PROXECTO EPÍSTOLA

----

TEMÁTICA: Exposición de Luís Seoane. Bos Aires. 1978. Galería Imágen

[evento cultural] Exposición individual de gravados de Luís Seoane celebrada na Galería Imágen de Bos Aires en 1978 co título “Seoane, grabados”.
Epístolas
11
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1978-01-25
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978 en 25/01/1978

Buenos Aires, 25 de Enero de 1978

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Recibí los recortes que me enviaste, dos, los de La Voz de Galicia, que se refieren a los libros de Neira Vilas y uno sin fecha. Son los que recibí, antes que me enviases el de la Hoja del Lunes. Si enviasteis algún recorte más no lo recibí. En Informaciones se publicó una nota muy buena de Miguel de Santiago, 15/XII/77 y parece que salió otra en ABC que no llegué a ver. Te agradezco mucho tus envíos. Viajamos el día 1.º a la noche. Yo, enfermo, con una gripe o un virus, no sé bien, que me duró unos diez días. A mi llegada me atendió mi hermano, tenía 24 de presión y 39 de temperatura. La presión fue seguramente aún mayor, dijo él, en el avión. Viajé casi inconsciente y tomé, únicamente, alguna naranjada.
El 2 del mes que viene, febrero, se inaugura una exposición antológica de grabados míos en el Museo de Arte Moderno de esta capital. Por España circula otra antológica estos meses. Esto es todo. Apenas salí de casa. Los amigos que están en Buenos aires, que no salieron aún de vacaciones, han venido a vernos.

Un abrazo para los tuyos, Mimina, tus hijos y nuevas, de Maruja y mío y tú recibe otro de

Seoane

1978-05-21
Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978 en 21/05/1978


Buenos Aires, 21 de Mayo de 1978

Queridos María Elena y José Luis:

Contesto a la carta vuestra de hace pocas semanas, en la que me dicen haber recibido el dibujo del tapiz para la galería Sargadelos. Supongo que estará ya terminado y puesto en su sitio, o a punto de terminarse. En el caso primero me gustaría saber cómo quedó, pues quisiera seguir con esa clase de temas en el porvenir, referidos a la historia de Galicia y a leyendas populares gallegas, hoy muy olvidadas. Esta semana enviaré otro con el tema de botes, para que no quede aislado el otro dibujo anterior de igual asunto y que ya María Elena tejió.
Sentimos mucho que no os decidieseis a venir el mes que viene a pasar unos días a Buenos Aires. Lo sentimos porque nos hubiese gustado que conocieseis esta ciudad, pero, pensándolo bien, quizá no sea esta la oportunidad mejor para ello. Todo el mundo está pendiente del Mundial de Fútbol y la visita sería, no al Buenos Aires cotidiano, sino al que vive un suceso deportivo que, en su magnitud, esconde, aunque sea por breve tiempo, su verdadero carácter.
Trabajo. Tengo muchos proyectos para este año que no sé si podré desarrollar. Entre otros pienso mucho en complementar el asunto de los tapices con la estampación de telas, si les parece bien, lo que haría más completa la finalidad de la industria que comienza con los tapices. Ayer hemos regresado de Rosario, donde el jueves pasado inauguré una exposición. Para el mes de Julio tengo otra en La Plata y en septiembre será la de Buenos Aires.
A Dónega le hablamos por teléfono desde aquí, desde casa. Hablamos con Fernanda, él no estaba en casa y también le hemos escrito. Nos alegramos mucho de su designación. Tenemos fé en el.
Esto es todo por hoy. Por favor escribidnos y contarnos si se inauguró Sargadelos de Santiago, si quedó bien el tapiz y cual fue la reacción del público asistente.

Recibid vosotros y vuestros hijos un gran abrazo de nosotros dos:

[Seoane]

1978-06-13
Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978
Bos Aires
Sada
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978 en 13/06/1978


Buenos Aires, 13 de Junio de 1978

Sr. D. José Luis Vázquez Freire
Sada

Queridos Mª Elena y José Luis:

Recibimos la carta que enviasteis del 30 del mes pasado con las diapositivas que nos gustó mucho recibir y pienso que todos los tapices nos gustan menos uno en el que creo no haber acertado con determinados colores. Me refiero al de la mujer sentada con fondo de mar donde se confunden los colores claros. También me gustó mucho saber del éxito de la inauguración de Sargadelos de Santiago y del Homenaje al Seminario de Estudos Galegos. No sabemos aún cuándo volveremos. Tengo exposiciones aquí y en alguna ciudad del interior. Acabo de hacer una en Rosario y tengo otra, en Julio, en La Plata. En Buenos Aires la tengo para septiembre. Cuando vengáis, en el mes de octubre (nos agradó mucho esta noticia y haremos planes para acompañaros en lo posible para que conozcáis esta ciudad en sus muchos aspectos) hablaremos de nuestros propósitos. Cuando veáis todo lo que encierra de cuadros y libros esta casa os daréis bien cuenta de nuestras dificultades. No es nada fácil nuestro traslado definitivo, sino renunciando a cuarenta años o más de vida. Sin embargo, nuestro deseo es quedarnos ahí, pero no sabemos cómo. Muchos de los libros que tengo, muy valiosos, se consideran por las leyes de bien público y no pueden salir del país, así como los cuadros, buenos o malos, se consideran divisas, etc. No tenemos el genio tramposo que nos capacite para burlar leyes. Imposible, o así nos parece, de burlar, dado nuestro modo de ser. Iremos, desde luego, el próximo año y para entonces habrá material suficiente para hacer una primera gran exposición que trataremos circule por toda la península.
El Mundial constituye, desde el punto de vista del conocimiento de Argentina por los extranjeros, un éxito. Supongo que habréis visto su inauguración por T.V. No se conoce que se haya hecho nada parecido de apertura en ninguno de los mundiales efectuados hasta ahora. Pero, desde luego, el mes de octubre es más importante porque, en ciertos aspectos, Buenos Aires está en plena temporada de espectáculos, cultural, etc. A fines de este mes enviaré un nuevo dibujo para tapiz, con alguna otra leyenda o asunto histórico de Galicia como tema.
Hoy, y rogando siempre nos contéis lo que pasa por ahí, nos despedimos con un gran abrazo para los cuatro:

[Seoane]

1978-09-12
Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978
Bos Aires
Sada
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Vázquez Freire. 1978 en 12/09/1978


Buenos Aires, 12 de septiembre de 1978

Sr. D. José Luis Vázquez Freire
Sada

Queridos José Luis y Mª Elena:

Estoy en deuda con vosotros. Fueron pasando los días y no solo no envié el dibujo, sino que tampoco he contestado vuestra carta. Confié también en que Julio y Agosto son meses en que apenas se trabaja en ese hemisferio por el verano, en cambio todo el tiempo es poco en Buenos Aires donde es invierno. Entre Junio y Agosto hice tres exposiciones, en Rosario, en La Plata y en Buenos Aires. El día 5 de este mes inauguré en Bonino que estará abierta todo el mes y en octubre y diciembre tengo otras dos en otras dos galerías, una de grabados y la otra de pasteles. Ahora debo empezar a fichar mi biblioteca de arte que comprende más de mil volúmenes y varias colecciones de revistas y que pienso donar, más adelante, a alguna institución. Es muy valiosa y con numerosos libros agotados hace años. Desde luego las revistas, que encierran todo lo ocurrido en lo que va de siglo en arte, casi todas francesas y son incontrables. Continúo pensando en las posibilidades del tapiz, pero a esto quisiera añadir el estampado en telas. Ya hablaremos de todo esto quizás próximamente. Todo depende de que vosotros vengáis a dar una vuelta a Buenos Aires como anunciasteis en vísperas del mundial de fútbol. La primavera de aquí suele ser una buena época.
Pasamos horas extraordinarias con Elena y Domingo García Sabell. Las conferencias fueron un éxito y esperamos que vuelvan en cualquier momento, invitados esta vez por instituciones médicas para pronunciar algunas conferencias más referidas a medicina. Para entonces espero pronuncie alguna sobre arte, fuera de la colectividad, como una inolvidable que en su viaje de hace veinticinco años pronunció en una galería de aquí. Mucha gente recuerda aquella conferencia y el público de aquí no es fácil de contentar, pues diariamente se pronuncian entre treinta y cincuenta conferencias, unas con entrada pública y otras, las menos, pagando. Pero no voy a describiros Buenos Aires ni su vida cultural. Lo veréis y la experiencia será de vosotros. Entre la próxima semana y la que sigue os enviaré un nuevo dibujo y a partir de entonces lo haré mensualmente.

Un gran abrazo de Maruja y mío para vosotros dos y para José Luis hijo y Victoria. Saludos a Ángel y familia.

[Seoane]

1978-09-12
Carta de Seoane a Palmás. 1978
Bos Aires
Londres
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Palmás. 1978 en 12/09/1978

[Carta mecanografada]

Buenos Aires, 12 de setembro de 1978

Sr. Ricardo Palmás
Londres

Benquerido Palmás:

Contesto uns vinte dias despois á carta urxente que me remitíu pedíndome algunha bibliografía en castelán sobre a miña obra, para John Purkis. Vivín en Richmond no 49, e fixen unha mostra na Galería Twenty Brook Street, que creo desaparecéu e tiña un salón adicado a figuríns e bocetos de decoracións de ballet, dibuxos e acuarelas de Larionov, a Gontcharova, Picasso, Bracque, etc., e un subsuelo onde se facían mostras de arte contemporáneo. Estaba dirixida por un ex Maior do exército británico. Mister Rubín, non me lembro o nome. Unha boa persoa por quén coñecín algunha xente, e que sorprendeuse moito cando rechacéi que viñese un guitarrista e unha actriz pra inauguración, pedíndolle un gaiteiro, pois supoñía ás gaitas como do esclusivo uso dos escoceses. Entón coñecín, de paso, moita xente inglesa, Herbert Read, Moore, Topolski, etc. A miña mostra tuvo o éxito que pode ter un pintor descoñecido, unhas poucas eloxiosas notas, unha de elas moi boa, de Dieste que vivía entón en Londres, e vendín algunhas obras. Tería moito que falar desa cidade e do movimento pictórico que sucedeu á guerra.
Eu matino que D. Ramón e Virxinia Wo[o]lf atopáronse en Galicia. Non sei ben por qué. Coñezo, dende logo, o traballo de Otero Pedrayo. En canto ós liberales houbo moitos galegos desterrados en Londres, e sei que algúns deles exerceron a enseñanza, seguramente de español e interviron na redacción das “cartillas” pra escolas que eloxiou Sarmiento no Senado. Aparte do músico Marcial del Adalid, como os outros desterrado por masón e liberal en Londres.
Este ano fixen exposicións en Rosario, na Plata, unha de grabados no Centro de Estudios Brasileños, outra agora en Bonino, e, o 2 de Outubro farei unha de grabados na Galería Imágen. Probablemente sean as derradeiras que farei por unha longa tempada en Buenos Aires. Tamén publico un libro con 72 grabados con temas galegos nesta cidade. Saldrá en Novembro.
Esto é todo. Contésteme si recibíu os libros. Con este remito tres diapositivas. Unha aperta con saúdos de Maruxa, de:

[Seoane]

1978-09-12
Carta de Seoane a García Sabell. 1978
Bos Aires
Santiago de Compostela
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a García Sabell. 1978 en 12/09/1978




Buenos Aires, 12 de setembro de 1978

Sr. D. Domingo García Sabell
Santiago

Querido Domingo:

Recibín a tua carta do mes pasado. Escribo a moitos dias de recibila, pois foron moi atarefados, desbotados. Fixen unha mostra de grabados na Plata, outra no centro de Estudos Brasileiros désta e inaugurei o dia 5 unha de 35 oleos escolleitos, gardados no meu obradoiro, na Galería Bonino, onde expoño dende fai moitos anos, dura todo o mes. Ten moito éisito. Remítoche, como curiosidade, a primeira nota saída de La Nación. O dia 2 do mes que ben fago outra, duns sesenta grabados, en outra galería, Imágen. Por outra parte, rematei de facer o tomo de grabados, setenta e dous, que se chamará Temas Gallegos. Grabados en Madera. Sairá a fins de novembro. Recollo moitos temas históricos de leendas e costumes que nunca foron tratados plásticamente, moitas nin siquera literariamente. Traballei algún dia mais das oito horas prescriptas como xornada de traballo e quedei canso. O grabado en madeira require moita atención, por temor dos erros irremediables coas goibas ou buriles, e moita seguridade na man. Tamén require un esforzo físico, aínda que pequeno, moito maior que no dibuxo ou a pintura.
Agradecemos moito as liñas que nos adicas na tua carta. Non podo descrebirche a ledicia que a Maruxa e a min prodúxonos a vosa presencia e o ánimo que esta e as conversas nos infundiron. Facíanos falta, ou parecíame. Pola miña parte déboche moito. Na Coruña espérame a edición do teu traballo encol de min que quero sexa unha das mais fermosas edicións galegas. Déboche tamén esa monografía aínda inédita; como as anteriores publicadas tan xustas, ó meu ver, e tan belidas. Mais déboche ser un dos poucos compañeiros da miña xeneración que soupo ser fidel de adulto á nosa mocedade turbulenta como tiña de sere por desexos de xusticia, que fixeches unha das obras escritas mais lúcidas de cantas se publicaron en galego no que vai de século e que toda Galicia, como cada un de nos, débeche. Escrita, esto debémoste tamén, nun idioma que non esquence as verbas cultas e arcaicas cando sustituien os castelanismos e portuguesismos tan dos nosos dias. Escrita, sabendo que o idioma faino o pobo, a sensibilidade do ouvido e, non en pequena medida, os escritores. Estivemos gozosos da vosa estancia en Buenos Aires e orgullosos do éxito humán e intelectual que tivéchedes. Algún dia próximo lembraremos xuntos Buenos Aires. Do paseo ao Tigre, da pequena xuntanza céltica, coa asistencia de xudeos e italiáns, ou desta procedencia, na nosa casa e coa simpatía que despertáchedes nos asistentes. Todo, aparte das nosas conversas.
Agradecémosvos a estancia nesta cidade e a vosa amistade. Recibide Elena e ti unha fonda aperta de Maruxa e miña.

1978-09-25
Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978
Bos Aires
O Castro [parr. Osedo, conc. Sada]
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Díaz Pardo. 1978 en 25/09/1978

Buenos Aires, 25 de Septiembre de 1978

Sr. D. Isaac Díaz Pardo
Sargadelos

Querido Isaac:

Unas líneas solamente para deciros que vivimos, agobiado este año de exposiciones, estoy celebrando estos días la cuarta, en Bonino, del 1 al 30 de este mes, e inauguro otra de grabados el día 2 del mes que viene y me queda otra para diciembre, con la cual despediré al año. Seguramente tuviste noticias nuestras a través de García Sabell, cuya visita a Buenos Aires dejó una fuerte impresión entre quienes escucharon sus conferencias y le trataron. Por nuestra parte nos disponemos, en lo que resta de año, a empezar con los trámites para trasladarnos definitivamente a La Coruña También le escribo de esto a José Luis. Nuestro problema es trasladar todo lo que tenemos, que es mucho. Se trata de cuanto fuimos coleccionando en cuarenta años de vida, en cuadros, libros, etc. Muchas cosas tenemos que dejarlas y otras buscaremos una empresa que se encargue de ellas, del embalaje y del traslado, pero esto quiere decir una cantidad de papeleo impresionante. Empezaremos una nueva vida. Será por tercera vez. No es un cambio de empleo, sino de vida, que es más aventurado y grave.
Ayer llegó Lueiro, con su mujer su hija y una sobrina. Les veremos mañana. Suponemos que nos contará de Galicia en los últimos meses. De antes, desde nuestra llegada, no tuvimos prácticamente otras que las de García Sabelll. Todo el mundo está muy ocupado y no escribe. Yo lo estoy tanto como todo el mundo, aunque nunca hable de ello y escribo, con la esperanza de obtener respuestas que, en general, no llegan.
Ahora acabo de terminar un libro de grabados en madera, setenta y dos, se titulará Estampas Gallegas, leyenda, historia, sucesos, trabajos…Creo que va a ser el primero de este género que va a salir, pero no importará demasiado. Habrá temas que servirán de precedente, serán repetidos por otros y entonces se convertirá en novedad. Pasó así con bastantes de los que traté e hice en el pasado. No importa, nada me importa ya de manera decisiva. Un título muy representativo en Galicia fue La Zarpa. Yo espero hacer en algún momento El Zarpazo, Cuco-Rei es demasiado lírico. Claro que puedo proyectarlo y no hacerlo. Es mi condición. Bueno no te escribo más. Te mandaré los catálogos al final de mis exposiciones. Tuvieron, hasta ahora, un gran éxito de crítica.

Un gran abrazo para los dos, Camilo, Rosendo, José, Adriana y María de Maruja y mío.

Seoane

1978-10-20
Carta de Seoane a Dónega. 1978
Bos Aires
A Coruña
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dónega. 1978 en 20/10/1978


Buenos Aires, 20 de Outubro de 1978

Sr. D. Marino Dónega Rozas
A Coruña

Querido Dónega:

Onte escribinlle a Diaz Pardo e dígolle que fai meses que non teño noticias tuas, pois suponme informado de moitas cousas das que non teño noticia en absoluto. A tua derradeira carta foi do 5/VIII, na que me invitábades, en nome do Museo, a participar nun xantar a Alvaro Gil, e na que me anuncias poñerme duas letras mais adiante. Non recibín nada e supoño o moito traballo que o impedíu. Pola miña parte traballo arreo no que poido. O 21 remátase a cuarta exposición deste ano e o 9 de Novembro inaugúrase outra de pasteles, sempre con temas de Galicia, que é un país que está a morrer por falta de información axeitada no corazón dos emigrantes. O único que trouxo noticias foi Domingo, que por outra parte confirmou polas suas conferencias a ademiración que xa lle tiñan as xentes de eiquí. Para nos non podo decir canto siñificóu, a pesares de ser recente a nosa estancia en Galicia, e ternos dadas tantas probas de amistade.
Falando de outra cousa, agora en novembro salirá á rua o libro meu, Imágenes de Galicia, setenta e dous grabados en madeira e un prólogo bastante extenso en castelán e galego. Na coleición onde van incorporados os idiomas castelán e inglés. Fáloche de min, non teño outra de que che escribir. En febreiro ou marzo estaremos Maruja e eu nesa. Non sabemos aínda si definitivamente ou por outro ano mais. Non podemos decidirnos.
A fin de ano ou nos comenzos da temporada artística do ano que ven inauguro unha mostra importante da miña obra no Museo da cidade de Santa Fe, un dos grandes museos da Arxentina. (Teño que che decir que as sociedades de “Amigos do Museo” eiquí, e nos Estados Unidos, teñen a sua residencia nos mesmos Museos, tal como o proietaba eu coa esperencia de pertenecer ás sociedades do Museo Nacional de Bellas Artes e Museo Municipal de Arte Moderno de Buenos Aires. O mesmo en todo o resto do meu proieto. Mais non importa. Ese é un capídoo rematado da miña vida social en canto a Galicia e súmase á perda de tantos anos de vida nela, da obra feita por Galicia, fora dela, de tanto soño perante coarenta anos, e das obras de arte galegas que trouxen ao exilio que gardei, adequirín, troquei, etc., e o que mais amei. Cada unha delas ten para unha historia. Unha historia soio pra min).
Supoñemos xa casados a Fernando e Milagro, supoñemos a todos ben. Nos lembrámonos moito de todolos amigos. Non contestes si non tes lecer pra facelo.
Unha grande aperta para ti, Fernanda, Milagro e Fernando, de Maruja e miña:

1978-10-20
Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1978
Bos Aires
Vigo
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Fernández del Riego. 1978 en 20/10/1978

LUIS SEOANE
Buenos Aires, 20 de Outubro de 1978
Sr. D. Francisco F. Del Riego
Vigo

Querido Del Riego:
Escribinche fai meses, a mediados de Xulio, pedíndoche que me dixeras o teu parecer sobor da nota que me enviaba respondéndolle a un señor Molina, e tamén encol da posibilidade de continuar a sección que facía para La Voz de Galicia, no Faro de Vigo. Remitícheme a nota encol do xuicio de Molina sobre a miña obra e prometías escribirme unha carta mais adiante. Non chegou, e gostaríame que me escribises. Eu estou moi lonxe de todos vos e cada vez mais de Galicia, pois aquí non chega ningunha clase de noticia referida a ela, soio os vascos e cataláns teñen ese privilexio. Aparentemente non existimos, e a xente está descorazonada, pois non saben que conqueríu Galicia en todo este tempo, dende que se anuncióu a preautonomía.
Nos matinamos que iremos en febreiro, non sabemos ben, aínda, si pra sempre ou novamente por un ano. Eiquí pensan facerme unha gran exposición retrospectiva de homenaxe, que agradezo moito, con motivo de que en 1980, cumplo setenta anos. Non tiña conciencia da edade, eles, os que propoñen a gran mostra retrospectiva, fixéronme rememorar a xente da miña xeneración, os compañeiros de fai pronto meio século nas nosas primeiras loitas, das nosas esperanzas pra unha Galicia que tiña de vir, etc. Mais todo frustrouse e temos traballado mais en peores circunstancias que os de algunhas xeneracións atrás. Os que chegaron despois noso non parecen ter en conta canto afectóu o noso traballo esas circunstancias. Alá eles. Son fillos, ou netos, ou familiares dos que diron lugar a elas. Mais non quero falar desto, nin escribir encol delo.
Neste intre quero pensar mais ben no libro de grabados que está a aparecer, con prólogo en galego e castelán. Faise por unha editorial arxentina, con él quero voltar, aínda que sexa soio con grabados, aos temas de leendas e históricos, nunca utilizados, que sepa eu, en Galicia. Refírome ás leendas, ou utilizado moi pouco no XIX en canto ao histórico. Trátase dun libro con setenta e dous grabados e tidoase Imágenes de Galicia.
Recibín o libro que me remitiches Galicia 2002 mais non sei si tivo eco algún. A min trocáronme algunhas verbas para poñelas en portugués ou en castelán. Continúo matinando que o vocabulario fíxose logo dun uso constante do idioma e, pola miña parte veño notando que verbas que son arcaísmos do castelán que se din na Arxentina, e que producían risa en España, voltouse ó uso delas como por exemplo ubicar, a forza, seguramente, da lectura de traduccións feitas polas editoriales en Buenos Aires.
Mais non é eso o máis importante, o que a min impórtame, senón saber si tivo o efecto que esperaban os orgaizadores e do que eu fun mais ben escéptico.
Escríbeme, por favor; por ti e dous ou tres amigos mais, síntome vinculado a Galicia.
Recibide Evelina e tí unha grande aperta e moi garimosa de Maruxa e miña:
Seoane

1978-10-30
Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1978
Vigo
Bos Aires
Orixinal Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Fernández del Riego a Seoane. 1978 en 30/10/1978

Vigo 30-outubro 1978
Sr. D. Luís Seoane
Buenos Aires


Meu querido amigo:

Recibín a túa carta do día 20 na que te laias de que non cumplira a miña promesa de che escribir. Pero o meu silencio está xustificado, pois estóu atravesando días moi doorosos. Cando apenas se cumplira un ano da morte dun irmán meu, agora remata de se finar aos 61 anos, outro: Domingo. Sin mal ningún, deitouse como decote ás once da noite, e ás nove da mañán seguinte apareceu sin vida no leito. Xa podes figurarte a forte impresión que nos abanéou e que aínda non puiden superar. Por si fora pouco, mañá operan en Madrid a outro irmán de 54 anos do corazón. Teñen que lle poñer unha nova válvula, e non sabemos como irá a cousa.

Tamén ando amolado con Artes Gráficas, pois temos fallidos de case seis millóns de pesetas, que non hai xeito de recuperar. Esta situación vén gravitar aínda máis sobre o meu estado de ánimo.
De todos xeitos, non deixei de me ocupar da túa posible colaboración en Faro de Vigo. Pero con tan mala sorte que cando encetaba xestións con Landeira, éste cesóu como director do xornal. Agora ocupóu o seu posto un tal Armesto co que non manteño relación, e nin sei siquera por onde vai encamiñar os seus pasos.
Celebro moito, como podes supoñer, ese proiecto de che facer a gran exposición retrospectiva de homenaxe, que tanto mereces. Aquí, nestes días, está aberta unha exposición antolóxica de Colmeiro, que abrangue desde o ano 1929 ate hoxe. É realmente interesante, e os cadros están moi ben escollidos.

Estóu desexando coñecer ese novo libro de grabados Imágenes de Galicia. O importante é a obra que ún deixa, e pouco significa que a xente nova hiperpolitizada queira prescindir do labor esforzado e valioso dos que a precederon. Estamos en momentos revoltos e desacougados. Pero as cousas, si a democracia se asenta, volverán ao seu canle, e os que veñan despóis terán necesariamente que valorar o que se fixo en situacións ben difíciles. De calquera maneira, tí e nós sabemos que cumplimos unha misión histórica, e eso val por todo o resto.

O libro Galicia 2002, inda que non tivo proiección popular, conseguíu un eco positivo nos medios minoritarios.

Por aquí todo sigue máis ou menos como cando tí te fuche. Estase a traballar nunha reactualización do Seminario de Estudos Galegos, coa incorporación de homes novos especializados nas diferentes materias. Xa te supoño enterado, tamén, da inauguración da nova planta do Museo Maside. Eu non puiden asistir, polas razóns que che indicaba ao comezo desta carta, pero dixéronme que concurrira moita xente, e que o Museo quedóu moi ben.

E nada máis polo momento. Garimosos saúdos a Maruxa, de Evely pra os dous e pra tí a cordial aperta de sempre, coa esperanza de te poder abrazar moi axiña.


Paco

1978-11-08
Carta de Seoane a Dieste e Muñoz Manzano. 1978
Bos Aires
A Coruña
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Seoane a Dieste e Muñoz Manzano. 1978 en 08/11/1978


Buenos Aires, 8 de Noviembre de 1978

Sres. Carmen y Rafael Dieste
La Coruña

Queridos amigos:

Hace mucho que no nos escribimos, no sé quien es quien debe carta, pero no importa, el caso es que hace mucho que no tenemos noticias vuestras directas, así como vosotros tampoco las teneis de nosotros. Suponemos en vuestro poder el cuadro que mandó Luis por Domingo, el vuestro, que estaba destinado a vuestra casa de Rianjo con el personaje del cuento de Rafael, el anciano que cruza el rio con la piedra sobre la espalda. Lo tuvimos enrollado desde el año 49 y solo volvió a ver la luz para enviarlo, igualmente enrollado, por Domingo, no sabemos como habrá llegado, pues era un cuadrado pintado con bastante materia y al ser enrollado más apretado quizá sufrió algo la pintura. De todas maneras nos gustaría saber si lo teneis ya en vuestro poder y si, despues de los años, os sigue gustando.
Nuestra vida este año tuvo sus alternativas, Luis pasó algún tiempo con pequeños achaques que lo tuvieron bastante deprimido, a pesar de eso trabajó bastante, sobre todo grabando en madera, pues está pronto a salir un libro de 72 grabados que se titula Imágenes de Galicia y que van desde temas históricos, a costumbres antiguas, algunas desaparecidas, a la actualidad. Además de esto hizo, con la que se inaugura mañana, cinco exposiciones, una en Rosario de pequeños oleos, luego otra en La Plata de grabados, después vino la de Bonino, con oleos desde el año 48 hasta el actual, compuesta por obras que no habían sido expuestas y que estaban reservadas para nuestra colección, quedaba muy bien y la crítica fué muy buena y muy elogiosa, así como el éxito permanente de público, nos dejó muy contentos. En setiembre (finales y comienzos de octubre) una de grabados en esta ciudad que fué muy visitada y con muy buena crítica y por último la de mañana, que son pinturas al pastel que había hecho por los años de Ranelagh y que vosotros seguramente debeis recordar, pensamos que va a quedar bien y son obras desconocidas para el público en general y con esta se da por terminada la temporada de exposiciones en este año, para nosotros, y que ya nos dejan muy cansados.
Por otra parte estamos preparando nuestro regreso definitivo a esa, no será todavía por esta vez, pues es mucho lo que tenemos que levantar, cuadros, grabados, toda una cantidad de obra de Luis hecha a lo largo de cuarenta y tantos años, libros en cantidades enormes que se fueron acumulando en todo ese tiempo, objetos, todas las cosas que nos rodean que constituyen un gran parte de nuestra vida y que no podemos desprendernos de ellas.
Algunos de los trámites para ese traslado pensamos que seguramente será mejor realizarlos personalmente en esa, de manera que iremos seguramente en febrero, estaremos diez meses o un año para volver aquí y ya (dejando ahora muchas cosas ordenadas) en el 80 regresar para quedarnos. Todo esto nos tuvo y nos tiene bastante intranquilos, además de todas las cosas que están ocurriendo aquí y en el mundo porque no podemos hacer como el avestruz, esconder la cabeza y no querer ver, estamos aquí y tenemos que sufrir todo lo que pasa y lo mismo nos ocurrirá ahí o en cualquier parte en donde nos encontremos. Será otra etapa de nuestra vida, quizás la definitiva, ya veremos.
Por aquí andan estos dias José Luis y María Elena. Ahora, en estos momentos están haciendo un tour por el país, solo se quedaron cinco dias en Buenos Aires y creo que al final de su viaje estarán otros cinco, están aprovechando muy bien el tiempo, piensan regresar el 17, ya lo veréis y os contarán de todo. De Marika y Varela no tenemos noticias, Luis escribió hace como cinco meses y, por supuesto, Varela no contestó. Las noticias que nos llegan en lo que se refiere a Varela son bastante confusas, pues lo mismo nos dicen que está muy bien porque no bebe nada que todo lo contrario y cuando nos dicen esto nos dejan muy preocupados y apenados. De la gente de aquí no podemos deciros mucho, algunos se han ido para siempre, otros andan bien o regular, lo mismo que todos nosotros, cosas que dejamos para cuando regresemos dentro de dos meses y algo, el tiempo corre y enseguida estaremos con vosotros en La Coruña. ¿Qué es de Mireya? No sabemos nada de ella, si se quedó, si volvió, si está por ahí dadle nuestros saludos cariñosos. Y por hoy termino, si teneis ganas escribir unas letras. Un cariñoso y grande abrazo de Luis y mio para los dos.

Maruja