arcaizantes de su pluma. El profesor portugués ya fallecido Alberto Machado da Rosa escribió sin que yo se lo pidiera un hermoso ensayo sobre mi poesía que él conocía antes de recoger y preparar este pequeño cancionero. Y él mismo sugirió hacer el librito trilingüe, portugués, galaico y castellano. Una imprenta y prestigiosa editorial de Brasilia se comprometió a hacer la edición. Eso fue allá por el año 1972. Pasó el tiempo y con un pretexto u otro se fue dilatando la salida, hasta que decidí romper el contrato y retirarles los derechos. Después Jorge Guillén, a quien le había enviado una copia del manuscrito, sin decirme nada escribió el mismo a diversos editores y entre ellos contestaron interesándose Celso Enriquez desde Madrid y Castañón desde Venezuela. Como yo no quería entonces editar en España, decidí pasarle la encomienda a Castañón. Y desde entonces el libro ha estado en Venezuela. Castañón publicó antes mis Prosas de Razón y Hiel, y pasó el otro a la imprenta de dos hermanos gallegos, Los Paz, que quisieron ser ellos los que lo publicaran.* Yo no los conozco. Y Castañón dice en sus cartas que acabarán por publicarlo. Pero ya empiezo a dudarlo, mejor dicho las dudas son ya de bastante tiempo a esta parte. Durante mi último viaje a Galicia, le hice llegar a Ramón Piñeiro una copia para ver si Galaxia se interesaría. Pero le devolvió el ejemplar a un sobrino mío que lo conoce, y le dijo que Galaxia publicaba solamente textos monolingües. X. Alonso Montero me escribió hace años después de leer el artículo-ensayo que sobre mi había escrito Alberto Machado da Rosa en Vida Mundial de Lisboa y es el único otro intelectual gallego que conoce algo sobre mí, los demás sois tú, García Sabell y Ramón Piñeiro (hablo sólo de los que estáis en España). De no salir el librito en Venezuela este invierno, me llevaría una copia en el próximo viaje a España. Lo natural sería publicarlo en Galicia. ¿Tienes tú alguna sugerencia al margen de Galaxia? Celso Enriquez le había dicho a Jorge Guillén que él no quería saber nada de Galaxia. ¿Por qué? Pero que él encontraría editor. Ya te estoy dando mucha lata con todo esto.
El objeto verdadero de esta carta era haceros llegar nuestros votos porque el Año Nuevo os traiga a vosotros dos y a vuestros hijos toda clase de venturas, y que podamos disfrutar de vuestra compañía en el próximo viaje. Eva y mis hijas os mandan muy cariñosos saludos y recuerdos. La hija mayor Elena se nos casó el verano último. Su marido enseña en la misma universidad que yo. Y la pequeña Adela, ha terminado su licenciatura en Psicología hace unas semanas. Pero ya hablaremos pronto.
Con un muy cordial abrazo de vuestro incondicional amigo
José [sinatura autógrafa]

[manuscrito:]*De hecho, hace dos años, llegué a corregir las pruebas y tengo un ejemplar todo compuesto y terminado al que le faltan solo las citas [?] ¡Inexplicable!
Vale

1980-12-23
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1980.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1980. en 23/12/1980

Montevideo, nadal 23 de 1.980

Siñor Don:
Luís Tobío
Bonetero, 5
MADRID.-(España)

Benquerido Tobío:
No seu tempo recibín a sua afeutuosa carta do 27 de outubre ppdo., e os dous exemprares da sua traducción dos "Sonetos a Orféu", como eisí tamén o seu saudo pra "Sempre en Galicia".- Por todo elo moitas gracias, sobor todo pola sua amical dedicatoria.- Canabal supoño xa lle terá acusado recibo o exemprar que me mandóu pra íl.-
Non lle contestéi denantes por que estiven doente internado no sanatorio da "Casa de Galicia", unha fístula operada en xunio e que aínda non tiña cedido, houbo necesidade de outra pequena intervención quirúrxica que, dispóis, compricouse con un probrema prostático, felizmente superado sin operación.- Xa me sinto como novo, "xoven" e con azos pra seguir na loita pola vida ...
Antonte o noso pobo decidéuse pola autonomía, non con moitas ansias.- Elo e moi lamentabel, pois si o estatuto votado ten imperfeciós, penso que sempre habrá tempo pra reformalo é que elo e millor xa tendoo aprobado que non correr o risco de outros cinco anos máis pra unha nova votación.- Saíu, i elo, a quenes vimos loitando por conquerir pra Galicia unha autonomía que a libere da sangría da emigración e dunha economía dirixida dende Madrid, siñifica un trunfo a pesares da indefrencia amostrada na votación.- Que sexa pra ben, e a xeñeración vindeira reciba de nós unha Galicia farturenta en todolos órdenes.-
Fágoo enteirado do pasamento de Alonso Ríos e do benquerido amigo Prada.- Ista perdeda doeume moito, sobor todo a de Prada, a quen estiven cinguido en amistade e galeguidade por máis de medio século.- Entros documentos importantes sobor de Galicia que deixóu atopouse os orixinaes de "Sempre en Galicia", cunha disposición de que "foran pro museu ou biblioteca que en Galicia se destiñe a recordar a memoria de Castelao".- O fillo, que foi quen me informóu, díme tamén que lle escribéu a un curmán que ten en Galicia, o inxeneiro Lama Prada, pra que falase cos amigos do pai –Piñeiro, García Sabell, Paz Andrade etc.–, pra que estudien ou dispoñan donde depositalos pois dí que a íl, que radica en Chile dende fai moitos anos, faiselle dificil gardalos coa seguridade que esixe un documento de tanta importancia e trascendencia.-
O seu saudo pra "Sempre en Galicia" xa foi dado a conocemento dos nosos ouvintes.-Espero que, cando teña vagar, nos recorde con outro traballo.-
Boas festas de Nadal e ventureiro ano 1.981 pra sua dona cos mes afeutuosos saudos é pra vosté con unha agarimosa aperta do seu decote amigo,
Meilan [sinatura autógrafa]

[Nota manuscrita ao final da carta asinada por Chela [muller de Manuel Meilán]:
Sra. María del Carmen: como le informó Manolo le habíamos hablado a sus primos. Hoy íbamos a hacer lo mismo para darles noticias de ellos; pero se adelantó y fué él que lo hizo, están bien y nos reiteró que luego de estos días de calor le gustaría que fuéramos a su casa para ver las fotos de sus viajes. Nos han sido simpáticos y con gusto iremos a verlos. Espero que estén bien de salud y que pasen estas fiestas con felicidad y que el 81 sea de dicha. Saludos para su esposo e hijos y para Ud. un abrazo de Chela [sinatura autógrafa]

1981-01-30
Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1981.
Madrid
Os Ánxeles
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José Rubia Barcia, 1981. en 30/01/1981

Madrid, 30 de enero de 1981

Querido Rubia Barcia:
Recibí con gran contento tu carta y en ella el anuncio de que no tardaréis en venir por aquí, motivo para nosotros de gran alegría. Esa visita podrá compensar el reiterado dolor que hemos tenido en los últimos tiempos con la desaparición de tantos buenos y valiosos amigos: Lorenzo Varela, Seoane, Blanco Amor. Valenzuela .... todos de la grey rioplatense. Yo, por ahora, sigo caminando aunque este verano hube de ser operado de una cosa de próstata; ya estoy bien.
Con lo del Prisiciliano de Portela Valladares me pasa lo que a Emilio: tampoco tengo noticia de él. Veré de hurgar en la Biblioteca Nacional o en la del Ateneo a ver si lo encuentro. En la fecha que tú das de su aparición yo no estaba en España y, como sabes, la mayoría de los libros tienen un período de vigencia y luego caen en el olvido.
La odisea de tu libro de poemas, en sí inverosímil, no resulta extraña si conocieses los recovecos y marañas de la fauna, y casi mafia, editorial. Suceden las cosas más extrañas y difíciles de explicar. Varios escritores españoles e hispano-americanos –incluidos los grandes, como el propio García Márquez– han salido a la prensa a denunciar los trapicheos y trampas de los editores, a la cabeza el sumo pontífice Lara y su errabunco Planeta.
Por mi parte, he conseguido publicar una traducción al gallego de los Sonetos a Orfeo de Rilke. Se la ofrecí primero a Galaxia que demoró la respuesta y, al cabo, entendí que no le interesaba. Claro que no era monolingüe pues iba acompañada del texto alemán. Me la publicó la empresa de cerámica Sargadelos que tiene una sección editorial, Ediciós do Castro. Cuando vengas os dedicaré un ejemplar. Tal vez estuviese ella dispuesta a editar tu libro en caso de no resolvieras favorablemente lo que tienes en curso. Puedes dirigirte a ellos. El que lleva la cosa es Isaac Díaz Pardo (hijo del pintor Camilo Díaz Baliño, asesinado por los franquistas en Santiago a comienzos de la guerra, y pintor él también). Su dirección: Seminario de Sargadelos, Cervo, Lugo.
Felicidades deseamos a la recién casada y felicitaciones a la recién graduada. Para todos vosotros los más estrechos abrazos.
[sen asinar]

1981-03-20
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1981.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1981. en 20/03/1981

En los Angeles a 20 de marzo del '81

Mi querido Tobío:
Unas líneas para confirmarte lo de nuestra próxima visita a esas tierras. Como vamos a estar tan poco tiempo en Madrid quisiera asegurarnos la posibilidad de veros. Sois la pareja más afín de los que vamos quedando –y ojalá por muchos años más en ese viejo mundo, cada vez para mí más lejano y más entrañable.
Saldremos de aquí el 17 de abril y llegaremos a Madrid a las 9 de la mañana, en vuelo directo de la TWA, del día siguiente, o sea, el 18 que es sábado. Lo más probable es que nos quedemos en Madrid hasta el martes. Le escribí a Porrúa, hipotético editor de mi Mascarón de Proa, anunciándole mi visita para saber qué ha hecho del libro. Me prometió solemnemente sacarlo para este invierno que se nos está yendo. Y desde hace un año no he vuelto a tener noticias de él. Las Cántigas de Bendizer, en su aventura venezolana, en manos de nuestros paisanos los Hnos. Paz (¡y qué guerra me están dando!) debieran publicarse, definitivamente, este mes. Hablé hace poco con uno de ellos por teléfono para decirle que si no tengo ejemplares antes de que el mes se acabe, que se olviden del libro. Pero me dijo que sí, que esta vez no me fallarían, me dio toda clase de explicaciones y disculpas. Sin embargo, no me sorprendería que pasara lo de otras veces. De ser así, llevaría una copia del original conmigo y vería si puedo publicarlo con la ayuda de tu amigo Isaac Díaz Pardo en Lugo. Por cierto que hace años me escribió una carta muy amable X. Alonso Montero, que supongo amigo también de Díaz Pardo, pues si no me equivoco le hizo la portada de su antología Os cen mellores poemas da lingua galega. Y acaso estuviera dispuesto a colaborar en la gestión. Ya no vale la pena hacer nada por correo. ¿Sabes tú si Alonso Montero sigue en sus señas luguesas? Hay también la posibilidad de ofrecérselo a las ediciones Anduriña de la Coruña que dirige Luis Caruncho ¿lo conoces tú o sabes de alguien que lo conozca? Y aún me queda la posibilidad de que me lo hagan en Lisboa. El librito lleva un prólogo muy cariñoso y entusiasta de Alberto Machado da Rosa, fraternal amigo portugués, con el que compartí muchas horas de estimulante compañía, y que ya falleció como tantos otros verdaderos amigos. Quizás te dije también que las ilustraciones son de un excelente pintor vasco, Miguel Marina, que se las inventó del Medioevo, y le van muy bien. Sentiría dejar inéditos esos poemas, mi homenaje particular y muy sentido, al genio creador de nuestro pueblo, al que siento haber abandonado en su casi milenario infortunio.
En Madrid, y por razones de hábito, nos quedaremos en el Conde Duque, y desde allí os llamaremos el mismo sábado.
Con un doble abrazo para vosotros dos, y hasta muy pronto que tendremos el placer de dároslos personalmente
Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1981-05-19
Carta de Valentín Paz-Andrade a Lois Tobío Fernández, 1981.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Valentín Paz-Andrade a Lois Tobío Fernández, 1981. en 19/05/1981

V. Paz Andrade
Abogado
––––––––––––
Policarpo Sanz, 22. Tº. 211562
Vigo

Vigo, 19 de mayo de 1981
Sr. D. Luís Tobío
Escritor
Bonetero, 5
MADRID-16

Querido Luis:
Conservo a dirección tua, que sin seguranza utilizo. Ogallá o Argos postal non teñan aínda perdido as vistas.
Estóu traballando n-un livro, Castelao na luz e na Sombra. Como estamos en risco de esmorecimento total os que fomos seus amigos, sin que despois de tantos anos ninguén lle metera o dente o unha verdadeira e completa biografía, botei as costas tan eisixente obriga. Levo redactados vinte e tantos capitulos, e ando no adicado as actuacións de Castelao no Uruguay.
Os nosos amigos de Montevideo, principalmente Meilán, brindaronme a sua axuda. Que non e tan completa como desexaran. Podias ti fornecerme algúns datos complementarios, senon son fundamentales? Por exemplo, os seguintes:
A) 05/12/1940 dá unha primeira conferencia, na Casa de Galicia. Sobre qué falóu? Quen fixo a presentación? Foi no local social ou en outro?.
B) O día 8 domingo, do mesmo mes, xantar ofrecido pol-a Casa de Galicia. No local social ou en outro? Quen falóu ofrecendo o acto? Falaron algúns mais, aparte o festexado?.
C) Entre o 5 e o 8 tuvo Castelao algunha actuación no Uruguay? En que hotel paróu en Montevideo?.
D) O 18 de abril de 1943, discurso no Estadio Centenario. Entre unha data e outra, non voltóu Castelao a Montevideo?. Despois do mitin celebróuse algún xantar aos oradores?.
E) O 15 de Nov. de 1944 constituiuse o Consello de Galicia en Montevideo, que xa funcionaba en Buenos Aires. Incorporaronselle algúns membros de residentes no Uruguay?.
F) Do 10 ao 25 de xunio de 1945, exposición das estampas que se editaron nos albums de Guerra. En que local. Falóu algún no acto?.
G) O 30 de junio de 1945 acto conmemorando a votación do Estatuto. Quen máis falóu? Onde foi celebrado?
H) Xantar do 10 de jul. de 1945. Quen falóu no ofrecimento ou nos brindis?
I) Calquera outro dato que deba ser lembrado das estancias de Castelao no Uruguay.
Supoño que na derradeira estancia de Castelao en Buenos Aires –1946-1950– non voltóu a Montevideo. Do livro de Palmás e o de Zubillaga, dispoño xa.
Perdóame ésta angueira, e recibe o meu afervoado agradecemento, con a mais forte aperta de
Valentín [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita, a lápis na marxe superior esquerda:] Ollar na colección de "El Día" cousa doada pois teñénse as datas. Pode facelo Meilán, Couceiro ou Crestar. Ou algún dos rapaces novos da audic. S. en G ou do Patronato.

1981-05-30
Carta de Lois Tobío Fernández a Valentín Paz-Andrade, 1981.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Valentín Paz-Andrade, 1981. en 30/05/1981

Madrid 30 de maio de 1981
Sr. D. Valentín Paz Andrade
Vigo

Querido Valentín: Recibín a túa carta. O labor que andas a facer encol de Castelao é de grande importancia, necesario e urxente. Pero non é doado e cada ano que pase menos doado será. Animo e avante.
Por desgracia os dados que me pides, concretos, non poderei darchos. Inda que me lembrase de algún sería pouco fiabel porque a memoria engana. Así e todo, algo vouche poder decir.
G) O acto do 30 de xunio de 1945, pra conmemorar o noveno aniversario de Plebiscito celebrouse no ateneo de Montevideo. A revista de Bos Aires "A Nosa Terra" publicóu o texto íntegro do discurso de Castelao nese acto. Teño un exemplar da folla (suplemento) do que che podo mandar fotocopia. Non sei se falaron outros no dito acto.
E) En maio de 1944 foi Castelao a Montevideo e quixo falar conmigo verbo da instalación do Consello de Galicia. Eu dinlle algunhas ideas sobre a forma xuridica que se lle podía dar. Pideume que lle mandara por escrito esas suxerencias. Fíxeno. A eso se refire a carta da que che adxunto fotocopia. O Consello constituirase logo en Bos Aires. En Montevideo nomeouse un representante que seique foi Canabal (non estou seguro). O Consello, como sabes, estaba integrado polos diputados galegos do eisilio. En Montevideo non había ningún. [nota manuscrita a lápis:] (Si estaba Somoza)
Polo demais, pra precisar esas datas e feitos a que ti aludes o mellor e máis seguro é ir á colección do xornal "El Día" que recollía con todo detalle canto se referise a estas cousas. Calquer dos nosos amigos de Montevideo pode facelo (algún dos rapaces que colaboran na audición "Sempre en Galicia"). O traballo non ten maior dificultade abonda revisar os números das datas en cuestión e inmediatamente seguintes.
A Casa de Galicia de Montevideo tirou en xulio de 1941 un número extraordinario pra que eu recollín materiais e que eu armei. Castelao mandoume un artigo "No día de Galiza. Un anaco do libro inédito Verbas de Chumbo que algún día será publicado". Teño un exemplar.
Velaí che mando tamén unha foto tomada cando chegaron de Bos Aires os oradores que viñeron participar no acto do estadio de Montevideo en 1943. Castelao aparez na segunda fía con chapeu.
Esto é todo o que che podo decir. Non é moito. Coido, emporiso, que na prensa montevideana pódense recadar todos os dados que ti ques e outros máis aínda.

Unha estreita aperta do teu vello amigo

[sen asinar: Lois Tobío]

1981-06-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1981.
Madrid
Vigo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Francisco Fernández del Riego, 1981. en 13/06/1981

Madrid, 13 de xunio de 1981

Meu querido del Riego: Por máis que esgarabello na lembranza, non chego a recoller ningún dato ou caso concreto que che puidera servir pra o que tencionas facer sobre o benquerido Casal. Moitas conversas tivemos daquela sobre moitas cousas pero él aparéceseme como unha figura enteiriza e nobre, toda xenerosidade e coraxe, que se deu á loita polos nosos ideáis con desprendimento e sacrificio. A instalación en Santiago da sua imprenta foi, en boa parte, pra que o Seminario puidese editar os seus traballos. Aló na rua das Hortas traballaba duro e sempre sorridente e optimista pra que a cultura galega dispuxese dun meio axeitado pra o seu espallamento. Cobraba cando e como podía e nunca se queixou das demoras. A veces dábame a impresión de que non precisaba do seu traballo para vivir (cousa, desde logo falsa).
Como eu saín de Galicia no ano 32 nada sei, senón por referencias tardías, da traiectoria da sua vida e labor apòs dese ano. E da sua morte.
Sinto que non che poda ser de máis utilidade para a tu empresa que espero e desexo que leves a cabo.
Unha estreita aperta.

1982-02-17
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1982.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1982. en 17/02/1982

SEMPRE EN GALICIA
AUDICION RADIAL
MERCEDES 973
MONTEVIDEO - URUGUAY

Montevideo, febreiro 17 de 1.982

Señor Don:
Luís Tobío Fernández
Luís Bonetero, 5
MADRID (16)
España.-

Da nosa estimanza:
"SEMPRE EN GALICIA", ven de recibir e dar os seus ouvintes a inquedanza e opinión do escritor coruñés Don Xosé Mª. Monterroso, sobor onde debe repousar o corpo de Alfonso R. Castelao cando sexa trasladado a Galicia.-
Coidamos que é un tema de moita importancia, polo que resolvemos recollar a opinión de distintos intelectuales, persoeiros de entidades galegas e –quenes foron correlixionarios e amigos do Guieiro inesquencible, pra espallalas nas audiciós de marzal e avril vindeiros.-
A nosa pergunta é:
O CORPO DE CASTELAO, ¿ONDE DEBE REPOUSAR?: NO PANTEÓN DE GALEGOS ILUSTRES DE SANTO DOMINGO DE BONAVAL, EN RIANZO, SEU POBO NATAL, OU ...........?
Agradecémoslle dende xá a sua resposta e saúdamolo có noso meirande aprecio,

por: SEMPRE EN GALICIA
Manoel Meilán [sinatura autógrafa]

[nota manuscrita de despedida:] Agarimosas apertas dos dous, pros dous
Meilán [sinatura autógrafa]

1982-03-19
Carta de Lois Tobío Fernández aos encargados da Audición Radial "Sempre en Galicia" de Montevideo, 1982.
Madrid
Montevideo
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández aos encargados da Audición Radial "Sempre en Galicia" de Montevideo, 1982. en 19/03/1982

19 de marzo de 1982

Audición radial "Sempre en Galicia"
Montevideo

Estimados señores:
En resposta á sua carta do 17 de febreiro hei de comunicarlles que, na miña opinión, os resto do noso Castelao, se han ser trasladados a Galicia, deben repousar no Panteón de Galegos Ilustres, en Santo Domingo de Bonaval de Santiago, no que tamén deberan ser recollidas as cinzas de outras figuras da nosa terra. A cidade que xurdeu arredor dun sartego misterioso que é o cerne e a raigaña da nosa tradición e do noso avencellamento á cultura de Europa debe seguir a recoller e gardar os dos homes que traballaron polo rexurdir de Galicia.
Coas mais cordiais lembranzas para esa audición, na que tiven a honra e o gozo de colaborar en tempos, envíalles unha estreita aperta
[sen asinar]

1982-07-28
Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1982.
A Habana
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1982. en 28/07/1982

Habana, 28 de xulio de 1982
Sr. D. Luis Tobio
Madrid

Meu estimado amigo:
Ben me recordo de vostede, como se fose hoxe; daqueles dias do Congreso da Emigración (Bs. As. 1956), e do noso encontro na casa de Maria Valverde, en 1958. Leo os seus traballos, ás veces en "Grial", e sei que dende fai uns anos reside en Madrid. Eu andiven por ahí en setembro do 81, e supen de vostede por Inés Canosa, a través de quen lle envio a presente.
Veño a molestalo por esto: estou preparando un traballo sobre o Himno Galego (de Pondal e Veiga). Quixera facerlle a vostede algunha preguntas, como:
1.- Cando recorda teña sido primeira vez que o escoutou, que o cantou que soupo del (ano, circunstancias).
2.- ¿Recorda se o cantaban os estudantes universitarios da sua xeneración compostelana? ¿En que ano?
3.- Nas Irmandades da Fala, no Seminario de Estudos Galegos, no Partido Galeguista, que vixencia tiña? ¿Cantábase como Himno Nacional propiamente, ou como unha canción máis ou menos patriótica? ¿Con qué frecuencia e en qué circunstancias?
Amáis deso, toda outra información que vostede considere de utilidade arredor do tema.
E nada máis. Agardo noticias de vostede, o antes posible. Perdoe a molestia.
O meu enderezo postal: Apartado 4269
La Habana-4
Cuba

Reciba unha forte aperta
de seu amigo
Xosé Neira Vilas [sinatura autógrafa]

1982-09-27
Carta de Lois Tobío Fernández a Xosé Neira Vilas, 1982.
Madrid
A Habana
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Xosé Neira Vilas, 1982. en 27/09/1982

27 setembro 1982

Sr. D. Xosé Neira Vilas
A Habana

Meu querido amigo:
Respondo con moita demora a sua carta por ter estado fora de Madrid todo o vran. Non é moito o que lle podo dicer verbo do que me pregunta. Non lembro cando escoitei por ves primeira o noso himno mais debeu ser nalgunha xuntanza da xente das Irmandadades da Fala en Santiago, alò polo ano 1920. Asistìn coma cativo curioso a algunha delas, seique no Teatro Principal e foi entón cando sentìn o primeiro aguilloamento galeguista.
A letra, sì, conocina denantes, pois vina nun nùmero do Boletìn da Academia galega que recibìa o meu pai, e mesmo deprendín un bon anaco dela. Gostoume.
O himno estaba prohibido cantalo en pùblico nos tempos da dictadura de Primo. Cantábamolo en privado nas pequenas xuntanzas de galeguistas. Cando se cantóu en público e masivamente por ves primeira foi na manifestación que se fixo en Santiago con estudantes e obreiros principalmente ao se proclama-la Repùblica. Alternaba co de Riego que algùns xulgaban máis a xeito por ter un ritmo menos demorado, máis propio dunha manifestación exultante coma aquela.
O que sì podo dicer é que o noso Himno sempre se cantóu coma atal e non coma unha canción máis ou menos patriótica: con gravedade e unción cáseque relixiosos.
Como ve non é moito o que lle podo dicer.
Aproveito a ocasión pra agradecerlle o moito e bon que anda a facer pola nosa cultura. Os dìas en que nos vimos están moi vívidos en min. Ainda uso a cotío un exemplar do Diccionario de Carré que leva este cuño: "Follas Novas". feira do livro galego. Asunción 3035. Buenos Aires.
Unha estreita aperta.
[sen asinar]

1983-12-22
Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1983.
Vilanova i la Geltrú
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Quero Molares a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1983. en 22/12/1983

J. QUERO MOLARES
Avda. Francesc Maciá, 10, 3º 3º
Vilanova i la Geltrú
(Prov. Barcelona)
Tel.: 8934957


El 22 de diciembre de 1983

Mis queridos Luis y María del Carmen:
Os deseamos junto a todos los vuestros, una Feliz Navidad y que el Año 84 os traiga a todos mucha salud y todo género de satisfacciones.
Nosotros regresamos en 1978 y vivimos en Barcelona hasta junio del corriente año, en que nos trasladamos a esta población, en donde llevamos una vida muy tranquila y reposada.
Manolita no anda muy bien de salud. Yo me defiendo, aunque estos últimos años he tenido que operarme dos veces. Fué en Ginebra, en donde residimos algún tiempo, después de mi jubilación en la OMS.
Esperamos que esteis bien y nos gustaría tener noticias vuestras. Repito nuestra cordial felicitación y os manda un fuerte abrazo, vuestro viejo amigo
José [sinatura autógrafa]

1984-02-00
Carta de Xoán Rof Carballo a Lois Tobío Fernández, 1984.
Madrid
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xoán Rof Carballo a Lois Tobío Fernández, 1984. en 00/02/1984

Dr. J. Rof Carballo AYALA, 13
MADRID - 1
TEL. 435 69 97


2. 1984

Querido Tobio:
Millones de gracias por los Sonetos de Orfeo. Andaba detras de esta traducción hace mucho tiempo.
Una buena aperta con [¿?] abrazo
J. Rof [sinatura autógrafa]

1984-09-23
Carta de José B. Abraira a Lois Tobío Fernández, 1984.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José B. Abraira a Lois Tobío Fernández, 1984. en 23/09/1984

Buenos Aires, setembre 23 de 1984

Sr. Dn.
Luis Tobio
Madrid

Mui estimado amigo e Irmao:
No mes de agosto, cando voltaba pra Arxentina despois de acompañar os retos de Castelao, quixen comunicarme con Vde. ahí na Capital do Estado, a donde fun especialmente pra falar con Vde
Fixen uso do telefono que me deran en Galicia, e non sei cantas xestiós mais e non puiden. Agora mandolle a presente pol-o meu amigo e bó patrióta - Enrique Albor somentes pra ver de localizar as suas senhas.
Escribireille logo pra pedirlle un-a "gauchada"; pero denantes quero saber ben o seu enderezo.
Ren mais por hoxe, espero saber as suas señas pra escribirlle. Mentras tanto presente os meus respetos a sua xente e Vde. reciba un forte apretón de mans.

José B. Abraira [sinatura autógrafa]
Teodoro Garcia 3535 -- Dp. 5
(1427) Bs. Aires-ARGENTINA

1985-02-28
Carta de Lois Tobío Fernández a José B. Abraira, 1985.
Madrid
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a José B. Abraira, 1985. en 28/02/1985

28 febreiro 1985

Sr. D. Xosé Abraira
Bs. Aires.

Meu benquerido e lembrado amigo e irmán: Un amigo de vde. entregoume a sua carta despois dunha conferencia que dei no Centro Galego desta vila encol da humanidade de Castelao. Sinto de veras non estar en Madrid cando vde veu pero dadoito pasamos os vrans fora de eiquí. Polo demais as miñas señas siguen sendo as que Vde. ten: Bonetero 5, 1º, 28016 Madrid, tel. (91) 458 19 67.
Sabe que en todo o que poida servilo estou á sua disposición, coma sempe, e aproveito a ocasión para mandarlle unha cordial aperta.

1985-03-18
Carta de Rosa Puente a Lois Tobío Fernández, 1985.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Rosa Puente a Lois Tobío Fernández, 1985. en 18/03/1985

Buenos Aires
Marzo 18 de 1985

Sr. Luis Tobío:
De mi mayor consideración:
Tengo a bien dirigirme a Ud. porque como antiguo amigo y conocedor a fondo del tema, pueda quizás informarme de ciertas ediciones, formato mediano de la "Historia de Galicia" aparecidas y editadas en Madrid en el año 1979.
Nuestro común amigo José B. Abraira con quien tratamos a fondo este tema, se interesó mucho en el, y a través de una correspondencia entre Uds. tuvo a bien no solo darme su dirección, sino aconsejarme le escribiera para ver si algo se podía aclarar en este confuso tema.
Como alumna del curso de Idioma Gallego que se dicta en el Centro Gallego, la profesora y amiga personal Sra. Antonia Luna, me hizo leer en la parte interior de uno de estos nuevos ejemplares, de los cuales yo no tenia idea de su existencia, su procedencia que es la siguiente:

AKAL Editor - herederos Manuel Puente 1979
Lorenza Correa 13 - Madrid 20
450-0217-450-0287
I.S.B.N. 84-7339-429-1 (OBRA COMPLETA)
I.S.B.N. 84-7339-429-3
Depósito Legal M. 11.177-1979
Impreso en España - Printed in Spain
Imprime Sedersa
Carret. Fuenlabrada - Humanes km. 1550
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Desconozco en absoluto quien cedió los derechos de edición, mas aun me extraña "herederos de Manuel Puente" por ser yo su única hija y heredera universal, declarada legalmente como tal en 1974. En fin no quisiera proceder sin un mejor conocimiento de causa, y echar a rodar una acción legal que como sabemos siempre son dilatorias– No la descarto en caso de usurpación ilegítima de derechos o mala fe manifiesta.
Si para usted no fuera demasiado molesto, le agradeceria enormemente cualquier aclaración sobre el tema, o su debido manejo–
Con el renovado placer de saludarle y a la espera de sus noticias reciba desde ya mi agradecimiento:
Rosa A. L. Puente [sinatura autógrafa]
P.D.
Mi dirección es calle Ribadavia 3760 (codigo 1204) Buenos Aires. Rca. Argentina.

1985-03-21
Carta de José B. Abraira a Lois Tobío Fernández, 1985.
Bos Aires
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José B. Abraira a Lois Tobío Fernández, 1985. en 21/03/1985

Buenos Aires, Marzal 21 de 1985

Sr. Dn.
Luis Tobío
Bonetero 5
Madrid

Mui estimado amigo e dilecto irmao:
Por fin acadei noticeas suas; fai tres anos tratei de velo en Madrid e non puiden atopalo. O ano pasado, cando fun acompañando os restos mortaes de Castelao, pensei atopalo en Galicia: crein que a Xunta invitaría de xeito especial as primeiras figuras do galeguismo historico. Non invitaron a naide; agás Martinez Lopez, todos os demais como Paz Andrade, del Riego etc. estaban mesturados ca muitedume. Isa e a Autonomía que nos tocou en sorte.
Creo que onte mesmo escribiulle a Vde. a filla de Dn. Manuel Puente. Fai un tempo apareceron nos escaparates das librerias de Bs. Aires exemprares de unha nova edición da Historia de Galiza que en Montevideo estivera a cuidado de Vde. E di mui campante "con licecia de los herederos de Dn Manuel Puente". Sorprendida Rosita falou conmigo e eu dixenlle que se dirixira a Vde, pois a edición ten pe de imprenta en Madrid. Permitinme esta molestia a Vde por ser conocedor do problema; e eu persoalmente ei de agradecerlle vexa e aconselle o que debe facerse.
Según puiden saber en Galicia está Vde. un tanto ao marxen das liortas e seitores do quefacer politico do galeguismo, puiden notar que sigue gozando do prestixio que sempre mereceu entre os "bos e xenerosos" incluso lamentaban non estivera vostede en Galiza muita xente nova: estudantes etc...
E por hoxe ren mais querido Don Luis; presente os meus saudos a sua dona e Vde reciba unha aperta de quen o segue considerando mestre.

Abraira [sinatura autógrafa]

1985-05-01
Carta de Guillermo Soler e a súa muller a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985. en 01/05/1985

Montevideo 5-1985

Queridos parientes:
Recibimos vuestros saludos de fin de año (despues de terminar la huelga del Correo) y vemos que estan todos bien y que Miguel viaja mucho y vendrá por aqui encantados de recibirlo.
Tobio Ud. me escribe por los solares que se pueden vender, pero yo no me ocupo más de la venta pues me jubilé de los dos empleos y cerré el escritorio de manera que no tengo contacto comercial para poder apreciar su valor y la venta está difícil pues han bajado los valores
Les envio unos diarios con motivo de la asunción del mando. Como no ando bien de la vista le pedi a Mariquita que escribiera la carta
Por aqui vinieron muchas delegaciones de todo el mundo pero el que más simpatia tuvo fue el presidente Felipe Gonzalez que lo vi por T.V. en color que me agradó mucho.
Esperamos recibir vuestras noticias y los saludamos con todo el cariño Guillermo y Mariquita

Querida María del Carmen: Escribo yo la carta porque Guillermo esta casi ciego pues hay que hacerle todo y acompañarlo a todos los lados asi que imajinate mi problema.

1985-05-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Rosa Puente, 1985.
Madrid
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Rosa Puente, 1985. en 13/05/1985

Madrid, 13 de mayo de 1985

Sra. Rosa A. L. Puente
Buenos Aires.

Mi estimada amiga:
He recibido su carta en que me habla del asunto de la edición en España de los volúmenes de la Historia de Galicia cuyos derechos de edición correspondían a su finado padre a quien recuerdo con afecto. Nada especial puedo decirle sobre el particular ya que no sé más que lo que Vd. sabe. Por lo visto, Akal procedió por si y ante sí a editar la obra sin proceder como debía ni solicitar de los herederos de don Manuel la transferencia de los correspondientes derechos.
En mi opinión, lo que debería hacerse es que Vd. como heredera, se dirija a Akal solicitando una aclaración de tan extraño modo de actuar. A la vista de lo que conteste, podrá determinarse la conducta a seguir. Es posible que ellos reconozcan su mal paso y estén dispuestos a remediarlo de algún modo.
Por el momento no veo otro camino ya que el que sugiero es previo a cualquier otro.
Agradezco sus saludos y se los envío por mi parte muy afectuosos.

1985-05-13
Carta de Lois Tobío Fernández a Xosé B. Abraira, 1985.
Madrid
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Lois Tobío Fernández a Xosé B. Abraira, 1985. en 13/05/1985

Madrid, 13 maio 1985

Querido Abraira:
Recebín a sua carta polos mesmos días de que a de Rosa Puente. Nada máis puiden averiguar eiquí encol do choio que vostedes xa non soupesen. Hoxe mesmo contestolle aconsellándolle que se dirixa a Akal pedindo unha explicación do feito, sen dúbida estrano e sospeitoso. Segundo o que conteste asín haberá que proceder.
As cousa de Galicia non van atal como ún as quixera, mais eso dase sempre e hai que conformarse. De todos xeitos, moito é o que se ten avantado e eu teño a espranza de que, paseniño, vaiamos acadando cotas pouco pouco máis altas. Un destes días irei alá para o do Pedrón de Ouro, cuio Pergamiño me deron o ano pasado. O principal é non perder os azos e seguir loitando. O noso camiño nunca foi de rosas.
Moito agradezo a suas garimosas frases e lembranzas. A miña dona agradez os seus saudo e mándallos moi afectuosos. Unha boa aperta.

1985-05-17
Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler Ponce de León, 1985.
México, D. F.
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Anselmo Carretero y Jiménez a Lois Tobío Fernández e a súa muller, María del Carmen Soler Ponce de León, 1985. en 17/05/1985

México, D.F. 17 de mayo de 1985

Queridos María del Carmen y Luís:
Recibimos vuestra felicitación de fin de año. No os hemos escrito antes porque teníamos el propósito de veros en esta primavera, pero hemos aplazado el viaje hasta el otoño. Yo estoy tramitando mi jubilación de aquí, que espero quede pronto resuelta.
Quiero dedicarme tranquilamente a escribir varios libros que tengo en mente. Uno de ellos sobre el País Leonés (antiguo Reino de León), que los amigos leoneses me animan a llevar a cabo, ya está más que comenzado, pues tengo escritos más de 280 folios y 500 notas. Si conservo la mente clara y salud suficiente —ya me molesta demasiado el artritismo— tengo trabajo para media docena de años.
Creo que os he entregado mi último libro (Los pueblos de España resumen de Las nacionalidades españolas que me editó aquí la Universidad Nacional, y que por no llevar notas y resulta de lectura más fácil)
Ya estoy libre de casi todos los cargos que tenía en el PSOE que me ocupaban mucho tiempo y me obligaban a viajar demasiado. Solo conservo la presidencia de la Agrupación del PSOE aquí.
Estoy de acuerdo con la política que en general ha llevado adelante el Partido; y en total desacuerdo con la seguida en la cuestión de las autonomías en Castilla y León. El fraccionamiento de Castilla en cinco trozos, la eliminación del mapa político de España de entidades de la significación histórica de León y Castilla, y la creación de los híbridos engendros de "Castilla y León" y "Castilla-La Mancha" me parecen dislates a los que decididamente me he opuesto reiteradamente (constan mis votos en las actas de las reuniones del Comité Federal del PSOE).
Josefina fue operada de los ojos, perdió la vista en uno de ellos y salvó con una acertadísima intervención el otro. Ya pasamos el susto y reanuda su vida normal.
En espera de que con toda calma podamos conversar en el otoño en Madrid, os envía un abrazo muy cariñoso vuestro
Anselmo [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita lateral esquerdo]:
Les recuerdo siempre con gran simpatía y afecto y les saludo y abrazo
Josefina [sinatura autógrafa]

[Anotación manuscrita marxe superior dereito da primeira páxina]: Contestada 6-10

1985-06-18
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985. en 18/06/1985

UNIVERSITY OF CALIFORNIA, LOS ANGELES UCLA

BERKELEY - DAVIS - IRVINE - LOS ANGELES - RIVERSIDE - SAN DIEGO - SAN FRANCISCO - SANTA BARBARA - SANTA CRUZ


DEPARTMENT OF SPANISH AND PORTUGUESE
LOS ANGELES, CALIFORNIA 90024

18 de junio de 1985

Queridos Luis y Mª del Carmen:
Me encantaría volver a veros en mi próximo viaje. Llegaré a Madrid el 2 de julio por la mañana y me quedaré hasta el 5. Esta vez viajo solo. Eva no puede acompañarme. De estar vosotros en Madrid esos días pudiéramos repetir la experiencia el dia 3 y con Carmen Aldecoa, almorzar otra vez juntos en el Edelweis.
Volveré a quedarme en el Hotel Sanvy, tlf. 276-08-00.
Participaré en la conmemoración del centenario de Rosalía que se celebrará en Santiago del 15 al 20 de julio. Y me volveré aqui a fines de mes. Lo más probable es que a la vuelta pase sólo una noche en Madrid antes de tomar el avión.
Eva os manda sus recuerdos y yo el anticipo de un doble abrazo.
Vuestro amigo
José [sinatura autógrafa]

1985-08-31
Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1985.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Manuel Meilán a Lois Tobío Fernández, 1985. en 31/08/1985

Montevideo, agosto 31 do 1985

Sr. D.
Luis Tobío:
Madrid

Benquerido amigo.
Unhas liñas para lle dar a tristeira noticia do pasamento do noso común amigo Xesús Canabal ocurrido o xoves 29 dun paro cardiaco namentras durmia. Tiña 88 anos, pero moi ben de físico e de mente. Voltara desa o sabado 24. Fora a recibir a medalla Castelao que lle otorgou a Xunta -
Foixenos, xusto cando "Sempre en Galicia" (outra das suas preocupacións) cumpre o día 3 de setembre trinta e cinco anos. Daquel fato de bos e xenerosos somentes sobrevivimos voste e mais eu - No persoal vou "remando" son 81 xa cumpridos en xulio - Alegrareime que voste este como eu e, si elo e asi, e ten gañas, agradeceríalle un saudo pra este aniversario que cumprimos sempre recordando aquel 2 de setembre de 1950, cando gravamos a permeira audición ¿Recorda?
Ren mais. [?] Saudos de Chela e meus pr'a sua dona e vosté
Unha forte aperta
Meilán [sinatura autógrafa]

1985-09-09
Carta de Guillermo Soler e a súa muller a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1985.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1985. en 09/09/1985

Montevideo 9/9/1985
Querida flia Tobio:
Recibimos una linda postal de Sitges y hemos recordado cuando estuvimos por alli que pasamos tan lindas vacaciones.
Aqui estamos regular Guillermo esta quedando casi ciego yo le tengo que hacer todo lo tengo que acompañar a todas partes porque ahora se siente inseguro para ir solo pensar lo que andava sin precuparse con la agilidad que tenia. Aqui las cosas de politica marchan mal no porque el gobierno sea malo si no por los partidos de la oposicion le hacen imposible gobernar porque el presidente es muy bueno
Espero que esta los encuentre bien a toda la flia y esperamos noticias de Uds.
Cariños y abrazos
para todos de
Mariquita y Guillermo

[nota con otra letra]: Estimado Tobío: Me alegro esten pasando las vacaciones en las playas mediterraneas y que sea con buen tiempo. Aqui lo pasamos bien con un invierno benigno y a penas de mi vista les puedo escribir estas lineas. Cariños
Guillermo Soler [sinatura autógrafa]

1985-09-14
Postal de José Quero Molares e a súa muller Manuela Gallar Latorre a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985.
Xenebra
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Postal de José Quero Molares e a súa muller Manuela Gallar Latorre a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1985. en 14/09/1985

14.IX.1985

Tuvimos una gran alegría al veros y charlar un rato con vosotros. Hemos venido aqui a terminar el verano. Manolita se ha sentido peor que de costumbre, de manera que el viaje no se puede decir que haya sido, hasta ahora, un éxito. Os esperamos el verano próximo. Con nuestros recuerdos y afectos
Manolita [sinatura autógrafa]
J. Quero Molares [sinatura autógrafa]

1985-11-15
Carta de Antonio Antelo Iglesias a Lois Tobío Fernández, 1985.
Madrid
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Antonio Antelo Iglesias a Lois Tobío Fernández, 1985. en 15/11/1985

Madrid
15 noviembre 1985

Señor Don
Luís TobÍo
C/ Bonetero, 5. 28016 Madrid

Mi querido amigo:
Te agradezco el envío de tu interesante contribución al libro La saudade (Vigo, Galaxia, 1953), que he leído con gran atención y gusto. Me figuraba que escribirías en un gallego impecable, pero mis esperanzas se han visto colmadas ante el dominio — riqueza léxica, elegancia, expresividad — que de nuestra lengua revelas.
Unha forte aperta,
A. Antelo [sinatura autógrafa]

1987-12-15
Tarxeta de nadal de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1987.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Tarxeta de nadal de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández e María del Carmen Soler Ponce de León, 1987. en 15/12/1987

En Los Angeles a 15 de dic. del '87

Queridos Luis y Mª del Carmen:
Hace siglos que no sé de vosotros. Espero que sigáis bien de salud y que este año próximo y si no el otro podamos volver a vernos. Dependerá de cómo vayan mis problemas por esas tierras. ANTHROPOS de Barcelona me ha confirmado la publicación en nueva edición mi Tres en Uno y el Umbral. Y PRE-TEXTOS de Valencia se ha comprometido también a editar en 2 tomos una selección de ensayos literarios de los últimos 50 años.
Durante algunos meses anduve un poco flojo de salud, pero estoy volviendo ya a la normalidad.
Os abrazan, recuerdan y quieren vuestros siempre amigos

José y Eva [sinatura autógrafa]
P.D.
Ya de paso saludos muy cariñosos tambien para Carmen Aldecoa
Vale

[da postal]: With best wishes for a wonderful new year.

1988-02-01
Carta de José Rubia Barcia e a súa muller Eva López a Lois Tobío Fernández, 1988.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia e a súa muller Eva López a Lois Tobío Fernández, 1988. en 01/02/1988

UNIVERSITY OF CALIFORNIA, LOS ANGELES UCLA
BERKELEY - DAVIS - IRVINE - LOS ANGELES - RIVERSIDE - SAN DIEGO - SAN FRANCISCO - SANTA BARBARA - SANTA CRUZ


J. R. B. - Prof. Emeritus

DEPARTMENT OF SPANISH AND PORTUGUESE
LOS ANGELES, CALIFORNIA 90024
1/II/'88

Querido Luis:
No puedes imaginarte cómo y cuánto hemos sentido, tanto Eva como yo, la terrible e inesperada noticia del fallecimiento de María del Carmen, mujer y amiga encantadora, fina, atractiva, cordial, inteligente, como pocas. ¡Qué pena para todos y especialmente para ti y vuestros hijos! Ante esta clase de pérdida no hay palabras que sirvan.
Poco a poco se va cerrando el círculo de los que hemos convivido en recuerdos toda nuestra vida. Créeme si te digo que a vosotros os hemos tenido siempre muy cerca y que ha sido un placer indescriptible cada nuevo encuentro. Sin ella, Madrid no volverá a ser el mismo, para nosotros, ya nunca más.
Dile a tus hijos, de nuestra parte, lo mucho que la admirábamos, queríamos y apreciábamos.
Y para ti, ahora, toda nuestra simpatía y cariño con la reiteración de nuestra fraternal amistad. Ojalá pudiéramos estar a tu lado
Te abrazan

José y Eva [sinatura autógrafa]

1988-08-29
Carta de Isidra M. de Báguena a Lois Tobío Fernández, 1988.
Barcelona
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Isidra M. de Báguena a Lois Tobío Fernández, 1988. en 29/08/1988

Barcelona, 29 agosto 1988

Muy apreciado Luís:
He llamado a tu casa y como no te he encontrado creo que todavía estás de vacaciones.
No quiero dejar pasar más días sin decirte que el pasado lunes falleció Montse Costa. No estuvo enferma y murió muy rápidamente, quizá esto fué una suerte para ella porque no sufrió.
Habíamos salido cuatro días antes y estuvimos en el patio del Ateneo hablando, como siempre, del pasado, presente y futuro, todo formando parte de eta larga conversación que ha durado cincuenta años.
Muchas veces hemos hablado de María del Carmen y de todo lo que nos sucedió en los momentos tan tremendos en que nos conocimos. Nos ocurrieron tantas cosas en tan poco tiempo que siempre nos parecía una época muy larga y de grandes recuerdos.
Encontraré siempre a faltar a las dos y su recuerdo queda dentro de mi como una parte de mi misma.
Recibe un afectuoso abrazo
Isi [sinatura autógrafa]

Yo también me consterno con la desaparición de las amigas más entrañables de Isidra que también han formado parte de mi vida. En esto de la vida y la muerte nadie discute si hay o no hay determinismo. Los grandes recuerdos y las ilusiones compartidas con los seres queridos nos ayudan a seguir adelante.
Nos agradaría verte. Si vienes por Sitges o Barcelona nos sería grato recordar las agradables vivencias comunes.
Recibe un afectuoso abrazo
Salvador [sinatura autógrafa]

1988-10-18
Carta de Guillermo Soler e a súa muller Mariquita dirixida a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1988.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Guillermo Soler e a súa muller Mariquita dirixida a Lois Tobío Fernández e Mª del Carmen Soler Ponce de León, 1988. en 18/10/1988

Octubre 18-10-88

Queridos primos
Recibimos su linda carta y nos alegró mucho que Ud. se halla ido a pasar el verano a Sitges tan bonita playa y a lo pronto Ud. cambia de ambiente. Espero que esta los encuentre bien y a los chicos tambien. Aqui estamos mas regular pues Guillermo no a adelantado mucho, está sentado y no quiere caminar muy caprichoso y de mal genio.
Constanza se casó porque no sabemos nada de ella. Reciba un abrazo de Guillermo y Marujita
[sinatura autógrafa coa mesma letra]

1989-06-07
Carta de Elena Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1989.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Elena Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1989. en 07/06/1989

7 de junio de 1989

Sr. D. Luis Tobío Fernandez
Bonetero 5 - 1
Madrid 16, SPAIN

Queridos amigos,

Mi padre, José Rubia Barcia, celebrará su 75º cumpleaños el 29 de julio. Yo quisiera obsequiarle una colección de cartas de sus amigos, colegas y parientes en honor de su cumpleaños. Estas pueden ser sobre alguna anécdota o algún recuerdo de su amistad con él, o simplemente una pequeña nota deseándole un feliz cumpleaños. Les agradecería que me las envíen antes del 30 de junio a la siguiente dirección:

Elena Rubia Barcia
10634 Esther Ave.
Los Angeles, CA 90064
(USA)

Me gustaría que esto fuera una sorpresa y agradecería toda discreción al respecto. Las cartas deben ser escritas a mano o a máquina en una hoja de papel del tamaño de ésta.

Muchísimas gracias,
Elena [sinatura autógrafa]

[en nota manuscrita de Luis Tobío, na marxe superior dereita]: feito 20.6.

1989-08-09
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1989.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1989. en 09/08/1989

José Rubia Barcia

9/VIII/'89

Mi querido Tobío:
Gracias por tu cariñosa carta con motivo de mi reciente cumpleaños, que a secreta iniciativa de mi hija Elena fue inesperado objeto de celebración.
Tú estás entre mis viejos amigos. Y no vamos quedando ya muchos de vida con vida. A los demás les llegan fragmentos de nuestra existencia, pero a nosotros nos unen una casi totalidad de cosas comunes, hechos de la misma existencia, de parecidas creencias y de sueños no alcanzados.
Me han dicho que se hallan ya en las librerías una 2ª ed. de mi Umbral de sueños y ed. por PRE-TEXTOS, de Valencia, mi Memoria de España [Pasado] Tomo I - Prosas de Amor y Fe. De modo que vuelvo a estar ahí presente. Ojalá no se produzcan en ellos otra vez la caída en el vacío de los otros libros míos.
Es posible que si no me falla la salud vayamos Eva y yo ahi y de ahí, y de ahí a Ferrol, donde en el mes de octubre piensan inaugurar un centro cultural con mi nombre y con ese pretexto tengamos otra vez el gusto de verte.
Mientras tanto, muy cariñosos recuerdo de Eva y un fraternal abrazo de tu siempre amigo

Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1992-01-07
Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1992.
Os Ánxeles
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de José Rubia Barcia a Lois Tobío Fernández, 1992. en 07/01/1992

Desde Los Angeles a 7 de enero de 1992

De José Rubia Barcia
a
Luis Tobío Fernández

Querido Tobío:
Espero y hago votos porque este año que acaba de terminar e sea lo más propicio posible y que te encuentres en buen estado de salud. Vamos quedando menos con recuerdos comunes y acaba de morir, como ya sabrás, el que fue muy amigo mío y supongo que también tuyo, Emilio González López, al que pensaba escribir cuando me llegó la noticia desde Nueva York.
Yo por poco no lo cuento ya que hace año y medio me asaltó en casa un ladrón que había entrado a robar y al verme me golpeó con un garrote hasta dejarme sin sentido después de romperme los brazos y magullarme la cabeza. He estado bajo tratamiento médico desde entonces, pero afortunadamente parece que, con un poco de suerte, acabaré reponiéndome del todo.
Si ahora te escribo es en busca de tu consejo. Eva me dice que hemos hablado de esto, pero a mí se me ha olvidado lo que según ella me dijiste. Se trata de saber que es lo mejor y a quien dejar mi biblioteca y archivo en esa nuestra España. Pronto cumpliré los 78 años. Yo preferiría a venderla a una universidad en este país, regalarla ahí a quien se hiciera cargo de los gastos de envío una vez que yo ya no exista. Dispongo de unos cuatro mil volúmenes aproximadamente y de un archivo bastante amplio de cartas y documentos, pero mientras pueda seguir escribiendo no quisiera deshacerme de una cosa ni la otra. Supongo que tú ya habrás pasado por ese trance o que habrás pensado lo que es mejor hacer. A mí me gustaría que fuera a parar a Galicia, al Seminario, a la Academia o a la Universidad. Perdona la lata. Le escribo en el mismo sentido a García Sabell a ver que es lo que él sugiere. ¿Crees que la Fundación Barrié estaría dispuesta a interesarse en el asunto? Estoy preparando el catálogo que espero terminar en un par de meses.
Es muy posible que nos veamos este verano en Madrid si sigo mejorando. Nuestro paisano Alejandro Finisterre me ha invitado a participar en un homenaje que organiza la Complutense a Juan Larrea, León Felipe y César Vallejo. Creo que tendrá lugar en El Escorial. Otra noticia es que quizá coincida con mi estancia la publicación por la editorial de Isaac Díaz Pardo, de otro libro mío titulado "Con Luis Buñuel en Hollywood y después".
Eva te manda muy cariñosos saludos y yo el mejor de mis abrazos con la reiterada, vieja e incondicional amistad de siempre

Rubia Barcia [sinatura autógrafa]

1993-05-20
Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1993.
Vigo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Francisco Fernández del Riego a Lois Tobío Fernández, 1993. en 20/05/1993

Francisco Fernández del Riego Dr. Cadaval, 32 - 4º
Teléf. 434015
36202 Vigo - 18 maio

Luís Tobío
Madrid
Meu querido amigo:
Entérome agora de que che fixeron entrega onte, do "Triskel de ouro" na cátedra de Estudios Gallegos do Ateneo de Madrid. Aínda que se trata dun mínimo recoñecemento aos teus moitos servicios, tan valiosos, á nosa cultura, quero manifestarche a miña máis expresiva felicitación.
Ben sabes o afecto e admiración que desde vello sinto por tí. Vaia, pois, con estas liñas e coa cordial noraboa, a forte aperta de sempre

F. del R. [sinatura autógrafa]

1993-10-28
Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1993.
San Marcos
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1993. en 28/10/1993

Santiago, 28 de octubro de 1993
Sr. D. Luis Tobío
Madrid

Meu querido amigo:
A súa fugaz estancia aquì deu tempo para pouco. Por outra banda estivo moi ocupado por esto do Seminario. E eu quixera ter conversado máis.
Quero adicarlle un dos meus artigos do Faro de Vigo dominical, e anque teño a ficha de Vde. que aparece na Gran Enciclopedia Galega, veño a molestalo para ampliar algunhas cousas.
1.- ¿Cantos anos estivo no exilio? ¿Foi de 1939 a 1963? Non veu a España en todo ese tempo?
2.- ¿Canto tempo estivo na Habana? Xa sei que tivo relacións con Ortiz, Portuondo, Roa. ¿Coo veu o ambiente intelectual cubano de entón, e a solidariedade cos republicanos españois? Xa nos contou que Lazaro Peña, secretario xeral da CTC intercedeu para que seu irmao Carlos fose a Cuba, ¿Foi exactamente asì o entendin mal? ¿Como era eso da Escuela Libre creada por vostede e outros –¿os ditos?– na Habana?
3.- ¿Como recorda a Castelao en N. York? Algunha anécdota. Xa teño presente que Castelao o presentou a vostede nalgunha conferencia. ¿De que falaba vostede nesa ocasión? ¿Foi máis dunha vez?
4.- O seu vinculo cos galegos do Uruguai, e coa audición Sempre en Galiza.
5.- Que pensa do Primeiro Congreso da Emigración Galega celebrado en Bs. As. en 1956?
6.- ¿Que significou América para vostede?
7.- ¿Vai moito por Viveiro? ¿Que significa para Vd. Viveiro?
8.- Teño en conta a sua amistade con sefarditas en Bulgaria
9.- ¿Que pensa do novo Seminario de E. Galegos?
Todo esto non vai con preguntas e respostas. Sintetizo eu a informaciòn e compleméntoa con outras fontes, como a GEG. Ilustrarei o traballo cunha caricatura moi boa que lle fixo Vizoso (e dixo que a Vde. lle gustara) e coa portada dun libro seu de Edic. do Castro.
Non se tome o traballo de repetir as preguntas. Abonda con que poña os números.
Agardo noticias suas. Disculpe a molestia. Reciba unha forte aperta de Anisia e de seu
Xose Neira Vilas [sinatura autógrafa]

Xose Neira Vilas
Instituto Galego de Información
San Marcos s/n - Santiago de Compostela

[na marxe esquerda do folio continúa o texto mecanografado]:
quero engadir:
10.- ¿Foi vde. o que propuxo o recorrido a Ortoño en 1923? Sua bisaboa irmá do crego Viojo, era así?
11.- ¿De Habana, de Bs. As., de onde as axudas en cartos ó SEG?
12.- Foron a pé a Ortoño, anotando cruceiros, etc. Cónteme.

1997-05-19
Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1997.
Gres
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Xosé Neira Vilas a Lois Tobío Fernández, 1997. en 19/05/1997

Xosé Neira Vilas

Gres, 19 de maio de 1997
Sr. D. Luís Tobío
Madrid

Meu querido e recordado amigo:
Preparo un libro sobre o Primeiro Congreso da Emigración Galega, celebrado, como vostede ben recorda, en Buenos Aires, en 1956. Pensei que era bo deixar testemuña daquel evento, e cadra que eu gardo todo, absolutamente todo (prensa, fotos, testemuñas diversas, símbolos utilizados, etc) o relacionado con tal acontecer. Estimo que é o conxunto máis completo de documentos que existe en relación co Congreso aquel.
Vostede foi clave nel. Vostede redactou o temario, o manifesto e o regulamento. Vostede participou logo nas sesións, etc. Quixera incluir neste libro en preparación unha Memoria súa, pormenorizada de todo o acontecido. Para pedirlle eses documentos creo foron a Montevideo Prada e Abraira, ou non? Como foi a relacion de vostede coa nosa Comisión Organizadora? A corenta anos, que recorda? ¿Que valoración faría hoxe do desenvolvemento do congreso e das conclusións ou resultados? En fin, a vostede non teño que mandarlle un cuestionario con apartados ou preguntas escalonadas. Abonda con esta petición global e de sobras sei que o fará como vostede ten por costume traballar: con rigor e con esa boa memoria que conserva e exerce.
Agradezo de antemám a sua colaboración. Agardo noticias súas. Mentres, reciba unha aperta fraterna, cordial de
Xose Neira Vilas [sinatura autógrafa]

[na marxe esquerda do folio continúa o texto mecanografado]:
o meu enderezo: Gres - Vila de Cruces
36587 Pontevedra

1998-07-02
Carta de Olimpia Torres a Lois Tobío Fernández, [1998].
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Olimpia Torres a Lois Tobío Fernández, [1998]. en 02/07/1998

[2/7/1998]

Querido Luis:
Me encuentro escribiendote, después de tantos años, por estar realizando un proyecto sobre Yepes. Intentamos publicar su vida y obra, que quisieramos se edite en España-Uruguay. Tenemos entendido que en España, casi nadie lo conoce, por eso es que, nos interesa promover su conocimiento y reconocimiento de su persona y obra. Estamos buscando la financiacion necesaria para realizar el libro, asi como tambien nos gustaria organizar en futuro una exposicion.
Lei hace pocos dias un articulo que tu escribiste sobre Yepes, fechado 1955. Un articulo muy lindo, creo que de los más lindos que se han escrito. Este escrito me hizo recordarte y pensar que seria lindo publicarlo. Quizás pensé tambien, que por haber conocido a Yepes, puedas aportarnos a este trabajo tu vision de amigo.
Bueno Luis, me despido, esperando que tengas ganas de escribir algo. Te mando un abrazo
Olimpia [sinatura autógrafa]

[Na marxe superior dereita escrito a man por Lois Tobío: Cont. 1.9.98]

1999-02-03
Carta de Olimpia Torres a Lois Tobío Fernández, 1999.
Montevideo
Madrid
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Olimpia Torres a Lois Tobío Fernández, 1999. en 03/02/1999

Montevideo 3 de Febrero
1999

Querido Luis, querido amigo, te agradezco mucho la carta tan emotiva que me mandaste. Me emociona que tengas con tanto cariño, los recuerdos de Yepes y todo lo que significa para mi nuestra amistad. Me entusiasma mucho la idea que escribieras sobre Yepes, pues nadie mas que tu lo conociste bien y tambien su obra.
Sabes que mis nietas, Regina y Magdalena irán a fin de mes a España y en su estadía, te van a visitar, si tu estas de acuerdo, pues tienen muchas ganas de conocerte que las ayudes en esta magna obra de escribir sobre Yepes, su abuelo.
Bueno espero que las veas y te agradezco desde ya tu colaboracion tan valiosa
Recibe un gran abrazo de tu amiga

Olimpia [sinatura autógrafa]