Historias de ida e volta: A pegada indiana na Mariña lucense:
O indiano Francisco Maseda coa súa familia pouco antes do seu retorno á Devesa, 1919
Amosamos aquí a historia dos Maseda García como exemplo de moitas familias de emigrantes mariñaos que acadaron o éxito económico e social e retornaron á súa terra natal como uns indianos prototípicos. Francisco Maseda Villamil naceu en 1884 na Devesa e, como moitos dos seus veciños, emigrou á illa de Cuba moi novo, en 1899. Alí tiña familiares con negocios que lle deron traballo e acubillo, tal como el faría máis adiante, o que alimentaba as cadeas migratorias mariñás. Varios dos seus irmáns, María (que retorna a Ribadeo en 1909), José, Jesús e Ramón, tamén tomaron o camiño da emigración e todos se dedicaron con fortuna ao comercio. Dende a súa chegada á Habana comezou a traballar na ferraxaría La Esquina de Tejas, propiedade do seu curmán Antonio Díaz de La Rocha. Alí aprendeu o oficio e, cando este morreu e a súa familia regresou a Galicia, quedou de xerente e persoa de confianza. Cos anos chegou a ser copropietario. Nas primeiras décadas do século XX o negocio é un éxito e ten filiais en varias localidades da illa. Arredor de 1912 casou con Carmen García Rodríguez, filla doutro emigrante da Devesa, e tiveron tres fillos nacidos na Habana: Francisco (1914), José (1916) e Manuel María (1919). Nestes anos Francisco convértese nun home de negocios importante —con propiedades inmobiliarias e accións en varias empresas, ademais da ferraxaría— e nun membro destacado da colectividade galega. É un dos fundadores do Círculo Habanero de La Devesa e socio do Centro Galego. Por problemas de saúde a familia regresou á Devesa en 1920 e alí construíu unha fermosa casa con todas as comodidades do momento. Como tantos emigrantes retornados, viviu das rendas dos seus negocios en Cuba e levou unha vida tranquila cunha posición social destacada.
