PROXECTO EPÍSTOLA

----

TEMÁTICA: Octubre

Epístolas
2
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
Data Relación Remitente - Destinatario Orixe Destino [ O. ] [ T. ]
1971-06-20
Carta de Palmás a Seoane. 1971
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Palmás a Seoane. 1971 en 20/06/1971

Buenos Aires, 20 de junio de 1971

Querido Seoane:

Me parece estupendo que haya aceptado hacer el monumento a los emigrantes. Quienes no lo entiendan tampoco entienden lo que han hecho Picasso y Miró. La ubicación del mismo me parece estupenda. Son tremendas las cifras que me da sobre emigración, lo terrible es que las consecuencias de esta sangría que debilita a Galicia desde hace décadas se pagarán a muy largo plazo. Con cada hombre que va se acota más y más el futuro desarrollo del país en todos los niveles; ahí está Irlanda pagando aún hoy las consecuencias de sus malas cosechas de patatas en el siglo pasado. Naturalmente esto le preocupa a muy pocos, nada o casi nada a nuestros popes locales, y mucho menos a las autoridades. Yo sigo todavía bajo la influencia del impacto que me produjo el contacto con la realidad gallega, la angustia de ver un país en descomposición; lentamente lo iré superando, pero la realidad nos deja unos márgenes tan mezquinos para la esperanza. No sé si algún día los publicaré, pero desde hace unas semanas estoy trabajando en unos cuentos de ciencia-ficción, creo que el género permite manejarse con una mayor libertad frente a la realidad y extrapolar sus llagas hacia el pasado o hacia el futuro, expresando la angustia del presente. Son cuatro o cinco cuentos en embrión que no sé si me gustarán cuando les dé remate.
Se acaba de publicar en Montevideo un trabajo de Apolant sobre la expedición de las familias, es muy completo y muy riguroso en cuanto a los datos que maneja; por suerte se superpone muy poco a lo que pensaba hacer. En realidad me permitirá trabajar con mayor comodidad y centrarme en la interpretación y evaluación del aporte demográfico y cultural de esas familias. El Patronato publicó un pequeño opúsculo de este señor sobre el trabajo de Cornide acerca de la colonización del Plata por familias gallegas. Es sorprendente la agudeza y precisión de las medidas que recomienda, máxime si tenemos en cuenta que Cornide nunca pasó por aquí.
Por aquí la vida cultural está llegando a su apogeo. A nivel periodístico han aparecido dos nuevos diarios: El Cronista y La Opinión. El primero lo edita la empresa del Cronista Comercial, no aporta nada nuevo en cuanto a formato (tipo sábana) y diagramación. En cuanto al otro reproduce en general a Le Monde, inclusive en las letras más o menos góticas de su título. Está dirigido por Jacobo Timerman y tiene buenos colaboradores y un excelente servicio de noticias que no incluye, por suerte, a las tradicionales agencias norteamericanas. Su ideología es muy difícil de detectar se publican cosas de izquierda y de derecha también. Las páginas de cine, teatro, libros, discos, etc. –cuatro en total– son francamente buenas. En ellas se publicó en buena medida toda la polémica sobre el caso Padilla. En el número de hoy se reproduce un documento de los “papeles de McNamara”. Les he mandado por barco a Ud. y a José recortes que aparecieron en este diario desde el número uno. José tendrá en poder de él toda la sección de cine. En cine, se estrenó esta semana Love story luego de un fabuloso bombardeo de propaganda. También Los rojos y los blancos de Jancso, el húngaro de Los Condenados, la película es una maravilla por su tratamiento formal y el enfoque que tiene sobre la violencia, el ejercicio de la violencia por parte de los dos bandos en pugna luego de la Gran Revolución. Está en cartel una excelente comedia de Broca, el director de Rey por inconveniencia, se llama El diablo por la cola con un excelente trabajo de Ives Montand. Aún no he podido ver Metello de Bolognini, sobre las huelgas obreras en la Florencia de fines del XIX, ni Tristana de Buñuel que fue muy bien recibida, ni tampoco un film italiano sobre las actividades policiales. La censura parece estar más calmada y le han levantado la prohibición a Octubre y Huelga de Eisenstein. En teatro, sigue el furor de los café-concert que surgen como hongos, como siempre hay cosas buenas, regulares y malas. No sé si fue a escuchar a Cipe Lincovsky, no es un gran cantante, pero dice cosas y las dice bien. En el Museo de Bellas Artes se clausuró el mes pasado una exposición de Calder, que reunía piezas fijas, móviles, litografías, cuadros y paneles fotográficos. En este mes se está desarrollando un ciclo musical judío en la sinagoga de Libertad, pude ir solamente a un concierto de muy buena calidad y para mí totalmente novedoso, ya que nada conocía. Como siempre la colectividad judía sigue haciendo las cosas bien –es decir de la única manera que deben ser hechas– y uno piensa en nuestra colectividad... Salió el trabajo suyo sobre Diego Rivera, me gustó mucho y creo que es muy informativo, por lo menos así me resultó a mí que sé muy poco sobre él. En esta semana le mandaré por barco los ejemplares que me pidió antes de marcharse.
En mayo estuve en Montevideo invitado por el Patronato para hablar sobre López Abente. La charla fue interesante, creo yo al menos, porque como vivió tanto tiempo me permitió pasar revista a la vida de la sociedad gallega en los últimos cien años. Al final se realizó un coloquio con el público sobre la actualidad gallega y española en general, aprovechando mis impresiones de viaje. Allí tuve oportunidad de ver en la “Cinemateca del 3er Mundo” dos películas chilenas, de factura muy modesta pero de gran interés: Venceremos documental sobre la campaña de Unidad Popular y Compañero presidente que es el reportaje de Debray a Allende. Por supuesto me pasé toda la función pensando y “delirando” sobre un cine gallego que con modestos recursos pudiese decir algo sobre la realidad del pueblo. El viaje me vino muy bien pues me traje un cargamento de libros editados en la URSS y en China a precios realmente increíbles.
Me pregunta si terminé la carrera, eso mismo me pregunto yo, solo que con un tiempo verbal distinto. Desde mayo están suspendidas las actividades docentes en la Escuela de Sociología del Salvador, cuyos alumnos se dedican a fantasear, como buena parte de los universitarios argentinos, sobre la revolución social motorizada por el dudoso revolucionario y sonriente exiliado de Madrid. Filosofía y Letras de la UBA está cerrada hasta nuevo aviso. Francamente cada día entiendo menos como gente que tiene 20 años puede pensar que se puede hacer algo con un individuo que pudo hacerlo todo y no hizo nada, o mejor dicho, hizo todo lo que no debía hacer para realizar una revolución; salvo que se crea que su régimen pudo desembocar alguna vez en un hecho revolucionario a través de la demagogia y la corrupción.
Me alegra el haber hecho amigos durante el viaje. Los recuerdos a todos con nostalgia y espero volver a verlos. Disculpe el largo de la carta y reciba junto con Maruja un abrazo,

Ricardo Palmás

1971-10-19
Carta de Palmás a Seoane. 1971
Bos Aires
Transcrición

Transcripción da epistola Carta de Palmás a Seoane. 1971 en 19/10/1971


Buenos Aires, 19 de outubro de 1971

Meu querido Seoane:

Sen dúbida a nosa correspondencia anda desnorteada, xa que debéronse perder cartas suas e miñas. Cómo van Vd. e máis a Maruja? Supoño que o seu traballo co monumento de homaxe ao emigrante debe estar ben adiantado. Eu estou con muito traballo, ademáis do de turismo estou nun equipo que está a elaborar o plan regulador da cidade de Olavarría, unha esperiencia mui interesante ainda que non me deixa muitos cartos. Na faculdade perdeuse cuase totalmente o ano deica hoxe non puiden esaminarme en ningunha das asignaturas que me faltan; o mércoles prósimo poderei esaminarme en Antropoloxía, sempre que non suceda nada denantes.
Pra falar dos nosos vellos “amores”, direille que da coletividade pouco lle podo dicir. Hai unhas semanas atopeime con algúns dos homiños da Irmandade –Cupeiro, Florez e Dapresa– pidíronme contas pola miña conferencia en Barcelona, e dahí orixinouse unha discusión mui forte. O proieto que Vd. presentou no C[entro] Galego caíu xa nas maos da xentiña de sempre, sei por Martínez Romero que andan con el ao lombo o Cupeiro, o Molinari e algún outro que non lembro quen é; consecuencia de todo non farán nada ou farán o de sempre, unha trangallada. Respeito disto teño mentes de falar con Lorenzo Varela pra ver si podo publicar na coleción “La historia popular” do Centro Editor de América Latina un traballiño sobre a nosa emigración na Arxentina (cuio índice temático lle adxunto). Por culpa del estou escribindo uns contos con estorias de emigrantes e de fillos de emigrantes, eu non estou mui conforme, pro Varela pensa que están ben.
Xa estará enterado do golpiño de estado que tivemos a semana derradeira, continuan os rumores sobre posibles levantamentos militares. Antonte correu o rumor da sublevación de Campo de Mayo, pro non pasou de ser un rumor destinado á especulación financeira, o que si houbo foi un asado que pode ser o prólogo dunha conspiración (entre chourizo e chourizo un militar pode matinar muitas falcatruadas). O certo é que semella haber polo menos tres golpes en marcha; un liderado por López Aufranc de corte liberal na liña económica e brasileiro en ideoloxía; outro no que estarian misturados elementos nacionalistas e desenrrolantes con Onganía, Levingston e xente fondicista, e non podía faltar o sempiterno golpe de coroneles supostamente peruanistas. Por outra banda o governo segue xogando ao GAN (Gran Acuerdo Nacional) namentras siguen actuando grupos parapoliciales metendo bombas (tocáronlle duas ao Centro Editor e máis outra á Editorial Galerna) e raptando xente que na mor parte dos casos non aparece nin viva nin morta. O deterioro económico é cada vez maior e non se albisca no horizonte posibilidade de solución. Os militares están mosqueados polo ésito brasileiro, sen se decatar que foron eles mesmos os que botaron abaixo esa posibilidade cando botaron a Frondizi e que hoxe os EEUU teñen xogadas as suas cartas no Brasil onde o rexíme semella ter desartellado á oposición de esquerda legal e aos grupos insurrecionales. Os radicales seguen co seu vello esquema de recrutamento de afiliados e o peronismo participacionista indo e vindo de Madrí –a nosa nova Meca– pra negociar e enfrentar ás liñas supostamente socializantes dese movimento. É tremendo ver muita xente moza universitaria que pensa que unha volta de Perón ao poder pode representar o camiño pra instauración do socialismo ou dun certo tipo de socialismo chamado “nacional” na Arxentina. Cada vez que falo con algún deles –mellor dito que discuto– quédome parvo; cheguei a escuitar cousas tan peleriñas como que o pensamento de Perón, nin que fose Mao, era verdadeiramente dialéctico. Supoño que o poderá ser o día que poida atinxir a síntese. Como verá a cousa élle ben entangarañada.
Mañán estrease Outubro de Eisenstein, e ainda que pareza sorprendente vai nunha sala comercial de Corrientes. Niste intre hai media dúcia de filmes francamente bons. O conformista dun italiano Bertolucci que é unha reflesión sobre o fascismo através dunha historia particular un pouco ao estilo do que fixo Visconti co nazismo, mais con persoaxes pequeno-burgueses. Trampa 22 unha sátira anti-bélica de orixen norteamericano do tipo de MASH. Verán do 42 tamén norteamericana que conta con muita poesia o pasaxe de nenez á adolescencia a través da iniciación sexual dun rapaciño de 15 anos. Leva meses de esibición Morte en Venecia de Visconti, que é unha maravilla, penso que polo tema tan “equívoco” pra un censor non a van dar en España, se cadra cecais nalgunha das prósimas “aberturas” do réxime. A cinemateca continua organizando uns ciclos estupendos e os fins de semana repoñense muitas películas en cine-clubes e outras asociaciós, escollidas con mui bó criterio.
Xa saberá do ésito de Paco Ibáñez e máis Raimon. O primeiro actuou no Opera nunha sala cheiña. Foi pena que dera un único recital. Na miña vida vin tanta xente sentada nun escenario. Sorprendeume ademáis que o público soupera os nomes de canciós e que berraran pedindollas. Pro muito mais me sorprendeu o ésito de Raimon. Os cataláns estaban pasmados, eles contrataran por tres días a saliña do Payro que é ben pequena e atopáronse con que a demanda esedía todo o previsto, tiveron que repetir na semana seguinte os recitales. Por certo hoxe pola noite no Gran Rex preséntase Raimon novamente xunto con Mercedes Sosa, o uruguaio Viglietti e o conxunto chileno Quilapayun.
De esposiciós pouco lle podo falar. Soio fun ver unha de xoias e obxetos de ouro precolombinos, no San Martín e agora quero ir ver a de arte precolombino peruano que se fai en Belas Artes, pra que Marica Varela prestou algunhas pezas.
Se vai polo Castro pídalle ao Xosé ou a Mimina que me manden uns exemplares da bibliografía de Castelao.

Unha forte aperta pra Maruxa e Vd, de

Ricardo

[Manuscrito na marxe esquerda:] Soupen por Martínez Romero da esposición que fixeron con gravados de Picasso e máis Miró. É comovedor pensar que iso se fixo nunha aldeíña.


[Anexo.]

La inmigración gallega

1.- Gallegos, gaitas y yoyegas

2.- La época colonial

2.1.- los primeros gallegos en el Plata
2.2.- los establecimientos patagónicos
2.3.- las invasiones inglesas
2.4.- los “ilustrados” gallegos
2.5.- gallegos por la libertada

3.- El aluvión inmigratorio

3.1.- formación y desarrollo de una colectividad
3.2.- el gallego frente a los argentinos
3.3.- influencias en la vida argentina

4.- Presencia de la Argentina en Galicia


Material gráfico

soldado del Tercio de Galicia
bandera del Tercio de Galicia
pendón del Tercio de Galicia
Casa de Cerviño (Rivadavia y Chacabuco)
Retrato de Cerviño
Deembarco de inmigrantes en Bs. As.
orfeones gallegos en el carnaval de antaño
orfeón gallego en la fundación de la Plata
caracterización de un gallego en el sainete porteño
carátula de la música del tango “Galleguita”
Almacén “La flor de Galicia”
Pizzeria anunciando empanadas gallegas
caricatura de José Ma. Cao
Acto de adhesión a la Rep. Española o autonomía gallega
foto con periódicos y revistas gallegas editadas en Bs. As.
edificio del C. Gallego
Manifestación gallega de adhesión al 150 aniversario de la Rev. de Mayo
Escudos argentinos y otros elementos decorativos del Pasatempo de Betanzos
Escuela “La Argentina” en alguna localidad gallega

[Manuscrito:] Si Ud. sabe de otros materiales hágamelo saber, en especial para graficar la presencia argentina en Galicia