Suso Díaz Seoane, coñecido como Suso Díaz, e, agarimosamente para as súas persoas máis achegadas, como Su, foi un actor, escenógrafo, iluminador, deseñador gráfico, escultor, director e autor teatral galego, nado o 15 de xullo do ano 1971 en Suíza, e finado en Ourense o 12 de outubro de 2010.

Naceu na localidade suíza de Uznach, no cantón de Sankt Gallen, no ano 1971. Aos catro anos, Suso regresou coa familia a Galicia, á aldea familiar sita no Concello de Pereiro de Aguiar. Destacou dende cativo pola súa creatividade e pola súa sensibilidade e a súa irmá Teté lémbrao sempre imaxinando e creando cousas novas. Esa creatividade xa se plasmara nas funcións escolares e noutras representacións estivais na aldea, pero o principal pulo para que conectase de cheo co mundo do teatro foi coñecer a Ánxeles Cuña Bóveda na Universidade Laboral, e asistir ás súas clases de Creación e Escenificación. A raíz diso incorporouse a Sarabela Teatro no ano 1988, cando aínda era Agrupación Teatral Xuvenil Independente, viviu o seu paso a compañía profesional no ano 1990, e mantivo o vínculo profesional e persoal con ela durante toda a súa vida.

Era un artista multidisciplinar, con grande habelencia nas diferentes áreas creativas a través das cales se expresaba, pero un dos campos que máis lle gustaban era o da actuación. Como actor formou parte do elenco de numerosas montaxes de Sarabela Teatro: Xacobe ou a submisión, de Eugène Ionesco, no ano 1988; Super tot, de Benet i Jornet, en 1989; Madame de Sade, de Yukio Mishima, no ano 1990; Xacobe e o seu amo, de Milan Kundera, no 1993; Cama (2 por 2 para 2), de Sergi Belbel, en 1994; A esmorga, de Eduardo Blanco Amor, en 1996; Afección, de Ánxeles Cuña Bóveda, Begoña Muñoz Saa, Carlos Couceiro e Fernando Dacosta, en 1997; Romance de Micomicón e Adhelala, de Eduardo Blanco Amor, e Os soños de Caín, tamén de Ánxeles Cuña Bóveda, Begoña Muñoz Saa, Carlos Couceiro e Fernando Dacosta, no ano 1999; O lapis do carpinteiro, adaptación da novela de Manuel Rivas, no ano 2000, na que fixo o papel do doutor Daniel Da Barca; Sexismunda, adaptación de La vida es sueño, de Calderón de la Barca, no ano 2001; Así que pasen cinco anos, de Federico García Lorca, en 2003; O heroe, de Manuel Rivas, en 2005; Margar no pazo do tempo, de Ánxeles Cuña Bóveda, en 2007; A esmorga, na segunda montaxe da peza que fixo a compañía, en 2009; e O incerto señor Don Hamlet, de Álvaro Cunqueiro, en 2010; en todas elas baixo a dirección de Ánxeles Cuña Bóveda; así como en Macbeth, de William Shakespeare, en 2005, baixo a dirección de Helena Pimenta. No Centro Dramático Galego traballou como intérprete na montaxe de Leoncio e Helena, de George Büchner do ano 1992, tamén baixo a dirección de Ánxeles Cuña Bóveda.

Foi deseñador de escenografía en numerosas montaxes de Sarabela Teatro: Sexismunda, no ano 2001; Así que pasen cinco anos, en 2003; Rolda de caricias (de Sergi Belbel, baseada na Rolda, de Arthur Schnitzler), en 2004; A gata con botas (de Ánxeles Cuña Bóveda, a partir do conto de Perrault), tamén no ano 2004; O heroe, en 2005; Cristovo e o libro das marabillas, (de Fina Calleja) en 2006; Margar no pazo do tempo, no ano 2007; A esmorga, no ano 2009; e Konrad, o neno que chegou nunha lata de conservas (de Christine Nöstlinger), e O incerto señor Don Hamlet, no ano 2010. Polo seu labor como escenógrafo obtivo varios Premios María Casares, en concreto polas pezas Así que pasen cinco anos, O heroe (baixo a sinatura de La Faust Und Volk) e A esmorga.

Fixo o deseño de iluminación nas montaxes de pezas como, entre outras, Cama (2 por 2 para 2), do ano 1994, con Antón Rodríguez; O lapis do carpinteiro, en colaboración con Antón R. Macías e Ánxeles Cuña Bóveda, no ano 2000; A illa amarela (de Paloma Pedrero) e Sexismunda, no ano 2001; A conxura dos necios (de John Kennedy Toole), en 2002; Así que pasen 5 anos, en 2003; O heroe e Macbeth, en 2005; Cristovo e o libro das marabillas, en 2006; Margar no pazo do tempo, no ano 2007; Cósima (de Chris Baldwin), en 2008; ou A esmorga, Konrad, o neno que chegou nunha lata de conservas, e O incerto señor Don Hamlet, as tres en 2010. Foi finalista en varias ocasións e obtivo o Premio María Casares polo seu traballo de deseño de iluminación para as montaxes O lapis de carpinteiro, que realizou con Ánxeles Cuña Bóveda e Antón R. Macías; Sexismunda; A esmorga, na posta en escena do ano 2009; e O incerto señor Don Hamlet (esta de xeito póstumo).

Ao rematar o instituto e facer a selectividade, Suso decidira marchar a Vigo para estudar Filoloxía, pero uns meses despois, sentindo que a carreira non era o que el esperara, decidira deixala e marchar á Coruña, onde fixo un curso xeral de Vídeo na Escola de Artes Imaxinarias da Coruña. Ao rematalo, volvera a Ourense e estudara Deseño Gráfico na Escola de Arte Antonio Faílde, onde coñeceu a persoas coas que estableceu unha moi importante relación creativa e de amizade, como Araceli Gallego.

Como deseñador gráfico, Suso levou o deseño corporativo da compañía así como o deseño do material que acompañaba as producións, tanto carteis como dossieres, dunha maneira constante dende 1999, con Os soños de Caín, aínda que xa o viñera facendo dende antes coa colaboración de Araceli Gallego, baixo o nome de 1:MEDIA. Tiña un estilo moi persoal que se nutría da inspiración no traballo dos seus referentes artísticos, xerando en cada montaxe unha liña gráfica diferente, mais mantendo sempre o seu selo propio.

Ademais, Suso colaborou habitualmente nas áreas de escenografía, iluminación, técnica, deseño gráfico, formación e dirección nas tarefas desenvolvidas pola Aula Universitaria de Teatro de Ourense, a Mostra de Internacional de Teatro Universitario (MITEU), e a Mostra de Teatro Infantil (MOTI); e foi director técnico do Festival Internacional de Teatro de Ourense (FITO) durante oito anos.

No ano 2006, ao tempo que mantiña esas liñas de traballo, Suso creou a súa propia compañía, La Imagina Machina, vinculada a Arteficción S.L. Con ela puxo en escena A viaxe de Efi, unha obra escrita e dirixida por el, na que tamén asumiu o deseño de escenografía e iluminación e o deseño gráfico. Era unha peza dirixida ao público familiar chea de fondura que recollía o universo creativo de Suso e que tivo moi boa acollida; con ela obtivo o premio do público no Fetega no ano 2006. Dous anos máis tarde fixo unha montaxe do Ubú Rei, de Alfred Jarry, na que tamén asumiu a dirección, a dramaturxia, o deseño de iluminación e escenografía e mais o deseño gráfico.

Suso Díaz faleceu o 12 de outubro de 2010 aos trinta e nove anos, pouco máis dun par de semanas despois da estrea d’O incerto señor Don Hamlet, de xeito repentino. Foi un durísimo golpe para a súa familia e amizades, e para o equipo de Sarabela, que uns meses antes afrontara xa o falecemento de Begoña Muñoz Saa, así como unha enorme perda persoal e artística para as artes escénicas galegas.

O 10 de novembro de 2011 o Teatro Principal de Ourense acolleu o Sufestival, en homenaxe e recordo de Suso no primeiro aniversario do seu pasamento. Ánxeles Cuña Bóveda, dende Sarabela Teatro, tamén lembrou nestes anos en numerosas ocasións a potencia creativa e a calidade humana de Suso, referíndose a el como o home de teatro total, e como poeta do espazo, alquimista da luz e construtor de soños; uns soños que seguen vivos na memoria da escena.


Agradecementos

A Ánxeles Cuña Bóveda, a Teté Seoane, a Nate Borrajo e a Araceli Gallego, pola súa prezada axuda para a elaboración da biografía e as súas achegas de material gráfico.



Principais fontes consultadas

Ánxeles Cuña Bóveda e Teté Seoane.



Páxinas web de referencia

Información sobre Suso Díaz na páxina web do Centro de Documentación de las Artes Escénicas y de la Música
Páxina web do Centro Dramático Galego
Páxina web de Sarabela Teatro



Bibliografía

Cuña, Ánxeles e Dacosta, Fernando: 25 anos de Sarabela Teatro. 1980-2005. Ourense: Difusora de Letras, Artes e Ideas, 2005.
Ogando González, Iolanda: «Teatro, cultura pop e contrapensamento n’A viaxe de Efi de Suso Díaz Seoane». En Groba Bouza, Fernando e Dono López , Pedro: Galegos no Minho. Vinte anos do Centro de Estudos Galego na Universidade do Minho. Famalicão: Centro de Estudos Galegos da Universidade do Minho; 181-196.