Historias de ida e volta: As asociacións microterritoriais da emigración galega en Arxentina:
A educación como fin primordial: o pasado e o presente das escolas da Unión Hispanoamericana Pro-Valle Miñor (1914-2014)
A sociedade promotora deste centro educativo tivo como obxectivo principal, desde a súa fundación en 1905, a creación de escolas na súa comarca natal. Na primavera de 1909 fundou unha escola na parroquia da Ramallosa, que chegou a ter máis de 180 alumnos. Esta escola funcionaba baixo os postulados pedagóxicos de Ignacio Ares de Parga, baseados no modelo educativo arxentino. O éxito en toda a comarca foi enorme e a gran demanda por parte do alumnado para asistir ás súas clases obrigounos a construír un novo edificio escolar, cuxos planos foron deseñados por Jacobo Esténs Romero.
Este magnífico edificio ten planta en forma de U, que xera na parte posterior un amplo patio. Ademais de contar con oito aulas con capacidade para seiscentos alumnos, estaba pensado para dispoñer de numerosos espazos de apoio pedagóxico: biblioteca, laboratorios, gabinete de física e química, enfermaría, un museo de historia natural, aula de música, varios obradoiros (de imprenta, de fotografía, de zapataría e de costura totalmente equipados) e diversas estancias para a vida do profesorado e do alumnado, como cociña, comedor, despachos, dormitorios etc. Nos bloques laterais da zona posterior estaban situadas as oito aulas, con varios roupeiros e aseos para uso do alumnado, ademais de mobiliario práctico e cómodo.
O centro escolar ofertaba clases de instrución primaria, pero tamén de iniciación profesional a varios oficios e de técnicas comerciais, e tamén preparaba o alumnado para o bacharelato.
Actualmente o edificio, totalmente rehabilitado, forma parte do IES Escolas Proval.
