Noutras seccións deste sitio web ofrecemos a información fundamental sobre a obra de Martín Sarmiento editada ata o presente (véxase 'Obras de Martín Sarmiento' > Introdución). Ofrecemos a seguir unha bibliografía básica sobre o autor, a súa vida e a súa obra. Só damos entrada a traballos publicados en volume independente, procurando ofrecer os títulos máis recentes que conteñen auténticas novidades ou enfoques orixinais sobre o autor, pero sen ignorar obras divulgativas nin contributos anteriores que continúan a ter actualidade. Nas catro publicacións incluídas no apartado ‘volumes misceláneos’ atópanse achegas moi valiosas sobre distintos aspectos da vida e a obra de Sarmiento. Por razóns de economía, non son citados aquí outros contributos de interese, en forma de introducións a edicións de textos de Sarmiento, de artigos publicados en revistas especializadas ou de capítulos de colectáneas de estudos. Enténdase pois que o que se ofrece aquí é unha bibliografía selectiva e puramente orientativa.
1. Introducións xerais, de carácter divulgativo
2. Biografías e achegas de conxunto á súa obra
3. Volumes misceláneos
4. Estudos sobre aspectos particulares
5. Correspondencia
6. Bibliografía lingüística, con especial atención ao idioma galego
7. Viaxes a Galicia
1. Introducións xerais, de carácter divulgativo
- Carballo, F., Martín Sarmiento, Vigo, Promocións culturais galegas, 2002.
- García Tato, I. / Suárez Piñeiro, A. M., Frei Martín Sarmiento, Noia, Toxosoutos, 2001.
- Pensado, J. L., Para achegármonos a Frei Martín Sarmiento, Lugo, Citania, 1994.
- Queixas Zas, M., Frei Martín Sarmiento, Santiago de Compostela, Laiovento, 2002.
- Rabuñal, H., O Padre Sarmiento, arquivo da lingua e cronista da patria, A Coruña, Espiral Maior, 2002.
- Varela Pombo, S., Frei Martín Sarmiento e a cultura galega, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2002.
2. Biografías e achegas de conxunto á súa obra
- Allegue Aguete, P., A filosofía ilustrada de Fr. Martín Sarmiento, Vigo, Xerais, 1993.
- Costa Rico, A., Sarmiento. Vida e obra, Vigo, Xerais, 2002.
- Couceiro Freijomil, A., Diccionario bio-bibliográfico de escritores, Santiago de Compostela, Bibliófilos Gallegos, vol. III (1954), p. 326-336. [Descargue o PDF]
- Filgueira Valverde, J., Fray Martín Sarmiento (1695-1772), A Coruña, Fundación Pedro Barrié de la Maza, 1994.
- García Tato, I. / Valdés Hansen, F. (eds.) Vida y obra del Rvdmo. P. M. Fray Martín Sarmiento (1695-1772), sacada a la letra de un manuscrito anónimo del siglo XVIII, Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos 'Padre Sarmiento', Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 2003. [Descargue o libro en PDF].
- López Peláez, A., El gran gallego (Fr. Martín Sarmiento), A Coruña, Andrés Martínez, 1895. [Máis información e descarga].
- López Peláez, A., Los escritos de Sarmiento y el siglo de Feijoo, A Coruña, Andrés Martínez, 1901. [Descargue o libro en PDF]. (A reprodución dixital desta obra realizouse a partir do exemplar depositado nos fondos da Biblioteca Universitaria [BUSC])
- Pensado, J. L., Fray Martín Sarmiento testigo de su siglo, Salamanca, Universidad, 1972 (1ª), Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 1995 (2ª). [Descargue o libro en PDF].
- Pensado, J. L., "Feijoo e Sarmiento: dúas vidas sin paralelo", Grial, 60 (1978), p. 129-154. [Descargue o artigo en PDF]
- Santos Puerto, J., Martín Sarmiento. Ilustración, educación y utopía en la España del siglo XVIII, A Coruña, Fundación Barrié de la Maza, 2002.
- Santos Puerto, J., “Martín Sarmiento, natural de San Juan de Cerdedo”, Sarmiento. Anuario Galego de Historia da Educación, 12 (2008), p. 9-21. Consulte o artigo na web da Universidade da Coruña.
3. Volumes misceláneos
- Estudos adicados a Fr. Martín Sarmiento. Artigos tirados dos “Cuadernos de Estudios Gallegos” (1945-1982), Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos "Padre Sarmiento", Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1995. [Descargue o libro en PDF, véxase tamén a edición de 1972]
- O Padre Sarmiento e o seu tempo. Actas do Congreso Internacional do Tricentenario de Fr. Martín Sarmiento (1895-1995), Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega, Universidade de Santiago de Compostela, 1997. [Máis información e descarga].
- Congreso sobre frei Martín Sarmiento, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2002.[Descargue o libro en PDF].
- Boletín de la Real Academia Gallega 353-354 (1971-1972), 182 p.[Descargue o libro en PDF]
- Boletín da Real Academia Galega 363 (2002), p. 7-236. [Descargue o libro en PDF]
- Frei Martín Sarmiento (1695-1772). Exposición conmemorativa do Día das Letras Galegas, Pontevedra, Museo de Pontevedra, 2002.
4. Estudos sobre aspectos particulares
- Allegue, P. / Álvarez Lires, M. II Memorial Filgueira Valverde. Estudios sobre Frei Martín Sarmiento, Pontevedra, Universidade de Vigo, 2003.
- Álvarez Lires, M., Sarmiento: un científico da segunda ilustración, Santiago de Compostela, Universidade, 2002.
- As mulleres na obra de frei Martín Sarmiento, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 2002.
- Barreiro Barreiro, X. L., Martín Sarmiento (1695-72) na Ilustración, A Coruña, Baia, 2002.
- Costa Rico, A. / Álvarez Lires, M. (eds.), La educación de la niñez y de la juventud [Textos], Madrid, Biblioteca Nueva, 2002.
- Filgueira Valverde, J., Ideas y sistema de la historia en Fray Martín Sarmiento, Madrid, Real Academia de la Historia, 1981.
- López Capont, F. (ed.), La faceta pesquera del Padre Sarmiento y su época, Pontevedra, Deputación provincial, 1997. [Inclúe edición do escrito de M. Sarmiento De los atunes y de sus trasmigraciones].
- Monteagudo, H. (ed.), Martín Sarmiento: Sobre a lingua galega. Antoloxía, Vigo, Galaxia, 2002. [Máis información e descarga].
- Muniain Ederra, S., El programa escultórico del Palacio Real de Madrid y la Ilustración española, Madrid, Fundación Universitaria Española, 2000.
- Pensado, J. L., Fray Martín Sarmiento: sus ideas lingüísticas, Salamanca, Universidad, 1960. [Descarga en PDF]
- Reguera Rodríguez, A., La obra geográfica de Martín Sarmiento, León, Universidad de León, 2006.
- Rodríguez Ennes, L., O pensamento xurídico-social do Padre Sarmiento, Pontevedra, Deputación Provincial, 2002.
5. Correspondencia
- Sarmiento, Fr. M., Epistolario (disposto por Xosé Filgueira Valverde e Mª Xesús Fortes Alén), Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega, 1995. [Máis información e descarga].
- Sarmiento, Fr. M., Cartas al Duque de Medina Sidonia (1747-1770) (Edición y estudio de José Santos Puerto), Ponferrada, Instituto de Estudios Bercianos, 1995.
6. Bibliografía lingüística, con especial atención ao idioma galego
- Catálogo de voces vulgares y e especial de voces gallegas de diferentes vegetables, Salamanca, Universidad, 1973.
[Tamén inclúe: “Onomástico latín-gallego de los vegetables que vio el Padre Sarmiento” e “Borrón de varios nombres gallegos de vegetables”.] - Catálogo de voces y frases de la lengua gallega, Salamanca, Universidad, 1973.
[Tamén inclúe “Borrón de varios nombres gallegos de vegetables”, “Nombres gallegos de peces”, “Animales”, “Aves”, “Sabandijas e insectos”.] - Colección de voces y frases gallegas, Salamanca, Universidad, 1970.
[Inclúe o Coloquio en coplas galegas (ou Coloquio de 25 gallegos rústicos), e mais o Glosario ou Comento.] - Discurso Apologético por el arte de rastrear las mas oportunas etimologías de las voces vulgares (ed. de J. L. Pensado), A Coruña, Real Academia Gallega 353-354 (1971-1972), p. 7-95. [Descargue o PDF]
[O mesmo editor, J. L. Pensado, incluíu esta obra na súa edición dos Elementos etimológicos citada abaixo.] - Elementos etimológicos según el método de Euclides (ed. de J. L. Pensado), [s.l.], Fundación Barrié de la Maza, 1998.
[Tamén inclúe Apuntamientos para un discurso apologético sobre etimologias y método para aplicar los elementos etimológicos al Onomástico de la lengua gallega e mais o Discurso Apologético por el arte de rastrear las mas oportunas etimologías de las voces vulgares.]
A primeira edición desta obra foi publicada por J. P. [Julián Paz]: “Escritos filológicos del padre Sarmiento. Elementos etimológicos, según el método de Euclides”, Boletín de la Real Academia Española XV (1928): 670-84 [Descargar PDF]; XVI (1929): 244-55 e 366-82 [Descargar PDF]; XVII (1930): 275-90, 571-92 e 721-42 [Descargar PDF]; XVIII (1931): 118-35 [Descargar PDF]. - Onomástico Etimológico de la Lengua Gallega, (ed. de J. L. Pensado), [s.l.], Fundación Barrié de la Maza, 1999.
A primeira edición da obra apareceu en Tui, Imprenta Regional, 1923. [Descargue o libro en PDF] - “Sobre el origen de la lengua gallega y sobre la paleografía española”, en J. L. Pensado (ed.), Opúsculos lingüísticos gallegos del siglo XVIII, Vigo, Galaxia, 1974, p. 17-41. [Descargue o artigo en PDF].
A primeira edición da carta foi publicada na Revista Contemporánea, tomo XIII (1878), p. 296-320, por López de la Vega. [Descargue o PDF]
A segunda edición débese a M. Murguía, e apareceu en La Ilustración Gallega y Asturiana, tomo II (1880), 116, 124, 137, 168, 225, 236 e 248. [Descargue o PDF]
7. Viaxes a Galicia
- Viaje a Galicia (1745) (ed. J. L. Pensado), Salamanca, Universidad, 1975. Versión ao galego desta obra en Viaxe a Galicia (1745), Noia, Toxosoutos, 2001.
- A viaxe de Fr. M. Sarmiento a Galicia en 1754 (ed. J. L. Pensado), Salamanca, Lectorado Galego de Salamanca, 1999 [= Galicia desde Salmanca, 2].
A primeira edición desta viaxe apareceu como Viaje a Galicia de Fr. M. Sarmiento (1754-1755), transcrita por M. del Álamo / J. Pérez de Urbel e editada por F. J. Sánchez Cantón / J. M. Pita Andrade, Santiago de Compostela, Instituto Padre Sarmiento de Estudios Gallegos, 1950 [= Anexo IIII de Cuadernos de Estudios Gallegos] [Descargue o libro en PDF]. - Bande Rodríguez, E., As viaxes do P. Sarmiento na provincia de Ourense, Ourense, Duen de Bux, 2002.