Material
Historias de ida e volta
Memoria e voces femininas da diáspora galega
Iolanda Díaz Gallego, sempre en movemento pero coa mente en Galicia
Detalle
Naceu en Sarria en 1934. A nai de Iolanda xa vivira de solteira en Uruguai cos seus padriños, que non tiñan fillos, e retornou con eles en 1931. O pai dela tamén tivera experiencia migratoria pero en Cuba, onde tan só estivo durante tres anos. Casan en Galicia e montan un ultramarinos e casa de comidas. Ambos eran republicanos e o pai de Iolanda viuse obrigado a fuxir, nunca máis souberon nada del. Os padriños de Iolanda marchan de novo a Uruguai en 1941. En 1953 a nai e dous irmáns de Iolanda marchan tamén a terras uruguaias, non sen antes “darlles estudos” aos fillos. Iolanda obtivo o título de Perito Mercantil na Escola de Altos Estudos Mercantís da Coruña, con tan só 19 anos. A súa nai dixéralle: “Iremos de aquí cando ti, que es a maior, remates a carreira, porque entón vas ser como o soporte”. Iolanda marchou cun certificado de penais falso, xa que ningunha muller cunha carreira podía saír ao estranxeiro se non fixo o Servizo Social. Se non tiña o certificado de penais non lle daban o pasaporte. De modo que un xoieiro de Sarria, que viñera de Arxentina, axudouna facendo unha carta en que constaba que ela estaba traballando para el como serventa. Aos seis días de chegar a Monteviedo, Iolanda xa estaba traballando na emblemática tenda London París, na sección de importación e exportación. A súa preparación académica permitiulle traballar no Banco de Galicia, posto que lle facilitou a oportunidade de coñecer moitas persoas influentes, entre as que atoparía varios membros do grupo de exiliados galegos que traballaban desde fóra por e para Galicia.A través dun galego que traballaba nos Laboratorio Icu-Vita, Iolanda coñeceu a Meilán, quen estaba dirixindo unha emisión radial en Radio Carve, escoitada desde o sur de Brasil ata o norte de Arxentina. Na onda CX16 de Radio Carve, chegaríase a emitir o importante programa Sempre en Galicia, que comezou a retransmitirse cada domingo en lingua galega desde Montevideo desde o 3 de setembro de 1950. Iolanda participou asiduamente desde entón no dito programa radial, amosando os seus dotes artísticos, durante vinte e catro anos. Tamén tivo un papel activo na fundación do Teatro Popular Gallego e do Patronato da Cultura Galega, entre outras moitas actividades de dinamización da cultura e lingua galegas. En 1976 a familia retorna a España e establécese na cidade de Barcelona. Iolanda continuou alí co seu labor de difusión e posta en valor da identidade cultural galega, por exemplo coa creación da asociación de emigrantes “O Penedo”, entre outras actividades.