Historias de ida e volta: As asociacións microterritoriais da emigración galega en Cuba:
La Baña y su Comarca, Sociedad de Instrucción, Cultural y Benéfica, 1936
Esta sociedade foi fundada polos emigrantes naturais do concello da Baña residentes na Habana. A súa directiva fundacional estivo formada por Jacinto Rodríguez Recarey, presidente; José Suárez Ramos, vicepresidente; José Vilas Recarey, secretario; Manuel Mallón, vicesecretario; Manuel Agra Rodríguez, tesoureiro, e Manuel Cardeso Rey, vicetesoureiro, entre outros membros.
No seu primeiro regulamento social, publicado en 1916, figuran como obxectivos principais: «fomentar la amistad entre todos los hijos de la Comarca, aumentar y propagar la enseñanza, construyendo a este efecto una casa escuela para ser dedicada a la instrucción elemental superior y de comercio, artes y oficios. […] implantará y fomentará las industrias rurales y granjas agrícolas en la cuantía que lo vayan permitiendo los fondos sociales. […] El edificio de la casa escuela será construido en San Vicente de La Baña, o sus cercanías».
Jacinto Rodríguez, como presidente, e José Vilas, como secretario, subscribían o regulamento desta sociedade o 3 de xaneiro de 1915 na Habana. A dirección do Colegio Cuba estivo a cargo do mestre José Juan Fernández Ponte, natural de Tabeirós, concello da Estrada, e residente na vila da Baña. A tramitación dos permisos foise resolvendo entre 1921 e 1922, polo que se calcula que a inauguración oficial foi neste último ano.
Na actualidade, as instalacións en que un día foron atendidas as necesidades educativas de primeiro ensino da veciñanza albergan os servizos do xulgado, rexistro e correos do concello bañés.
Presentamos parte do libro de actas das xuntas xerais da sociedade publicado o 5 de xuño de 1936, cando a presidía Ramón Antelo.
