Xornada

Galicia e a Segunda Guerra Mundial

  1. Inicio
  2. Eventos

Xornada

Galicia e a Segunda Guerra Mundial

13 e 14 de abril de 2021
Santiago de Compostela
Xornada

Galicia e a Segunda Guerra Mundial

13 e 14 de abril de 2021 Santiago de Compostela
A Segunda Guerra Mundial é un dos momentos centrais da historia da humanidade. Mesmo non faltan autores que lle confiren a condición de elemento de cesura. Viría a ser coma un parteluz da contemporaneidade polo que agroma unha nova era que se dá en chamar a historia do presente. Sobre as cinzas de ducias de millóns de mortes, sobre a dor contida de centos de millóns de vítimas, ergueuse un tempo novo. Na Europa occidental, ese tempo quixo ser levantado sobre sólidos piares que melloraran a vida das xentes. Queríase lexitimar os Estados arrimándolles adxectivos agarimosos. Estado do benestar para coidar da cidadanía desde o berce ata o nicho, en palabras de Lord Beveridge. Estado esteado polos dereitos humanos, agora recompilados en solemnes declaracións e mestas convencións.

Neste anaco europeo que habitamos os galegos, as cousas non correron dese xeito. Por mellor dicir, demoraron demáis. A Guerra Civil deixounos oficialmente fóra do conflito e das súas consecuencias inmediatas para a nosa veciñanza. Aquí andabamos por rutas imperiais camiñando cara a Deus. Nós coñecemos a vixencia deses estados do benestar e dos dereitos humanos ao emigrar a eles. Porén, Galicia non foi allea ao enfrontamento. Non lonxe das súas costas vivíronse combates da batalla do Atlántico cos U-boot xermanos como protagonistas cunha sorte minguante ao mesmo ritmo que devecían as súas visitas ás rías de Vigo ou Ferrol. Ducias de galegos alistáronse, por fas ou nefas, para combater nas filas da División Azul. Outros tantos, voluntarios ou forzados, acabaron traballando nas fábricas de armamento e de intendencia varia, para alimentar a máquina de guerra do Reich. Mesmo non faltaron galegos que foran parar aos campos de concentración, de tan triste recordación.

Vai ser unha pedra negra, agochada nos montes do Deza, do Barbanza, de Bergantiños, do Xallas, de Valdeorras, de Lobios ou do Ribeiro, a que se converta na estrela invitada sen discusión. O volframio desatou unha febre. As xentes comúns, tanto homes como mulleres, encontraron nas minas un traballo moi ben pago e un xeito de tapar buracos e mesmo facer algúns cartos. Os axiotistas de toda caste e condición viron unha oportunidade inmellorable para enriquecerse con toda clase de comercio. Lícito ou non, tanto tiña. Os presos pola defensa dos valores republicanos, encadrados nos destacamentos penais, tiveron unha senda de redención ou de fuxida para seguir a loita. Foi un soño. Un tempo desmedido como as enchentes que se escoan polos regueiros e só deixan lama onde houbo fartura.

Galicia púxose nos mapas. Os seus portos podían dar refuxio. Os seus montes e os seus eidos soster antenas de comunicación estratéxicas e vitais. Requiriu o interese das chancelarías. Os Estados Maiores mandaron espías a pescudar noticias, a guichar movementos, a vixiar pistas, a tecer redes de informantes, a sabotar equipamentos. Calquera cousa podía ter valor. Galicia tamén achegou correspondentes de guerra que trataron de informar sucando as procelosas augas da férrea censura do franquismo máis falanxista. Galicia tamén tivo o seu home en Londres, a través da egrexia figura de don Salvador de Madariaga, un exiliado antifranquista, reputado intelectual a quen escoitaban os chamados a tomar decisións importantes.

A Xornada Galicia e a Segunda Guerra Mundial quere converter o espazo público do Consello da Cultura Galega nun foro de encontro e de debate no que oradoras e oradores eminentes, de aquí e de acolá, reflexionen sobre as pegadas sociais, políticas, económicas, literarias, cinematográficas, xeopolíticas e vivenciais que o conflito deixou nesta terra.
Programa
Galicia e a Segunda Guerra Mundial
Programa en PDF
Prensa
14-04-2021

Unha xornada puxo de manifesto o papel non neutral de Galicia na II Guerra Mundial

09-04-2021

O Consello da Cultura Galega revisa as repercusións para Galicia da II Guerra Mundial

Temáticas
Historia
Ficha técnica
Xornada.
Galicia e a Segunda Guerra Mundial
Data
13 e 14 de abril de 2021
Lugar

Coordinación
Luis Domínguez Castro
Relator/a
Paula Cons Varela
Luis Domínguez Castro
Xesús Fraga
Antonio Giráldez Lomba
Emilio Grandío
Antonio Muñoz Sánchez
Xosé M. Núñez Seixas
José Ramón Rodríguez Lago
Joan-Maria Thomàs
Dolores Vilavedra
Ramón Villares
Organiza
Arquivo da Emigración Galega (CCG)
Consello da Cultura Galega

Imaxe da portada: Grupo de divisionarios galegos cun labrego ruso, fronte de Leningrado, verán de 1943. No centro, o sarxento estradense Lino Nogueira.