Material
Historias de ida e volta
Memoria e voces femininas da diáspora galega
Maruxa Mallo (Viveiro 1902 - Madrid 1995). Figura intensa e orixinal de vangarda da preguerra
Detalle
Ana María Gómez González Mallo, así era o verdadeiro nome desta viveirense de nacemento. Formou parte dese grupo de mulleres que fixeron achegas igual de importantes de toda unha xeración, coñecida como a Xeración do 27. A súa condición de filla dun funcionario de aduanas fixo que o seu horizonte se vise ampliado desde pequena. Os destinos adxudicados ao seu pai foron todo un escenario de oportunidades para desenvolver o seu talento innato. Esta circunstancia persoal permitiulle estudar en Madrid, na Escola de Belas Artes de San Fernando. Inmersa nun ambiente cultural efervescente, toma contacto cos membros da Residencia de Estudiantes, como Federico García Lorca, que a introduce nas que el chamaba “Juergas Líricas”. Tratábase de reunións de estudantes nas que se daba renda solta a esas ideas dos que serían, nun futuro próximo, figuras sobresaíntes no panorama artístico español, por exemplo Dalí ou Buñuel, ademais doutros persoeiros transcendentes no mundo da arte, da literatura e do teatro. Maruxa chegaría a ser, sen dúbida, unha desas figuras pois a súa pintura causaba sensación. Na súa obra pictórica as mulleres adquiren un papel preponderante.Maruxa saía dos patróns de conduta convencionais da época. Facía deporte como símbolo de modernidade e foi unha das pioneiras do chamado “sensombreirismo”, xunto a Margarita Manso, Dalí e Lorca, manifestación de ruptura de convencionalismos imperantes na sociedade madrileña. Desde moi cedo a súa obra pictórica impresiona aos entendidos da arte da época. En 1928 Ortega y Gasset organiza a exposición dunha mostra da obra de Maruxa, nas instalacións da Revista de Occidente, que alcanza eloxios da crítica máis prestixiosa. Vánselle abrindo portas e marcha a París cunha bolsa académica. Alí coñecerá a Miró, Magrit e André Bretón. Este último, pai do surrealismo, mercoulle o cadro titulado El espantapájaros, da serie pictórica “Cloacas y campanarios”. De regreso a España a súa obra afástase do surrealismo e entra nunha etapa marcada polas formas xeométricas, sendo as clases populares galegas a súa inspiración. Fai unha obra plástica en gran formato, na que recolle estampas do traballo do campo e do mar galego. Comparte o ideario da Segunda República, participa nas Misións Pedagóxicas e manifesta preocupación polas reivindicacións sociais, sendo fiel exemplo diso o seu cadro titulado "Sorpresa del trigo", inspirado nunha manifestación do 1º de Maio. Tras o golpe de Estado de 1936, Bos Aires sería o seu primeiro destino no exilio, grazas á axuda de Gabriela Mistral, embaixadora de Chile en Portugal. Neruda e outros intelectuais latinoamericanos serán as súas novas amizades, así como tamén varios membros da comunidade de exiliados galegos, como foi o caso de Luís Seoane. O seu exilio, ao contrario do de moitos galegos e galegas, foi bastante frutífero. Grazas aos seus contactos e recoñecemento artístico, viaxou por América do Sur e expuxo a súa obra en Nova York, París e Arxentina. A súa obra cobra un interese internacional. Nos anos 60 decide retornar a España e atópase con que non ten un lugar de recoñecemento artístico na elite de pintores españois. Os seus amigos máis próximos morreran ou vivían fóra do país. A pesar de todo, ela segue pintando e convértese nunha figura excéntrica e extravagante. Nos anos 80 comézase a reivindicar a súa figura e recibe a Medalla de Ouro de Belas Artes de Madrid. Este acontecemento verase reflectido en Galicia, onde foi condecorada coa Medalla de Galicia. En 1993 o Centro Galego de Arte Contemporáneo (CGAC) abre as súas portas cunha exposición pictórica antolóxica de Maruxa Mallo. En 1995 falece en Madrid esta magnífica pintora galega, figura intensa e irrepetible.