"O exilio cambiaría as traxectorias vitais e artísticas de moitos deles", asegurou a catedrática de Historia da Arte, Mª Luísa Sobrino, quen fixo un chamamento ó goberno galego para que poña os medios necesarios "para salvar a obra que os artísticas galegos deixaron alá, moita da cal corre grave perigo de desaparecer".
Durante a súa intervención, a profesora Sobrino fixo unha reflexión crítica da impacto que a Guerra Civil e o franquismo causou nas artes en Galicia, poñendo fin ó "florecemento das artes plásticas que vivía Galicia na década dos 30". Os artistas galegos, principiantes e outros xa en plena creación, marcharon fundamentalmente a Arxentina, "onde establecerían os seus núcleos de creación, enriquecéndose co contacto da intelectualidade de Bos Aires e transformando a cidade na capital das artes", asegurou a relatora.
Arquitectura comprometida
México tamén foi país receptor de artistas exiliados como o arquitecto Xosé Caridad Mateo, un home que fuxiu das represalias do exército franquista para seguir desenvolvendo a súa obra lonxe da súa terra natal. Caridad Mateo centrou a intervención do arquitecto Iago Seara, quen o definiu coma "un home comprometido, humanista e intelectual solidario, que entendeu a arquitectura como instrumento ó servicio das vontades e dos pensamentos".
Pola súa parte, Rafael Baltar Tojo, membro da Academia de Ciencias e do Consello da Cultura Galega, optou por render unha homenaxe á figura do arquitecto Eladio Dieste, fillo e neto de intelectuais galegos, "uruguaio de nacemento pero de sangue galega", afirmou Baltar Tojo, quen incidiu en que este arquitecto racionalista caracterizouse por "empregar conceptos moi sinxelos, próximos ó minimalismo, que o achegaban ó credo de Mies Van de Rohe: 'o menos é máis'".
A música e o teatro centrarán a sesión da tarde do congreso, que completará a xornada coa lectura escénica da peza O Cantar dos Cantares, de Eduardo Blanco Amor, baixo a dirección de Xulio Lago.